SECUNDAIR ONDERWIJS
Onderwijsvorm:
TSO
Graad:
Derde graad
Jaar:
eerste en tweede leerjaar
Studiegebied:
Personenzorg
FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s):
Sociale en technische wetenschappen
Vak(ken):
AV Muzikale opvoeding
Vakkencode:
EX-m
Leerplannummer:
2002/330 (nieuw)
Nummer Inspectie:
2002/22//1/K/SG/1/III/ /D/
1ste lj
2 lt/w
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
1
INHOUD visie...........................................................................................................................................................2 beginsituatie .............................................................................................................................................2 algemene doelstellingen...........................................................................................................................3 leerplandoelstellingen / leerinhouden.......................................................................................................4 pedagogisch-didactische wenken ............................................................................................................7 minimale materiële vereisten..................................................................................................................16 evaluatie .................................................................................................................................................18 bibliografie ..............................................................................................................................................20
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
2
VISIE Het vak Muzikale opvoeding is algemeen vormend en beoogt betrokkenheid en een kritische opstelling van de leerlingen ten opzichte van in diverse media gehanteerde muziektaal tegenover de maatschappij en de eigen leefwereld.
De leerlingen worden gevoelig gemaakt voor de sociale en maatschappelijke problemen in onze maatschappij. In de optie Sociale een technische wetenschappen (TSO) worden daarom in opdrachten regelmatig linken gelegd naar dergelijke inhouden. De leerlingen leren de muziektaal inzichtelijk en doelgericht gebruiken. Zij ontwikkelen een eigen creatieve denkmethode en zelfstandigheid bij de voorbereiding en uitvoering van opdrachten.
BEGINSITUATIE De leerlingen hebben in de eerste graad gezongen, gemusiceerd met diverse instrumenten en naar muziek geluisterd. Ook in de tweede graad Sociale en technische wetenschappen werd er gezongen, gemusiceerd en naar muziek geluisterd. Over het algemeen is het publiek heterogeen samengesteld qua voorkennis en belangstelling.
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
3
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Het is de bedoeling dat actief musiceren (onder meer zang, bespelen van Orff-instrumenten, creatieve oefeningen,...) en muziekbeluisteren aan bod komen. Zowel het muzikaal-esthetische element als een sociaal-sociologische benadering kunnen worden geboden. Daar waar het mogelijk is (en dit geldt zowel voor de "musiceerlessen" als voor de "luisterlessen") zal worden aangeknoopt bij de nieuwe expressietechnieken. Het is dan echter wel noodzakelijk dat de leerkracht zich hieromtrent ernstig documenteert. Eigentijdse muzikale uitingen kunnen een plaats krijgen mits ook hier bepaalde waardenormen worden gehanteerd.
Basisdoelstellingen (B) De bovenvermelde doelstellingen zijn basisdoelstellingen en kunnen en moeten theoretisch door alle leerlingen bereikt worden. Uitbreidingsdoelstellingen (U) Deze doelstellingen sluiten aan bij de verschillen tussen de leerlingen (differentiatie). Bepaalde leerlingen kunnen meer bereiken dan de minimumeisen. Vakoverschrijdende doelstellingen De leraar Muzikale opvoeding levert ook zijn bijdrage tot de realisatie van de vakoverschrijdende eindtermen (VOET). Vakoverschrijdende eindtermen zijn minimumdoelen die niet specifiek behoren tot een vakgebied, maar onder meer door middel van meerdere vakken of onderwijsprojecten kunnen worden gerealiseerd. Zij zijn in eerste instantie een opdracht voor het hele schoolteam. Om uit te maken hoe alle vakoverschrijdende eindtermen op schoolniveau kunnen gerealiseerd worden, zijn afspraken nodig tussen de collega’s van alle vakken. Het is aangewezen om deze afspraken formeel vast te leggen. In sommige vakken kunnen bepaalde VOET uitdrukkelijker aan de orde komen dan in andere. Leerplannen kunnen dan ook verwijzingen naar VOET bevatten als de binding tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET evident is. Indien de vakgroep nog andere VOET realiseerbaar acht binnen een vak, wordt dit vastgelegd in een verslag waarin zowel de visie en de planning zijn opgenomen. Heel wat VOET die behoren tot de domeinen Leren Leren en Sociale Vaardigheden zitten reeds verweven in de uitwerking van verschillende vakgebonden doelstellingen in dit leerplan. Door een doordachte keuze van thema’s, teksten en lesonderwerpen kunnen andere VOET (opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve vorming) ook in de lessen Muzikale opvoeding aan bod komen. Bij de aanvang van het schooljaar maakt de leraar een oordeelkundige keuze van de leerinhouden waarmee hij de vakgebonden en vakoverschrijdende doelstellingen wil realiseren (bij voorkeur na overleg met de vakgroep) en stelt een jaar(vorderings)plan op waarin hij de leerstof op een evenwichtige wijze verdeelt over het beschikbare aantal lestijden.
