VERKIEZINGSPROGRAMMA SAMENWERKEN AAN EEN MOOIE STAD

VERKIEZINGSPROGRAMMA 2014-2018

SAMENWERKEN AAN EEN MOOIE STAD GroenLinks Nijmegen

1

Inleiding 3 Hoofdstuk 1: We zijn een solidaire stad

5

1.1 Participatie en inkomen

7

1.2 Onderwijs

9

1.3 Jeugd

10

1.4 Zorg & Welzijn

12

1.5 Maatschappelijke opvang

13

1.6 Sport

14

Hoofdstuk 2: We zijn een duurzame stad

15

2.1 Klimaat en energie

15

2.2 Natuur en recreatie

19

2.3 Duurzame economie

20

2.4 Wonen en stedelijke ontwikkeling

23

2.5 Mobiliteit

25

Hoofdstuk 3 We zijn een open stad

27

3.1 Burgerparticipatie & dienstverlening

28

3.2 Cultuur

30

3.3 Openbare orde en veiligheid

31

3.4 Diversiteit

32

3.5 Internationaal

34

Hoofdstuk 4 De gemeente is een efficiënte organisatie

35

2

Inleiding De gemeente staat dicht bij mensen. De gemeente-

politiek om meer los te laten en te durven accepte-

raad neemt besluiten die mensen direct aangaan.

ren dat niet alles gaat zoals je van tevoren hoopt en

Waar komen nieuwe woningen en zijn deze nog

verwacht.

betaalbaar? Hoe houden we Nijmegen toegankelijk met fiets, openbaar vervoer en auto? Hoe helpen we

Zelfregie

werkzoekenden aan een baan? De gemeente zorgt

Voor GroenLinks is de overheid geen doel, maar een

ook dat een alleenstaande oudere passende zorg

middel om ervoor te zorgen dat mensen zelf vorm

krijgt en helpt iemand in de buurt te zoeken die

kunnen geven aan hun leven: zelfregie. Mensen die

daarbij kan ondersteunen. We willen voorkomen

zichzelf kunnen redden hoeven we niet lastig te

dat jongeren zonder diploma hun school verlaten.

vallen. Mensen die ondersteuning nodig hebben,

We moeten minder afhankelijk worden van fossiele

moeten die waar mogelijk krijgen. We stoppen daar-

brandstoffen. Tegelijkertijd houden we de energiere-

mee als mensen weer op eigen benen kunnen staan.

kening voor iedereen betaalbaar.

Ondersteuning betekent niet altijd dat de gemeente het oplost, maar kan er ook uit bestaan dat de juiste

We maken een mooie stad

mensen en/of instellingen bij elkaar worden ge-

In dit verkiezingsprogramma maken we duidelijk

bracht.

wat GroenLinks in Nijmegen kan betekenen voor mensen. Nijmegen is een prettige stad om in te

Kies voor de toekomst

wonen met een prachtige groene omgeving. Als

We moeten rekening houden met de toekomst en

belangrijkste kenmerken van onze mooie stad en

toekomstige generaties. Daarom kiezen we voor

onze inwoners worden vaak genoemd: initiatiefrijk,

hernieuwbare energie en bouwmaterialen, schone

kritisch, creatief en sociaal. Nijmegenaren komen

lucht en behoud van waardevolle natuur. Het uiter-

voor elkaar op en hebben ook oog voor mensen van

lijk van Nijmegen zal de komende decennia ingrij-

buiten de stad. Nijmegenaren laten zich duidelijk

pend veranderen, vooral met het project “Nijmegen

horen als ze het ergens niet mee eens zijn en komen

omarmt de Waal”. Ook op andere plekken kan de

ook met bruikbare alternatieven. Een sociale stad

unieke ligging van de stad versterkt worden door

betekent een stad van betrokken, dynamische en

een verbinding te zoeken met de ecologische hoofd-

creatieve mensen. Samen met hen werken wij aan

structuur, richting de Betuwe, het Reichswald, langs

een mooie stad.

de Waal en de Maas en het Pieterpad. De stad heeft groene longen nodig, onderling verbonden en voor-

De juiste schaal

zien van wandel- en fietsroutes. Natuurspeeltuinen

De samenleving is de afgelopen decennia ingewik-

en wildernisparken maken natuur weer van jongs af

kelder geworden met grote, soms logge en bureau-

aan onderdeel van het leven. Bijkomend voordeel is

cratische organisaties waar mensen zich een num-

dat het gezond leven bevordert.

mer voelen. Standaardisatie en schaalvergroting kan voor een instelling voordelen opleveren, ook voor

Durf te delen

een gemeente, maar een burger voelt zich niet altijd

Niemand kan voor zichzelf opeisen wat de natuur

meer aangesproken en soms genegeerd. GroenLinks

ons biedt. Datgene dat we produceren en wat we van

wil dat de burger of cliënt centraal staat en dat

de natuur gebruiken is voor ons allemaal. We produ-

professionals goed durven luisteren en vragen wat

ceren het gezamenlijk, we bezitten het gezamenlijk

iemand nodig heeft. Dat zegt ook iets over de manier

en we gebruiken het gezamenlijk. Wij kiezen ervoor

waarop de gemeente haar werk moet doen: geef

dat we eerlijk met elkaar delen. Ook zetten we ons

mensen de ruimte voor eigen initiatief. GroenLinks,

in om de economie van Nijmegen lokaal te maken:

een emancipatiepartij bij uitstek, juicht het toe

we kopen geen energie meer uit Noorwegen of Saoe-

dat mensen zelf hun woning bouwen, hun energie

di-Arabië, maar maken het uit ons eigen groenafval

opwekken, hun groente verbouwen en met elkaar

(compost). Nijmegen is een wij-stad: we kijken naar

voor oudere familieleden zorgen. Onafhankelijk,

elkaar om, springen op de bres voor elkaar. Met el-

menselijk en creatief: bewoners zijn bondgenoten

kaar werken we aan een mooie stad.

van elkaar en van de gemeente. We juichen de onafhankelijke en kritische inslag van veel Nijmegenaren van harte toe. Dat vraagt van de gemeente en de 3

Prioriteiten

Dankwoord

De komende jaren wil GroenLinks het volgende be-

We zijn de tientallen actieve stadgenoten dankbaar

reiken voor Nijmegen:

die hebben meegedacht aan dit verkiezingsprogramma. In werkgroepen, thema-avonden, persoonlijke

1

2

3

We maken (regionale) afspraken met werkgevers

interviews en wijkbijeenkomsten, hebben we als

voor het beschikbaar stellen van leerwerkplek-

programmacommissie vele goede ideeën mogen

ken en stageplaatsen en het begeleiden van

ontvangen. We zijn gemotiveerd om samen met alle

werkzoekenden naar werk;

bewoners te werken aan een mooie stad.

We blijven zorg bieden voor mensen die dat nodig hebben. De landelijke bezuiniging op de

Programmacommissie

huishoudelijke hulp draaien we met eigen mid-

Noël Vergunst (voorzitter), Fatma Ali,

delen van de gemeente grotendeels terug;

Pepijn Boekhorst, Bert Frings, Giedo Jansen,

Elk stadsdeel of elke wijk krijgt een sociale

Marloes Morshuis, Hester Stoker (stagiaire)

broedplaats, waar wijkbewoners elkaar kunnen ontmoeten en ideeën kunnen uitgroeien tot nieuwe initiatieven/projecten. Ook komen er sociale wijkteams waar bewoners snel en laagdrempelig hun zorgvraag beantwoord zien; 4

In 2018:

- liggen er minimaal 50.000 zonnepanelen in de stad;

- zijn er minimaal 25.000 woningen op het warmtenet aangesloten;

- draaien vijf windmolens en zijn er nog eens vijf in aanbouw;

- hebben we 10% extra energie bespaard in vier jaar tijd.

Om dit doel te bereiken investeren we de komende vier jaar in schone energie en isolatie;

5

De ontwikkeling van het stationsgebied, Waalfront en Waalsprong hebben prioriteit. Andere bouwplannen in de stad gaan alleen door als ze voldoen aan een behoefte. Zo houden we de stad ook groen;

6

De fiets krijgt letterlijk voorrang in de stad. Op het fietspad, bij het parkeren en voor het verkeerslicht. Fietskilometers zijn gezond, veilig en zorgen voor schone lucht;

7

We maken de gemeente zo transparant mogelijk; alle gemeentelijke informatie wordt zoveel mogelijk openbaar;

8

We stimuleren kleine culturele initiatieven en geven ruimte aan nieuwe experimenten;

9

Bij het handhaven van veiligheid waarborgen we de rechten en privacy van onze inwoners;

10 We investeren in: ✓✓ betaalbare zorg voor iedereen die het nodig heeft; ✓✓ meer goed geïsoleerde en betaalbare woningen; ✓✓ het opwekken van betaalbare, schone en lokale energie; ✓✓ meer natuur- en wandelroutes; ✓✓ een aantrekkelijker, veiliger en groener stationsgebied. 4

Hoofdstuk 1

We zijn een solidaire stad Nijmegen is een stad waarin voor iedereen plek is.

De schaal voor het organiseren van ondersteuning

Iedereen moet mee kunnen doen, ongeacht seksuele

en van zorg is voor GroenLinks de wijk. Daarom

voorkeur, geloof, ras of cultuur, wel of geen beper-

zetten we versneld in op de vorming van sociale

king. GroenLinks koestert diversiteit. Tegelijkertijd

wijkteams in de hele stad. Deze teams vormen de

wil GroenLinks dat ook iedereen daadwerkelijk

toegangspoort voor burgers naar allerlei vormen van

meedoet. Iedereen wil zijn of haar leven naar eigen

steun en zorg. In wijkteams werken diverse profes-

inzicht kunnen inrichten en dromen waarmaken,

sionals samen, vanuit verschillende achtergronden.

alleen of samen met anderen. GroenLinks staat voor

Zonder veel regels en protocollen zorgen we dat

een lokale overheid die daarvoor de voorwaarden

mensen de ondersteuning en zorg krijgen die zij no-

schept. Een dienstbare en zorgzame overheid, die

dig hebben, uitgaande van wat mensen, samen met

kansen biedt op werk, een fatsoenlijk inkomen, een

familie en hun netwerk, nog zelf kunnen.

betaalbare woning, uitstekend onderwijs en goede zorg. En we willen die kansen eerlijk delen.

De stijgende werkloosheid baart ons grote zorgen. Het midden- en kleinbedrijf (MKB) is belangrijk voor

Mensen met wie het even niet goed gaat, die pech

de werkgelegenheid en draagt bij aan het voorzie-

hebben of verkeerde keuzes hebben gemaakt, laten

ningenniveau en de dynamiek in de stad. Daarom

we niet vallen. En ook als je voor langere tijd bent

hebben we oog voor de belangen van het MKB. In de

aangewezen op hulp van de overheid, moet je de

bouwsector wordt door de crisis nog maar beperkt

regie over je eigen leven kunnen houden. We willen

gewerkt. Maar er is wel een grote vraag naar betaal-

dat niemand in armoede leeft. We ondersteunen

bare woonruimte en naar aangepaste en levens-

mensen bij het vinden van betaald werk of een an-

loopbestendige woningen. Samen met woningcor-

dere maatschappelijke activiteit. Zo stimuleren we

poraties blijven we zoeken naar mogelijkheden voor

dat iedereen kan deelnemen aan de samenleving.

betaalbare nieuwbouw en renovatie van huurwoningen. We zetten in op woningisolatie en toepassing

GroenLinks gaat ervan uit dat ieder mens iets kan

van duurzame energievormen. Dat levert veel nieuw

en wil, en dat mensen zich verantwoordelijk voelen

werk op én lagere woonlasten voor de bewoners.

voor elkaar. Het is goed als mensen elkaar ondersteunen en hun zorg en welzijn onderling regelen;

Elk kind verdient een goede start, in een gezon-

dat er een meer solidaire samenleving ontstaat. Sa-

de omgeving en met onderwijs dat achterstanden

menredzaamheid in wijken en buurten, waarbij ook

wegwerkt en talenten ontwikkelt. GroenLinks wil

‘zorgvragers’ en ouderen een actieve bijdrage kun-

investeren in jeugd: kinderen de ruimte geven, met

nen blijven leveren aan de samenleving. Daarmee

voldoende speel- en sportvoorzieningen. Jongeren

ontstaat er een andere verhouding tussen burgers en

uitdagen om zich in te zetten voor anderen en ze

overheid.

verantwoordelijkheid geven. We willen niet dat jongeren voortijdig afhaken: iedereen die leerplich-

Burgers die zelf meer initiatieven ontplooien, vra-

tig is, zit op school of volgt een leerwerktraject. Het

gen om een lokale overheid die investeert om het

beroepsonderwijs sluit goed aan op het lokale en re-

zelfstandig functioneren van inwoners mogelijk te

gionale bedrijfsleven en waar dat nog niet het geval

maken. Bijvoorbeeld door gerichte hulp, het creëren

is, wordt dat verbeterd.

van ontmoetingsplekken of het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers. Een gemeente die samen met haar inwoners zoekt naar een passende oplossing voor hun problemen. Zij zijn daarbij het uitgangspunt, niet het aanbod van allerlei instellingen. Deze onttutteling stelt mensen in staat om hun eigen leven vorm te geven.

5

“Eetbaar Grootstal is een verdienste van betrokken bewo-

middels zijn er 22 buurtbewoners actief in het verbouwen

ners. Dankzij de groene politiek in Nijmegen kreeg ons

van groenten en fruit, 9 mensen staan op de wachtlijst.

initiatief volop medewerking van de gemeente”, aldus

Spontaan worden er oogsten uitgedeeld of zaden en plant-

Vera Ros, initiatiefneemster van deze buurtmoestuin. Toen

jes uitgeruild. “Een jaar geleden had ik nog geen verstand

zij vorig jaar haar vaste baan kwijtraakte, besloot zij om

van tuinieren. Het is hartstikke leuk om van elkaar te

in haar omgeving op zoek te gaan naar mensen die samen

kunnen leren. En als ik door de buurt wandel, groet ik

een moestuin wilden beginnen. De animo bleek groot: in-

ineens mensen die ik nog nooit eerder had gezien!”.

6

In de komende jaren krijgt de gemeente er veel

loven in mensen die zelf het initiatief nemen en we

extra taken bij. Delen van de zorg uit de AWBZ, de

willen hen hier de ruimte voor geven. Daarbij hoort

jeugdzorg en de verantwoordelijkheid voor mensen

een gemeente die initieert, faciliteert, meewerkt aan

aan de onderkant van de arbeidsmarkt komen bij

de oplossing van problemen van mensen en zelf-

de gemeenten te liggen. Tegelijkertijd krijgen de ge-

regie stimuleert. Een lokale overheid die er écht is

meenten daarvoor minder geld dan nu beschikbaar

als het nodig is en die mensen niet laat vallen. Een

is. De enige manier om dit goed te regelen is door

lokale overheid die bij mensen het vertrouwen in de

het hanteren van een aantal basisprincipes:

politiek herstelt en die zicht biedt op een duurzame

✓✓ mensen en hun mogelijkheden zijn het uit-

en sociale toekomst.

gangspunt in plaats van alleen de financiën; ✓✓ de beste manier om zaken te organiseren is

Het streven is dat iedereen zoveel mogelijk bij een

om dat integraal te doen: de wijken/stadsdelen

reguliere werkgever een plaats kan vinden, in een

krijgen één budget voor alle vormen van onder-

baan, een werkervaringsplaats of als vorm van dag-

steuning.

besteding. Dit bevordert ook de sociale integratie en

✓✓ iedereen draagt naar vermogen bij. De sterkste

het gevoel van eigenwaarde.

schouders dragen de zwaarste lasten. Ouderen, allochtonen en jongeren worden echter

Hoe houden we de stad sociaal? 1

2

harder getroffen door de crisis en raken vaker hun

GroenLinks wil dat er (regionale) afspraken wor-

baan kwijt. Voor GroenLinks is het belangrijk dat

den gemaakt met werkgevers voor het beschik-

iedereen meedoet en niemand langs de kant komt

baar stellen van leerwerkplekken en stageplaat-

te staan. De gemeente blijft zich inzetten voor de

sen.

activering en waar nodig bij- en omscholing van uit-

We blijven zorg bieden voor mensen die dat

keringsgerechtigden zodat ze gemakkelijk de draad

nodig hebben. De landelijke bezuiniging op de

kunnen oppakken. Zo stimuleren we dat iedereen


kan deelnemen aan de samenleving.

delen van de gemeente grotendeels terug. 3

GroenLinks streeft ernaar dat in elk stadsdeel/

GroenLinks wil bedrijven aantrekken die milieu-

wijk een “sociale broedplaats” komt, waar wijk-

vriendelijk werken om zo de duurzaamheid én de

bewoners elkaar kunnen ontmoeten en samen

werkgelegenheid in Nijmegen te versterken. Daar-

ideeën kunnen uitgroeien tot nieuwe initiatie-

bij kijken we naar wat onze regio nodig heeft. Een

ven/projecten. Ook komen er sociale wijkteams

minder eenzijdige economische ontwikkeling van de

waar bewoners snel en laagdrempelig hun zorg-

regio geeft meer economische veerkracht.

vraag beantwoord zien. Voor mensen die (nog) geen kans maken op de

1.1 Participatie en inkomen

arbeidsmarkt zoekt de gemeente alternatieven:

Nijmegen verkeert net als de rest van Nederland in

scholing, participatie- en seniorenbanen, leerwerk-

zware financiële tijden. De bijdrage vanuit het rijk

plaatsen, stageplaatsen, vrijwilligerswerk, dagbeste-

neemt af en de werkloosheid stijgt. Geen zonnig plaa

ding. En mensen die zelf een bedrijf willen starten

tje, maar een crisis biedt ook mogelijkheden. Groen-

ontvangen actieve ondersteuning.

Links wil op een sociale en duurzame manier de problemen aanpakken, kansen creëren en benutten.

