Samenwerken in een nieuwe context
ZorgImpuls Jaarplan 2015
1
Inhoudsopgave Samenwerken in een nieuwe context ..................................................................................................... 1 Inleiding ............................................................................................................................................... 3 A
Zorg in de buurt ........................................................................................................................... 4 Gebiedsanalyses en -aanpak per regio ............................................................................................ 4 Stimuleren organisatiekracht in wijk ............................................................................................... 4 Samenwerking eerste lijn en de gemeente ..................................................................................... 5 Versterken geïntegreerde eerstelijnszorg ....................................................................................... 5 Ontwikkelen eerstelijnscentra ........................................................................................................ 6
B
Voorkomen van zorg ................................................................................................................... 7 Stimuleren van zelfredzaamheid ..................................................................................................... 7 Stimuleren van gezonde leefstijl ..................................................................................................... 7
C
Zorg op de juiste plek .................................................................................................................. 9 Stimuleren en realiseren van substitutie ........................................................................................ 9 Ouderenzorg.................................................................................................................................. 10 Basis GGZ ....................................................................................................................................... 11 Ouder- & kindzorg ......................................................................................................................... 12
D
Zorg op de agenda ..................................................................................................................... 14 Communicatie ............................................................................................................................... 14 Relatiebeheer ................................................................................................................................ 14 Advies en begeleiding.................................................................................................................... 15 Kennisdeling .................................................................................................................................. 15 Continuïteit.................................................................................................................................... 16
2
Inleiding In het streven om de Rotterdamse regio van zinnige en zuinige zorg te voorzien, richt ZorgImpuls zich ook in 2015 op samenwerking in en met de eerste lijn in de wijk. In voorliggend jaarplan leest u over de doelstellingen die wij voor 2015 hebben geformuleerd. Om een integraal sociaal beleid te ontwikkelen is landelijk besloten tot de uitvoering van drie transities (participatiewet, overheveling van de AWBZ-begeleiding en persoonlijke verzorging naar de WMO en jeugdzorg) die, met behoud van aandacht voor de afzonderlijke deelgebieden, met elkaar verbonden moeten worden. De transities starten per 2015 en gaan gepaard met financiële kortingen, waardoor gemeenten met minder middelen de hulp beter moet organiseren. Dat vereist onder meer goede afspraken te maken met eerstelijnszorgaanbieders en welzijnswerkers. Met ingang van 2015 is de wijkverpleging wettelijk verankerd in de Zvw en wordt daarmee uitgevoerd door de zorgverzekeraar. De totale transformatie van verpleegkundige zorg in de wijk is echter een meerjarig proces. Een van de belangrijkste benodigde wijzigingen is een cultuuromslag gericht op de eigen kracht en verantwoordelijkheid van de burger, voorkomen in plaats van genezen en ondersteuning dichtbij huis. Deze transformatie vraagt anders denken en handelen van zowel de burger als zorgaanbieder. Het vraagt ook om nieuwe manieren van samenwerking tussen verschillende partijen, onder meer met de nieuw opgerichte ‘geïntegreerde wijkteams’. Om deze redenen wordt 2015 landelijk als overgangsjaar beschouwd. Opgedane ervaringen in de regio met onder meer Zichtbare Schakels worden uitgebouwd en zijn leidend voor toekomstige doorontwikkeling. De ROS'en hebben de wijkverpleegkundige als negende beroepsgroep aan hun aandachtsgebied toegewezen gekregen. Gezien het lokale karakter van de wijkverpleegkundige en de samenhang met de eerste lijn onderschrijven de ROS'en dit besluit van harte. De toegevoegde waarde van de ROS’en zit in het op maat informeren en verbinden van regionale partijen, het uitvoeren van projecten en programma’s ten behoeve van een goede implementatie in de regio en het mede ontwikkelen van vernieuwing met veel kennis uit de praktijk. In het verleden richtte ZorgImpuls zich puur op de eerste lijn en hoe verschillende partijen daarbinnen met elkaar te verbinden ten behoeve van optimale zorgverlening. Inmiddels is die taak uitgebreid met het verbinden van die eerste lijn met andere (deel)sectoren, zoals met de tweede lijn, welzijn en wonen. Dit alles om de eerste lijn zich te helpen doorontwikkelen naar wat in de toekomst van hen verlangd wordt. In 2015 focust ZorgImpuls zich op zorg in de buurt en inhoudelijke thema’s als ouderenzorg, ouderen kindzorg, GGZ en substitutie. Ten opzichte van voorgaande jaren wordt minder ingezet op het stimuleren van een gezonde leefstijl. ‘Met een been in de eerste lijn’ wil ZorgImpuls hieraan voor zijn regio een resultaatgerichte bijdrage leveren. ZorgImpuls doet dat door zich te focussen op zijn kernkwaliteit, namelijk met onafhankelijk advies en praktische begeleiding (gericht op samenwerking) ten behoeve van goede zorg in de wijk. Ofwel door samen te werken in een nieuwe context.