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
4
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN EERSTE LEERJAAR Als complementair gedeelte bij de optie kunnen de uitbreidingsdoelstellingen, voorafgegaan door (U), worden toegepast.
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen : MUSICEREN 1
een aantal liederen in groep juist zingen;
1
B+(U)zingen
2
een eenvoudig repertoire op Orff-instrumenten en/of andere instrumenten uitvoeren;
2
B+(U) instrumentaal musiceren op Orffinstrumenten, eventueel aangevuld met andere instrumenten..
3
creatief omgaan met klank, ritme en tekst.
3
Creatief musiceren.
4
een eenvoudige muzieknotatie herkennen en toepassen in functie van het musiceren.
4
elementaire basiskennis van muzieknotatie via het musiceren verder verfijnen.
MUZIEKBELUISTEREN 5
bepaalde stemmingen relateren aan de muziek en deze verwoorden; 5 een gerichte luistervaardigheid ontwikkelen en hun indrukken verwoorden;
5.1 Muziek en stemming a. Vreugde b. Droefheid c. Strijdlust
de muzikale componenten in de muziek herkennen en benoemen;
d. Angst 5.2 Nabootsing in de muziek 5.3 Een lied kan een verhaal vertellen 5.4 Illustratie van een opera 5.5 Illustratie van een operette
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) Decr. nr.
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen : 5.6 Illustratie van een musical 5.7 Filmmuziek 5.8 Het verhalend ballet 5.9 Beschrijvende muziek 5.10 Muziek en actualiteit
6
soorten ontspanningsmuziek met voorbeelden illustreren;
6
Ontspanningsmuziek
7
de betekenis van muziek in de opvoeding interpreteren;
7
Muziek en opvoeding
8
9
10
de muziek in de media kritisch benaderen en een eigen mening vormen;
variaties in de muziek herkennen;
interpretatiemogelijkheden in de muziek waarnemen;
8
9
10
•
Composities met didactische bedoeling.
•
Muziek door de jeugd uitgevoerd (Kinderkoren, jonge solisten – in dit verband spreken over Jeugd en Muziek – Radio en T.V.-uitzendingen waar jonge mensen kansen krijgen (Tenuto, jonge mensen op het concertpodium,…)
B+(U) Muziek en media •
De evolutie van de popmuziek.
•
Differentiatie in de media.
•
Gebruik van programmabladen.
Weg van het origineel (zie o.m. pedagogisch-didactische wenken). •
de transcriptie
•
de verpopping
De interpretatie (zie o.m. pedagogisch-didactische wenken).
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) Decr. nr.
6
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen :
11
de actualiteit interpreteren en verwoorden;
12 13
• •
bronnen raadplegen met ICT; leren met de PC.
De leerinhoud dient niet in deze volgorde afgewerkt te worden.
