SCHOOLPLAN 2011 - 2015
JAN VAN SWOLGENSTRAAT 44 5866 AV SWOLGEN TELEFOON: 0478-691977
VOORWOORD Als school hebben we veel ruimte om ons eigen kwaliteitsbeleid in te vullen. Consequentie hiervan is, dat we moeten laten zien wat wij onder kwaliteit verstaan en wat wij doen om die kwaliteit te borgen en te verbeteren. Bij goed kwaliteitsbeleid is er zowel sprake van streven naar continue verbetering als van het afleggen van verantwoording hierover aan College van Bestuur, medezeggenschapsraad, ouders en inspectie. Kwaliteit mag geen toeval zijn. Systematisch werken aan de kwaliteit van onze school is noodzakelijk. Dat houdt in: het juiste beleid formuleren, de juiste handelingen daarbij verrichten en op een goede manier evalueren of we bereiken wat we wilden bereiken. Dit schoolplan beschrijft de hoofdlijnen van het beleid van Basisschool De Klimboom voor de periode 2011-2015. Daarvoor hebben we eerst onze eigen kwaliteiten op de diverse beleidsterreinen getoetst. De informatie die dat heeft opgeleverd en onze gemeenschappelijke visie op onderwijs vormen de basis voor dit plan. We geven aan hoe we de komende vier jaar gaan werken aan de verbetering van ons onderwijs. In dit schoolplan vindt u dus antwoorden op vragen als • Wat is de missie en de visie van Basisschool De Klimboom? • Welke ambities heeft de school? • Op welke manier worden deze gerealiseerd? • Met welke middelen? De missie en de visie verwoorden samen de pedagogisch-didactische identiteit van de school en vormen het uitgangspunt voor kwaliteitsontwikkeling. De hoofdlijnen uit dit schoolplan worden nader uitgewerkt in de schoolgids en het jaarplan. Ze passen uiteraard binnen de kaders die Dynamiek Scholengroep in haar koersdocument (“Dynamiek Scholengroep Strategisch van Plan 2011-2015”) heeft aangegeven. Voor het proces van de ontwikkeling van dit schoolplan geldt dat het zorgvuldig en stapsgewijs is verlopen met aandacht voor een goede communicatie. Ons schoolplan heeft de instemming van de medezeggenschapsraad en is vastgesteld door het College van Bestuur in juni 2011. We vertrouwen erop dat dit plan een bijdrage zal leveren aan de dialoog tussen alle geledingen van de school en aan de bevordering van de kwaliteit van ons onderwijs.
Pieter Timmermans Directeur Basisschool De Klimboom
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
2
INLEIDING Onze school maakt deel uit van de stichting Dynamiek Scholengroep. Deze staat voor kwalitatief goed onderwijs dat uitgaat van de behoeften van ouders en kinderen. Dynamiek Scholengroep heeft, gelet op ontwikkelingen in de samenleving en haar ambities, een strategisch beleidsplan vastgesteld voor de periode 2011-2015. Tussen dit strategisch beleidsplan en ons schoolplan bestaat een duidelijke wisselwerking. Hetzelfde geldt voor het zorgplan van het samenwerkingsverband Weer Samen Naar School. Het College van Bestuur vindt het belangrijk dat bij het opstellen en vaststellen van het schoolplan alle geledingen (ouders, kinderen, team) betrokken zijn en hun inbreng hebben gehad. Wij sluiten ons daar volledig bij aan en denken dat dit voor onze school het geval is. Alle geledingen hebben, door middel van tevredenheidpeilingen, meegewerkt aan het in kaart brengen van de huidige situatie; waar zijn we tevreden over en wat zou anders of beter kunnen. Aan de hand van de resultaten van de tevredenheidpeilingen, de teamevaluaties van het schoolplan 2007-2011, inspectierapporten, interne en externe ontwikkelingen, het zorgplan van het samenwerkingsverband en het beleidsplan van Dynamiek Scholengroep, hebben we de richting voor de komende schoolplanperiode in hoofdlijnen bepaald. Over deze richting is goed gecommuniceerd met de ouderraad en de medezeggenschapsraad. De hoofdlijnen (beleidsvoornemens) worden nader uitgewerkt in jaarplannen, uiteraard na een grondige evaluatie van het voorgaande jaarplan. Het realiseren van deze beleidsvoornemens bepaalt de mate waarin we vinden dat we succesvol zijn (geweest). Om het schoolplan prettig leesbaar, krachtig en helder te houden, verwijzen we regelmatig naar het handboek van Dynamiek Scholengroep.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
3
HOOFDSTUK 0
KWALITEITSZORG
Onder kwaliteit verstaan wij: De mate waarin we erin slagen onze doelen te bereiken naar tevredenheid van onszelf, de overheid, de ouders en de kinderen. Om te bepalen of doelen behaald worden, moeten de doelen helder, aanvaardbaar en aanvaard zijn. Daarnaast zijn normerende uitspraken nodig om vast te stellen in welke mate de doelen worden behaald. Deze doelen en normen worden deels bepaald door de overheid en deels door Basisschool De Klimboom, in dialoog met haar geledingen. Op basis van die dialoog bepalen we onze koers. Daarin hebben we onze eigen verantwoordelijkheid. Kwaliteitszorg is niet hetzelfde als kwaliteit. Onder kwaliteitszorg verstaan we: de wijze waarop we werk maken van ons streven kwaliteit te leveren en kwaliteit te waarborgen. Kwaliteitszorg omvat een scala aan activiteiten. Deze laten zich goed koppelen aan een vijftal centrale vragen. • Doen we de goede dingen? • Doen we de dingen goed? • Hoe weten we dat? • Vinden anderen dat ook? • Wat doen we met die wetenschap? Bij het vormgeven van kwaliteitszorg nemen we de volgende uitgangspunten in acht: Het primaire proces is de basis. Kwaliteitszorg strekt zich uit over alle beleidsterreinen van de school, maar hoort haar basis te hebben in het primaire proces: het onderwijs. De aandacht voor het pedagogisch en
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
4
didactisch handelen van de leraren en - vooral - voor het leren van de leerlingen is de basis van kwaliteitszorg. Kwaliteitszorg is integraal; het is van iedereen. Interne kwaliteitszorg is het vertrekpunt. We moeten ons eigen handelen evalueren en op grond daarvan verbeteringen aanbrengen. Kwaliteitszorg begint dus intern, maar daar mag het niet bij blijven. De inhoud en opbrengst van de activiteiten moeten extern worden getoetst. Een extern oordeel kan worden gegeven door deskundigen, collega’s van andere scholen of de inspectie. Kwaliteitszorg kan alleen gerealiseerd worden als op de school een passende cultuur is ontwikkeld; een cultuur die wordt gekenmerkt door voortdurende aandacht voor het handelen van de professionals, voor reflectie en ontwikkeling en voor kwaliteitsverbetering. Kortom: een cultuur waarin de zorg voor kwaliteit een zorg is voor allen.
0.1
DOELEN VAN KWALITEITSZORG •
•
•
• • 0.2 • • • • • • 0.3
Continue en systematische verbetering van ons onderwijs. Kwaliteitszorg is voor ons een belangrijke manier om de vinger aan de pols te houden. We monitoren het onderwijsproces op een flink aantal punten. Als kader gebruiken wij daarvoor de kwaliteitsindicatoren van de wet op het onderwijstoezicht (WOT). We werken planmatig en schrijven onze resultaten toe aan onze visie, onze intenties maar vooral aan onze beleidsvoornemens. Resultaatgericht werken betekent voor ons: - heldere doelen stellen - realistische normen hanteren - reflectie en evaluatie m.b.v. de juiste instrumenten inzetten - feedback gebruiken om verbetering te realiseren - borgen van verworvenheden Leerkrachten zijn betrokken op het resultaat van hun onderwijs. Het uitgezette beleid wordt door de leerkrachten gedragen. Zij zijn eigenaar en verantwoordelijk voor het primaire proces en voor de verbetering ervan. Draagvlak en eigen verantwoordelijkheid zijn centrale begrippen. Het hanteren van effectieve indicatoren voor goed onderwijs. Wat is onze visie, waaraan kunnen we zien dat we geslaagd zijn in onze opzet? . Verantwoording afleggen aan bestuur, MR, ouders en inspectie. ONZE ZES INDICATOREN VAN KWALITEITSZORG:
De school heeft inzicht in haar eigen uitgangssituatie. De school heeft haar doelen geformuleerd. De school werkt systematisch aan en evalueert haar resultaten en opbrengsten. De school werkt gericht aan verbetering, verandering en vernieuwing. De school legt verantwoording af zowel intern als extern. De school heeft een systematische en cyclische aanpak van kwaliteitszorg. KWALITEITSONTWIKKELING
Dynamiek Scholengroep heeft ervoor gekozen om de kwaliteitszorg in te richten op basis van het INK -model (Instituut voor Nederlandse Kwaliteit). Aan de basis van dit model ligt een visie op het leren excelleren en verbeteren van organisaties. Het is niet alleen een diagnosemodel maar heeft ook een besturingsfunctie; integraal en resultaatgericht. We vinden het belangrijk dat we de dingen die we doen, goed doen. Het gaat er niet om dat we zoveel mogelijk ontwikkelingen in gang zetten. We maken als team heel bewust elke vier jaar keuzes. Deze keuzes zijn gebaseerd op onder meer inspectieverslagen,
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
5
tevredenheidspeilingen, intervisie en collegiale visitatie en onze eigen evaluaties van de schooljaren. Met deze gegevens gaan we als team en ouders aan de slag om met elkaar de richting te bepalen. Uiteindelijk resulteert dit in het schoolplan waarin de ontwikkelingen globaal in kaart worden gebracht. Jaarlijks concretiseren we deze ontwikkelingen in jaarplannen. In het jaarplan wordt beschreven welke ontwikkelingen in gang worden gezet, wie er verantwoordelijk voor is en wat dit voor de leerkracht en het kind betekent. Na afloop van het jaar evalueren we als team het jaarplan en trekken we conclusies: • Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? • Waar zijn we tevreden over en waar (nog) niet? • Wat betekent dit voor het nieuwe schooljaar? • Welke ontwikkelingen moeten we borgen? Aansluitend aan de evaluatie wordt het nieuwe jaarplan gemaakt. De conclusies van de evaluaties worden in het jaarplan beschreven. Dit jaarplan gaat naar de MR en het College van Bestuur van Dynamiek Scholengroep. Ouders kunnen de conclusies teruglezen in onze schoolgids. In ons schoolplan beschrijven we welke ontwikkelingen we de komende vier jaar in gang willen zetten of willen voortzetten. De ervaring leert dat we daar niet altijd strikt aan vast kunnen houden en onze plannen tussentijds moeten bijstellen. Dit kan komen door eigen evaluaties en analyses van resultaten, voortschrijdend inzicht, maatschappelijke ontwikkelingen en/of regelgeving van de overheid. Voorwaarde is dan wel dat ontwikkelingen moeten passen bij onze missie en visie. De kwaliteitszorg is een cyclisch proces. Het ‘Plan – Do – Check - Act’ model is hierbij een prima hulpmiddel. Het past binnen het INKmodel en dwingt ons om systematisch met ontwikkelingen om te gaan. Het geeft zicht op de stappen die achtereenvolgens doorlopen worden. In de praktijk kunnen de verschillende stappen in elkaar overlopen. In hoofdstuk 12 wordt het PDCA-model nader toegelicht.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
6
0.4
KWALITEITSINSTRUMENTEN
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Cultuur en klimaat
Onderwijskundig beleid
Personeel
Waardering ouders
Waardering leerlingen
Waardering maatschappij
Resultaten
In onderstaand schema zijn de instrumenten aangegeven die we op Basisschool De Klimboom gebruiken om de kwaliteit van de school te meten. De instrumenten zijn gekoppeld aan de INK-domeinen die daarop van toepassing zijn.
