SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS

Onderwijsvorm:

KSO

Graad:

tweede graad

Jaar:

eerste en tweede leerjaar

Studiegebied:

Podiumkunsten

FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s):

Woordkunst-drama

Vak(ken):

KV Zang

Vakkencode:

KU-a

Leerplannummer:

2002/059 (vervangt 2000/071)

Nummer Inspectie:

2002/165//1/K/SG/1/II/ /D/

0,5 lt/w

KSO – 2de graad – optie Woordkunst-Drama KV Creatief musiceren (1ste leerjaar: ½ lestijd/week, 2de leerjaar: ½ lestijd/week)

1

INHOUD visie...........................................................................................................................................................2 beginsituatie .............................................................................................................................................2 algemene doelstellingen...........................................................................................................................3 leerplandoelstellingen / leerinhouden.......................................................................................................4 pedagogisch-didactische wenken ............................................................................................................6 minimale materiële vereisten....................................................................................................................8 evaluatie ...................................................................................................................................................9 bibliografie ..............................................................................................................................................10 Uiteraard is dit een zeer beperkte keuze................................................................................................12


2

VISIE De expressievakken beogen een stevige basisopleiding in de podiumkunsten in het algemeen. Naast de specifieke woordvakken (hoofdvakken KV), komen ook de andere kunstvakken (ondersteunende KV) aan bod zoals hedendaagse dans en muziekvakken. Voor al deze kunstvakken geldt dat zij geen finaliteit inhouden, maar een basis vormen voor de doorstroming naar het HKO in de podiumkunsten.

BEGINSITUATIE In het algemeen hebben de leerlingen die de richting Woordkunst-Drama volgen, geen vooropleiding zang gevolgd. In de observatiegraad hebben alle leerlingen wel gezongen in de lessen muzikale opvoeding. Sommigen volgen nog lessen Algemene Muzikale Vorming (AMV) aan een muziekacademie of in een jeugdmuziekschool waar wordt gezongen, maar niet specifiek aan stemvorming wordt gedaan. Qua muzikale voorkennis is de doelgroep eerder heterogeen samengesteld. Dit zal uiteraard leiden naar een gedifferentieerde aanpak.


3

ALGEMENE DOELSTELLINGEN De leerlingen de nodige muzikaliteit en basistechniek bijbrengen teneinde de verworven kennis te kunnen toepassen als basis voor de doorstroming naar de derde graad. Het is de bedoeling de mogelijkheden van de stem te leren ontdekken en toe te passen in functie van de latere praktijk. De leerlingen leren informatie opzoeken met de computer. Gezien de raakvlakken tussen de verschillende artistieke disciplines zal ook een begin van interdisciplinair samenwerken worden beoogd.

Basisdoelstellingen (B) De bovenvermelde doelstellingen zijn basisdoelstellingen en kunnen en moeten theoretisch door alle leerlingen bereikt worden. Uitbreidingsdoelstellingen (U) Deze doelstellingen sluiten aan bij de verschillen tussen de leerlingen (differentiatie). Bepaalde leerlingen kunnen meer bereiken dan de minimumeisen.

Vakoverschrijdende doelstellingen Daarnaast levert de leraar Zang ook zijn bijdrage tot de realisatie van de vakoverschrijdende eindtermen (VOET). Vakoverschrijdende eindtermen zijn minimumdoelen die niet specifiek behoren tot een vakgebied, maar onder meer door middel van meerdere vakken of onderwijsprojecten kunnen worden gerealiseerd. Zij zijn in eerste instantie een opdracht voor het hele schoolteam. Om uit te maken hoe alle vakoverschrijdende eindtermen op schoolniveau kunnen gerealiseerd worden, zijn afspraken nodig tussen de collega’s van alle vakken. Het is aangewezen om deze afspraken formeel vast te leggen in het schoolwerkplan. In sommige vakken kunnen bepaalde VOET uitdrukkelijker aan de orde komen dan in andere. Leerplannen kunnen dan ook verwijzingen naar VOET bevatten als de binding tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET evident is. Indien de vakgroep nog andere VOET realiseerbaar acht binnen een vak, wordt dit vastgelegd in een verslag waarin zowel de visie en de planning zijn opgenomen. Heel wat VOET die behoren tot de domeinen Leren Leren en Sociale Vaardigheden zitten reeds verweven in de uitwerking van verschillende vakgebonden doelstellingen in dit leerplan. Door een doordachte keuze van thema’s, teksten en lesonderwerpen kunnen andere VOET (opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming en technisch-technologische vorming) ook in de lessen Zang aan bod komen. Bij de aanvang van het schooljaar maakt de leraar een oordeelkundige keuze van de leerinhouden waarmee hij de vakgebonden en vakoverschrijdende doelstellingen wil realiseren (bij voorkeur na overleg met de vakgroep) en stelt een jaar(vorderings)plan op waarin hij de leerstof op een evenwichtige wijze verdeelt over het beschikbare aantal lestijden.