•
solisten, dirigenten;
•
muziekkritiek.
11
Muziek en actualiteit.
12
(U) Vrije keuze van de leraar (zie o.m. pedagogischdidactische wenken).
13
Informatieverwerking •
het gebruik van aangepaste educatieve software in en buiten de klas, o.m. door lesonderwerpen uit het leerplan uit te werken;
•
(U) het gebruik van hulpmiddelen zoals TVW voor de aanmaak van huiswerk, email-communicatie (informatieverwerking);
•
zie verder onder ” Pedagogisch-didactische wenken
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
7
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EERSTE LEERJAAR
Nr. 1
Pedagogisch-didactische wenken Musiceren
Het vocaal repertoire. Allereerst wordt verwezen naar de talrijke bundels die thans verschijnen en die aan de leerkracht een rijk gamma volksliederen en eenvoudige hedendaagse liederen kunnen bieden. Bij voorkeur zal gebruik worden gemaakt van het repertoire uit de volksliedvernieuwing, omdat zulks niet te onderschatten mogelijkheden biedt en tevens aan een meer uitgezuiverde stijl van zingen beantwoordt. Essentieel is wel dat in klassen, waar de technische mogelijkheid bestaat, gezongen wordt en dat hierbij radicaal van een verouderd repertoire wordt afgestapt. Dat dit verouderd zijn helemaal niet gebonden is aan een bepaalde eeuw of periode zal de goed geïnformeerde leerkracht allicht begrijpen. 2
Een eenvoudig repertoire op Orff-instrumenten en/of andere instrumenten uitvoeren - dit kan als aanvulling op de luisterlessen.
5
Muziekbeluisteren KEUZE UIT: 5.1 Muziek en stemming a. Vreugde •
Van Beethoven - "Ode an die Freude"
•
Mendelssohn-Bartholdy - "Italiaanse symfonie" (eerste deel)
•
Van Beethoven - "Zevende symfonie" (finale)
•
Handel - "Hallelujah" uit "The Messiah"
•
Mozart - "Exultate Jubilate" (slotdeel)
•
Wagner - "Lohengrin" (prelude tot II)
•
Mozart - "Don Giovanni" (Champagne-aria)
•
Stravinsky - "Petroesjka" (Carnavalsvreugde)
•
Vivaldi - "Lente"
•
Schumann - "Vrolijke Landman"
•
Purcell- "Tho the Hills the Valleys" uit "Dido and Aeneas"
b. Droefheid
Timing
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) Nr.
Pedagogisch-didactische wenken •
Grieg - "Peer Gynt" (Ases dood)
•
Barber - "Adagio"
•
Chopin - "Pianosonate" (treurmars)
•
Van Beethoven - "Eroïca" (tweede deel), "Zevende symfonie" (tweede deel)
•
Sibelius - "Valse triste"
•
Gilles - "Requiem" (inzet)
•
Purcell - "Dido and Aeneas" (Klacht van Dido)
•
Bach - "Mattheuspassie" (slotkoor: "Wir setzen uns mit Tranen nieder"
•
Mahler - "Vijfde symfonie" (Adagietto)
•
Respighi - "De pijnbomen van Rome" (Pijnbomen bij de catacomben).
c. Strijdlust •
Wagner - "Walkurenrit"
•
Sjostakovitsj - "Leningradsymfonie" (eerste beweging)
•
Benoit - "Rubenscantate"
•
Tsjaikowsky "Ouverture 1812"
•
Van Beethoven - "Egmont-ouverture" (slot)
•
Chopin - "Militaire Polonaise", "Polonaise in AS" en "Revolutionaire Studie"
•
Liszt - "Les Préludes"
d. Angst •
Dukas "L'apprenti sorcier"
•
Schubert - "Der Erlkonig"
•
Benoit - "Intrede van Alva te Brussel"
•
Chopin - "Sonate in b" (inzet)
•
Moessorgski - "Schilderijententoonstelling" ("Gnomus" en "Cata-comben")
•
Moessorgski - "Een nacht op de kale berg"
5.2 Nabootsing in de muziek
•
Leroy Anderson "The typewriter"
•
Berlioz - "Harold in Italie" ("Meditation")
•
Morricone (filmfragmenten)
8
Timing
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) Nr.
