SECUNDAIR ONDERWIJS
Onderwijsvorm:
BSO
Graad:
derde graad
Jaar:
eerste en tweede leerjaar
Studiegebied:
Auto
FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s):
Auto
Vak(ken):
PV Praktijk / stages elektriciteit / autotechniek
Vakkencode:
IT-e
Leerplannummer:
2002/121 (vervangt 96072)
Nummer Inspectie:
2002/106//1/N/SG/1/III/ /D/
4 lt/w
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................2 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................2 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................3 Pedagogisch-didactische wenken en timing ............................................................................................8 Minimale materiële vereisten .................................................................................................................10 Evaluatie .................................................................................................................................................11 Bibliografie ..............................................................................................................................................14 Toelichting bij gebruik van het leerplan ..................................................................................................16 Jaarplan ..................................................................................................................................................16 Samenstelling van de leerplancommissie ..............................................................................................18
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
2
VISIE Het doel van het vak praktijk auto-elektriciteit is de afgestudeerden de vaardigheden en attitudes bij te brengen die volgens de beroepsprofielen 1 en de beroepsopleidingsprofielen 2 verwacht worden van de hulpmecanicien en van de mecanicien personenwagens en lichte bedrijfswagens: • • • • • •
een eigen werkkaart bij houden; technische specificaties en technische documentatie van voertuigen begrijpen; een diagnose stellen en een herstelling uitvoeren op elektrische stroomkringen; informatie op testapparatuur lezen en interpreteren; (elektrische) onderdelen kunnen in- en uitbouwen; correct kunnen rapporteren omtrent de eigen opdracht.
Bij alle onderdelen – waar toepasselijk – zal de nodige aandacht besteed worden aan welzijn (veiligheid, hygiëne, gezondheid) en aan milieu.
BEGINSITUATIE De leerinhouden sluiten aan bij de tweede graad optie nijverheid. Omdat de leerlingen uit verschillende studierichtingen kunnen komen (waardoor de voorkennis nogal verschillend kan zijn), werd er bij het opstellen van het leerplan geopteerd om een korte herhaling van de noodzakelijke voorkennis te voorzien. Van de lerares/leraar wordt verwacht dat zij/hij bij het begin van schooljaar de voorkennis van de leerlingen nagaat. Mocht blijken dat er voor sommige individuele leerlingen een bijwerking nodig is, dan zal dit hoofdzakelijk moeten gebeuren door inhaallessen buiten het normale lessenrooster.
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Bij alle leerinhouden – indien toepasselijk – zal de nodige aandacht besteed worden aan • • •
het correct gebruik van eenheden en symbolen; welzijn (veiligheid, hygiëne en gezondheid); milieu.
Naast het bijbrengen van de noodzakelijke vakgerichte kennis, zal de lerares/leraar ook oog hebben voor het bijbrengen van de in de sector gebruikelijke beroepshoudingen. •
Kwaliteitsbewustzijn:
•
Verantwoordelijkheidszin:
•
Zin voor samenwerking:
•
Leergierig zijn:
•
Welzijnsbewustzijn
•
Milieubewustzijn:
1 2
Fiches uitgegeven door Educam VLOR studie 157 en 177
actief en pro-actief gericht zijn op kwaliteit door zin te hebben voor orde en netheid. zich ervan bewustzijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid van zichzelf en anderen verhoogt. bereid zijn met collega’s samen te werken om een kwaliteitsvol eindproduct te bereiken. actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen. actief en pro-actief gericht zijn op veiligheid, gezondheid en hygiëne. actief en pro-actief gericht zijn op het beschermen van het milieu.
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 1
een eigen werkplanning maken.
1
Planning – zorg – welzijn - milieu
2
Gebruik multimeter
een geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen. de eigen werkplek inrichten en proper houden (maken) tijdens en na de opdracht. zorg dragen voor gereedschap, machines en meetapparatuur. een opgedragen taak uitvoeren met voortdurende aandacht voor welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu. 2
de op een schema aangeduide meetpunten lokaliseren. stroom-, spanning- en weerstandmetingen in een auto (met traditionele bekabeling) uitvoeren. een kort verslag maken omtrent de uitgevoerde opdracht.
3
controleren of het juiste – bij de auto horende – schema beschikbaar is.
