SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS

Onderwijsvorm:

BSO

Graad:

tweede graad

Jaar:

eerste en tweede leerjaar

Studiegebied:

Juwelen

FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s):

Uurwerkmaken

Vak(ken):

TV Elektriciteit

Vakkencode:

IT-e

Leerplannummer:

2002/044 (nieuw)

Nummer Inspectie:

2002/42//1/N/SG/1/II/ /D/

1 lt/w

BSO – 2de graad – optie uurwerkmaken TV Elektriciteit (1ste leerjaar: 1 lestijd/week, 2de leerjaar: 1 lestijd/week)

INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................2 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................2 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................4 Pedagogisch-didactische wenken en timing ............................................................................................7 Minimale materiële vereisten (*)..............................................................................................................9 Evaluatie .................................................................................................................................................10 Jaarplan ..................................................................................................................................................11 Bibliografie ..............................................................................................................................................13

1


VISIE Van de leerlingen die de optie uurwerkmaken volgen wordt verwacht dat zij 1. inzicht verwerven in de basiswetten van de elektriciteit 2. inzicht verwerven in de werking van de voornaamste elektrische toestellen 3. eenvoudige elektrische schema’s kunnen tekenen en lezen met de juiste symbolen. 4. inzicht verwerven in het SI-eenhedenstelsel 5. de voornaamste elektrische toestellen en hun onderdelen kunnen identificeren 6. de gevaren van de elektriciteit onderkennen en kennis hebben van de basisregels van het AREI 7. kunnen werken met de basismeetinstrumenten; spanningen, stromen en weerstanden kunnen meten. Bij elke relevante gelegenheid zal de aandacht van de leerlingen worden gevestigd op de aspecten veiligheid, gezondheid, hygiëne en zorg voor het milieu. In de derde graad krijgen de leerlingen het technisch vak elektronica en komt het vak elektriciteit op zich niet meer voor. Het is dus noodzakelijk dat de leerlingen bij het beëindigen van de tweede graad inzicht hebben in de basisprincipes van de elektriciteit zowel wat betreft gelijkstroom- als wisselstroomtheorie. De leerstof dient op een empirische en aanschouwelijke manier te worden onderwezen met continue verwijzing naar de eigen leefwereld van de leerlingen.

BEGINSITUATIE Het vak elektriciteit sluit aan bij datgene wat de leerlingen in de eerste graad leerden. Praktisch zal het steeds noodzakelijk zijn om door enkele gepaste oefeningen de voorkennis van de leerlingen te testen. Eventuele tekorten zullen hoofdzakelijk door zelfstudie onder begeleiding van de lerares/leraar of door inhaallessen buiten het lessenrooster weggewerkt worden.

ALGEMENE DOELSTELLINGEN Naast de "technische" vaardigheden, zal de lerares/leraar ook oog hebben voor de vereiste persoonlijkheidskenmerken: • • • • • • • • • • • • • • • •

aanpassingsvermogen arbeid bekijken als persoonlijkheidsontwikkelende bezigheid bereidheid tot inzet creativiteit doorzettingsvermogen flexibiliteit het sociaal karakter van de arbeid inschatten kostenbewust (denken) werken kritische ingesteldheid kunnen participeren in de maatschappij, de mentale bereidheid daarvoor hebben kwaliteitsbewust zijn leervaardig zijn: bereidheid tot permanente vorming logisch, rationeel, analytisch en synthetisch denken organisatietalent plichtsbewust zijn, verantwoordelijkheidszin en zin voor initiatief hebben problemen interdisciplinair benaderen

2

BSO – 2de graad – optie uurwerkmaken TV Elektriciteit (1ste leerjaar: 1 lestijd/week, 2de leerjaar: 1 lestijd/week) • • • •

veiligheidsbetrachting zijn eigen plaats in de arbeidssituatie beseffen zin voor milieu bewust handelen zowel zelfstandig als in team kunnen werken

Bij alle leerinhouden – waar toepasselijk – zal de nodige aandacht besteed worden aan welzijn (veiligheid, hygiëne, gezondheid) en milieu.

