VERKIEZINGSPROGRAMMA 2014-2018
SAMENWERKEN AAN EEN MOOIE STAD GroenLinks Nijmegen
1
Inleiding 3 Hoofdstuk 1: We zijn een solidaire stad
5
1.1 Participatie en inkomen
7
1.2 Onderwijs
9
1.3 Jeugd
10
1.4 Zorg & Welzijn
12
1.5 Maatschappelijke opvang
13
1.6 Sport
14
Hoofdstuk 2: We zijn een duurzame stad
15
2.1 Klimaat en energie
15
2.2 Natuur en recreatie
19
2.3 Duurzame economie
20
2.4 Wonen en stedelijke ontwikkeling
23
2.5 Mobiliteit
25
Hoofdstuk 3 We zijn een open stad
27
3.1 Burgerparticipatie & dienstverlening
28
3.2 Cultuur
30
3.3 Openbare orde en veiligheid
31
3.4 Diversiteit
32
3.5 Internationaal
34
Hoofdstuk 4 De gemeente is een efficiënte organisatie
35
2
Inleiding De gemeente staat dicht bij mensen. De gemeente-
politiek om meer los te laten en te durven accepte-
raad neemt besluiten die mensen direct aangaan.
ren dat niet alles gaat zoals je van tevoren hoopt en
Waar komen nieuwe woningen en zijn deze nog
verwacht.
betaalbaar? Hoe houden we Nijmegen toegankelijk met fiets, openbaar vervoer en auto? Hoe helpen we
Zelfregie
werkzoekenden aan een baan? De gemeente zorgt
Voor GroenLinks is de overheid geen doel, maar een
ook dat een alleenstaande oudere passende zorg
middel om ervoor te zorgen dat mensen zelf vorm
krijgt en helpt iemand in de buurt te zoeken die
kunnen geven aan hun leven: zelfregie. Mensen die
daarbij kan ondersteunen. We willen voorkomen
zichzelf kunnen redden hoeven we niet lastig te
dat jongeren zonder diploma hun school verlaten.
vallen. Mensen die ondersteuning nodig hebben,
We moeten minder afhankelijk worden van fossiele
moeten die waar mogelijk krijgen. We stoppen daar-
brandstoffen. Tegelijkertijd houden we de energiere-
mee als mensen weer op eigen benen kunnen staan.
kening voor iedereen betaalbaar.
Ondersteuning betekent niet altijd dat de gemeente het oplost, maar kan er ook uit bestaan dat de juiste
We maken een mooie stad
mensen en/of instellingen bij elkaar worden ge-
In dit verkiezingsprogramma maken we duidelijk
bracht.
wat GroenLinks in Nijmegen kan betekenen voor mensen. Nijmegen is een prettige stad om in te
Kies voor de toekomst
wonen met een prachtige groene omgeving. Als
We moeten rekening houden met de toekomst en
belangrijkste kenmerken van onze mooie stad en
toekomstige generaties. Daarom kiezen we voor
onze inwoners worden vaak genoemd: initiatiefrijk,
hernieuwbare energie en bouwmaterialen, schone
kritisch, creatief en sociaal. Nijmegenaren komen
lucht en behoud van waardevolle natuur. Het uiter-
voor elkaar op en hebben ook oog voor mensen van
lijk van Nijmegen zal de komende decennia ingrij-
buiten de stad. Nijmegenaren laten zich duidelijk
pend veranderen, vooral met het project “Nijmegen
horen als ze het ergens niet mee eens zijn en komen
omarmt de Waal”. Ook op andere plekken kan de
ook met bruikbare alternatieven. Een sociale stad
unieke ligging van de stad versterkt worden door
betekent een stad van betrokken, dynamische en
een verbinding te zoeken met de ecologische hoofd-
creatieve mensen. Samen met hen werken wij aan
structuur, richting de Betuwe, het Reichswald, langs
een mooie stad.
de Waal en de Maas en het Pieterpad. De stad heeft groene longen nodig, onderling verbonden en voor-
De juiste schaal
zien van wandel- en fietsroutes. Natuurspeeltuinen
De samenleving is de afgelopen decennia ingewik-
en wildernisparken maken natuur weer van jongs af
kelder geworden met grote, soms logge en bureau-
aan onderdeel van het leven. Bijkomend voordeel is
cratische organisaties waar mensen zich een num-
dat het gezond leven bevordert.
mer voelen. Standaardisatie en schaalvergroting kan voor een instelling voordelen opleveren, ook voor
Durf te delen
een gemeente, maar een burger voelt zich niet altijd
Niemand kan voor zichzelf opeisen wat de natuur
meer aangesproken en soms genegeerd. GroenLinks
ons biedt. Datgene dat we produceren en wat we van
wil dat de burger of cliënt centraal staat en dat
de natuur gebruiken is voor ons allemaal. We produ-
professionals goed durven luisteren en vragen wat
ceren het gezamenlijk, we bezitten het gezamenlijk
iemand nodig heeft. Dat zegt ook iets over de manier
en we gebruiken het gezamenlijk. Wij kiezen ervoor
waarop de gemeente haar werk moet doen: geef
dat we eerlijk met elkaar delen. Ook zetten we ons
mensen de ruimte voor eigen initiatief. GroenLinks,
in om de economie van Nijmegen lokaal te maken:
een emancipatiepartij bij uitstek, juicht het toe
we kopen geen energie meer uit Noorwegen of Saoe-
dat mensen zelf hun woning bouwen, hun energie
di-Arabië, maar maken het uit ons eigen groenafval
opwekken, hun groente verbouwen en met elkaar
(compost). Nijmegen is een wij-stad: we kijken naar
voor oudere familieleden zorgen. Onafhankelijk,
elkaar om, springen op de bres voor elkaar. Met el-
menselijk en creatief: bewoners zijn bondgenoten
kaar werken we aan een mooie stad.
van elkaar en van de gemeente. We juichen de onafhankelijke en kritische inslag van veel Nijmegenaren van harte toe. Dat vraagt van de gemeente en de 3
Prioriteiten
Dankwoord
De komende jaren wil GroenLinks het volgende be-
We zijn de tientallen actieve stadgenoten dankbaar
reiken voor Nijmegen:
die hebben meegedacht aan dit verkiezingsprogramma. In werkgroepen, thema-avonden, persoonlijke
1
2
3
We maken (regionale) afspraken met werkgevers
interviews en wijkbijeenkomsten, hebben we als
voor het beschikbaar stellen van leerwerkplek-
programmacommissie vele goede ideeën mogen
ken en stageplaatsen en het begeleiden van
ontvangen. We zijn gemotiveerd om samen met alle
werkzoekenden naar werk;
bewoners te werken aan een mooie stad.
We blijven zorg bieden voor mensen die dat nodig hebben. De landelijke bezuiniging op de
Programmacommissie
huishoudelijke hulp draaien we met eigen mid-
Noël Vergunst (voorzitter), Fatma Ali,
delen van de gemeente grotendeels terug;
Pepijn Boekhorst, Bert Frings, Giedo Jansen,
Elk stadsdeel of elke wijk krijgt een sociale
Marloes Morshuis, Hester Stoker (stagiaire)
broedplaats, waar wijkbewoners elkaar kunnen ontmoeten en ideeën kunnen uitgroeien tot nieuwe initiatieven/projecten. Ook komen er sociale wijkteams waar bewoners snel en laagdrempelig hun zorgvraag beantwoord zien; 4
In 2018:
- liggen er minimaal 50.000 zonnepanelen in de stad;
- zijn er minimaal 25.000 woningen op het warmtenet aangesloten;
- draaien vijf windmolens en zijn er nog eens vijf in aanbouw;
- hebben we 10% extra energie bespaard in vier jaar tijd.
Om dit doel te bereiken investeren we de komende vier jaar in schone energie en isolatie;
5
De ontwikkeling van het stationsgebied, Waalfront en Waalsprong hebben prioriteit. Andere bouwplannen in de stad gaan alleen door als ze voldoen aan een behoefte. Zo houden we de stad ook groen;
6
De fiets krijgt letterlijk voorrang in de stad. Op het fietspad, bij het parkeren en voor het verkeerslicht. Fietskilometers zijn gezond, veilig en zorgen voor schone lucht;
7
We maken de gemeente zo transparant mogelijk; alle gemeentelijke informatie wordt zoveel mogelijk openbaar;
8
We stimuleren kleine culturele initiatieven en geven ruimte aan nieuwe experimenten;
9
Bij het handhaven van veiligheid waarborgen we de rechten en privacy van onze inwoners;
10 We investeren in: ✓✓ betaalbare zorg voor iedereen die het nodig heeft; ✓✓ meer goed geïsoleerde en betaalbare woningen; ✓✓ het opwekken van betaalbare, schone en lokale energie; ✓✓ meer natuur- en wandelroutes; ✓✓ een aantrekkelijker, veiliger en groener stationsgebied. 4
Hoofdstuk 1
We zijn een solidaire stad Nijmegen is een stad waarin voor iedereen plek is.
De schaal voor het organiseren van ondersteuning
Iedereen moet mee kunnen doen, ongeacht seksuele
en van zorg is voor GroenLinks de wijk. Daarom
voorkeur, geloof, ras of cultuur, wel of geen beper-
zetten we versneld in op de vorming van sociale
king. GroenLinks koestert diversiteit. Tegelijkertijd
wijkteams in de hele stad. Deze teams vormen de
wil GroenLinks dat ook iedereen daadwerkelijk
toegangspoort voor burgers naar allerlei vormen van
meedoet. Iedereen wil zijn of haar leven naar eigen
steun en zorg. In wijkteams werken diverse profes-
inzicht kunnen inrichten en dromen waarmaken,
sionals samen, vanuit verschillende achtergronden.
alleen of samen met anderen. GroenLinks staat voor
Zonder veel regels en protocollen zorgen we dat
een lokale overheid die daarvoor de voorwaarden
mensen de ondersteuning en zorg krijgen die zij no-
schept. Een dienstbare en zorgzame overheid, die
dig hebben, uitgaande van wat mensen, samen met
kansen biedt op werk, een fatsoenlijk inkomen, een
familie en hun netwerk, nog zelf kunnen.
betaalbare woning, uitstekend onderwijs en goede zorg. En we willen die kansen eerlijk delen.
De stijgende werkloosheid baart ons grote zorgen. Het midden- en kleinbedrijf (MKB) is belangrijk voor
Mensen met wie het even niet goed gaat, die pech
de werkgelegenheid en draagt bij aan het voorzie-
hebben of verkeerde keuzes hebben gemaakt, laten
ningenniveau en de dynamiek in de stad. Daarom
we niet vallen. En ook als je voor langere tijd bent
hebben we oog voor de belangen van het MKB. In de
aangewezen op hulp van de overheid, moet je de
bouwsector wordt door de crisis nog maar beperkt
regie over je eigen leven kunnen houden. We willen
gewerkt. Maar er is wel een grote vraag naar betaal-
dat niemand in armoede leeft. We ondersteunen
bare woonruimte en naar aangepaste en levens-
mensen bij het vinden van betaald werk of een an-
loopbestendige woningen. Samen met woningcor-
dere maatschappelijke activiteit. Zo stimuleren we
poraties blijven we zoeken naar mogelijkheden voor
dat iedereen kan deelnemen aan de samenleving.
betaalbare nieuwbouw en renovatie van huurwoningen. We zetten in op woningisolatie en toepassing
GroenLinks gaat ervan uit dat ieder mens iets kan
van duurzame energievormen. Dat levert veel nieuw
en wil, en dat mensen zich verantwoordelijk voelen
werk op én lagere woonlasten voor de bewoners.
voor elkaar. Het is goed als mensen elkaar ondersteunen en hun zorg en welzijn onderling regelen;
Elk kind verdient een goede start, in een gezon-
dat er een meer solidaire samenleving ontstaat. Sa-
de omgeving en met onderwijs dat achterstanden
menredzaamheid in wijken en buurten, waarbij ook
wegwerkt en talenten ontwikkelt. GroenLinks wil
‘zorgvragers’ en ouderen een actieve bijdrage kun-
investeren in jeugd: kinderen de ruimte geven, met
nen blijven leveren aan de samenleving. Daarmee
voldoende speel- en sportvoorzieningen. Jongeren
ontstaat er een andere verhouding tussen burgers en
uitdagen om zich in te zetten voor anderen en ze
overheid.
verantwoordelijkheid geven. We willen niet dat jongeren voortijdig afhaken: iedereen die leerplich-
Burgers die zelf meer initiatieven ontplooien, vra-
tig is, zit op school of volgt een leerwerktraject. Het
gen om een lokale overheid die investeert om het
beroepsonderwijs sluit goed aan op het lokale en re-
zelfstandig functioneren van inwoners mogelijk te
gionale bedrijfsleven en waar dat nog niet het geval
maken. Bijvoorbeeld door gerichte hulp, het creëren
is, wordt dat verbeterd.
van ontmoetingsplekken of het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers. Een gemeente die samen met haar inwoners zoekt naar een passende oplossing voor hun problemen. Zij zijn daarbij het uitgangspunt, niet het aanbod van allerlei instellingen. Deze onttutteling stelt mensen in staat om hun eigen leven vorm te geven.
5
“Eetbaar Grootstal is een verdienste van betrokken bewo-
middels zijn er 22 buurtbewoners actief in het verbouwen
ners. Dankzij de groene politiek in Nijmegen kreeg ons
van groenten en fruit, 9 mensen staan op de wachtlijst.
initiatief volop medewerking van de gemeente”, aldus
Spontaan worden er oogsten uitgedeeld of zaden en plant-
Vera Ros, initiatiefneemster van deze buurtmoestuin. Toen
jes uitgeruild. “Een jaar geleden had ik nog geen verstand
zij vorig jaar haar vaste baan kwijtraakte, besloot zij om
van tuinieren. Het is hartstikke leuk om van elkaar te
in haar omgeving op zoek te gaan naar mensen die samen
kunnen leren. En als ik door de buurt wandel, groet ik
een moestuin wilden beginnen. De animo bleek groot: in-
ineens mensen die ik nog nooit eerder had gezien!”.