x x
x x
x
x
x x
x x
x
x x x x x x x x x x x x
x x
x
x
x
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
x x x x x x x
x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x
x x
Waardering medewerkers
x x
Processen
x
Middelen
Tevredenheidspeiling Ouders Tevredenheidspeiling Personeel Tevredenheidspeiling Leerlingen Bezoek inspectie Gesprekscyclus personeel Klassenbezoek directeur / ib’er Schooloverleg mr – or – dir. Leerlingvolgsysteem seo RIE (Risico-inventarisatie ARBO) Sociaal Medisch Team Diverse vormen van teamoverleg Sociogram Evaluaties schoolontwikkeling Jaarplan Toetskalender/ analysegesprekken Resultaten voortgezet onderwijs Leerlingvolgsysteem CITO+ analyse Methodegebonden toetsen Kengetallen vervangingsfonds Planning en Control systeem Lesrooster+ onderwijstijd Klachtenregeling
Management
INSTRUMENTEN
Visie en beleid
DOMEIN
x
x
x
x
x x x x
x x x
x
x
x
x
x x x x x
x
x x x
x x x
x x x x
x
x
x x x
x x
x
x
x x x
x x
x x x
x
x x x x
x x x x x
7
HOOFDSTUK 1
VISIE, MISSIE EN IDENTITEIT
Onze basisschool is een van de tweeëntwintig scholen van Dynamiek Scholengroep die liggen in de gemeenten Horst aan de Maas en Venray. Het is de enige school in Swolgen. Nagenoeg alle kinderen uit het dorp bezoeken onze school. Het leerlingaantal schommelt rond de 130 maar er is een dalende tendens. De leerlingen zijn verdeeld over vijf, allemaal gecombineerde, groepen. 1.0
DE LEERLINGENPOPULATIE
Instroomgegevens (peildatum 01-10-2010) Kenmerken / Groep 1 Aantal leerlingen 10 Aantal jongens 3 Aantal meisjes 7 Van peuterspeelzaal 12 Allochtone leerlingen 1 Andere thuistaal dan Nederlands 12 Niet in Nederlands aanspreekbaar 1
2 21 13 8 16 3 15 3
3 13 6 7 11
4 19 6 13 20
5 16 7 9 11
6 20 9 11 13
7 15 4 11 15
8 17 8 9 16
7
6
9
11
9
10
Leerlinggewichten (peildatum 01-10-2011) Groep Totaal Leerl. 0,00 Leerl. 0,30 1 10 8 1 2 21 16 2 3 13 13 0 4 19 19 0 5 16 12 4 6 20 18 2 7 15 15 0 8 17 16 1 Totaal 131 117 10 (8%)
% 100% 43% 57% 87% 3% 60% 3%
Leerl. 1,20 1 3 0 0 0 0 0 0 4 (3%)
Zorgbehoeften: inventarisatie kenmerken zorgleerlingen (peildatum 01-04-11) Totaal aantal leerlingen:133 Kenmerken / Aantal groep 1 2 3 4 5 6 7 leerl. met eigen leerlijn 1 2 2 leerl. met eigen leerlijn 3 4 leerl. met rugzakje zorgniveau 4 1 1 leerl. met HP zorgniveau 2 1 8 6 7 7 12 8 leerl. met HP zorgniveau 3 3 1 1 2 4 leerl. met dyslexieverklaring 2 2 leerl. met mogelijk dyslexie 1 1 leerl. met AD(H)D leerl. met DCD 1 leerl. met ASS 1 1 leerl. met indicatie LWOO leerl. met AB vanuit sbo 1
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
Tot. 131 56 75 114 4 79 4
8 3 1 1 8 1 1 1 2
Tot. 8 8 3 57 11 5 2 1 1 3 2 1
% 6% 6% 2% 43% 8% 4%
8
In- en doorstroomgegevens: Langer dan 8 jaar op de basisschool (norm 5%) Peildatum 01-10 Aantal Aantal % School Afwijking van leerlingen leerlingen 12 5% norm school jaar of ouder 2008 134 2 1,5% -/- 3,5% 2009 136 5 3,7% -/- 1,3% 2010 131 3 2,3% -/- 2,7%
In- en doorstroomgegevens: Kleutergroepverlenging (op 1 oktober 7 jaar in groep 3) Peildatum Aantal -/- aantal Totaal Op 1 okt. 7 % Afwijking 01-10 leerlingen doubleurs groep 3 jaar of van de groep 3 ouder 12% norm 2008 17 0 17 0 0% -/- 12% 2009 19 1 18 0 0% -/- 12% 2010 13 1 12 1 8,3% -/- 3,7%
In- en doorstroomgegevens: Het gemiddelde % leerlingen dat de laatste twee schooljaren in de groepen 3 t/m 8 is blijven zitten Schooljaar Aantal Aantal Berekening % Afwijking leerlingen zittenvan de 3% blijvers norm 2007-2008 106 2 106 + 105 = 211 0,9% -/- 2,1% 2 : 211 x 100 2008-2009 105 0 2008-2009 2009-2010
105 107
0 1
105 + 107 = 212 1 : 212 x 100
0,5%
-/- 2,5%
2009-2010 2010-2011
107 101
1 2
107 + 101 = 208 3 : 208 x 100
1,4%
-/- 1,6%
Thuissituatie: • Gezinsproblematiek Swolgen telt weinig probleemgezinnen; slechts enkele gezinnen maken gebruik van het schoolmaatschappelijk werk. Ook vanuit de jeugdarts zijn er zeer weinig signalen van gezinsproblemen. • Leefomgeving Basisschool De Klimboom ligt in een rustig, landelijk dorp met een rijke natuur. Er is geen industrie en er zijn nog maar weinig land- en tuinbouwbedrijven overgebleven. Verreweg de meeste inwoners werken buiten het dorp. Het dorp telt ongeveer 1300 inwoners. Qua voorzieningen zijn de inwoners aangewezen op Horst en Venray. Er is een rijk verenigingsleven. • Achtergrond ouders Veel ouders zijn geboren en getogen in Swolgen. De meesten spreken dialect. Een aantal dialectsprekende ouders spreekt Nederlands met hun kinderen. Er zijn weinig ouders die niet minimaal een lbo-opleiding hebben afgerond. Het gemiddelde opleidingsniveau is mbo. Een kleine groep volgde een hbo of universitaire opleiding. Verreweg de meeste ouders werken in loondienst. De trend dat beide ouders geheel of gedeeltelijk aan het arbeidsproces deelnemen, is ook hier duidelijk merkbaar.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
9
• •
•
1.1
Eenoudergezinnen Van de 79 gezinnen (per 01-04-2011) zijn er 11 eenoudergezinnen. Dat is 14%. In totaal gaat het om 15 kinderen. Dat is 11%. Leescultuur Basisschool De Klimboom verkeert in de gelukkige omstandigheid dat er binnen het gebouw een dependance is van de bibliotheek (BiblioNu). Veel kinderen, met name de jongere, maken hier gebruik van. In vergelijking met andere dependances geven de uitleencijfers al jarenlang een positief beeld te zien. Vrees is echter dat, de dependance zal verdwijnen en de kinderen naar de centrale bibliotheek in Horst moeten. Te verwachten valt dan dat het ledenaantal drastisch zal dalen. Sport 86% van de leerlingen vanaf groep 2 is lid van een of meer sportverenigingen. WAAR STAAN WIJ VOOR ? DE MISSIE VAN ONZE SCHOOL
Op De Klimboom willen we, in een sfeer van vertrouwen, veiligheid en in een goede verstandhouding met alle betrokkenen, onderwijs van goede kwaliteit bieden aan zoveel mogelijk kinderen uit Swolgen. Als kinderen onze school verlaten dan willen we dat ze: - hun talenten optimaal hebben kunnen ontplooien - veel hebben geleerd, met en van elkaar (coöperatief leren) en van de leerkrachten - kritische, zelfstandige en actieve voortgezet onderwijs leerlingen zijn - zich gewaardeerd, gerespecteerd en veilig hebben gevoeld - zich sociaal en verantwoordelijk hebben leren opstellen - een open en zelfbewuste blik naar de wereld hebben ontwikkeld - respect hebben voor zichzelf, de ander en de omgeving - kunnen terugkijken op een fijne basisschooltijd 1.2
WAT WILLEN WIJ ? ONZE VISIE
Loslaten waar het kan, sturen waar het moet • Van ik naar wij Op onze school hangt een prettige sfeer om in te werken. Kinderen leren en weten hoe ze met elkaar om moeten gaan. Daarbij is begrip voor verschillen tussen mensen erg belangrijk. De kinderen weten dat iedereen over andere mogelijkheden beschikt. Ze hebben weet van hoe ze zelf in elkaar zitten; wat ze kunnen, willen, lastig of moeilijk vinden. Kinderen hebben zelfvertrouwen, ze staan stevig in hun schoenen. Kinderen leren een eigen mening te vormen, reageren positief naar elkaar en respecteren de mening van een ander. Er wordt structureel aandacht besteed aan sociaal-emotionele vaardigheden. Hiervoor bieden we de kinderen handvatten. Normen en waarden spelen daarbij een belangrijke rol. Aan de hand hiervan gebruiken we door de hele school dezelfde regels, die samen met de kinderen zijn opgesteld en worden uitgedragen. Kinderen voelen zich veilig en komen graag naar school. • Van teveel/te weinig naar onderwijs op maat Op onze school wordt goed omgegaan met verschillen. De kinderen krijgen voldoende uitdaging op hun eigen niveau. Er wordt gewerkt met verlengde instructie, verrijkings- en verdiepingsopdrachten, compacting en verlegde leerlijnen. Kinderen die ruim boven of ruim beneden het groepsgemiddelde functioneren, worden zoveel mogelijk binnen een groep geholpen. Daarnaast zijn er mogelijkheden om groepsdoorbrekend te werken. Wij gebruiken leermiddelen en methodes die zijn toegesneden op het omgaan met verschillen tussen kinderen.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
10
Er wordt zoveel mogelijk tegemoet gekomen aan interesses, behoeften en mogelijkheden van de kinderen. Dit heeft een positieve invloed op gedrag en taakwerkhouding. • Van kennisoverdracht naar kennisverwerven De basisvakken (lezen, taal, rekenen) vormen een belangrijk onderdeel van het programma. Lezen en taal nemen een prominente plaats in. Er is veel aandacht voor leesmotivatie. We zien dit als de motor voor leesontwikkeling. Bij de zaakvakken vindt minder kennisoverdracht door de leerkracht plaats. De kinderen maken gebruik van boeken, internet, tv en andere media om kennis te verwerven/vergroten. Er is ruimte voor eigen inbreng van de kinderen. • Van op dezelfde manier leren naar anders leren Op De Klimboom zie je kinderen en leerkrachten op verschillende manieren aan het werk. Het zelfstandig werken, met weektaken of planborden, neemt hierbij een belangrijke plaats in. Sommige kinderen krijgen instructie van de leerkracht, andere werken individueel of in groepen aan een opdracht. Kinderen leren zelf verantwoordelijkheid te dragen. Er wordt gebruik gemaakt van coöperatieve werkvormen. Het gebruik van de computer is geïntegreerd in de dagelijkse lespraktijk. De school vindt het belangrijk dat kinderen hier vaardig en kritisch mee omgaan. • Van anticiperen naar participeren De school staat open voor de ouders. Er is een open communicatie en samen wordt gezocht naar wat goed is voor elk individueel kind. Ouders worden goed geïnformeerd over de gang van zaken op school en denken hierover mee. • Van ’buitenschools’ naar ‘binnenschools’ leren Leerkrachten leren vooral van elkaar, onder meer door middel van collegiale consultatie, intervisie, coaching, netwerken en via de Dynamiek Academie. In dit kader zullen Lb-leerkrachten naar verwachting ook een belangrijke rol gaan vervullen. Leerkrachten hebben kennis van de leerlijnen die doorlopen moeten worden en zijn in staat om hier flexibel mee om te gaan. Zij kunnen de eigen inbreng van kinderen koppelen aan die leerlijnen. • Van smal naar breed De mogelijkheden die de Brede School biedt worden ten volle benut. Er is geregeld overleg en afstemming tussen de leidsters van de peuterspeelzaal en de leerkrachten van de basisschool, met name wat betreft talige activiteiten en sociaal-emotionele ontwikkeling. Er wordt gebruik gemaakt van een helder overdrachtsformulier en er vindt ‘warme overdracht’ plaats. Het mogelijk opstarten van een kindcentrum wordt gezien als een kans. Ook van de aanwezige bibliotheek wordt veelvuldig gebruik gemaakt door kinderen en leerkrachten. Het thuis lezen wordt door de school en de bibliotheek op diverse manieren gestimuleerd. We zien de school ook als centraal ontmoetingspunt voor iedereen in het dorp. 1.3
ONZE IDENTITEIT
Basisschool De Klimboom is een ontmoetingsschool, een school waar rekening wordt gehouden met verschillen tussen mensen. Ontmoeting beschouwen we niet alleen als een gebeuren maar ook als een opdracht. In al ons doen en laten streven we bewust naar ontmoeting. Kinderen leren zich in te leven in anderen, leren met anderen samen te werken en ook leren ze hun eigen geweten te vormen. Iedereen is anders maar we zijn allemaal gelijkwaardig. Ook als school zijn we altijd op zoek naar ontmoeting: met kinderen, ouders, verenigingen uit het dorp, de parochie, collega-scholen, kortom ontmoeting met alles wat er in de wereld rondom ons gebeurt. Bij dit alles vormen christelijk-humanistische waarden en normen als begrip en respect voor elkaar, eerlijkheid, zorgzaamheid, samenwerken en iets voor elkaar overhebben, een alles overkoepelende rol.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
11
HOOFDSTUK 2
BESTURING: LEIDERSCHAP EN MANAGEMENT / CULTUUR EN KLIMAAT
Basisschool De Klimboom is een van de 22 basisscholen die behoren tot de stichting Dynamiek Scholengroep. School en schoolbestuur hebben een gemeenschappelijk doel, maar ieder vanuit een eigen verantwoordelijkheid: • Het College van Bestuur bepaalt, in overleg met de geledingen, de doelstelling en strategie van de stichting, toetst de kwaliteit en legt hierover verantwoording af. • Het schoolmanagement is integraal verantwoordelijk voor de vormgeving en de kwaliteit van het onderwijs op de eigen school. Scholen staan hierbij in dialoog met de ouders en zijn in hoge mate autonoom, waardoor variëteit tussen scholen mogelijk is. Dynamiek Scholengroep heeft een gedragscode “goed bestuur” opgesteld waarin zijn opgenomen de verdeling van bevoegdheden tussen bestuur en management, de mogelijkheden voor intern toezicht en de interne en externe verantwoording.