GroenLinks heeft oog voor de potentie van iedere Nijmegenaar. Dat betekent soms tijdelijk in mensen

De economische recessie, de demografische ver-

investeren zodat ze later permanent een waardevol-

anderingen (vergrijzing, ontgroening, krimp) en de

le bijdrage kunnen leveren. Zo wordt het mogelijk

ernst van de milieuproblematiek dwingen de over-

dat een vluchteling met een (taal)achterstand op de

heid tot innovatie en initiatief. We zien in de samen-

arbeidsmarkt terechtkomt. Vluchtelingen met een

leving veel ondernemende creativiteit en innova-

opleiding mogen met behoud van hun uitkering een

tiekracht. Overal in Nederland zijn al vele groene

intensieve cursus Nederlands volgen en krijgen de

ondernemers, lokale energiecoöperaties, nieuwe

kans om zich in een paar jaar bij te scholen.

buurtzorgorganisaties en andere plaatselijke ‘doehet-zelvers’. Daarin zit een enorm potentieel om werkelijke antwoorden te vinden voor de uitdagingen waarvoor we staan. GroenLinks heeft een groot vertrouwen in deze ‘krachten van onderop’. We ge7

GroenLinks is voorstander van meer inzet op het

4

Gemeente Nijmegen werkt samen met de stich-

voorkomen van fraude. Vergaande middelen die een

ting voor vluchtelingen studenten UAF en zoekt

inbreuk doen op het privéleven van burgers, zoals

andere financieringsbronnen om vluchtelingen

24-uurs-cameraobservatie bij vermoeden van bij-

(bij) te scholen en klaar te stomen voor de Ne-

standsfraude, worden echter niet ingezet als hand-

derlandse arbeidsmarkt.

havingsmiddel.

5

Bij de bestrijding van uitkeringsfraude ligt de nadruk op preventieve handhaving, zoals voor-

GroenLinks kijkt kritisch naar de omvang van het

lichting en worden de consequenties van fraude

ambtelijk apparaat, maar eventuele bezuinigingen

duidelijk gemaakt.

mogen niet leiden tot grotere afstand tussen cliën-

6

We willen de dienstverlening voor jongeren

ten en hun contactpersonen bij de gemeente. Groen-

laagdrempeliger maken door een JongerenLoket

Links heeft een passende dienstverlening hoog in

op het ROC te realiseren. Zo weten meer jonge-

het vaandel. Dit komt niet alleen de burgers ten goe-

ren het loket te vinden en kan meer preventief

de, maar voorkomt ook een te hoge werkdruk voor

gehandeld worden.

de ambtenaren. Zwaardere casussen verdienen meer

7

Jongeren die zich bij het JongerenLoket melden

zorg, daarom wil GroenLinks een betere verbinding

krijgen een realistisch plan van aanpak mee,

en samenwerking tussen de verschillende diensten

met zaken die ze moeten regelen in afwachting

zorgverleners.

van hun uitkering. Onderzocht wordt of jongeren in plaats van een uitkering in dienst van

Van de Sociale Dienst verwachten we een ‘uitruk-

de gemeente kunnen komen om zinvol werk te

mentaliteit’. Als mensen zich bij het loket melden

verrichten.

omdat het water hen aan de lippen staat, wordt

8

De samenwerking tussen de ambtenaren van de

geen afspraak over zes weken gemaakt: die worden

sociale dienst en de sociale wijkteams moet ver-

meteen geholpen. Jongeren die bij het JongerenLo-

beterd worden. Zo krijgt de cliënt de zorg waar

ket aankloppen voor een uitkering, hoeven niet de

hij behoefte aan heeft.

wettelijke termijn van vier weken te gaan zitten dui-

9

De gemeente brengt jaarlijks een minima-ef-

mendraaien. Zij krijgen advies en ondersteuning om

fectrapportage uit, waardoor zichtbaar wordt

een persoonlijk plan te maken. GroenLinks vindt dat

bij welke groepen mensen de crisis het hardste

er onderzocht moet worden of deze jongeren na vier

aankomt en welke ondersteuning noodzakelijk

weken een arbeidscontract bij de gemeente kunnen

is. Hierbij is speciale aandacht voor het toene-

krijgen in plaats van een uitkering.

mend aantal zzp’ers dat moeite heeft om rond te komen.

Verder zijn we van mening dat de dienstverlening

10 Huishoudens met lage inkomens blijven we

voor werk en inkomen ook in de wijken thuishoort.

ondersteunen om te voorzien in levensbehoeften

Daarom moeten de wijkteams uitgebreid worden

en de mogelijkheid mee te doen aan de samenle-

met specialisten op het gebied van werk en inkomen.

ving, zoals sport en cultuur.

Actiepunten

Wat hebben we bereikt?

1

✓✓ Minimabeleid in Nijmegen is stevig neergezet

Uitkeringsgerechtigden krijgen met behoud van uitkering bij- en/of omscholing om te kunnen

en overeind gebleven, ondanks flinke Haagse

werken in kansrijke sectoren. Dit kan door deel-

bezuinigingsdrift.

name aan leerwerktrajecten via bijvoorbeeld het

✓✓ Er zijn leerwerkbedrijven opgericht, waar men-

ROC of maatschappelijke instellingen, inzet van

sen op een leerwerkplek een opleiding volgen

werkcorporaties en via subsidiëring van werkge-

voor een gericht beroep.

vers. 2

✓✓ Bij inkoop en subsidies hanteert de gemeente

De gemeente Nijmegen stelt als grote werkgever

een eis van 5% social return (inzet van werkzoe-

werkplekken beschikbaar voor activering van

kenden).

mensen met een bijstandsuitkering. 3

✓✓ Een speciale formulierenbrigade helpt mensen

We maken met het bedrijfsleven afspraken over

met het aanvragen van financiële ondersteuning

het in dienst nemen van jongeren, ouderen,

van Rijk en gemeente.

laaggeschoolden en mensen met een beperking.

✓✓ Mensen met schulden worden beter geholpen

De gemeente stelt bij subsidies en inkoop als

hun financiën op orde te krijgen.

randvoorwaarde dat 5 tot 8% van de werknemers mensen met een uitkering of beperking zijn. 8

1.2 Onderwijs

en jeugdhulpverlening is hierbij een voorwaarde.

In het onderwijs worden de fundamenten gelegd

Speciale aandacht is nodig voor het voorkomen en

voor een mooie en succesvolle toekomst van kinde-

aanpakken van ‘thuiszitters’ – zeker na de invoering

ren. Goed onderwijs betekent een goede start. Dat

van het passend onderwijs.

betekent: eventuele achterstanden inhalen en altijd het beste uit kinderen halen.

Goed onderwijs leidt tot goede kansen op de arbeidsmarkt. In Nijmegen is de aansluiting van het

Goed onderwijs zorgt ook voor een innovatieve en

(beroeps)onderwijs op de arbeidsmarkt nog niet

energieke samenleving: de school staat midden in de

optimaal. GroenLinks wil dat het aantal vroegtijdig

samenleving. Dit idee kan wat ons betreft veel meer

schoolverlaters omlaag gaat. Iedereen die leerplich-

worden versterkt. Het schoolgebouw wordt een plek

tig is, volgt een opleiding of heeft een leerwerkplek.

waar leerlingen goed onderwijs krijgen, maar waar

GroenLinks wil dat de gemeente initiatieven onder-

ook gebruik wordt gemaakt van duurzame ener-

neemt om met ondernemers in de regio afspraken te

gie, waar leerlingen in schooltuinen wroeten, waar

maken over stage- en leerwerkplaatsen. Via educatie

leerlingen na schooltijd de mogelijkheid hebben te

beogen we (taal)achterstanden weg te werken, so-

sporten, spelen of om rustig huiswerk kunnen ma-

ciale zelfredzaamheid en participatie te bevorderen

ken. Wellicht is er plek om op school werkplekken te

en doorstroming naar vervolgonderwijs en beroep/

maken voor zzp’ers. Kortom: de school is een plaats

arbeidsmarkt mogelijk te maken. Goede aansluiting

waar mensen samenkomen.

van volwassenenonderwijs op beroepsonderwijs is hierbij noodzakelijk.

GroenLinks is voor het behoud van het systeem van centrale inschrijving, waarbij kinderen in principe in

Leerlingvriendelijke schoolroutes zijn voor Groen-

de eigen wijk naar school gaan. Zo gaan we zwar-

Links belangrijk. Scholieren en studenten maken

te en witte scholen tegen en krijgen we gemengde

veel gebruik van de fiets en het openbaar vervoer.

scholen in de wijk. Wel willen we het centraal aan-

GroenLinks wil dit actief ondersteunen door knel-

meldpunt voor scholen oudervriendelijker maken.

punten bij scholen op te lossen en het gebruik van

Zo kunnen ouders een bewustere keuze maken voor

de fiets te stimuleren. Voorrang voor de fiets!

een school die bij hun kind past. Ouders voelen zich zo meer betrokken bij de school. Dat versterkt de

Hoger onderwijs

kwaliteit van het onderwijs en de school als ont-

Radboud Universiteit en HAN zijn iconen voor Nij-

moetingsplek. Er is landelijk een discussie over de

megen. Zij zorgen voor een instroom van veel jong

gemeentelijke bijdrage aan het leerlingenvervoer

talent, bedrijvigheid en gezelligheid in de stad. Het

naar levensbeschouwelijke scholen. Nijmegen heeft

is belangrijk te zorgen dat Nijmegen een aantrek-

gelukkig voldoende goede scholen en we streven er

kelijke plaats blijft voor studenten. Als gemeente

daarom naar dat kinderen zo dicht mogelijk naar

hebben we geen bemoeienis met het onderwijs zelf,

een school gaan. Een bijdrage voor leerlingenvervoer

maar GroenLinks vindt het bijzonder belangrijk met

willen we daarom primair inzetten voor kinderen

Universiteit, Hogeschool en ROC in gesprek te blijven

die speciale zorg nog hebben en niet vanwege de

om vroegtijdig afhaken te voorkomen en ervoor

levensbeschouwing van de ouders.

te zorgen dat doorstroming mogelijk blijft. Anders gezegd: er moeten doorlopende leerlijnen zijn van VMBO naar MBO naar HBO en universiteit.

Achterstanden worden voortijdig aangepakt. Vooral het bestrijden van taalachterstand is essentieel. Met peuterspeelzalen en kinderopvang maakt de

Actiepunten

gemeente afspraken over voor- en vroegschoolse

1

Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten

educatie, waarbij wordt ingezet op verbetering van

worden nog scherper aangepakt. In de subsidie-

de kwaliteit van de leidsters/docenten en een goede

overeenkomsten met scholen moeten resultaat-

overdracht naar de basisschool.

afspraken over (school)verzuim en vroegtijdig schoolverlaten worden vastgelegd. Dat kan in de vorm van percentages.

Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten worden 2

actief aangepakt. Daarbij wordt altijd onderzocht

GroenLinks wil dat er (regionale) afspraken met werkgevers worden gemaakt voor het beschikbaar

of er iets aan de hand is in de privésituatie of op

stellen van leerwerkplekken en stageplaatsen.

school, zoals pesten of leerachterstanden. Een goede 3

samenwerking tussen (Regionaal) Bureau Leer-

GroenLinks wil met ouderraden onveilige schoolroutes inventariseren en aanpakken.

lingzaken, instellingen voor voortgezet onderwijs 9

4

5

6

7

GroenLinks wil meer aandacht voor overgewicht

1.3 Jeugd

en gezondheid op scholen, door deelname aan

Kinderen en jongeren in Nijmegen doen ertoe voor

het programma ‘De gezonde en sportieve school

GroenLinks. Zij hebben de toekomst en zijn de toe-

- XL’ te vergroten.

komstige inwoners van onze gemeente. We nemen

GroenLinks wil meer aandacht voor discrimina-

hun wensen daarom serieus. We betrekken kinderen

tie en pesten op school. Op iedere school wordt

en jongeren actief bij alles wat voor hen wordt geor-

voorlichting gegeven over seksuele diversiteit.

ganiseerd. GroenLinks wil met jongeren in gesprek,

De gemeente stimuleert het oprichten van gay

hen stimuleren en uitdagen en inspelen op hun

straight allianties (GSA’s) op scholen en in buur-

behoeftes. We praten niet óver jongeren, maar mét

ten van leerlingen/buurtbewoners die solidair

jongeren als het gaat over de inrichting van speel-,

ondersteuning bieden bij incidenten jegens ho-

sporten ontmoetingsplekken/ruimte, het jonge-

mo’s en transgenders die in hun woonomgeving

renwerk, de bestrijding van jongerenoverlast en de

worden gepest en geïntimideerd .

decentralisatie van de jeugdzorg.

GroenLinks pleit voor brede scholen van basisonderwijs tot voortgezet onderwijs, waar kinder-

In 2015 krijgt de gemeente de taak van jeugdzorg er-

opvang, onderwijs, sport en andere activiteiten

bij. Dat gaat wel gepaard met een forse bezuiniging.

voor jongeren samenkomen. Deze brede scholen

GroenLinks zet ook bij deze decentralisatie in op

blijken bijvoorbeeld in Finland erg goed te wer-

het organiseren van ondersteuning en zo nodig zorg

ken en te zorgen voor hoogwaardig onderwijs.

zo dichtbij mogelijk, dus in wijken. In de jeugdzorg

GroenLinks stimuleert schoolbesturen, kinderop-

staat de persoonlijke benadering voorop (maat-

vangcentra en sportverenigingen om de samen-

werk) en de hulp wordt zoveel mogelijk op wijk- of

werking te zoeken met omliggende organisaties.

gemeentelijk niveau georganiseerd. De betrokken

GroenLinks stimuleert het aanleggen en onder-

professionals krijgen meer handelingsvrijheid en

houden van schooltuinen door scholen. Daar

bureaucratie wordt tegengegaan. Minder bureaucra-

waar scholen tegen hinderende regelgeving aan

tie betekent ook meer vertrouwen geven aan profes-

lopen, maakt GroenLinks ruim baan en komt er

sionals. Voor mensen die hulp vragen is er dan geen

ondersteuning. Basisscholen worden gestimu-

gezichtsloze instantie ver weg, maar een bekend

leerd om groene schoolpleinen aan te leggen. Er

gezicht dichtbij.

wordt niet bezuinigd op natuur- en milieueduca8

tie op basisscholen en het voortgezet onderwijs.

Bij jeugdhulp hoort ook specialistische hulp zoals

Nijmegen wordt steeds internationaler. We

geestelijke gezondheidszorg, hulp voor jeugd met

onderzoeken of er behoefte is aan een interna-

een licht verstandelijke beperking en de gesloten

tionale school. Hiermee wordt Nijmegen nog

jeugdhulp in het kader van ernstige opgroei- en

aantrekkelijker voor buitenlandse werknemers,

opvoedingsproblemen. GroenLinks vindt dat de

zoals bij NXP en de universiteit.

gemeente Nijmegen de aanpak van meer specialistische ondersteuning met de regiogemeenten moet


afstemmen. Gemeenten zullen op regionaal niveau

✓✓ Het centraal inschrijfpunt voor het basisonder-

afspraken moeten maken om zwaardere, specialisti-

wijs functioneert zodanig dat vrijwel alle kinde-

sche jeugdzorg goed te organiseren en te financieren.

ren in hun eigen buurt naar school gaan.

Op deze manier, en ook door vaker te voorkomen dat specialistische zorg of uithuisplaatsing noodzakelijk

✓✓ Vroegtijdig schoolverlaten is aangepakt en is dalende. Hardnekkig is echter de achterstand van

is, kunnen de wachtlijsten tot een minimum wor-

allochtone jongeren.

den beperkt en kan er binnen het budget gewerkt worden.

✓✓ Alle risicokinderen krijgen een arrangement op een peuterspeelzaal aangeboden, in het kader

Waar overlast door jongeren wordt ervaren (zoals

van vroeg- en voorschoolse educatie.

lawaai, vernielingen en geweld), helpt negeren net

✓✓ Dankzij het onderwijsprogramma Schools Out! is de acceptatie van homoseksualiteit onder jonge-

zo weinig als louter hard aanpakken. Het gaat erom

ren toegenomen.

duurzame oplossingen te vinden: met jongeren praten, ruimte bieden en grenzen stellen, afspraken

✓✓ Het preventief project alcoholmatiging leidt tot een afname van alcoholgebruik onder jongeren

maken, toezicht houden (jongerenwerkers, politie),

onder de 16 jaar.

zo nodig alternatieve activiteiten organiseren en straffen bij misdragingen. Met jongerenbuurtbemiddeling geven we jongeren daar een actieve rol in. 10

“Ik zoek nog een professionele danspartner, dus als iemand

bij om er voor andere mensen te zijn. Onlangs heeft ze

zich geroepen voelt...?”, lacht Wiepy van Kuppeveld,

ook De Voorleeshond opgericht. Hierbij kunnen kinderen

voormalig Nederlands kampioen rolstoeldansen. In Wijk-

met onder andere leesproblemen verhalen vertellen en

centrum Dukenburg Meijhorst geeft ze samen met zeven

voorlezen aan speciaal daarvoor getrainde honden. Zo

vrijwilligers les in rolstoeldansen. “Mijn leerlingen zijn me

ontwikkelen ze spelenderwijs handvaten die hun reguliere

dankbaar. Als ze eenmaal de drempel over zijn, vinden ze

leerproces op school vergemakkelijken. Ook de kinderen

het hartstikke leuk!”. Het zit in de aard van deze bezige

worden met veel plezier door Wiepy begeleid.