6
In de komende jaren krijgt de gemeente er veel
loven in mensen die zelf het initiatief nemen en we
extra taken bij. Delen van de zorg uit de AWBZ, de
willen hen hier de ruimte voor geven. Daarbij hoort
jeugdzorg en de verantwoordelijkheid voor mensen
een gemeente die initieert, faciliteert, meewerkt aan
aan de onderkant van de arbeidsmarkt komen bij
de oplossing van problemen van mensen en zelf-
de gemeenten te liggen. Tegelijkertijd krijgen de ge-
regie stimuleert. Een lokale overheid die er écht is
meenten daarvoor minder geld dan nu beschikbaar
als het nodig is en die mensen niet laat vallen. Een
is. De enige manier om dit goed te regelen is door
lokale overheid die bij mensen het vertrouwen in de
het hanteren van een aantal basisprincipes:
politiek herstelt en die zicht biedt op een duurzame
✓✓ mensen en hun mogelijkheden zijn het uit-
en sociale toekomst.
gangspunt in plaats van alleen de financiën; ✓✓ de beste manier om zaken te organiseren is
Het streven is dat iedereen zoveel mogelijk bij een
om dat integraal te doen: de wijken/stadsdelen
reguliere werkgever een plaats kan vinden, in een
krijgen één budget voor alle vormen van onder-
baan, een werkervaringsplaats of als vorm van dag-
steuning.
besteding. Dit bevordert ook de sociale integratie en
✓✓ iedereen draagt naar vermogen bij. De sterkste
het gevoel van eigenwaarde.
schouders dragen de zwaarste lasten. Ouderen, allochtonen en jongeren worden echter
Hoe houden we de stad sociaal? 1
2
harder getroffen door de crisis en raken vaker hun
GroenLinks wil dat er (regionale) afspraken wor-
baan kwijt. Voor GroenLinks is het belangrijk dat
den gemaakt met werkgevers voor het beschik-
iedereen meedoet en niemand langs de kant komt
baar stellen van leerwerkplekken en stageplaat-
te staan. De gemeente blijft zich inzetten voor de
sen.
activering en waar nodig bij- en omscholing van uit-
We blijven zorg bieden voor mensen die dat
keringsgerechtigden zodat ze gemakkelijk de draad
nodig hebben. De landelijke bezuiniging op de
kunnen oppakken. Zo stimuleren we dat iedereen
huishoudelijke hulp draaien we met eigen mid-
kan deelnemen aan de samenleving.
delen van de gemeente grotendeels terug. 3
GroenLinks streeft ernaar dat in elk stadsdeel/
GroenLinks wil bedrijven aantrekken die milieu-
wijk een “sociale broedplaats” komt, waar wijk-
vriendelijk werken om zo de duurzaamheid én de
bewoners elkaar kunnen ontmoeten en samen
werkgelegenheid in Nijmegen te versterken. Daar-
ideeën kunnen uitgroeien tot nieuwe initiatie-
bij kijken we naar wat onze regio nodig heeft. Een
ven/projecten. Ook komen er sociale wijkteams
minder eenzijdige economische ontwikkeling van de
waar bewoners snel en laagdrempelig hun zorg-
regio geeft meer economische veerkracht.
vraag beantwoord zien. Voor mensen die (nog) geen kans maken op de
1.1 Participatie en inkomen
arbeidsmarkt zoekt de gemeente alternatieven:
Nijmegen verkeert net als de rest van Nederland in
scholing, participatie- en seniorenbanen, leerwerk-
zware financiële tijden. De bijdrage vanuit het rijk
plaatsen, stageplaatsen, vrijwilligerswerk, dagbeste-
neemt af en de werkloosheid stijgt. Geen zonnig plaa
ding. En mensen die zelf een bedrijf willen starten
tje, maar een crisis biedt ook mogelijkheden. Groen-
ontvangen actieve ondersteuning.
Links wil op een sociale en duurzame manier de problemen aanpakken, kansen creëren en benutten.
GroenLinks heeft oog voor de potentie van iedere Nijmegenaar. Dat betekent soms tijdelijk in mensen
De economische recessie, de demografische ver-
investeren zodat ze later permanent een waardevol-
anderingen (vergrijzing, ontgroening, krimp) en de
le bijdrage kunnen leveren. Zo wordt het mogelijk
ernst van de milieuproblematiek dwingen de over-
dat een vluchteling met een (taal)achterstand op de
heid tot innovatie en initiatief. We zien in de samen-
arbeidsmarkt terechtkomt. Vluchtelingen met een
leving veel ondernemende creativiteit en innova-
opleiding mogen met behoud van hun uitkering een
tiekracht. Overal in Nederland zijn al vele groene
intensieve cursus Nederlands volgen en krijgen de
ondernemers, lokale energiecoöperaties, nieuwe
kans om zich in een paar jaar bij te scholen.
buurtzorgorganisaties en andere plaatselijke ‘doehet-zelvers’. Daarin zit een enorm potentieel om werkelijke antwoorden te vinden voor de uitdagingen waarvoor we staan. GroenLinks heeft een groot vertrouwen in deze ‘krachten van onderop’. We ge7
GroenLinks is voorstander van meer inzet op het
4
Gemeente Nijmegen werkt samen met de stich-
voorkomen van fraude. Vergaande middelen die een
ting voor vluchtelingen studenten UAF en zoekt
inbreuk doen op het privéleven van burgers, zoals
andere financieringsbronnen om vluchtelingen
24-uurs-cameraobservatie bij vermoeden van bij-
(bij) te scholen en klaar te stomen voor de Ne-
standsfraude, worden echter niet ingezet als hand-
derlandse arbeidsmarkt.
havingsmiddel.
5
Bij de bestrijding van uitkeringsfraude ligt de nadruk op preventieve handhaving, zoals voor-
GroenLinks kijkt kritisch naar de omvang van het
lichting en worden de consequenties van fraude
ambtelijk apparaat, maar eventuele bezuinigingen
duidelijk gemaakt.
mogen niet leiden tot grotere afstand tussen cliën-
6
We willen de dienstverlening voor jongeren
ten en hun contactpersonen bij de gemeente. Groen-
laagdrempeliger maken door een JongerenLoket
Links heeft een passende dienstverlening hoog in
op het ROC te realiseren. Zo weten meer jonge-
het vaandel. Dit komt niet alleen de burgers ten goe-
ren het loket te vinden en kan meer preventief
de, maar voorkomt ook een te hoge werkdruk voor
gehandeld worden.
de ambtenaren. Zwaardere casussen verdienen meer
7
Jongeren die zich bij het JongerenLoket melden
zorg, daarom wil GroenLinks een betere verbinding
krijgen een realistisch plan van aanpak mee,
en samenwerking tussen de verschillende dienst- en
met zaken die ze moeten regelen in afwachting
zorgverleners.
van hun uitkering. Onderzocht wordt of jongeren in plaats van een uitkering in dienst van
Van de Sociale Dienst verwachten we een ‘uitruk-
de gemeente kunnen komen om zinvol werk te
mentaliteit’. Als mensen zich bij het loket melden
verrichten.
omdat het water hen aan de lippen staat, wordt
8
De samenwerking tussen de ambtenaren van de
geen afspraak over zes weken gemaakt: die worden
sociale dienst en de sociale wijkteams moet ver-
meteen geholpen. Jongeren die bij het JongerenLo-
beterd worden. Zo krijgt de cliënt de zorg waar
ket aankloppen voor een uitkering, hoeven niet de
hij behoefte aan heeft.
wettelijke termijn van vier weken te gaan zitten dui-
9
De gemeente brengt jaarlijks een minima-ef-
mendraaien. Zij krijgen advies en ondersteuning om
fectrapportage uit, waardoor zichtbaar wordt
een persoonlijk plan te maken. GroenLinks vindt dat
bij welke groepen mensen de crisis het hardste
er onderzocht moet worden of deze jongeren na vier
aankomt en welke ondersteuning noodzakelijk
weken een arbeidscontract bij de gemeente kunnen
is. Hierbij is speciale aandacht voor het toene-
krijgen in plaats van een uitkering.
mend aantal zzp’ers dat moeite heeft om rond te komen.
Verder zijn we van mening dat de dienstverlening
10 Huishoudens met lage inkomens blijven we
voor werk en inkomen ook in de wijken thuishoort.
ondersteunen om te voorzien in levensbehoeften
Daarom moeten de wijkteams uitgebreid worden
en de mogelijkheid mee te doen aan de samenle-
met specialisten op het gebied van werk en inkomen.
ving, zoals sport en cultuur.
Actiepunten
Wat hebben we bereikt?
1
✓✓ Minimabeleid in Nijmegen is stevig neergezet
Uitkeringsgerechtigden krijgen met behoud van uitkering bij- en/of omscholing om te kunnen
en overeind gebleven, ondanks flinke Haagse
werken in kansrijke sectoren. Dit kan door deel-
bezuinigingsdrift.
name aan leerwerktrajecten via bijvoorbeeld het
✓✓ Er zijn leerwerkbedrijven opgericht, waar men-
ROC of maatschappelijke instellingen, inzet van
sen op een leerwerkplek een opleiding volgen
werkcorporaties en via subsidiëring van werkge-
voor een gericht beroep.
vers. 2
✓✓ Bij inkoop en subsidies hanteert de gemeente
De gemeente Nijmegen stelt als grote werkgever
een eis van 5% social return (inzet van werkzoe-
werkplekken beschikbaar voor activering van
kenden).
mensen met een bijstandsuitkering. 3
✓✓ Een speciale formulierenbrigade helpt mensen
We maken met het bedrijfsleven afspraken over
met het aanvragen van financiële ondersteuning
het in dienst nemen van jongeren, ouderen,
van Rijk en gemeente.
laaggeschoolden en mensen met een beperking.
✓✓ Mensen met schulden worden beter geholpen
De gemeente stelt bij subsidies en inkoop als
hun financiën op orde te krijgen.
randvoorwaarde dat 5 tot 8% van de werknemers mensen met een uitkering of beperking zijn. 8
1.2 Onderwijs
en jeugdhulpverlening is hierbij een voorwaarde.
In het onderwijs worden de fundamenten gelegd
Speciale aandacht is nodig voor het voorkomen en
voor een mooie en succesvolle toekomst van kinde-
aanpakken van ‘thuiszitters’ – zeker na de invoering
ren. Goed onderwijs betekent een goede start. Dat
van het passend onderwijs.
betekent: eventuele achterstanden inhalen en altijd het beste uit kinderen halen.
Goed onderwijs leidt tot goede kansen op de arbeidsmarkt. In Nijmegen is de aansluiting van het
Goed onderwijs zorgt ook voor een innovatieve en
(beroeps)onderwijs op de arbeidsmarkt nog niet
energieke samenleving: de school staat midden in de
optimaal. GroenLinks wil dat het aantal vroegtijdig
samenleving. Dit idee kan wat ons betreft veel meer
schoolverlaters omlaag gaat. Iedereen die leerplich-
worden versterkt. Het schoolgebouw wordt een plek
tig is, volgt een opleiding of heeft een leerwerkplek.
waar leerlingen goed onderwijs krijgen, maar waar
GroenLinks wil dat de gemeente initiatieven onder-
ook gebruik wordt gemaakt van duurzame ener-
neemt om met ondernemers in de regio afspraken te
gie, waar leerlingen in schooltuinen wroeten, waar
maken over stage- en leerwerkplaatsen. Via educatie
leerlingen na schooltijd de mogelijkheid hebben te
beogen we (taal)achterstanden weg te werken, so-
sporten, spelen of om rustig huiswerk kunnen ma-
ciale zelfredzaamheid en participatie te bevorderen
ken. Wellicht is er plek om op school werkplekken te
en doorstroming naar vervolgonderwijs en beroep/
maken voor zzp’ers. Kortom: de school is een plaats
arbeidsmarkt mogelijk te maken. Goede aansluiting
waar mensen samenkomen.
van volwassenenonderwijs op beroepsonderwijs is hierbij noodzakelijk.
GroenLinks is voor het behoud van het systeem van centrale inschrijving, waarbij kinderen in principe in
Leerlingvriendelijke schoolroutes zijn voor Groen-
de eigen wijk naar school gaan. Zo gaan we zwar-
Links belangrijk. Scholieren en studenten maken
te en witte scholen tegen en krijgen we gemengde
veel gebruik van de fiets en het openbaar vervoer.
scholen in de wijk. Wel willen we het centraal aan-
GroenLinks wil dit actief ondersteunen door knel-
meldpunt voor scholen oudervriendelijker maken.
punten bij scholen op te lossen en het gebruik van
Zo kunnen ouders een bewustere keuze maken voor
de fiets te stimuleren. Voorrang voor de fiets!
een school die bij hun kind past. Ouders voelen zich zo meer betrokken bij de school. Dat versterkt de
Hoger onderwijs
kwaliteit van het onderwijs en de school als ont-
Radboud Universiteit en HAN zijn iconen voor Nij-
moetingsplek. Er is landelijk een discussie over de
megen. Zij zorgen voor een instroom van veel jong
gemeentelijke bijdrage aan het leerlingenvervoer
talent, bedrijvigheid en gezelligheid in de stad. Het
naar levensbeschouwelijke scholen. Nijmegen heeft
is belangrijk te zorgen dat Nijmegen een aantrek-
gelukkig voldoende goede scholen en we streven er
kelijke plaats blijft voor studenten. Als gemeente
daarom naar dat kinderen zo dicht mogelijk naar
hebben we geen bemoeienis met het onderwijs zelf,
een school gaan. Een bijdrage voor leerlingenvervoer
maar GroenLinks vindt het bijzonder belangrijk met
willen we daarom primair inzetten voor kinderen
Universiteit, Hogeschool en ROC in gesprek te blijven
die speciale zorg nog hebben en niet vanwege de
om vroegtijdig afhaken te voorkomen en ervoor
levensbeschouwing van de ouders.
te zorgen dat doorstroming mogelijk blijft. Anders gezegd: er moeten doorlopende leerlijnen zijn van VMBO naar MBO naar HBO en universiteit.
Achterstanden worden voortijdig aangepakt. Vooral het bestrijden van taalachterstand is essentieel. Met peuterspeelzalen en kinderopvang maakt de
Actiepunten
gemeente afspraken over voor- en vroegschoolse
1
Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten
educatie, waarbij wordt ingezet op verbetering van
worden nog scherper aangepakt. In de subsidie-
de kwaliteit van de leidsters/docenten en een goede
overeenkomsten met scholen moeten resultaat-
overdracht naar de basisschool.
afspraken over (school)verzuim en vroegtijdig schoolverlaten worden vastgelegd. Dat kan in de vorm van percentages.
Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten worden 2
actief aangepakt. Daarbij wordt altijd onderzocht
GroenLinks wil dat er (regionale) afspraken met werkgevers worden gemaakt voor het beschikbaar
of er iets aan de hand is in de privésituatie of op
stellen van leerwerkplekken en stageplaatsen.
school, zoals pesten of leerachterstanden. Een goede 3
samenwerking tussen (Regionaal) Bureau Leer-
GroenLinks wil met ouderraden onveilige schoolroutes inventariseren en aanpakken.
lingzaken, instellingen voor voortgezet onderwijs 9
4
5
6
7
GroenLinks wil meer aandacht voor overgewicht
1.3 Jeugd
en gezondheid op scholen, door deelname aan
Kinderen en jongeren in Nijmegen doen ertoe voor
het programma ‘De gezonde en sportieve school
GroenLinks. Zij hebben de toekomst en zijn de toe-
- XL’ te vergroten.
komstige inwoners van onze gemeente. We nemen
GroenLinks wil meer aandacht voor discrimina-
hun wensen daarom serieus. We betrekken kinderen
tie en pesten op school. Op iedere school wordt
en jongeren actief bij alles wat voor hen wordt geor-
voorlichting gegeven over seksuele diversiteit.
ganiseerd. GroenLinks wil met jongeren in gesprek,
De gemeente stimuleert het oprichten van gay
hen stimuleren en uitdagen en inspelen op hun
straight allianties (GSA’s) op scholen en in buur-
behoeftes. We praten niet óver jongeren, maar mét
ten van leerlingen/buurtbewoners die solidair
jongeren als het gaat over de inrichting van speel-,
ondersteuning bieden bij incidenten jegens ho-
sport- en ontmoetingsplekken/ruimte, het jonge-
mo’s en transgenders die in hun woonomgeving
renwerk, de bestrijding van jongerenoverlast en de
worden gepest en geïntimideerd .
decentralisatie van de jeugdzorg.