3
A
Zorg in de buurt
Context Alle trends en ontwikkelingen in en rond de eerstelijnsgezondheidszorg zijn gericht op ‘zorg in de buurt’. Wijkgerichte zorg heeft tot doel om de gezondheid, zelfredzaamheid en participatie van bewoners in de wijk te bevorderen. Hiervoor is, naast een cultuurverandering, hoogwaardige en samenhangende zorg nodig, dichtbij de mensen en afgestemd op de kenmerken van de wijk. Dit kan alleen bereikt worden als professionals uit de zorg, welzijn en informele zorg nauw met elkaar samenwerken. Samenwerkingspartners zijn zorgorganisaties, gemeenten, organisaties op het gebied van welzijn en wonen, maar ook sportverenigingen, vrijwilligersorganisaties en bedrijven. Resultaat Ten behoeve van ‘Zorg in de buurt’ heeft ZorgImpuls voor 2015 de volgende speerpunten vastgesteld: 1. Gebiedsanalyses en -aanpak per regio 2. Stimuleren van organisatiekracht in de wijk 3. Samenwerking eerste lijn en de gemeente 4. Versterking geïntegreerde eerstelijnszorg 5. Ontwikkeling van eerstelijnscentra (ELC) Gebiedsanalyses en -aanpak per regio Naast veel kennis en ervaring van verschillende gebieden beschikt ZorgImpuls over de ROS-Wijkscan. Op basis van al die kennis en informatie worden gebiedsanalyses opgesteld, in Rotterdam per gebied en daar buiten op gemeentelijk niveau. In een gebiedsanalyse worden de belangrijkste kenmerken van het gebied, de zorgvragen en het -aanbod benoemd. Ook andere partijen, zoals zorgverzekeraars en gemeenten, beschikken over waardevolle kennis en data. Deze bronnen worden eveneens benut om per regio het beeld aan te scherpen waar de belangrijkste uitdagingen en prioriteiten liggen. Zowel op het gebied van zorgthema’s (zoals ouderenzorg of Basis GGZ) als op het gebied van organisatie en zorgaanbod. Eveneens wordt de mogelijkheid verkend om door beschikbare data van verschillende partijen te combineren gezondheidsprofielen per gebied/gemeente te ontwikkelen. ZorgImpuls benut de uitgewerkte gebiedsanalyses als leidraad voor het nemen van initiatieven om de organisatiekracht in de wijken effectief te stimuleren. Uiteraard wordt hierbij ingespeeld op lopende initiatieven en de bereidheid van zorgverleners. Om de ROS-Wijkscan optimaal te kunnen beheren en door te ontwikkelen, hebben verschillende ROS'en eind 2013 tezamen de Coöperatie voor Basiszorg in de Buurt (CBB) opgericht. ZorgImpuls participeert in deze coöperatie waarvan de doelstellingen voor 2015 in een apart jaarplan worden opgenomen. Stimuleren organisatiekracht in wijk Effectieve samenwerking in de wijk vraagt, naast kennis van en vertrouwen in elkaar en elkaars kunde, om een zekere mate van organisatie. Of het nu gaat om thema’s als palliatieve zorg, sport en bewegen of over samenwerking met de tweede lijn of het wijkteam, er is altijd een ‘infrastructuur’ nodig. Een goed functionerende infrastructuur maakt het mogelijk om nieuwe vormen van samenwerking te realiseren.
4
Per wijk is de gewenste samenhang en vorm verschillend. In het ene gebied is er een gezondheidscentrum met GEZ, in het andere een thema specifiek multidisciplinair overleg (MDO). Op basis van de gebiedsanalyses wordt mede bepaald welke initiatieven gewenst en mogelijk zijn. Naast de organisatie van de jaarlijkse wijkbijeenkomsten kunnen dit interventies zijn als koersbepaling, netwerkvorming of MDO. Samenwerking eerste lijn en de gemeente De transitie Jeugdzorg en de overheveling van de AWBZ naar de WMO stellen zorgverzekeraars en gemeenten voor andere zorgtaken en daarmee eerstelijnszorgverleners voor nieuwe uitdagingen. Om te beginnen worden werkbare verbindingen gerealiseerd tussen huisartsen, wijkverpleegkundigen en wijkteams met daaraan gekoppelde vormen van gemeentelijke zorg. In 2014 zijn hiertoe eerste stappen gezet, onder andere met wijkbijeenkomsten. In 2015 wordt dit vervolgd. Per gebied wordt bepaald hoe deze verbinding het beste gestalte kan krijgen, bijvoorbeeld via een wijkbijeenkomst, een bestaand netwerk of HAGRO. Met Zichtbare Schakels is in Rotterdam inmiddels vijf jaar ervaring opgedaan met de wijkverpleegkundige. Onder voorbehoud van een landelijk besluit over de financiering van ondersteuning van de wijkverpleegkundige, wil ZorgImpuls de wijkverpleegkundige begeleiden bij diens regionale positionering (los van hun organisaties) en organisatievorming. Per 2015 liggen de uitdagingen voor deze functionaris verder vooral in de nieuwe bevoegdheid tot indiceren en intensieve samenwerking met huisarts, WMO-adviseur, wijkteam en –netwerk op het gebied van wijkgerichte zorg. In het aanjagen en ondersteunen van dergelijke initiatieven, en zo nodig het begeleiden bij de totstandkoming van samenwerkingsafspraken, speelt ZorgImpuls graag een actieve rol, onder meer aan de hand van