11

Actiepunten

voortdurend groeien. Preventie is van oudsher de

1

Om jongeren te betrekken bij de maatschappij

taak van gemeente. Met het nieuwe beleidsplan voor

kunnen zij een maatschappelijke stage doen.

de WMO is in Nijmegen in 2011 al een voorschot ge-

Jongeren moeten zich kunnen oriënteren op de

nomen op deze ontwikkeling. GroenLinks kiest voor

samenleving. De opgebouwde samenwerking en

een wijkgerichte inzet, met zo min mogelijk bureau-

het netwerk van bedrijven en instellingen waar

cratie, protocollen en regels en met zo veel mogelijk

scholieren stages lopen, kan gewoon blijven

inzet op wijkniveau voor zelfstandige professionals.

draaien, ondanks de Haagse bezuiniging. 2

3

Er komt een overzicht waarop activiteiten staan

GroenLinks vindt dat mensen zelf de macht over

die de gemeente uitvoert om jongeren bij de

hun eigen leven moeten houden. Mensen die onder-

politiek en besluitvorming te betrekken. Bijvoor-

steuning nodig hebben, worden nu te vaak benaderd

beeld: als we in Dukenburg het jongerenwerk an-

vanuit hun beperking. Mensen kunnen echter veel

ders willen opzetten, praten we met de jongeren

meer. GroenLinks vindt dan ook dat er gevraagd mag

in Dukenburg. Wat zijn hun wensen en dromen?

worden naar wederkerigheid, zonder te vervallen

Daarbij worden verschillende media ingezet.

in verplichting. We moeten zoeken naar een balans

Om de inbreng van ouders en jongeren in de

tussen wat mensen zelf (nog) kunnen, informe-

aanpak van zorg en ondersteuning te waarbor-

le zorg van leden uit iemands sociale netwerk en

gen, onder andere bij de jeugdzorg, vindt Groen-

professionele zorg en ondersteuning. Voor de meest

Links dat er een gemeentelijke en ook regionale

kwetsbaren zal altijd een vangnet beschikbaar blij-

adviescommissie moet komen. Er moet een

ven.

regionale ombudsfunctie voor de zorg komen waar burgers terechtkunnen met klachten.

GroenLinks vindt dat er vanuit het principe van zelfregie altijd een mogelijkheid moet zijn om de on-


dersteuning te ontvangen in de vorm van persoons-

✓✓ Het project Op Jezelf, dat jongeren die dreigen te

gebonden budget.

ontsporen ondersteunt, is structureel opgenomen in het jongerenwerk.

Omdat GroenLinks gelooft in de kracht van mensen

✓✓ De (financiële) problemen voor de opvang van

moeten veel meer mogelijkheden benut worden om

daken thuisloze jongeren zijn opgelost en er is

mensen in hun eigen omgeving te laten bepalen

structureel budget beschikbaar voor deze voor-

welke voorzieningen en ondersteuning nodig is.

ziening.

GroenLinks streeft ernaar dat in elke wijk een ‘socia-

✓✓ Met jongeren wordt succesvol geëxperimenteerd

le broedplaats’ komt, fysiek maar zeker ook virtueel,

met zelfbeheer in jongerencentra.

waar mensen elkaar kunnen ontmoeten om ideeën

✓✓ In Dukenburg zijn drie uitvoeringsorganisaties

uit te werken en projecten gezamenlijk op te pak-

gaan samenwerken in Jongerenwerk Dukenburg,

ken. Een goed voorbeeld is de Wijkfabriek in Oud-

waardoor met minder geld kan worden gedraaid.

West waar Hobbywerkplaats, zzp’ers en zorgaanbie-

✓✓ Bezuinigingen hebben weinig negatief effect

der elkaar gevonden hebben in het zelf draaien van

gehad op het aanbod en het bereik. Ze zijn onder

een wijkcentrum, waarin tal van activiteiten plaats

andere gerealiseerd door het schrappen van

vinden.

dezelfde activiteiten die door meerdere organisa-

Actiepunten

ties werden aangeboden.

1

1.4 Zorg & Welzijn

In 2015 is een stadsdekkend netwerk van (12 tot 15) Sociale Wijkteams gerealiseerd.

Mensen met een beperking, een chronisch of een

2

We blijven zorg bieden voor mensen die dat

psychosociaal probleem ontvangen ondersteuning

nodig hebben. De landelijke bezuiniging op de

die passend is om aan de samenleving te kunnen


blijven meedoen of thuis te kunnen blijven wonen -

delen van de gemeente grotendeels terug.

zorg heeft een doel.

3

Bij de overdracht van taken naar de gemeente wordt een onafhankelijke (regionale) ombuds-

De gemeenten krijgen er veel zorgtaken bij: begelei-

functie gecreëerd waar burgers terechtkunnen

ding en persoonlijke verzorging uit de AWBZ en de

met klachten.

Jeugdzorg. Maar voor die taken ontvangt de gemeen-

4

Er blijft voor iedereen die er aanspraak op kan

te veel minder geld van de rijksoverheid. Landelijk

maken een vorm van het PGB, persoonsgebon-

zien we de uitgaven voor zorg en ondersteuning

den budget, bestaan. 12

5

Om beter aan te sluiten bij de diversiteit in de

✓✓ Samenwerking is het nieuwe sleutelwoord voor

stad moeten zorgaanbieders meer aandacht

alle organisaties die zorg en ondersteuning in

besteden aan het kunnen omgaan met mensen

Nijmegen aanbieden.

met een verschillende achtergrond. Dat wordt in 6

7

✓✓ De dienstverlening aan burgers met betrekking

subsidievoorwaarden vastgelegd.

tot de WMO is drastisch verbeterd. Mensen ho-

Minstens 5% van de werknemers in dienst van

ren binnen drie weken hoe het er met hun aan-

de gemeente zijn mensen met een beperking.

vraag voorstaat. Het aantal bezwaarschriften en

Deze norm wordt ook gehanteerd bij contracten/

beroepszaken tegen de gemeente is sinds 2011

inkoop/subsidies met andere organisaties.

fors gedaald, dankzij de inzet van premediation:

Er moet veel meer gebruik worden gemaakt van

overleggen voordat het tot een rechtszaak komt.

ervaringsdeskundigheid bij burgers zelf. Met het

✓✓ Vanuit de afdeling Zorg & Welzijn wordt gewerkt

zelfregiecentrum is hiermee een begin gemaakt.

met klantenpanels, belangen- en cliëntenorgani-

Maar ook bij de inzet van het eigen netwerk en

saties, die advies geven over uitvoering en beleid.

vrijwilligers en de bemensing van Stips (inloop-

✓✓ De voorbereiding op de extra taken vanaf 2015 is

punten waar burgers terechtkunnen met vragen

vastgelegd in uitgangspunten, gebaseerd op het

over zorg & welzijn en werk en inkomen) en om-

Nijmeegse WMO-beleid, en opgepakt in samen-

budsfuncties is ervaringsdeskundigheid belang-

werking met de acht regiogemeenten.

rijk. 8

9

GroenLinks zet wijken of buurten met de leuk-

1.5 Maatschappelijke opvang

ste, meest inspirerende initiatieven jaarlijks in

Soms vallen mensen over de rand en kunnen ze niet

het zonnetje.

meedoen in de samenleving. Dat kan komen door

Er komt een commissie die bij de meest kwetsba-

een psychische aandoening, maar ook door versla-

re groepen blijft meekijken of de uitvoering van

ving of door combinaties daarvan. Binnen de maat-

de nieuwe taken door de gemeente goed gebeurt

schappelijke opvang is GroenLinks voorstander van

en er geen mensen tussen wal en schip vallen.

het volgen van de lijn ‘preventie – opvang – herstel’. De afgelopen jaren is in Nijmegen ingezet op het re-


aliseren van voldoende voorzieningen. Daarbij lag de

✓✓ Geld voor zorg en welzijn wordt daar ook aan

nadruk vooral op het onderdeel opvang. GroenLinks is van mening dat er een balans moet zijn tussen op-

besteed en niet aan andere zaken.

vang aan de ene kant en preventie en herstel aan de

✓✓ De omschakeling naar wijkgerichte inzet van zorg en welzijn is al gestart in zes wijken, waar-

andere kant. Dat betekent meer nadruk op vormen

onder Dukenburg en Hatert, met de komst van

van ondersteuning dichtbij mensen, zowel in de fase

Sociale Wijkteams.

voorafgaand aan opvang, als in de fase na de opvang. Opvangvoorzieningen zijn zo klein mogelijk en

✓✓ In alle wijken/stadsdelen is een inlooppunt gestart, een StadsInformatiePunt (Stip), waar

bedoeld voor tijdelijk verblijf. Daarbij geldt dat orga-

burgers terechtkunnen met vragen over zorg &

nisaties die in dit werkveld actief zijn veel meer en

welzijn en werk en inkomen. Deze Stips worden

beter met elkaar moeten samenwerken. Uiteraard is

gedraaid door vrijwilligers, mensen met een

het zo dat voor de meest kwetsbaren altijd een vang-

leerwerkbaan in samenwerking met een beperkt

net beschikbaar moet zijn. De voorzieningen worden

aantal professionals. Ook cliënten- en belangen-

samen met de regiogemeenten vormgegeven.

organisaties leveren hiervoor mensen.

Actiepunten

✓✓ Met Zorgkantoor en zorgverzekeraar VGZ is een

1

contract afgesloten voor de opbouw van wijk-

Gemeenten in de regio Nijmegen en Rivieren-

gerichte zorg. Zij betalen vanaf 2013 mee aan

land maken samen met woningbouwcorpora-

een pilot Wijkteams. Daarnaast betalen zij mee

ties afspraken over het beschikbaar stellen van

aan preventieve activiteiten. Zo is er extra geld

huisvesting voor mensen uit de opvang, zodat

beschikbaar voor: ouderen, snellere ondersteu-

ambulante begeleiding meer mogelijk is. 2

ning voor mensen met psychische klachten

Op een nog te zoeken locatie in Nijmegen-Noord

(basis GGZ), bewegen (jongeren) en bestrijding

Skaeve Huse, huisvesting voor een zeer kleine

van overgewicht. Op dit moment is Nijmegen

groep mensen die niet in een (groep)setting kun-

de enige grote stad waar de samenwerking ook

nen wonen. Goede communicatie en afspraken

financieel is waargemaakt.

met omwonenden is hiervoor een randvoorwaarde.

✓✓ Er is een Zelfregiecentrum van start gegaan voor mensen met een beperking. 13

3

4

Alle organisaties gebruiken dezelfde methodiek

Actiepunten

en beschrijving van hun werkwijze. Daardoor

1

De gemeente ondersteunt initiatieven voor be-

kunnen we de kwaliteit en prijzen van verschil-

wegen en sport voor risico- of bijzondere aan-

lende organisaties beter met elkaar vergelijken

dachtsgroepen als ouderen, allochtone meiden,

en zijn de resultaten beter zichtbaar.

mensen met een beperking. 2

Samenwerking tussen organisaties leidt tot

De gemeente voert een actief beleid om discriminatie op de sportvelden en in de sportclubs

financiële voordelen voor gemeenten. Tegelijker-

tegen te gaan.

tijd wordt het werk beter uitgevoerd. Met deze 3

hervorming gaan we de komende jaren onver-

Bij de 100ste editie van de 4-Daagse in 2016 zorgt de gemeente voor extra aandacht voor bijzonde-

minderd door.

re doelgroepen. Wat hebben we bereikt?

4

✓✓ De regieteams, die met dwang en drang ach-

Sporten voor mensen met een beperking worden actiever gepromoot. De gemeente organiseert

ter de voordeur kunnen komen van multipro-

daarvoor (een of meerdere) aansprekende eve-

bleem-huishoudens zijn stadsbreed actief.

nement(en). Clubs stellen hun deuren open voor

✓✓ De noodopvang voor uitgeprocedeerde asielzoe-

sporters en vrijwilligers met een lichamelijke of

kers is nog steeds nodig en is voor de komende

geestelijke beperking.

jaren structureel gefinancierd.

5

✓✓ Het eerste project Skaeve Huse, huisvesting voor

Er komt een sportaccommodatie voor turnen en judo, waarin ook sportmedische voorzieningen

een zeer kleine groep onaangepaste eenlingen,

en talentbegeleiding en de organisatie van de

staat in de steigers.

7-Heuvelenloop worden gehuisvest.

✓✓ Zorgaanbieders werken veel meer samen, vaak

6

in geïntegreerde teams, tegen minder kosten.

Geweld op het veld wordt in Nijmegen niet getolereerd. De gemeente neemt een actieve rol

✓✓ De samenwerking van Iriszorg, NIM en Pro

in het voorkomen en bestrijden van geweld op

Persona, waarbij medewerkers samen in één

het veld, bijvoorbeeld door het organiseren van

team verantwoordelijk zijn voor de aanpak van

stadsbrede informatiebijeenkomsten voor coa-

mensen met ernstige problemen, heeft geleid tot

ches en begeleiders van teams.

een forse besparing.

7

De nieuwe nevengeul van de Waal biedt mooie kansen voor de verdere ontwikkeling van de wa-

1.6 Sport

tersport in Nijmegen. De gemeente stimuleert en

Sporten is gezond, ontspannend en draagt bij aan

ondersteunt watersportverenigingen om samen

sociale cohesie, integratie en tolerantie. GroenLinks

te werken en zich bij de nevengeul te vestigen.

wil dat iedereen in beweging komt. Sport is niet alleen een doel op zich, het is ook essentieel voor


gezondheid en sociale contacten. In Nijmegen is de

✓✓ De zwembaden in de Goffert en Dukenburg blij-

afgelopen tien jaar vooral ingezet op het realiseren

ven open.

van goede sportaccommodaties. Met succes. Groen-

✓✓ De bouw van topsportcomplex in het groene

Links vindt dat de focus de komende jaren gericht

Goffertpark is van de baan. Hiermee is ook een

moet zijn op het vergroten van het aantal mensen

groot financieel risico voor de gemeente afge-

dat sport en voldoende beweegt. Speciale aandacht

wend.

gaat daarbij uit naar groepen die minder bewegen/

✓✓ NEC is waardevol voor Nijmegen. Toch geeft de

sporten of extra gezondheidsrisico’s lopen, zoals ou-

gemeente geen financiële steun meer aan NEC,

deren, allochtone meiden en kinderen met overge-

omdat het een commerciële organisatie is.

wicht. De gemeente Nijmegen moet de combinatiefunctionarissen sport/bewegen wijkgericht inzetten met dit doel. Op deze aanpak wordt niet bezuinigd. Uiteraard blijft ook de (financiële) ondersteuning vanuit Stichting Leergeld voor kinderen uit gezinnen met een laag inkomen overeind, want iedereen moet kunnen meedoen. Voor senioren worden speciale programma’s ontwikkeld. De gemeente werkt daarbij samen met sportverenigingen, welzijns- en zorginstellingen en zorgverzekeraars.

14

Hoofdstuk 2

We zijn een duurzame stad Nijmegen is een stad met groene ambities. De

2

De ontwikkeling van het stationsgebied, Waalf-

afgelopen jaren is veel en succesvol geïnvesteerd

ront en Waalsprong hebben prioriteit. Andere

in schone energie, isolatie, natuur, recreatie en een

bouwplannen in de stad gaan alleen door als ze

duurzame economie. En als het aan GroenLinks ligt,

voldoen aan een behoefte. Zo bouwen we niet

zetten we daar een tandje bij. Want groen werkt: zo

voor leegstand en houden we de stad ook nog

levert investeren in isolatie en schone energie veel

eens groen.

banen op. En wie wil er nu niet wonen in een stad

3

De fiets krijgt letterlijk voorrang in de stad. Op

waar iedereen een lage energierekening kan heb-

het fietspad, bij het parkeren en voor het ver-

ben? Waar de oude kolencentrale plaatsmaakt voor

keerslicht. Fietskilometers zijn gezond, veilig en

windmolens en waar de fiets voorrang heeft? Met

zorgen voor schone lucht.

een prachtige groene omgeving én voor iedere bewo-

2.1 Klimaat en energie

ner ‘groen om de hoek’?

Nijmegen is een groene stad. Natuurlijk door de prachWe maken van heel Nijmegen een duurzame stad.

tige ligging tussen polder, stuwwal en vennen, maar

Bijvoorbeeld door te investeren in de stadsontwikke-

ook door de ruim 13.000 zonnepanelen op de Nijmeeg-

ling rond de nevengeul, het stadseiland, de stads-

se daken en de liefst 7,5% energiebesparing die de

brug en het Waalfront: die biedt prachtige kansen

afgelopen vier jaar is gerealiseerd – ondanks een groei

voor innovatieve en duurzame initiatieven. Maar ook

van het aantal inwoners. Nijmegen is een stad met

door de stad verder te vergroenen, door in te zetten

groene ambities, en daar mogen we trots op zijn.

op schone energie en woningisolatie en door te investeren in een groene economie. Daarbij maken we

Landelijk lopen we in de voorhoede, en dat is nodig

ruim baan voor initiatieven van inwoners. Onze stad

ook om ons doel te bereiken: Nijmegen energieneu-

barst van de groene ideeën en creatieve plannen

traal in 2045. Dat houdt in dat de stad net zoveel

en Nijmegenaren zijn eigenwijs en ondernemend

schone energie opwekt als ze gebruikt. We kunnen

genoeg om ze ook uit te voeren. Weg met overbodige

ons niet langer veroorloven om afhankelijk te zijn

regelgeving, bureaucratie en andere barrières: de

van fossiele brandstoffen en zo het klimaat nog

gemeente ondersteunt en stimuleert Nijmegenaren

verder onder druk te zetten. Dat is een forse ambitie,

om zelf duurzame actie te ondernemen. Tegelijker-

maar we zijn op de goede weg en de komende vier

tijd zijn we zuinig op de iconen van onze oude stad:

jaar willen we flink wat meters maken:

historische duurzaamheid en groene innovatie gaan

✓✓ In 2018 moeten er 50.000 zonnepanelen liggen op de Nijmeegse daken;

hand in hand.

✓✓ over vier jaar draaien er vijf windmolens op

Hoe maken we een duurzame stad? 1

Nijmeegs grondgebied en zijn er nog eens vijf in

In 2018:

aanbouw;

✓✓ liggen er minimaal 50.000 zonnepanelen in

✓✓ We zetten in op minimaal 10% energiebesparing

de stad;

over vier jaar;

✓✓ zijn er minimaal 25.000 woningen op het

✓✓ in 2018 moeten er minimaal 25.000 woningen

warmtenet aangesloten;

zijn aangesloten op het warmtenet.

