Samenwerken aan een 3D standaard in NL
Jantien Stoter, projectleider (Kadaster, TU Delft, Geonovum) Edward Verbree (TU Delft) Rick Klooster (Gemeente Apeldoorn) Sisi Zlatanova (TU Delft) Marcel Reuvers (Geonovum) Leon van Berlo (TNO) George Vosselman (NCG, ITC-UT Enschede) Joris Goos (Gemeente Rotterdam)
Doelstellingen 3D Pilot Samenwerken met veel stakeholders in een testgebied op gedefinieerde use cases met als doel een 3D standaard vaststellen Verbeteren beschikbaarheid van 3D informatie Samenbrengen van kennis, technologie en behoefte
Hoe zijn we gestart Call to participate, januari 2010, door: – VROM – Kadaster – Geonovum – NCG
Veel reactie! 4innovations
Cyclomedia
Geonovum
Nedgraphics
StrateGIS
4sight
ESRI
Grontmij
Neo
TNO Bouw en Ondergrond
Aerodata
Eurosense
Hansa Luftbild
Nat. Lucht en Defensie en Ruimtevaartlaborato TNO Veligheid rium
AGIV,
Fugro
Horus surround Vision
Object Vision
TNO ICT
AHN
Gemeent Apeldoorn
iDelft
Architect Oosterhuis_Lénárd
TOPOSCOPIE
Bentley
Gemeente Amsterdam
Intergraph
Oracle
I&C Science, Universiteit Utrecht
LSV GBKN
ITC - U Twente Kadaster
Oranjewoud
BLOM NL
Gemeente Rotterdam Gemeente Tilburg
Cebra
Geodan
KPG, Polen
Provincie NB
Crotec Organic Vectory TerraImaging
Geodelta
MERKATOR
RWS
IT-Pro-People Delfttech
Den Bosch
BIMomgeving
Belgium
Politie KLPD
TUD Computer Graphics TUD GIST, OTB TUD Lucht en Ruimtevaart Alterra Wageningen UR Den Haag
Aanpak: 4 werkgroepen
1. 2. 3. 4.
3D Aanbod Definiëren 3D standaard 3D testbed Toepassing
BESCHIKBARE TEST DATA
Test data Rotterdam, Cyclorama’s (Cyclomedia)
Test data Rotterdam
AHN2
Fugro
3D data, Rotterdam
USE CASES
Use cases
3D Basis model topografie 3D Kadaster Uitwisseling van 3D informatie in bouwprocessen 3D Data integratie – Boven- en ondergrond – Voxel en objecten Mutatiesignalering 3D in RO
Use case 1: 3D data integratie
Onder/bovengrond
3D input voor 3D rekenmodellen
Use case 2: 3D in bouwprocessen
protoBIM praktijkproject Nesselande
Use case 3: 3D RO
Maastricht Apeldoorn
Use case 4: 3D Kadaster
Use case: 3D Basis model topografie
Bron: iDelft/Eurosense/ITC
EERSTE RESULTATEN USE CASES (voorbeelden)
Generen objecten uit puntenwolken IT Pro People & Bentley
Toposcopie: genereren 3D info
Generen 3D objecten uit video’s, Horus Surround Vision
3D Gebouw modellering door iDelft
Generen 3D info uit 2D info + laserscan data, ITC TU Twente Gebouw is blok Weg is vloeiend Terrein hoogte varieert
Water is vlak
Maar sluit wel aan aan water
Integratie 2D (o.a. TOP10NL) en laserdata, Bentley
Genereren 3D objecten, Object Vision
3D Data integratie (voxel + object), Esri Combineren van voxel- en vectordata
3D Data integratie in bouwprocessen, Gemeente Rotterdam
27
24-11-2010
Groep 2: Standaard Trekkers: Marcel Reuvers/Sisi Zlatanova/Leon van Berlo/Linda van den Brink
Vergelijk standaarden Vergelijking CityGML, Collada, KML, BIM, etc. op scope, toepassingsgebied, technologie, …
Vergelijk CityGML – IM modellen IMGeo en BGT: UML mapping maken TOP10: UML mapping maken RWS DTB nat en droog (als uitbreiding op IMGeo), 2 ½ D component Globaal, op featuretype niveau: – – – – – – – –
IMKL IMKAD (LADM) IMRO IMWA IMNAB IMKICH IMBRO IMOOV (DBK)
Transformaties IFC <–> CityGML Hypothese: kan CityGML t/m LOD3, en IFC voor meer detail en binnenkant constructies dienen – –
Constatering toetsen dat een architect gebouwen ontwerpt mbv IFC standaarden Constatering toetsen dat CityGML vnl voor omgeving inclusief buitenkant bestaande gebouwen wordt toegepast
Op basis hiervan beoordelen welke transformaties nodig zijn Dit doen door ook in contact te treden met andere landen zoals Denemarken, Noorwegen, Frankrijk Contact met use case BIM en andere pilot deelnemers Contact met BIM Omgeving
Use cases uitwerken in extensies op CityGML Vragen de use cases een extensie op CityGML? Na uitwerking use cases (eind januari met use case vertegenwoordigers) een toetsmoment Kennisoverdracht om CityGML extensie behoefte vanuit use cases te laten aangeven
CRs naar OGC OGC meeting september 3D pilot gepresenteerd Eerste resultaten (in powerpoint) bij 3D SWG OGC meeting eind feb in Bonn
Aanpassing framework geo-standaarden Advies over welke 3D-standaarden worden toegepast op basis van de pilot waarbij dit wordt verankerd in het framework van geo-standaarden
Groep 3: 3D Testbed Trekker: Edward Verbree Testbed bestaat uit: – CityGML-NL database implementatie – CityGML viewers (Aristoteles, CityViewer, LandXplorer, FZK Viewer) – CityGML converters – Web services die CityGML toegankelijk maken – ‘Direct' acces voor diverse systemen
Hoe ver zijn we?
Veel test data beschikbaar op data server Versie 1 van 3D testbed geimplementeerd Mappings tussen IM’s en CityGML Workshop 3D standaarden Gedefinieerde use cases 3D Pilot deelnemers hebben use cases uitgevoerd – 9 November: 16 demonstraties – 18 januari vervolg demonstraties use cases
Stand van zaken en plannen
Verdere ontwikkeling 3D aanbod, 3D testbed, 3D standaard tot maart 2011 Ondersteund door klein project team, digitale werkomgeving, frequente bijeenkomsten, publicaties, presentaties Veel belangstelling, ook internationaal
Geplande resultaten Inventarisatie vaan technieken om 3D geo-informatie te genereren Aanbevelingen voor 3D standaardisatie framework NL Aanbevelingen voor architectuur landelijke basisvoorziening 3D Geo Info Aanbevelingen voor 3D topografie Gedefinieerde use cases (bestaande en nieuwe) Testbed met veel data Evaluatie rapport van de hele pilot 38 Eindcongres .........
Afsluitende observaties Kip-ei probleem van 3D geo-informatie Sterk punt van de pilot: – Uitwisseling van kennis en ervaringen tussen experts uit verschillende 3D domeinen
Dank voor uw aandacht Namens project team en alle deelnemers http://www.geonovum.nl /dossiers/3d-pilot