multidisciplinaire overleggen. Gemeente Rotterdam werkt tot en met 2017 met Achmea en VGZ samen aan een gezond Rotterdam en heeft hiertoe convenanten afgesloten. ZorgImpuls ondersteunt en adviseert bij de uitvoering van deze convenanten in Ommoord, Bloemhof/Hillesluis, Lombardijen (Achmea), Oude Noorden en Crooswijk (VGZ). Naast de bijdrage aan verschillende projecten zal deze inzet voor de ‘Achmea convenantswijken’ onder meer bestaan uit het voorzitten van de adviesteams en het technisch voorzitterschap van de programmagroep. Versterken geïntegreerde eerstelijnszorg Mensen met chronische ziekten, zoals diabetes mellitus, COPD en hartfalen, zijn gebaat bij geïntegreerde eerstelijnszorg. Uit een analyse van ZorgImpuls komt naar voren dat de dekking van geïntegreerde eerstelijnszorg in het werkgebied fors is toegenomen, met name op het gebied van diabetes. Tegelijkertijd is duidelijk dat in de regio nog de nodige groei in geïntegreerde eerstelijnszorg bereikt kan worden. Op basis van gebiedsanalyses wordt gericht actie ondernomen ter bevordering van integrale zorg. Verschillende GEZ- en koptariefverbanden zijn de afgelopen jaren met ondersteuning van ZorgImpuls tot stand gekomen. Mede door wijzigingen in de huisartsenbekostiging ontwikkelen samenwerkingsverbanden zich door tot integrale organisaties waarin multidisciplinair wordt samengewerkt. ZorgImpuls ondersteunt deze samenwerkingsverbanden in 2015 bij de doorontwikkeling van hun organisatievormen. Ondersteuning GEZ-netwerk wordt in 2015 gecontinueerd.
5
Ontwikkelen eerstelijnscentra Samenwerking ‘onder één dak’ biedt verschillende voordelen. De communicatielijnen worden korter en het vereenvoudigt de realisatie van geïntegreerd zorgaanbod. Afgelopen jaren heeft ZorgImpuls veel gezondheidscentra helpen realiseren. Voor 2015 wordt rekening gehouden met de begeleiding van acht (reeds lopende) trajecten.
6
B
Voorkomen van zorg
Context Voorkomen van zorg gaat over het stimuleren van zelfredzaamheid, stimuleren van functiebehoud en het verbeteren van vitaliteit en leefstijl van burgers. Door in te zetten op het voorkomen van zorg kunnen hogere zorgkosten worden voorkomen. Gezondheid wordt bevorderd met een geïntegreerde, preventieve aanpak gericht op sport en bewegen, gezonde voeding en leefstijl die aansluit op de mogelijkheden en behoeften van de burgers. Voorkomen van zorg is nauw verbonden met vele ontwikkelingen in de eerstelijnszorg, transities en het wijkgerichte werken. Het vraagt om nauwe samenwerking tussen gemeenten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders, zowel in de regio als in de wijk. Het vraagt ook om een veranderende visie van zorgverleners, organisaties en burgers waarin aandacht is voor eigen regie, professionaliteit, zelfredzaamheid en participatie. Resultaat Voor 2015 zijn voor ‘Voorkomen van zorg’ twee focuspunten vastgesteld met daaronder verschillende activiteiten: 1. Stimuleren van zelfredzaamheid 2. Stimuleren van gezonde leefstijl Stimuleren van zelfredzaamheid Om de zelfredzaamheid van zowel zorgverleners als burgers te vergroten, is een cultuurverandering nodig. Waar in het verleden de aandacht uitging naar het ‘zorgen voor’ verschuift deze naar ‘zorgen dat’. Cultuurveranderingen zijn complexe en langdurige processen. ZorgImpuls kan dit alleen niet realiseren, maar wil zijn steentje hieraan bijdragen door het thema te verweven in alle uit te voeren advies- en ondersteuningsactiviteiten. Trajecten van eerstelijnszorgverleners die inzetten op de zelfredzaamheid van de burger worden door ZorgImpuls actief gestimuleerd. ZorgImpuls ondersteunt in 2014 onder meer het project ‘Preventieve mantelzorg ondersteuning in de huisartsenpraktijk’. De pilot wordt in 2015 geëvalueerd waarna mogelijke verdere regionale implementatie plaatsvindt. ZorgImpuls beschouwt het als zijn taak om de landelijke en lokale expertisecentra op het gebied van mantelzorg te verbinden aan de initiatieven in de eerste lijn. Stimuleren van gezonde leefstijl Voorkomen van zorgvragen start met een gezonde leefstijl en een gezond gewicht. ZorgImpuls ondersteunt gemeente Rotterdam en Achmea bij de ontwikkeling van een stedelijk kader ‘Gezond gewicht’ voor zowel volwassenen als kinderen. Naast deze stedelijke aanpak richt ZorgImpuls zich op de aanpak in de wijk (JOGG en Overgewicht volwassenen)1. ZorgImpuls organiseert daartoe onder meer MDO’s overgewicht en helpt bij de doorontwikkeling van bestaande netwerken overgewicht. Opgedane ervaringen in het wijkgericht werken omtrent overgewicht worden samengevat in een procesbeschrijving overgewicht. Deze beschrijving kan vervolgens worden gebruikt door andere wijken of partijen om op pragmatische wijze ook te komen tot een dergelijke wijkgerichte aanpak.