4

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN De vetgedrukte passages, telkens voorafgegaan door U (=uitbreiding), zijn aspecten die ofwel een uitdieping ofwel een toevoeging zijn op het leerplan op basis van een ½ uur per week. Als complementair gedeelte½ u/w, kunnen de uitbreidingsdoelstellingen worden toegepast.

Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1

de ademhaling en de lichaamshouding beheersen in functie van de algehele ontspanning.

1 • • •

1.1 • • • •

Lichaamshouding oefeningen op het ontspannen van het lichaam in functie van de ademhaling en het vrijmaken van het stemapparaat; oefeningen op het versterken van spierfuncties ter ondersteuning van het zangapparaat. (U) Uitdiepen van ontspanningsoefeningen in functie van moeilijker repertoire Ademhaling de werking van de ademhaling; types ademhaling; oefeningen op het steunen van de toon; (U) uitdiepen van ademtypes met betrekking tot verschillende stijlperiodes.


2

de vaardigheid inzake toonvorming en basistechniek geleidelijk toepassen;

5

2 • • • • •

2.1 • •

3

een eenvoudig repertoire op een muzikale wijze individueel uitvoeren 3 met aandacht voor ritme, melodie, contrastwerking, vorm, timbre;

• •

zich expressief uiten

•

3.1 4

Informatieverwerking •

Bronnen raadplegen met ICT

•

Leren met de PC

4

Stemtechniek en stemplaatsing de vorming van klinkers en medeklinkers; resonantieruimten; projectie van de stem in de ruimte; (U) aandacht voor de consonanten en hun verbinding met de vocalen; uitbouw van de tessituur. Stemhygiëne oefeningen voor het opwarmen van de stem; (U) verbeteren van de spreekstem (in samenspraak met logopedie, AVV...) Praktijk en repertoire (U) inwerken van een eenvoudig repertoire; (U) improvisatie: ontdekken van de mogelijkheden van de eigen stem; (U) aansluiting bij het vak koorzang (instuderen van solofragmenten, moeilijke passages…). (U) kennismaking met verschillende stijlperiodes Informatie verwerken • onderwerpen uit het leerplan uitdiepen; • (U) het gebruik van hulpmiddelen zoals TVW voor de aanmaak van huiswerk, email-communicatie (informatieverwerking); • zie verder onder ” Pedagogisch-didactische wenken".


6

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Nr.

Pedagogisch-didactische wenken

1

Belang hechten aan de lichaamshouding en de houding van het hoofd ten opzichte van de stemprojectie in de ruimte;

2

let vooral op de juiste stemplaatsing; het voorzingen van de leerkracht is belangrijk; de stemsoort van de leerkracht mag niet als criterium dienen voor de stemsoorten van de leerlingen.

3

hecht voldoende belang aan herhaling van gekend materiaal (rijpingsproces); ook het muzikaal geheugen dient te worden geoefend; videoprogramma's kunnen stimulerend werken; stimuleer ook het probleemoplossend denken.

4

15% van de lestijd kan uitgewekt worden met computer. Voor een vak van 1 uur per week kunnen 3 tot 5 lessen plaats vinden in het medialokaal.

Timing

Agenda Een lesschema of lesvoorbereiding De bedoeling is dat een leerkracht steeds aan de hand van documenten en andere elementen aangepast aan zijn vak en situatie, kan aantonen welke doelstellingen hij wil bereiken en langs welke wegen hij dit kan aanpakken. Een jaarplan Een vorderingsschema met o.m. de behandelde leerstof. Dit jaarplan zal de leerinhoud bevatten, verdeeld over het jaar. De bedoeling is dat een leerkracht steeds aan de hand van aangepaste documenten kan aangeven welke leerstof behandeld is en hoe deze zich verhoudt tot de totaliteit van de te behandelen leerstof. Een evaluatieschrift of gelijkwaardig document Taken, toetsen, ..... Schriften en agenda's van de leerlingen. Lestijd en vakoverschrijdende activiteiten Meewerken aan vakoverschrijdende activiteiten die door de school zijn ingericht zoals o.m. het realiseren van projecten. 25 lesweken

Aan te bevelen tijdsgebruik – jaarplanning De tijd om dit leerplan te realiseren werd berekend op 25 lesweken. Hierin is ook ruimte voorzien voor de persoonlijke inbreng van de leerkracht inzake onderwerpen en accenten.


7

Jaarplanning, behandelde leerstof en vorderingsschema Schooljaar:…….-……. Leraar:……………………………………….

Vak(-onderdeel):……………………………………..

Afdeling:……………………………………..