2.1
ORGANISATIE DYNAMIEK SCHOLENGROEP
Het College van Bestuur Het College van Bestuur is het bevoegd gezag (het bestuur) van de scholen en voert alle taken uit die behoren bij die rol. Het is de rol van werkgever ten opzichte van het personeel. Het College is eindverantwoordelijk voor het beleid van de Stichting als geheel en van elk van de scholen afzonderlijk. Het geeft leiding aan de schooldirecteuren en aan het bestuurskantoor. Het College van Bestuur overlegt met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad en legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ziet erop toe dat het College van Bestuur zijn verantwoordelijkheden naar behoren neemt. De Raad heeft de bevoegdheid (in de statuten vastgelegd) om het beleid dat het College van Bestuur heeft vastgesteld al, of niet goed te keuren.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
12
De schooldirecteur De schooldirecteur geeft leiding aan de school. Hij of zij is (verregaand) gemandateerd door het College van Bestuur. Dat mandaat wordt geregeld in het directiestatuut. De autonomie van scholen staat hoog in het vaandel van de stichting. Elke school mag een eigen beleid voeren, een eigen schoolontwikkeling kennen, eigen idealen nastreven, een eigen visie hebben en een eigen concept van denken en handelen. De achterliggende gedachte is dat alleen in zo’n situatie de school goed kan gedijen. Daarnaast wordt er samenwerking nagestreefd. In deze samenwerking verliest niemand zijn eigenheid en autonomie; samenwerking maakt mogelijk dat elke school zijn eigenheid beleeft en vanuit die eigenheid bijdraagt aan het totaal.
2.2
EXTERNE ONTWIKKELINGEN
Het onderwijs op onze school staat onder invloed van allerlei actuele, externe ontwikkelingen. Hiermee bedoelen we ontwikkelingen die wij waarnemen en waarop we als school nauwelijks invloed hebben. Deze spelen zich af op het niveau van de overheid, het samenwerkingsverband WSNS, de vakbonden, het bestuur, het dorp. • Een sterk veranderende samenleving die zich ontwikkelt richting kenniseconomie. • Er is sprake van een toenemende druk op scholen om samen met ouders verantwoordelijkheid te nemen voor de opvoeding en de brede ontwikkeling van kinderen. • De toename van het aantal kinderen met een achterstand en de toename van het aantal hoogbegaafde kinderen. De scholen krijgen de plicht alle leerlingen een passend zorgaanbod te doen. • Werkende ouders vragen om een langere opvang van hun kinderen, ook buiten de schooltijd. • Het gezins- en buurtleven verandert. Steeds vaker zien we een koppeling van buitenschoolse opvang aan scholen. • Kennis veroudert snel. De inhoud, zoals de scholen die nu hebben in hun onderwijsaanbod, zal door de snelle ontwikkelingen snel aan actualiteit verliezen. • Organisatorische en administratieve processen zullen in de toekomst toenemen; verantwoording afleggen en resultaten krijgen meer inhoud. • Scholen werken opbrengstbewuster, hebben hun onderwijsprocessen beter weten in te richten en hebben leerachterstanden sneller in beeld.
2.3
INTERNE ONTWIKKELINGEN • • • • • • • •
De daling van het leerlingenaantal zet de komende jaren stevig door. Of deze trend zich zal blijven voortzetten is afhankelijk van het gemeentelijke woningbouwbeleid. De financiële druk op de school en de stichting wordt door maatregelen van de overheid en het dalende leerlingenaantal groter. De opbrengsten en ‘leer’-resultaten van scholen worden steeds belangrijker en ze worden beoordeeld door ouders en inspectie. De pedagogische opdracht van de school is continu in ontwikkeling en continu onderwerp van gesprek. De buitenwereld vraagt actieve participatie van de school. De huisvesting van onze school is van ruim voldoende kwaliteit. Mogelijk dat door leegstand van ruimtes de schoolexploitatie verder onder druk komt te staan. Onduidelijk is nog wat er de komende jaren met de, inpandige, bibliotheekvoorziening gaat gebeuren. De uitleencijfers over de afgelopen jaren zijn erg goed maar of dat zo blijft na dreigende sluiting? Er is nog weinig animo voor buitenschoolse opvang; veel ouders hebben dit nog via particuliere opvangadressen geregeld. Personeel:
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
13
Er is sprake van een onevenwichtige verdeling tussen het aantal mannelijke en vrouwelijke medewerkers. De instroom van jonge leerkrachten zal de komende jaren stagneren. Door de toename van het aantal parttimers, komt de organisatie onder druk te staan. Met ingang van 2012 krijgt de school een nieuwe directeur. Het aantal ouders dat hand- en spandiensten wil verrichten blijft groot.
•
In hoofdstuk 11 wordt beschreven op welke wijze wij deze externe en interne ontwikkelingen een plaats geven in het schoolplan 2011-2015.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
14
HOOFDSTUK 3
ONDERWIJSKUNDIG BELEID
Onze onderwijskundige doelen Ons onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doorlopen. Het wordt afgestemd op de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Ons onderwijs richt zich in elk geval op de emotionele en de verstandelijke ontwikkeling, en op het ontwikkelen van de creativiteit, op het verwerven van de noodzakelijke kennis en van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden. Het gaat er mede van uit dat de leerlingen opgroeien in een multiculturele samenleving. Ten aanzien van leerlingen die extra zorg nodig hebben, is het onderwijs gericht op individuele begeleiding die is afgestemd op de behoefte van de leerling. Kinderen die meer uitdaging nodig hebben, willen we op maat bedienen. Onderwijs heeft drie belangrijke functies: • het draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen, • het zorgt voor overdracht van maatschappelijke en culturele verworvenheden • en het rust kinderen toe voor participatie in de samenleving. De belangrijkste dingen die kinderen moeten leren om actief deel te nemen aan de samenleving zijn vastgelegd in de zogenaamde kerndoelen. 3.1
DE KERNDOELEN
Onze onderwijskundige doelen zijn gebaseerd op de algemene doelen uit de Wet Primair Onderwijs (WPO)) en op de Kerndoelen Basisonderwijs 2006. •
Nederlandse taal - mondeling taalonderwijs - schriftelijk taalonderwijs - taalbeschouwing, waaronder strategieën
•
Engels
•
Rekenen / wiskunde - wiskundig inzicht en handelen - getallen en bewerkingen - meten en meetkunde
•
Oriëntatie op jezelf en de wereld - mens en samenleving - natuur en techniek - ruimte - tijd
•
Kunstzinnige oriëntatie
•
Bewegingsonderwijs
We volstaan hier met een opsomming van de door ons gebruikte methodes. Voor zover ons bekend voldoen deze aan de kerndoelen. Nederlandse taal
Technisch lezen Voortgezet technisch lezen
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
Veilig leren lezen (nieuwste versie) Lekker lezen
15
Begrijpend/studerend lezen Taalonderwijs Spelling Schrijven
Nieuwsbegrip XL Taal in Beeld Spelling in Beeld Schrijven in de basisschool
Engelse taal
The Team
Rekenen en Wiskunde
Pluspunt
Oriëntatie op jezelf en de wereld
Schatkist Veilig de wereld in Doebk. Naut/Meander/Brandaan Meander Brandaan Naut Stap vooruit (VVN) Op voeten en fietsen (VVN) Jeugdverkeerskrant (VVN) Kinderen en hun sociale talenten
gr. 1 en 2 gr. 3 gr. 4 Ruimte gr. 5 t/m 8 Tijd gr. 5 t/m 8 Natuur en techniek gr. 5 t/m 8 Mens en samenleving gr. 3 en 4 gr. 5 en 6 gr. 7 en 8 gr. 1 t/m 8
Kunstzinnige Oriëntatie Bewegingsonderwijs
Moet je doen
gr. 1 en 2 gr. 3 t/m 8
Buiten spelen Speelkriebels voor kleuters Basislessen bewegingsonderwijs
De kerndoelen zijn streefdoelen die aangeven waarop basisscholen zich moeten richten bij de ontwikkeling van hun leerlingen. Scholen mogen zelf bepalen hoe de kerndoelen worden bereikt. Kerndoelen zorgen ervoor dat kinderen zich in hun schoolperiode blijven ontwikkelen en ze garanderen bovendien een breed en gevarieerd onderwijsaanbod. Daarnaast dienen de kerndoelen als referentiekader voor (publieke) verantwoording. Sinds maart 2006 zijn er nieuwe kerndoelen. Die waren nodig omdat vakken en leergebieden zich voortdurend vernieuwen en daar moeten de kerndoelen natuurlijk op aansluiten. De overheid geeft scholen meer ruimte bij het eigentijds vormgeven van het onderwijs: daarom zijn de oude kerndoelen terug gebracht van 115 naar 58. Bovendien zijn ze ‘precies waar het moet en ruim waar het kan’. Dat geeft onze school de mogelijkheid om meer eigen keuzes te maken over de wijze waarop we aan de kerndoelen voldoen. De nieuwe kerndoelen zijn met ingang van het schooljaar 2009-2010 volledig ingevoerd. Voor de karakteristieken per leergebieden verwijzen we naar de publicatie van het ministerie: “Kerndoelen Primair Onderwijs 2006” . Deze ligt op school ter inzage. Een nadere beschrijving van de kerndoelen is ook te vinden op de site www.slo.nl 3.2
REFERENTIENIVEAUS TAAL EN REKENEN
Op 1 augustus 2010 is de Wet Referentieniveaus Nederlandse Taal en Rekenen in werking getreden. Dit betekent dat scholen bij de inrichting van het taal- en rekenonderwijs, vanaf die datum deze niveaus als uitgangspunt moeten nemen. Referentieniveaus beschrijven wat de leerlingen gedurende hun schoolloopbaan moeten kennen en kunnen op het gebied van taal en rekenen. Ze maken dus duidelijk waar scholen naartoe moeten werken. Voor het primair onderwijs is er een fundamenteel (1F) en een
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
16
hoger streefniveau (1S) voor groep 8 vastgelegd. Deze niveaus beschrijven de vaardigheden voor een aantal domeinen. De referentieniveaus zijn een hulpmiddel om de prestaties van de leerlingen te verhogen. Daarvoor geven ze twee aangrijpingspunten: • ze helpen duidelijke doelen te stellen waardoor het onderwijs nog doelgerichter te maken is (opbrengstgericht); • ze maken het mogelijk de aansluiting tussen de verschillende onderwijssectoren (po, vo, mbo) te verbeteren. Zoals eerder aangegeven: de kerndoelen Nederlandse Taal en Rekenen en Wiskunde geven een globale beschrijving van de kwaliteiten van leerlingen op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden; ze beschrijven vooral de inhoud van het aanbod. De referentieniveaus geven aan op welk beheersingsniveau deze kwaliteiten van leerlingen moeten liggen. Leraren krijgen daarmee heldere en concrete doelen die zij kunnen gebruiken bij het evalueren van de voortgang van de leerlingen. Uit analyses van SLO blijkt dat de meeste taal- en rekenmethodes al goed aansluiten bij de referentieniveaus. Wij schatten in dat de door ons gebruikte methodes voor rekenen, lezen en taal voldoende basismateriaal bieden om ons onderwijsaanbod op de referentieniveaus te richten. Met de minister zijn wij van mening, dat een stevige basis op het gebied van taal en rekenen cruciaal is voor de loopbaan van de kinderen. 3.3
DE ONONDERBROKEN ONTWIKKELINGSGANG.