3


4

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN VAK: ELEKTRICITEIT 1ste jaar: 1 lestijd/week 2de jaar: 1 lestijd/week B/U

LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1

De verschillende soorten elektrische centrales kunnen onderscheiden.

1 • • • •

Elektrische centrales Opwekking van elektrische energie Klassieke thermische centrales Nucleaire centrales Windkracht en waterkrachtcentrales

2 • • • •

Spanningsbronnen Galvanische elementen Accumulatoren Fotovoltaïsche cellen Dynamo’s en alternatoren

Inzicht verkrijgen in de begrippen elektrische geleiding en isolatie.

3 • • •

Geleiders en isolatoren Principe van de elektrische geleiding Elektrische geleiders: Cu, Al, Ag, Hg, elektrolyten Elektrische isolatoren: PVC,rubber,papier,…

Inzicht verkrijgen in deze verschillende begrippen

4 •

Begrippen spanning,stroom,weerstand,arbeid en vermogen. Eenheden en onderlinge relatie

5

Uitbreiding van deze begrippen naar wisselspanning

Elementaire werking van de elektrische centrales kunnen uitleggen. Inzicht verkrijgen in de milieu-en veiligheidsproblematiek van de elektrische centrales 2

De verschillende spanningsbronnen kunnen onderscheiden. De begrippen gelijk- en wisselspanning kunnen uitleggen. Voordelen van wisselspanning kunnen opnoemen. Toepassingsgebieden voor beide soorten kunnen onderscheiden. Kennismaking met de genormaliseerde symbolen

3

4

De belangrijkste soorten geleiders en isolatoren kunnen opnoemen.

Eenvoudige berekeningen kunnen maken met de SI -eenheden 5

Verschilpunten met gelijkspanning aantonen Eenvoudige berekeningen kunnen maken

6

Symbolische voorstelling van deze verbruikers herkennen en kunnen 6 tekenen.

Soorten elektrische verbruikers (lampen,weerstanden,spoelen,motor,bel…)

Basiskenmerken van deze verbruikers kunnen opnoemen 7

meetmogelijkheden van de multimeter toelichten

7

Meettoestellen-Meten

BSO – 2de graad – optie uurwerkmaken TV Elektriciteit (1ste leerjaar: 1 lestijd/week, 2de leerjaar: 1 lestijd/week) B/U

5


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen de nauwkeurigheid van de meting toelichten het belang van de grote inwendige weerstand bij voltmeters uitleggen

• •

De digitale multimeter De analoge multimeter

eenvoudige metingen aan een kwarts- of elektrische klok uitvoeren 8

de verschillende karakteristieken van spanningsbronnen toelichten aan de hand van metingen

8 • • • •

Metingen op spanningsbronnen Polariteit EMK en klemspanning Inwendige weerstand Serieschakeling van bronnen

9

De schema’s kunnen tekenen vertrekkende van het stroomkringschema .

9 • • • • • •

Verlichtingsschakelingen Stroomkringschema,leidingschema, bedradingschema Eenpolige schakeling Tweepolige schakeling Serieschakeling Eenpolige wisselschakeling Kruisschakeling

10 • • • • • • •

Toestellen voor lijnbeveiliging De pensmeltveiligheid Etiket en symbolische voorstelling Draadsectie, kalibreerelementen, stroomsterkte Installatieautomaten Uitschakeltijden bij automaten Penautomaten Modulaire automaten

11 • •

Enkelfasige transformatoren Bel- en speelgoedtransformatoren Transformatoren bij halogeenverlichting

12 • •

Personenbeveiliging Aarding: omschrijving en doel Begrippen spreidingsweerstand, contactspanning, veiligheidscurve

De verschillende soorten schakelaars kunnen herkennen en symbolisch kunnen voorstellen in de schema’s. De werking van de schakelingen kunnen uitleggen. De bedrading van deze schakelingen kunnen uitvoeren op didactische panelen. 10

Het belang en het nut van de lijnbeveiliging inzien en kunnen uitleggen. De principiële werking van smeltveiligheden en automaten kunnen uitleggen. Nominale waarde van de veiligheden kunnen bepalen. Inzien dat smeltveiligheden niet hersteld mogen worden. Het verschil kennen tussen overbelasting en kortsluiting.