Pedagogisch-didactische wenken •
Villa-Lobos - "Brasileiras" (Toccata)
•
Daquin - "Le coucou"
•
Rameau - "La poule"
•
Moessorgski - "Schilderijententoonstelling"
•
Van Beethoven - "De pastorale" ("De vogelscène bij de beek")
•
Honneger - ''Pacific 231".
5.3 Een lied kan een verhaal vertellen
•
het (Nederlands) volkslied (ambachten, de ballade, ...)
•
Mozart - "Das Veilchen"
•
het kunstlied: F. Schubert "Heidenroslein", "Die Forelle", "Erlkönig"
•
het chanson: J. Brel, G. Becaud
•
de (pop)song: The Beatles
•
kleinkunst: B. de Groot
•
cabaret: T. Hermans, F. De Jonghe
•
volksliederen
5.4 Illustratie van een opera G. Bizet "Carmen" •
Ch. Gounod "Faust"
•
Puccini "La Boheme"
•
Gershwin "Porgy and Bess"
5.5 Illustratie van een operette •
Strauss jr. "Die Fledermaus", "Der Zigeunerbaron"
•
Lehàr "Die Lustige Witwe", "Das Land des Lächelns"
•
Zeller "Der Vogelhandler"
•
Benatzky "Im weissen Rössl"
5.6 IIIustratie van een musical L. Bernstein "West Side Story" •
Loewe "My Fair Lady"
•
Hammerstein "The Sound of Music"
•
Lloyd Webber "Phanton of the Opera".
5.7 Filmmuziek •
John F. Williams
•
Ennio Morricone
•
Nino Rota
9
Timing
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) Nr.
Pedagogisch-didactische wenken •
Michel Legrand
•
Francis Lay
•
D. Brossé
•
Philippe Glass
•
G. Delerue.
5.8 Het verhalend ballet •
Tsjaikowski "De Notenkraker"
•
"Doornroosje"
•
"Het Zwanenmeer"
•
Delibes "Coppélia"
•
Stravinsky "De Vuurvogel", "Petrousjka" .
5.9 Beschrijvende muziek
8
•
Strauss "Tijl Uilenspiegel"
•
Moessorgski "Schilderijententoonstelling"
•
Dukas "Leerling tovenaar"
•
Smetana "De Moldau"
•
Borodin "In de steppen van Midden-Azie
•
Moessorgski "Een nacht op de kale Berg"
•
Saint-Saëns "Dance Macabre".
B+(U) Muziek en media •
De evolutie van de popmuziek: illustreren met passende fragmenten.
•
Differentiatie in de media:
•
9
-
Het begrip zenderkleuring, de muziekkritiek, hit-parade, de discotheek, muziek op T.V., nieuwe tendenzen (C.D., C.D.-rom,...) commerciele zenders.
-
De radio in Vlaanderen, uitbreiding tot België en buurlanden. Media en reclame, media en computer.
Gebruik van programmabladen. Componist, uitvoerder, het concertleven, festivals, wedstrijden (Koningin Elisabethwedstrijd), platenindustrie, muzikale beroepsopleiding.
Weg van het origineel - De transcriptie delen uit M. Moessorgski's "Schilderijententoon-stelling" vergelijken met transcripties door M. Ravel (symfonie-orkest), Emerson, Lake en Palmer (gitaar, drums en synthesizer), Isoa Tomita (synthesizer), Vladimir Ashkenazy (symfonie-orkest).
- De verpopping
10
Timing
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) Nr.