In onze missie geven we aan dat we willen dat kinderen die onze school verlaten, hun mogelijkheden optimaal hebben kunnen ontplooien. Dat is alleen mogelijk als kinderen een ononderbroken ontwikkelingsgang kunnen doorlopen. Onze school wil kinderen de kans geven zich in een doorgaande lijn te ontwikkelen. Voor het handelen van de leerkracht betekent dit: - rekening houden met de persoonlijkheid, gevoelens en ervaringen van kinderen - afstemmen van de activiteiten op de ontwikkeling van het kind - kinderen de mogelijkheid te bieden om in eigen tempo en naar begaafdheid een minimumpakket binnen de verschillende leer – en vormingsgebieden te doorlopen en hen daarnaast een aanvullend programma aan te bieden - het op gezette tijden vaststellen welke problemen kinderen ondervinden in het leer – en ontwikkelingsproces en vervolgens bepalen op welke manier kinderen verder geholpen kunnen worden. Doordat de werkvorm ‘zelfstandig werken’ structureel is ingevoerd in alle groepen, worden leerkrachten in staat gesteld het beschreven leerkrachthandelen in praktijk te brengen. 3.4
ONDERWIJS OP MAAT /OMGAAN MET VERSCHILLEN
Kinderen ontwikkelen zich op verschillende manieren. De resultaten die kinderen behalen zijn dan ook heel divers. Wij vinden het belangrijk om zo goed mogelijk in te spelen op deze verschillen. Dat begint, binnen de groep, bij de aanbieding van de leerstof. Deze moet effectief en gedifferentieerd zijn. Waar nodig wordt extra hulp of instructie geboden en/of wordt de leerstof aangepast. Gevolg hiervan is dat ook bij de verwerking van de (hoeveelheid) leerstof rekening wordt gehouden met de capaciteiten van de leerling. Dit onderwijs vraagt om een pedagogisch klimaat waarin kinderen zich geaccepteerd en veilig voelen, doordat ze ervaren dat de leerkracht vertrouwen heeft in hun goede wil en in hun mogelijkheden. Een klimaat waarin ervoor gezorgd wordt dat alle kinderen worden uitgedaagd om te presteren naar beste kunnen.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
17
Onderwijs op maat betekent voor ons allereerst het leveren van zorg op maat. Voor de leerkrachten betekent dit dat hun handelen mede wordt bepaald door het feit dat: • sommige kinderen min of meer individuele leerroutes volgen; • observatie, naast toetsen, een belangrijk middel wordt om gegevens over kinderen te krijgen; • instructie moet worden gegeven aan groepen van verschillende omvang (grote groep, kleine groep); • kinderen verschillende instructiebehoeften hebben, niet alleen qua tijd maar ook qua vorm en inhoud; • kinderen doelen op verschillende momenten bereiken. Bij dit alles maken we gebruik van een samenhangend systeem van leerlingenzorg. Alle leerlingen worden zorgvuldig gevolgd met ons leerlingvolgsysteem. Dit bestaat uit: • een groot aantal toetsen uit het leerlingvolgsysteem van Cito; • AVI-toetsen; • methodegebonden toetsen (Pluspunt, Taal in Beeld, Spelling in Beeld, VLL, Nieuwsbegrip, enz.); • Observatie, registratie en analysesysteem ‘ Kijk! Groep 1-2’; • Sociale Competentie ObservatieLijst (SCOL), een leerlingvolgsysteem voor sociale competenties voor groep 1 t/m 8 • Een sociogram voor groep 3 t/m 8. De behaalde resultaten van de leerlingen worden volgens vaste procedures (groepsbesprekingen, bouwoverleg en gezamenlijke leerlingbesprekingen) besproken. Dit gebeurt onder leiding van de interne begeleider. Aan de hand van de verzamelde gegevens stellen de leerkracht en de interne begeleider, indien nodig, samen een handelingsplan op om daarmee het onderwijs aan de behoeften van het kind aan te passen. Dit gebeurt volgens het model van de handelingsgerichte procesdiagnostiek (HGPD). Het handelingsplan wordt besproken met en ondertekend door de ouders. De leerkracht voert het handelingsplan zoveel mogelijk binnen de groep uit. Is dat niet mogelijk dan wordt hulp geboden buiten de klas (remedial teaching door een leerkracht, een onderwijsassistent of een leerling). Soms helpen ook de ouders thuis mee bij de uitvoering van een handelingsplan. Na afloop van een handelingsplanperiode wordt er geëvalueerd en worden voortgangsbeslissingen genomen. Waar nodig kan de intern begeleider de hulp inroepen van externe deskundigen van onder meer BCO Onderwijsadvies, het ZorgAdviesTeam (ZAT), de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) of de ambulante begeleider van de sbo-school. Onderwijs op maat, is onderwijs voor kinderen met specifieke behoeften. Hieronder rekenen wij niet alleen kinderen met leer - en/of gedragsproblemen maar ook de kinderen die wat meer in hun mars hebben, die meer- of hoogbegaafd zijn. De komende jaren willen we hier meer aandacht aan schenken. Op dit moment zijn er al leerlingen die bepaalde onderdelen van het programma in een hogere groep volgen. Ook is er een begin gemaakt met compacting. In het kader van de wet Leerling Gebonden Financiering (LGF) kunnen ouders van kinderen met een handicap aan wie een ‘ rugzakje’ is toegewezen kiezen voor aanmelding bij onze school. Hiervoor is op bestuursniveau toelatingsbeleid ontwikkeld. Per aanmelding zal worden bekeken in hoeverre onze school in staat is om deze kinderen onderwijs op maat te bieden. In het kader van Passend Onderwijs wordt in de komende schoolplanperiode van scholen gevraagd dat ze zich helder en transparant positioneren en aangeven welke zorg zij kunnen bieden. Maar ook waar zij hun grenzen trekken en op welk moment ze verwijzen naar andere onderwijsvormen.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
18
3.5
BEREDENEERD AANBOD.