GroenLinks pleit voor brede scholen van basisonderwijs tot voortgezet onderwijs, waar kinder-
In 2015 krijgt de gemeente de taak van jeugdzorg er-
opvang, onderwijs, sport en andere activiteiten
bij. Dat gaat wel gepaard met een forse bezuiniging.
voor jongeren samenkomen. Deze brede scholen
GroenLinks zet ook bij deze decentralisatie in op
blijken bijvoorbeeld in Finland erg goed te wer-
het organiseren van ondersteuning en zo nodig zorg
ken en te zorgen voor hoogwaardig onderwijs.
zo dichtbij mogelijk, dus in wijken. In de jeugdzorg
GroenLinks stimuleert schoolbesturen, kinderop-
staat de persoonlijke benadering voorop (maat-
vangcentra en sportverenigingen om de samen-
werk) en de hulp wordt zoveel mogelijk op wijk- of
werking te zoeken met omliggende organisaties.
gemeentelijk niveau georganiseerd. De betrokken
GroenLinks stimuleert het aanleggen en onder-
professionals krijgen meer handelingsvrijheid en
houden van schooltuinen door scholen. Daar
bureaucratie wordt tegengegaan. Minder bureaucra-
waar scholen tegen hinderende regelgeving aan
tie betekent ook meer vertrouwen geven aan profes-
lopen, maakt GroenLinks ruim baan en komt er
sionals. Voor mensen die hulp vragen is er dan geen
ondersteuning. Basisscholen worden gestimu-
gezichtsloze instantie ver weg, maar een bekend
leerd om groene schoolpleinen aan te leggen. Er
gezicht dichtbij.
wordt niet bezuinigd op natuur- en milieueduca8
tie op basisscholen en het voortgezet onderwijs.
Bij jeugdhulp hoort ook specialistische hulp zoals
Nijmegen wordt steeds internationaler. We
geestelijke gezondheidszorg, hulp voor jeugd met
onderzoeken of er behoefte is aan een interna-
een licht verstandelijke beperking en de gesloten
tionale school. Hiermee wordt Nijmegen nog
jeugdhulp in het kader van ernstige opgroei- en
aantrekkelijker voor buitenlandse werknemers,
opvoedingsproblemen. GroenLinks vindt dat de
zoals bij NXP en de universiteit.
gemeente Nijmegen de aanpak van meer specialistische ondersteuning met de regiogemeenten moet
Wat hebben we bereikt?
afstemmen. Gemeenten zullen op regionaal niveau
✓✓ Het centraal inschrijfpunt voor het basisonder-
afspraken moeten maken om zwaardere, specialisti-
wijs functioneert zodanig dat vrijwel alle kinde-
sche jeugdzorg goed te organiseren en te financieren.
ren in hun eigen buurt naar school gaan.
Op deze manier, en ook door vaker te voorkomen dat specialistische zorg of uithuisplaatsing noodzakelijk
✓✓ Vroegtijdig schoolverlaten is aangepakt en is dalende. Hardnekkig is echter de achterstand van
is, kunnen de wachtlijsten tot een minimum wor-
allochtone jongeren.
den beperkt en kan er binnen het budget gewerkt worden.
✓✓ Alle risicokinderen krijgen een arrangement op een peuterspeelzaal aangeboden, in het kader
Waar overlast door jongeren wordt ervaren (zoals
van vroeg- en voorschoolse educatie.
lawaai, vernielingen en geweld), helpt negeren net
✓✓ Dankzij het onderwijsprogramma Schools Out! is de acceptatie van homoseksualiteit onder jonge-
zo weinig als louter hard aanpakken. Het gaat erom
ren toegenomen.
duurzame oplossingen te vinden: met jongeren praten, ruimte bieden en grenzen stellen, afspraken
✓✓ Het preventief project alcoholmatiging leidt tot een afname van alcoholgebruik onder jongeren
maken, toezicht houden (jongerenwerkers, politie),
onder de 16 jaar.
zo nodig alternatieve activiteiten organiseren en straffen bij misdragingen. Met jongerenbuurtbemiddeling geven we jongeren daar een actieve rol in. 10
“Ik zoek nog een professionele danspartner, dus als iemand
bij om er voor andere mensen te zijn. Onlangs heeft ze
zich geroepen voelt...?”, lacht Wiepy van Kuppeveld,
ook De Voorleeshond opgericht. Hierbij kunnen kinderen
voormalig Nederlands kampioen rolstoeldansen. In Wijk-
met onder andere leesproblemen verhalen vertellen en
centrum Dukenburg Meijhorst geeft ze samen met zeven
voorlezen aan speciaal daarvoor getrainde honden. Zo
vrijwilligers les in rolstoeldansen. “Mijn leerlingen zijn me
ontwikkelen ze spelenderwijs handvaten die hun reguliere
dankbaar. Als ze eenmaal de drempel over zijn, vinden ze
leerproces op school vergemakkelijken. Ook de kinderen
het hartstikke leuk!”. Het zit in de aard van deze bezige
worden met veel plezier door Wiepy begeleid.
11
Actiepunten
voortdurend groeien. Preventie is van oudsher de
1
Om jongeren te betrekken bij de maatschappij
taak van gemeente. Met het nieuwe beleidsplan voor
kunnen zij een maatschappelijke stage doen.
de WMO is in Nijmegen in 2011 al een voorschot ge-
Jongeren moeten zich kunnen oriënteren op de
nomen op deze ontwikkeling. GroenLinks kiest voor
samenleving. De opgebouwde samenwerking en
een wijkgerichte inzet, met zo min mogelijk bureau-
het netwerk van bedrijven en instellingen waar
cratie, protocollen en regels en met zo veel mogelijk
scholieren stages lopen, kan gewoon blijven
inzet op wijkniveau voor zelfstandige professionals.
draaien, ondanks de Haagse bezuiniging. 2
3
Er komt een overzicht waarop activiteiten staan
GroenLinks vindt dat mensen zelf de macht over
die de gemeente uitvoert om jongeren bij de
hun eigen leven moeten houden. Mensen die onder-
politiek en besluitvorming te betrekken. Bijvoor-
steuning nodig hebben, worden nu te vaak benaderd
beeld: als we in Dukenburg het jongerenwerk an-
vanuit hun beperking. Mensen kunnen echter veel
ders willen opzetten, praten we met de jongeren
meer. GroenLinks vindt dan ook dat er gevraagd mag
in Dukenburg. Wat zijn hun wensen en dromen?
worden naar wederkerigheid, zonder te vervallen
Daarbij worden verschillende media ingezet.
in verplichting. We moeten zoeken naar een balans
Om de inbreng van ouders en jongeren in de
tussen wat mensen zelf (nog) kunnen, informe-
aanpak van zorg en ondersteuning te waarbor-
le zorg van leden uit iemands sociale netwerk en
gen, onder andere bij de jeugdzorg, vindt Groen-
professionele zorg en ondersteuning. Voor de meest
Links dat er een gemeentelijke en ook regionale
kwetsbaren zal altijd een vangnet beschikbaar blij-
adviescommissie moet komen. Er moet een
ven.
regionale ombudsfunctie voor de zorg komen waar burgers terechtkunnen met klachten.
GroenLinks vindt dat er vanuit het principe van zelfregie altijd een mogelijkheid moet zijn om de on-
Wat hebben we bereikt?
dersteuning te ontvangen in de vorm van persoons-
✓✓ Het project Op Jezelf, dat jongeren die dreigen te
gebonden budget.
ontsporen ondersteunt, is structureel opgenomen in het jongerenwerk.
Omdat GroenLinks gelooft in de kracht van mensen
✓✓ De (financiële) problemen voor de opvang van
moeten veel meer mogelijkheden benut worden om
dak- en thuisloze jongeren zijn opgelost en er is
mensen in hun eigen omgeving te laten bepalen
structureel budget beschikbaar voor deze voor-
welke voorzieningen en ondersteuning nodig is.
ziening.
GroenLinks streeft ernaar dat in elke wijk een ‘socia-
✓✓ Met jongeren wordt succesvol geëxperimenteerd
le broedplaats’ komt, fysiek maar zeker ook virtueel,
met zelfbeheer in jongerencentra.
waar mensen elkaar kunnen ontmoeten om ideeën
✓✓ In Dukenburg zijn drie uitvoeringsorganisaties
uit te werken en projecten gezamenlijk op te pak-
gaan samenwerken in Jongerenwerk Dukenburg,
ken. Een goed voorbeeld is de Wijkfabriek in Oud-
waardoor met minder geld kan worden gedraaid.
West waar Hobbywerkplaats, zzp’ers en zorgaanbie-
✓✓ Bezuinigingen hebben weinig negatief effect
der elkaar gevonden hebben in het zelf draaien van
gehad op het aanbod en het bereik. Ze zijn onder
een wijkcentrum, waarin tal van activiteiten plaats
andere gerealiseerd door het schrappen van
vinden.
dezelfde activiteiten die door meerdere organisa-
Actiepunten
ties werden aangeboden.
1
1.4 Zorg & Welzijn
In 2015 is een stadsdekkend netwerk van (12 tot 15) Sociale Wijkteams gerealiseerd.
Mensen met een beperking, een chronisch of een
2
We blijven zorg bieden voor mensen die dat
psychosociaal probleem ontvangen ondersteuning
nodig hebben. De landelijke bezuiniging op de
die passend is om aan de samenleving te kunnen
huishoudelijke hulp draaien we met eigen mid-
blijven meedoen of thuis te kunnen blijven wonen -
delen van de gemeente grotendeels terug.
zorg heeft een doel.
3
Bij de overdracht van taken naar de gemeente wordt een onafhankelijke (regionale) ombuds-
De gemeenten krijgen er veel zorgtaken bij: begelei-
functie gecreëerd waar burgers terechtkunnen
ding en persoonlijke verzorging uit de AWBZ en de
met klachten.
Jeugdzorg. Maar voor die taken ontvangt de gemeen-
4
Er blijft voor iedereen die er aanspraak op kan
te veel minder geld van de rijksoverheid. Landelijk
maken een vorm van het PGB, persoonsgebon-
zien we de uitgaven voor zorg en ondersteuning
den budget, bestaan. 12
5
Om beter aan te sluiten bij de diversiteit in de
✓✓ Samenwerking is het nieuwe sleutelwoord voor
stad moeten zorgaanbieders meer aandacht
alle organisaties die zorg en ondersteuning in
besteden aan het kunnen omgaan met mensen
Nijmegen aanbieden.
met een verschillende achtergrond. Dat wordt in 6
7
✓✓ De dienstverlening aan burgers met betrekking
subsidievoorwaarden vastgelegd.
tot de WMO is drastisch verbeterd. Mensen ho-
Minstens 5% van de werknemers in dienst van
ren binnen drie weken hoe het er met hun aan-
de gemeente zijn mensen met een beperking.
vraag voorstaat. Het aantal bezwaarschriften en
Deze norm wordt ook gehanteerd bij contracten/
beroepszaken tegen de gemeente is sinds 2011
inkoop/subsidies met andere organisaties.
fors gedaald, dankzij de inzet van premediation:
Er moet veel meer gebruik worden gemaakt van
overleggen voordat het tot een rechtszaak komt.
ervaringsdeskundigheid bij burgers zelf. Met het
✓✓ Vanuit de afdeling Zorg & Welzijn wordt gewerkt
zelfregiecentrum is hiermee een begin gemaakt.
met klantenpanels, belangen- en cliëntenorgani-
Maar ook bij de inzet van het eigen netwerk en
saties, die advies geven over uitvoering en beleid.
vrijwilligers en de bemensing van Stips (inloop-
✓✓ De voorbereiding op de extra taken vanaf 2015 is
punten waar burgers terechtkunnen met vragen
vastgelegd in uitgangspunten, gebaseerd op het
over zorg & welzijn en werk en inkomen) en om-
Nijmeegse WMO-beleid, en opgepakt in samen-
budsfuncties is ervaringsdeskundigheid belang-
werking met de acht regiogemeenten.
rijk. 8
9
GroenLinks zet wijken of buurten met de leuk-
1.5 Maatschappelijke opvang
ste, meest inspirerende initiatieven jaarlijks in
Soms vallen mensen over de rand en kunnen ze niet
het zonnetje.
meedoen in de samenleving. Dat kan komen door
Er komt een commissie die bij de meest kwetsba-
een psychische aandoening, maar ook door versla-
re groepen blijft meekijken of de uitvoering van
ving of door combinaties daarvan. Binnen de maat-
de nieuwe taken door de gemeente goed gebeurt
schappelijke opvang is GroenLinks voorstander van
en er geen mensen tussen wal en schip vallen.
het volgen van de lijn ‘preventie – opvang – herstel’. De afgelopen jaren is in Nijmegen ingezet op het re-
Wat hebben we bereikt?
aliseren van voldoende voorzieningen. Daarbij lag de
✓✓ Geld voor zorg en welzijn wordt daar ook aan
nadruk vooral op het onderdeel opvang. GroenLinks is van mening dat er een balans moet zijn tussen op-
besteed en niet aan andere zaken.
vang aan de ene kant en preventie en herstel aan de
✓✓ De omschakeling naar wijkgerichte inzet van zorg en welzijn is al gestart in zes wijken, waar-
andere kant. Dat betekent meer nadruk op vormen
onder Dukenburg en Hatert, met de komst van
van ondersteuning dichtbij mensen, zowel in de fase
Sociale Wijkteams.
voorafgaand aan opvang, als in de fase na de opvang. Opvangvoorzieningen zijn zo klein mogelijk en
✓✓ In alle wijken/stadsdelen is een inlooppunt gestart, een StadsInformatiePunt (Stip), waar
bedoeld voor tijdelijk verblijf. Daarbij geldt dat orga-
burgers terechtkunnen met vragen over zorg &
nisaties die in dit werkveld actief zijn veel meer en
welzijn en werk en inkomen. Deze Stips worden
beter met elkaar moeten samenwerken. Uiteraard is
gedraaid door vrijwilligers, mensen met een
het zo dat voor de meest kwetsbaren altijd een vang-
leerwerkbaan in samenwerking met een beperkt
net beschikbaar moet zijn. De voorzieningen worden
aantal professionals. Ook cliënten- en belangen-
samen met de regiogemeenten vormgegeven.
organisaties leveren hiervoor mensen.