3 • de stroomkring inkleuren op een kopie van het elektrisch schema van • • de gebruikte auto. • de multimeter in de auto exact aansluiten op de plaats aangeduid op • een kopie van het origineel elektrisch schema. • de wet van Ohm en de formules in verband met vermogen toepassen • • om het meetresultaat vooraf in te schatten. • spanning, stroomsterkte en spanningverliezen meten in de verschillende verlichting- en signalisatiekringen in een auto (met traditionele bekabeling). een slecht massaverbinding opsporen en herstellen. de meetresultaten interpreteren om spanningsverlies of fouten gestructureerd op te sporen en te herstellen.
Verlichting en signalisatie stand-, dim- en grootlichten mistlichten achteruitrijlichten binnenverlichting alarmlichten stoplichten richtingaanwijzers claxon …
3
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen uit het elektrisch schema van de auto bepalen welke de gebruikte smeltveiligheid (voor elke kring) is. de verschillende lichten uit de auto demonteren, controleren en terug monteren. de verschillende elementen (toestellen, bedieningsschakelaars, …) uit de auto demonteren, controleren en terug monteren. de dim- en de grote lichten regelen (inclusief de instelling van het meettoestel). een elektrische aansluiting voor een aanhangwagen of caravan op een auto (met traditionele bekabeling) monteren en aansluiten. een stekker monteren op een aanhangwagen of caravan. fouten gestructureerd opsporen door gebruik te maken van de elektrische schema’s en van een multimeter. een kort verslag maken omtrent de uitgevoerde opdracht. 4
de stroomkring inkleuren op een kopie van het elektrisch schema van 4 de gebruikte auto. • het meettoestel exact aansluiten op de plaats aangeduid op het elek- • • trisch schema van de auto (met traditionele bekabeling). • de te verwachten meetresultaten inschatten om deze achteraf te • kunnen beoordelen. • spanning, stroomsterkte en spanningsverliezen meten in de verschil- • • lende kringen in een auto. de meetresultaten interpreteren om spanningsverlies of fouten gestructureerd op te sporen en te herstellen. uit het elektrisch schema van de auto bepalen welke de gebruikte smeltveiligheid (voor elke kring) is. de verschillende elementen van de comfortuitrustingen (toestellen, bedieningsschakelaars, …) uit de auto demonteren, controleren en terug monteren.
Veiligheid en comfortuitrusting ruitenwisser verwarming- en koelventilator elektrisch bediende buitenspiegels elektrisch bediende ruiten centrale vergrendeling achterruitverwarming aircosysteem …
4
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen fouten gestructureerd opsporen door gebruik te maken van het elektrisch schema en van een multimeter. een kort verslag maken omtrent de uitgevoerde opdracht. 5
de lading van de batterij controleren.
5
Start- en laadkring
6
Sensoren - actuatoren
de toestand van de batterijaansluiting controleren en zo nodig reinigen. de batterij uitbouwen, aansluiten op batterijlader en terug inbouwen. het elektrolytpeil controleren en zo nodig bijvullen. de start- en de laadkring inkleuren op een kopie van het origineel elektrisch schema van de auto. de verschillende onderdelen van de start- en van de laadkring in de auto lokaliseren door middel van elektrische schema’s. het meettoestel exact aansluiten op de plaats aangeduid op een kopie van het origineel elektrisch schema van de auto. de te verwachten meetresultaten inschatten om deze achteraf te kunnen beoordelen. spanning, stroomsterkte, spanning- en stroomverliezen meten in de start- en in de laadkring in een auto (met traditionele bekabeling). de meetresultaten interpreteren om verliezen of fouten gestructureerd op te sporen en te herstellen. de verschillende onderdelen (startmotor, startrelais, contactslot, generator, …) uit de auto demonteren, controleren en terug monteren. een kort verslag maken omtrent de uitgevoerde opdracht. 6
de sensoren en actuatoren die aangeduid werden op een kopie van het origineel elektrisch schema van de auto opzoeken in de auto. de verschillende types sensoren en actuatoren herkennen aan de hand van uitzicht en documentatie. aan de hand van een kopie van het elektrisch schema van de auto
5
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen uitleggen wat de functie is van enkele sensoren en van enkele actuatoren. enkele sensoren en actuatoren uit de auto demonteren, controleren en terug monteren. het functioneren van enkele sensoren en actuatoren door middel van een multimeter en van een scoop controleren. de bekomen meetresultaten bespreken. een kort verslag maken omtrent de uitgevoerde opdracht. 7
8
de componenten van de verschillende systemen aanwijzen. controlemetingen uitvoeren en deze vergelijken met de gegevens van de fabrikant.