Pedagogisch-didactische wenken Deep Purple: "concerto voor popgroep en symfonisch orkest.
10
De interpretatie De interpretatie: zowel solisten als dirigenten. De muziekkritiek (ook historisch belichten). Naar aanleiding van een bijgewoond concert trachten zelf een muziekkritiek te schrijven. Verzamelen van de in de pers verschenen kritieken - bespreken, vergelijken.
12
Vrije keuze van de leraar, o.m.: Muziek en religie
a. de joodse synagogale muziek •
fragmenten uit het “Hooglied”
•
“Kol Nidrei” - vergelijking met de gelijknamige compositie van M. Bruch.
b. R.K. eredienst •
Gregoriaanse gezangen
•
“Dies Irae”
•
Berlioz - “Fantastische symfonie”
•
Bach - Inleiding “Magnificat”
•
Mozart - “Kroningsmis” (fragment), Mis in C
•
van Beethoven - Benedictus uit “Missa Solemnis”
•
Missa creola” (fragment)
c. Spiritual en Gospel
d. Protestantse kerkmuziek •
Koraalzang
•
Praetorius “Wie schön leuchtet der Morgenstern”.
•
Bach: enkele koralen uit de Mattheus en de Johannes-Passie
•
Versierd koraal: J.S. Bach “Wohl mir das ich Jesum habe” uit de cantate 147 nr. 10
Muziek en ideologie
a Dreigroschenoper - B. Brecht en K. Weill
11
Timing
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) Nr.
Pedagogisch-didactische wenken b Mozart en de vrijmetselarij •
Maurerische Trauermusik
•
Fragmenten uit de Toverfluit: o.a. Priesterkoor
De voorbeelden kunnen door andere, evenwaardige werken vervangen worden.
Enkele wenken bij het muziekbeluisteren:
13
•
Hecht veel belang aan de klankkwaliteit.
•
Het volume mag natuurlijk niet te oorverdovend zijn maar te zacht is evenmin goed.
•
Ook de luisterhouding van de leraar is van belang!
•
Maak bij voorkeur een montage voor iedere luisterles.
•
Neem de luisterfragmenten noch te kort noch te lang. Eindig op een muzikaal verantwoord moment. Eventueel kan het volume geleidelijk verminderen.
•
Niet praten tijdens het beluisteren.
•
Geef duidelijke luisteropdrachten. Meestal voor het beluisteren!
•
Stimuleren van het probleemoplossend denken.
Hoe ICT integreren in het leerproces? ICT moet voldoende aan bod komen (minstens 15%) van de leerinhouden, al dan niet verdeeld over verschillende lessen. Bijvoorbeeld: •
demo met behulp van ICT;
•
klassikaal in de PC-klas;
•
hoekenwerking (groepswerk);
•
projectwerking;
• digitale leeromgeving (toekomst); algemene ICT hulpmiddelen: gebruik van tekstverwerking bij het afgeven van eender welk document; presentatiesoftware voor spreekbeurten; internet voor het opzoeken van documentatie; email-correspondentie onder leerlingen en met leerkracht; examens afleggen op PC… Agenda Een lesschema of lesvoorbereiding De bedoeling is dat een leerkracht steeds aan de hand van documenten en andere elementen aangepast aan zijn vak en situatie, kan aantonen welke doelstellingen hij wil bereiken en langs welke wegen hij dit kan aanpakken. Een jaarplan Een vorderingsschema met o.m. de behandelde leerstof. Dit jaarplan zal de leerinhoud bevatten, verdeeld over het jaar. De bedoeling is dat een leerkracht steeds aan de hand
12
Timing
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) Nr.
