Schoolplan 2013–2017 De Kwaliteitsschool
Scholengemeenschap Panta Rhei Amstelveen, februari 2014
Voorwoord Dit schoolplan beslaat een periode van vier jaar. Bij lezing zult u ervaren dat Panta Rhei een nieuwe fase in haar ontwikkeling is ingegaan. Nadat onze school in de afgelopen jaren nieuwe huisvesting heeft gekregen, allerlei flankerend beleid heeft ontwikkeld en financieel gezond is gebleven, ligt nu de nadruk op het verder verbeteren van het onderwijs. Er is gekozen voor een ambitieuze doelstelling: Panta Rhei wil uitgroeien tot een kwaliteitsschool. Ik ben ervan overtuigd dat wij dit zullen realiseren. Ten slotte wil ik de ontwikkelgroep complimenteren voor de gedegen manier waarop zij vorm en inhoud heeft gegeven aan dit schoolplan. Bert de Weerd Algemeen directeur/bestuurder
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
2
Inhoud Voorwoord .......................................................................................................... 2 Inhoud................................................................................................................ 3 1. Inleiding ....................................................................................................... 5 1.1
De kwaliteitsschool ..................................................................................... 5
1.2
De totstandkoming van het schoolplan .......................................................... 5
2. Schoolgegevens ............................................................................................ 7 2.1
De school .................................................................................................. 7
2.2
Adresgegevens........................................................................................... 8
2.3
Organisatie ................................................................................................ 8
2.4
Organogram onderwijs, loopbaan en zorg ...................................................... 9
3. Missie, visie en waarden ............................................................................. 10 3.1
Algemeen .................................................................................................10
3.2
Missie ......................................................................................................10
3.3
Visie ........................................................................................................10
3.4
Waarden ..................................................................................................10
4. Onderwijsbeleid .......................................................................................... 11 4.1
Hoe ziet Panta Rhei er over vier jaar uit? ......................................................11
4.2
Een uitdagende onderwijspraktijk ................................................................11
4.3
Een actieve leerling ...................................................................................14
4.4
Een vakbekwame docent ............................................................................16
4.5
Teams die het verschil maken .....................................................................18
5. Personeelsbeleid ......................................................................................... 21 5.1
Continuïteit van het personeelsbeleid ...........................................................21
5.2
De toekomst van het personeelsbeleid .........................................................22
6. Kwaliteitsbeleid .......................................................................................... 25 6.1
Continuïteit in het kwaliteitsbeleid ...............................................................25
6.2
De toekomst van het kwaliteitsbeleid ...........................................................26
7. Financieel beleid ......................................................................................... 28 7.1
Meerjarenbegroting ...................................................................................28
7.2
Planning- en controlcyclus ..........................................................................28
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
3
7.3
Kostenbesparingen ....................................................................................29
7.4
Financiële kengetallen ................................................................................29
7.5
Treasurybeleid ..........................................................................................30
Bronnen ............................................................................................................ 31 Bijlagen ............................................................................................................ 32 Bijlage 1 Lijst met genoemde documenten ............................................................32 Bijlage 2 Verantwoording wettelijke eisen schoolplan .............................................32 Bijlage 3 PDCA-cyclus Schoolplan 2013-2017 ........................................................33
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
4
1. Inleiding 1.1 De kwaliteitsschool Het schoolplan 2013-2017 is een beleidsplan waarmee de school haar missie en visie verwoordt en het beleid onderbouwt. Met het motto De kwaliteitsschool maakt Panta Rhei duidelijk dat zij systematisch aan de kwaliteit van diverse aspecten van het onderwijs wil werken. Het streven is om nog beter passend onderwijs te kunnen bieden, zodat de leerlingen een diploma kunnen halen op een bij hen passend niveau. Daarnaast werkt Panta Rhei aan het verbeteren van het reken- en taalniveau om tijdig de referentieniveaus te kunnen halen. Ook verbetert de school de voorbereiding van de leerlingen op hun overgang naar een vervolgopleiding en, in bredere zin, op hun rol in de maatschappij. Panta Rhei staat voor de uitdaging om enerzijds te investeren in het vergroten van de opbrengsten van het leren en anderzijds de zorg te behouden voor de leerlingen ten aanzien van hun identiteitsontwikkeling, hun maatschappelijke aansluiting en hun voorbereiding op het vervolgonderwijs. Om de kwaliteit van het onderwijs te vergroten, ligt de komende jaren de focus op methodisch werken. Dit uit zich in het werken met groepsplannen in de klas en het werken met teamplannen in de teams. Het schoolplan beschrijft het onderwijsbeleid, het personeelsbeleid en het kwaliteitsbeleid. Er zijn op Panta Rhei al meerdere beleidsstukken, onder andere op het gebied van taal, rekenen, burgerschap, financiën en de zorg, het zogenaamde ondersteuningsprofiel. Deze beleidsstukken worden de komende vier jaar geëvalueerd en bijgesteld. Er is voor gekozen deze stukken niet op te nemen in het schoolplan, maar ze zijn uiteraard wel in te zien. Indien van toepassing wordt er in het schoolplan naar verwezen. In de bijlage is een overzicht opgenomen van de betreffende documenten.
1.2 De totstandkoming van het schoolplan De directeur/bestuurder stelde in mei 2013 een ontwikkelgroep samen om de hoofdlijnen van het schoolplan te formuleren. Deze ontwikkelgroep bestond uit een teamleider, de beleidsmedewerker onderwijs en de adjunct-directeur onderwijs 1. Aan de ontwikkelgroep werden twee externe adviseurs 2 toegevoegd. Deze adviseurs ondersteunden het proces van de totstandkoming van het schoolplan. De ontwikkelgroep stelde zich ten doel een toekomstbeeld te formuleren van Panta Rhei over vier schooljaren. Een aantal brainstormsessies resulteerde in een beschrijving van een toekomstbeeld van Panta Rhei in 2017. Om ervoor te zorgen dat het beschreven toekomstbeeld breed gedragen wordt, is er een aantal bijeenkomsten georganiseerd met diverse geledingen van de school. Zo was er een bijeenkomst met de adviesraad. Vervolgens is het door de ontwikkelgroep beschreven toekomstbeeld voorgelegd aan de voltallige directie, het managementteam, de medewerker pr & communicatie, de schoolopleider, de decaan en de veiligheidscoör1
Samenstelling ontwikkelgroep: teamleider Patrick Kroon, beleidsmedewerker onderwijs Marit Wolffenbuttel en adjunct-directeur onderwijs Christa Zonneveld. 2 Carla Schaap en Anja van Andel Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
5
dinator. Daarna stelden de teamleiders een klankbordgroep samen, waarin de docenten feedback konden geven. Ten slotte is ook de ouderraad gevraagd om te reageren op het door de ontwikkelgroep beschreven toekomstbeeld. De bevindingen uit de diverse bijeenkomsten zijn meegenomen in het tot stand komen van het definitieve schoolplan.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
6
2. Schoolgegevens 2.1 De school Panta Rhei is een bijzonder-neutrale school en inmiddels uitgegroeid tot een middelgrote vmbo-school. Aan het begin van schooljaar 2013-2014 heeft Panta Rhei ongeveer 800 leerlingen en ruim honderd medewerkers. Desondanks is de school kleinschalig georganiseerd. Zo zijn de leerlingen verdeeld over vier onderwijsteams, die elk hun eigen plek in de school hebben. De school heeft naast een mavo-opleiding vier beroepsafdelingen uit drie sectoren: 1. Sector Techniek: Techniek Breed 2. Sector Zorg & Welzijn: Zorg & Welzijn Breed 3. Sector Economie: zowel Handel & Administratie als Sport, Dienstverlening & Veiligheid Panta Rhei biedt leerlingen die daarvoor in aanmerking komen leerwegondersteuning (lwoo) in hun opleiding aan. Daarnaast heeft de school ook een internationale schakelklas (ISK).