Onze visie op onderwijs aan het jonge kind. Bij ons onderwijs aan het jonge kind wordt zoveel mogelijk gewerkt vanuit de leef – en ervaringswereld van het kind. Voor het herkennen van de mogelijkheden en de behoeften wordt systematisch handelingsgericht geobserveerd. Het ontwikkelingsperspectief van de individuele kinderen is de leidraad voor de planning van de activiteiten. Ontwikkelingsgericht wil zeggen dat op systematische wijze op zoek wordt gegaan naar het ontwikkelingsperspectief van de brede ontwikkeling. Het betekent ook dat de leerkracht betekenisvolle doelgerichte activiteiten ontwerpt. Welbevinden en betrokkenheid zijn proceskenmerken die aangeven dat kinderen zich ontwikkelen en dat er leerprocessen plaatsvinden. De ontwikkelkracht van de kinderen is een belangrijk uitgangspunt. Hieraan wordt bijzondere aandacht geschonken. In onze ogen is ontwikkeling te stimuleren. Het ontwikkelingsgerichte kader van Basisontwikkeling, aangevuld met onderdelen uit het ervaringsgericht onderwijs, bieden hiervoor effectieve ingrediënten. Doelstelling van het onderwijs aan het jonge kind. Het op gang brengen van ontwikkelingsprocessen en het aanleren van specifieke kennis en vaardigheden, zodat een brede persoonsontwikkeling bereikt wordt en de culturele vaardigheden (lezen, schrijven en rekenen) geleerd kunnen worden, rekening houdend met de mogelijkheden en behoeften van de kinderen. De brede persoonsontwikkeling wordt aangeduid vanuit de doelen van Basisontwikkeling: • Zelfsturing en zelfredzaamheid • Actief zijn, initiatieven nemen en plannen maken • Communiceren en taal • Samen spelen en samen werken • Verkennen van de wereld • Uiten en vormgeven • Voorstellingsvermogen en creativiteit • Omgaan met en toepassen van symbolen, tekens en betekenissen • Onderzoeken, redeneren en probleemoplossen. Specifieke kennis en vaardigheden die we kinderen aanbieden zijn onder te verdelen in: • Motorische vaardigheden • Gereedschappen en technieken • Waarnemen en ordenen • Woorden en begrippen • Sociale vaardigheden • Schematiseren • Hoeveelheden en bewerkingen. Voorwaarden om kwalitatief goed onderwijs te kunnen realiseren zijn de basiskenmerken • Vrij zijn van emotionele belemmeringen • Zelfvertrouwen • Nieuwsgierigheid Deze basiskenmerken zijn permanente voorwaarden voor ontwikkeling en leren. Omdat we er niet van uit mogen gaan dat kinderen er automatisch over beschikken of dat ze onveranderlijk zijn, zijn deze kenmerken zowel voorwaarden als doel. Een belangrijk bijkomend proceskenmerk is • Betrokkenheid Wanneer kinderen echt betrokken zijn op hun activiteiten dan is er sprake van ontwikkeling. Als een kind betrokken is, richt het zich volledig op de activiteit, stelt het zich helemaal open
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
19
om het doel te bereiken, gaat het met energie aan de slag en ervaart een grote mate van voldoening als het doel bereikt is. Naast het criterium van betrokkenheid gaan we bij ons onderwijs uit van het ontwikkelingsproces dat het kind doorloopt. Bij de verkenning van nieuwe materialen, inhouden en activiteiten gaat het dan om achtereenvolgens: manipuleren, spelen (ook rollenspel) en leren. De rol van de leerkracht. De rol van de leerkracht is van cruciaal belang in de omgang met jonge kinderen. Het aangaan van intensieve interacties en het aanreiken van bruikbare hulpmiddelen en materialen leggen een basis voor een zone van naaste ontwikkeling. Deze biedt mogelijkheden om op een zinvolle manier te participeren in sociale activiteiten, om daarin waardevolle leerervaringen op te doen. De leerwinst die daarbij beoogd wordt, moet in de eerste plaats liggen op het vlak van zelfvertrouwen opbouwen, het versterken van de identiteit van het kind en het leren deelnemen aan een breed scala van sociaal-culturele activiteiten. Zo ontstaat de psychologische basis waarbinnen in de toekomst de meer specifieke kennis en vaardigheden ontwikkeld kunnen worden. Omdat betrokkenheid het kernbegrip is voor ons onderwijs zal er van alles aan gedaan worden om het onderwijs zodanig in te richten dat kinderen steeds weer betrokken bezig kunnen zijn. De leerkracht onderneemt hiertoe steeds weer acties op het gebied van: • Verrijking van de omgeving • Speel - / werktijd organiseren met een rijk aanbod • Betekenisvolle thema’s ontwerpen Voor de dagelijkse planning en observatie maken de leerkrachten gebruik van een drietal boeken: Het activiteitenboek. In het activiteitenboek wordt het beredeneerd aanbod geordend. De thema’s worden hierin uitgewerkt met behulp van het zogenaamde WEB - schema. Dit schema wordt gevuld met de zes kernactiviteiten: spelactiviteiten, constructieve activiteiten, uitstapjes/excursies/ onderzoek, gespreksactiviteiten, reken – en wiskunde activiteiten, lees - en schrijfactiviteiten. Tevens bevat het activiteitenboek een planning van de thema’s. Het logboek. Het logboek stuurt het dagelijks handelen aan. Het bevat de planning én de registratie van observaties van enkele kinderen. Het kinderdagboek. Ontwikkelingssignalerende elementen uit het logboek worden overgenomen in het kinderdagboek. Met behulp van het kinderdagboek wordt het registratie-instrument van ‘KIJK!’ voor alle kinderen ingevuld. Voor een meer uitgebreide beschrijving van dit onderdeel verwijzen we naar de speciale beleidsnotitie die op school ter inzage ligt. 3.6
ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
Het is niet meer vanzelfsprekend dat kinderen hun sociale vaardigheden alleen van thuis meekrijgen. De opvoedende taak van school wordt steeds belangrijker. Als kinderen leren om op een goede manier met zichzelf en elkaar om te gaan, komt dit de sfeer en het pedagogisch klimaat ten goede. Dat is weer van invloed op de motivatie van kinderen, het plezier waarmee ze naar school gaan en daarmee ook hun leerprestaties. In dat kader is er
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
20
veel aandacht voor het voorkomen van pestgedrag. Daarvoor hanteren we een “Pestprotocol” en een “Stappenplan” voor de momenten dat kinderen toch gepest worden. Sociaal en moreel competent gedrag draagt bij tot de ontwikkeling van kinderen tot actief participerende burgers van de toekomst. Daarbij is het van belang dat de school goed op de hoogte is van omgevingsfactoren. Het feit dat De Klimboom een ‘witte school’ is een “witte omgeving” betekent bijvoorbeeld dat er zeker aandacht wordt besteed aan sociale integratie van minderheden en ook aan hun geloofsuitingen. Door middel van kringgesprekken naar aanleiding van de actualiteit op school / in het dorp / ons land / de wereld, de lessen uit de methode “Kinderen en hun sociale talenten”, lessen in het kader van “Oriëntatie op jezelf en de wereld” en het gedrag dat we uitstralen en bespreekbaar maken in de groep, dragen wij als school bij aan de ontwikkeling van dit gedrag. 3.7 (MULTI-)CULTURELE VORMING Wij vinden het belangrijk dat kinderen weten wat er in hun omgeving, maar ook op de wereld speelt. Niet alle kinderen krijgen dit van huis uit mee. Wij besteden hier aandacht aan in de lessen “Oriëntatie op jezelf en de wereld” en in de lessen uit “Kinderen en hun sociale talenten”. We gaan met kinderen in gesprek over wat hen bezig houdt, wat ze gehoord en gelezen hebben en zoeken naar verdieping. In de bovenbouw hebben de groepen een abonnement op de kinderkrant “Kidsweek”. Ook het multiculturele aspect van onze samenleving krijgt aandacht. Onze leerlingen groeien op in een omgeving waarin andere culturen niet of nauwelijks voorkomen. Zo ontstaat bij kinderen geen reëel beeld van onze samenleving. In samenwerking met de Stichting OntwikkelingsSamenwerking (SOS) Meerlo-Wanssum besteden we geregeld aandacht, in de vorm van projecten, aan het leven in de Derde Wereld. Kinderen leren op deze manier dat er op de wereld veel mensen zijn die het met minder moeten stellen dan zijzelf. Ook wordt dan geld ingezameld (heitje voor een karweitje) voor een actueel project van SOS. In het kader van culturele vorming werken we samen met CultuurPAD. Samen met deze organisatie ontwikkelen we jaarlijks een kunstprogramma voor de kinderen. Ze maken kennis met allerlei vormen van kunst: muziek, dans, toneel, beeldende kunst, cultureel erfgoed, enzovoort. In het kader van cultuureducatie krijgen de kinderen van de groepen 4 en 5 twee jaar lang muziekles van een docent van het Kunstencentrum.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
21
HOOFDSTUK 4
PERSONEELSBELEID
Integraal Personeelsbeleid (IPB) is een zaak van het College van Bestuur, de directie en het personeel. Elk hebben zij hierin hun eigen verantwoordelijkheid en gezamenlijk dragen zij bij aan het succes. IPB is geen doel op zich, maar maakt deel uit van ons kwaliteitszorgsysteem. Hierbij werken we systematisch aan verbeteringen van de prestaties van de hele organisatie. Uitgangspunt daarbij is de autonomie van de school en de eigen verantwoordelijkheid van de mensen binnen onze organisatie. IPB moet ertoe leiden dat medewerkers blijvend zorg en aandacht besteden aan hun professionele ontwikkeling, waardoor zij een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van de doelen van de school. De kern van IPB zit voor onze school in de afstemming van de individuele doelen van alle personeelsleden met de doelen van Basisschool De Klimboom én de systematische en planmatige manier waarop dat plaatsvindt. Hierbij is het werken op basis van competenties, competentieprofielen en persoonlijke ontwikkelingsplannen (POP’s) een hulpmiddel. Medewerkers dragen de verantwoordelijkheid voor hun eigen loopbaan, hun professionele ontwikkeling en voor hun bijdrage aan het realiseren van de doelen van de school. Om de ontwikkeling van iedere medewerker goed in beeld te krijgen en af te stemmen op de specifieke mogelijkheden en wensen, hanteren we een, op Dynamiekniveau vastgestelde, gesprekscyclus. In deze cyclus komt niet alleen de ontwikkeling nadrukkelijk aan de orde, maar ook het functioneren. Er zijn dus twee sporen: de(competentie) ontwikkeling én het concrete takenpakket van de medewerker. In de cyclus onderscheiden we verschillende fasen: Start werkzaamheden: het startgesprek Na benoeming op school worden er afspraken gemaakt over prestaties, verwachtingen en de daarbij horende ondersteuning. Dit is het begin van de individuele gesprekscyclus. Het functio-ontwikkelgesprek In het functio-ontwikkelgesprek worden de resultaten naar aanleiding van het startgesprek of het voorgaande waarderingsgesprek omgezet in concreet te ontwikkelen (onderdelen van) competenties in relatie tot de doelen van de organisatie. Er zijn geen rechtspositionele consequenties aan het gesprek verbonden. Voorafgaand aan het gesprek wordt een 360graden feedbackscan afgenomen. Het waarderingsgesprek Nadat het functio-ontwikkelgesprek is gevoerd en de ontwikkeling is bijgestuurd, komt het moment om te toetsen of de gestelde doelen ook zijn gehaald: het waarderingsgesprek. Dit mondt uit in een heldere en onderbouwde waardering van het functioneren op het takenpakket en de ontwikkeling. Het individuele competentieprofiel wordt bijgesteld en weer meegenomen naar het volgende functio-ontwikkelgesprek. De structuur van de gesprekken De gesprekken zijn niet vrijblijvend en vinden plaats binnen een zakelijke verhouding. De gesprekscyclus heeft een doorlooptijd van 2 jaar. Na het startgesprek vindt in jaar 1 het functio-ontwikkelgesprek en in jaar 2 het waarderingsgesprek plaats. Verder Naast het IPB waar we de komende jaren intensief mee aan de slag gaan, heeft Dynamiek Scholengroep reeds een aantal beleidsstukken in het kader van personeelsbeleid verder
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
22
uitgewerkt. Hiervoor verwijzen we naar het handboek dat staat op de website van Dynamiek Scholengroep (www.dynamiek.nu). Enkele voorbeelden: - Taakbeleid en werktijdenregeling - Functiebouwwerk - Personeelsdossier - Arbeidsvoorwaarden - Formatiebeleid - Beleid Functiemix
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
23
HOOFDSTUK 5
MIDDELENBELEID