Pedagogisch-didactische wenken van aangepaste documenten kan aangeven welke leerstof behandeld is en hoe deze zich verhoudt tot de totaliteit van de te behandelen leerstof. Een evaluatieschrift of gelijkwaardig document Taken, toetsen, ..... Schriften en agenda's van de leerlingen. Een documentatiemap is onmisbaar. Het tekstafschrijven is ontoelaatbaar. Toch kan een schrift goede diensten bewijzen mits men zich houdt aan het essentiële. De liederen worden met het notenbeeld aangeboden.
13
Timing
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
14
Er wordt geen theorie om de theorie gegeven. De theoretische begrippen worden uit het liedrepertoire of de speelmuziek praktisch aangebracht en beleefd - eventueel ook uit de luistermuziek.
Lestijd en vakoverschrijdende activiteiten Meewerken aan vakoverschrijdende activiteiten die door de school zijn ingericht zoals o.m. het realiseren van projecten. 25 lesweken
Tijdsinvestering De tijd om dit leerplan te realiseren werd berekend op 25 lesweken per jaar. Hierin is ook ruimte voor de persoonlijke inbreng van de leerkracht inzake accenten en onderwerpen. Wel wordt er aangeraden elke les te musiceren (instrumenten - zang) en naar muziek te luisteren steeds met wisselende accenten.
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
15
Jaarplanning, behandelde leerstof en vorderingsschema Schooljaar:…….-……. Leraar:……………………………………….
Vak(-onderdeel):……………………………………..
Afdeling:……………………………………..
Graad:…… Leerjaar:….. Klas:…………………..
Uren per week:….
Weekdag:………………. Lesuren:………………
Timing / jaarwerkplan Datum Zie programma……… les n°
Week 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Vorderingsschema Lesonderwerp (onderdeel)
Afwerking (+/-) Opmerkingen
XXXXX
XXXXX
Herfstvakantie
XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX
XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX
Examen Examen Jury I Jury I Kerstvakantie Kerstvakantie
XXXXX
XXXXX
Krokusvakantie
XXXXX XXXXX
XXXXX XXXXX
Paasvakantie Paasvakantie
XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX
XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX
Jury II Jury II (event. oriënterend) Examen Examen & deliberatie Proclamatie
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
16
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN VAKLOKAAL Allereerst dient de noodzaak van een eigen akoestisch geschikt lokaal onderstreept te worden. Het lokaal dient voldoende groot te zijn teneinde het opstellen van instrumenten toe te laten en ruimte te bieden voor bewegingsoefeningen. Tevens moet er op een georganiseerde wijze toegang zijn tot het computerlokaal. Dit muzieklokaal zal o.m. bevatten: •
een kleine rechte piano van goede kwaliteit of een digitale piano.
•
aangepaste klasversiering zoals afbeeldingen, prenten, reproducties, alsmede een wandbord voor het aanbrengen van documentatie i.v.m. de muzikale actualiteit.
•
een muziekbord en een gewoon bord - mogelijkheid tot bevestiging van documentatie met magneten.
•
basisinstrumenten −
sopraanklokkenspel
−
altklokkenspel
−
sopraanxylofoon
−
altxylofoon
−
sopraanmetallofoon
−
altmetallofoon
−
de staafspellen liefst diatonisch met fa # en si-mol, telkens met bijpassende hamers).
−
handtrom
−
tamboerijn
−
triangel
−
paar slagstaven
−
houtblok met dubbele toon
−
paar cimbalen
−
schellenraam
−
Een goede geluidsinstallatie, graag met dubbel cassettedeck (om het kopiëren voor de leerlingen toe te laten) - CD-speler – TV en video
Gewenst: •
Klasbibliotheek (met o.m. Nederlandstalige muziekencyclopedie), dia's, platen, CD's, video's, kunstreproducties enz. ...
•
Uitbreiding Orff-instrumentarium, o.m. basxylofoon.
INTEGRATIE MET ICT Computer(s) in het vaklokaal zodat tijdens éénzelfde les afwisselende werkvormen mogelijk zijn. De PC’s zijn voorzien van multimediefaciliteiten (hoofdtelefoon, CD, printmogelijkheden en internetaansluiting. Verder wordt gerefereerd naar het algemeen deel van het leerplanpakket.