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
7
2.2 Adresgegevens Bezoekadres Pandora 1-2 1183 KK Amstelveen tel.: 020 - 503 21 21 fax: 020 - 441 03 87
Postadres Postbus 590 1180 AN Amstelveen
Internet E-mail:
[email protected] Website: www.sgpantarhei.nl
2.3 Organisatie Het bevoegd gezag Het bevoegd gezag van de school is de Stichting voor Voortgezet Onderwijs Amstelveen. Het bestuur van de stichting heeft momenteel zeven leden. Het bestuur bestaat uit een uitvoerend deel en een toezichthoudend deel. De algemeen directeur maakt deel uit van het bestuur en vormt het uitvoerende deel. De resterende leden vormen het toezichthoudende deel. De directie De directie bestaat uit drie leden: de algemeen directeur dhr. H.A.C. de Weerd en de twee adjunct-directeuren dhr. F.H. Vijgen en mevr. A.M.C. Zonneveld. De algemeen directeur heeft de algehele leiding. Bij zijn afwezigheid wordt hij door de overige directieleden vervangen. De teamleiders zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken binnen hun onderwijsteams. Teamleiders De onderwijsgevenden zijn onderverdeeld in vier teams. Ieder team wordt geleid door een teamleider. In principe zit een leerling gedurende zijn tijd in de onderbouw of in de bovenbouw in hetzelfde team. De teamleiders zijn: ● Team basis/kader onderbouw: mevr. R. Brandwagt ● Team kader/gemengd en ISK onderbouw: dhr. R.J. Seip ● Team Zorg & Welzijn Breed en SDV bovenbouw: dhr. P. Kroon ● Team Handel & Administratie, Techniek Breed en mavo bovenbouw: dhr. J. Peppelenbos Adviesraad Een belangrijk element van het moderne onderwijs is dat de school niet ‘op een eiland’ staat, maar in verbinding staat met de samenleving. Hiervoor is een goed contact met het bedrijfsleven en instellingen van groot belang. Dit contact zorgt ervoor dat de school met name in de beroepsopleidingen aansluit bij de werkelijkheid in deze sectoren. Te denken valt aan de leerstof, de aan te leren vaardigheden en aan de stages. Ook wil Panta Rhei goede banden onderhouden met het primair onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Om al deze contacten te verankeren in de organisatie, is er een adviesraad, waarin beslissers uit deze organisaties zitting hebben. De medezeggenschapsraad Aan de school is een wettelijk verplichte medezeggenschapsraad (MR) verbonden. In deze raad kunnen vertegenwoordigers van het personeel, de ouders en de leerlingen zitten. De MR is bevoegd om alle aangelegenheden van de school met het bevoegd gezag te bespreken. In de Wet op de Medezeggenschapsraden is vastgelegd dat voor een Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
8
aantal belangrijke beslissingen met betrekking tot de school vooraf advies of instemming van de MR vereist is. De MR bestaat bij het huidige aantal leerlingen uit vier personeelsleden en vier ouders. Aansturing Panta Rhei hecht veel waarde aan de Code Goed Bestuur. Deze code, opgesteld door de VO-raad, stelt eisen op het terrein van goed bestuur, zoals de bestuurscultuur en voldoende interne controlemechanismen in de organisatie. Volgens het bevoegd gezag en de directie is het naleven van deze code een belangrijke voorwaarde voor het op peil houden en het verbeteren van de onderwijskwaliteit. Het leidinggeven kenmerkt zich verder door zowel zakelijk als mensgericht handelen. De leidinggevenden worden in de planperiode regelmatig geschoold om hun kennis en vaardigheden te vergroten.
2.4 Organogram onderwijs, loopbaan en zorg
Algemeen directeur/ Bestuurder
Adjunct-directeur onderwijs
Zorgcoördinator
Externe hulpverleners
Loopbaancoördinator/ Decaan
Intern begeleiders
Schoolplan 2013-2017
Teamleiders onderwijs
Mentoren
Docenten
Beleidsmedewerker onderwijs/ Remedial teacher
Onderwijsassistenten
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
Schoolopleider
Werkplekbegeleiders/ Studenten
9
3. Missie, visie en waarden 3.1 Algemeen De missie is de opdracht die de school heeft. Hierin wordt duidelijk gemaakt waar de school voor staat. De visie is de wijze waarop de beschreven missie behaald kan worden. Hierbij wordt gekeken naar de toekomst: welke ontwikkelingen zijn belangrijk en welke ambities heeft de school voor de langere termijn? De waarden van de school kenmerken de grondhouding van de medewerkers en de leerlingen.
3.2 Missie Panta Rhei is een stabiele, inspirerende school met een positieve uitstraling. Er wordt leerlinggericht gewerkt vanuit maatschappelijk relevante contexten. Er wordt waardering en respect getoond voor de inzet van de leerlingen en hun mogelijkheden om te leren. De docenten sluiten aan op de onderwijsbehoeften van leerlingen.
3.3 Visie Panta Rhei wil een kwaliteitsschool zijn, waar leerlingen een diploma halen op een niveau dat bij hen past. Ook de identiteitsontwikkeling en de voorbereiding op het vervolgonderwijs en de maatschappij beschouwt Panta Rhei als de kerntaken van een kwaliteitsschool. De missie van Panta Rhei is vertaald in een visie op het onderwijs. Daarin staan de komende vier jaar de volgende thema’s centraal: ● een uitdagende onderwijspraktijk; ● een actieve leerling; ● een vakbekwame docent; ● teams die het verschil maken. Deze thema’s worden in hoofdstuk 4 uitgewerkt.
3.4 Waarden Onderwijs aan jongeren vraagt om een aantal waarden, die voor alle betrokkenen van wezenlijk belang zijn. Medewerkers werken gezamenlijk en met begrip voor elkaar aan een klimaat van vertrouwen. Als iedereen veiligheid en waardering nastreeft, is de basis gelegd voor een sterke leeromgeving waarin zowel docenten als leerlingen kunnen groeien. Het gaat Panta Rhei om de waarden begrip, saamhorigheid, veiligheid, vertrouwen en waardering.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
10
4. Onderwijsbeleid 4.1 Hoe ziet Panta Rhei er over vier jaar uit? De ontwikkelgroep bestaande uit een teamleider, de beleidsmedewerker onderwijs en de adjunct-directeur onderwijs, heeft een beeld geschetst van hoe de school er over vier jaar uit zou kunnen zien. Het uitgangspunt daarbij was het primaire proces: de kwaliteit van het onderwijs. Er is gekozen voor het motto De kwaliteitsschool. Om dit beeld te kunnen beschrijven zijn er vier thema’s opgesteld: 1. een uitdagende onderwijspraktijk; 2. een actieve leerling; 3. een vakbekwame docent; 4. teams die het verschil maken.
4.2 Een uitdagende onderwijspraktijk Een uitdagende onderwijspraktijk betekent voor Panta Rhei dat de leeromgeving zodanig ingericht is, dat het leerproces van leerlingen optimaal gestimuleerd wordt. Er wordt onderwijs aangeboden op leerpleinen, in theorie- en praktijklokalen. Zowel op de leerpleinen als in de theorie- en praktijklokalen wordt gestimuleerd om op verschillende manieren te leren. Kennis verwerven en oefenen gebeurt door klassikale instructie en het maken van opdrachten. Onderzoekend leren gebeurt door leeractiviteiten waarbij de leerling actief en zelfstandig aan het werk gaat. In de context van de beroepsgerichte vakken bestaat de mogelijkheid te leren door de kunst van het afkijken. Samenwerkingsopdrachten bieden de mogelijkheid te leren door te participeren. 4.2.1 Wat is er over vier jaar te zien? ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Leerlingen leren in diverse leeromgevingen; Leerlingen halen een diploma en het referentieniveau rekenen en taal op een zo hoog mogelijk niveau; Resultaten en producten zijn zichtbaar voor leerlingen en ouders; Leerlingen kunnen gebruik maken van keuzeprogramma’s in de bovenbouw; Leerlingen zijn goed voorbereid op het MBO of een andere vervolgopleiding; Leerlingen vinden aansluiting in de maatschappij; Leerlingen kunnen deelcertificaten behalen; Leerlingen kunnen een mavodiploma halen; Er is een doorlopende leerlijn ICT.