Graad:…… Leerjaar:….. Klas:…………………..

Uren per week:….

Weekdag:………………. Lesuren:………………

Timing / jaarwerkplan Datum Zie programma……… les n°

Week 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44

Vorderingsschema Lesonderwerp (onderdeel)

Afwerking (+/-) Opmerkingen

XXXXX

XXXXX

Herfstvakantie

XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX

XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX

Examen Examen Jury I Jury I Kerstvakantie Kerstvakantie

XXXXX

XXXXX

Krokusvakantie

XXXXX XXXXX

XXXXX XXXXX

Paasvakantie Paasvakantie

XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX

XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX XXXXX

Jury II Jury II (event. oriënterend) Examen Examen & deliberatie Proclamatie


8

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN VAKLOKAAL • • • • • • •

Een ruim lokaal met goede akoestiek, liefst rustig gelegen; op een georganiseerde wijze toegang hebben tot het multimedialokaal; goede piano; spiegel waarin men zich helemaal kan bekijken; ruim, laag lokaal, goede piano is onmisbaar; doorsnede van het bovenlichaam (omwille van de fysiologie van de stem; tevens moet er toegang zijn tot het computerlokaal (Multimedia klas).

INTEGRATIE MET ICT Computer(s) in het vaklokaal zodat tijdens éénzelfde les afwisselende werkvormen mogelijk zijn. De PC’s zijn voorzien van multimediafaciliteiten (hoofdtelefoon, CD, printmogelijkheden en internetaansluiting. Verder wordt gerefereerd naar het algemeen deel van het leerplanpakket.

VEILIGHEID Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex ARAB • AREI • Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: • •

de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: • •

• • • •

duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


9

EVALUATIE De evaluatie geschiedt door middel van deelproeven en eindproeven (zie vigerende regelgeving). De leerplandoelstellingen zijn het uitgangspunt voor de evaluatie.

Procesevaluatie Bij elke evaluatie houdt de leerkracht niet alleen rekening met de technische uitvoering maar ook met (mogelijke) voorafgaande werkfasen en met de inbreng van persoonlijke creativiteit. De evaluatie heeft betrekking op de evolutie die de leerlingen maken in het zicht op hun eigen mogelijkheden, hoe zij die aanwenden voor zichzelf en ombuigen naar de praktijk. Individueel talent volstaat niet om te slagen in dit vak - wel wat men met dit talent of deze vaardigheid doet in functie van de gestelde doelen.

Doel van evaluatie Via evaluatie bepaalt de leraar in welke mate de concreet gestelde doelen bereikt zijn. Een positieve evaluatie gaat uit van hetgeen de leerling heeft bijgeleerd, niet van de tekorten. De evaluatie bestaat erin het werkproces van de leerling te toetsen aan de opdracht en omgekeerd. Voor permanente en objectieve evaluatie is het aangewezen te kunnen steunen op concrete evaluatiegegevens. Het strekt tot aanbeveling om via het agenda en/of het schoolreglement van de leerling de evaluatiecriteria aan de ouders mee te delen. Hierbij is het ook nuttig voortdurend aandacht te besteden aan zelfevaluatie van de leerlingen. Procesevaluatie kan gebeuren aan de hand van het verloop van de praktijkopdrachten, punten voor observatiegegevens, orde en/of medewerking. Observatie van het affectieve gedrag van de leerling kan aanleiding geven tot aanpassing van een evaluatiecijfer.

Door classificatie van evaluatievragen en/of- opdrachten volgens de taxonomie (kennen, kunnen en zijn) zal de leraar in staat zijn het doel van zijn evaluatie te bereiken.

8.1.

dagelijks werk

Er wordt rekening gehouden met: •

inzet en medewerking;

•

creativiteit en interpretatie;

•

sociale houding t.o.v. klasgenoten.

(Vermelden van commentaar, remediering) 8.2.

examenproef

•

1 vocalise;

•

1 lied uit het geheugen;

•

1 keuzewerk (song – chanson – musical – kleinkunst)