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
17
VEILIGHEID Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex • ARAB • AREI • Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: •
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: • •
• • • •
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
18
EVALUATIE De evaluatie geschiedt door middel van deelproeven en eindproeven (zie vigerende regelgeving). De leerplandoelstellingen zijn het uitgangspunt voor de evaluatie.
Procesevaluatie Bij elke evaluatie houdt de leerkracht niet alleen rekening met de technische uitvoering maar ook met (mogelijke) voorafgaande werkfasen en met de inbreng van persoonlijke creativiteit. De evaluatie heeft betrekking op de evolutie die de leerlingen maken in het zicht op hun eigen mogelijkheden, hoe zij die aanwenden voor zichzelf en ombuigen naar de praktijk. Individueel talent volstaat niet om te slagen in dit vak - wel wat men met dit talent of deze vaardigheid doet in functie van de gestelde doelen.
Doel van evaluatie Via evaluatie bepaalt de leraar in welke mate de concreet gestelde doelen bereikt zijn. Een positieve evaluatie gaat uit van hetgeen de leerling heeft bijgeleerd, niet van de tekorten. De evaluatie bestaat erin het werkproces van de leerling te toetsen aan de opdracht en omgekeerd. Voor permanente en objectieve evaluatie is het aangewezen te kunnen steunen op concrete evaluatiegegevens. Het strekt tot aanbeveling om via het agenda en/of het schoolreglement van de leerling de evaluatiecriteria aan de ouders mee te delen. Hierbij is het ook nuttig voortdurend aandacht te besteden aan zelfevaluatie van de leerlingen. Procesevaluatie kan gebeuren aan de hand van het verloop van de praktijkopdrachten, punten voor observatiegegevens, orde en/of medewerking. Observatie van het affectieve gedrag van de leerling kan aanleiding geven tot aanpassing van een evaluatiecijfer.
Door classificatie van evaluatievragen en/of- opdrachten volgens de taxonomie (kennen, kunnen en zijn) zal de leraar in staat zijn het doel van zijn evaluatie te bereiken.
Permanente evaluatie We bedoelen ondermeer:
-
aandacht
-
medewerking
-
discipline
-
inzet
-
het zelfstandig inoefenen van een stempartij
-
zorg voor het materiaal
Eigenlijk proef: Instrumentaal - vocaal •
Het individueel uitvoeren van een fragment uit het behandelde repertoire
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week) •
19
Door middel van deze proef worden volgende aspecten geëvalueerd:
-
het zelfstandig kunnen uitvoeren van een stempartij;
-
adem- en stemtechniek;
-
tekstkennis;
-
interpretatie.
Muziek beluisteren •
Nu en dan een beknopte schriftelijke toets inzake de luisterlessen en testen naar de luistervaardigheid.