1
Mits akkoord op offerte.
7
Ten behoeve van het stimuleren van een gezonde leefstijl ondersteunt ZorgImpuls tevens regionale projecten, waarin zorgverleners afspraken maken met lokale beweegaanbieders, onder meer ‘Expeditie Duurzame Zorg’. In 2015 wordt tevens het project ‘Doorverwijzen van zorg naar sport’ aan Zorggroep IZER geconcretiseerd. Verder worden lokale initiatieven ondersteund waarin zorgverleners samenwerkingsafspraken maken met beweegaanbieders en welzijnsorganisaties.
8
C
Zorg op de juiste plek
Context Zorg op de juiste plek gaat over het substitueren van zorg in de volledige zorgketen. Van de derde naar de tweede lijn, van de tweede naar de eerste lijn en van de eerste naar de nulde lijn. Het doel van deze verschuiving is het verlagen van de zorgkosten met gelijk blijvende kwaliteit en positieve beleving. Om deze verschuiving te kunnen realiseren is nauwe samenwerking tussen verschillende partijen vereist. Samenwerking, die tot op heden gericht was op het naar elkaar verwijzen, verandert in het gezamenlijk vormgeven van nieuwe zorgprogramma’s. Dat vraagt, naast om elkaar te leren kennen en vertrouwen, om nieuwe organisatievormen en daaraan gekoppelde financiering. ZorgImpuls ondersteunt diverse lokale initiatieven waarin partijen met elkaar afspraken maken om de nieuwe zorgprogramma’s vorm te geven. Tevens richt ZorgImpuls zich op verschillende zorgthema’s om daar binnen de onderlinge samenwerking beter vorm te geven ten behoeve van zinnige en zuinige zorg. Resultaat Voor 2015 ligt voor ‘Zorg op de juiste plek’ de focus op: 1. Stimuleren en realiseren van substitutie 2. Ouderenzorg 3. Basis GGZ 4. Ouder- en kindzorg Stimuleren en realiseren van substitutie Verschuiving van specialistische zorg naar de eerste lijn is niet eenvoudig, omdat er naast inhoudelijke expertise en organisatorische vraagstukken ook verschillende belangen meespelen. Als partij die geen zorg inkoopt noch aanbiedt, stelt ZorgImpuls zich hierin op als verbindende partij en ondersteunt proactief diverse lokale substitutie initiatieven. Door met dergelijke vraagstukken te experimenteren worden ervaring en expertise opgedaan die vervolgens met derden kunnen worden gedeeld ten behoeve van andere trajecten. Het inzichtelijk maken van het substitutiepotentieel is onderdeel van deze trajecten. Voor 2015 staan verschillende trajecten voor substitutie van zorg op stapel, waaronder: Substitutie op Zuid - ZorgImpuls ondersteunt en coördineert de stuurgroep ‘Substitutie op Zuid’ bij het realiseren van een lokale visie op substitutie in Rotterdam Zuid. Opgedane ervaringen worden gedeeld waardoor de regionale kennis en ervaring voor aankomende trajecten toenemen. Anderhalvelijnszorg - ZorgImpuls ondersteunt het projectteam ‘Anderhalvelijnszorg’ in de regio Noord bij het maken van samenwerkingsafspraken en organisatievorming. Substitutie in de eerste lijn - ZorgImpuls initieert in samenwerking met andere partijen een innovatieve pilot die gericht is op het doorverwijzen binnen de eerste lijn, ofwel tussen huisartsen onderling, ten behoeve van het versterken van de poortwachtersfunctie. De pilot heeft tot doel inzicht te krijgen in actoren en randvoorwaarden die nodig zijn om horizontaal doorverwijzen te realiseren. Netwerk Palliatieve Zorg - In 2015 adviseert en begeleidt ZorgImpuls het netwerk Palliatieve zorg (NPZR) bij het vormgeven van de palliatieve keten in de eerste lijn. Met het opzetten van lokale netwerken palliatieve zorg (PATZ groepen) worden huisartsen en thuiszorgorganisaties beter ondersteund om afspraken te maken over de zorg aan patiënten in hun laatste levensfase . Tevens wordt in samenwerking met IKNL de consultatiemogelijkheid van de palliatieve consulenten voor de eerste lijn doorontwikkeld. Rotterdam loopt voor in de ontwikkelingen rondom de samenwerking in de palliatieve zorg. 9
Opgedane kennis en expertise worden zowel landelijk als regionaal gedeeld met kenniscentra en andere ROS'en. Medicatieoverdracht - In afstemming met een brede vertegenwoordiging van huisartsen, apothekers, diagnostische centra en ziekenhuizen wordt in 2015 uitwerking gegeven aan een regionaal protocol medicatieoverdracht. Daarmee wordt onder meer de samenwerking huisarts en apotheker versterkt, kritische overdrachtsprocessen worden beschreven en er worden afspraken over gemaakt, (digitaal) gegevens worden uitgewisseld en prestaties kunnen worden gedeclareerd. Tevens is het de ambitie om het project te verbreden met regionale GGZ-instellingen, V&V-aanbieders en andere voorschrijvers. Bij het realiseren van deze ambities treedt ZorgImpuls namens de eerste lijn op als projectleider, onder meer door het vormgeven van de projectstructuur en de implementatie van regionale afspraken.