Actiepunten
✓✓ Met Zorgkantoor en zorgverzekeraar VGZ is een
1
contract afgesloten voor de opbouw van wijk-
Gemeenten in de regio Nijmegen en Rivieren-
gerichte zorg. Zij betalen vanaf 2013 mee aan
land maken samen met woningbouwcorpora-
een pilot Wijkteams. Daarnaast betalen zij mee
ties afspraken over het beschikbaar stellen van
aan preventieve activiteiten. Zo is er extra geld
huisvesting voor mensen uit de opvang, zodat
beschikbaar voor: ouderen, snellere ondersteu-
ambulante begeleiding meer mogelijk is. 2
ning voor mensen met psychische klachten
Op een nog te zoeken locatie in Nijmegen-Noord
(basis GGZ), bewegen (jongeren) en bestrijding
Skaeve Huse, huisvesting voor een zeer kleine
van overgewicht. Op dit moment is Nijmegen
groep mensen die niet in een (groep)setting kun-
de enige grote stad waar de samenwerking ook
nen wonen. Goede communicatie en afspraken
financieel is waargemaakt.
met omwonenden is hiervoor een randvoorwaarde.
✓✓ Er is een Zelfregiecentrum van start gegaan voor mensen met een beperking. 13
3
4
Alle organisaties gebruiken dezelfde methodiek
Actiepunten
en beschrijving van hun werkwijze. Daardoor
1
De gemeente ondersteunt initiatieven voor be-
kunnen we de kwaliteit en prijzen van verschil-
wegen en sport voor risico- of bijzondere aan-
lende organisaties beter met elkaar vergelijken
dachtsgroepen als ouderen, allochtone meiden,
en zijn de resultaten beter zichtbaar.
mensen met een beperking. 2
Samenwerking tussen organisaties leidt tot
De gemeente voert een actief beleid om discriminatie op de sportvelden en in de sportclubs
financiële voordelen voor gemeenten. Tegelijker-
tegen te gaan.
tijd wordt het werk beter uitgevoerd. Met deze 3
hervorming gaan we de komende jaren onver-
Bij de 100ste editie van de 4-Daagse in 2016 zorgt de gemeente voor extra aandacht voor bijzonde-
minderd door.
re doelgroepen. Wat hebben we bereikt?
4
✓✓ De regieteams, die met dwang en drang ach-
Sporten voor mensen met een beperking worden actiever gepromoot. De gemeente organiseert
ter de voordeur kunnen komen van multipro-
daarvoor (een of meerdere) aansprekende eve-
bleem-huishoudens zijn stadsbreed actief.
nement(en). Clubs stellen hun deuren open voor
✓✓ De noodopvang voor uitgeprocedeerde asielzoe-
sporters en vrijwilligers met een lichamelijke of
kers is nog steeds nodig en is voor de komende
geestelijke beperking.
jaren structureel gefinancierd.
5
✓✓ Het eerste project Skaeve Huse, huisvesting voor
Er komt een sportaccommodatie voor turnen en judo, waarin ook sportmedische voorzieningen
een zeer kleine groep onaangepaste eenlingen,
en talentbegeleiding en de organisatie van de
staat in de steigers.
7-Heuvelenloop worden gehuisvest.
✓✓ Zorgaanbieders werken veel meer samen, vaak
6
in geïntegreerde teams, tegen minder kosten.
Geweld op het veld wordt in Nijmegen niet getolereerd. De gemeente neemt een actieve rol
✓✓ De samenwerking van Iriszorg, NIM en Pro
in het voorkomen en bestrijden van geweld op
Persona, waarbij medewerkers samen in één
het veld, bijvoorbeeld door het organiseren van
team verantwoordelijk zijn voor de aanpak van
stadsbrede informatiebijeenkomsten voor coa-
mensen met ernstige problemen, heeft geleid tot
ches en begeleiders van teams.
een forse besparing.
7
De nieuwe nevengeul van de Waal biedt mooie kansen voor de verdere ontwikkeling van de wa-
1.6 Sport
tersport in Nijmegen. De gemeente stimuleert en
Sporten is gezond, ontspannend en draagt bij aan
ondersteunt watersportverenigingen om samen
sociale cohesie, integratie en tolerantie. GroenLinks
te werken en zich bij de nevengeul te vestigen.
wil dat iedereen in beweging komt. Sport is niet alleen een doel op zich, het is ook essentieel voor
Wat hebben we bereikt?
gezondheid en sociale contacten. In Nijmegen is de
✓✓ De zwembaden in de Goffert en Dukenburg blij-
afgelopen tien jaar vooral ingezet op het realiseren
ven open.
van goede sportaccommodaties. Met succes. Groen-
✓✓ De bouw van topsportcomplex in het groene
Links vindt dat de focus de komende jaren gericht
Goffertpark is van de baan. Hiermee is ook een
moet zijn op het vergroten van het aantal mensen
groot financieel risico voor de gemeente afge-
dat sport en voldoende beweegt. Speciale aandacht
wend.
gaat daarbij uit naar groepen die minder bewegen/
✓✓ NEC is waardevol voor Nijmegen. Toch geeft de
sporten of extra gezondheidsrisico’s lopen, zoals ou-
gemeente geen financiële steun meer aan NEC,
deren, allochtone meiden en kinderen met overge-
omdat het een commerciële organisatie is.
wicht. De gemeente Nijmegen moet de combinatiefunctionarissen sport/bewegen wijkgericht inzetten met dit doel. Op deze aanpak wordt niet bezuinigd. Uiteraard blijft ook de (financiële) ondersteuning vanuit Stichting Leergeld voor kinderen uit gezinnen met een laag inkomen overeind, want iedereen moet kunnen meedoen. Voor senioren worden speciale programma’s ontwikkeld. De gemeente werkt daarbij samen met sportverenigingen, welzijns- en zorginstellingen en zorgverzekeraars.
14
Hoofdstuk 2
We zijn een duurzame stad Nijmegen is een stad met groene ambities. De
2
De ontwikkeling van het stationsgebied, Waalf-
afgelopen jaren is veel en succesvol geïnvesteerd
ront en Waalsprong hebben prioriteit. Andere
in schone energie, isolatie, natuur, recreatie en een
bouwplannen in de stad gaan alleen door als ze
duurzame economie. En als het aan GroenLinks ligt,
voldoen aan een behoefte. Zo bouwen we niet
zetten we daar een tandje bij. Want groen werkt: zo
voor leegstand en houden we de stad ook nog
levert investeren in isolatie en schone energie veel
eens groen.
banen op. En wie wil er nu niet wonen in een stad
3
De fiets krijgt letterlijk voorrang in de stad. Op
waar iedereen een lage energierekening kan heb-
het fietspad, bij het parkeren en voor het ver-
ben? Waar de oude kolencentrale plaatsmaakt voor
keerslicht. Fietskilometers zijn gezond, veilig en
windmolens en waar de fiets voorrang heeft? Met
zorgen voor schone lucht.
een prachtige groene omgeving én voor iedere bewo-
2.1 Klimaat en energie
ner ‘groen om de hoek’?
Nijmegen is een groene stad. Natuurlijk door de prachWe maken van heel Nijmegen een duurzame stad.
tige ligging tussen polder, stuwwal en vennen, maar
Bijvoorbeeld door te investeren in de stadsontwikke-
ook door de ruim 13.000 zonnepanelen op de Nijmeeg-
ling rond de nevengeul, het stadseiland, de stads-
se daken en de liefst 7,5% energiebesparing die de
brug en het Waalfront: die biedt prachtige kansen
afgelopen vier jaar is gerealiseerd – ondanks een groei
voor innovatieve en duurzame initiatieven. Maar ook
van het aantal inwoners. Nijmegen is een stad met
door de stad verder te vergroenen, door in te zetten
groene ambities, en daar mogen we trots op zijn.
op schone energie en woningisolatie en door te investeren in een groene economie. Daarbij maken we
Landelijk lopen we in de voorhoede, en dat is nodig
ruim baan voor initiatieven van inwoners. Onze stad
ook om ons doel te bereiken: Nijmegen energieneu-
barst van de groene ideeën en creatieve plannen
traal in 2045. Dat houdt in dat de stad net zoveel
en Nijmegenaren zijn eigenwijs en ondernemend
schone energie opwekt als ze gebruikt. We kunnen
genoeg om ze ook uit te voeren. Weg met overbodige
ons niet langer veroorloven om afhankelijk te zijn
regelgeving, bureaucratie en andere barrières: de
van fossiele brandstoffen en zo het klimaat nog
gemeente ondersteunt en stimuleert Nijmegenaren
verder onder druk te zetten. Dat is een forse ambitie,
om zelf duurzame actie te ondernemen. Tegelijker-
maar we zijn op de goede weg en de komende vier
tijd zijn we zuinig op de iconen van onze oude stad:
jaar willen we flink wat meters maken:
historische duurzaamheid en groene innovatie gaan
✓✓ In 2018 moeten er 50.000 zonnepanelen liggen op de Nijmeegse daken;
hand in hand.
✓✓ over vier jaar draaien er vijf windmolens op
Hoe maken we een duurzame stad? 1
Nijmeegs grondgebied en zijn er nog eens vijf in
In 2018:
aanbouw;
✓✓ liggen er minimaal 50.000 zonnepanelen in
✓✓ We zetten in op minimaal 10% energiebesparing
de stad;
over vier jaar;
✓✓ zijn er minimaal 25.000 woningen op het
✓✓ in 2018 moeten er minimaal 25.000 woningen
warmtenet aangesloten;
zijn aangesloten op het warmtenet.
✓✓ draaien vijf windmolens en zijn er nog eens vijf in aanbouw;
Als inwoners, gemeente en bedrijven de handen
✓✓ hebben we minimaal 10% energie bespaard
ineenslaan, zijn deze doelen prima haalbaar. We
(ten opzichte van 2014).
willen ruim baan voor bewoners, burgerinitiatie-
Om dit doel te bereiken investeren we in 2014-
ven en collectieven die energie willen opwekken of
2018 jaarlijks 1 miljoen euro in schone energie
besparen. Bureaucratie en trage procedures worden
en isolatie.
vereenvoudigd. De gemeente informeert en faciliteert en investeert jaarlijks 1 miljoen euro om deze doelen te bereiken. Inwoners en bedrijven die willen bijdragen aan een energieneutraal Nijmegen hebben in GroenLinks een natuurlijke bondgenoot. 15
Dankzij GroenLinks kwam er een gemeentelijke subsidie
hij verbruikt. Via een handgemaakte zender houdt hij bij
op de aanschaf van zonnepanelen tot stand.
hoeveel stroom zijn zonnepanelen opwekken. “Dat is ont-
Dit trok Koen Dechering over de streep: zeven jaar geleden
zettend gaaf om te zien!”, vertelt hij enthousiast, “Ik vind
schafte hij zijn eerste vier zonnepanelen aan. Vier jaar
duurzaamheid een belangrijk principe. We moeten zuinig
later liet hij er nog eens tien bijleggen op het dak van zijn
omgaan met onze grondstoffen en hulpbronnen.”
huis. Nu is hij geheel zelfvoorzienend in de stroom die
16
Tegelijkertijd wordt geïnvesteerd in het energiezui-
gemeente helpt woningcorporaties, scholen,
nig maken van gebouwen. Oude wijken en wonin-
stichtingen en sportclubs om dit voorbeeld te
gen hebben daarbij prioriteit. Er moeten afspraken
volgen.
komen met woningcorporaties om woningen met
6
De gemeente stimuleert eigen regie en initia-
de laagste energielabels versneld energiezuinig te
tieven van burgers en bedrijven door financiële
maken en huurders worden ondersteund als ze
impulsen en eenvoudige regelgeving. Burgerini-
zelf initiatief nemen. Ook bij nieuwbouw worden
tiatieven op het gebied van energieopwekking
eisen gesteld aan de energiezuinigheid. Iedereen
en -besparing zijn welkom en worden aange-
heeft recht op een lage energierekening. Groene
moedigd en ondersteund. Inwoners en bedrij-
investeringen zijn geen luxe, ze zijn noodzaak. En
ven kunnen centraal in de stad terecht bij een
ze zijn slim en rendabel: ze leveren financieel gewin
laagdrempelig energieloket voor voorlichting,
en groene werkgelegenheid op voor de stad. Groen
financiering en begeleiding.
werkt.
7
buurtbewoners die de handen ineenslaan om
Actiepunten 1
energie te besparen of op te wekken kunnen
De Nijmeegse energieaanpak werkt en wordt
rekenen op extra financiële ondersteuning en
verder versterkt, zodat Nijmegen op koers blijft
begeleiding. Dit geldt ook voor bewonerscol-
en in 2045 energieneutraal is. De prioriteit ligt bij
lectieven die bij gebrek aan een eigen dak voor
het opwekken van schone energie en bij isolatie.
zonnepanelen gebruik willen maken van zon-
De gemeente:
ne-energie die wordt opgewekt op daken van
✓✓ stelt jaarlijks 1 miljoen euro beschikbaar voor
andere gebouwen, zoals scholen en wijkcentra.
subsidie en groene leningen;
8
✓✓ stimuleert en ondersteunt burgers en organisaties om te investeren in schone energie en
uitgebannen, nu is de inzet dat over vier jaar
isolatie;
geen huizen meer zijn met energielabel F en E.
✓✓ versimpelt waar nodig de procedures;
Hierbij wordt ingezet op een stevige verbetering.