✓✓ draaien vijf windmolens en zijn er nog eens vijf in aanbouw;

Als inwoners, gemeente en bedrijven de handen

✓✓ hebben we minimaal 10% energie bespaard

ineenslaan, zijn deze doelen prima haalbaar. We

(ten opzichte van 2014).

willen ruim baan voor bewoners, burgerinitiatie-

Om dit doel te bereiken investeren we in 2014-

ven en collectieven die energie willen opwekken of

2018 jaarlijks 1 miljoen euro in schone energie

besparen. Bureaucratie en trage procedures worden

en isolatie.

vereenvoudigd. De gemeente informeert en faciliteert en investeert jaarlijks 1 miljoen euro om deze doelen te bereiken. Inwoners en bedrijven die willen bijdragen aan een energieneutraal Nijmegen hebben in GroenLinks een natuurlijke bondgenoot. 15

Dankzij GroenLinks kwam er een gemeentelijke subsidie

hij verbruikt. Via een handgemaakte zender houdt hij bij

op de aanschaf van zonnepanelen tot stand.

hoeveel stroom zijn zonnepanelen opwekken. “Dat is ont-

Dit trok Koen Dechering over de streep: zeven jaar geleden

zettend gaaf om te zien!”, vertelt hij enthousiast, “Ik vind

schafte hij zijn eerste vier zonnepanelen aan. Vier jaar

duurzaamheid een belangrijk principe. We moeten zuinig

later liet hij er nog eens tien bijleggen op het dak van zijn

omgaan met onze grondstoffen en hulpbronnen.”

huis. Nu is hij geheel zelfvoorzienend in de stroom die

16

Tegelijkertijd wordt geïnvesteerd in het energiezui-

gemeente helpt woningcorporaties, scholen,

nig maken van gebouwen. Oude wijken en wonin-

stichtingen en sportclubs om dit voorbeeld te

gen hebben daarbij prioriteit. Er moeten afspraken

volgen.

komen met woningcorporaties om woningen met

6

De gemeente stimuleert eigen regie en initia-

de laagste energielabels versneld energiezuinig te

tieven van burgers en bedrijven door financiële

maken en huurders worden ondersteund als ze

impulsen en eenvoudige regelgeving. Burgerini-

zelf initiatief nemen. Ook bij nieuwbouw worden

tiatieven op het gebied van energieopwekking

eisen gesteld aan de energiezuinigheid. Iedereen

en -besparing zijn welkom en worden aange-

heeft recht op een lage energierekening. Groene

moedigd en ondersteund. Inwoners en bedrij-

investeringen zijn geen luxe, ze zijn noodzaak. En

ven kunnen centraal in de stad terecht bij een

ze zijn slim en rendabel: ze leveren financieel gewin

laagdrempelig energieloket voor voorlichting,

en groene werkgelegenheid op voor de stad. Groen

financiering en begeleiding.

werkt.

7

buurtbewoners die de handen ineenslaan om

Actiepunten 1

energie te besparen of op te wekken kunnen

De Nijmeegse energieaanpak werkt en wordt

rekenen op extra financiële ondersteuning en

verder versterkt, zodat Nijmegen op koers blijft

begeleiding. Dit geldt ook voor bewonerscol-

en in 2045 energieneutraal is. De prioriteit ligt bij

lectieven die bij gebrek aan een eigen dak voor

het opwekken van schone energie en bij isolatie.

zonnepanelen gebruik willen maken van zon-

De gemeente:

ne-energie die wordt opgewekt op daken van

✓✓ stelt jaarlijks 1 miljoen euro beschikbaar voor

andere gebouwen, zoals scholen en wijkcentra.

subsidie en groene leningen;

8

✓✓ stimuleert en ondersteunt burgers en organisaties om te investeren in schone energie en

uitgebannen, nu is de inzet dat over vier jaar

isolatie;

geen huizen meer zijn met energielabel F en E.

✓✓ versimpelt waar nodig de procedures;

Hierbij wordt ingezet op een stevige verbetering.

✓✓ zorgt voor een klimaatloket waar burgers te-

De gemeente maakt hiervoor samen met de woningcorporaties een actieplan en betaalt de

Waar mogelijk worden windmolens geplaatst.

eventuele extra rente op investeringen die cor-

Dat doen we samen met bewoners, door pro-

poraties moeten doen. Huurders die zelfstandig

jecten op te starten waarin ook burgers kunnen

actie willen ondernemen krijgen ondersteuning

participeren en investeren. Voorbeeldlocaties

van de gemeente. Energiearmoede (waarbij de

zijn langs de A15 en de A73, waarbij ook moge-

energierekening meer bedraagt dan 10% van het

lijkheden worden onderzocht om dit samen met

inkomen) wordt uitgebannen: iedereen heeft

buurgemeenten te doen. In 2015 zal de kolencen-

recht op een lage energierekening.

trale Electrabel waarschijnlijk vertrekken en kan

3

4

9

Nieuwbouwwoningen worden zo ontworpen en

de vervuilende schoorsteen plaatsmaken voor

gebouwd dat zij makkelijk energieneutraal (te

een of meerdere windmolens.

maken) zijn, bijvoorbeeld door optimale benut-

Het warmtenet wordt verder uitgerold, zodat

ting van de zonnestand, warmte-koudeopslag

afvalverwerker ARN in 2018 energie kan leveren

en aansluiting op het warmtenet. De gemeente

aan 25.000 huishoudens en de campus.

maakt hierover van tevoren afspraken met pro-

De gemeente geeft het goede voorbeeld en

jectontwikkelaars en bouwers en controleert die

streeft ernaar in 2018 het equivalent van het

afspraken. Een lage energierekening maakt deze

energieverbruik van de gemeentelijke organisa-

woningen ook interessanter voor kopers.

tie op te wekken door het plaatsen van wind-

5

Prioriteit bij woningisolatie ligt bij huurwoningen met de slechtste energielabels. Label G is

rechtkunnen voor informatie en financiering. 2

Samenwerken wordt beloond: collectieven en

10 De gemeente blijft zich actief inzetten om bedrij-

turbines, binnen de gemeentegrenzen of elders.

ven, deskundigen en organisaties aan elkaar te

Daarvoor zijn drie à vier windmolens nodig.

koppelen om samen een concrete en haalbare

De gemeente zet ook de komende jaren in op het

route uit te stippelen naar een energieneutrali-

verder vergroenen van gemeentelijke gebouwen.

teit in 2045. Het initiatief Power2Nijmegen wordt

Waar nodig worden energiebesparende maatre-

verder uitgebouwd.

gelen getroffen, waar mogelijk worden de daken

11 Ondernemers die energiezuinige alternatieven

vol gelegd met zonnepanelen. Met het geld dat

inzetten voor terrasverwarming, krijgen hun

deze besparing op de energierekening oplevert

terrasvergunning sneller en goedkoper.

worden andere gebouwen verduurzaamd. De 17

12 De Nijmeegse havens en de sluis Weurt krijgen

✓✓ Er zijn subsidieregelingen voor zonnekracht,

walstroom voor schepen die aanmeren. Vervui-

groene daken, waterafkoppeling en aardgastaxi-

lende dieselmotoren zijn niet meer nodig voor

’s. Ook zijn er duurzaamheidsleningen en krijgen

de stroomvoorziening.

eigenaren van woningen een premie wanneer zij

13 GroenLinks wil dat winkels niet voor de mus-

hun woning isoleren.

sen stoken. Daarom moeten de deuren dicht

✓✓ Nijmegenaren kunnen zonnepanelen kopen die

en koelingen worden afgesloten. Bedrijven zijn

op het dak van een gemeentelijk pand liggen.

wettelijk verplicht rendabele energiemaatrege-

De energie die de zonnepanelen op de gemeen-

len te nemen. Wij willen dat de gemeente gaat

telijke daken opwekken, wordt afgetrokken van

controleren of dit echt gebeurt.

de energierekening van de eigen woning van de

14 Nijmegen heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd

deelnemer.

in het versneld energiezuinig maken van de

✓✓ Basisscholen in Nijmegen gaan in de toekomst

openbare verlichting. GroenLinks wil dit door-

meer gebruikmaken van duurzame energie,

zetten door Nijmegenaren op te roepen te kijken

bijvoorbeeld door zonnepanelen op hun dak te

waar de openbare verlichting uit kan of kan

leggen.

worden ingeschakeld door sensoren. Op deze

✓✓ De komende jaren investeert de gemeente Nij-

manier wordt energie bespaard en de lichtver-

megen jaarlijks twee miljoen euro in de eigen

vuiling verminderd. Waar mogelijk en wenselijk

gebouwen om deze duurzamer te maken.

kiezen we voor diervriendelijke groengekleurde

✓✓ Het warmtenet wordt gerealiseerd waardoor in

LED-verlichting.

2015 vrijwel alle huishoudens in de Waalsprong

15 Afval beschouwen we als herbruikbare grondstof

(en later het Waalfront) hun woningen verwarmen

en daarom zijn we daar zuinig op. We draaien de

met restwarmte van de afvalcentrale in Weurt.

boel om bij het aanbieden van afval: het aanbie-

✓✓ Het Groene akkoord in de stadsregio zorgt ervoor

den van bruikbaar afval als papier, plastic, GFT

dat bij het bouwen van woningen en bij ge-

en blik wordt zo eenvoudig mogelijk, terwijl we

biedsontwikkeling nadrukkelijk wordt gelet op

restafval zoveel mogelijk ontmoedigen.

duurzaamheid, van energiebesparing tot toegan-

16 Zwerfafval wordt – in overleg met buurtbewo-

kelijkheid woningen (sociale duurzaamheid).

ners – opgeruimd op de dag dat ander afval als

✓✓ Op verschillende industrieterreinen is het moge-

plastic en oud papier is opgehaald.

lijk om eenvoudig een miniwindturbine neer te

17 We ondersteunen de ‘Repair Cafés’ in de stad,

zetten, wat een optie is voor duurzame energie-

bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van

opwekking.

ruimte of bescheiden opstartsubsidies. Repair

✓✓ Het energieverbruik van de stad Nijmegen is in

Cafés zijn onderdeel van de oplossing van het

2012 verder gedaald. Ten opzichte van het jaar

afvalprobleem: door ze te repareren worden

2011 daalde het verbruik met 3,12%. Ten opzich-

minder vaak kapotte apparaten weggegooid.

te van 2008 is het stedelijk verbruik met 7,36%

Daarnaast zorgen de Repair Cafés voor uitwisse-

gedaald.

ling van kennis, het leggen van contacten en het

✓✓ Met groot succes is de inzameling van plastic in-

opdoen van inspiratie.

gevoerd, wat heeft geleid tot een sterke afname

18 Dankzij GroenLinks is Nijmegen schaliegasvrij

van restafval en daarmee tot een kostenbespa-

verklaard. We zetten alle juridische middelen in

ring per huishouden.

(zoals bestemmingsplannen) om dat zo te houden.

✓✓ Er is aandacht gekomen voor ‘omgekeerd inzamelen’. Dit betekent dat het voor bewoners zo


gemakkelijk en goedkoop mogelijk wordt ge-

✓✓ In het project Plant je Vlag in de Vossenpels

maakt om waardevolle afvalstromen gescheiden

(Lent) bouwen individuen en groepen bewoners

aan te leveren, waardoor het ‘afvalbeleid’ veran-

zelf hun woningen die meestal ecologischer en

dert in ‘grondstoffenbeleid’. Door het aantrekke-

energiezuiniger zijn dan wettelijk noodzakelijk

lijker te maken herbruikbare grondstoffen apart

is. Ook gaan deze bewoners de openbare ruimte

aan te leveren gaat het recyclingpercentage

zelf ontwerpen en beheren.

omhoog en vermindert de hoeveelheid onbruik-

✓✓ Walstroom voor schepen die aanmeren aan de

baar restafval.

Waalkade, geen vervuilende dieselmotoren meer.

✓✓ De gemeente Nijmegen heeft in een bestem-

✓✓ Bij station Heyendaal staat kunstwerk de Zon-

mingsplan vastgelegd dat het niet is toegestaan

neboom dat duurzaamheid, techniek en kunst

dat er binnen haar grenzen genetisch verander-

verbindt.

de landbouwproducten worden geteeld. 18

2.2 Natuur en recreatie

4

Kinderen worden gestimuleerd zoveel mogelijk

Mensen wonen graag in een groene omgeving. Groen

te genieten van groen en natuur. Buurten die

is prettig om in te verblijven, groene speelplekken

natuurspeeltuinen willen opzetten of onderhou-

voor kinderen dragen bij aan hun gezondheid en

den, worden daarbij gesteund door de gemeente.

groen en water in de stad zorgen voor verkoeling

5

In de bestaande stad bebouwen we geen open-

tijdens warme zomers. Nijmegenaren hebben het

baar groen. Woningbouw mag niet ten koste

getroffen met de groene omgeving en uiterwaarden.

gaan van waardevol groen.

De komende jaren wordt de verbinding tussen stad

6

We kiezen voor plantsoorten die passen bij

en de omliggende natuur verder versterkt. Met het

het klimaat en de omgeving van Nijmegen en

project ‘ruimte voor de rivier’ en de nevengeul wordt

een versterking zijn voor de bestaande flora en

een uniek water- en groengebied gemaakt aan de

fauna. Op plekken die daarvoor geschikt zijn

oevers aan de Waal. Er ontstaat ruimte voor natuur,

experimenteren we met verwildering om de bio-

recreatie en sport. Het maakt Nijmegen nog aantrek-

diversiteit in de stad te stimuleren, bijvoorbeeld

kelijker voor toeristen.

door het realiseren van tijdelijke natuur. 7

Nijmegen blijft zich inzetten voor de bescher-

Groen in de stad zelf is net zo belangrijk voor een

ming van stadsvogels door toe te zien op de

prettige en gezonde leefomgeving. De afgelopen

naleving van het plaatsen van nestgelegenheden

jaren is erin geïnvesteerd dat iedere Nijmegenaar

in nieuwbouw, het behoud van nestgelegenhe-

maximaal 300 meter van een groene zone woont. De

den bij renovatie en het compenseren hiervan bij

komende jaren willen we het groen nog dichter bij

sloop.

de mensen brengen.

8

Om dieren in de natuur ruimte te geven, wil GroenLinks dat de groene gebieden zoveel

Stadsdelen als Dukenburg en Waalsprong hebben

mogelijk op elkaar worden aangesloten. Om de

veel groen. In sommige stadsdelen, zoals West,

bijensterfte tegen te gaan komen er verspreid

liggen nog veel versteende wijken. Inwoners van

over de stad bijenlinten, aaneengesloten groen

Nijmegen krijgen de ruimte om groen in hun eigen

met bijvriendelijke beplanting.

omgeving te creëren, zoals geveltuinen, moestuinen

9

Bij het beheer van het gemeentelijke groen staan

en natuurspeeltuinen. Dit verbetert de kwaliteit van

biodiversiteit en bescherming van dieren en hun

het groen en zorgt voor verbinding tussen mensen in

leefgebieden voorop. De gemeente gebruikt geen

hun eigen buurt. Stadslandbouwinitiatieven worden

schadelijke onkruidbestrijders zoals Roundup.

toegejuicht en gefaciliteerd door de gemeente. Loka-

10 De productie en consumptie van regionaal biolo-

le voedselproductie vormt een impuls voor de lokale

gisch voedsel wordt gestimuleerd. De gemeente

economie.

heeft een voorbeeldfunctie door in de kantines en bij evenementen zoveel mogelijk regionale en

Actiepunten 1

2

biologische producten te gebruiken.

Op het nieuwe Stadseiland bij de nevengeul

11 We juichen stadslandbouw en de aanleg van

kiezen we voor beperkte en compacte woning-

gezamenlijke moestuinen toe. Hiervoor kan bij-

bouw zodat er voldoende ruimte is voor groen en

voorbeeld grond die langdurig braak ligt worden

recreatie.

gebruikt. De gemeente faciliteert deze moestui-

We versterken het groen in de stad en het aantal

nen door bijvoorbeeld watervoorzieningen aan

bomen. Bomen zijn onder andere goed voor de

te leggen. Basisscholen worden gestimuleerd

verkoeling, luchtkwaliteit en biodiversiteit in de

deel te nemen aan moestuinprojecten en school-

stad. Er wordt ook geïnvesteerd in meer divers

tuinen in te richten, zodat kinderen leren waar

groen. Zo komen er meer openbare kruiden- en

hun eten vandaan komt.

bloemenweides in plaats van openbaar gazon. 3

12 Regenwater wordt zoveel mogelijk afgekoppeld

Versteende plekken in de wijken bieden kansen

van het riool en apart opgevangen. Dit belast het

voor vergroening. Bewoners die in hun eigen

riool minder en zorgt voor verkoeling in warme

omgeving groen willen creëren en beheren

zomers.

geven we daarvoor de ruimte en ondersteuning.

13 Nijmegen wordt nog aantrekkelijker voor het

Bestaande mogelijkheden zoals het adopteren

toerisme. We creëren wandelpaden en fietsrou-

van een boomspiegel, het stukje grond rondom

tes en verbeteren de mogelijkheden tot over-

een boomstam, brengt de gemeente onder de

nachten. Er komt een nieuwe stadscamping,

aandacht.

bijvoorbeeld op het Stadseiland of bij het Goffertbad. 19

2.3 Duurzame economie

14 Op de dijken nabij de stad maken de auto en motor plaats voor fietsers, skeeleraars, hardlo-

Nijmegen heeft een goede economische structuur.

pers en wandelaars.

We hebben een goed opgeleide bevolking en zijn door voorzieningen en infrastructuur aantrekkelijk

15 Een eventuele uitbreiding van het Goffertstadion mag niet ten koste gaan van het groen en de

als vestigingsplaats voor bedrijven en werknemers.

monumentale status van het Goffertpark.

Met de voltooiing van de nieuwe stadsbrug zijn werklocaties in Nijmegen-West goed verbonden met


Nijmegen-Noord.