Ouderenzorg Hervorming van de langdurige zorg zorgt voor een verschuiving van zorg aan ouderen binnen instellingen naar zorg aan ouderen in de thuissituatie. Ouderen blijven langer zelfstandig thuis wonen waardoor huisartsen meer en kwetsbaardere ouderen in de praktijk krijgen. Dit stelt eisen aan de kennis en vaardigheden rondom de zorgverlening aan deze groep, maar ook aan organisatorische voorwaarden, zoals de samenwerking met andere zorgaanbieders en categorale netwerken. Categorale netwerken zijn nu veelal ziekte specifiek vormgegeven en zullen worden doorontwikkeld tot integrale netwerken voor kwetsbaren. Met betrekking tot ouderenzorg richt ZorgImpuls zich in 2015 onder meer op: Langer thuis – Met de stelselwijzigingen blijven ouderen langer thuis wonen. Die verandering vereist zorgaanbod dat aansluit op andere behoeftes en op het stimuleren van functiebehoud. ZorgImpuls ondersteunt initiatieven ten behoeve van het (kwalitatief) langer thuis wonen waarin samengewerkt wordt tussen de eerste lijn en gemeente. Kwetsbare ouderen in kaart – Informatie over de ontwikkeling van het aantal kwetsbare ouderen en wat de transitie AWBZ/WMO betekent voor de sector is essentieel voor zorgverleners, zorginstellingen en gemeenten om beleid te maken voor de komende jaren. Met de ROS-Wijkscan Ouderenzorg biedt ZorgImpuls op postcodegebied informatie over de demografische gegevens van kwetsbaren, veranderingen in de zorgvraag als gevolg van veranderende wetgeving en het beschikbare zorgaanbod voor ouderen. Al die informatie biedt inzicht om weloverwogen keuzes te kunnen maken in een effectieve aanpak voor regionaal georganiseerde ouderenzorg. Intensiveren van samenwerking binnen de eerste lijn en met V&V-instellingen – De samenwerking rondom ouderenzorg tussen de eerste lijn, V&V-organisaties en ziekenhuizen wordt geïntensiveerd om te komen tot een lokaal geriatrisch netwerk. Vanuit dat netwerk kunnen vervolgens lokale samenwerkingsinitiatieven worden ondersteund, waaronder de inzet van de specialist ouderengeneeskunde in de wijk, acute zorg voor ouderen in de avond, nacht en het weekend, kortdurend verblijf onder verantwoordelijkheid van de huisarts. Ook ondersteunt ZorgImpuls praktijken bij het vormgeven van lokale netwerken voor kwetsbare ouderen, bijvoorbeeld bij het maken van samenwerkingsafspraken met lokale zorgaanbieders en vertegenwoordigers in het kader van de module kwetsbare ouderen. Transmurale Zorgbrug – Twee regionale ziekenhuizen onderzoeken de mogelijkheid om een transmurale zorgbrug voor kwetsbare ouderen op te richten. Deze zorgbrug is gericht op de overdracht van kwetsbare ouderen tussen het ziekenhuis, wijkverpleegkundige en mantelzorg. ZorgImpuls ondersteunt het projectteam bij maken van verbinding met de eerste lijn, het maken van samenwerkingsafspraken en organisatievorming.