Dynamiek Scholengroep houdt rekening met de beperktere financiële mogelijkheden in de komende periode: de stevige daling van het aantal leerlingen, de verdere vergrijzing en de economische crisis brengen financiële risico’s met zich mee. In de komende periode zal met name aandacht besteed moeten worden aan toekomstgerichte kwalitatieve informatie. De toekomst en het voorspellen van de toekomst wordt voor onderwijsinstellingen steeds belangrijker ten opzichte van verantwoording achteraf. Dat betekent dat meerjarenoverzichten van exploitatie, balans en investeringen een belangrijke rol gaan krijgen. Dynamiek Scholengroep hanteert als uitgangspunt dat de vergoedingen grotendeels op schoolniveau worden ingezet, waarbij de directeuren ook maximaal zelf verantwoordelijk zijn voor hun budget. Dit betekent dat, naast enkele bovenschoolse reserves en voorzieningen, reserves en voorzieningen op schoolniveau worden vastgesteld. Het nastreven van het onderwijskundige concept en het halen van de onderwijskundige en pedagogische doelen zijn belangrijke uitgangspunten voor het financiële beleid. Dynamiek Scholengroep onderstreept daarmee dat zij haar kerntaak ziet in het onderwijs aan leerlingen en dat alle andere beleidsterreinen, in relatie tot deze taak, dienstbaar zijn. Voorts zijn de volgende uitgangspunten voor het financiële beleidsplan van toepassing. Het beleid: • is erop gericht scholen een grote mate van autonomie te bieden; • is erop gericht te waarborgen dat er een veilige financiële omgeving is, in die zin dat er voldoende weerstandsvermogen is, een zorgvuldig reserveringsbeleid is en in ieder geval wordt voorzien in een passende liquiditeitsbegroting; • is zodanig ingericht dat herkenbaar is dat de organisatie zich kwijt van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid; • is zodanig ingericht dat door middel van een cyclisch proces ontwikkeling plaatsvindt die de schoolontwikkeling nauw volgt; • is zodanig ingericht dat het voortdurend de risico’s in beeld heeft . Dynamiek Scholengroep hanteert een Planning en Control systeem: Begroting Hiervoor verwijzen we naar de jaarlijkse begroting van de school. Deze begroting wordt opgesteld door de directie, besproken met de mr en vastgesteld door het College van Bestuur. Meerjarenplanning De meerjarenplanning omvat de actuele inventarisatie en financiële situatie omtrent onderhoud, onderwijsleerpakket, meubilair en automatisering. De meerjarenplanning wordt opgesteld door de directie en vastgesteld door het College van Bestuur. Exploitatieoverzichten Dynamiek Scholengroep is aangesloten bij het administratiekantoor SROL. Dit verzorgt de financiële- en personeelsadministratie voor de Dynamiekscholen. Er worden periodiek exploitatieoverzichten verstrekt. Formatieplan Aan de hand van teldatumgegevens en begroting stelt de directie, in samenwerking met de manager P &O, het formatieplan samen. Dit plan wordt besproken met de mr en vastgesteld door het College van bestuur.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
24
Sponsoring Sponsoring is een zakelijke transactie. Het gaat om een commerciële activiteit waarbij een bedrijf geld of goederen geeft in ruil voor bepaalde diensten. Daarmee onderscheidt sponsoring zich nadrukkelijk van donatie. Kenmerkend voor sponsoring is dat er altijd sprake is van een tegenprestatie. Sociale sponsoring is gericht op non–profit instellingen. Sponsoractiviteiten binnen Dynamiek Scholengroep zijn gericht op het vergroten van het budget, het aanwenden van middelen of diensten die ons in staat stellen extra onderwijskwaliteit te leveren, welke niet realiseerbaar is via de reguliere bekostiging van de overheid. Als sponsorgelden wegvallen, mag de kwaliteit van het onderwijs niet in gevaar komen. Er mag ook geen inhoudelijke productrelatie bestaan tussen de sponsor en de gesponsorde school. Voor meer informatie verwijzen wij naar het handboek van Dynamiek Scholengroep. (www.dynamiek.nu). Ouderbijdrage De ouderbijdrage is vrijwillig. De oudervereniging vraagt aan alle ouders een vrijwillige bijdrage van ongeveer € 9,00 per schooljaar/per kind. Deze middelen worden met name ingezet voor activiteiten buiten het reguliere aanbod.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
25
HOOFDSTUK 6
UITVOERING / STURING VAN PROCESSEN
In dit hoofdstuk beschrijven we hoe de uitvoering van processen plaatsvindt, de rol van de verschillende personeelsleden hierin en de organisatie van de sturing. Basisschool De Klimboom beschrijft haar visie in het schoolplan dat elke vier jaar wordt opgesteld. De visie wordt uitgewerkt naar beleidsvoornemens. Deze beleidsvoornemens zijn uitgezet in de periode 2011-2015. Er wordt planmatig gewerkt om, binnen 4 jaar en gestructureerd, de gestelde doelen te behalen. Aan het begin van elk schooljaar wordt een jaarplan opgesteld. In dit plan wordt, zo SMART mogelijk, beschreven aan welke beleidsvoornemens gewerkt wordt. Dit gebeurt aan de hand van het volgende format: • Doelen • Beginsituatie • Activiteiten • Betrokkenen / Initiatief Aan het jaarplan is ook het zorgplan en het nascholingsplan gekoppeld. Aan het einde van elk schooljaar wordt binnen het team het jaarplan, het zorgplan en het nascholingsplan geëvalueerd. Vanuit deze evaluatie en het schoolplan wordt het nieuwe jaarplan opgesteld. Ook wordt een jaarverslag opgemaakt. Dit verslag wordt opgenomen in de schoolgids. De beleidsstukken die ontstaan gaan we opnemen in ons handboek. Op De Klimboom vinden we dat personeelsleden een kostbaar bezit zijn. Zij dragen zorg voor de ontwikkeling van het kind en bepalen de kwaliteit van de school. Ontwikkelingen van de school moeten dan ook dicht bij de leerkrachten plaatsvinden (professionele cultuur). Wanneer zij in staat zijn om ontwikkelingen vorm te geven, staat dit garant voor een continue schoolverbetering. We hechten belang aan ontwikkelingsprocessen die vanuit het team ontstaan en waarbij de leerkrachten invloed hebben op de richting en snelheid van ontwikkelingen. Ook bij leerkrachten moeten we denken in kansen, moet ontwikkeling betekenisvol zijn, coöperatief van opzet, het klimaat veilig en vertrouwd en moet de ontwikkeling samen plaatsvinden. Deze ontwikkeling is niet vrijblijvend. Tijdens het functio-ontwikkelgesprek en het waarderingsgesprek wordt de ontwikkeling uitvoerig besproken. Verder vinden we collegiale consultaties belangrijk. Leerkrachten worden gestimuleerd en gefaciliteerd om van elkaar te leren en kennis en ervaring uit te wisselen. Ook de intern begeleider en de directeur plannen jaarlijks klassenbezoeken om zorg te dragen voor een continue ontwikkeling van de personeelsleden en daarmee van de school. Daarnaast wordt de laatste jaren regelmatig coaching door de schoolbegeleider van BCOOnderwijsadvies ingezet. Dit gebeurt met name in het kader van het vergroten van didactische vaardigheden (directe instructiemodel, coöperatief leren). Zoals verderop in dit plan (hoofdstuk 11 Beleidsvoornemens) wordt aangegeven, zal ook opbrengstgericht werken in de komende jaren een belangrijke rol gaan spelen bij de sturing en uitvoering van processen. Uitgangspunt hierbij is de PDCA-cyclus: • (SMART) formuleren van beoogde resultaten/doelen • uitvoeren en resultaten meten • analyseren en verklaren van resultaten • vaststellen welke acties/interventies nodig zijn om de resultaten te verbeteren en de doelen te bereiken
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
26
HOOFDSTUK 7
WAARDERING DOOR PERSONEEL
Einde 2010 hebben we een Tevredenheidspeiling gehouden onder het personeel, uitgevoerd door Bureau voor praktijkgericht onderzoek (BvPO). Deze peiling is op alle Dynamiek-scholen gehouden. Onderstaand de resultaten van de Personeels tevredenheidspeiling (PTP). De vragenlijsten zijn ingevuld door 14 medewerkers (onderwijskundig en onderwijsondersteunend personeel). Per onderwerp geven we het rapportcijfer aan én, tussen haakjes, eerst het cijfer van de peiling in 2006 en vervolgens van de referentiegroep (= gemiddelde cijfer van vergelijkbare scholen). Onderwerp
Schoolgebouw 8,5 (6,6 6,6)
Personeelsleden hebben waardering voor / zijn tevreden over o o
hygiëne/netheid binnen de school uiterlijk/onderhoud gebouw
Personeelsleden zijn minder tevreden over
o
sanitaire voorzieningen personeel
o
extra mogelijkheden voor snelle leerlingen
Schoolklimaat 8,1 (7,4 7,7)
o o o o o
sfeer op school rust en orde op school duidelijkheid schoolregels aanpak ordeproblemen aandacht voor normen en waarden
Pedagogisch klimaat 7,9 (6,9 7,7)
o o o
contact met de leerlingen motivatie van de leerlingen begeleiding leerproblemen
Leerstofaanbod en leermiddelen 7,9 (6,6 7,2)
o o o o
leermethoden kwaliteit van de leermiddelen benutting ICT mogelijkheden beschikbaarheid leermiddelen
Werkklimaat 8,1 (7,2 7,1)
o o o o o
aantal personeelsleden taakverdeling binnen team waardering voor het werk sfeer in het team vervanging bij ziekte
o o
groepsgrootte werkdruk binnen het team
Primaire arbeidsvoorwaarden 7,2 (6,9 7,1)
o o
de werktijden vakantie- en verlofregeling
o
het salaris
Secundaire arbeidsvoorwaarden 7,2 (6,3 6,7)
o o
aandacht voor jubilea mogelijkheden parttime werken duidelijkheid van de functiebeschrijving
o
ontspanningsmogelijkheden in pauze reiskostenregeling
o
Loopbaanmanagement 7,9 (7,2 7,4)
o o o
o
aansluiting werk bij capaciteiten / opleiding mogelijkheden voor nascholing ontplooiingsmogelijkheden
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
27
Interne communicatie 8,2 (7,4 7,0)
o o o o
Externe communicatie 7,9 (7,6 7,6)
o o o o
Management 8,0 (7,4 7,4)
o o o o
Organisatie 7,6 (7,4 7,2)
o o o
samenwerking met collega’s introductie nieuwe collega’s bespreekbaarheid van problemen vastleggen en nakomen van afspraken schoolgids / nieuwsbrieven aan ouders informele oudercontacten formele oudercontacten ouderbetrokkenheid
o
identiteit van de school
o
functioneren or
leidinggevende capaciteiten directeur communicatieve vaardigheden directie ondersteuning / aanspreekbaarheid management voorbeeldgedrag/ coachingsvaardigheden directeur beleidsmatig werken aan ontwikkeling school werken aan kwaliteit en missie school functioneren bestuur en mr
De algemene waardering van het personeel:
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
8,2
(7,7
7,6)
28
HOOFDSTUK 8
WAARDERING DOOR LEERLINGEN EN OUDERS
Einde 2010 hebben we Tevredenheidspeilingen gehouden onder de leerlingen en de ouders, uitgevoerd door Bureau voor praktijkgericht onderzoek (BvPO). Deze peilingen zijn op alle Dynamiek-scholen gehouden. Allereerst de resultaten van de Leerlingtevredenheidspeiling (LTP). De vragenlijsten zijn ingevuld door 67 leerlingen uit de groepen 5 tot en met 8. Per onderwerp geven we het rapportcijfer aan én, tussen haakjes, eerst het cijfer van de peiling in 2006 en vervolgens van de referentiegroep (= gemiddelde cijfer van vergelijkbare scholen). Onderwerp
Rekenen, taal, lezen 7,2 (7,5 7,3)
Leerlingen hebben waardering voor / zijn tevreden over
o
taal
o o o
levensbeschouwelijke vorming, godsdienst geschiedenis aardrijkskunde
o
zitplaats in de klas
Ondersteuning door leerkracht 7,5 (7,0 7,3)
o
extra opdrachten bij snel werken
Schoolgebouw en omgeving 7,2 (7,1 7,1)
o
binnenkant schoolgebouw
o
aantrekkelijkheid van het overblijven
o o
samenwerken werken met computer
Leerlingen zijn minder tevreden over
Zaakvakken 5,4 (6,2 6,3)
Expressievakken/ gymnastiek 9,4 (9,6 9,2)
o o o o
uitstapjes met de klas handvaardigheid tekenen gymnastiekles
De groep 8,0 (8,0 7,7)
o
welbevinden in groep
De klas 7,8 (7,4 7,4) Omgang leerlingen onderling 7,9 (7,4 7,2)
o o o o
Contact leerkracht/leerlingen 9,1 (8,9 8,7)
o o o
Welbevinden op school 7,1 (7,8 6,9)
o
beperking van eigen pestgedrag contact met vriendjes /vriendinnetjes duidelijkheid v. regels beperking van gepest worden manier waarop juf/meester uitlegt omgang met juf/meester mate waarin juf/ meester je laat uitspreken en luistert
bezigheden tijdens speelkwartier
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
29
Algemene tevredenheid 8,4 (8,2 8,2) Ouderbetrokkenheid 7,5 (7,2 7,0)
De algemene waardering van de leerlingen:
7,9
(8,1
8,0)
Vervolgens de resultaten van de Ouder tevredenheidspeiling (OTP). De vragenlijsten zijn ingevuld door 64 ouders (is ongeveer 80%). De peiling ging over in totaal 10 onderwerpen. Per onderwerp geven we ook hier het rapportcijfer aan én, tussen haakjes, eerst het cijfer van de peiling in 2006 en vervolgens van de referentiegroep (= gemiddelde cijfer van vergelijkbare scholen). De onderwerpen met een * worden door de ouders het belangrijkst gevonden. Onderwerp Schoolgebouw 7,1 (6,3 6,8)
Ouders hebben waardering voor / zijn tevreden over o o
Omgeving van de school 6,6 (5,6 6,3) Begeleiding * 7,0 (6,8 7,3) Sfeer * 7,0 (7,0 7,3)
Ouders zijn minder tevreden over
sfeer, inrichting en uiterlijk gebouw hygiëne en netheid binnen de school