✓✓ Er komt een natuur- en cultuurhistorisch centrum aan de Waalkade (de Bastei) van waaruit

GroenLinks zet in op een duurzame en kleinschali-

wandeltochten worden uitgezet naar de Ooijpol-

ge economie. Veel mensen in onze stad werken als

der.

zelfstandige. We geven hen letterlijk en figuurlijk de ruimte. De gemeente kan hen helpen met informatie

✓✓ Met de verkoop van (een deel van) Heumensoord aan waterbedrijf Vitens heeft Nijmegen geld

over het ondernemerschap en leegstaande panden

om extra te investeren in groen voor het Water-

kunnen worden ingericht als werkplaatsen en flex-

kwartier, het Willemskwartier en de Hatertse

plekken.

Hei. Doordat Natuurmonumenten Heumensoord De talrijke creatieve en innovatieve initiatieven in

beheert is de natuur daar veiliggesteld.

onze stad laten zich moeilijk plannen en organise-

✓✓ Om de bij te laten terugkeren hebben we bijenkasten geplaatst, planten we bijvriendelijke

ren en de gemeente moet ook niet de illusie of wens

struiken en bomen en gebruiken we geen giftige

hebben alles te kunnen sturen. GroenLinks wil juist

bestrijdingsmiddelen.

ruimte bieden voor creativiteit, innovatie en experiment.

✓✓ Nijmegen hanteert een groennorm. Binnen 300 meter van elke woning wordt gezorgd voor open-

Het Waalfront biedt nieuwe kansen: we zetten in

baar groen.

op de ontwikkeling van een creatief en innovatief

✓✓ Het Goffertpark blijft groen nu het geplande topsportcomplex definitief van de baan is. Verder

stadsgebied. Nu al zijn er ook in Nijmegen enkele

wordt het park in 2014 mooi opgeknapt vanwege

van deze plekken, zoals de Waarmakerij, PH7 en

het 75-jarig jubileum.

Metterswane. Hier kunnen creatieve ondernemers elkaar vinden en ontstaan nieuwe samenwerkings-

✓✓ Grootschalige bouw van het plan de Citadel in de Waalsprong is van de baan, zodat meer groen

verbanden en initiatieven waar de stad van profi-

behouden kan blijven in het nieuwe plan Hof

teert.

van Holland. Nijmegen biedt ruimte voor duurzame bedrijven.

✓✓ Op de Korenmarkt in de binnenstad staan geen auto’s meer maar is een stadsparkje aangelegd.

Door het stimuleren van isolatie en opwekken van

Ook komt er een park op de oude locatie van

duurzame energie is er werkgelegenheid ontstaan in

Zwembad Oost en is het Westerpark aangelegd

de duurzame sector. We kunnen dit verder verster-

aan de rand van Nijmegen-west,

ken door nieuwe technologieën te laten toepassen in nieuwe bedrijven, zoals chips-technologie in de

✓✓ Op initiatief van GroenLinks zijn er verschillende

gezondheidszorg.

natuurspeeltuinen gerealiseerd. ✓✓ Nijmegen zet zich in voor de bescherming van stadsvogels als de huismus, spreeuw en de gier-

Innovatie ontstaat steeds meer door samenwerking

zwaluw. We bevorderen nestgelegenheid in ge-

tussen verschillende organisaties. Dit kunnen we

bouwen en houden bij inrichting en beheer van

versterken door het bedrijfsleven verder te ver-

het groen rekening met de wensen van vogels.

binden met onderzoeksgroepen van de HAN en de

Ook geven we informatie over vogelvriendelijke

universiteit. De poorten van deze kennisinstellingen

maatregelen. Hierdoor is Nijmegen leefbaarder

kunnen nog verder open.

geworden voor vogels, maar ook voor mensen. De binnenstad is een belangrijke plek om te verblijven en biedt ook werk aan veel mensen. We bouwen geen winkelcentra voor winkels die ook in de binnenstad een plaats kunnen vinden. We houden het centrum veilig, bereikbaar en schoon door het vrachtverkeer in en rondom het centrum zoveel mo20

“Samen kun je meer dan alleen”, met deze gedachte startte

Zo werd er onlangs een collectief voor communicatie

Martine van Harten anderhalf jaar geleden Hubbels Co-

professionals opgericht. Daarnaast is Hubbels Cowerkplek

werkplek in Nijmegen-Oost. Professionals, zowel ZZP’ers

een trefpunt voor mensen die sociale innovatie en duur-

als thuiswerkers in loondienst, komen hier om te werken.

zaamheid een warm hart toedragen. “De leden zijn heel

Deze co- en flexwerkplek biedt hen de mogelijkheid om op

enthousiast”, vertelt Martine, “ze treffen hier gelijkge-

informele wijze met elkaar in contact te komen, kennis te

stemden en raken door elkaar geïnspireerd.”.

delen en waar mogelijk samen te werken aan projecten.

21

gelijk te beperken. Om de markt een nieuwe impuls

3

De gemeente ontwikkelt een integrale visie op

te geven zoeken we de mogelijkheid om een perma-

de sociale zekerheid van zelfstandigen, waarin

nente markthal te realiseren, zodat mensen de hele

elementen als de bijstandsverlening voor zelf-

week verse producten uit de regio kunnen kopen.

standigen en arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen worden opgenomen.

De gemeente heeft de vrijheid gekregen om zelf ope-

4

Er zijn in en rond Nijmegen genoeg bedrijventer-

ningstijden te bepalen. Hierover gaat de gemeente

reinen. Bij behoefte aan bedrijfsruimte gaan we

in overleg met ondernemers. We houden hierbij ook

na of we bestaande bedrijfsterreinen efficiënter

rekening met de kleine zelfstandige winkeliers.

kunnen inzetten. 5

De Nijmeegse binnenstad is de belangrijkste plek

De laatste decennia hebben de dienstensector, on-

voor horeca en winkels. Daarom zijn we geen

derwijs en gezondheidszorg zich sterk ontwikkeld in

voorstander van een grootschalig retailpark in

Nijmegen. Maar we mogen de industriegeschiedenis

Ressen. Dit leidt bovendien ook tot een te grote

niet vergeten. Innovatieve maakindustrie en logis-

aantasting van het groene en open landschap.

tiek zijn nog steeds belangrijke pijlers van de lokale

Vermenging van functies in wijken juichen we

economie en bieden veel werkgelegenheid, ook aan

soms juist toe. Zo biedt het Waalfront veel moge-

lager opgeleiden. Innovatie en maakindustrie gaan

lijkheden voor cultuur, recreatie en horeca.

in Nijmegen hand in hand.

6

We zoeken een locatie voor een permanente markthal waar mensen de hele week verse en

Op dit moment wordt veel gesproken over de eco-

regionale producten kunnen kopen.

nomische crisis en de oplopende werkloosheid. Dit

7

Vervuilende vrachtwagens houden we zoveel

is een groot probleem, maar we moeten nu ook al

mogelijk uit het centrum door het instellen van

voorbereid zijn op de periode ná de crisis. Over een

milieuzones. Het gebruik van fietskoeriers en

paar jaar kan de economie weer aantrekken en door

cargobikes wordt gestimuleerd.

vergrijzing kan er in bepaalde sectoren juist een

8

De laad- en lostijden voor goederen in de

tekort ontstaan aan arbeidskrachten. We moeten

binnenstad worden aangepast. Tot 10 uur is de

daarom een strategie ontwikkelen die ons voorbe-

binnenstad vrij toegankelijk voor goederenver-

reidt op deze ontwikkelingen. Daar hoort in ieder

voer en particulieren met een auto. Tussen 10 en

geval bij: Nijmegen blijft aantrekkelijk voor (buiten-

12 uur krijgt alleen gebundeld en schoon stads-

landse) werknemers om zich te vestigen, er is ruimte

vrachtvervoer toegang.

en infrastructuur voor nieuwe bedrijven die zich hier

9

Leegstand van winkels en kantoren wordt actief

willen vestigen, en zulke bedrijven worden niet als

tegengegaan. De gemeente houdt leegstand bij

concurrenten gezien, maar als onderdeel van een

en eigenaren worden aangeschreven en finan-

netwerkeconomie waarin mensen gebruik maken

cieel geprikkeld om hun pand (tegen een lagere

van elkaars expertise en samen werken aan inno-

huur) te verhuren. De gemeente werkt actief mee

vatie. De sterke punten van de Nijmeegse econo-

aan ruilverkaveling van winkels in de binnenstad

mie moeten met elkaar worden verbonden: health,

(concentratie van winkels in minder straten): zo

onderwijs, logistiek, industrie, horeca, winkelen,

houden we typische winkelstraten als de Hezel-

creatieve sector en kleinschaligheid.

straten en de Van Welderenstraat springlevend. 10 De Nijmeegse innovatieve kenniseconomie is ge-

Actiepunten 1

2

baat bij een goede verbinding tussen grote, inter-

Steeds meer mensen werken als zelfstandige

nationale bedrijven als NXP, Haskoning, Synthon

ondernemer. GroenLinks heeft een initiatiefvoor-

en kleine, vaak beginnende bedrijven. De gemeente

stel ingediend om de positie van zelfstandigen te

neemt een actieve rol op zich om deze verbinding

verankeren in het economisch beleid. De komen-

tot stand te brengen. Een verbinding tussen de

de jaren zetten we ons ervoor in dat zelfstan-

kenniseconomie en de maakindustrie is minstens

digen worden erkend als economische factor

zo belangrijk en wordt hierin meegenomen.

die van belang is voor de stad. Zij moeten de

11 De gemeente ontwikkelt een strategie voor de

ruimte krijgen om te ondernemen. De gemeente

periode na de crisis. We mogen als stad de boot

verbetert de contacten met en informatie aan

niet missen als de economie weer aantrekt. Met

zelfstandigen door een digitaal zzp-loket in te

werkgevers en onderwijsinstellingen zorgen we

richten.

voor juist opgeleide werknemers. Leegstaande

Zelfstandigen mogen als groep inschrijven op

kantoren en bedrijventerreinen worden geschikt

aanbestedingen van de gemeente.

gemaakt voor hergebruik. 22

12 In het stadscentrum mag woonruimte worden

Andere bouwplannen in de stad gaan alleen door als

ingezet voor de vestiging van een hotel, pension

ze voldoen aan een behoefte. De gebieden waar we

of bed & breakfast.

wel bouwen, lenen zich goed voor hoogbouw. Door geconcentreerd en op een paar plaatsen te bouwen,


kunnen we de stad groen houden.

✓✓ ZZP’ers krijgen dankzij een initiatiefvoorstel van GroenLinks een prominente plaats in het econo-

GroenLinks vindt dat iedereen recht heeft op betaal-

misch beleid van de gemeente.

bare woonruimte van goede kwaliteit. Nijmegen zet

✓✓ Geplande kantoorlocaties in de Waalsprong

de komende jaren stevig in op het realiseren van be-

(nabij station Lent) zijn geschrapt, zodat we niet

taalbare huurwoningen, omdat hier de meeste vraag

bouwen voor de leegstand.

naar is. Het liefst doen we dat door hierover goede

✓✓ Het geplande bedrijventerrein in het Beunings-

afspraken te maken met woningcorporaties . Wan-

veld is definitief geschrapt en ook bedrijventer-

neer corporaties hiertoe onvoldoende in staat zijn

rein op de Grift (nabij de A15) wordt een stuk

(door rijksbezuinigingen), investeren we als gemeen-

kleiner.

te zelf in de bouw van voldoende nieuwe betaalbare

✓✓ We besteden 100% duurzaam aan met een door

huurwoningen. Omdat we daarmee rente besparen

de gemeente Nijmegen zelf ontwikkelde duur-

op de bouwgrond, kan dit financieel verantwoord.

zaamheidsladder. Producten en bedrijven uit de regio krijgen daarbij een streepje voor vanwege

Dankzij de bouw van honderden nieuwe studenten-

het afstandscriterium (minder kilometers is

woningen is de kamernood in de afgelopen jaren

minder CO2).

verminderd. GroenLinks blijft er fors op inzetten dat iedere student een goede kamer kan krijgen in

2.4 Wonen en stedelijke ontwikkeling

Nijmegen.

Nijmegen is de oudste stad van het land en daar zijn we trots op. Al twintig eeuwen lang is het aangezicht

Onze stad kent ruim 70.000 woningen. We vinden

van onze stad permanent aan verandering onderhe-

het belangrijk dat deze energiezuiniger worden ge-

vig. Dat zien we terug in het straatbeeld: op het kops

maakt en we gaan dan ook onverminderd door met

plateau (Romeinen), op het Valkhof (Middeleeuwen),

onze energiebesparende plannen. We zorgen voor

op het Dobbelmanterrein en het Waalfront (indus-

een veilige, gezonde en groene woonomgeving in

triële revolutie), op de Singels (negentiende-eeuw-

wijken waar plek is voor iedereen. Nijmegen is een

se stadsuitleg), Plein 1944 (bombardement WO2),

ongedeelde stad: in iedere wijk staan zowel koop-

Dukenburg (woonwijken uit de jaren ‘70). GroenLinks

als huurwoningen, wonen jongeren en ouderen,

vindt dat we zuinig moeten zijn op ons erfgoed.

staan woningen, winkels en kleine bedrijven en goede scholen.

Tegelijkertijd willen we ruimte voor nieuwe ideeën en ontwikkelingen. GroenLinks wil de stad samen

Actiepunten

met burgers vormgeven. Mensen met ideeën voor

1

Woningcorporaties en gemeente ontwikkelen

een stuk grond, groepen die gezamenlijk een bouw-

een actieprogramma duurzaamheid. Energiebe-

project willen starten: de gemeente moet hen seri-

sparing, gebruik van duurzame energiebronnen

eus nemen en een kans bieden dit idee verder uit te

en materialen, circulair gebruik van grondstoffen

werken. We zorgen dat een eigen huis bouwen ook is

is daarbij uitgangspunt. 2

weggelegd voor mensen met een kleine portemon-

Leegstand van kantoren en winkels en sloop van

nee, door bijvoorbeeld goedkope percelen, erfpacht

scholen, kerken en boerderijen gaan we tegen

of leningen.

door actief mee te werken aan functieverandering maar ook door eigenaren hierop aan te spreken. Dit gebeurt bijvoorbeeld al succesvol op de singels.

De bouwcrisis verdient de komende jaren alle 3

aandacht, want er zijn enorme financiële risico’s

Voordat voor een pand een sloopvergunning

mee gemoeid. GroenLinks wil daar verstandig mee

wordt afgegeven, kijken we eerst naar mogelijk-

omgaan, zonder dat angst de enige raadgever wordt.

heden voor hergebruik. 4

We hebben er vertrouwen in dat de stad op termijn

Ouderen moeten zo lang mogelijk zelfstandig en

blijft groeien (het CBS voorspelt dat ook), en dat de

comfortabel kunnen wonen. Dat vereist geschik-

stilgevallen woningmarkt dan weer op gang komt.

te woningen. Met de corporaties en zorgpartijen

De ontwikkeling van het stationsgebied, Waalfront

maakt de gemeente afspraken over het aanpas-

en Waalsprong hebben prioriteit.

sen van woningen. 23

5

6

Naast ‘gewone’ woningen is het belangrijk dat

17 (Tijdelijke) Herbouw van cultuurhistorische

er voldoende woonplekken zijn waar mensen

monumenten is op sommige plekken goed in te

tijdelijk kunnen worden opgevangen. Mensen

passen. Bijvoorbeeld de Poort aan de Hertogs-

die de maatschappelijke opvang verlaten, krijgen

traat of de theeschenkerij in de Goffert. Particu-

daarna snel een huurwoning.

liere initiatieven hiervoor ondersteunen we.

GroenLinks wil geen jongeren- of studenten-

18 De beelden in de stad worden beter beschermd

quotum in Nijmeegse wijken. In panden waar

tegen diefstal door ze steviger te verankeren en

kamers worden verhuurd, willen we een goede

chips te plaatsen.

controle op brandveiligheid. Wanneer er overlast

19 De gemeente gaat door met de realisatie van

is voor omwonenden pakken we dat gericht aan. 7

8

nieuwe studentenwoningen.

Huurteams steunen met hun expertise huurders die te hoge huren moeten betalen. Ze zijn een ef-


fectief instrument om te werken aan betaalbaar

✓✓ Nieuwe huurwoningen blijven toegankelijk voor

wonen. Nijmegen blijft de huurteams dan ook

huurders met een kleine portemonnee. Hierover

ondersteunen.

hebben we harde afspraken gemaakt met de

We willen huurders(organisaties) meer zeggen-

woningcorporaties.

schap geven over hun eigen woonomgeving. Ze

9

✓✓ Op initiatief van GroenLinks verleent de ge-

krijgen een stem in de afspraken tussen corpora-

meente financiële ondersteuning aan de Huur-

ties en gemeente.

teams. Deze Huurteams gaan op verzoek langs

Aanvragen voor een omgevingsvergunning (bou-

bij huurders om te bepalen of de huurprijs goed

wen en slopen) staan niet alleen online maar

of te hoog is, gebruikmakend van een puntentel-

ook ter plaatse duidelijk aangegeven. Zo betrek-

ling waarmee zij de wettelijke maximale huur-

ken we omwonenden actiever.

prijs kunnen berekenen. Dankzij de Huurteams

10 We gaan enthousiast door met initiatieven als

besparen huurders duizenden euro’s.