7 • • •
Aandrijflijnmanagement Motormanagement Versnellingsbakmanagement Slipregelsystemen
de componenten van de verschillende systemen aanwijzen.
8
Voertuigmanagement
9 • • • • •
Audio-en telecommunicatieapparatuur radio Cd-speler GSM-telefoon satellietnavigatie (U) …
10
Alarmsystemen
controlemetingen uitvoeren en deze vergelijken met de gegevens van de fabrikant. 9
een audio-installatie (met en zonder afzonderlijke cd-speler en/of extra versterker) in een auto inbouwen door gebruik te maken van een kopie van de originele documentatie van de audio-installatie en van een kopie van het elektrisch schema van de auto. fouten in de installatie (bedrading en toestellen) gestructureerd opsporen, eventueel herstellen (bedrading) of vervangen (toestellen). telecommunicatieapparatuur in een auto inbouwen door gebruik te maken van een kopie van de originele documentatie en van een kopie van het elektrisch schema van de auto. een kort verslag maken omtrent de uitgevoerde opdracht.
10
de nodige verbindingen voor een alarmsysteem uitvoeren op een didactisch paneel aan de hand van een kopie van de originele documentatie. de nodige testen en/of metingen uitvoeren om de werking van het systeem te controleren.
6
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen fouten in een alarmsysteem (in een didactische opstelling) gestructureerd opsporen en herstellen. de nodige verbindingspunten voor een alarmsysteem in een auto opsporen door gebruik te maken van een kopie van de originele documentatie van het alarmsysteem en van een kopie van het elektrisch schema van de auto. een kort verslag maken omtrent de uitgevoerde opdracht. de nodige verbindingen uitvoeren in een auto. (U) de nodige testen en/of metingen uitvoeren om de werking van het systeem te controleren. (U) fouten in een alarmsysteem gestructureerd opsporen en herstellen. (U)
LEERINHOUDEN
7
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
8
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING Alle opdrachten zullen uitgevoerd worden op een auto (met traditionele bedrading), waarvan de verschillende elektrische schema’s beschikbaar zijn. Het is niet aangewezen om de leerlingen te laten werken op didactische opstellingen (uitzondering is het deel alarminstallaties). Vertrek steeds van het elektrisch schema van de auto, om de leerling hier volledig vertrouwd mee te maken. Leg bij elke opdracht de nadruk op het belang om beschadiging aan de auto te vermijden. Geef bij elke werkopdracht aan de leerlingen een richtlijn mee in verband de beschikbare tijd (realiseerbaar voor ca. 90 % van de leerlingen) voor de opdracht. Laat na elke werkopdracht (eventueel na iedere praktijkles) een kort verslag maken. Gebruik hiervoor het model van een werkfiche zoals die in garages gebruikt worden. Tijdens alle praktijkopdrachten, moet er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu. Nr. 1
Pedagogisch-didactische wenken Hier zijn een aantal vaardigheden vermeld die geleidelijk aan moet bijgebracht worden. Het is de bedoeling dat de leerling deze vaardigheden op het einde van de opleiding verworven heeft. Het is van belang hier elke les enige tijd aan te besteden en steeds te wijzen op fouten.
Timing * 1w
Die vaardigheden zullen zeker aan bod kunnen komen ter gelegenheid van de geïntegreerde proef. 2
Een multimeter moet voor de leerling een alledaags meetinstrument worden, waar zij/hij voor 100 % mee vertrouwd is.
4w
Na die enkele specifieke opdrachten om het gebruik van de multimeter in te oefenen, zal dit verder aan bod komen gedurende omzeggens alle praktijkopdrachten. 3
Zorg voor oefeningen op de verschillende verlichtingscircuits in een auto standlichten, dimlichten, grootlichten,.stoplichten, richtingaanwijzers, achtermistlicht, binnenverlichting, kofferverlichting, achteruitrijlicht, …).