10
Basis GGZ Recente veranderingen van het GGZ-stelsel hebben impact gehad op de eerstelijns zorg en die zijn nog niet afgerond. De vraag naar hulp bij psychische en psychosociale problemen neemt toe. Omdat de basis en specialistische GGZ slechts toegankelijk zijn wanneer sprake is van een stoornis volgens DSM, zullen veel problemen van psychische aard bij de huisarts (moeten) blijven. De verwachting is dat de substitutie van zorg vanuit de curatieve ggz vanaf 2015 op gang komt. Huisartsen staan door deze ontwikkelingen voor steeds grotere uitdagingen om voor GGZ-patiënten een passend zorgaanbod te bieden. Versterking van de GGZ in de huisartsenpraktijk wordt hierdoor steeds belangrijker. Behalve inzet van de POH-GGZ, is de verwachting dat e-health (blended care) veel mogelijkheden biedt. Het kan de werklast in de praktijk verlagen en voor veel burgers is het gebruik van sociale media en internet vanzelfsprekend. Tevens wordt de samenwerking tussen de huisarts en POH-GGZ met het sociale domein toenemend van belang. De organisatie en het aanbod in de wijk voor GGZ is voor veel partijen echter nog onduidelijk. Vrijgevestigde GGZ-praktijken staan voor nieuwe uitdagingen. In het contracteerbeleid bij zowel zorgverzekeraars als gemeenten (kinder- en jeugd-GGZ) bestaat een tendens voor contractering van grotere verbanden. Ook wordt nadrukkelijk gekeken naar samenhang in de keten. Voor zowel de positionering (aanspreekbaarheid en zichtbaarheid) als het kunnen bereiken (toegankelijkheid) van meer samenhang in de keten is de krachtenbundeling van vrijgevestigden in de Basis (en deels Specialistische) GGZ een belangrijk middel. In 2015 richt ZorgImpuls zich onder meer op : Stimuleren en versterken GGZ in de huisartsenpraktijk - De dekkingsgraad van de inzet van de POH-GGZ behoeft verbetering. In de regio van ZorgImpuls werkt momenteel iets meer dan de helft van de huisartsen met een POH-GGZ. De inzet van de POH in de huisartsenpraktijk wordt verder gestimuleerd door gerichte voorlichting op hagro niveau. Verbanden worden hiervoor benaderd aan de hand van een analyse van het huisartsenbestand in combinatie met deelname aan de module POH-GGZ van de zorgverzekeraar. Versterken organisatiekracht GGZ - ZorgImpuls ondersteunt de doorgroei van de (mede door ZorgImpuls geïnitieerde) coöperatie Basis GGZ. Ook het ontstaan van nieuwe organisatieverbanden wordt ondersteund, zoals vormgeving van het ‘Platform Kind & Jeugd GGZ Rijnmond’ waarvoor in 2014 de basis is gelegd. Bevorderen samenhang in de keten - Ter bevordering van meer samenhang in de keten worden partijen gestimuleerd en gefaciliteerd tot het formaliseren van samenwerkingsafspraken. Door daar binnen verschillende trajecten aandacht voor op te eisen wordt de verbinding tussen de huisarts, POH-GGZ en het wijkteam gestimuleerd en desgewenst begeleid. In afstemming met de gemeente wordt onderzocht hoe de expertise van de POH-GGZ het beste aangesloten kan worden op het wijkteam. Bevorderen substitutie van GGZ - Om de uitdagingen ten aanzien van substitutie te ondersteunen wordt begin 2015 een ronde tafelbijeenkomst georganiseerd voor alle betrokken partijen bij de ggz in de regio. Op basis van de uitkomsten van deze bijeenkomst worden vervolgstappen geformuleerd, bijvoorbeeld ten aanzien van scholingen, werkafspraken, zorgpaden en/of verwijscriteria. PsyDirect - PsyDirect is een webbased zorgdossier, ontwikkeld door ZorgImpuls, dat de POHGGZ ondersteunt bij het registreren en rapporteren van zijn kerntaken. PsyDirect wordt momenteel gebruikt door twee gezondheidscentra en een zorggroep. In 2015 wordt acquisitie gedaan om het aantal klanten te verhogen. Parallel hieraan wordt gezocht naar mogelijkheden voor partnerschap en/of overdracht. Doel is om het product buiten
11
ZorgImpuls te ‘plaatsen’ met de waarborg dat het instrument voor de eerste lijn toegankelijk en betaalbaar blijft. Ouder- & kindzorg Binnen de ouder- en kindzorg in Nederland krijgt met name de geboortezorg veel aandacht. Het verminderen van de perinatale en maternale sterfte en morbiditeit staan hoog op de agenda, zeker in de regio waar ZorgImpuls actief is. Het percentage perinatale sterfte is in Rotterdam namelijk hoger dan in de rest van Nederland. Partijen in de ouder- en kindzorg werken steeds meer, intensiever en meer integraal samen om de zorgketen aan ouder en kind in de regio te versterken. Landelijk is het streven om te komen tot vormen van samenwerkingsverbanden en geïntegreerde organisaties die zorg verlenen tegen een integraal tarief. In 2015 zet ZorgImpuls wederom stevig in op het thema Ouder- & kindzorg met onder meer: Geïntegreerde geboortezorg - In Rotterdam Noord start een project waarin wordt voorgesorteerd op geïntegreerde geboortezorg. Streven is om integrale samenwerking