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
20
BIBLIOGRAFIE
ABRAHAM, G., The concise Oxford History of Music, Oxford - New York, Oxford University Press, 1991 BAINES, A., Musical instruments trough the ages, New-York - Middlesex, 1978 BARLOW, HARALD en MORGENSTERN, A dictionary of musical themes, London, Bern 1991 BERNARD, N., Muziek Woordenboek, Heuweke Meyer, Hillegom, 1990 BERNARDEAU EN PINEAU, Geschiedenis van de muziek, Z.Ned. Uitgave, Aartselaar, 1988 BESSELER, H., Musikgeschichte in Bildern, VEB Deutscher Verlag fur Music, Leipzig, 23 volumes BOSSUYT, I., Beknopt overzicht van de muziekgeschiedenis, Leuven - Amersfoort, Acco, 1995 BOSSUYT, P. e.a., Opus (2 delen + cassettes), Antwerpen, De Sikkel, 1995 BRACKE, J., Fugato, Deurne, Plantyn, 1992 COECK, J. e.a., Stemmig, Plantyn, Antwerpen, 1996 CARRON, W. e.a., Muzikale vormen, Antwerpen, De Sikkel, 1977 CARRON, W. e.a., Vormleer, Antwerpen, De Sikkel, 1977 CARRON, W. e.a., Programmamuziek, Antwerpen, De Sikkel 1974 CORBET, e.a., Algemene muziekencyclopedie, Antwerpen, Zuid-Nederlandse Uitgeverij, 1979 DE CLERCQ P., e.a., Speelfeest, Haarlem, De Toorts, 1996 DEFOORT, A. e.a., Musicorama, (verschillende delen, cassettes + video's), Brugge, De Garve, 1992 DISSELHOEN D., Twaalf opera's als spiegels van hun tijd, Nijmegen, Suz, 1993 DRESDEN, S., Algemene muziekleer, Groningen, Wolters - Noordhoff, 1970 EECKHOUT, A., Muzikale exploraties, Kontich, De Noteboom, 1986 HEERKENS, A., Muziekboetiek, Den Bosch, Malmberg, 1990 HEIDINGA, M., Muziek I, II, III, Weten wat je hoort, Infobel nv., Nijgh & van Ditmar Educatief, Meerhout (boeken, cd's, video's, docentenhandleiding HEUGHEBAERT, H. e.a., Esthetica - Beeld - Muziek en CD, Esthetica – film, Antwerpen, De Gulden Engel, 1993 HÖWELER, C., X Y Z der muziek, Haarlem, De Haan, 1981 JACOBY, R. e.a., Musik im Leben, Frankfurt an Main, Moritz, Diesterweg Verlag, 1973 JORIS, R., Joepi, I, II en light – Muziekcursus, Vosselaar, Photo-Music Internationale, 1986-1996 KASPENDAKIS, D. e.a., Leren luisteren naar muziek, Antwerpen, De Sikkel LENAERTS, H. e.a., Algemene muziekcultuur (3 delen), Lier, Van In, 1991,1993 METZ, L., Het orkest onder de loep, Amsterdam, Broekmans en Van Poppel, 1988 MICHELS, V., Atlas van de muziek (2 delen), Schoten, Westland nv 1990 MIDGLEY, R., Encyclopedie van de muziekinstrumenten, Alphen aan de Rijn, Helmond, 1986
TSO – 3de graad – optie Sociale en technische wetenschappen Muzikale opvoeding (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 0 lestijden/week)
21
MUSICALS COLLECTION - Verschijnt om de 14 dagen, telkens met CD, Brussel, De Agostini, 1996 NITSCHE, P., Die Pflege der Kinderstimme, Mainz, B. Schott's Söhne ORFF, C. e.a., Orff-Schulwerk, Muziek voor kinderen, bewerking M. Andries, Mainz, B. Schott's Söhne, 1958 ROBIJNS, J. e.a., Volksmuziek, volksdansen, volksinstrumenten in Vlaanderen, Antwerpen, De Nederlanden. SESAM, Atlas van de muziek, 2 volumes door Michels, Ulrich SPRUIT, J., Van vedelaars, trommers en pijpers, Utrecht, Oosthoek STORMS, G., Muzikaal spelenboek, Katwijk, Servire, 1982 STORMS, G., Pop in de klas, Katwijk, Servire, 1982 WAUGH A., Opera leren luisteren en begrijpen, met CD, Gaade, Standaard, 1997 WUYTACK, J., Kreatief musiceren, Amsterdam, New Sound, 1969 WUYTACK, J., Actief muziek-beluisteren, Leuven, De Monte
Brochure cursussen “Kleur bekennen” Uitgeverij Staatssecretariaat voor Ontwikkelingssamenwerking DGIS en de Vlaamse provinciebesturen. Canon Cultuurcel – Ministerie van Onderwijs