12 w
Zeker niet beperken tot demontage en montage, maar vooral aandacht besteden aan foutzoeken. Laat hierbij steeds gebruik maken van de elektrische schema’s. 4
Zorg voor oefeningen op de verschillende veiligheid- en comfortcircuits in een auto (achterruitverwarming, verwarming- en koelventilator, deurvergrendeling, zonnedaken, …).
10 w
Zeker niet beperken tot demontage en montage, maar vooral aandacht besteden aan foutzoeken. Laat hierbij steeds gebruik maken van de elektrische schema’s. 5
Zeker niet beperken tot demontage en montage, maar vooral aandacht besteden aan foutzoeken. Laat hierbij steeds gebruik maken van de elektrische schema’s.
4w
Zorg – indien mogelijk – voor enkele oefeningen in verband met het opsporen van defecte componenten. Eventueel kan een defecte werking van een onderdeel gesimuleerd worden. 6
De opdrachten zullen hier zeker moeten afgestemd worden op de mogelijkheden i d b hikb t
5w
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week) Nr.
Pedagogisch-didactische wenken
9
Timing
in de beschikbare auto. Gelet op het belang van sensoren in de moderne auto’s, moet hier zeker de nodige aandacht aan besteed worden. Eventueel kan dit tijdens een stage verder uitgediept worden. 7
Het is niet de bedoeling om de leerlingen een foutdiagnose te leren uitvoeren of om eventueel instellingen te laten uitvoeren.
4w
Beperk tot het – onder begeleiding – laten opzoeken van de verschillende componenten en laat eventueel enkele controlemetingen uitvoeren. Een interpretatie van het meetresultaat kan eventueel klassikaal gebeuren door de leraar. 8
Het is niet de bedoeling om de leerlingen een foutdiagnose te leren uitvoeren of om eventueel instellingen te laten uitvoeren.
2w
Beperk tot het – onder begeleiding – laten opzoeken van de verschillende componenten en laat eventueel enkele controlemetingen uitvoeren. Een interpretatie van het meetresultaat kan eventueel klassikaal gebeuren door de leraar. 9
Beperk je niet tot montage van audioapparatuur in een auto waar voorbekabeling reeds voorzien. Zorg eventueel voor bijkomende luidsprekers, CD-speler, enz. … , zodat de leerlingen ook leren hoe bijkomende bedrading op een verantwoorde manier aan te brengen.
6w
Laat ook een handenvrij GSM-set inbouwen , maar beperk je liefst niet tot eenvoudige toestellen die op een sigarettenaansteker aangesloten worden Het herstellen van de toestellen hoort niet tot het beoogde niveau. 10
Alarminstallaties zullen in de praktijk moeilijk uit te bouwen zijn, om ze achteraf opnieuw in te bouwen. Dit onderdeel zal daarom wellicht best uitgevoerd kunnen worden op een didactische opstelling waar voor de nodige simulaties kan gezorgd worden. Eventueel kan dit onderwerp verder uitgediept worden tijdens een stage.
2w
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN
10
3
Persoonlijke gereedschappen • • • • •
sleutels schroevendraaiers tangen hamers multimeter
Persoonlijke beschermingsmiddelen • • • • • •
veiligheidsbril werkkledij veiligheidsschoenen handschoenen oorbescherming stofmasker
Gemeenschappelijke toestellen en gereedschap 4 • • • • • • • •
batterijlader toestel om de laadtoestand van een batterij te controleren looplamp hefbrug rolkrik bankschroef toestel om lichten in te stellen auto (met traditionele bedrading) om het montage- en demontagewerk te oefenen.
De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:
3
• • • •
Codex, ARAB, AREI, Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen én de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: • • • • 4
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist. Aantallen aangepast aan het aantal leerlingen en aan de werkorganisatie.
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
11
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt • • •
welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedback-momenten (evaluaties na elke opdracht of deelopdracht) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Elke evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. De evaluatie steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria weergeeft van de opdracht. Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten: • • • •
de denkactiviteit (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken, …). de motorische handelingen (bijvoorbeeld verbindingen maken, …). de praktijk-attitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen, …). de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen.
Bij de evaluatie zal er in ieder geval rekening gehouden worden met het feit dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie. Daarom zal de lerares/leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren. Indien nodig zal zij/hij meteen remediërend optreden. Bij het begin van iedere praktijkopdracht zal de lerares/leraar (indien nodig aan alle leerlingen afzonderlijk) meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. In het evaluatieproces kunnen 3 stappen onderscheiden worden: • • •
registreren (door middel van een evaluatieschema), interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal), rapporteren.
Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo’n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen.
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
12
De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd. Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een twee-puntenschaal: • •
+ : doelstelling bereikt ! : doelstelling niet bereikt
Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal: • • •
+ : doelstelling bereikt ∀ : doelstelling niet helemaal bereikt ! : doelstelling niet bereikt
Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden. Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. Enkele voorbeelden: +
∀
!
(doel bereikt)
(doel niet helemaal bereikt)
(doel niet bereikt)
niveau is voldoende
voldoende maar leemten
niveau onvoldoende
voor verbetering vatbaar
onaanvaardbaar niveau
nagenoeg foutloos
aanvaardbare tekorten
schadelijke fouten
nagenoeg correct
aanvaardbaar aantal lichte of onvergeeflijke fouten detailfouten of leerproces fouten zware inbreuken
volledig
kleine tekorten
onvolledig zware tekorten
behoorlijk, zinvol
storingen, fragmentarisch
onlogische uitvoering
kan het en doet het vrijwel altijd, spontaan en zonder aarzelen
kan het en doet het af en toe, kan het niet, doet het niet of zonder overtuiging, wisselvalling nooit, afwijzend en met tegenzin
Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring.
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
13
De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren. Heel goed • • • • •
meer dan 80% van de sub-vaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt (nagenoeg) foutloos, uitstekend, enkel + codes volledig zelfstandig uitgevoerd vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, …
Goed • • • • • •
60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig ∀ codes aanvaardbare kwaliteitsverschillen aanvaardbare proces-leerfouten geen schadelijke fouten zichtbare vorderingen
Zwak • • • • • •
50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt weinig + en veel ∀ codes veel onnodige leerfouten soms zware schadelijke fouten geen zichtbare vorderingen
Niet goed • • •
minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel ∀ codes of alleen maar ∀ codes en - codes veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen
Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal – resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema’s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen).
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
BIBLIOGRAFIE Airconditioning in voertuigen, Innovam, ISBN 90 4055 800 0 Auto-elektriciteit, Innovam, ISBN 90 4052 554 4 Autotechnisch zakboekje, Innovam, ISBN 90 4055 580 x BERG, Auto elektronica practicum, deel 2, druk 1, on-line bij bol.com (http://www.vego.nl/) BOLLEN, Analoge elektronica, deel 1, druk 2, on-line bij bol.com (http://www.vego.nl/) BOSCH, ,Auto-elektriciteit/elektronica, Delta press, ISBN 90 6674 813 3 BOSCH, ,Elektrische motoruitrusting, Delta press, ISBN 90 6674 985 7 BOSCH, ,Elektronica en elektronische systemen (band 6), Delta press, ISBN 90 6674 060 4 BOSCH, Batterij-ontstekingssystemen, Delta Press BOSCH, Bougies, Delta Press BOSCH, De oscilloscoop in de praktijk, Delta Press BOSCH, Dynamo's, Delta Press BOSCH, Elektronica en halfgeleidertechniek 1, Delta Press BOSCH, Elektronica en halfgeleidertechniek 2, Delta Press BOSCH, Elektronica en microcomputers, Delta Press BOSCH, Elektronica voor veiligheid en comfort, Delta Press BOSCH, Motorelektronica, Delta Press BOSCH, On board diagnose system (OBD), Delta Press BOSCH, Ontstoring, Delta Press BOSCH, Remsystemen met ABS/ASR, Delta Press BOSCH, Startmotoren, Delta Press BOSCH, Symbolen en schakelschema's, Delta Press CITROËN, Expertboekje multiplexing 1:Waarom multiplexing CITROËN, Expertboekje multiplexing 2: De uitrustingselementen en hun functies DELTA PRESS, Auto elektriciteit, Elektronica, druk 2, on-line bij bol.com (http://www.vego.nl/) Diagnostiek, Educam, Digitale elektronica ,Educam, DIVERS, Technische Leergangen Band 5 Elektriciteit, Delta Press DIVERS, Technische Leergangen Band 6 Elektronica, elektr. syst., Delta Press DIVERS, Technische Leergangen Band 7 Ontsteking, Delta Press EDUCAM, Elektriciteit EDUCAM, Elektronica EDUCAM, Schema-lezen Elektronica ,Educam, GERNAAT, E, Auto elektronica, Componenten en basisschakelingen, druk 3, on-line bij bol.com (http://www.vego.nl/)