‘PlantJeVlag’ waar bewoners zelf hun woning

✓✓ Ondanks forse bezuinigingen vanuit het Rijk,

ontwikkelen en bouwen. Duurzaam bouwen

blijven de Nijmeegse corporaties investeren in

en het samenwonen van meer generaties staat

energiezuinige huurwoningen.

centraal. Als gemeente maken we dat mogelijk

✓✓ In het zelfbouwproject ‘PlantJeVlag’ kunnen

door (starters)leningen, eerlijke grondprijzen en

mensen hun eigen woning ontwerpen en bou-

erfpacht.

wen. Er komen verschillende mensen te wonen

11 De bouwproductie van betaalbare huurwonin-

met een grote en kleine portemonnee. Hiermee

gen moet op gang blijven. Wanneer corporaties

is een bijzonder stukje Nijmegen ontwikkeld.

onvoldoende kunnen investeren, stellen we als

✓✓ Ondanks de economische crisis zijn er de afge-

gemeente hiervoor zelf geld beschikbaar.

lopen jaren duizenden woningen gebouwd in de

12 We ontwikkelen plannen voor tijdelijk gebruik

Waalsprong en de rest van de stad. GroenLinks is

van ruimte, bijvoorbeeld met stadslandbouw,

er trots op dat Nijmegen zich blijft ontwikkelen.

energieopwekking, natuurspeeltuinen of evene-

✓✓ Op initiatief van GroenLinks worden cultuurhis-

menten.

torische gebouwen de komende jaren beter be-

13 We zorgen ervoor dat historische verenigingen

schermd. Vooruitlopend daarop is de NYMA-wa-

jongeren actief betrekken bij de geschiedenis

tertoren, pal naast de nieuwe stadsbrug, na een

van onze stad: lesprogramma’s over monumen-

oproep van GroenLinks monument geworden.

ten en archeologie helpen daarbij.

✓✓ Het Valkhof en het Goffertpark krijgen een flinke

14 In Nijmegen-Noord, op het Valkhof en in het

opknapbeurt, waarmee ons groene erfgoed een

Waalfront zijn rijke archeologische vindplaatsen;

impuls krijgt.

daar gaan we zorgvuldig mee om. Industrieel erf-

✓✓ GroenLinks heeft zich met succes verzet tegen

goed, zoals de Honigfabriek, wordt beschermd.

de lelijke gebouwen die mooie historische stads-

15 De komende jaren stelt de gemeente met voor-

beelden ontwrichten. Zo zijn de oude panden

rang een lijst op met panden die beschermd

van Osnabrugge en Duthler al gesloopt.

moeten worden.

✓✓ Er zijn meer startersleningen verstrekt op de wo-

16 Het groene erfgoed van Nijmegen is erg belang-

ningmarkt en dit leidt tot dynamiek op de markt.

rijk: we zijn zuinig op onze parken en zorgen dat

✓✓ De gemeenteraad steunde een oproep van

historische bomenlanen (bijvoorbeeld in Duken-

GroenLinks om niet mee te werken aan het

burg) worden hersteld.

kabinetsplan om massaal huurwoningen te verkopen. 24

✓✓ In de periode 2010-2014 zijn 1250 studenteneen-

2

heden in aanbouw of gebouwd.

Er komt een servicedienst die fietsers in de stad hulp biedt bij pech onderweg. Hiervoor wordt

✓✓ Door het door GroenLinks geschreven initia-

een leerwerkbedrijf opgericht.

tiefvoorstel ‘aanvalsplan leegstand’ zien steeds

3

Fietsen krijgen meer plek in woonwijken en bij de

meer partijen het belang in van de aanpak van

Nijmeegse stations. Een centrale fiets-trommel,

leegstand.

een af te sluiten parkeerstalling voor fietsen in de

✓✓ In Malvert zijn de maisonnettewoningen pas

openbare ruimte, is een veilige en mooie oplossing,

gesloopt nadat goede plannen zijn gemaakt voor

ook voor grotere fietsen, e-bikes en bakfietsen.

de toekomst, op aandringen van GroenLinks en

4

Bromfietsers en scooters gaan zoveel mogelijk

andere partijen. Zo voorkwamen we sloop van

van het fietspad naar de rijbaan. Dat is veiliger

betaalbare woningen die plaats zouden maken

en gezonder voor iedereen. De politie gaat ge-

voor braakliggende grond.

richt controleren of er geen snelheidsduivels op de fietspaden rijden. De stimuleringsregeling om

2.5 Mobiliteit

vieze scooters in te ruilen voor schone elektri-

Mobiliteit is belangrijk voor mensen. Het betekent

sche scooters zetten we voort.

vrijheid, brengt mensen bij elkaar en zorgt ervoor

5

Er is de afgelopen jaren voldoende geïnvesteerd

dat mensen naar hun werk kunnen gaan. Maar

in de auto. De komende vier jaar worden geen

mobiliteit heeft ook schaduwkanten. De afgelopen

nieuwe investeringen gedaan, ook niet in het

jaren is al veel geïnvesteerd in het terugbrengen

doortrekken van de A73.

van lawaai, stank, fijnstof, verkeersslachtoffers en

6

CO2-uitstoot. Dat blijven we doen. GroenLinks wil

De gemeente stelt zich op als aanjager voor het gebruik van deelauto’s, dat scheelt kostbare par-

een gezonde, groene stad waarin plek is voor slimme

keerplaatsen en kan mensen flink geld besparen.

en duurzame mobiliteit. Dat betekent: voorrang voor

7

de fiets en schoon openbaar vervoer.

De oude spoorlijn Nijmegen-Kleve wordt opnieuw in gebruik genomen. Een (elektrische) lightrail/trein met tussenstops in Groesbeek,

Lopen en fietsen is gezond, goed voor het klimaat en

Kranenburg en Nütterden/Donsbrüggen zorgt

ook nog eens het goedkoopst. Een loop- of fietskilo-

voor een goede aansluiting verder Duitsland in.

meter kost de overheid veel minder dan een autoki-

8

We lobbyen bij het Rijk en NS om Nijmegen op het

lometer. En hoe minder auto’s op de weg, hoe meer

Nachtnet van de spoorwegen aan te sluiten. Zo

ruimte er is voor mensen die de auto per se nodig

kan iedereen ’s nachts met het openbaar vervoer

hebben. Samen met het Nijmeegse bedrijfsleven

terugkeren naar Nijmegen, en andersom. Daarvan

willen we werken aan afspraken om de autodrukte

heeft de stad economisch en cultureel profijt. Ook

op de weg verder terug te dringen.

lobbyen we voor het verbeteren (verdubbelen/ elektrificeren) van de spoorlijn naar Venlo en het

Het openbaar vervoer staat er in Nijmegen goed

verdubbelen van de spoorbrug bij Ravenstein.

voor. De bussen rijden op schoon biogas. Het open-

9

GroenLinks wil dat mensen met een beperking,

baar vervoer kan verder versterkt worden door de

ouderen en minima zoveel mogelijk zelf kunnen

aanleg van een tram of ander hoogwaardig openbaar

reizen met een betaalbaar openbaar vervoer.

vervoer (HOV). We kiezen voor een comfortabele en

Daarom willen we een gericht kortingsysteem

aantrekkelijk vervoerswijze die positieve effecten

en vinden we het belangrijk dat alle publieke

heeft op de economische ontwikkeling van onze

voorzieningen goed bereikbaar blijven met het

stad.

openbaar vervoer. 10 We zetten in op hoogwaardig openbaar vervoer

Actiepunten 1

(HOV) in de stad. Te beginnen met comfortabele

Het netwerk van snelfietspaden wordt verder

en snelle bussen op de route Heyendaal-Centraal

uitgebreid door fietsroutes aan te leggen naar

Station-Centrum-Station Lent-Ressen. We ma-

plaatsen rond Nijmegen, zoals Groesbeek, Cuijk

ken deze route vervolgens langzaam gereed voor

en de Ooijpolder. Door de aanleg van de Groene

de komst van de tram. Er wordt actief gelobbyd

Route voor het autoverkeer, ontstaat op andere

bij Rijk en Provincie voor een bijdrage aan deze

plekken in de stad meer ruimte voor de fiets. We

tramverbinding, want zonder een bijdrage van

maken straten zoals de Archipelstraat, Molen-

hogere overheden kan het niet. Na de stadsbrug

weg, IJpenbroekweg en Hengstdalseweg fiets-

zorgt de tram voor een fundamentele verbete-

vriendelijker.

ring van de bereikbaarheid van de stad. De bus blijft stoppen in het centrum. 25

11 We lobbyen in Den Haag om de snelheid op de

✓✓ Geparkeerde auto’s verdwijnen steeds meer uit

A73 bij Dukenburg terug te brengen naar 100

de straten van de binnenstad. De groene Nassau-

km/u. We vinden de gezondheid en nachtrust

singel is hier het beste voorbeeld van. De auto’s

van mensen belangrijker dan enkele seconden

staan nu even verderop in een ondergrondse

tijdwinst voor de automobilist.

parkeergarage.

12 Parkeren krijgt een eerlijke prijs: geen subsidie

✓✓ Het aantal (gratis) fietsenstallingen is flink uitge-

van de gemeente naar autoparkeerplaatsen.

breid bij het station en in de binnenstad. En dat

Schone auto’s betalen minder dan vervuilende

worden er na de opening van de fietsenkelders

auto’s, zodra dit wettelijk mag.

onder Doornroosje en Plein 1944 nog meer.

13 Het Nijmeegs parkeerbeleid is erop gericht om

✓✓ Nijmegen krijgt in 2014 een nieuw treinstation:

bezoekers van de stad zoveel mogelijk buiten

de Goffert.

de stad op te vangen (transferium). We kiezen

✓✓ De Nijmeegse stadsbussen rijden op groen gas,

voor terrassen, groen, speelplekken en ruimte

gemaakt van ons eigen GFT-afval. Daarmee is de

voor parkerende bewoners en moedigen daarom

bus dus een schoon streekproduct.

parkeren ondergronds en aan de rand van de

✓✓ Steeds meer scholen besteden aandacht aan de

binnenstad zoveel mogelijk aan.

verkeersveiligheid bij het halen en brengen van

14 Bij nieuwbouw kiezen we voor flexibele parkeer-

kinderen.

normen: zo hebben studenten minder auto’s dan

✓✓ Taxi’s, bestelbusjes, scooters en auto’s van de ge-

gezinnen.

meente Nijmegen rijden steeds meer op schone

15 De ringstraten en Waalkade gaan binnen de

brandstoffen (aardgas, biogas van gecontroleerde

autovrije zone vallen. De Waalkade wordt omge-

herkomst of elektriciteit).

vormd tot een mooie, breed opgezette en aan-

✓✓ Ook buiten parkeergarages zijn oplaadpunten

trekkelijke flaneerboulevard.

geplaatst voor elektrische motorvoertuigen.

16 Autoverkeer uit het Noorden, wordt via de Groe-

✓✓ De inrichting van de Groenestraat wordt groener

ne Route (Energieweg – Neerbosscheweg - Weg

en fietsvriendelijker.

door het Jonkerbos en Grootstalselaan) geleid. In

✓✓ In 2013 is het definitieve NS-station Nijme-

Nijmegen-West wordt streng gewaakt voor zowel

gen-Lent opgeleverd.

fijnstof-overschrijdingen als de verkeersonveilig-

✓✓ Het grote aantal verkeersborden in de stad wordt

heid.

teruggebracht. Dit vergroot het overzicht en

17 Ondanks verschillende verbeteringen is het

daarmee de veiligheid en bespaart bovendien

stationsgebied nog steeds niet veilig genoeg

kosten.

voor fietsers en voetgangers. De komende jaren

✓✓ Op initiatief van GroenLinks zijn de Nijmeegse

investeren we in het aanpakken en vergroenen

havens een jaar eerder gebaggerd dan gepland.

van het stationsgebied, zodat het een waardige

Hierdoor liggen de woonschepen veiliger en ont-

groene en aantrekkelijke entree is voor de stad.

staat in de Lindenberghaven de kans om oude

18 Bij grote concerten, evenementen en festivals

museumschepen te laten aanmeren.

komen er goede regelingen om bezoekers zoveel mogelijk met het OV te laten komen, zoals bijvoorbeeld Zevenheuvelenloop en Marikenloop al jaren doen. Dat ontlast de verkeersdruk op de stad, de omwonenden en het milieu. 19 De gemeente kijkt bij nieuw aan te leggen of aan te passen verkeerssituaties eerst naar toegankelijkheid en veiligheid voor voetgangers en fietsers. Wat hebben we bereikt? ✓✓ De meeste bushaltes zijn toegankelijk gemaakt voor mensen met een rolstoel of mensen die slecht ter been zijn. ✓✓ Het netwerk van snelfietspaden is de afgelopen jaren flink uitgebreid. Rood asfalt leidt snel, veilig en comfortabel vanuit Nijmegen naar Beuningen, Arnhem, Wijchen en Malden. 26

Hoofdstuk 3

We zijn een open stad GroenLinks staat voor vrijheid voor iedereen. In een

GroenLinks staat voor een kleurrijke en tolerante

open samenleving kun je zijn wie je bent en zeggen

samenleving, waaraan iedereen in gelijke mate en

wat je vindt. Mensen staan open voor andere ideeën,

in zo groot mogelijke vrijheid kan deelnemen. We

leren van elkaar, en creativiteit wordt gewaardeerd.

werken aan Nijmegen als pluriforme stad waar alle

Nijmegen is voor GroenLinks een kleurrijke, open en

mensen zich kunnen ontplooien en hun leven naar

bruisende stad, waar de blik naar buiten is gericht.

eigen keuze kunnen inrichten, zonder discriminatie,

Maar dat vinden we geen vanzelfsprekendheid. Het

racisme, seksisme of andere vormen van uitsluiting.

vergt permanent aandacht en open debat. Ruimte

Er is ruimte voor diversiteit en er zijn kansen voor

voor verschil bestaat alleen als de democratie goed

iedereen, ongeacht geslacht, etnische achtergrond,

werkt, grenzen continu in de gaten worden gehou-

geloof, handicap, of seksuele gerichtheid. De ge-

den en rechten worden beschermd.

meente zet zich actief in om discriminatie tegen te gaan en emancipatie te bevorderen. Uitgangspunt is

In een open en betrokken gemeente staan de

altijd dat vrijheden en verworvenheden van burgers

inwoners centraal en stelt de lokale overheid zich

gelden voor alle burgers. Vrijheid claimen voor jezelf

dienstbaar en betrokken op. In een open gemeente

betekent ook dat je diezelfde vrijheid hoort te gun-

accepteren we dat er vanuit verschillende groepen,

nen aan een ander. De verantwoordelijkheid voor

individuen en perspectieven wordt meegepraat over

een kleurrijke en tolerante samenleving ligt evenveel

en invloed wordt uitgeoefend op het beleid van de

bij de gemeente als bij haar inwoners. Alleen dan

gemeente. Dit vinden wij niet meer dan logisch

kunnen we in de stad de vruchten plukken van een

omdat GroenLinks het belangrijk vindt dat inwoners

diverse en open samenleving.

zich betrokken voelen bij de inrichting van hun leefomgeving en zich verantwoordelijk voelen voor het

Een voorwaarde voor een open samenleving is

welzijn van de hele stad. De lokale overheid veran-

dat mensen veilig zijn. Bij het handhaven van de

dert van allesbedenker en allesbeslisser steeds meer

openbare orde en veiligheid zetten we altijd eerst

naar facilitator. Immers, wie weet beter dan de inwo-

in op het voorkomen van overlast en criminaliteit,

ners waarom het gaat en wat er wel en niet goed

want we vinden preventie efficiënter dan repressie.

gaat in de eigen buurt. Op deze manier zetten we

We hebben oog voor de privacy van burgers en we

de waardevolle ervaring en kennis van alle betrok-

ondersteunen eigen initiatieven van burgers om

ken bewoners in om nog betere en toegankelijkere

hun omgeving leefbaar te houden. Door bewoners

dienstverlening voor elkaar te krijgen. Daarbij is het

en ondernemers te betrekken bij de veiligheid in

uitgangspunt dat in principe alle informatie, over-

hun leef- en werkomgeving zorgen we voor duur-

wegingen en besluiten van de gemeente openbaar

zame oplossingen voor overlast en criminaliteit. De

zijn (openbaar, tenzij…). Zo maken we samen een

gemeente moet de regie nemen en zorgen voor een

dienstbare, transparante en betrokken gemeente.

goede communicatie tussen professionals, bewoners en ondernemers.

Nijmegen als open stad is gebaat bij een dynamische culturele sector. Cultuur stelt vragen bij wat we

Nijmegen heeft de blik naar buiten. De open samen-

dachten zeker te weten, ze verbeeldt werelden die

leving stopt niet bij de gemeentegrens. GroenLinks

er niet zijn. GroenLinks realiseert zich dat kunst en

ziet kansen in samenwerking en kennisuitwisseling

cultuur bijdragen aan een stad waar mensen graag

met naburige gemeenten, ook over de grens, zoals

wonen, bedrijven zich graag vestigen, en toeristen

met Kleve. Ook wanneer we lokaal handelen, den-

graag komen. Het zorgt niet alleen voor persoonlijke

ken we mondiaal. De gemeente gaat daarom al haar

ontwikkeling en ontspanning, cultuur verbindt ook

producten, diensten en werk zoveel mogelijk duur-

mensen, en de culturele sector vormt een bron van

zaam, regionaal, diervriendelijk maar ook fair trade

werkgelegenheid en bestedingen. Juist in tijd van

inkopen, en omarmt het voortbestaan van internati-

crisis is het belangrijk om creativiteit alle ruimte te

onale stedenbanden in hun nieuwe rol als kennisma-

geven. Immers: creativiteit en een bloeiende culture-

kelaars. Bovendien koesteren we de internationale

le sector laat een stad bloeien en vernieuwen.

gemeenschap in Nijmegen, door de dienstverlening voor buitenlandse studenten en expats te verbeteren. 27

Hoe maken we Nijmegen tot een open stad?

stapje verder en dit inzichtelijk maken voor de bur-

1

We maken de gemeente zo transparant moge-

gers. GroenLinks wil daarom een actueel declaratie-

lijk; alle gemeentelijke informatie wordt zoveel

overzicht van alle gemeenteraadsleden, wethouders

mogelijk openbaar.

en de burgemeester.

2 3

We stimuleren kleine culturele initiatieven en geven ruimte aan nieuwe experimenten.

De gemeentelijke website moet toegankelijk zijn

Bij het handhaven van veiligheid waarborgen we

voor iedereen - ook voor mensen met een beperking.

de rechten en privacy van onze inwoners.