10

BIBLIOGRAFIE Averkamp, A., Uit mijn praktijk. Wenken en raadgevingen bij het onderwijs en de studie van de solozang. Balfoort, B., Houding, adem en keel. Fundamenten voor zangers, blazers en sprekers. Bathori, J., Conseils sur le chant Bunch, M., Dynamics of the singing voice Garcia, M., Traité complet de l'art du chant Gourret - J., Labayle,J., L'art du chant et la médicine vocale Guemmer, P., Erziehung der menschlichen Stimme Haefliger, E., Die Singstimme Iffert, A., Allgemeine Gesangschule (Dresden 1894) Millet, J., La belle méthode ou l'art de bien chanter (New York 1973) Panzera, Ch., L'art de chanter Panseron, A., Méthode complète de vocalisation pour mezzo-soprano (Parijs 1855) Reinders, A., Atlas van de zangkunst (1993) Rondeleux, J.L.., Trouver sa voix. petit guide pratique de travail vocal. Schipper, A., Het gulden ABC Soet, I.M., De stem, handleiding voor het goede gebruik Stockhausen, J., Gesangtechnik und Stimmbildung Van Deinse, J.B., De zangtechniek in Nederland C. Van Zanten, Hogere techniek van de zang (Amsterdam 1899) Lafaut - R., M. Vandeplas, Stem en uitspraak (De Sikkel) Kainz, F., Psychologie der Sprache (Stuttgart 1962) Manen, L., The art of singing (Faber music, London) Panofka, H., L'abécédaire vocal L'art de chanter Faure, J., La voix et le chant Grover's Dictionary of music and musicians Glockner, A., Der Kunstgesang Vincent Jo, Zingend door het leven Lehmann, L., Meine Gesangkunst Simon, G., Voix, diction et mimique pour chanteurs et diseurs. Miller, R., Techniques of singing Schipper, A., Inleiding tot de zangmethodiek Boll, A., L'opéra - Spectacle intégral Studiemateriaal

•

Vocalises

• • • • • •

Concone op.9, van nr. 7 tot en met 18 (Schott) Vacai, metodo Pratico (Peters) Sieber, op.92 Panofka, op.85 (Jobert) Bordogni, 24 nouvelles vocalises Van Beveren, 20 vocalisen

KSO – 2de graad – optie Woordkunst-Drama KV Creatief musiceren (1ste leerjaar: ½ lestijd/week, 2de leerjaar: ½ lestijd/week) • •

•

• •

• • • •

• •

Marchesi,(Schirmer 384 - 391) F. Abt, Practical singing tutor (Schirmer) − S of T, 453 − Mezzo of A.,458 − Bar./Bas, 463 E. Behnke & C.W. Pearce, 30 Voice-training exercises (Schirmer) − S, 1090 − M,1091 − A., 1092 − T,1093 − Bar.1094 − B., 1095 Bona, P., Rhythmical articulation (Schirmer 1170) Bonoldi, F., Exercises in vocalization (Schirmer) − S, 117 − M, 118 − A, 119 Bordogni, M., 25 easy vocalises in progressive order (Schirmer 82) Concone, J., op. 10,11,17 (Peters) Lablache, Eexercises (hoch/mittel) (Peters) Lütgen, B., 20 daily exercises (Schirmer) − Hoog, 654 − midden, 655 − diep, 656 Lütgen, B., The school of sight-singing (Schirmer 245) Sieber, Solfeggios op. 30 - 35 &44 - 49 (alle stemmen) (Augener ltd.)

Repertoire

• • • • • • • • • • •

• •

Bergerettes, Romances et chansons du XVIII siècle (Heugel) Arien-Album (sop.) 2 banden (Peters 734 a en b) Arien-Album (mezzo) 2 banden (Peters 794 a/b) Arien-Album (alt) (Peters 735) Arien-Album (tenor) (Peters 736) Arien-Album, (bariton en bas) (Peters 737 a/b) Liederkranz (Peters 207) Unterrichtelieder H, M en D. (Peters 2882 a,b,c) Alte Meister des Bel Canto (Peters 3348) Alte Meister des Deuteches Liedes (Peters 3495) J.S. Bach − 25 geistliche Lieder (Peters 3392a) − Lieder aus dem Notenbuch der A.M. Bach (Peters) − Geistliche Lieder und Arien (hoog) (Breitkopf) − Geistliche Lieder und Arien(diep) (Breitkopf) G.F. Haendel, Gesänge für eine Frauenstimme (Peters) L. van Beethoven, Lieder (Peters 3493)

11

KSO – 2de graad – optie Woordkunst-Drama KV Creatief musiceren (1ste leerjaar: ½ lestijd/week, 2de leerjaar: ½ lestijd/week) • • • • • •

Das Lied der Völker, Keltische Volkslieder (Schott) Südslavische Volkslieder (Peters 3493) Lied om lied (De Garve) Alouette liedboek Klassiker des Deuteches Liedes (Peters) - 2 delen Verzamelde werken van, − Cole Porter − Rodgers en Hammerstein.

Enkele Vlaamse liederen

• • • • • • • • •

Deriemaker, S., Melopee Ryelandt, J., 'k En hore u nog niet Van den Broeck, L., , 't Is goed in 't eigen hart te kijken Gilson, P., Moeder De Boeck, A, Het kerkske van te lande Mortelmans, L., Liederen Benoît, P., Mijn moederspraak Meulemans, A., Aleer het licht ten avond raakt Duyck, J., Zes adagioliederen

UITERAARD IS DIT EEN ZEER BEPERKTE KEUZE

12

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Recommend Documents