4.2.2 Hoe werkt Panta Rhei aan een uitdagende onderwijspraktijk? Leeromgeving Panta Rhei biedt diverse leeromgevingen: theorielokalen, praktijklokalen en leerpleinen. Op de leerpleinen werken de leerlingen zowel individueel als in kleinere groepen. De leerpleinen op de onderbouw bieden plaats aan meerdere klassen tegelijk. De leerlingen werken aan een weektaak. Vier dagen per week hebben zij één klokuur LPU (leerplein-
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
11
uur). Zij leren de leerstof plannen en zelfstandig te verwerken. Op de leerpleinen zijn veel computers aanwezig. Digitale middelen worden ingezet om de resultaten te verhogen, te differentiëren, variatie in de werkvormen te bieden en toegang te bieden tot informatie. Tevens worden de computers tijdens de leerpleinuren gebruikt voor schrijfopdrachten van diverse vakken. Het bovenbouwgebouw is speciaal ontworpen voor het lesgeven op leerpleinen. Op de leerpleinen in de bovenbouw wordt de context van het toekomstige beroep nagebootst. Dit is vooral duidelijk bij de leerpleinen Techniek Breed, Zorg & Welzijn Breed en Handel & Administratie. Op het leerplein SDV wordt veel gewerkt aan opdrachten die deels buitenschools worden uitgevoerd. Dit leerplein heeft de uitstraling van een dienstverlenende, administratieve omgeving. De aandachtspunten voor de leerpleinen in de bovenbouw zijn de komende jaren een verdere afstemming van de werkwijze op de verschillende leerpleinen, de focus op het rendement van het leren op de leerpleinen, de afstemming van de leerdoelen bij de theorievakken op de leerdoelen bij de praktijkvakken en de invulling van de nieuwe exameneisen van de praktijkvakken. Reken- en taalonderwijs In het reken- en taalbeleid 3- 4 wordt beschreven wat Panta Rhei doet om de leerlingen het gewenste referentieniveau 2F te laten behalen. In schooljaar 2012-2013 is Panta Rhei gestart met groepsplannen voor taal en rekenen. Deze worden gemaakt op basis van methode-onafhankelijke toetsen door de taal- en rekendocent in samenwerking met de intern begeleider en de teamleider. De groepsplannen geven een leidraad om onderwijs op maat te bieden. Hierin wordt rekening gehouden met de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen. Voor het vak rekenen is de afstemming van de instructie uitgangspunt. Docenten geven instructie afgestemd op het mentaal handelingsniveau van de leerling. Een goede ontwikkeling op het laagste niveau is voorwaarde voor het handelen op de hogere niveaus: leerlingen moeten eerst begrip ontwikkelen voor getallen voor zij kunnen leren rekenen (Groenestijn, 2011). In de lessen rekenen zullen de rekendocenten met diagnostisch onderwijs moeten inschatten op welk mentaal rekenniveau de leerling zich bevindt. Men mag ervan uitgaan dat bij zwakke rekenaars vaak de laagste niveaus meer ontwikkeld moeten worden. De didactiek van de rekenlessen en de gekozen methodes Deviant en StudioRekenen is daar dan ook op gebaseerd. Bij Nederlands is ervoor gekozen om het accent te leggen op het verbeteren van de vaardigheid begrijpend lezen. We verwachten dat deze investering niet alleen een gunstig effect heeft op het eindexamenresultaat van het vak Nederlands, maar ook op de andere vakken. In de onderbouw en in de bovenbouw wordt de methode Nieuwsbegrip gebruikt. Een methode waarbij de leesstrategieën voorspellen, ophelderen van onduidelijkheden, samenvatten, vragen stellen en relaties/verwijswoorden centraal staan. Door rolwisselend lezen worden de mentale denkprocessen van de leerlingen gestimuleerd. In de bovenbouw worden vooral in leerjaar 4 ook veel oefenexamens gemaakt om de leerlingen voor te bereiden op het examen begrijpend lezen.
3 4
Nota Rekenbeleid Nota Referentieniveaus: een doorlopende leerlijn taal
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
12
Resultaten, producten en opbrengsten zijn zichtbaar Ouders en leerlingen kunnen de resultaten van toetsen bekijken in het leerlingvolgsysteem. De resultaten van de methode-onafhankelijke toetsen (Cito) worden op school met hen besproken. Tevens worden er afspraken gemaakt over de inzet die gepleegd moet worden om de resultaten omhoog te brengen. Er wordt hierbij een inspanning verwacht van de school, de ouders en uiteraard de leerling. Niet alle opbrengsten zijn in cijfers te vatten. Resultaten en producten van bijvoorbeeld projectweken worden tentoongesteld in de school zodat zij door de ouders en/of de buurt bezichtigd kunnen worden. Keuzeprogramma’s in de bovenbouw Met ingang van het schooljaar 2015-2016 zullen de beroepsgerichte programma’s uit een kerndeel, een profieldeel en een keuzedeel bestaan met loopbaanoriëntatie als rode draad. Vooropgesteld dat OCW de examenprogramma’s ook voor die tijd heeft vastgesteld. Alle leerlingen binnen een sector volgen een centraal te examineren profieldeel, waarin de belangrijkste kennis, houding en vaardigheden voor die sector worden geleerd. Daarnaast kiezen leerlingen voor inhoudelijke verdieping of verbreding in keuzedelen, die op schoolniveau geëxamineerd worden. De keuzedelen kunnen in overleg met het regionale onderwijsveld en het bedrijfsleven worden vormgegeven met het oog op vervolgonderwijs en arbeidsmarkt. De eerste nieuwe examens worden in 2017 afgenomen. De nieuwe beroepsgerichte programma’s in het vmbo zijn: ● Economie en ondernemen ● Horeca, Bakkerij en Recreatie ● Zorg & Welzijn ● Bouwen, Wonen en Interieur ● Produceren, Installeren en Energie ● Mobiliteit en Transport ● Groen ● Intersectoraal Voorbereiding op de vervolgopleiding Panta Rhei maakt keuzes ten aanzien van beroepsgerichte programma’s die zijn afgestemd op de behoeften van haar leerlingen, de arbeidsmarkt in de regio en de organisatorische mogelijkheden.
De school overlegt met het ROC van Amsterdam over de doorstroom van de leerlingen en de regionale arbeidsmarktsituatie. In het middelbaar beroepsonderwijs of andere vervolgopleidingen wordt in een grotere mate beroep gedaan op de zelfstandigheid van leerlingen dan in het voorbereidende beroepsonderwijs. Mentoren en docenten begeleiden de leerlingen naar zelfstandigheid. Er is sprake van een afnemende sturing. In het loopbaanbeleid 5 spelen de mentoren een belangrijke rol in het begeleiden van de leerlingen naar een keuze voor een bepaalde vervolgopleiding. Er is een leerlijn mentoraat bovenbouw die recht doet aan de ontwikkeling van de identiteit van de leerlingen en het leren omgaan met elkaar. Ook zijn er burgerschapsactiviteiten en activiteiten ter voorbereiding op de vervolgopleiding Voorbereiding op de maatschappij Panta Rhei vindt het niet alleen belangrijk dat leerlingen een diploma behalen, maar hecht er ook waarde aan om hen goed voor te bereiden op hun rol in de maatschappij. Deze voorbereiding gaat verder dan de in bovenstaande alinea beschreven keuze voor 5
Nota Loopbaanbeleid
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
13
een vervolgopleiding. Om een passende vervolgopleiding te kiezen, hebben de leerlingen inzicht nodig in hun talenten en persoonlijkheid. Door onder andere het aanbieden van (maatschappelijke) stages en het achteraf reflecteren op ervaringen biedt Panta Rhei haar leerlingen de gelegenheid te ontdekken wat bij hen past en wie zij zijn. In de onderbouw wordt elke onderwijsperiode afgesloten met een projectweek. In deze projectweken ontwikkelen de leerlingen weer andere competenties dan in de reguliere theorie- en praktijklessen. De leerlingen leren al vanaf de onderbouw om een activiteit van betekenis voor de omgeving uit te voeren. Al vanaf het eerste leerjaar participeren zij in het zwerfvuilproject. 6 Leerlingen kunnen deelcertificaten halen Nog een mogelijkheid om leerlingen een uitdagende onderwijspraktijk te bieden, is te stimuleren dat zij hun opleiding afronden met deelcertificaten op een hoger niveau. Een leerling die de basisberoepsgerichte leerweg volgt en bijvoorbeeld goed is in Engels kan dat vak op kaderniveau volgen en afsluiten. Mavo Panta Rhei wil haar leerlingen het perspectief bieden dat zij, indien zij daar de capaciteiten voor hebben, kunnen doorstromen naar de mavo. Hoewel het aantal leerlingen in de mavo niet groot is, houdt Panta Rhei deze mogelijkheid bewust in stand. Leerlingen worden begeleid om naar dit perspectief toe te groeien. Het lesaanbod wordt in samenwerking met het Amstelveen College verruimd. Te denken valt aan bijvoorbeeld het volgen van het vak scheikunde. Doorlopende leerlijn ICT We ontwikkelen in de planperiode een doorlopende leerlijn ICT. Hierin zal worden beschreven wanneer en waar welke vaardigheden worden aangeleerd. Dat wil zeggen dat de basisvaardigheden, zoals het leren maken van een werkstuk en dat vervolgens op de juiste wijze opslaan, geleerd worden bij bepaalde vakken die zich daarvoor lenen. Het schrijven van een e-mail wordt geleerd bij Nederlands en de moderne vreemde talen. Het maken van een Excel-spreadsheet is ondergebracht bij de exacte vakken. Tevens is er in de doorlopende leerlijn ICT aandacht voor het ontwikkelen van mediawijsheid. Leerlingen leren over de mogelijkheden en de mogelijke gevolgen van het gebruik van de diverse media. Gedurende de planperiode zal er een notitie geschreven worden over het ICTbeleid. In deze notitie zal worden beschreven hoe ICT het onderwijs ondersteunt. De keuze en de implementatie van de nieuwe elektronische leeromgeving is daarvan een voorbeeld.
4.3 Een actieve leerling Onder een actieve leerling verstaat Panta Rhei een leerling die ondernemend is, zelfbewust, verantwoordelijkheid voor het leren toont en zich proactief opstelt. Een leerling die trots uitstraalt, enthousiast is en door de buitenwereld (h)erkend wordt als leerling van Panta Rhei.