tussen een kraamzorgorganisatie, maatschap gynaecologen, Raad van Bestuur van het ziekenhuis en verschillende verloskundige praktijken te realiseren. ZorgImpuls vervult hierbij de rol als projectleider. Met betrokken partners van het geboortecentrum worden geïntegreerde zorgpaden ontwikkeld en worden ontwikkelingen ingezet ten behoeve van oprichting van een formele organisatie. Op basis van de huidige tarieven wordt inzicht verkregen in de mogelijkheden en voor-, nadelen van een integraal tarief. In 2015 start mogelijk ook een dergelijke pilot in Rotterdam Zuid. Doorontwikkeling DVP Rijnmond - Stichting Districts Verloskundig Platform (DVP) Rijnmond ontwikkelt zich in 2015 door tot een gedegen organisatie en verstevigt haar positie in Rijnmond als hét aanspreekpunt in de geboortezorg. ZorgImpuls ondersteunt deze doorontwikkeling onder meer met het voorzitten van bijeenkomsten van het Dagelijks Bestuur, de vergadering van Deelnemers en de Moederraad en het adviseren en ondersteunen van initiatieven en werkgroepen zoals over samenwerkingsafspraken CJG en overdracht aan kraamzorg en verloskundigen. Uitgangspunt is om 2015 te benutten om de organisatiestructuur verder vorm te geven en financiering te verwerven. Het streven is om per 2016 de inzet voor het voorzitten van bijeenkomsten een betaalde dienst te laten zijn dan wel deze over te dragen. Professionaliseren en versterken organisatiekracht van eerstelijnsverloskunde - Met advies en ondersteuning aan verschillende verloskundige samenwerkingsverbanden (VSV’s) wordt de samenwerking in de gehele keten van de geboortezorg binnen de regio beter gestroomlijnd, waardoor de kwaliteit van de keten en positionering van de geboortezorg verbetert. Ook worden de nieuwe mogelijkheden voor kraamverzorgenden en verloskundigen verkend die de NZa creëert om per 2015 onderlinge kosten voor geboortezorg bij elkaar in rekening te brengen. Regionaal Consortium Zwangerschap en Geboorte Zuidwest Nederland - ZorgImpuls is participant in het regionaal consortium (ZonMW project). In 2015 wordt uitwerking gegeven aan de samenwerkingsafspraken, zoals opgenomen in het convenant. ZorgImpuls focust zich daarbij op regionaal advies en ondersteuning gerelateerd aan de populatie ‘kwetsbare zwangeren’. Namens de verschillende betrokken ROS'en heeft ZorgImpuls zitting in de projectraad van het consortium. Vanuit die rol wordt een bijdrage geleverd aan de organisatie van minisymposia en regiobijeenkomsten (vier keer per jaar), aan de uitwerking van het
12
inhoudelijk project ‘kwetsbare zwangeren’ en aan de verbinding van de eerste lijn met de verschillende betrokken samenwerkingspartners. Healthy Pregnancy for All 2 (HP4all2) – HP4all is een programma van het Erasmus MC dat in lokale setting experimenteert met programmatische preconceptiezorg, risicoselectie in de zwangerschap en het bereiken van hoog risicogroepen. ZorgImpuls werkt hieraan mee door verbindingen te creëren tussen partners in de geboortezorg, de eerste lijn en gemeente. Het vervolgproject HP4all2 richt zich op een goede start bij de geboorte, goede postnatale groei en een goede opvoeding binnen met name kwetsbare gezinnen. Afspraken over de exacte uitvoering van deze doelstelling volgen.
13
D
Zorg op de agenda
Context Landelijk beleid van VWS en zorgverzekeraars moet regionaal toepasbaar worden gemaakt op allereerst de huidige en te verwachten demografie en bijbehorende zorgvraag. In tweede instantie ook moet deze pragmatisch landen door zo goed mogelijk aansluiting te vinden op bestaand aanbod en faciliteiten. Aan deze beleidskeuzes en regelgeving worden regionaal ook de gemeentelijke visie en speerpunten toegevoegd. Al deze doelstellingen moeten tezamen komen in een regionale zorgagenda. ZorgImpuls beschouwt het als een van zijn opdrachten om thema’s bij verschillende gremia te agenderen en bovenal om prioriteiten te helpen stellen en scherpen. Resultaat In 2015 draagt ZorgImpuls op verschillende manieren bij aan regionale agendasetting, onder meer door: 1. Communicatie 2. Relatiebeheer 3. Advies en begeleiding 4. Kennisdeling 5. Continuïteit Communicatie ZorgImpuls beschouwt het als een van zijn zaken om eerstelijnszorgverleners te informeren over landelijke en regionale ontwikkelingen. Naast het direct doorsluizen van informatie, betekent dit regelmatig ook het toepasbaar maken van informatie voor de regionale situatie. Behalve via direct klantcontact wordt deze informatie gedeeld via de website, tweewekelijkse nieuwsbrief, sociale media, enkele thematische/ projectgebonden nieuwsbrieven, (wijk)bijeenkomsten en de regionale redactieraad. Op basis van informatie uit de klantgesprekken die in 2014 zijn gehouden, is positionering van ZorgImpuls bij tweedelijns- en welzijnsorganisaties als verbeterpunt naar voren