✓✓ zorgt voor een klimaatloket waar burgers te-
De gemeente maakt hiervoor samen met de woningcorporaties een actieplan en betaalt de
Waar mogelijk worden windmolens geplaatst.
eventuele extra rente op investeringen die cor-
Dat doen we samen met bewoners, door pro-
poraties moeten doen. Huurders die zelfstandig
jecten op te starten waarin ook burgers kunnen
actie willen ondernemen krijgen ondersteuning
participeren en investeren. Voorbeeldlocaties
van de gemeente. Energiearmoede (waarbij de
zijn langs de A15 en de A73, waarbij ook moge-
energierekening meer bedraagt dan 10% van het
lijkheden worden onderzocht om dit samen met
inkomen) wordt uitgebannen: iedereen heeft
buurgemeenten te doen. In 2015 zal de kolencen-
recht op een lage energierekening.
trale Electrabel waarschijnlijk vertrekken en kan
3
4
9
Nieuwbouwwoningen worden zo ontworpen en
de vervuilende schoorsteen plaatsmaken voor
gebouwd dat zij makkelijk energieneutraal (te
een of meerdere windmolens.
maken) zijn, bijvoorbeeld door optimale benut-
Het warmtenet wordt verder uitgerold, zodat
ting van de zonnestand, warmte-koudeopslag
afvalverwerker ARN in 2018 energie kan leveren
en aansluiting op het warmtenet. De gemeente
aan 25.000 huishoudens en de campus.
maakt hierover van tevoren afspraken met pro-
De gemeente geeft het goede voorbeeld en
jectontwikkelaars en bouwers en controleert die
streeft ernaar in 2018 het equivalent van het
afspraken. Een lage energierekening maakt deze
energieverbruik van de gemeentelijke organisa-
woningen ook interessanter voor kopers.
tie op te wekken door het plaatsen van wind-
5
Prioriteit bij woningisolatie ligt bij huurwoningen met de slechtste energielabels. Label G is
rechtkunnen voor informatie en financiering. 2
Samenwerken wordt beloond: collectieven en
10 De gemeente blijft zich actief inzetten om bedrij-
turbines, binnen de gemeentegrenzen of elders.
ven, deskundigen en organisaties aan elkaar te
Daarvoor zijn drie à vier windmolens nodig.
koppelen om samen een concrete en haalbare
De gemeente zet ook de komende jaren in op het
route uit te stippelen naar een energieneutrali-
verder vergroenen van gemeentelijke gebouwen.
teit in 2045. Het initiatief Power2Nijmegen wordt
Waar nodig worden energiebesparende maatre-
verder uitgebouwd.
gelen getroffen, waar mogelijk worden de daken
11 Ondernemers die energiezuinige alternatieven
vol gelegd met zonnepanelen. Met het geld dat
inzetten voor terrasverwarming, krijgen hun
deze besparing op de energierekening oplevert
terrasvergunning sneller en goedkoper.
worden andere gebouwen verduurzaamd. De 17
12 De Nijmeegse havens en de sluis Weurt krijgen
✓✓ Er zijn subsidieregelingen voor zonnekracht,
walstroom voor schepen die aanmeren. Vervui-
groene daken, waterafkoppeling en aardgastaxi-
lende dieselmotoren zijn niet meer nodig voor
’s. Ook zijn er duurzaamheidsleningen en krijgen
de stroomvoorziening.
eigenaren van woningen een premie wanneer zij
13 GroenLinks wil dat winkels niet voor de mus-
hun woning isoleren.
sen stoken. Daarom moeten de deuren dicht
✓✓ Nijmegenaren kunnen zonnepanelen kopen die
en koelingen worden afgesloten. Bedrijven zijn
op het dak van een gemeentelijk pand liggen.
wettelijk verplicht rendabele energiemaatrege-
De energie die de zonnepanelen op de gemeen-
len te nemen. Wij willen dat de gemeente gaat
telijke daken opwekken, wordt afgetrokken van
controleren of dit echt gebeurt.
de energierekening van de eigen woning van de
14 Nijmegen heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd
deelnemer.
in het versneld energiezuinig maken van de
✓✓ Basisscholen in Nijmegen gaan in de toekomst
openbare verlichting. GroenLinks wil dit door-
meer gebruikmaken van duurzame energie,
zetten door Nijmegenaren op te roepen te kijken
bijvoorbeeld door zonnepanelen op hun dak te
waar de openbare verlichting uit kan of kan
leggen.
worden ingeschakeld door sensoren. Op deze
✓✓ De komende jaren investeert de gemeente Nij-
manier wordt energie bespaard en de lichtver-
megen jaarlijks twee miljoen euro in de eigen
vuiling verminderd. Waar mogelijk en wenselijk
gebouwen om deze duurzamer te maken.
kiezen we voor diervriendelijke groengekleurde
✓✓ Het warmtenet wordt gerealiseerd waardoor in
LED-verlichting.
2015 vrijwel alle huishoudens in de Waalsprong
15 Afval beschouwen we als herbruikbare grondstof
(en later het Waalfront) hun woningen verwarmen
en daarom zijn we daar zuinig op. We draaien de
met restwarmte van de afvalcentrale in Weurt.
boel om bij het aanbieden van afval: het aanbie-
✓✓ Het Groene akkoord in de stadsregio zorgt ervoor
den van bruikbaar afval als papier, plastic, GFT
dat bij het bouwen van woningen en bij ge-
en blik wordt zo eenvoudig mogelijk, terwijl we
biedsontwikkeling nadrukkelijk wordt gelet op
restafval zoveel mogelijk ontmoedigen.
duurzaamheid, van energiebesparing tot toegan-
16 Zwerfafval wordt – in overleg met buurtbewo-
kelijkheid woningen (sociale duurzaamheid).
ners – opgeruimd op de dag dat ander afval als
✓✓ Op verschillende industrieterreinen is het moge-
plastic en oud papier is opgehaald.
lijk om eenvoudig een miniwindturbine neer te
17 We ondersteunen de ‘Repair Cafés’ in de stad,
zetten, wat een optie is voor duurzame energie-
bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van
opwekking.
ruimte of bescheiden opstartsubsidies. Repair
✓✓ Het energieverbruik van de stad Nijmegen is in
Cafés zijn onderdeel van de oplossing van het
2012 verder gedaald. Ten opzichte van het jaar
afvalprobleem: door ze te repareren worden
2011 daalde het verbruik met 3,12%. Ten opzich-
minder vaak kapotte apparaten weggegooid.
te van 2008 is het stedelijk verbruik met 7,36%
Daarnaast zorgen de Repair Cafés voor uitwisse-
gedaald.
ling van kennis, het leggen van contacten en het
✓✓ Met groot succes is de inzameling van plastic in-
opdoen van inspiratie.
gevoerd, wat heeft geleid tot een sterke afname
18 Dankzij GroenLinks is Nijmegen schaliegasvrij
van restafval en daarmee tot een kostenbespa-
verklaard. We zetten alle juridische middelen in
ring per huishouden.
(zoals bestemmingsplannen) om dat zo te houden.
✓✓ Er is aandacht gekomen voor ‘omgekeerd inzamelen’. Dit betekent dat het voor bewoners zo
Wat hebben we bereikt?
gemakkelijk en goedkoop mogelijk wordt ge-
✓✓ In het project Plant je Vlag in de Vossenpels
maakt om waardevolle afvalstromen gescheiden
(Lent) bouwen individuen en groepen bewoners
aan te leveren, waardoor het ‘afvalbeleid’ veran-
zelf hun woningen die meestal ecologischer en
dert in ‘grondstoffenbeleid’. Door het aantrekke-
energiezuiniger zijn dan wettelijk noodzakelijk
lijker te maken herbruikbare grondstoffen apart
is. Ook gaan deze bewoners de openbare ruimte
aan te leveren gaat het recyclingpercentage
zelf ontwerpen en beheren.
omhoog en vermindert de hoeveelheid onbruik-
✓✓ Walstroom voor schepen die aanmeren aan de
baar restafval.
Waalkade, geen vervuilende dieselmotoren meer.
✓✓ De gemeente Nijmegen heeft in een bestem-
✓✓ Bij station Heyendaal staat kunstwerk de Zon-
mingsplan vastgelegd dat het niet is toegestaan
neboom dat duurzaamheid, techniek en kunst
dat er binnen haar grenzen genetisch verander-
verbindt.
de landbouwproducten worden geteeld. 18
2.2 Natuur en recreatie
4
Kinderen worden gestimuleerd zoveel mogelijk
Mensen wonen graag in een groene omgeving. Groen
te genieten van groen en natuur. Buurten die
is prettig om in te verblijven, groene speelplekken
natuurspeeltuinen willen opzetten of onderhou-
voor kinderen dragen bij aan hun gezondheid en
den, worden daarbij gesteund door de gemeente.
groen en water in de stad zorgen voor verkoeling
5
In de bestaande stad bebouwen we geen open-
tijdens warme zomers. Nijmegenaren hebben het
baar groen. Woningbouw mag niet ten koste
getroffen met de groene omgeving en uiterwaarden.
gaan van waardevol groen.
De komende jaren wordt de verbinding tussen stad
6
We kiezen voor plantsoorten die passen bij
en de omliggende natuur verder versterkt. Met het
het klimaat en de omgeving van Nijmegen en
project ‘ruimte voor de rivier’ en de nevengeul wordt
een versterking zijn voor de bestaande flora en
een uniek water- en groengebied gemaakt aan de
fauna. Op plekken die daarvoor geschikt zijn
oevers aan de Waal. Er ontstaat ruimte voor natuur,
experimenteren we met verwildering om de bio-
recreatie en sport. Het maakt Nijmegen nog aantrek-
diversiteit in de stad te stimuleren, bijvoorbeeld
kelijker voor toeristen.
door het realiseren van tijdelijke natuur. 7
Nijmegen blijft zich inzetten voor de bescher-
Groen in de stad zelf is net zo belangrijk voor een
ming van stadsvogels door toe te zien op de
prettige en gezonde leefomgeving. De afgelopen
naleving van het plaatsen van nestgelegenheden
jaren is erin geïnvesteerd dat iedere Nijmegenaar
in nieuwbouw, het behoud van nestgelegenhe-
maximaal 300 meter van een groene zone woont. De
den bij renovatie en het compenseren hiervan bij
komende jaren willen we het groen nog dichter bij
sloop.
de mensen brengen.
8
Om dieren in de natuur ruimte te geven, wil GroenLinks dat de groene gebieden zoveel
Stadsdelen als Dukenburg en Waalsprong hebben
mogelijk op elkaar worden aangesloten. Om de
veel groen. In sommige stadsdelen, zoals West,
bijensterfte tegen te gaan komen er verspreid
liggen nog veel versteende wijken. Inwoners van
over de stad bijenlinten, aaneengesloten groen
Nijmegen krijgen de ruimte om groen in hun eigen
met bijvriendelijke beplanting.
omgeving te creëren, zoals geveltuinen, moestuinen
9
Bij het beheer van het gemeentelijke groen staan
en natuurspeeltuinen. Dit verbetert de kwaliteit van
biodiversiteit en bescherming van dieren en hun
het groen en zorgt voor verbinding tussen mensen in
leefgebieden voorop. De gemeente gebruikt geen
hun eigen buurt. Stadslandbouwinitiatieven worden
schadelijke onkruidbestrijders zoals Roundup.
toegejuicht en gefaciliteerd door de gemeente. Loka-
10 De productie en consumptie van regionaal biolo-
le voedselproductie vormt een impuls voor de lokale
gisch voedsel wordt gestimuleerd. De gemeente
economie.
heeft een voorbeeldfunctie door in de kantines en bij evenementen zoveel mogelijk regionale en
Actiepunten 1
2
biologische producten te gebruiken.
Op het nieuwe Stadseiland bij de nevengeul
11 We juichen stadslandbouw en de aanleg van
kiezen we voor beperkte en compacte woning-
gezamenlijke moestuinen toe. Hiervoor kan bij-
bouw zodat er voldoende ruimte is voor groen en
voorbeeld grond die langdurig braak ligt worden
recreatie.
gebruikt. De gemeente faciliteert deze moestui-
We versterken het groen in de stad en het aantal
nen door bijvoorbeeld watervoorzieningen aan
bomen. Bomen zijn onder andere goed voor de
te leggen. Basisscholen worden gestimuleerd
verkoeling, luchtkwaliteit en biodiversiteit in de
deel te nemen aan moestuinprojecten en school-
stad. Er wordt ook geïnvesteerd in meer divers
tuinen in te richten, zodat kinderen leren waar
groen. Zo komen er meer openbare kruiden- en
hun eten vandaan komt.
bloemenweides in plaats van openbaar gazon. 3
12 Regenwater wordt zoveel mogelijk afgekoppeld
Versteende plekken in de wijken bieden kansen
van het riool en apart opgevangen. Dit belast het
voor vergroening. Bewoners die in hun eigen
riool minder en zorgt voor verkoeling in warme
omgeving groen willen creëren en beheren
zomers.
geven we daarvoor de ruimte en ondersteuning.
13 Nijmegen wordt nog aantrekkelijker voor het
Bestaande mogelijkheden zoals het adopteren
toerisme. We creëren wandelpaden en fietsrou-
van een boomspiegel, het stukje grond rondom
tes en verbeteren de mogelijkheden tot over-
een boomstam, brengt de gemeente onder de
nachten. Er komt een nieuwe stadscamping,
aandacht.
bijvoorbeeld op het Stadseiland of bij het Goffertbad. 19
2.3 Duurzame economie
14 Op de dijken nabij de stad maken de auto en motor plaats voor fietsers, skeeleraars, hardlo-
Nijmegen heeft een goede economische structuur.
pers en wandelaars.
We hebben een goed opgeleide bevolking en zijn door voorzieningen en infrastructuur aantrekkelijk
15 Een eventuele uitbreiding van het Goffertstadion mag niet ten koste gaan van het groen en de
als vestigingsplaats voor bedrijven en werknemers.
monumentale status van het Goffertpark.
Met de voltooiing van de nieuwe stadsbrug zijn werklocaties in Nijmegen-West goed verbonden met
Wat hebben we bereikt?
Nijmegen-Noord.
✓✓ Er komt een natuur- en cultuurhistorisch centrum aan de Waalkade (de Bastei) van waaruit
GroenLinks zet in op een duurzame en kleinschali-
wandeltochten worden uitgezet naar de Ooijpol-
ge economie. Veel mensen in onze stad werken als
der.
zelfstandige. We geven hen letterlijk en figuurlijk de ruimte. De gemeente kan hen helpen met informatie
✓✓ Met de verkoop van (een deel van) Heumensoord aan waterbedrijf Vitens heeft Nijmegen geld
over het ondernemerschap en leegstaande panden
om extra te investeren in groen voor het Water-
kunnen worden ingericht als werkplaatsen en flex-
kwartier, het Willemskwartier en de Hatertse
plekken.
Hei. Doordat Natuurmonumenten Heumensoord De talrijke creatieve en innovatieve initiatieven in
beheert is de natuur daar veiliggesteld.
onze stad laten zich moeilijk plannen en organise-
✓✓ Om de bij te laten terugkeren hebben we bijenkasten geplaatst, planten we bijvriendelijke
ren en de gemeente moet ook niet de illusie of wens
struiken en bomen en gebruiken we geen giftige
hebben alles te kunnen sturen. GroenLinks wil juist
bestrijdingsmiddelen.
ruimte bieden voor creativiteit, innovatie en experiment.
✓✓ Nijmegen hanteert een groennorm. Binnen 300 meter van elke woning wordt gezorgd voor open-
Het Waalfront biedt nieuwe kansen: we zetten in
baar groen.
op de ontwikkeling van een creatief en innovatief
✓✓ Het Goffertpark blijft groen nu het geplande topsportcomplex definitief van de baan is. Verder
stadsgebied. Nu al zijn er ook in Nijmegen enkele
wordt het park in 2014 mooi opgeknapt vanwege
van deze plekken, zoals de Waarmakerij, PH7 en
het 75-jarig jubileum.