6
Nota Identiteitsontwikkeling en maatschappelijke stages
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
14
4.3.1 Wat is er te zien over vier jaar? ● ● ● ● ● ● ●
Leerlingen kunnen samenwerken en zelfstandig werken; Leerlingen reflecteren op hun gedrag en prestaties; De leerlingen kennen zichzelf en hebben zicht op hun talenten en kwaliteiten; Leerlingen maken gebruik van de digitale omgeving; Leerlingen vervullen een actieve rol in de omgeving; Leerlingen zijn creatief en kunnen problemen oplossen; Leerlingen werken in de context van de leerpleinen (bovenbouw) aan het ontwikkelen van een beroepshouding.
4.3.2 Hoe werkt Panta Rhei aan de ontwikkeling van actieve leerlingen? Samenwerken en zelfstandig leren Om ervoor te zorgen dat leerlingen actief worden, is het nodig een context te bieden waarin zij zich actief kunnen opstellen. In de diverse leeromgevingen leren leerlingen vanaf de onderbouw om zowel individueel als in groepjes te werken. Om te leren samenwerken worden er geleidelijk leeractiviteiten georganiseerd waarbij de leerlingen afhankelijk van elkaar zijn voor het resultaat. Naast de reguliere leeractiviteiten in de context van de klas vinden er viermaal per jaar projectactiviteiten plaats. Tijdens deze projectactiviteiten, vaak op basis van een bepaald thema, krijgen de leerlingen weer andere opdrachten dan in reguliere lessen. De media & entertainmentklassen realiseren jaarlijks een presentatie voor schoolgenoten en ouders. Leerlingen kunnen in de school worden betrokken bij verschillende activiteiten. Bijvoorbeeld bij de organisatie en uitvoering van de open dagen. Leerlingen van SDV en Zorg & Welzijn worden regelmatig ingezet bij evenementen op Panta Rhei voor horeca- of beveiligingsactiviteiten. Reflecteren op gedrag en prestaties en zicht op talenten en kwaliteiten Leerlingen leren hoe zij feedback kunnen geven en ontvangen van docenten en van elkaar. Daarnaast leren zij te reflecteren op hun prestaties en gedrag. In de onderbouw is een aantal competenties geformuleerd waarin de leerlingen onder andere tijdens de projectweken zich kunnen bekwamen. Door het uitvoeren van verschillende activiteiten doen leerlingen ervaringen op om zicht te krijgen op hun talenten en kwaliteiten. Samen met de mentoren reflecteren de leerlingen op de ontwikkeling van hun talenten en kwaliteiten. De context van de leerpleinen op de bovenbouw, waarin de sfeer van het toekomstige beroep wordt nagebootst, biedt leerlingen de mogelijkheid te wennen aan de normen en waarden die passen bij de branche waarvoor zij worden opgeleid. De digitale leeromgeving gebruiken Actieve leerlingen maken gebruik van de digitale leeromgeving om informatie op te zoeken, om presentaties te kunnen geven en om te communiceren met bijvoorbeeld hun docenten. In de digitale leeromgeving zijn ook digitale leermiddelen beschikbaar. Deze kunnen worden ingezet om extra te oefenen of opdrachten te maken die meer uitdaging bieden. Ook wordt de digitale leeromgeving gebruikt om leerlingen te toetsen. Actieve rol in de omgeving Leerlingen doen (maatschappelijke) stages en buitenschoolse activiteiten waarin zij praktische en sociale vaardigheden leren toepassen buiten school. Zo verzorgen de Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
15
leerlingen van Techniek Breed lessen op de basisschool Joost van den Vondel en organiseren leerlingen van SDV sportdagen voor leerlingen van diverse andere basisscholen. Ondanks de afschaffing van de wettelijke verplichting tot het lopen van maatschappelijke stages zet Panta Rhei dit beleid 7 voort. Creativiteit en probleemoplossend handelen Door leerlingen de gelegenheid te geven zelf of samen op zoek te gaan naar een oplossing voor een probleem van een betekenisvolle en contextrijke opdracht, benutten zij hun creativiteit en het vermogen problemen op te lossen. Het project Ondernemerschap in het curriculum van Handel & Administratie is daarvan een voorbeeld. Groepen leerlingen bedenken een concept voor een minionderneming. De door hen uitgedachte onderneming runnen zij ook daadwerkelijk gedurende een korte tijd en presenteren de resultaten aan hun ouders en andere geïnteresseerden.
4.4 Een vakbekwame docent Een vakbekwame docent verzorgt kwaliteitslessen, bedient groep(jes) leerlingen op maat, zet ICT op verschillende manieren in, werkt handelingsgericht en vergroot daarmee de opbrengsten. Hij neemt verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de uitvoering en is een rolmodel. Hij straalt trots uit. Een vakbekwame docent heeft voldoende kennis en ervaring en heeft een resultaatgerichte houding. Randvoorwaardelijk denken heeft plaats gemaakt voor zelfverantwoordelijk denken. 4.4.1 Wat is er te zien over vier jaar? ● ● ● ● ● ●
Docenten nemen verantwoordelijkheid voor het verbeteren van de opbrengsten; Docenten werken volgens het curriculum en PTA en maken kwaliteitstoetsen; Docenten werken opbrengstgericht en handelingsgericht; Docenten houden rekening met verschillen tussen leerlingen en bieden passend onderwijs; Docenten zijn innovatief Docenten formuleren hun eigen leervragen om zich professioneel te kunnen ontwikkelen.
4.4.2 Hoe werken de docenten aan het ontwikkelen van hun vakbekwaamheid? Zelf verantwoordelijk voor het verbeteren van de opbrengsten Uiteraard dienen docenten te kunnen rekenen op bepaalde randvoorwaarden. Daar waar docenten zelf invloed kunnen uitoefenen op de kwaliteit van hun lesuitvoering, voorbereiding, toetsconstructie en persoonlijke en professionele vaardigheden wordt dat ook van hen verwacht. De vraag “Hoe kan het beter?” moet in de basis bij iedere docent aanwezig zijn. Het formuleren van persoonlijke leerdoelen, het reflecteren op vaardigheden, het participeren in intervisie en het openstaan voor coaching dragen bij aan het nemen van verantwoordelijkheid.
7
Nota Identiteitsontwikkeling en maatschappelijke stages
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
16
Curriculum, PTA en toetsbeleid Voor alle vakken is er een curriculum waarin de doelen zijn beschreven. Ook is zichtbaar welke leermiddelen er worden ingezet om die doelen te bereiken. De beleidsmedewerker onderwijs speelt een actieve rol in het ondersteunen van de vaksecties om hun curricula en leerlijnen te beschrijven. Deze worden jaarlijks geëvalueerd en bijgesteld. Het leren denken in het behalen van doelen, maakt dat de docenten meer zicht krijgen op het arrangeren van leerstof en minder afhankelijk worden van een methode. Hierdoor zijn zij vrijer om aanvullend (digitaal) materiaal in te zetten. Iedere onderwijsperiode (vier per jaar) worden de behaalde resultaten geëvalueerd. Voor de bovenbouw geldt dat de resultaten vallen binnen het basisarrangement van het toezichtskader van de Onderwijsinspectie. In het curriculum en het PTA staan ook de toetsen en hun weging genoemd. In het toetsbeleid 8 van Panta Rhei is beschreven hoe de toetsen worden vormgegeven en aan welke kwaliteitseisen zij moeten voldoen. Er wordt gewerkt met het OBIT-model. Met het OBIT-model worden verschillende vaardigheden getoetst: onthouden, begrijpen, integreren en toepassen. Het integreren en het toepassen van de leerstof zijn complexere vaardigheden die meer een beroep doen op het inzicht van de leerlingen in de leerstof en minder op het onthouden van de leerstof. In de examens wordt er met name op deze twee laatste vaardigheden (integreren en toepassen) een beroep gedaan. De komende jaren zullen nieuwe docenten worden getraind in de toepassing van dit model. Per vaksectie zal er minimaal één docent een aanvullende scholing krijgen als ‘super-user’ van het OBIT-model. Opbrengstgericht en handelingsgericht Er wordt sterk ingezet op methodisch werken, zowel opbrengstgericht als handelingsgericht. Er zijn veel overeenkomsten tussen opbrengstgericht en handelingsgericht werken. Beide gaan uit van doelgericht en planmatig werken waarbij de doelen cyclisch geëvalueerd worden. Beide benadrukken hoge verwachtingen en stellen doelen op groepsniveau en zien het groepsplan als een manier om verschillen in onderwijsbehoeften hanteerbaar te maken. Bij handelingsgericht werken wordt een verbinding gelegd tussen de didactische en de pedagogische doelen. Naast gegevens uit toetsen worden ook de gegevens uit observaties en gesprekken met leerlingen en ouders meegenomen bij het opstellen van het groepsplan. De analyse van de leeropbrengsten gebeurt bij opbrengstgericht werken vooral vanuit de factoren die van invloed zijn op de effectiviteit van het leren terwijl bij handelingsgericht werken gekeken wordt naar de wisselwerking tussen de diverse factoren zoals werkhouding/cognitieve mogelijkheden of sociaal gedrag/leeromgeving (Clijsen, 2011). De intern begeleiders, de beleidsmedewerker onderwijs en de teamleiders hebben een rol in de implementatie van de uitgangspunten van handelingsgericht en opbrengstgericht werken. Passend onderwijs Panta Rhei heeft veel leerlingen met een lwoo-beschikking. Dit vraagt van de docenten een grote mate van vakmanschap zowel op het gebied van kunnen inspelen op de verschillen in gedrag als op de verschillen in onderwijsbehoeften. Docenten worden daarin ondersteund door de intern begeleiders, de trajectfunctionaris en de teamleiders. Het is de docent die door middel van gedegen klassenmanagement en het goed kunnen toepassen van de vijf rollen van de docent het verschil maakt (Slooter, 2010). Passend onderwijs dient ook geboden te worden aan de mavoleerlingen. Om deze leerlingen beter 8
Nota Toetsbeleid
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
17
te kunnen bedienen zal collegiale uitwisseling plaatsvinden tussen de mavo-docenten op Panta Rhei en de mavo-docenten op het Amstelveen College. Ook zullen de mavodocenten hun vakinhoudelijke kennis actualiseren. Innovatief Om als school aansluiting te houden met de steeds veranderende maatschappij is innoveren een belangrijke competentie van de docent. Van de docent wordt verwacht dat hij in contact blijft staan met de leerling en dat de les voldoet aan de eisen van het tijdperk waarin we momenteel leven. Een helder beeld van de arbeidsmarkt en de beroepshouding van de aankomende werknemer is van groot belang. Expliciet betekent dit dat docenten hun werkvormen steeds weer aanpassen, zodat de relevantie en het doel van de opdracht passen in de tijd. Formuleren leervragen De leervragen van docenten verschillen. De docenten hebben meer of minder ervaring in het onderwijs en zijn meer of minder lang verbonden aan Panta Rhei. Bovendien verschillen hun vooropleidingen. Jaarlijks worden er per team drie studiemiddagen georganiseerd. Daarnaast worden specifieke groepen docenten getraind. Hierbij wordt rekening gehouden in het scholingsaanbod met verschillen in expertise. Docenten kunnen hun persoonlijke wens voor scholing duidelijk maken bij hun teamleider. De teamleider bekijkt met de betreffende docent of de scholing past binnen de teamplannen.