Naar informatie moet je niet onnodig lang hoeven zoeken; dit wordt regelmatig getest door een in-

3.1 Burgerparticipatie & dienstverlening

wonerspanel. Ook voor mensen die geen internet

Openbaarheid van gegevens, vrijheid van informa-

hebben, moet informatie van de gemeente gemak-

tie en transparantie geven de burgers ruimte om

kelijk te verkrijgen zijn in het gemeentehuis, bij

mee te denken. De burger mag zijn of haar overheid

wijkgerichte informatiepunten (STIPS) en via lokale

ter verantwoording roepen. Betrokkenheid bij het

media. Binnen de digitale dienstverlening tussen de

bestuur van de stad vergt immers niet alleen dat

gemeente en onze inwoners blijven gegevens van

inwoners weten wat er speelt, maar ook weten waar

inwoners veilig en privé: we zorgen dat we goed be-

en wanneer ze inbreng kunnen leveren. Plus dat ze

schermd zijn tegen bijvoorbeeld cyberaanvallen.

er vervolgens op kunnen vertrouwen dat er naar hen geluisterd wordt en dat de gemeente helder over

De tevredenheid over de toegankelijkheid en dienst-

beslissingen communiceert.

verlening van de gemeente aan de individuele burger wordt regelmatig gemeten en met de uit-

GroenLinks heeft vertrouwen in burgers. We vinden

komsten worden snel verbeteringen doorgevoerd.

het van groot belang dat Nijmegenaren - in een zo

Met een apart e-Bedrijvenloket wordt tegelijkertijd

vroeg mogelijk stadium – betrokken worden bij grote

de gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers

en klein(er)e veranderingen in hun woonomgeving.

verbeterd. In de zoektocht naar kostenbesparingen

We pleiten voor ‘beginspraak’ waarbij burgers en

minimaliseren we de inhuur van dure externe bu-

maatschappelijke organisaties in een zo vroeg moge-

reaus: we kijken eerst naar de kennis en de kwaliteit

lijk stadium worden betrokken bij plannen. Dit zorgt

die we al in huis hebben.

voor betere, gedragen plannen en voorkomt weerstand achteraf. We vinden daarom dat de gemeente

Actiepunten

haar burgers proactief moet informeren, niet alleen

1

De gemeente onderschrijft de principes van

als het gaat om bestemmingsplannen en vergun-

actieve openbaarheid, ook in fases van agendas-

ningen maar ook bij bijvoorbeeld sloop en bouw-

etting en beleidsvorming. Het vereist een cul-

uitbreidingen. Een goede eerste stap hiervoor is de

tuurverandering om zover te komen. Het nieuwe

dienstverlening via internet, waarbij inwoners zich

college start daarom een experiment op een

kunnen abonneren voor een e-mailoverzicht van

beperkt beleidsterrein. Daaruit moet blijken of

plannen en vergunningen per postcode. GroenLinks

het mogelijk is om alle gemeentelijke informatie,

vindt dat deze service veel bekender moet worden

inclusief ambtelijke voorstudies en voorstellen

onder de inwoners van Nijmegen. Deze internetser-

aan B&W openbaar te maken (tenzij er strategi-

vice alleen is echter niet voldoende. GroenLinks wil

sche of financiële belangen van de gemeente op

ook bij bestemmingsplanwijzigingen zien dat er op

het spel staan). 2

die plek een bord wordt opgehangen waarin de wij-

De dienstverlening van de gemeente wordt zo-

ziging wordt aangekondigd. De gemeente gaat zich

veel mogelijk digitaal aangeboden. Voorwaarde

in de verantwoording van het beleid meer richten

is wel dat deze online varianten daadwerkelijk

op haar inwoners. Wat GroenLinks betreft wordt alle

voor iedereen toegankelijk zijn en de privacy en betrouwbaarheid gewaarborgd zijn.

gemeentelijke informatie zoveel mogelijk openbaar 3

en makkelijk te vinden. Relevante informatie voor

Bewoners en maatschappelijke organisaties

burgers is altijd up-to-date online beschikbaar op

kunnen tijdig meepraten over belangrijke be-

de gemeentelijke website. Burgers hebben immers

slissingen in de gemeente en hebben dan ook daadwerkelijk invloed: beginspaak.

recht om te weten of gemeenschapsgeld goed wordt 4

besteed. We zijn voor transparant en integer bestuur.

Met een apart e-Bedrijvenloket verbeteren we de

Hoewel de Nijmeegse bestuurders en volksverte-

dienstverlening aan ondernemers. Daar is ook veel

genwoordigers hebben laten zien verantwoord met

informatie te vinden over Maatschappelijk Verant-

gemeenschapsgeld om te gaan, wil GroenLinks een

woord Ondernemen (MVO) en duurzaamheid. 28

GroenLinks realiseert zich dat er mensen zijn die iets an-

van speelvoorzieningen, een sportveldje en moestuinen.

ders willen dan alleen een privé huishouden. Mark Peters

Gezamenlijk dragen zij ook het beheer over hun woonom-

voelt zich erg thuis bij Centraal Wonen Opaalstraat in Ha-

geving op zich. Er woont een divers gezelschap, variërend

tert, waar hij ook voorzitter is van de actieve bewoners-

van studenten tot werkenden en gezinnen met kinderen.

vereniging. Naast de zelfstandige woonruimtes bevinden

“Het is een fijne woonvorm voor een ieder die er waarde

zich in dit wooncomplex extra gemeenschappelijke voor-

aan hecht om samen te zorgen voor een prettige woonom-

zieningen. Zo kunnen de bewoners elkaar ontmoeten in

geving”, vertelt Mark, “en voor wie persoonlijk contact en

de gedeelde huiskamers of in de grote tuin, die is voorzien

sociale activiteiten graag in de directe nabijheid heeft.”.

29

5

6

Raad, college en ambtelijke organisatie laten in

theekvoorziening in de buurt erg belangrijk. Omdat

ieder geval één keer in een raadsperiode de in-

aparte biebgebouwen erg kostbaar zijn, zorgen we

tegriteit doorlichten. Up-to-date declaratieover-

dat er in iedere wijk boeken geleend kunnen worden

zichten worden online beschikbaar.

vanuit een school of wijkcentrum. Zo zijn er niet al-

Door MKB-vriendelijk, regionaal en sociaal aan

leen grote instellingen in en rond het centrum maar

te besteden besparen we op de inhuur van exter-

zijn er ontmoetingsplaatsen in alle wijken.

ne adviseurs. 7

8

Cliëntenorganisaties, adviesraden en zelforgani-

De culturele sector heeft een groot maatschappelijk

saties worden tijdig en actief betrokken bij het

draagvlak en staat niet op zichzelf. In de voorgaande

ontwikkelen en uitvoeren van het beleid waar-

jaren is al ingezet op samenwerking binnen de eigen

over zij adviseren.

sector om meer mogelijk te maken. GroenLinks wil

Nijmegen wordt een Schone Kleren Gemeente.

dit verbreden door ook aan te sturen op samenwer-

Minimaal 70% van het bedrijfskledingbudget

king met andere domeinen, zoals economie, openba-

wordt besteed bij bedrijven die een goede en

re ruimte en onderwijs en wetenschap. Door tijde-

onafhankelijke, heldere controleerbare gedrags-

lijk leegstaande panden en terreinen een culturele

code hebben op het gebied van arbeidsnormen

invulling te geven kan cultuur helpen de binnenstad

en milieu.

levendig en aantrekkelijk te houden voor consumenten, ondernemers en bewoners.

3.2 Cultuur Nijmegenaren vinden hun stad aantrekkelijk door de

Actiepunten

rijkdom aan natuur en cultuur. Cultuur is belangrijk

1

GroenLinks houdt cultuureducatie overeind om jongeren te laten kennismaken met cultuur.

voor persoonlijke ontwikkeling en draagt bij aan een 2

gezonde en sociale leefomgeving. Cultuur verbindt

In iedere wijk is de biebfunctie aanwezig, bij

mensen en zorgt voor ontspanning en veel plezier.

voorkeur op scholen of in wijkcentra. We houden

De culturele en creatieve sector draagt ook bij aan

vijf bibliotheekvestigingen open. 3

onze lokale economie en schept werkgelegenheid.

Ten behoeve van een kleurrijk en veelzijdig cultureel aanbod stimuleren en faciliteren we

GroenLinks vindt de culturele sector van Nijmegen

kleine initiatieven en experimenten, ook op het

van grote waarde en wil daarom ruimte en vrijheid

nieuwe stadseiland.

bieden aan het experiment, kleine en nieuwe initia-

4

tieven. Kleine creatieve en culturele organisaties zijn

Tijdelijk leegstaande panden en terreinen geven we een creatieve en culturele invulling, zoals in

wendbaar en goed in staat in te spelen op wensen

het Waalfront al gebeurt.

uit de stad. Naast de grote instellingen bieden zij een

5

Grote culturele instellingen stellen een deel van

programma met een geheel eigen kleur. Nijmegen is

de cultuurkaartjes beschikbaar tegen betaalbare

een kleurrijke stad en dat willen we stimuleren, laten

prijzen voor minima.

zien en vieren. Om zoveel mogelijk nieuwe initiatie-

6

Mocht er in Nijmegen een nieuw oorlogsmuse-

ven een kans te geven willen we kleine organisaties

um gevestigd worden dan mag dit niet ten koste

vooral helpen iets van de grond te krijgen. De ge-

gaan van andere culturele initiatieven, zoals de

meente moet creatieve initiatieven faciliteren op zo’n

Cultuurspinnerij in het Vasimgebouw.

manier dat ze uiteindelijk zelfstandig verder kunnen.

7

Met het vernieuwde Doornroosje en het rijke aanbod aan festivals zetten we Nijmegen op de

Om iedereen te kunnen laten deelnemen is het

kaart als popmuziekstad.

belangrijk dat het aanbod van kunst en cultuur

8

Veel cultuuraanbod is nog alleen Nederlandsta-

maatschappelijk breed en laagdrempelig is en

lig. De gemeente stimuleert meer internationale

dat initiatieven ook inzetten op samenwerken en

activiteiten en evenementen die interessant zijn

verbinden met het amateurcircuit. Activiteiten in

voor buitenlandse toeristen en niet-Nederlandse

het amateurcircuit zijn essentieel voor de culture-

inwoners van Nijmegen.

le diversiteit en levendigheid, en doen een relatief beperkt beroep op publieke middelen. Toegankelijke


voorzieningen voor kunst en cultuur zijn een betaal-

✓✓ De nieuwbouw van Doornroosje naast het Cen-

bare bijdrage aan het welzijn en plezier van mensen.

traal Station wordt opgeleverd in 2014. Groen-

We bezuinigen daarom niet op cultuureducatie voor

Links heeft consequent steun verleend aan de

kinderen en jongeren en maken hierover goede af-

nieuwbouwwensen die na ongeveer twintig jaar

spraken met de scholen. Voor kinderen is een biblio-

worden gerealiseerd. 30

✓✓ Dankzij een reddingsoperatie gesteund door

van alle bewoners weegt zwaar in de afweging om

GroenLinks bestaat het muZIEum nog, en heeft

burgerrechten op te schorten in het belang van de

het een nieuwe plek gekregen in de kelders en

opsporing.

foyer van Stadsschouwburg.

Actiepunten

✓✓ De bibliotheekfunctie op de basisscholen blijft

1

behouden.

Naast de huidige Veilig wijkteams (VWT) in de Meijhorst, Neerbosch-Oost en Hatert wil Groen-

✓✓ Scholen mogen zelf bepalen wie komt lesgeven over kunst en cultuur, voorheen waren zij gebon-

Links ook starten met VWTs in andere wijken

den aan één grote aanbieder.

waar de veiligheidsbeleving onvoldoende is, zoals in de Voorstenkamp en de Aldenhof.

3.3 Openbare orde en veiligheid

2

Bewoners en ondernemers worden direct betrok-

Nijmegen is een stad waar mensen het prettig vin-

ken bij het signaleren van veiligheidsproblemen

den om te wonen. Daar hoort ook een veilige woon-

in hun wijk en bij het meedenken over oplossin-

en leefomgeving bij waarin mensen zich vrij voelen

gen.

om te gaan en staan waar ze willen. GroenLinks is

3

Elke nieuwe gemeentelijke (veiligheids)maatre-

voor een effectief optreden tegen overlast en crimi-

gel wordt onderworpen aan een privacy-scan om

naliteit om de veiligheid op straat en de leefbaarheid

ongewenste gevolgen in kaart te brengen en te

in de buurt te waarborgen. Niemand mag zich onvei-

voorkomen.

lig voelen. We zien een rol weggelegd voor bewoners

4

Beleid dat ernstig inbreuk maakt op de privacy

en ondernemers in het creëren en behouden van

van inwoners wordt na een vooraf vastgestelde

een veilige stad. De gemeente zorgt hierbij voor een

periode geëvalueerd, en indien mogelijk weer af-

goede communicatie tussen professionals, bewoners

geschaft. Cameratoezicht, mosquito’s, preventief

en ondernemers.

fouilleren, gebiedsontzeggingen en samenscholingsverboden passen niet bij een overheid die

De beste oplossing om de openbare orde te handha-

haar eigen burgers vertrouwt.

ven en de stad veilig te houden is evenwicht tussen

5

Drugscriminaliteit gaan we tegen en we zorgen

preventie en stevig aanpakken. Zo wordt in Nijme-

dat de kwaliteit van drugs controleerbaar wordt.

gen al een aantal jaren gewerkt met het veiligheids-

We zijn voorstander van een lokaal experiment

huis en Veilig Wijkteams, waarin de gemeente om

met legale teelt en aanvoer van cannabis op klei-

problemen aan te pakken samenwerkt met politie,

ne schaal. Als het Rijk zo’n experiment opstart,

justitie en de zorgen welzijnsinstellingen. Waar

zet Nijmegen zich in om hieraan deel te nemen.

overlast door jongeren wordt ervaren (lawaai, ver-

6

GroenLinks wil voorkomen dat de handel en het

nielingen en geweld) helpt negeren net zo weinig als

gebruik van soft- en harddrugs met elkaar ver-

louter hard aanpakken. Het gaat er om duurzame

mengd raken. Om overlast van wijkdealers aan te

oplossingen te vinden: met praten, ruimte bieden en

pakken zijn we voor een redelijke spreiding van

grenzen stellen, afspraken maken, toezicht houden

de coffeeshops over de verschillende stadsdelen.

(jongerenwerkers, politie), zo nodig alternatieve

Ook zijn we tegen de legitimatieplicht bij coffee-

activiteiten organiseren en straffen bij misdragin-

shops om te laten zien dat je Nederlander bent.

gen. Met jongerenbuurtbemiddeling geven we daar

7

jongeren een actieve rol in.

Inrichten en onderhouden van de openbare ruimte is erg belangrijk voor een gevoel van veiligheid. Goed onderhoud van groen in de wij-

Het opsporen, aanpakken en bestraffen van crimina-

ken en op sommige plekken slimme verlichting

liteit is soms nodig maar voor GroenLinks nooit het

kunnen oplossingen zijn.

hele verhaal: het is beter en goedkoper om overlast

8

Het is onaanvaardbaar wanneer personen

en criminaliteit te voorkómen. Daarbij is het te allen

uit buurten worden weggepest vanwege hun

tijde van belang om aandacht te hebben voor pri-

afkomst, godsdienst of seksuele gerichtheid of

vacy. Een prettige en veilige stad betekent namelijk

welke reden dan ook. De gemeente maakt af-

ook dat de gemeente haar inwoners niet bij voorbaat

spraken met woningcorporaties om de veiligheid

als verdachten behandelt. De inwoners van Nijme-

te vergroten. Het uitgangspunt is dat de dader

gen moeten er op kunnen vertrouwen dat zij zo min

verhuist en het slachtoffer blijft. Niet omgekeerd.

mogelijk door de overheid in hun privacy worden

9

Handhavende diensten (politie en bureau

aangetast. Er zitten grenzen aan hoever de overheid

toezicht) zijn divers van samenstelling: meer

mag gaan in de opsporing van strafbare feiten. Het

vrouwen, homo’s en migranten. Dit vraagt om

belang van de bescherming van de burgerrechten

specifieke wervingscampagnes. 31


Uitgeprocedeerde asielzoekers die niet terug kun-

✓✓ Nijmeegse coffeeshops blijven gastvrij voor

nen naar hun moederland worden opgevangen om

buitenlandse bezoekers, waardoor de straat-

te voorkomen dat ze als illegaal op straat belanden.

handel in het centrum van Nijmegen verder is

De bescherming van de rechten van de mens en de

teruggedrongen.

rechten van het kind wegen hierin zwaar. De gemeente ondersteunt projecten die dit mogelijk ma-

3.4 Diversiteit

ken. Om nieuwe Nijmegenaren echt kans te geven

Nijmegen is een kleurrijke stad. Een stad waarin

een toekomst op te bouwen, zorgen we voor goede

mensen genieten van de verschillen. Waar mensen

voorlichting over inburgeringstrajecten en snelle

openstaan voor andere ideeën en van elkaar leren.

procedures bij het toewijzen van een huurwoning

GroenLinks wil mensen grip op hun eigen leven

en/of een uitkering.

geven. Het is niet meer je afkomst, geslacht, seksuele geaardheid, fysieke toestand, leeftijd, etnische

Actiepunten

achtergrond of religie die bepalen wie je bent, maar

1

Het personeelsbestand van de gemeente wordt

je eigen keuzen en wensen. In Nijmegen is er ruimte

een afspiegeling van de Nijmeegse bevolking. De

voor diversiteit en ‘anders zijn’, en er zijn kansen

gemeente zet zich actief in voor het aantrekken

voor iedereen.