Metterswane. Hier kunnen creatieve ondernemers elkaar vinden en ontstaan nieuwe samenwerkings-
✓✓ Grootschalige bouw van het plan de Citadel in de Waalsprong is van de baan, zodat meer groen
verbanden en initiatieven waar de stad van profi-
behouden kan blijven in het nieuwe plan Hof
teert.
van Holland. Nijmegen biedt ruimte voor duurzame bedrijven.
✓✓ Op de Korenmarkt in de binnenstad staan geen auto’s meer maar is een stadsparkje aangelegd.
Door het stimuleren van isolatie en opwekken van
Ook komt er een park op de oude locatie van
duurzame energie is er werkgelegenheid ontstaan in
Zwembad Oost en is het Westerpark aangelegd
de duurzame sector. We kunnen dit verder verster-
aan de rand van Nijmegen-west,
ken door nieuwe technologieën te laten toepassen in nieuwe bedrijven, zoals chips-technologie in de
✓✓ Op initiatief van GroenLinks zijn er verschillende
gezondheidszorg.
natuurspeeltuinen gerealiseerd. ✓✓ Nijmegen zet zich in voor de bescherming van stadsvogels als de huismus, spreeuw en de gier-
Innovatie ontstaat steeds meer door samenwerking
zwaluw. We bevorderen nestgelegenheid in ge-
tussen verschillende organisaties. Dit kunnen we
bouwen en houden bij inrichting en beheer van
versterken door het bedrijfsleven verder te ver-
het groen rekening met de wensen van vogels.
binden met onderzoeksgroepen van de HAN en de
Ook geven we informatie over vogelvriendelijke
universiteit. De poorten van deze kennisinstellingen
maatregelen. Hierdoor is Nijmegen leefbaarder
kunnen nog verder open.
geworden voor vogels, maar ook voor mensen. De binnenstad is een belangrijke plek om te verblijven en biedt ook werk aan veel mensen. We bouwen geen winkelcentra voor winkels die ook in de binnenstad een plaats kunnen vinden. We houden het centrum veilig, bereikbaar en schoon door het vrachtverkeer in en rondom het centrum zoveel mo20
“Samen kun je meer dan alleen”, met deze gedachte startte
Zo werd er onlangs een collectief voor communicatie
Martine van Harten anderhalf jaar geleden Hubbels Co-
professionals opgericht. Daarnaast is Hubbels Cowerkplek
werkplek in Nijmegen-Oost. Professionals, zowel ZZP’ers
een trefpunt voor mensen die sociale innovatie en duur-
als thuiswerkers in loondienst, komen hier om te werken.
zaamheid een warm hart toedragen. “De leden zijn heel
Deze co- en flexwerkplek biedt hen de mogelijkheid om op
enthousiast”, vertelt Martine, “ze treffen hier gelijkge-
informele wijze met elkaar in contact te komen, kennis te
stemden en raken door elkaar geïnspireerd.”.
delen en waar mogelijk samen te werken aan projecten.
21
gelijk te beperken. Om de markt een nieuwe impuls
3
De gemeente ontwikkelt een integrale visie op
te geven zoeken we de mogelijkheid om een perma-
de sociale zekerheid van zelfstandigen, waarin
nente markthal te realiseren, zodat mensen de hele
elementen als de bijstandsverlening voor zelf-
week verse producten uit de regio kunnen kopen.
standigen en arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen worden opgenomen.
De gemeente heeft de vrijheid gekregen om zelf ope-
4
Er zijn in en rond Nijmegen genoeg bedrijventer-
ningstijden te bepalen. Hierover gaat de gemeente
reinen. Bij behoefte aan bedrijfsruimte gaan we
in overleg met ondernemers. We houden hierbij ook
na of we bestaande bedrijfsterreinen efficiënter
rekening met de kleine zelfstandige winkeliers.
kunnen inzetten. 5
De Nijmeegse binnenstad is de belangrijkste plek
De laatste decennia hebben de dienstensector, on-
voor horeca en winkels. Daarom zijn we geen
derwijs en gezondheidszorg zich sterk ontwikkeld in
voorstander van een grootschalig retailpark in
Nijmegen. Maar we mogen de industriegeschiedenis
Ressen. Dit leidt bovendien ook tot een te grote
niet vergeten. Innovatieve maakindustrie en logis-
aantasting van het groene en open landschap.
tiek zijn nog steeds belangrijke pijlers van de lokale
Vermenging van functies in wijken juichen we
economie en bieden veel werkgelegenheid, ook aan
soms juist toe. Zo biedt het Waalfront veel moge-
lager opgeleiden. Innovatie en maakindustrie gaan
lijkheden voor cultuur, recreatie en horeca.
in Nijmegen hand in hand.
6
We zoeken een locatie voor een permanente markthal waar mensen de hele week verse en
Op dit moment wordt veel gesproken over de eco-
regionale producten kunnen kopen.
nomische crisis en de oplopende werkloosheid. Dit
7
Vervuilende vrachtwagens houden we zoveel
is een groot probleem, maar we moeten nu ook al
mogelijk uit het centrum door het instellen van
voorbereid zijn op de periode ná de crisis. Over een
milieuzones. Het gebruik van fietskoeriers en
paar jaar kan de economie weer aantrekken en door
cargobikes wordt gestimuleerd.
vergrijzing kan er in bepaalde sectoren juist een
8
De laad- en lostijden voor goederen in de
tekort ontstaan aan arbeidskrachten. We moeten
binnenstad worden aangepast. Tot 10 uur is de
daarom een strategie ontwikkelen die ons voorbe-
binnenstad vrij toegankelijk voor goederenver-
reidt op deze ontwikkelingen. Daar hoort in ieder
voer en particulieren met een auto. Tussen 10 en
geval bij: Nijmegen blijft aantrekkelijk voor (buiten-
12 uur krijgt alleen gebundeld en schoon stads-
landse) werknemers om zich te vestigen, er is ruimte
vrachtvervoer toegang.
en infrastructuur voor nieuwe bedrijven die zich hier
9
Leegstand van winkels en kantoren wordt actief
willen vestigen, en zulke bedrijven worden niet als
tegengegaan. De gemeente houdt leegstand bij
concurrenten gezien, maar als onderdeel van een
en eigenaren worden aangeschreven en finan-
netwerkeconomie waarin mensen gebruik maken
cieel geprikkeld om hun pand (tegen een lagere
van elkaars expertise en samen werken aan inno-
huur) te verhuren. De gemeente werkt actief mee
vatie. De sterke punten van de Nijmeegse econo-
aan ruilverkaveling van winkels in de binnenstad
mie moeten met elkaar worden verbonden: health,
(concentratie van winkels in minder straten): zo
onderwijs, logistiek, industrie, horeca, winkelen,
houden we typische winkelstraten als de Hezel-
creatieve sector en kleinschaligheid.
straten en de Van Welderenstraat springlevend. 10 De Nijmeegse innovatieve kenniseconomie is ge-
Actiepunten 1
2
baat bij een goede verbinding tussen grote, inter-
Steeds meer mensen werken als zelfstandige
nationale bedrijven als NXP, Haskoning, Synthon
ondernemer. GroenLinks heeft een initiatiefvoor-
en kleine, vaak beginnende bedrijven. De gemeente
stel ingediend om de positie van zelfstandigen te
neemt een actieve rol op zich om deze verbinding
verankeren in het economisch beleid. De komen-
tot stand te brengen. Een verbinding tussen de
de jaren zetten we ons ervoor in dat zelfstan-
kenniseconomie en de maakindustrie is minstens
digen worden erkend als economische factor
zo belangrijk en wordt hierin meegenomen.
die van belang is voor de stad. Zij moeten de
11 De gemeente ontwikkelt een strategie voor de
ruimte krijgen om te ondernemen. De gemeente
periode na de crisis. We mogen als stad de boot
verbetert de contacten met en informatie aan
niet missen als de economie weer aantrekt. Met
zelfstandigen door een digitaal zzp-loket in te
werkgevers en onderwijsinstellingen zorgen we
richten.
voor juist opgeleide werknemers. Leegstaande
Zelfstandigen mogen als groep inschrijven op
kantoren en bedrijventerreinen worden geschikt
aanbestedingen van de gemeente.
gemaakt voor hergebruik. 22
12 In het stadscentrum mag woonruimte worden
Andere bouwplannen in de stad gaan alleen door als
ingezet voor de vestiging van een hotel, pension
ze voldoen aan een behoefte. De gebieden waar we
of bed & breakfast.
wel bouwen, lenen zich goed voor hoogbouw. Door geconcentreerd en op een paar plaatsen te bouwen,
Wat hebben we bereikt?
kunnen we de stad groen houden.
✓✓ ZZP’ers krijgen dankzij een initiatiefvoorstel van GroenLinks een prominente plaats in het econo-
GroenLinks vindt dat iedereen recht heeft op betaal-
misch beleid van de gemeente.
bare woonruimte van goede kwaliteit. Nijmegen zet
✓✓ Geplande kantoorlocaties in de Waalsprong
de komende jaren stevig in op het realiseren van be-
(nabij station Lent) zijn geschrapt, zodat we niet
taalbare huurwoningen, omdat hier de meeste vraag
bouwen voor de leegstand.
naar is. Het liefst doen we dat door hierover goede
✓✓ Het geplande bedrijventerrein in het Beunings-
afspraken te maken met woningcorporaties . Wan-
veld is definitief geschrapt en ook bedrijventer-
neer corporaties hiertoe onvoldoende in staat zijn
rein op de Grift (nabij de A15) wordt een stuk
(door rijksbezuinigingen), investeren we als gemeen-
kleiner.
te zelf in de bouw van voldoende nieuwe betaalbare
✓✓ We besteden 100% duurzaam aan met een door
huurwoningen. Omdat we daarmee rente besparen
de gemeente Nijmegen zelf ontwikkelde duur-
op de bouwgrond, kan dit financieel verantwoord.
zaamheidsladder. Producten en bedrijven uit de regio krijgen daarbij een streepje voor vanwege
Dankzij de bouw van honderden nieuwe studenten-
het afstandscriterium (minder kilometers is
woningen is de kamernood in de afgelopen jaren
minder CO2).
verminderd. GroenLinks blijft er fors op inzetten dat iedere student een goede kamer kan krijgen in
2.4 Wonen en stedelijke ontwikkeling
Nijmegen.
Nijmegen is de oudste stad van het land en daar zijn we trots op. Al twintig eeuwen lang is het aangezicht
Onze stad kent ruim 70.000 woningen. We vinden
van onze stad permanent aan verandering onderhe-
het belangrijk dat deze energiezuiniger worden ge-
vig. Dat zien we terug in het straatbeeld: op het kops
maakt en we gaan dan ook onverminderd door met
plateau (Romeinen), op het Valkhof (Middeleeuwen),
onze energiebesparende plannen. We zorgen voor
op het Dobbelmanterrein en het Waalfront (indus-
een veilige, gezonde en groene woonomgeving in
triële revolutie), op de Singels (negentiende-eeuw-
wijken waar plek is voor iedereen. Nijmegen is een
se stadsuitleg), Plein 1944 (bombardement WO2),
ongedeelde stad: in iedere wijk staan zowel koop-
Dukenburg (woonwijken uit de jaren ‘70). GroenLinks
als huurwoningen, wonen jongeren en ouderen,
vindt dat we zuinig moeten zijn op ons erfgoed.
staan woningen, winkels en kleine bedrijven en goede scholen.
Tegelijkertijd willen we ruimte voor nieuwe ideeën en ontwikkelingen. GroenLinks wil de stad samen
Actiepunten
met burgers vormgeven. Mensen met ideeën voor
1
Woningcorporaties en gemeente ontwikkelen
een stuk grond, groepen die gezamenlijk een bouw-
een actieprogramma duurzaamheid. Energiebe-
project willen starten: de gemeente moet hen seri-
sparing, gebruik van duurzame energiebronnen
eus nemen en een kans bieden dit idee verder uit te
en materialen, circulair gebruik van grondstoffen
werken. We zorgen dat een eigen huis bouwen ook is
is daarbij uitgangspunt. 2
weggelegd voor mensen met een kleine portemon-
Leegstand van kantoren en winkels en sloop van
nee, door bijvoorbeeld goedkope percelen, erfpacht
scholen, kerken en boerderijen gaan we tegen
of leningen.
door actief mee te werken aan functieverandering maar ook door eigenaren hierop aan te spreken. Dit gebeurt bijvoorbeeld al succesvol op de singels.
De bouwcrisis verdient de komende jaren alle 3
aandacht, want er zijn enorme financiële risico’s
Voordat voor een pand een sloopvergunning
mee gemoeid. GroenLinks wil daar verstandig mee
wordt afgegeven, kijken we eerst naar mogelijk-
omgaan, zonder dat angst de enige raadgever wordt.
heden voor hergebruik. 4
We hebben er vertrouwen in dat de stad op termijn
Ouderen moeten zo lang mogelijk zelfstandig en
blijft groeien (het CBS voorspelt dat ook), en dat de
comfortabel kunnen wonen. Dat vereist geschik-
stilgevallen woningmarkt dan weer op gang komt.
te woningen. Met de corporaties en zorgpartijen
De ontwikkeling van het stationsgebied, Waalfront
maakt de gemeente afspraken over het aanpas-
en Waalsprong hebben prioriteit.
sen van woningen. 23
5
6
Naast ‘gewone’ woningen is het belangrijk dat
17 (Tijdelijke) Herbouw van cultuurhistorische
er voldoende woonplekken zijn waar mensen
monumenten is op sommige plekken goed in te
tijdelijk kunnen worden opgevangen. Mensen
passen. Bijvoorbeeld de Poort aan de Hertogs-
die de maatschappelijke opvang verlaten, krijgen
traat of de theeschenkerij in de Goffert. Particu-
daarna snel een huurwoning.
liere initiatieven hiervoor ondersteunen we.
GroenLinks wil geen jongeren- of studenten-
18 De beelden in de stad worden beter beschermd
quotum in Nijmeegse wijken. In panden waar
tegen diefstal door ze steviger te verankeren en
kamers worden verhuurd, willen we een goede
chips te plaatsen.
controle op brandveiligheid. Wanneer er overlast
19 De gemeente gaat door met de realisatie van
is voor omwonenden pakken we dat gericht aan. 7
8
nieuwe studentenwoningen.