4.5 Teams die het verschil maken Teams die het verschil maken, onderscheiden zich binnen en buiten Panta Rhei. Hun basisattitude is gericht op het leveren van kwaliteit. Binnen de teams werken medewerkers collegiaal samen om de doelen te bereiken op basis van een aanspreekcultuur. 4.5.1 Wat is er te zien over vier jaar? ● ● ● ● ● ● ●
Teams nemen verantwoordelijkheid voor het behalen van rendement; Teams nemen verantwoordelijkheid voor de zorg (HGW geïmplementeerd); Teams bieden passend onderwijs; Teams zijn verantwoordelijk voor het curriculum; Faciliteren van de ‘opleidingsschool’, stagiaires zijn aanwezig, kennisdeling vindt plaats; De LC-capaciteit wordt benut; Teams onderbouw en bovenbouw zijn beter op elkaar afgestemd.
4.5.2 Hoe kunnen teams het verschil maken? Behalen van het rendement Panta Rhei heeft vier onderwijsteams. Naast de onderwijsteams zijn er ook vakgroepen. De analyse van de behaalde resultaten vindt zowel op team- als op vakgroepniveau plaats. Binnen de vakgroep worden onderwerpen als toetsconstructie en analyse behandeld, keuze en evaluatie van de methoden.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
18
Binnen de teams zijn onderwerpen als determinatie, organisatie en invulling van de leerpleinuren, samenwerking tussen de docenten, invulling van het mentoraat, contacten met ouders en dergelijke onderwerpen van gesprek. Het is belangrijk voor de teamleiders om opbrengstgericht te sturen. Teams nemen verantwoordelijkheid voor de zorg De eerstelijns leerlingenzorg wordt geboden door het docententeam binnen een bepaalde afdeling. De mentoren hebben een duidelijke rol in het contact met de leerlingen en de ouders. Elk team heeft ook een intern begeleider. De intern begeleiders ondersteunen de mentoren en de docenten in het primaire proces. De methodiek van handelingsgericht werken is geïmplementeerd. In het intern zorgadviesteam (intern ZAT), waaraan naast de intern begeleider ook de teamleider deelneemt, wordt tweewekelijks overleg gevoerd over leerlingen die tweede- of derdelijns ondersteuning behoeven. Voor een verdere beschrijving van de zorg wordt verwezen naar het ondersteuningsprofiel Teams bieden passend onderwijs Panta Rhei maakt met ingang van 26 november 2013 officieel onderdeel uit van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden. Het is duidelijk voor welke leerlingen de school een passend aanbod heeft. Panta Rhei blijft gebruik maken van buitenschoolse voorzieningen in Amsterdam. De zorg zal zoveel mogelijk binnen de context van de groep geboden worden door docenten in de klas. Een trajectfunctionaris voorziet de docenten van tips op het gebied van adequaat omgaan met bepaald gedrag. Er wordt methodisch gewerkt volgens de uitgangspunten van handelingsgericht werken. Voor alle groepen zijn er pedagogische groepshandelingsplannen. Deze groepshandelingsplannen worden in een PDCA-cyclus besproken. De intern begeleiders hebben orthopedagogische en -didactische vaardigheden en zijn in staat de mentoren en de docenten te coachen. Docenten zijn in staat te differentiëren binnen de groep om op die manier op de verschillende onderwijsbehoeften van leerlingen (in groepjes) te kunnen inspelen. Teams zijn verantwoordelijk voor het curriculum Teams (of vakgroepen) beschrijven het curriculum voor hun vak vanuit doelen. In het curriculum zijn ook de toetsen vastgelegd. De beleidsmedewerker onderwijs coördineert het proces van curriculumbeschrijving. De beschrijvingen worden regelmatig geëvalueerd en bijgesteld. Docenten zijn in staat leerstof te arrangeren. Zij benutten naast methodes aanvullend (digitaal) materiaal. In de lessen is aandacht voor het leren begrijpen, onthouden, toepassen en integreren van kennis. Teams leiden studenten op Panta Rhei bereidt zich voor om in de planperiode een geaccrediteerde opleidingsschool te worden. Binnen de teams en vakgroepen worden studenten opgeleid. Aan de opleiding van de studenten worden eisen gesteld vanuit de hogescholen en de universiteiten. Deze eisen kunnen verschillen per opleidingsinstituut en per studiejaar van de studenten. Stagiaires brengen nieuwe ideeën mee en leveren door hun onderzoek een bijdrage aan het verwerven van nieuwe inzichten. Panta Rhei investeert met goede begeleiding in onderwijsprofessionals voor de toekomst. Tevens kunnen studenten additioneel worden ingezet bij activiteiten in de projectweken en/of op sportdagen. Het opleiden van studenten binnen Panta Rhei levert dus voor beide partijen voordeel op.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
19
Teams benutten de LC-capaciteit om hun doelen te behalen De teamleiders vertalen het toekomstbeeld dat in het schoolplan wordt geschetst in teamplannen. In deze teamplannen worden concrete doelen beschreven, waaraan de teams werken. In een PDCA-cyclus worden doelen geëvalueerd en bijgesteld. Elk teamlid kent de teamdoelen, committeert zich daaraan en is individueel en als teamlid, mede verantwoordelijk voor de realisatie. Teamleden geven elkaar feedback op de realisatie van de doelen en bespreken dit met elkaar. De bovenbouw- en de onderbouwteams en de vakgroepen stemmen de te behalen doelen op elkaar af. LC-docenten zetten hun talenten in als ambassadeurs van de te behalen team- of teamoverstijgende doelen. De teamleiders spelen een belangrijke rol in het coachen van de (LC-)docenten. Afstemming onderbouw en bovenbouw Panta Rhei wil de overgang van de onderbouw naar de bovenbouw zo natuurlijk mogelijk laten verlopen. Dit betekent dat het mentoraat erop gericht is de leerlingen in toenemende mate zelfstandig te laten werken. Het uitgangspunt is dat de onderwijsbehoeften van een leerling hierbij uiteraard centraal staan. De intensiteit van de begeleiding op zowel didactisch als pedagogisch gebied, is afhankelijk van wat de leerling nodig heeft om tot goede resultaten te komen. In de curricula van de theorievakken en de praktijkvakken staan de doorlopende leerlijnen beschreven.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
20
5. Personeelsbeleid 5.1 Continuïteit van het personeelsbeleid In deze paragraaf wordt beschreven wat de huidige situatie is ten aanzien van werkgeverschap, ziekteverzuim en het personeelshandboek. In de planperiode komt het accent te liggen op scholing voor het verbeteren van het primaire proces en minder op het uitbouwen van het huidige personeelsbeleid omdat dit al behoorlijk op orde is. 5.1.1 Werkgeverschap Panta Rhei werkt aan een professionele cultuur waarin collega’s elkaar respectvol aanspreken op gedrag en resultaten 9. Naast het behalen van resultaten is er ook aandacht voor de mens in de organisatie. Zo wordt er jaarlijks een dag voor de medewerker georganiseerd en worden successen gevierd. Panta Rhei heeft een gevarieerd docententeam. Er is diversiteit in leeftijd, culturele achtergrond, geslacht, opleiding en onderwijservaring. Voor de startende docenten biedt Panta Rhei een inwerkprogramma. Voor de start van elk schooljaar is er een dag voor nieuwe medewerkers. Op deze dag maken zij kennis met de directie, het managementteam en de stafleden. Zij krijgen informatie over de zorg, het onderwijs en allerlei praktische zaken. Gedurende het schooljaar worden zij begeleid door een werkplekbegeleider. Begeleiding en beoordeling zijn van elkaar gescheiden. Om de instroom van docenten te bevorderen werkt Panta Rhei samen met Studelta. Deze bemiddelingsorganisatie begeleidt onder andere academisch geschoolde instromers. Voor vervanging van docenten op korte termijn wordt het detacheringbureau Maandag ingeschakeld. 5.1.2 Ziekteverzuim De school werkt met een arbodienst. Maandelijks bezoekt een arbo-arts de school en heeft dan gesprekken met zieke medewerkers en soms preventief met medewerkers die dat zelf verzocht hebben. Het is de bedoeling dat het ziekteverzuim in de toekomst gekoppeld wordt aan het verzuimpakket van de arbodienst. De school heeft een risicoverzekering om het middellange ziekteverzuim (13 weken tot 2 jaar) af te dekken. Voor het langdurig ziekteverzuim is de school eigen risicodrager voor gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Hiervoor is een WGA-verzekering afgesloten. Het ziekteverzuim van de school is een tijd vrij hoog geweest. Het is de afgelopen twee jaar afgenomen van ruim 10 procent naar 5 procent (Het landelijke ziekteverzuim voor vergelijkbare scholen is 5,4 procent). Een van de problemen rondom het ziekteverzuim is dat vooral de meldingsfrequentie van het kortdurend verzuim aan de hoge kant is. Het management van de school heeft in 2013 een ziekteverzuimtraining gehad om dit beter in de hand te krijgen. Deze trainingen worden in de planperiode jaarlijks herhaald. Panta Rhei zal in de planperiode het verzuimprotocol nauwgezet uitvoeren.