én behouden van werknemers van verschillende afkomst. De gemeente voert hiervoor een kwa-

De gemeente schept volgens GroenLinks de voor-

litatief hoogwaardig diversiteitsbeleid. Ze stelt

waarden voor een stad waarin iedereen in gelijke

stageplekken beschikbaar en bij aanbestedingen

mate en in zo groot mogelijke vrijheid kan deelne-

wordt het creëren van stageplaatsen als criterium meegenomen.

men. Dit houdt in dat de gemeente zich actief inzet 2

om discriminatie tegen te gaan en emancipatie te

Op de website van de gemeente staat duidelijk

bevorderen. GroenLinks is voor een breed diversi-

wie het aanspreekpunt is voor welke vorm van

teitsbeleid dat rekening houdt met verschillen en

het anti-discriminatie en/of emancipatiebeleid. 3

overeenkomsten tussen mensen, bijvoorbeeld in

Het deurbeleid van horecaondernemers is helder

sekse, cultuur en leeftijd, met alle varianten daarbin-

en maar voor één uitleg vatbaar; de gemeente

nen. Dat begint ermee dat de gemeente weet of, en

maakt hierover afspraken met de horeca. Racis-

in hoeverre bepaalde groepen worden achtergesteld

tisch toelatingsbeleid wordt keihard aangepakt.

en/of uitgesloten. Hierin is een grote rol weggelegd

Waar dat niet helpt gaat de gemeente in het

voor bureau Ieder1Gelijk. Het behandelen en re-

uiterste geval over tot (gedeeltelijke of tijdelijke) intrekking van de horecavergunning.

gistreren van klachten over discriminatie moet zo 4

laagdrempelig mogelijk. GroenLinks wil daarnaast

De gemeente wordt niet alleen voorbeeldwerk-

investeren in preventie en voorlichting, bijvoorbeeld

gever op het gebied van diversiteit, maar stelt

op scholen, om zo de sociale veiligheid en leefbaar-

diversiteit ook als voorwaarde aan organisaties

heid te verbeteren.

en instellingen die een subsidierelatie hebben met de gemeente. 5

GroenLinks wil het belang van diversiteit sterker

De gemeente luistert naar religieuze en le-

verankeren in het gemeentelijke beleid en in de

vensbeschouwelijke organisaties en zoekt naar

eigen organisatie. Ook gaat de gemeente diversiteit

mogelijke samenwerking om bij preventie en

meer stimuleren bij lokale organisaties door daar

voorlichting specifieke groepen te bereiken. 6

bij de subsidieverlening heldere afspraken over te

De gemeente stimuleert het oprichten van

maken en voorwaarden aan te stellen. Diversiteit

gay straight allianties (GSA’s) op scholen en

wordt daarmee zoveel mogelijk onderdeel van álle

in buurten van leerlingen/buurtbewoners die

beleid: divers waar het kan, specifiek waar nodig,

solidair ondersteuning bieden bij homofobische

bijvoorbeeld om problemen van één bepaalde groep

incidenten jegens homo’s en transgenders, die

inwoners aan te pakken. Bij het vaststellen, uitvoe-

gepest en geïntimideerd worden in hun woon-

ren en aanpassen van het beleid maken we gebruik

omgeving. Zelf geeft de gemeente Nijmegen het

van de kennis en ervaring in verschillende groepen

goede voorbeeld en sluit zich aan bij Workplace

(vrouwen, allochtonen, mensen met een beperking,

Pride, om zo een LHBT (Lesbisch, Homo-, Bi-, en

homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders,

Transseksueel) vriendelijke werkomgeving te

ouderen en jongeren), en geven we hen in een zo

garanderen.

vroeg mogelijk stadium een actieve rol.

32

“Wij willen een vertrouwde omgeving creëren, waar men-

en cursussen en op eigen initiatief kan er gebruik gemaakt

sen elkaar kunnen treffen en waaruit ze kracht kunnen

worden van de voorzieningen, waar nodig begeleid door

putten, ‘samenredzaamheid’ noem ik dat”. Aan het

vrijwilligers. De Nonnendaal heeft zich ontwikkeld tot een

woord is Conrad Savy, bestuurslid van hobbycentrum de

dynamische ontmoetingsplek, waar jong en oud, man en

Nonnendaal. Naast een kop koffie en een praatje kunnen

vrouw, autochtoon en allochtoon, hoog- en laagopgeleid

(buurt-)bewoners uit Nijmegen-West hier voor allerlei

met elkaar in contact komen.

activiteiten terecht. Er is een breed aanbod aan workshops

33

7

Nieuwkomers mogen niet financieel de dupe

gen een nieuwe stedenband aangegaan met Gazian-

worden van vertragingen bij de IND. De sociale

tep (Turkije). GroenLinks is hier trots op.

dienst treedt ruimhartig op en verstrekt indien 8

9

nodig een voorschot aan nagereisde gezinsleden.

De rol van de stedenbanden is de laatste jaren

De gemeente zorgt in samenwerking met Vluch-

echter veranderd, en de nadruk is verschoven van

telingenWerk voor geschikte huisvesting en

financiële projectondersteuning naar het overdragen

inkomen voor nagereisde gezinnen en treft tijdig

van kennis. Dit vergt ook een andere samenwerking

maatregelen voor vluchtelingen die in het kader

tussen gemeente en de particuliere stichtingen die

van gezinshereniging komen.

uitvoer geven aan de stedenbanden. Stichting Ste-

GroenLinks stimuleert maatschappelijke actie

denband Nijmegen-Masaya heeft zelf het initiatief

en initiatieven die zijn gericht op de opvang en

genomen om geen structurele subsidie meer te wil-

tijdelijke begeleiding van ongedocumenteerden

len ontvangen van de gemeente, en werkt alleen nog

met speciale aandacht voor vrouwen en kinde-

op projectbasis met de gemeente samen. GroenLinks

ren die zonder opvang in Nijmegen verblijven.

onderschrijft de nieuwe rol van de stedenbanden als

10 Inburgeringsplichtigen worden goed voorgelicht

‘kennismakelaars’.

over hun rechten en plichten en over het feit dat iemand geen Nederlander kan worden wanneer

GroenLinks wil blijven investeren in activiteiten

het inburgeringsexamen niet wordt behaald.

die de gemeentegrenzen overschrijden. We wil-

11 Mensen met een beperking kunnen bij verkie-

len samenwerken met andere gemeenten binnen

zingen zelfstandig hun stem uitbrengen. Groen-

de Stadsregio Arnhem-Nijmegen en de provincie

Links wil een verdere uitbreiding van het aantal

Gelderland, maar ook in de Euregio en in Europese

toegankelijke stembureaus en stemcabines.

verbanden. Door breder samen te werken maakt

12 De gemeente stimuleert de toegankelijkheid

Nijmegen meer aanspraak op bijvoorbeeld Europese

voor rolstoelen bij winkels en horeca-evenemen-

geldstromen. Samen sta je sterker.

ten. Alle gebouwen die eigendom zijn van de Nijmegen is in 2008 aangemeld als Millenniumge-

gemeente moeten rolstoeltoegankelijk zijn.

meente. Een van de Millenniumdoelen die in 2015 Wat hebben we bereikt?

behaald moet worden is eerlijke handel. De gemeen-

✓✓ Nijmegen heeft nog steeds een humane opvang

te Nijmegen is goed op weg en heeft haar eigen cri-

van uitgeprocedeerde asielzoekers. GroenLinks

teria voor het inkoopbeleid geformuleerd. Daarnaast

zet zich in om deze humane opvang overeind te

vindt kennisuitwisseling plaats tussen Nijmegen en

houden.

de zustersteden over zaken als armoedebestrijding.

✓✓ In buurtspeelplekken worden waar mogelijk toe-

GroenLinks wil deze activiteiten voortzetten, ook na

stellen geplaatst die geschikt zijn voor kinderen

2015.

met een beperking. Zo is Brakkefort toegankelijk voor kinderen met een beperking. Ook wordt

Actiepunten

getracht om natuurspeelplekken geschikt te ma-

1

De gemeente informeert de inwoners actief over haar internationale activiteiten.

ken voor kinderen met een beperking. 2

✓✓ Bij evenementen in de stad wordt meer gelet op

De gemeente stimuleert met haar stedenbanden betrokkenheid van (groepen) inwoners, scholen,

toegankelijkheid en duurzaamheid.

instellingen, bedrijven en ontwikkelingsorgani-

✓✓ De gemeente stimuleert zorginstellingen ho-

saties.

movriendelijker te worden en het keurmerk ‘De 3

Roze Loper’ te halen.

In navolging van de Stichting Stedenband Nijmegen-Masaya faciliteren we ook de verzelfstandi-

✓✓ Op aandringen van GroenLinks heeft het college

ging van de stedenbanden met Pskov en Gazian-

van B&W bij de minister aangedrongen op een

tep.

kinderpardon dat uiteindelijk is gehonoreerd. 4

3.5 Internationaal

De activiteiten in het kader van de Millenniumdoelstellingen worden na 2015 voortgezet.

GroenLinks kijkt over de grenzen. Nijmegen heeft

5

Het inkoopbeleid van de gemeente wordt nog

een lange geschiedenis op het gebied van steden-

duurzamer en socialer. In 2015 koopt de ge-

banden. Zo besloot Nijmegen na de Tweede Wereld-

meente voor 100% duurzame, diervriendelijke

oorlog tot een stedenband met de stad Albany in de

en regionale of fair trade producten. Nijmegen

Verenigde Staten. Later zijn Masaya (Nicaragua) en

onderzoekt de aansluiting bij de CO2 presta-

Pskov (Rusland) erbij gekomen. Als laatste is Nijme-

tieladder. 34

Hoofdstuk 4

De gemeente is een efficiënte organisatie De gemeente staat relatief dicht bij mensen en weet

uit de opgebouwde reserves te halen. In 2013 heeft

wat er speelt in de samenleving. Het is een goede

de gemeente ervoor gekozen om extra geld vrij te

ontwikkeling dat de gemeente, samen met andere

maken om de reserves te vullen. Binnen enkele jaren

gemeentes in de regio, op steeds meer terreinen zelf

zijn de reserves weer op peil, mits zich geen extra te-

sociaal beleid uitvoert. Omdat tegelijkertijd flink ge-

genvallers en nieuwe Rijksbezuinigingen voordoen.

kort wordt in de middelen die de gemeente ontvangt van het Rijk en de provincie, staat de haalbaarheid

Prioriteiten

en de dienstverlening wel onder druk.

Dat we met minder geld meer moeten doen knelt en noodzaakt de gemeente tot scherpe keuzes. Hierbij hanteren we de volgende principes:

We zetten hierbij een beweging in gang dat we niet uitgaan van wat de gemeente kan doen voor men-

1

sen, maar wat mensen en instellingen voor elkaar

We doen het anders, zoals bij zorg en welzijn een

kunnen betekenen. De rol van de gemeente richt

nieuwe lijn is ingezet om eerst informele zorg te

zich op het bij elkaar brengen van mensen en zorgen

organiseren in wijkverband en pas later duur-

voor noodzakelijke voorzieningen, als die anders

dere professionele hulp in te schakelen als het

niet tot stand zouden komen.

niet anders kan. Wat echt essentieel is, houden we overeind, zoals inkomensondersteuning voor minima.

De gemeentelijke organisatie en maatschappelijke 2

instellingen zijn geen doel op zich en worden steeds

We investeren in: ✓✓ betaalbare zorg voor iedereen die het nodig

meer omgebouwd tot flexibele netwerkorganisaties.

heeft;

Het aantal ambtenaren dat bij de gemeente werkt, wordt steeds kleiner en beperkt zich steeds meer tot

✓✓ meer betaalbare woningen;

het initiëren en controleren van beleid. De gemeente

✓✓ goed geïsoleerde woningen;

heeft maar beperkte ruimte tot het innen van be-

✓✓ het opwekken van goedkope en betaalbare energie;

lastingen en heffingen. Daar waar we dat wel doen, dragen de sterkste schouders de zwaarste lasten en

✓✓ meer natuur- en wandelroutes;

belonen we milieuvriendelijk gedrag.

✓✓ een aantrekkelijker, veiliger en groener stationsgebied. 3

We moeten steeds scherpere beslissingen nemen

We schrappen in zaken die anderen heel goed

over wat we wel en niet doen. Maar we moeten ook

zelf kunnen of die we minder prioriteit geven,

durven blijven investeren in de stad. Dat houdt de

zoals het ondernemersfonds, onderhoud van de

stad leefbaar, aantrekkelijk voor bedrijven en men-

openbare ruimte en de aanleg van nieuw asfalt

sen om zich te vestigen en komt uiteindelijk ook ten

voor de auto.

goede aan de economische structuur.

Actiepunten 1

De gemeente werkt op steeds meer beleidsterreinen

Subsidies moeten doelmatig worden besteed.

samen met de regio. Dit is een goede zaak, maar we

Directeuren en bestuurders van instellingen

moeten oog houden voor de democratische controle.

waar de gemeente een subsidierelatie mee heeft, verdienen niet meer dan de burgemeester.

We tuigen geen nieuwe bestuurlijke structuren op 2

waar de gemeenteraad uiteindelijk maar beperkte

Maatschappelijke voorzieningen worden zoveel

invloed op heeft. We geven er de voorkeur aan om

mogelijk gecombineerd en waar mogelijk is er

per beleidsterrein keuzes te maken wat we wel en

sprake van zelfbeheer. 3

niet samen met regiogemeentes gaan doen.

De gemeente betaalt niet mee aan leerlingenvervoer naar levensbeschouwelijke scholen.

De afgelopen jaren had de gemeente voldoende

Kinderen hebben recht op passend onderwijs,

reserves om tegenvallers op te vangen. De ver-

maar ouders moeten zelf betalen voor kosten die

slechterde grondexploitaties in de Waalsprong, het

voortvloeien uit hun eigen levensbeschouwing.

Waalfront en bedrijventerrein Bergerden heeft de gemeente genoodzaakt flink af te boeken en geld 35

Vol trots vertellen Oda Fennema en Leonie Dehue over

kinderen vrijuit kunnen spelen en buurtgenoten elkaar

groen- en speelpark Het Veldje. Samen met hun buurtge-

kunnen ontmoeten. De betrokkenheid is groot, vertelt

noten in de Hazenkamp hebben zij zich ingezet voor het

Oda: “We vonden het belangrijk om tegemoet te komen

behoud van een groen gebied in hun woonomgeving. Zo

aan de wensen van de buurt. Iedereen was welkom om

werd de geplande uitbreiding van het winkelgebied aan

mee te denken.” Bijzonder is de keuze voor het gebruik

de Groenestraat tegen gehouden. In plaats daarvan werd

van natuurlijke materialen. En zo toegewijd als ze zijn,

er in enthousiaste samenwerking met de gemeente een

ligt het beheer van deze groenspeeltuin in handen van de

bos-, weide- en zandgebied aangelegd op het terrein, waar

bewoners zelf.

36

4

5

De gemeente stemt haar voorzieningen beter af

Om ruimte te maken in de begroting geven we min-

op buurtgemeentes. Denk hierbij aan sportvoor-

der uit aan de volgende zaken:

zieningen en bibliotheken.

✓✓ Het ondernemersfonds schaffen we af (op-

De kosten van het college van B&W en de ge-

brengst 6 ton). Deze activiteiten kunnen ook

meenteraad worden beperkt tot het noodzakelij-

door ondernemers zelf georganiseerd worden.

ke en het wettelijk minimum. Dit betreft zowel

✓✓ We verminderen investeringen in asfalt voor de

de vergoedingen als de ondersteuning. 6

auto en het onderhoud van wegen (2 miljoen).

De gemeente onderzoekt of het verder samen-

✓✓ We versoberen het onderhoud van de openbare

gaan van de ambtelijke organisatie met buurtge-

ruimte (2 miljoen euro).

meentes leidt tot kostenbesparing. 7

Het programma citymarketing en externe be-

En creëren we meer financiële ruimte door:

trekkingen voegen we toe aan het programma

✓✓ Te stoppen met de verlaging van de OZB voor

economie.

bedrijven (5 ton). ✓✓ Verhoging van het plafond van de rioolheffing (2

Waar investeren we in?

ton).

✓✓ Om mensen beter te begeleiden naar werk, maken we structureel 1 miljoen vrij.

De gemeente heeft bijna 100 miljoen gespaard voor

✓✓ Om mensen voldoende ondersteuning te blijven

tegenvallers tijdens de crisis. Indien deze spaarpot

bieden, maken we structureel 2,5 miljoen euro

bij het aflopen van de crisis nog (grotendeels) intact

vrij om een deel van de bezuinigingen van het

is, willen we een groot deel van het resterende be-

PvdA-VVD-kabinet op de huishoudelijke hulp

drag besteden aan voorzieningen zoals de tram en

te compenseren. We blijven zorg bieden voor

veilige en snelle fietsroutes.

mensen die dat nodig hebben. De landelijke bezuiniging op de huishoudelijke hulp met 40%


wordt met eigen middelen van de gemeente

✓✓ Het inkoopbeleid van Nijmegen is duurzaam en

gehalveerd tot 20%.

sociaal geworden. Niet alleen prijs is van belang,

✓✓ We maken jaarlijks 1 miljoen euro vrij voor

maar bedrijven die aan de gemeente leveren

duurzaam beleid: met financiële prikkels stimu-

wordt ook gevraagd om werkzoekenden in te

leren we woningeigenaren om hun woning te

zetten en op te leiden.

isoleren en duurzame energie op te wekken.

✓✓ De lokale lasten voor inwoners zijn niet hoog in

✓✓ Om voorrang te geven aan de fiets investeren we

vergelijking met andere grote gemeenten. Voor

3 miljoen euro.

huurders zijn we zelfs de goedkoopste gemeente.

✓✓ Om walstroom te realiseren in de Nijmeegse

✓✓ Bestuurders van Nijmeegse instellingen waar de

havens investeren we 2 miljoen euro.

gemeente een substantiële subsidie aan ver-

✓✓ Voor het creëren van wandel- en natuurpaden

leent, verdienen niet meer dan de burgemeester.

investeren we 5 ton. ✓✓ We maken het stationsgebied aantrekkelijker, veiliger en groener (kosten 3 miljoen).

37

GroenLinks Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen nijmegen.groenlinks.nl [email protected] www.facebook.com/groenlinksnijmegen twitter.com/glnijmegen Fotografie: Roy Soetekouw, www.roysoetekouw.nl Ontwerp: Bart Roelofs, www.bartswerk.nl

VERKIEZINGSPROGRAMMA SAMENWERKEN AAN EEN MOOIE STAD

Recommend Documents