11

De technische gegevens van transformatoren kunnen lezen en toepassen. De symbolische voorstelling van de transformator kennen

12

Nut van een aardingsinstallatie inzien Uitvoeringsmodaliteiten kennen en begrijpen De werking van differentieeelschakelaars kunnen uitleggen en hun

BSO – 2de graad – optie uurwerkmaken TV Elektriciteit (1ste leerjaar: 1 lestijd/week, 2de leerjaar: 1 lestijd/week) B/U

6


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen verschillende gevoeligheden kennen en kunnen toepassen.

• • •

Uitvoeren van aardingsinstallaties Equipotentiale verbindingen Differentieelschakelaars

13

de eigenschappen proefondervindelijk vaststellen

13 • •

Magnetisme Magneten Magnetisch veld

14

richting en zin van het elektromagnetisch veld bepalen

14 •

Elektromagnetisme Magnetisch veld veroorzaakt door een stroom in: Rechte geleider Winding Spoel Toepassing: relais

de invloed van een zacht stalen kern toelichten de eigenschappen proefondervindelijk vaststellen de werking van enkele toepassingen toelichten (bel,…) 15

richting en zin van de lorentz-kracht bepalen de eigenschappen proefondervindelijk vaststellen

• 15 • •

Elektromagnetische krachtwerking Stroomvoerende geleider in een magnetisch veld, Lorentzkracht, linkerhandregel Stroomvoerendde spoel in een magnetisch veld, koppel en moment


7

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING Bij het hedendaags onderwijs is het niet verder verantwoord om de leerlingen tijdens de lessen systematisch de leerstof en de opgaven te laten noteren.De leerlingen zullen dus beschikken over een aangepast handboek of over een door de leraar zelf gemaakte cursus. Het frontaal lesgeven moet worden vermeden en alternerende didactische werkvormen zullen worden toegepast.Het gedoseerd gebruik van transparanten, computer, video wordt aanbevolen. De leerinhouden worden opgebouwd rond concrete toepassingen met verwijzing naar de eigen leefwereld van de leerlingen.

Nr. 1

Pedagogisch-didactische wenken Zorg voor voldoende documentatie en schema’s.

Timing 2 lt

Situeer de verschillende centrales in België en benadruk ook de economische en ecologische aspecten. 2

Zorg voor voldoende didactisch materiaal.

3 lt

Demonstreer het verschil tussen gelijk- en wisselspanning met de scoop. 3

Vertrek van de opbouw van de stof en het begrip vrij elektron om het principe van de elektrische geleiding uit te leggen.

2 lt

Zorg voor voldoende didactisch materiaal. 4

Benadruk het belang van het SI-stelsel.

4 lt

Laat de leerlingen de gegevens van de gegevenplaat van enkele elektrische toestellen aflezen. Laat de leerlingen enkele eenvoudige berekeningen maken in verband met het elektrisch verbruik. (vb: spaarlampen versus gloeilampen) en geef een kort overzicht van de elektriciteitstarieven (residentiêel). 5

Beperk tot eenvoudige toepassingen.

2 lt

6

Maak gebruik van eenvoudige elektrische schema’s.

1 lt

7

Laat de leerlingen daadwerkelijk meten; benader vanuit de praktijk

6 lt

8

Laat de leerlingen daadwerkelijk meten; benader vanuit de praktijk

4 lt

9

Leg het verschil uit tussen stroomkring-, leidings-, en bedradingschema.

8 lt

Zorg ervoor dat de leerlingen deze schakelingen zelfstandig kunnen uitvoeren op didactische panelen. Benadruk nu reeds zoveel mogelijk, daar waar toepasselijk, de voorschriften van het AREI en het elektrisch comfort. Om tijd te winnen kunnen invuloefeningen worden aangewend 10

Zorg voor aangepast didactisch materiaal.