9
Notitie Professionele Code; Notitie Integriteitscode
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
21
5.1.3 Personeelshandboek Het personeelsbeleid richt zich ook op beleid dat te maken heeft met de vertaling van de CAO naar de organisatie van Panta Rhei. Daartoe is er een werkgroep personeel waarin veel beleid wordt doorgesproken en uiteindelijk ter advisering of ter goedkeuring aan de directie wordt voorgelegd. Beleid dat op die manier is doorgesproken en beschreven, staat verwoord in het personeelshandboek 10. Het personeelshandboek is geen statisch document. Het wordt steeds aangepast aan de actualiteit en is te vinden in het personeelsportaal op de website. In het personeelshandboek is onder andere informatie te vinden over werving en selectie, de begeleiding van nieuwe medewerkers, werkverdelingssystematiek, verlofaanvragen, functioneringsgesprekken en de professionele code. Verder is er informatie opgenomen over diverse regelingen, zoals: ziekteverzuim, lief en leed en reiskosten. 5.1.4 Het primaire proces In de planperiode is er veel aandacht voor het verbeteren van de kwaliteit van het primaire proces. Het personeelsbeleid is daar dan ook mede op gericht. Dit betekent dat er veel aandacht zal zijn voor het verder professionaliseren van docenten. Uitgaande van de invloed van het handelen van de docent op het leren van de leerlingen is er in de planperiode een aantal professionaliseringsthema’s gekozen. In de teamplannen worden de thema’s de komende vier jaar uitgewerkt. De thema’s zijn: 1. Verhogen van rendement; 2. Verhogen van de kwaliteit van de les; 3. Omgaan met verschillen; 4. Leerlingen voorbereiden op maatschappij en beroeps-/vervolgopleiding.
5.2 De toekomst van het personeelsbeleid 5.2.1 Wat is er te zien over vier jaar? ● ● ● ● ● ● ●
10
LC-docenten leveren een actieve bijdrage aan het realiseren van team- of schooloverstijgende doelstellingen; Medewerkers hebben naast functioneringsgesprekken ook beoordelingsgesprekken; Docenten lopen korte stages in het bedrijfsleven; Medewerkers hebben gesprekken in het kader van het behoud en/of vergroten van hun vitaliteit; Panta Rhei heeft een accreditatie als opleidingsschool; De teamleiderswissel heeft een aantal organisatorische voordelen opgeleverd; Minimaal 25% vrouwen in de schoolleiding.
Personeelshandboek
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
22
LC-docenten leveren een actieve bijdrage aan het realiseren van team- of schooloverstijgende doelstellingen Met ingang van 1 april 2010 heeft Panta Rhei LC- en LD-docenten benoemd. Een externe adviseur heeft het benoemingsproces begeleid. Panta Rhei heeft nu 36 LB-docenten (28,8 fte), 35 LC-docenten (31,1 fte) en 10 LD-docenten (9,2 fte). Sinds het schooljaar 2012-2013 wordt steeds een aantal LC-docenten door een extern bureau getraind in diverse vaardigheden. Deze docenten worden de ambassadeurs van de doelen die de teamleiders formuleren in hun teamplannen. Zo leveren zij een bijdrage aan organisatorische of onderwijskundige taken. De LC-docenten kunnen ook een bijdrage leveren als werkplekbegeleider. Functioneringsgesprekken en beoordelingsgesprekken Jaarlijks hebben docenten een functioneringsgesprek met hun direct leidinggevende. Voorafgaande aan het functioneringsgesprek voert de teamleider lesobservaties uit. Gedurende de planperiode zal er een systematiek worden ingevoerd, waarin docenten één keer per drie jaar een beoordelingsgesprek hebben met hun teamleider. Docenten worden niet alleen beoordeeld op hun lesgevende, maar ook op begeleidende en organisatorische taken. Docenten lopen korte stages in het bedrijfsleven en non-profit instellingen Om ervoor te zorgen dat met name de beroepsgerichte docenten op de hoogte blijven van actuele ontwikkelingen in de sector waarvoor zij leerlingen opleiden, worden zij in de gelegenheid gesteld korte stages te lopen in het bedrijfsleven en non-profit instellingen. Medewerkers hebben gesprekken in het kader van het behoud van hun vitaliteit In het schooljaar 2013-2014 is er een project gestart waarin medewerkers de gelegenheid krijgen een profiel op te laten stellen over hun vitaliteit. Naar aanleiding van dit profiel gaan zij in gesprek met hun leidinggevende. De leidinggevende wordt getraind om dergelijke gesprekken te voeren. Een uitgebreide beschrijving hiervan is terug te lezen in het Projectplan vitaliteit 11. De opleidingsschool is geaccrediteerd Met ingang van 15 december 2011 is Panta Rhei aangesloten bij het samenwerkingsverband Rosa. In dit samenwerkingsverband werken universiteiten, hogescholen en scholen voor voortgezet onderwijs samen om studenten stageplaatsen te bieden. Panta Rhei heeft docenten een opleiding als werkplekbegeleider aangeboden om studenten een kwaliteitsbegeleiding te bieden. Panta Rhei heeft een schoolopleider benoemd, die onder leiding van de algemeen directeur/bestuurder verantwoordelijk is voor het beleid van de opleidingsschool. De schoolopleider is verantwoordelijk voor de kwaliteit en uitvoering van het opleidingsbeleid. Hij koppelt de werkplekbegeleiders aan de studenten en voert daarover overleg met de teamleiders. Door een bijdrage te leveren aan het opleiden van studenten hoopt Panta Rhei een bijdrage te leveren aan de instroom van mensen in het onderwijs en in sommige gevallen ook in Panta Rhei. Daarnaast brengen studerende docenten nieuwe inzichten evenals kennis en vaardigheden op het gebied van ICT met zich mee waarvan de organisatie kan profiteren. Panta Rhei streeft ernaar om in het schooljaar 2013-2014 te worden geaccrediteerd als opleidingsschool.