Huurteams steunen met hun expertise huurders die te hoge huren moeten betalen. Ze zijn een ef-
Wat hebben we bereikt?
fectief instrument om te werken aan betaalbaar
✓✓ Nieuwe huurwoningen blijven toegankelijk voor
wonen. Nijmegen blijft de huurteams dan ook
huurders met een kleine portemonnee. Hierover
ondersteunen.
hebben we harde afspraken gemaakt met de
We willen huurders(organisaties) meer zeggen-
woningcorporaties.
schap geven over hun eigen woonomgeving. Ze
9
✓✓ Op initiatief van GroenLinks verleent de ge-
krijgen een stem in de afspraken tussen corpora-
meente financiële ondersteuning aan de Huur-
ties en gemeente.
teams. Deze Huurteams gaan op verzoek langs
Aanvragen voor een omgevingsvergunning (bou-
bij huurders om te bepalen of de huurprijs goed
wen en slopen) staan niet alleen online maar
of te hoog is, gebruikmakend van een puntentel-
ook ter plaatse duidelijk aangegeven. Zo betrek-
ling waarmee zij de wettelijke maximale huur-
ken we omwonenden actiever.
prijs kunnen berekenen. Dankzij de Huurteams
10 We gaan enthousiast door met initiatieven als
besparen huurders duizenden euro’s.
‘PlantJeVlag’ waar bewoners zelf hun woning
✓✓ Ondanks forse bezuinigingen vanuit het Rijk,
ontwikkelen en bouwen. Duurzaam bouwen
blijven de Nijmeegse corporaties investeren in
en het samenwonen van meer generaties staat
energiezuinige huurwoningen.
centraal. Als gemeente maken we dat mogelijk
✓✓ In het zelfbouwproject ‘PlantJeVlag’ kunnen
door (starters)leningen, eerlijke grondprijzen en
mensen hun eigen woning ontwerpen en bou-
erfpacht.
wen. Er komen verschillende mensen te wonen
11 De bouwproductie van betaalbare huurwonin-
met een grote en kleine portemonnee. Hiermee
gen moet op gang blijven. Wanneer corporaties
is een bijzonder stukje Nijmegen ontwikkeld.
onvoldoende kunnen investeren, stellen we als
✓✓ Ondanks de economische crisis zijn er de afge-
gemeente hiervoor zelf geld beschikbaar.
lopen jaren duizenden woningen gebouwd in de
12 We ontwikkelen plannen voor tijdelijk gebruik
Waalsprong en de rest van de stad. GroenLinks is
van ruimte, bijvoorbeeld met stadslandbouw,
er trots op dat Nijmegen zich blijft ontwikkelen.
energieopwekking, natuurspeeltuinen of evene-
✓✓ Op initiatief van GroenLinks worden cultuurhis-
menten.
torische gebouwen de komende jaren beter be-
13 We zorgen ervoor dat historische verenigingen
schermd. Vooruitlopend daarop is de NYMA-wa-
jongeren actief betrekken bij de geschiedenis
tertoren, pal naast de nieuwe stadsbrug, na een
van onze stad: lesprogramma’s over monumen-
oproep van GroenLinks monument geworden.
ten en archeologie helpen daarbij.
✓✓ Het Valkhof en het Goffertpark krijgen een flinke
14 In Nijmegen-Noord, op het Valkhof en in het
opknapbeurt, waarmee ons groene erfgoed een
Waalfront zijn rijke archeologische vindplaatsen;
impuls krijgt.
daar gaan we zorgvuldig mee om. Industrieel erf-
✓✓ GroenLinks heeft zich met succes verzet tegen
goed, zoals de Honigfabriek, wordt beschermd.
de lelijke gebouwen die mooie historische stads-
15 De komende jaren stelt de gemeente met voor-
beelden ontwrichten. Zo zijn de oude panden
rang een lijst op met panden die beschermd
van Osnabrugge en Duthler al gesloopt.
moeten worden.
✓✓ Er zijn meer startersleningen verstrekt op de wo-
16 Het groene erfgoed van Nijmegen is erg belang-
ningmarkt en dit leidt tot dynamiek op de markt.
rijk: we zijn zuinig op onze parken en zorgen dat
✓✓ De gemeenteraad steunde een oproep van
historische bomenlanen (bijvoorbeeld in Duken-
GroenLinks om niet mee te werken aan het
burg) worden hersteld.
kabinetsplan om massaal huurwoningen te verkopen. 24
✓✓ In de periode 2010-2014 zijn 1250 studenteneen-
2
heden in aanbouw of gebouwd.
Er komt een servicedienst die fietsers in de stad hulp biedt bij pech onderweg. Hiervoor wordt
✓✓ Door het door GroenLinks geschreven initia-
een leerwerkbedrijf opgericht.
tiefvoorstel ‘aanvalsplan leegstand’ zien steeds
3
Fietsen krijgen meer plek in woonwijken en bij de
meer partijen het belang in van de aanpak van
Nijmeegse stations. Een centrale fiets-trommel,
leegstand.
een af te sluiten parkeerstalling voor fietsen in de
✓✓ In Malvert zijn de maisonnettewoningen pas
openbare ruimte, is een veilige en mooie oplossing,
gesloopt nadat goede plannen zijn gemaakt voor
ook voor grotere fietsen, e-bikes en bakfietsen.
de toekomst, op aandringen van GroenLinks en
4
Bromfietsers en scooters gaan zoveel mogelijk
andere partijen. Zo voorkwamen we sloop van
van het fietspad naar de rijbaan. Dat is veiliger
betaalbare woningen die plaats zouden maken
en gezonder voor iedereen. De politie gaat ge-
voor braakliggende grond.
richt controleren of er geen snelheidsduivels op de fietspaden rijden. De stimuleringsregeling om
2.5 Mobiliteit
vieze scooters in te ruilen voor schone elektri-
Mobiliteit is belangrijk voor mensen. Het betekent
sche scooters zetten we voort.
vrijheid, brengt mensen bij elkaar en zorgt ervoor
5
Er is de afgelopen jaren voldoende geïnvesteerd
dat mensen naar hun werk kunnen gaan. Maar
in de auto. De komende vier jaar worden geen
mobiliteit heeft ook schaduwkanten. De afgelopen
nieuwe investeringen gedaan, ook niet in het
jaren is al veel geïnvesteerd in het terugbrengen
doortrekken van de A73.
van lawaai, stank, fijnstof, verkeersslachtoffers en
6
CO2-uitstoot. Dat blijven we doen. GroenLinks wil
De gemeente stelt zich op als aanjager voor het gebruik van deelauto’s, dat scheelt kostbare par-
een gezonde, groene stad waarin plek is voor slimme
keerplaatsen en kan mensen flink geld besparen.
en duurzame mobiliteit. Dat betekent: voorrang voor
7
de fiets en schoon openbaar vervoer.
De oude spoorlijn Nijmegen-Kleve wordt opnieuw in gebruik genomen. Een (elektrische) lightrail/trein met tussenstops in Groesbeek,
Lopen en fietsen is gezond, goed voor het klimaat en
Kranenburg en Nütterden/Donsbrüggen zorgt
ook nog eens het goedkoopst. Een loop- of fietskilo-
voor een goede aansluiting verder Duitsland in.
meter kost de overheid veel minder dan een autoki-
8
We lobbyen bij het Rijk en NS om Nijmegen op het
lometer. En hoe minder auto’s op de weg, hoe meer
Nachtnet van de spoorwegen aan te sluiten. Zo
ruimte er is voor mensen die de auto per se nodig
kan iedereen ’s nachts met het openbaar vervoer
hebben. Samen met het Nijmeegse bedrijfsleven
terugkeren naar Nijmegen, en andersom. Daarvan
willen we werken aan afspraken om de autodrukte
heeft de stad economisch en cultureel profijt. Ook
op de weg verder terug te dringen.
lobbyen we voor het verbeteren (verdubbelen/ elektrificeren) van de spoorlijn naar Venlo en het
Het openbaar vervoer staat er in Nijmegen goed
verdubbelen van de spoorbrug bij Ravenstein.
voor. De bussen rijden op schoon biogas. Het open-
9
GroenLinks wil dat mensen met een beperking,
baar vervoer kan verder versterkt worden door de
ouderen en minima zoveel mogelijk zelf kunnen
aanleg van een tram of ander hoogwaardig openbaar
reizen met een betaalbaar openbaar vervoer.
vervoer (HOV). We kiezen voor een comfortabele en
Daarom willen we een gericht kortingsysteem
aantrekkelijk vervoerswijze die positieve effecten
en vinden we het belangrijk dat alle publieke
heeft op de economische ontwikkeling van onze
voorzieningen goed bereikbaar blijven met het
stad.
openbaar vervoer. 10 We zetten in op hoogwaardig openbaar vervoer
Actiepunten 1
(HOV) in de stad. Te beginnen met comfortabele
Het netwerk van snelfietspaden wordt verder
en snelle bussen op de route Heyendaal-Centraal
uitgebreid door fietsroutes aan te leggen naar
Station-Centrum-Station Lent-Ressen. We ma-
plaatsen rond Nijmegen, zoals Groesbeek, Cuijk
ken deze route vervolgens langzaam gereed voor
en de Ooijpolder. Door de aanleg van de Groene
de komst van de tram. Er wordt actief gelobbyd
Route voor het autoverkeer, ontstaat op andere
bij Rijk en Provincie voor een bijdrage aan deze
plekken in de stad meer ruimte voor de fiets. We
tramverbinding, want zonder een bijdrage van
maken straten zoals de Archipelstraat, Molen-
hogere overheden kan het niet. Na de stadsbrug
weg, IJpenbroekweg en Hengstdalseweg fiets-
zorgt de tram voor een fundamentele verbete-
vriendelijker.
ring van de bereikbaarheid van de stad. De bus blijft stoppen in het centrum. 25
11 We lobbyen in Den Haag om de snelheid op de
✓✓ Geparkeerde auto’s verdwijnen steeds meer uit
A73 bij Dukenburg terug te brengen naar 100
de straten van de binnenstad. De groene Nassau-
km/u. We vinden de gezondheid en nachtrust
singel is hier het beste voorbeeld van. De auto’s
van mensen belangrijker dan enkele seconden
staan nu even verderop in een ondergrondse
tijdwinst voor de automobilist.
parkeergarage.
12 Parkeren krijgt een eerlijke prijs: geen subsidie
✓✓ Het aantal (gratis) fietsenstallingen is flink uitge-
van de gemeente naar autoparkeerplaatsen.
breid bij het station en in de binnenstad. En dat
Schone auto’s betalen minder dan vervuilende
worden er na de opening van de fietsenkelders
auto’s, zodra dit wettelijk mag.
onder Doornroosje en Plein 1944 nog meer.
13 Het Nijmeegs parkeerbeleid is erop gericht om
✓✓ Nijmegen krijgt in 2014 een nieuw treinstation:
bezoekers van de stad zoveel mogelijk buiten
de Goffert.
de stad op te vangen (transferium). We kiezen
✓✓ De Nijmeegse stadsbussen rijden op groen gas,
voor terrassen, groen, speelplekken en ruimte
gemaakt van ons eigen GFT-afval. Daarmee is de
voor parkerende bewoners en moedigen daarom
bus dus een schoon streekproduct.
parkeren ondergronds en aan de rand van de
✓✓ Steeds meer scholen besteden aandacht aan de
binnenstad zoveel mogelijk aan.
verkeersveiligheid bij het halen en brengen van
14 Bij nieuwbouw kiezen we voor flexibele parkeer-
kinderen.
normen: zo hebben studenten minder auto’s dan
✓✓ Taxi’s, bestelbusjes, scooters en auto’s van de ge-
gezinnen.
meente Nijmegen rijden steeds meer op schone
15 De ringstraten en Waalkade gaan binnen de
brandstoffen (aardgas, biogas van gecontroleerde
autovrije zone vallen. De Waalkade wordt omge-
herkomst of elektriciteit).
vormd tot een mooie, breed opgezette en aan-
✓✓ Ook buiten parkeergarages zijn oplaadpunten
trekkelijke flaneerboulevard.
geplaatst voor elektrische motorvoertuigen.
16 Autoverkeer uit het Noorden, wordt via de Groe-
✓✓ De inrichting van de Groenestraat wordt groener
ne Route (Energieweg – Neerbosscheweg - Weg
en fietsvriendelijker.
door het Jonkerbos en Grootstalselaan) geleid. In
✓✓ In 2013 is het definitieve NS-station Nijme-
Nijmegen-West wordt streng gewaakt voor zowel
gen-Lent opgeleverd.
fijnstof-overschrijdingen als de verkeersonveilig-
✓✓ Het grote aantal verkeersborden in de stad wordt
heid.
teruggebracht. Dit vergroot het overzicht en
17 Ondanks verschillende verbeteringen is het
daarmee de veiligheid en bespaart bovendien
stationsgebied nog steeds niet veilig genoeg
kosten.
voor fietsers en voetgangers. De komende jaren
✓✓ Op initiatief van GroenLinks zijn de Nijmeegse
investeren we in het aanpakken en vergroenen
havens een jaar eerder gebaggerd dan gepland.
van het stationsgebied, zodat het een waardige
Hierdoor liggen de woonschepen veiliger en ont-
groene en aantrekkelijke entree is voor de stad.
staat in de Lindenberghaven de kans om oude
18 Bij grote concerten, evenementen en festivals
museumschepen te laten aanmeren.
komen er goede regelingen om bezoekers zoveel mogelijk met het OV te laten komen, zoals bijvoorbeeld Zevenheuvelenloop en Marikenloop al jaren doen. Dat ontlast de verkeersdruk op de stad, de omwonenden en het milieu. 19 De gemeente kijkt bij nieuw aan te leggen of aan te passen verkeerssituaties eerst naar toegankelijkheid en veiligheid voor voetgangers en fietsers. Wat hebben we bereikt? ✓✓ De meeste bushaltes zijn toegankelijk gemaakt voor mensen met een rolstoel of mensen die slecht ter been zijn. ✓✓ Het netwerk van snelfietspaden is de afgelopen jaren flink uitgebreid. Rood asfalt leidt snel, veilig en comfortabel vanuit Nijmegen naar Beuningen, Arnhem, Wijchen en Malden. 26
Hoofdstuk 3
We zijn een open stad GroenLinks staat voor vrijheid voor iedereen. In een
GroenLinks staat voor een kleurrijke en tolerante
open samenleving kun je zijn wie je bent en zeggen
samenleving, waaraan iedereen in gelijke mate en
wat je vindt. Mensen staan open voor andere ideeën,
in zo groot mogelijke vrijheid kan deelnemen. We
leren van elkaar, en creativiteit wordt gewaardeerd.
werken aan Nijmegen als pluriforme stad waar alle
Nijmegen is voor GroenLinks een kleurrijke, open en
mensen zich kunnen ontplooien en hun leven naar
bruisende stad, waar de blik naar buiten is gericht.
eigen keuze kunnen inrichten, zonder discriminatie,
Maar dat vinden we geen vanzelfsprekendheid. Het
racisme, seksisme of andere vormen van uitsluiting.
vergt permanent aandacht en open debat. Ruimte
Er is ruimte voor diversiteit en er zijn kansen voor
voor verschil bestaat alleen als de democratie goed
iedereen, ongeacht geslacht, etnische achtergrond,
werkt, grenzen continu in de gaten worden gehou-
geloof, handicap, of seksuele gerichtheid. De ge-
den en rechten worden beschermd.