o
veiligheid en speelmogelijkheden op het plein
o
veiligheid op weg naar school
o
omgang leerkracht met de leerlingen
o
begeleiding van leerlingen met problemen aandacht pestgedrag
o o o o
sfeer in de klas rust en orde in de klas aandacht voor normen en waarden
Kennisontwikkeling 7,0 (7,2 7,3)
aandacht voor: o rekenen o taal o werken met computer o goede prestaties o wereldoriëntatie
Persoonlijke ontwikkeling * 6,7 (6,9 7,2)
aandacht voor: o sociaal-emotionele ontwikkeling o gymnastiek
Schooltijden 7,2 (7,3 7,6)
o
huidige schooltijden
Schoolregels, rust en orde * 6,9 (6,8 7,1)
o o
duidelijkheid schoolregels regels, rust en orde op school opvang bij afwezigheid leraar
o
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
o
omgang kinderen onderling
aandacht voor: o creatieve vakken o uitstapjes/excursies o godsdienst en levensbeschouwing o
opvang na schooltijd
30
De leerkracht 8,0 (7,8 8,0)
*
o o o
Contact met de school 6,7 (7,2 7,3)
o o o
inzet en motivatie van de leerkracht mate waarin de leraar naar ouders luistert vakbekwaamheid van de leerkracht informatievoorziening over de school gelegenheid om met de directie te praten functioneren medezeggenschapsraad
De algemene waardering van de ouders voor onze school:
o
7,4
informatievoorziening over het kind
(6.7 7,5)
Volgens (bijna) alle ouders gaat hun kind over het algemeen met plezier naar school.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
31
HOOFDSTUK 9
WAARDERING DOOR DERDEN
DE ONDERWIJSINSPECTIE Rapport kwaliteitsonderzoek 15 november 2010 In onderstaande tabellen geeft de inspectie aan welke indicatoren in het onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. Deze geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Daarnaast zijn enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Hier voldoet de school op alle onderdelen aan. Kwaliteitsaspect
1
2
3
4
5
Opbrengsten o
o
o o
De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen tenminste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. De taalresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen tenminste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. De rekenresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen tenminste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen tenminste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht.
●
●
●
● ● ●
Leerstofaanbod o
o
Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. Bij de aangeboden leerinhouden voor rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. De leerinhouden voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
● ● ● ● ●
32
o o
Tijd o
tot en met het niveau van leerjaar 8. De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.
● ●
●
De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.
●
Schoolklimaat o
Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan.
●
Didactisch handelen o o o
De leraren geven duidelijk uitleg van de leerstof. De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
● ● ●
Afstemming o o o o
De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
● ● ● ●
Begeleiding o
o
Zorg o
o o
De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
●
Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. De school voert de zorg planmatig uit. De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
● ● ●
●
Kwaliteitszorg o o o o o o
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
● ● ●
● ● ●
Op basis van de bevindingen kent de Inspectie van het Onderwijs aan Basisschool De Klimboom het basisarrangement toe. Dit betekent dat er op dit moment geen reden is om
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
33
het toezicht te intensiveren. Het blijft echter noodzakelijk om te blijven streven naar een verbetering van de resultaten, vooral op het gebied van taal. Het volledige rapport ligt op school ter inzage. Voor nadere informatie over de inspectie zie: www.onderwijsinspectie.nl
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
34
HOOFDSTUK 10
RESULTATEN
Naar welke stroom in het voortgezet onderwijs gaan onze schoolverlaters? LWOO VMBO - B VMBO – T(K) HAVO / VWO VWO
2004 1 4 8 6 1
2005 1 2 3 6 2
2006 1 3 8 11 -
2007 4 2 8 -
2008 1 5 8 2
2009 1 1 5 7 1
2010 2 2 7 7 -
2011 2 7 7 -
Doorstroomgegevens schoolverlaters Schoolverlaters 31-07-2008 Na basisschool 31-07-2008 LWOO 0 LWOO+ 0 VMBO B 1 VMBO TK 5 HAVO/VWO-T 3 HAVO/VWO 5 HAVO VWO 2 Totaal Opmerkingen bij na brugklas
16 o o
Opmerkingen bij na brugklas
15 o o
Na tweede jaar 31-07-2010 0 0 2 6 3 4
15
15
Na derde jaar 31-07-2011
Van de 5 HAVO/VWO leerlingen zijn er 2 doorgestroomd naar VWO en 3 naar VMBO TK De 3 HAVO/VWO-T leerlingen zijn doorgestroomd naar HAVO
Schoolverlaters 31-07-2009 Na basisschool 31-07-2009 LWOO 1 LWOO+ 0 VMBO B 1 VMBO TK 4 HAVO/VWO-T 3 HAVO/VWO 5 HAVO VWO 1 Totaal
Na brugklas 31-07-2009 0 0 1 7 3 4
Na brugklas 31-07-2010 1 0 1 5 0 7
Na tweede jaar 31-07-2011
Na derde jaar 31-07-2012
14
Van de 3 HAVO/VWO-T leerlingen zijn er 2 doorgestroomd naar VMBO TK en 1 naar VWO De 5 HAVO/VWO leerlingen zijn allemaal doorgestroomd naar VWO
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
35
Resultaten Eindtoets Cito groep 8 Standaardscores Gemiddelden Bs. De Klimboom Vergelijkbare scholen Landelijk (alle scholen)
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
532,5 536,6 535,2
536,2 537,5 534,5
531,6 536,0 534,6
534,7 536,1 534,7
536,4 537,3 534,9
535,1 535,2 535,0
532,9 535,2 534,9
533,7 535,3 535,1
Verwijzingen naar het speciaal (basis)onderwijs 03 - 04 1
04 - 05 0
05 - 06 3
06 - 07 0
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
07 - 08 0
08 - 09 0
09 - 10 1
10 - 11 1
36
HOOFDSTUK 11
BELEIDSVOORNEMENS
In deze paragraaf beschrijven we, heel in het kort, de beleidsvoornemens die we in de komende beleidsperiode van vier jaar willen realiseren. De voornemens vloeien voort uit onze visie en leiden tot de realisering van deze visie. Jaarlijks wordt geëvalueerd in hoeverre de planning gehaald is. Waar nodig vindt bijstelling plaats. De nadere uitwerking wordt opgenomen in het jaarplan. Hierin beschrijven we de beleidsdoelen zoveel mogelijk in de vorm van gewenste kenmerken van het onderwijs en de schoolorganisatie (SMART). Dit versterkt de concrete voorstelling van de doelen en de visie en tevens versterkt het het beeld van de gewenste deskundigheid. Tenslotte zijn de kenmerken te gebruiken als criteria voor de toetsing van de gewenste en de gerealiseerde kwaliteit. 11.1
BELEIDSVOORNEMENS 2011-2015
• Invoeren nieuwe methodes voor “Oriëntatie op jezelf en de wereld” (zaakvakken) In het schooljaar 2011-2012 worden nieuwe methodes ingevoerd voor de onderdelen Ruimte (aardrijkskunde), Tijd (geschiedenis) en Natuur en Techniek. Kinderen en leerkrachten hebben jarenlang geklaagd over sterk verouderde zaakvakkenmethodes. Ondanks deze klachten hebben we ervoor gekozen de prioriteit te leggen bij het lees- en taalonderwijs (o.m. deelname Taalpilot). Bij het ‘nieuwe’ zaakvakkenonderwijs willen we een duidelijke verbinding leggen met het begrijpend leesonderwijs (strategieën) en met het woordenschatonderwijs. • Verbeteren resultaten Nederlandse taal. Ondanks alle inspanningen van de laatste jaren (scholing, deelname taalpilot, nieuwe methodes, inzet ict) blijven de resultaten bij de Citotoetsen tegenvallen, met name bij woordenschat, spelling en technisch lezen. We gaan op zoek naar mogelijkheden om hier, op korte termijn (inspectie!), verbeteringen in aan te brengen. Hierbij denken we aan: een écht opbrengstgerichte aanpak, nieuwe didactieken, coöperatieve werkvormen, meer inzet ict, uitbreiding van tijd. Ook gaan we bekijken wat we, in samenspraak met de peuterspeelzaal, in de voorschoolse periode kunnen doen op taalgebied. • Informatievoorziening over het kind. In de oudertevredenheidspeiling geven een aantal ouders aan dat ze minder tevreden zijn over de informatievoorziening over hun kind. Opvallend hierbij is dat ouders wel aangeven heel tevreden te zijn over het functioneren en het vakmanschap van de leerkrachten. Omdat we dit signaal serieus nemen, willen we achterhalen waarover ouders minder tevreden zijn. Gaat het hier met name om de begeleiding van leerlingen met leer- en/of gedragsproblemen (OTP) of over het gedrag op de speelplaats (OTP)? We willen dit bespreken met de ouderraad en de mr en, indien nodig, onze aanpak aanpassen. • Nieuw rapport. Door diverse onderwijskundige ontwikkelingen in de laatste jaren is het rapport aan herziening toe. Voordat we overgaan tot het samenstellen van een nieuw rapport willen we in kaart brengen wat ouders, leerlingen en leerkrachten graag willen. Ook wordt navraag gedaan bij collega-scholen over wat werkt. Leerlingenzorg: - invoering sociogram We willen meer zicht krijgen op onderlinge relaties tussen kinderen. Er zijn al afspraken gemaakt over het te gebruiken sociogram. •
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
37
- curatieve zorg We gaan schoolafspraken maken met betrekking tot extra begeleiding op het gebied van sociaal-emotionele competenties (onder meer omgaan met leerkrachtafhankelijke kinderen). - werken met ontwikkelingsperspectief Ook hier moeten er schoolafspraken worden gemaakt over wanneer er wordt overgestapt naar het werken met een ontwikkelingsperspectief en hoe we dit op papier willen/moeten zetten. • Passend Onderwijs / 1-Zorgroute / Schoolprofiel In het kader van Passend Onderwijs moeten we de ambities en de grenzen van onze zorg voor leerlingen met specifieke behoeften beter gaan beschrijven. Waar mogelijk willen we kinderen die speciale zorg nodig hebben een passend onderwijsaanbod bieden. Op de Dynamiek studiedag heeft het team in dit kader de volgende uitgangspunten geformuleerd: Kunnen wij als school dit kind bieden wat het nodig heeft: qua veiligheid, rust, extra aandacht, materialen, hulpmiddelen? Zijn de leerkrachten voldoende deskundig om met het betreffende probleem om te gaan? Komen de andere kinderen in de groep niks tekort? • Invoering leerlingvolgsysteem groep 1-2 / Thematisch werken groep 1-2 Om de ontwikkeling van kleuters gericht en doelbewust te kunnen ondersteunen, is het belangrijk om te weten hoe die ontwikkeling verloopt. Dat betekent: observeren, registreren en handelen. De school heeft hiervoor ‘KIJK! Groep 1-2’ aangeschaft en dit volgsysteem wordt in het schooljaar 2011-2012 ingevoerd. Verder moeten we leren om bij alle thema’s in groep 1-2 nog duidelijker relaties te leggen met leerlijnen en opklimmende tussendoelen. De verwijzing naar de doelen is nu soms te algemeen en eenzijdig. Geletterdheid en woordenschat verdienen hierbij speciale aandacht. Hetzelfde geldt voor het taakgericht werken van de kinderen. • Borgen onderwijskwaliteit We moeten meer aandacht besteden aan het borgen van de onderwijskwaliteit. Gemaakte afspraken en procedures zijn nu nog niet voldoende systematisch vastgelegd. Ook wordt er te weinig geverifieerd of afspraken in voldoende mate hun uitwerking vinden in de praktijk (bijv. met betrekking tot coöperatief leren, zelfstandig werken, methodegebruik). • Samenwerking met peuterspeelzaal / Integraal kindcentrum Dynamiek Scholengroep stelt zich tot doel om in 2015 kindcentra gerealiseerd te hebben. In deze centra is plaats voor alle kinderen van 0 tot 13 jaar, waarbij opvang, ontwikkelingsgericht werken en onderwijs hand in hand gaan. Daarbij zullen er meer en meer dwarsverbindingen ontstaan tussen onderwijs en opvang. Bovenstaand streven sluit mooi aan bij de wens van de school om te zoeken naar inhoudelijke meerwaarde in de samenwerking met, in eerste instantie, de peuterspeelzaal. We zoeken daarbij naar doorlopende lijnen op het gebied van woordenschatonderwijs, kindvolgsystemen en specifieke zorg (door de intern begeleider) voor de kinderen. • Opbrengstgericht werken Op onze school is er voldoende aandacht voor goede leerprestaties. Er worden veel toetsen afgenomen en de vorderingen worden vastgelegd. Wat beter zou kunnen is het vooraf stellen van concrete, meetbare doelen voor de tussen- en eindresultaten, het analyseren van de toetsresultaten (op leerling -, groeps - en schoolniveau) en het trekken van de conclusies m.b.t. te nemen verbetermaatregelen. Ook het evalueren van de onderwijsresultaten op alle niveaus moet meer aandacht krijgen. Verbetering behoeft verder nog het kunnen afstemmen van leerstof en instructie op de capaciteiten van kinderen (van activiteitengericht naar opbrengstgericht).