11
Nota Projectplan vitaliteit
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
23
Vrouwen in de schoolleiding Het bestuur acht het van belang dat er op termijn een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in de schoolleiding is. In het benoemingsbeleid is sinds 2007 uitgangspunt dat bij gelijke geschiktheid een vrouwelijke kandidaat de voorkeur geniet. Dit beleid zal ook in de planperiode voortgezet worden.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
24
6. Kwaliteitsbeleid 6.1 Continuïteit in het kwaliteitsbeleid 6.1.1 Inleiding Panta Rhei is een beleidsrijke school, waar op tal van terreinen beleid ontwikkeld is. In de komende planperiode zal er een grotere nadruk liggen op het checken en borgen van het schoolbeleid. Mede om die reden heeft de school een kwaliteitszorgfunctionaris aangesteld. Op grond van het schoolplan 2013-1017 stelt de school activiteitenplannen op met een algemeen deel en een deel voor de afdelingen. Het algemene deel wordt opgesteld door de directie van de school. De teamleiders zijn verantwoordelijk voor de teamplannen. In de teamplannen is een duidelijke PDCA-cyclus herkenbaar. In de komende planperiode zal er meer uniformiteit in de beleidsnotities worden aangebracht. Naast formeel kwaliteitsbeleid hecht Panta Rhei eraan, dat het bezig zijn met kwaliteit ook zichtbaar is in de houding en het gedrag van haar personeel. Dit uit zich in een alertheid op de uitvoering en een gerichtheid om steeds te leren en te verbeteren. Daarbij geldt dat iets uitgeprobeerd mag worden en dat er natuurlijk ook eens iets mis mag gaan met daarbij de ambitie om zaken weer op orde te krijgen en te verbeteren. 6.1.2 Vensters voor verantwoording Panta Rhei doet mee aan Vensters voor Verantwoording, een landelijk initiatief van de scholen voor voortgezet onderwijs in samenwerking met het ministerie van Onderwijs en de VO-raad. Doel van dit project is kwaliteitsstandaarden te ontwikkelen en scholen in het voorgezet onderwijs te vergelijken. Op de website van Vensters voor Verantwoording 12 vermelden de deelnemende scholen op identieke wijze hun schoolprestaties. Door het gebruik van benchmarks wordt in één oogopslag duidelijk hoe een specifieke school presteert in verhouding tot andere, soortgelijke scholen. Vanaf het schooljaar 2011-2012 leggen bijna alle scholen voor voortgezet onderwijs op deze manier landelijk verantwoording af over hun prestaties, de kwaliteit en de sfeer. 6.1.3 Communicatie Aan het einde van elk schooljaar worden verschillende processen geëvalueerd en bijgesteld. De docenten en andere medewerkers ontvangen jaarlijks een map met allerlei praktische zaken om hun werk goed uit te kunnen voeren. Er verschijnt jaarlijks een vademecum met relevante gegevens voor de medewerkers. De ouders ontvangen jaarlijks een schoolgids met uitgebreide informatie. Daarnaast stelt de school hen door middel van brieven op de hoogte van actueel nieuws met betrekking tot hun kind. Twee keer per jaar verschijnt het relatiemagazine PeRspectief, dat opgestuurd wordt aan ouders, toeleverende basisscholen, organisaties en bedrijven waarmee de school een band heeft, buurtbewoners en andere relaties. Op de website publiceert de school relevante basisinformatie en actualiteiten. In de portalen is informatie voor specifieke doelgroepen beschikbaar: zo kunnen ouders en leerlingen cijfers, afwezigheidsgegevens en roosters raadplegen (ouder- en leerlingen12
www.schoolvo.nl; op de website van Panta Rhei staat een link: www.sgpantarhei.nl/Over_ons/Vensters_voor_Verantwoording
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
25
portaal) en voor personeel zijn onder andere nota’s en formulieren beschikbaar (personeelsportaal). 6.1.4 Meten van tevredenheid Panta Rhei meet al een aantal jaren de tevredenheid van verschillende actoren in de school. De tevredenheid van leerlingen, van ouders, van medewerkers en van derden in de omgeving van de school. Uitslagen van deze onderzoeken worden gepubliceerd op de website en leiden tot verbeteracties in de organisatie. De tevredenheid wordt gemeten door het afnemen van enquêtes en het voeren van gesprekken. Verbeterpunten worden besproken in het directieoverleg, het managementteam en in docententeams. De adjunct-directeur onderwijs voert acht maal per schooljaar gesprekken met leerlingen uit verschillende leerjaren. In deze gesprekken worden leerlingen bevraagd over diverse onderwerpen. Zij kunnen ook zelf onderwerpen aandragen. Een verslag van deze gesprekken wordt gepubliceerd in het personeelsblad van de school. De teamleiders voeren regelmatig gesprekken met docenten gericht op verbetering van het functioneren van docenten, teams of processen in de organisatie. Wanneer een docent uit dienst gaat, voert de directeur/bestuurder een exitgesprek. 6.1.5 Onderzoek Panta Rhei doet mee aan diverse onderzoeken op verzoek van verschillende instanties. Dat zijn over het algemeen kortlopende onderzoeken. Momenteel doen wij mee aan twee onderzoeken die langlopend zijn. Het eerste onderzoek wordt uitgevoerd door het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden en betreft langdurig verzuim van leerlingen. Het doel van dit onderzoek is inzicht te krijgen in de omvang en aard van de problematiek binnen het zorgverband. Wij gebruiken de gegevens die uit het onderzoek voortkomen weer om onze eigen organisatie en procedures bij te stellen. Het tweede langlopende onderzoek wordt georganiseerd door de universiteit van Maastricht. Doel van dit onderzoek is inzicht te verkrijgen in het rendement van het leerproces binnen Panta Rhei in termen van door- en uitstoom, niveau van afstuderen en het rendement van de extra reken- en taallessen. Het onderzoek is begonnen met de eerstejaars die in het schooljaar 2009-2010 zijn begonnen en loopt vier jaar. Dit onderzoek vindt plaats op initiatief van Panta Rhei. Ten slotte zal de school in de komende jaren medewerkers in staat stellen om onderzoek op de eigen school te doen om daardoor de onderzoekende houding van docenten te vergroten en tot nog betere analyses te komen en daarmee te kwaliteit van het onderwijs te kunnen verhogen.
6.2 De toekomst van het kwaliteitsbeleid 6.2.1 Wat is er te zien over vier jaar?
● ● ● ● ● ●
Beleidstukken worden in een PDCA-cyclus geëvalueerd; Beleidsstukken worden aan de actualiteit aangepast; Beleidsstukken worden transparant gearchiveerd; Beleidsstukken zijn toegankelijk voor personeel; Beleidsstukken zijn toegankelijk voor ouders en derden. Het doen van onderzoek in de school wordt gestimuleerd.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
26
6.2.2 Hoe realiseert Panta Rhei dit? Beleidstukken worden in een PDCA-cyclus geëvalueerd Om er voor te zorgen dat beleid niet alleen wordt beschreven en uitgevoerd, maar ook gecheckt en bijgesteld, wordt aan elk beleidsstuk een schema met een PDCA-format toegevoegd. In dit schema wordt vermeld, wanneer het beleid op de agenda staat om te evalueren en bij te stellen. Beleidsstukken worden aan de actualiteit aangepast Veranderingen in de samenleving en voortschrijdend inzicht zorgen ervoor, dat beleid steeds aan de actualiteit dient te worden aangepast. Aanpassingen van het beleid worden in de MR besproken en gepubliceerd op de website. Beleidsstukken worden transparant gearchiveerd Nieuwe beleidsstukken worden op een uniforme manier beschreven. Er wordt een heldere indeling gemaakt met beleidsstukken per onderwerp. De medewerker kwaliteitszorg, het secretariaat, de medewerker pr en communicatie en de teamleider ICT werken daarin samen. Beleidsstukken zijn toegankelijk voor personeel Op het personeelsportaal kunnen docenten actuele informatie vinden over diverse onderwerpen. De kwaliteitszorgmedewerker bewaakt dat de informatie steeds actueel is. Beleidsstukken zijn toegankelijk voor ouders In het ouderportaal kunnen ouders actuele informatie vinden over diverse onderwerpen. De kwaliteitszorgmedewerker bewaakt dat de informatie steeds actueel is. Onderzoek in de school Het doen van onderzoek op verschillende niveaus in de school wordt gestimuleerd. Het doen van onderzoek bevordert een analytische en reflectieve houding van de onderzoeker en de betrokkenen in het onderzoek. Onderzoek op Panta Rhei wordt niet alleen gedaan door externen, maar ook door de docenten, studenten en eventueel andere medewerkers.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
27
7. Financieel beleid Het financieel beleid van Panta Rhei wordt bepaald op basis van de strategische doelstellingen van de school. Uitgangspunt daarbij is dat de school financieel gezond moet blijven. Daar waar nodig wordt rekening gehouden met de krappere financiële middelen waarmee de school in de toekomst mee te maken krijgt. In de begroting wordt getracht zoveel mogelijk rekening te houden met tegenvallers. Panta Rhei stelt zich terughoudend op met betrekking tot sponsoring door bedrijven en instellingen. Het convenant dat mede door de rijksoverheid en de VO-raad hierover op 19 februari 2009 is afgesloten, is hierbij leidend. In elk geval zullen de kernactiviteiten niet afhankelijk mogen zijn/worden van sponsoring. De uitgezette koers en genomen beslissingen staan centraal in de planning- en controlcyclus. Voor begin van een kalenderjaar wordt de begroting samengesteld en geaccordeerd door het schoolbestuur. In een driemaandelijkse managementrapportage wordt gerapporteerd in hoeverre de begrotingsdoelstellingen verwezenlijkt worden. Deze rapportage wordt verstrekt aan bestuur en medezeggenschapsraad. Het financieel jaarverslag bevat naast de verplichte onderdelen een sociaal jaarverslag en een risicoanalyse voor de komende jaren.