3 lt

Benadruk de begrippen overbelasting, kortsluiting, kortsluitstroom en afschakelvermogen. 11

Laat de leerlingen inzien dat het gebruik beperkt blijft tot wisselspanning. Ga wat dieper in op de schakelingen met halogeenlampen op lage spanning.

3 lt

BSO – 2de graad – optie uurwerkmaken TV Elektriciteit (1ste leerjaar: 1 lestijd/week, 2de leerjaar: 1 lestijd/week) Nr. 12

Pedagogisch-didactische wenken Benadruk het belang van een degelijke aardingsinstallatie.

8 Timing 4 lt

Voer samen met de leerlingen een meting uit van de aardingsweerstand. Zorg voor voldoende didactisch materiaal. Benadruk het belang van de equipotentiële verbindingen. 13

Zorg voor voldoende didactisch materiaal

1 lt

14

Zorg voor voldoende didactisch materiaal; benader praktisch

3 lt

15

Zorg voor voldoende didactisch materiaal; benader praktisch

4 lt


9

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN (*) Het didactisch materiaal zoals beschreven hierboven zal aanwezig zijn. Voorgemonteerde didactische panelen met schakelaars, wandcontactdozen, lichtpunten telkens uitgerust met de genormaliseerde klemmen dienen aanwezig te zijn. (*)Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

-

Codex

-

ARAB

-

AREI

-

Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -

de uitrusting en inrichting van de lokalen;

-

de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat: -

duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn;

-

alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen;

-

de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;

-

de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


10

EVALUATIE Het evaluatiebeleid dient te worden besproken en afgestemd binnen de vakwerkgroep. De leraar zal aandacht besteden aan de permanente evaluatie alsook aan de diverse toetsen en taken. Per rapportperiode minimaal 2 korte( max 15minuten) en 1 herhalingstoets (max 30 minuten) voorzien. Herhalingstoetsen worden minimaal 1 week op voorhand aangekondigd. Bij de evaluatie komen zowel kennis, vaardigheden en attitudes aan bod. Een belangrijk aspect van de evaluatie is de remediëring met aandacht voor differentiatie, inhaaloefeningen en oriëntatie. Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt • welke de verschillende stappen zijn; • welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; • welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedback-momenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, …) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester..). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen • • •

Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, …). Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald). Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport...).


11

JAARPLAN Van elke leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega’s binnen . De verschillende jaarplannen zullen zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, zal dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en zullen – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds zal erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.

BSO – 2de graad – optie uurwerkmaken TV Elektriciteit (1ste leerjaar: 1 lestijd/week, 2de leerjaar: 1 lestijd/week) Jaarplan

12

Optie: ........................................................................................

Leerkracht: ...........................................................

Onderwijsvorm: .............. Graad: ....................

Schooljaar: ………… / …………..

Vorderingsplan Jaar: .........................

Vak: ..........................................................................................

Leerplannummer: ...........................

Handboek/cursus:...........................................................................

Lestijden/week: ...........

................................................................................................................................................ JAA Week nummer

Nr in leerplan

Leerinhouden

VORDERINGSPLAN Gegeven op (datum)

Opmerkingen


BIBLIOGRAFIE PATRICK GOES, Basiselektriciteit, die Keure L. CLAERHOUT, Elektrotechnische Begrippen, Plantyn A. ANGENON, Werken met grootheden en wettelijke eenheden, die Keure STANDAERT, K., + VAN DE BORGHT, F., Gedifferentieerd leerpakket elektriciteit, Standaard HAP, Tabellenboek, Plantyn Y.THOMAS, Het Installatieboek, Vynckier ELECTRABEL, Elektriciteit, Meer dan een handvol spanning L.CLAERHOUT, Technologie-Installatieleer, Plantyn L.CLAERHOUT, Elektriciteit, Plantyn H.COOREMAN, DE BRUYN, Elektrotechnisch Tekenen, Plantyn AIB-Vinçotte, Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties AREI, Brussel

13

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Recommend Documents