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
38
• Professionaliteit en tevredenheid medewerkers Een professioneel medewerker toont initiatief, denkt mee, stelt vragen en bedenkt zelf oplossingen. Medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor het op peil houden van hun vakmanschap. Ze beschikken over of werken aan de competenties die je van een professional mag verwachten. Bij dit laatste denken we met name aan het versterken van de didactische competentie: het geven van directe instructie, het geven van interactieve instructie, coöperatief werken, compacten / verrijken. In de komende periode wil Dynamiek Scholengroep zich ontwikkelen van een organisatie van professionals naar een professionele organisatie, waarin verantwoording afleggen over de eigen prestaties vanzelfsprekend is. Medewerkers zijn zich ook bewust van hun medeverantwoordelijkheid voor het geheel. In dit kader past ook heel goed de functiemix, die in 2014 wordt afgerond. • Leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong Binnen Dynamiek Scholengroep is de volgende doelstelling afgesproken: met ingang van 1 augustus 2015 bieden alle scholen leerarrangementen voor de groep leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong. Aan de hand van het bovenschools beleidsplan stellen scholen hun schoolspecifieke beleid op, met een stappenplan voor de invoering. Zaken die hierbij aan bod dienen te komen zijn onder meer: deskundigheidsvergroting bij het team, het Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid, afstemming met de ouders, inrichten “Talentengroep’. • En verder. Naast de genoemde beleidsvoornemens, die vooral op onderwijskundig gebied liggen, zijn er een aantal zaken die de komende tijd ook aandacht vragen en de nodige tijd zullen opeisen. We denken hier onder meer aan: - de Convenant verkeerseducatie - het werken met een nieuwe directeur / directiestructuur - nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ICT (Dotcomschool) - de onevenredig grote tijdsinvestering voor het schrijven van plannen en verslagen
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
39
11.2
BELEIDSVOORNEMENS 2011-2015 IN SCHEMA
Onderwerp / Schooljaar
20112012
20122013
Invoeren nieuwe methodes voor ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’ (zaakvakken)
x
x
Verbeteren resultaten Nederlandse taal
x
x
Informatievoorziening over het kind
x
Nieuw rapport Leerlingenzorg: - Invoering sociogram - Curatieve zorg - Ontwikkelingsperspectief
20132014
20142015
x x x x
Passend Onderwijs / 1- Zorgroute / Schoolprofiel
x
x
Invoering ‘KIJK’ en thematisch werken groep 1-2
x
x
x
Borgen onderwijskwaliteit
x
x
x
x
Samenwerking met peuterspeelzaal / Integraal kindcentrum
x
x
x
x
Opbrengstgericht werken
x
x
x
x
Professionaliteit en tevredenheid medewerkers
x
x
x
x
Leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong
x
x
x
x
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
40
HOOFDSTUK 12
EVALUATIE
Op Basisschool De Klimboom werken we, net al alle scholen van Dynamiek Scholengroep, volgens het INK- model. Dit model is eerder toegelicht in hoofdstuk 0. We beperken ons hier tot de onderste twee balken van dit model: De Plan-Do-Check-Act cyclus. Deze gebruiken we zowel voor de organisatie als geheel als voor de afzonderlijke domeinen.
PLAN PLAN De directeur maakt, in samenspraak met het team, een jaarplan. Hierin staan de beleidsvoornemens voor het komende schooljaar met de beschrijving van het gewenste resultaat en de manier waarop getoetst zal worden of dat resultaat is bereikt. Dit plan wordt ook besproken met de medezeggenschapsraad. DO Samen voeren we het plan uit. Iedereen weet wat er van hem of haar verwacht wordt. CHECK Door middel van controle en evaluatie, onder meer door het inzetten van evaluatieinstrumenten (o.m. toetsen) en collegiale consultatie, bekijken we tussentijds, in hoeverre het gewenste resultaat bereikt is. Op het einde van het schooljaar wordt het jaarplan in het team geëvalueerd. ACT Dit is de fase van bijstelling. Als wij het gewenste resultaat niet bereikt hebben, gaan we na wat daarvan de oorzaak is. Komt het door onvoorziene omstandigheden of waren de gestelde doelen niet reëel? Wij bepalen samen de voortgang. Is het gewenste resultaat wel behaald, dan beginnen we aan de volgende verbetering en doorlopen we de cirkel opnieuw.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
41
BORGING Als we een veranderingscyclus hebben afgerond, is het van belang dat we de behaalde resultaten vasthouden. Dit noemen we borging. Hoe borgen we? We leggen afspraken vast in schooldocumenten. We zien toe op naleving van de afspraken, onder ander door collegiale consultatie en klassenbezoeken. We spreken elkaar aan op de gemaakte afspraken en regelmatig bespreken we stand van zaken met betrekking tot borging. Uiteindelijk verantwoorden we, middels een jaarverslag, de behaalde resultaten naar ouders, medezeggenschapsraad en College van Bestuur. In dit jaarverslag beschrijft de school de bereikte resultaten gerelateerd aan het jaarplan.
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
42
TOT SLOT Met dit plan voldoen wij aan de wettelijke verplichting tot het opstellen van een schoolplan. Maar er is meer dan alleen “aan een wettelijke verplichting voldoen”. Het schoolplan is het product van een proces dat het team, het directeurenberaad en de medezeggenschapsraad in het afgelopen jaar hebben doorgemaakt. Er is gedroomd, gebrainstormd, gelezen, gediscussieerd, geadviseerd, overlegd, geschreven, weer gelezen, weer gediscussieerd, ingestemd en tenslotte vastgesteld. Het feit dat dit plan in gezamenlijkheid, met respect voor ieders inbreng, tot stand is gekomen, heeft gezorgd voor een breed draagvlak. En dat hebben we nodig bij de verwezenlijking ervan in de dagelijkse praktijk. Daar moet het gebeuren! We weten waar we naartoe willen maar we weten ook dat de weg er naartoe lang zal zijn. Hoe die weg precies zal lopen, kunnen we nog niet overal aangeven. In ons jaarplan zullen we ons reisdoel, de route en de haltes zo nauwkeurig mogelijk beschrijven. Ongetwijfeld zullen we op deze weg beren tegenkomen, maar door hen laten we ons niet uit het veld slaan. We willen deze beren meer zien als een kans dan als een bedreiging. Het brede draagvlak maakt ons wat dat betreft sterk. Met elkaar hebben we een gedegen en ambitieus schoolplan ontwikkeld waar we de komende vier jaar met enthousiasme mee aan de slag gaan. Rest ons een woord van dank aan iedereen die heeft meegewerkt aan de totstandkoming van het vierde officiële schoolplan van Basisschool De Klimboom. Juni 2011. Pieter Timmermans, directeur
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
43
INHOUDSOPGAVE Bladzijde 2
Hoofdstuk
3
Voorwoord Inleiding
4 5 5 5 7
0
Kwaliteitszorg 0.1 Doelen van kwaliteitszorg 0.2 Onze zes indicatoren van kwaliteitszorg 0.3 Kwaliteitsontwikkeling 0.4 Kwaliteitsinstrumenten
8 8 10 10 11
1
Visie, missie en identiteit 1.0 De leerlingenpopulatie 1.1 Waar staan wij voor? De missie van onze school 1.2 Wat willen wij? Onze visie 1.3 Onze identiteit
12 12 13 13
2
Besturing: Leiderschap en management/Cultuur en klimaat 2.1 Organisatie Dynamiek Scholengroep 2.2 Externe ontwikkelingen 2.3 Interne ontwikkelingen
15 15 16 17 17 19 20 21
3
Onderwijskundig beleid 3.1 De kerndoelen 3.2 Referentieniveaus taal en rekenen 3.3 De ononderbroken ontwikkelingsgang 3.4 Onderwijs op maat/Omgaan met verschillen 3.5 Beredeneerd aanbod 3.6 Actief burgerschap en sociale integratie 3.7 (Multi-)culturele vorming
22
4
Personeelsbeleid
24
5
Middelenbeleid
26
6
Uitvoering/Sturing van processen
27
7
Waardering door personeel
29
8
Waardering door leerlingen en ouders
32
9
Waardering door derden
35
10
Resultaten
37 37 40
11
Beleidsvoornemens 11.1 Beleidsvoornemens 2011-2015 11.2 Beleidsvoornemens 2011-2015 in schema
41
12
Evaluatie
43
Tot slot
44
Inhoudsopgave
Basisschool De Klimboom Swolgen – Schoolplan 2011-2015
44