7.1 Meerjarenbegroting Het resultaat van de school vormt de afgelopen jaren een nogal wisselend beeld: 2009: -€ 173.312,= 2010: -€ 692.880,= 2011: € 249.258,= 2012: € 464.997,= Voor 2013 verwacht de school een sluitende exploitatie en dat is dan conform de begroting van 2013. In de meerjarenbegroting worden de volgende aannames gedaan: ● Een gelijkblijvend leerlingaantal van ongeveer 800 leerlingen; ● Een lagere bekostiging van 0,5% in verband met de vereenvoudiging van de bekostiging; ● Verlaging van de lwoo-vergoeding bij overheveling van de gelden naar het samenwerkingsverband; ● Aangekondigde bezuinigingen zoals afschaffing maatschappelijke stages; ● Vermindering van het aantal lwoo-leerlingen in de komende jaren. Er wordt rekening gehouden met een vermindering van ongeveer 20% in 4 jaar. Naast deze aannames zijn er ook veel onzekerheden in de begroting doordat de politiek zich vooral op de korte termijn richt. Er komen weliswaar extra gelden, maar het is nog niet duidelijk of deze structureel zijn.
7.2 Planning- en controlcyclus Enkele bestuursleden hebben expertise op financieel gebied. Samen met deze bestuursleden is een schema voor financiële kwartaalrapportages opgesteld. In de
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
28
kwartaalrapportages wordt nagegaan in hoeverre de begrotingsafspraken worden nagekomen en of eventueel tussentijdse beleidsaanpassingen nodig zijn. De kwartaalrapportages worden besproken op de bestuursvergaderingen.
7.3 Kostenbesparingen Om de doelstellingen voor de komende jaren te bereiken met een gezond financieel beleid zullen enkele maatregelen noodzakelijk zijn. Afgelopen jaar zijn er al enkele maatregelen genomen in het kader van het taakbeleid van het personeel om te komen tot een evenwichtigere werkverdeling. Daarnaast is een begin gemaakt met de herverdeling van de lestijden om te komen tot een structurele bezuiniging. Dit wordt mogelijk door de verruiming van het begrip onderwijstijd. Voornamelijk in de onderbouw hebben de leerlingen een vol lesrooster, waar nog ruimte gevonden kan worden om een besparing te realiseren. De klassengrootte in de bovenbouw zal meer geoptimaliseerd moeten worden. Daar waar mogelijk zal op materieel gebied bezuinigd worden door onder andere kritisch in te kopen.
7.4 Financiële kengetallen Eén van de belangrijkste sturingsinstrumenten zijn de financiële kengetallen. De Commissie Vermogenspositie Onderwijsinstellingen, ook wel de Commissie Don genoemd, heeft onderzoek gedaan naar de financieringsstructuur van onderwijsinstellingen. De commissie heeft signaleringsgrenzen gesteld met betrekking tot de vermogenspositie van scholen. De inspectie moet toezien op de financiële buffer die schoolbesturen aanhouden om financiële risico’s af te dekken. Daarnaast heeft het onderwijs ook te maken met aangescherpte regels ten aanzien van solvabiliteit en liquiditeit naar aanleiding van de financiële problemen bij een aantal onderwijsinstellingen. De commissie Don geeft de volgende kengetallen waarop sturing plaatsvindt: ● De solvabiliteit (het eigen vermogen gedeeld door het totale vermogen) moet minstens 20 procent zijn, na de problemen bij de Amarantisgroep wil men de grens optrekken naar 30 procent. Voor het schoolbestuur is 30 procent de ondergrens waarnaar gestreefd wordt. Eind 2013 bedraagt de solvabiliteit 31 procent. ● De kapitalisatiefactor (het totale kapitaal minus gebouwen en terreinen gedeeld door de totale baten) moet tussen 30 en 65 procent liggen, waarbij 30 procent vooral voor grote schoolbesturen wordt gehanteerd en 65 procent voor kleine schoolbesturen. De kapitalisatiefactor van de school ligt momenteel op 37 procent. De school verwacht dat dit percentage de komende jaren niet veel zal veranderen. ● De liquiditeit ofwel current ratio (de vlottende activa gedeeld door de kortlopende schulden) moet liggen tussen 0,5 en 1,5 procent. Veel scholen hebben nog veel liquide middelen uit het verleden ter beschikking. Panta Rhei komt uit een financieel moeilijke tijd waarbij er vrijwel geen financiële middelen ter beschikking waren. Vanaf 2004 kon de school langzamerhand een buffer aan liquide middelen opbouwen. De liquiditeit aan het einde van het schooljaar 2013-2014 is rond 1,5 procent, wat ook de liquide buffer voor een school zou moeten zijn. ● De rentabiliteit (het exploitatieresultaat gedeeld door het totale vermogen) moet tussen de 0 en 5 procent liggen. Als het lukt om de komende jaren kostendekkende begrotingen te realiseren zal de rentabiliteit aan de eisen voldoen. Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
29
7.5 Treasurybeleid Het treasurybeleid van de school is gericht op het waarborgen van de financiële continuïteit van de school. Liquide middelen zullen alleen op een verantwoorde wijze op betaal- dan wel spaarrekeningen van banken worden weggezet. Om de risico’s hierin enigszins te spreiden wordt er met twee bankinstellingen gewerkt. Het treasurybeleid vindt plaats binnen de kaders van de OCW-regelingen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Jaarlijks wordt hierover verantwoording afgelegd in het jaarverslag.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
30
Bronnen Clijsen, A. P. (2011, december). Samenhang OGW en HGW. Planmatig en cyclisch opbrengsten verhogen. JSW (4) , pp. 32-35. Groenestijn, M., van (2011). Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie. Assen: Van Gorcum. Pameier, N., Beukering, T., van Wulp, M. van der & Zandbergen, A. (2012). Handelingsgericht werken in het voortgezet onderwijs. Leuven: Acco. Slooter, M. (2010). De vijf rollen van de leraar. Amersfoort: CPS Uitgeverij.
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
31
Bijlagen Bijlage 1
Lijst met genoemde documenten
Het ondersteuningsprofiel, 2013 Het personeelshandboek, 2013 Nota Identiteitsontwikkeling en maatschappelijke stages, 2013 Nota Loopbaanbeleid, 2013 Nota Referentieniveaus: een doorlopende leerlijn taal, 2013 Nota Rekenbeleid, 2013 Nota Toetsbeleid, 2013 Notitie Integriteitscode, 2013 Notitie Professionele Code, 2011 Projectplan vitaliteit, 2013
Bijlage 2
Verantwoording wettelijke eisen schoolplan
Onderwijskundig beleid Toelatingsbeleid Bevorderingsbeleid Verwijderingsbeleid Doorstroom van leerlingen Decanaat in relatie met vervolgonderwijs Personeelsbeleid Evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in de schoolleiding Deskundigheidsbevordering (vakinhoudelijk) Deskundigheidsbevordering (pedagogisch-didactisch)
Schoolgids 2013-2014, 2013 Nota Van de onderbouw naar de bovenbouw, 2013 Beleidsdocument Schorsingen verwijdering van leerlingen, 2007 Nota Van de onderbouw naar de bovenbouw, 2013 Nota Loopbaanbeleid, 2013 Schoolplan 2013-2017, 2014 Nota Deskundigheidsbevordering, 2014 Aanvraagdossier visitatie Panta Rhei, 2014 Nota Opleiden in de school, 2013 Nota Deskundigheidsbevordering, 2014 Aanvraagdossier visitatie Panta Rhei, 2014
Overige eisen Kwaliteitsbeleid
Schoolplan 2013-2017, 2014
Sponsoring
Schoolplan 2013-2017, 2014
(Bron: Besturenraad, 2013)
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
32
Bijlage 3
PDCA-cyclus Schoolplan 2013-2017 Data Schoolplan 2013-2017 (PDCA)
Plannen: Adviesraad
15 mei 2013 en 11 december 2013
Plannen: Directie
3 februari 2014 (laatste versie)
Plannen: Bestuur
13 november 2013, 14 januari 2014 en 11 februari 2014
Plannen: MR
12 februari 2014
Uitvoering
Augustus 2013 tot juli 2017
Evaluatie
Eerste evaluatie juni 2014. Volgende evaluatie juni 2015.
Vervolg
Eerste eventuele bijstelling september 2014
Schoolplan 2013-2017
Scholengemeenschap Panta Rhei, versie 11 februari 2014
33