14
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
15
GERNAAT, E, Auto elektronica, Inleiding tot de digitale stuur- en regeltechniek met de 68HCII, on-line bij bol.com (http://www.vego.nl/) GERNAAT, E, Auto elektronica, Practicum componenten en basisschakelingen, druk 2, GERNAAT, E, Auto elektronica, Toepassingen, druk 2, on-line bij bol.com (http://www.vego.nl/) GERNAAT, E., Auto-elektronica (68HC11 Microcontroller), Delta press, ISBN 90 6674 855 9 GERNAAT, E., Auto-elektronica (componenten en basisschakelingen, Delta press, ISBN 90 6674 850 8 GERNAAT, E., Auto-elektronica (toepassingen), Delta press, ISBN 90 6674 851 6 HAMERSMA, A., Moderne elektroschema’s, Impuls, ISBN 90 8051 172 2 HAMERSMA, A., Schema’s en diagnose, Impuls, ISBN 90 8051 171 4 Handleiding bij de elektronicadoos (Indien nog leverbaar!), Innovam, ISBN 90 4056 100 1 HERNER, A, Elektronische regelsystemen 1, Kluwer voertuigtechniek, ISBN 90 2012 946 5 Leermeesterspecial: Airco-installatie, Innovam, ISBN 90 4050 300 1 Leermeesterspecial: EOBD, Innovam, ISBN 90 4050 301 x Microprocessoren in de autotechniek (beperkt leverbaar), Innovam, ISBN 90 4055 608 3 MOM, G.P.A., Elektronica in de auto, druk 1, on-line bij bol.com (http://www.vego.nl/) NIJBOER, Motormanagement-systemen, Delta Press Oscilloscopen in de autotechniek (beperkt leverbaar), Innovam, ISBN 90 4055 607 5 ROSKAM, Voertuigdynamicaregeling ESP, Delta Press Storingzoeken en probleemoplossen, Educam, TEKTRONIX, Digitale geheugenoscilloscopen, Delta Press VAN DEN BERG, C., Auto-elektronica practicum (Discrete basisschakelingen en lineaire IC’s), Delta press, ISBN 90 6674 853 2 VAN DEN BERG, C., Auto-elektronica practicum (Digitale micro-elektronica), Delta press, ISBN 90 6674 937 7 VAN DOOREN, H.J., Auto-elektriciteit, druk 7, BoekNet, ISBN-code 9040525536 VARTA, Startbatterijen, Delta Press ZUIDERBAAN, D.J., Auto-elektronica (Digitale bouwstenen), Delta press, ISBN 90 6674 852 4
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
16
TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementaire activiteiten besteed worden aan het praktisch vak praktijk/stages elektriciteit/autotechniek.
JAARPLAN Van elke leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega's. De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er – waar mogelijk – per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week) Jaarplan
17
Optie: ........................................................................................
Leerkracht: ...........................................................
Onderwijsvorm: .............. Graad: ....................
Schooljaar: ………… / …………..
Vorderingsplan Jaar: .........................
Vak: ..........................................................................................
Leerplannummer: ...........................
Handboek/cursus:...........................................................................
Lestijden/week: ...........
JAARPLAN Week nummer
Nr in leerplan
Leerinhouden
VORDERINGSPLAN Gegeven op (datum)
Opmerkingen
BSO – 3de graad – optie AUTO PV PRAKTIJK/STAGES ELEKTRICITEIT/AUTOTECHNIEK (1ste leerjaar: 4 lestijden/week, 2de leerjaar: 4 lestijden/week)
SAMENSTELLING VAN DE LEERPLANCOMMISSIE Voorzitter:
Roger Vandevoorde
wnd. pedagogisch adviseur
Leden:
Wim Cools
opleiding Ford motor comp.
Pierre Deckers
opleiding Ford motor comp.
François Dierckx
leraar K.T.A. Kapellen
Christiaan Mees
leraar K.T.A. Dendermonde
Eric Minne
opleiding BMW Belgium
Guy Segers
leraar K.T.A. Brugge
Jean-Pierre Van den Borre
leraar K.T.A. Halle
Dirk Vanheusden
leraar K.T.A. Hasselt
18