gekomen. Bij deze partijen is veelal onduidelijk waar ZorgImpuls voor staat. ZorgImpuls wil hen overbrengen primair te staan voor versterking van de regionale eerste lijn en vanuit die rol verbindingen te realiseren met andere (deel)sectoren. Begin 2015 peilt ZorgImpuls de vorderingen die op communicatief vlak zijn geboekt ten opzichte van het niveau van twee jaar geleden. Dit met als doel om optimaal aan te sluiten op de behoefte van de klant. Relatiebeheer Per beroepsgroep is een aandachtsfunctionaris verantwoordelijk voor het onderhouden van contacten per beroepsgroep, opleidingsinstituut en het volgen van de lokale en landelijke ontwikkelingen. Alle beroepsgroepen zijn eveneens vertegenwoordigd in de Raad van Advies. Waar nodig stimuleert ZorgImpuls de monodisciplinaire samenwerking tussen zorgverleners bij de realisatie en het onderhouden van aanspreekbare organisaties in de eerste lijn. Deze ondersteuning beperkt zich tot ondersteuning en advies. Bijeenkomsten van monodisciplinaire beroepsgroepen worden niet langer (mede)gefinancierd. Aan de acht monodisciplinaire beroepsgroepen in de eerste lijn, die ZorgImpuls afgelopen jaren ondersteunde, wordt per 2015 een negende toegevoegd: de wijkverpleegkundige. Omdat deze functie op een nieuwe manier gepositioneerd wordt in het veld zal deze beroepsgroep in 2015 14
bijzondere aandacht vragen om zich te organiseren en te verbinden met andere partijen. Ook voor de samenwerking met ziekenhuizen, V&V- en GGZ-instellingen en gemeenten zijn intern aandachtsfunctionarissen. Advies en begeleiding ZorgImpuls verbindt gevestigde eerstelijnszorgverleners aan lokale initiatieven, begeleidt en adviseert ze bij organisatievraagstukken op gebied van ondernemerschap, samenwerking en kwaliteitsbeleid. Het netwerk en de kennis van de regioadviseurs zorgt ervoor dat ZorgImpuls beschikt over lokale kennis van projecten, initiatieven en stakeholders. ZorgImpuls beschikt tevens over een schat aan data. De gegevens worden van praktisch nut door deze te gebruiken voor het maken van gebiedsanalyses. Verkend wordt om deze data vervolgens te koppelen met andere informatie, gezondheidsprofielen per gebied op te stellen. Minister Schippers heeft 2015 uitgeroepen tot het jaar van de transparantie. Daarmee streeft zij naar betaalbare zorg van goede kwaliteit en met oog voor mensen. Daarmee sluit zij aan op de roep die steeds vaker en luider klinkt, namelijk om de resultaten in de zorg meer meetbaar te maken. Binnen ZorgImpuls willen wij onze bijdrage leveren aan zinnige en zuinige zorg door voorafgaand aan de start van een project na te denken en afspraken te maken over de eventuele meetbaarheid van de gewenste effecten. Dit zonder wetenschappelijk te willen worden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het gedachtegoed van Triple Aim (1. Verbeterde door de patiënt ervaren kwaliteit, 2. Verbeterde gezondheid en 3. Afname kosten). Kennisdeling Met de organisatie van (wijk)bijeenkomsten, symposia en de jaarlijkse Zomercarrousel biedt ZorgImpuls niet alleen de gelegenheid tot netwerken, maar draagt het tevens bij aan kennisdeling. Verschillende intervisiegroepen worden ondersteund, zoals die van Scen-artsen. Per 2015 stopt ZorgImpuls met het aanbieden van bij- en nascholing. Het geboden volume was klein en daardoor inefficiënt. Tevens zijn er andere aanbieders in de regio die deze functie kunnen overnemen. Wel worden blijvend werkcolleges gegeven aan verschillende opleidingsinstituten. Binnen Hogeschool Rotterdam is ZorgImpuls betrokken bij de beroepenveldcommissie van de opleiding verpleegkundig specialist om de functie van verpleegkundig specialist meer te positioneren in de regio. ZorgImpuls propageert niet alleen samenwerking, maar is zelf ook overtuigd teamplayer. Die samenwerking uit zich onder meer in het uitwisselen en bundelen kennis en expertise met andere ROS'en in het ROS-netwerk. Onder meer wordt verkend of een bundeling van krachten van ROScommunicatieadviseurs kan leiden tot een efficiencyslag. Het ROS-netwerk werkt met ZN samen aan innovatie van wijkgericht werken, substitutie en zelfmanagement.
15
Continuïteit ZorgImpuls houdt zicht op de continuïteit (in kwaliteit en aantal) van eerstelijnszorgverleners en signaleert wanneer nodig. Daartoe ondersteunt het onder meer eerstelijnszorgverleners bij het starten en overdragen van een praktijk. Naast persoonlijk advies en begeleiding worden in 2015 hiertoe twee workshops georganiseerd. ZorgImpuls hecht waarde aan het belang van de continuïteit van zorg en zorgverleners en een adequate arbeidsmarkt. ZorgImpuls is aangesloten bij ‘de Rotterdamse zorg’, waar regionale instellingen samenwerken om, op basis van data, regionale arbeidsmarktscenario’s te ontwikkelen die aansluiten op de veranderende zorgvraag.
16