meente zet zich actief in om discriminatie tegen te gaan en emancipatie te bevorderen. Uitgangspunt is
In een open en betrokken gemeente staan de
altijd dat vrijheden en verworvenheden van burgers
inwoners centraal en stelt de lokale overheid zich
gelden voor alle burgers. Vrijheid claimen voor jezelf
dienstbaar en betrokken op. In een open gemeente
betekent ook dat je diezelfde vrijheid hoort te gun-
accepteren we dat er vanuit verschillende groepen,
nen aan een ander. De verantwoordelijkheid voor
individuen en perspectieven wordt meegepraat over
een kleurrijke en tolerante samenleving ligt evenveel
en invloed wordt uitgeoefend op het beleid van de
bij de gemeente als bij haar inwoners. Alleen dan
gemeente. Dit vinden wij niet meer dan logisch
kunnen we in de stad de vruchten plukken van een
omdat GroenLinks het belangrijk vindt dat inwoners
diverse en open samenleving.
zich betrokken voelen bij de inrichting van hun leefomgeving en zich verantwoordelijk voelen voor het
Een voorwaarde voor een open samenleving is
welzijn van de hele stad. De lokale overheid veran-
dat mensen veilig zijn. Bij het handhaven van de
dert van allesbedenker en allesbeslisser steeds meer
openbare orde en veiligheid zetten we altijd eerst
naar facilitator. Immers, wie weet beter dan de inwo-
in op het voorkomen van overlast en criminaliteit,
ners waarom het gaat en wat er wel en niet goed
want we vinden preventie efficiënter dan repressie.
gaat in de eigen buurt. Op deze manier zetten we
We hebben oog voor de privacy van burgers en we
de waardevolle ervaring en kennis van alle betrok-
ondersteunen eigen initiatieven van burgers om
ken bewoners in om nog betere en toegankelijkere
hun omgeving leefbaar te houden. Door bewoners
dienstverlening voor elkaar te krijgen. Daarbij is het
en ondernemers te betrekken bij de veiligheid in
uitgangspunt dat in principe alle informatie, over-
hun leef- en werkomgeving zorgen we voor duur-
wegingen en besluiten van de gemeente openbaar
zame oplossingen voor overlast en criminaliteit. De
zijn (openbaar, tenzij…). Zo maken we samen een
gemeente moet de regie nemen en zorgen voor een
dienstbare, transparante en betrokken gemeente.
goede communicatie tussen professionals, bewoners en ondernemers.
Nijmegen als open stad is gebaat bij een dynamische culturele sector. Cultuur stelt vragen bij wat we
Nijmegen heeft de blik naar buiten. De open samen-
dachten zeker te weten, ze verbeeldt werelden die
leving stopt niet bij de gemeentegrens. GroenLinks
er niet zijn. GroenLinks realiseert zich dat kunst en
ziet kansen in samenwerking en kennisuitwisseling
cultuur bijdragen aan een stad waar mensen graag
met naburige gemeenten, ook over de grens, zoals
wonen, bedrijven zich graag vestigen, en toeristen
met Kleve. Ook wanneer we lokaal handelen, den-
graag komen. Het zorgt niet alleen voor persoonlijke
ken we mondiaal. De gemeente gaat daarom al haar
ontwikkeling en ontspanning, cultuur verbindt ook
producten, diensten en werk zoveel mogelijk duur-
mensen, en de culturele sector vormt een bron van
zaam, regionaal, diervriendelijk maar ook fair trade
werkgelegenheid en bestedingen. Juist in tijd van
inkopen, en omarmt het voortbestaan van internati-
crisis is het belangrijk om creativiteit alle ruimte te
onale stedenbanden in hun nieuwe rol als kennisma-
geven. Immers: creativiteit en een bloeiende culture-
kelaars. Bovendien koesteren we de internationale
le sector laat een stad bloeien en vernieuwen.
gemeenschap in Nijmegen, door de dienstverlening voor buitenlandse studenten en expats te verbeteren. 27
Hoe maken we Nijmegen tot een open stad?
stapje verder en dit inzichtelijk maken voor de bur-
1
We maken de gemeente zo transparant moge-
gers. GroenLinks wil daarom een actueel declaratie-
lijk; alle gemeentelijke informatie wordt zoveel
overzicht van alle gemeenteraadsleden, wethouders
mogelijk openbaar.
en de burgemeester.
2 3
We stimuleren kleine culturele initiatieven en geven ruimte aan nieuwe experimenten.
De gemeentelijke website moet toegankelijk zijn
Bij het handhaven van veiligheid waarborgen we
voor iedereen - ook voor mensen met een beperking.
de rechten en privacy van onze inwoners.
Naar informatie moet je niet onnodig lang hoeven zoeken; dit wordt regelmatig getest door een in-
3.1 Burgerparticipatie & dienstverlening
wonerspanel. Ook voor mensen die geen internet
Openbaarheid van gegevens, vrijheid van informa-
hebben, moet informatie van de gemeente gemak-
tie en transparantie geven de burgers ruimte om
kelijk te verkrijgen zijn in het gemeentehuis, bij
mee te denken. De burger mag zijn of haar overheid
wijkgerichte informatiepunten (STIPS) en via lokale
ter verantwoording roepen. Betrokkenheid bij het
media. Binnen de digitale dienstverlening tussen de
bestuur van de stad vergt immers niet alleen dat
gemeente en onze inwoners blijven gegevens van
inwoners weten wat er speelt, maar ook weten waar
inwoners veilig en privé: we zorgen dat we goed be-
en wanneer ze inbreng kunnen leveren. Plus dat ze
schermd zijn tegen bijvoorbeeld cyberaanvallen.
er vervolgens op kunnen vertrouwen dat er naar hen geluisterd wordt en dat de gemeente helder over
De tevredenheid over de toegankelijkheid en dienst-
beslissingen communiceert.
verlening van de gemeente aan de individuele burger wordt regelmatig gemeten en met de uit-
GroenLinks heeft vertrouwen in burgers. We vinden
komsten worden snel verbeteringen doorgevoerd.
het van groot belang dat Nijmegenaren - in een zo
Met een apart e-Bedrijvenloket wordt tegelijkertijd
vroeg mogelijk stadium – betrokken worden bij grote
de gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers
en klein(er)e veranderingen in hun woonomgeving.
verbeterd. In de zoektocht naar kostenbesparingen
We pleiten voor ‘beginspraak’ waarbij burgers en
minimaliseren we de inhuur van dure externe bu-
maatschappelijke organisaties in een zo vroeg moge-
reaus: we kijken eerst naar de kennis en de kwaliteit
lijk stadium worden betrokken bij plannen. Dit zorgt
die we al in huis hebben.
voor betere, gedragen plannen en voorkomt weerstand achteraf. We vinden daarom dat de gemeente
Actiepunten
haar burgers proactief moet informeren, niet alleen
1
De gemeente onderschrijft de principes van
als het gaat om bestemmingsplannen en vergun-
actieve openbaarheid, ook in fases van agendas-
ningen maar ook bij bijvoorbeeld sloop en bouw-
etting en beleidsvorming. Het vereist een cul-
uitbreidingen. Een goede eerste stap hiervoor is de
tuurverandering om zover te komen. Het nieuwe
dienstverlening via internet, waarbij inwoners zich
college start daarom een experiment op een
kunnen abonneren voor een e-mailoverzicht van
beperkt beleidsterrein. Daaruit moet blijken of
plannen en vergunningen per postcode. GroenLinks
het mogelijk is om alle gemeentelijke informatie,
vindt dat deze service veel bekender moet worden
inclusief ambtelijke voorstudies en voorstellen
onder de inwoners van Nijmegen. Deze internetser-
aan B&W openbaar te maken (tenzij er strategi-
vice alleen is echter niet voldoende. GroenLinks wil
sche of financiële belangen van de gemeente op
ook bij bestemmingsplanwijzigingen zien dat er op
het spel staan). 2
die plek een bord wordt opgehangen waarin de wij-
De dienstverlening van de gemeente wordt zo-
ziging wordt aangekondigd. De gemeente gaat zich
veel mogelijk digitaal aangeboden. Voorwaarde
in de verantwoording van het beleid meer richten
is wel dat deze online varianten daadwerkelijk
op haar inwoners. Wat GroenLinks betreft wordt alle
voor iedereen toegankelijk zijn en de privacy en betrouwbaarheid gewaarborgd zijn.
gemeentelijke informatie zoveel mogelijk openbaar 3
en makkelijk te vinden. Relevante informatie voor
Bewoners en maatschappelijke organisaties
burgers is altijd up-to-date online beschikbaar op
kunnen tijdig meepraten over belangrijke be-
de gemeentelijke website. Burgers hebben immers
slissingen in de gemeente en hebben dan ook daadwerkelijk invloed: beginspaak.
recht om te weten of gemeenschapsgeld goed wordt 4
besteed. We zijn voor transparant en integer bestuur.
Met een apart e-Bedrijvenloket verbeteren we de
Hoewel de Nijmeegse bestuurders en volksverte-
dienstverlening aan ondernemers. Daar is ook veel
genwoordigers hebben laten zien verantwoord met
informatie te vinden over Maatschappelijk Verant-
gemeenschapsgeld om te gaan, wil GroenLinks een
woord Ondernemen (MVO) en duurzaamheid. 28
GroenLinks realiseert zich dat er mensen zijn die iets an-
van speelvoorzieningen, een sportveldje en moestuinen.
ders willen dan alleen een privé huishouden. Mark Peters
Gezamenlijk dragen zij ook het beheer over hun woonom-
voelt zich erg thuis bij Centraal Wonen Opaalstraat in Ha-
geving op zich. Er woont een divers gezelschap, variërend
tert, waar hij ook voorzitter is van de actieve bewoners-
van studenten tot werkenden en gezinnen met kinderen.
vereniging. Naast de zelfstandige woonruimtes bevinden
“Het is een fijne woonvorm voor een ieder die er waarde
zich in dit wooncomplex extra gemeenschappelijke voor-
aan hecht om samen te zorgen voor een prettige woonom-
zieningen. Zo kunnen de bewoners elkaar ontmoeten in
geving”, vertelt Mark, “en voor wie persoonlijk contact en
de gedeelde huiskamers of in de grote tuin, die is voorzien
sociale activiteiten graag in de directe nabijheid heeft.”.
29
5
6
Raad, college en ambtelijke organisatie laten in
theekvoorziening in de buurt erg belangrijk. Omdat
ieder geval één keer in een raadsperiode de in-
aparte biebgebouwen erg kostbaar zijn, zorgen we
tegriteit doorlichten. Up-to-date declaratieover-
dat er in iedere wijk boeken geleend kunnen worden
zichten worden online beschikbaar.
vanuit een school of wijkcentrum. Zo zijn er niet al-
Door MKB-vriendelijk, regionaal en sociaal aan
leen grote instellingen in en rond het centrum maar
te besteden besparen we op de inhuur van exter-
zijn er ontmoetingsplaatsen in alle wijken.
ne adviseurs. 7
8
Cliëntenorganisaties, adviesraden en zelforgani-
De culturele sector heeft een groot maatschappelijk
saties worden tijdig en actief betrokken bij het
draagvlak en staat niet op zichzelf. In de voorgaande
ontwikkelen en uitvoeren van het beleid waar-
jaren is al ingezet op samenwerking binnen de eigen
over zij adviseren.
sector om meer mogelijk te maken. GroenLinks wil
Nijmegen wordt een Schone Kleren Gemeente.
dit verbreden door ook aan te sturen op samenwer-
Minimaal 70% van het bedrijfskledingbudget
king met andere domeinen, zoals economie, openba-
wordt besteed bij bedrijven die een goede en
re ruimte en onderwijs en wetenschap. Door tijde-
onafhankelijke, heldere controleerbare gedrags-
lijk leegstaande panden en terreinen een culturele
code hebben op het gebied van arbeidsnormen
invulling te geven kan cultuur helpen de binnenstad
en milieu.
levendig en aantrekkelijk te houden voor consumenten, ondernemers en bewoners.
3.2 Cultuur Nijmegenaren vinden hun stad aantrekkelijk door de
Actiepunten
rijkdom aan natuur en cultuur. Cultuur is belangrijk
1
GroenLinks houdt cultuureducatie overeind om jongeren te laten kennismaken met cultuur.
voor persoonlijke ontwikkeling en draagt bij aan een 2
gezonde en sociale leefomgeving. Cultuur verbindt
In iedere wijk is de biebfunctie aanwezig, bij
mensen en zorgt voor ontspanning en veel plezier.
voorkeur op scholen of in wijkcentra. We houden
De culturele en creatieve sector draagt ook bij aan
vijf bibliotheekvestigingen open. 3
onze lokale economie en schept werkgelegenheid.
Ten behoeve van een kleurrijk en veelzijdig cultureel aanbod stimuleren en faciliteren we
GroenLinks vindt de culturele sector van Nijmegen
kleine initiatieven en experimenten, ook op het
van grote waarde en wil daarom ruimte en vrijheid
nieuwe stadseiland.
bieden aan het experiment, kleine en nieuwe initia-
4
tieven. Kleine creatieve en culturele organisaties zijn
Tijdelijk leegstaande panden en terreinen geven we een creatieve en culturele invulling, zoals in
wendbaar en goed in staat in te spelen op wensen
het Waalfront al gebeurt.
uit de stad. Naast de grote instellingen bieden zij een
5
Grote culturele instellingen stellen een deel van
programma met een geheel eigen kleur. Nijmegen is
de cultuurkaartjes beschikbaar tegen betaalbare
een kleurrijke stad en dat willen we stimuleren, laten
prijzen voor minima.
zien en vieren. Om zoveel mogelijk nieuwe initiatie-
6
Mocht er in Nijmegen een nieuw oorlogsmuse-
ven een kans te geven willen we kleine organisaties
um gevestigd worden dan mag dit niet ten koste
vooral helpen iets van de grond te krijgen. De ge-
gaan van andere culturele initiatieven, zoals de
meente moet creatieve initiatieven faciliteren op zo’n
Cultuurspinnerij in het Vasimgebouw.
manier dat ze uiteindelijk zelfstandig verder kunnen.
7
Met het vernieuwde Doornroosje en het rijke aanbod aan festivals zetten we Nijmegen op de
Om iedereen te kunnen laten deelnemen is het
kaart als popmuziekstad.
belangrijk dat het aanbod van kunst en cultuur
8
Veel cultuuraanbod is nog alleen Nederlandsta-
maatschappelijk breed en laagdrempelig is en
lig. De gemeente stimuleert meer internationale
dat initiatieven ook inzetten op samenwerken en
activiteiten en evenementen die interessant zijn
verbinden met het amateurcircuit. Activiteiten in
voor buitenlandse toeristen en niet-Nederlandse
het amateurcircuit zijn essentieel voor de culture-
inwoners van Nijmegen.
le diversiteit en levendigheid, en doen een relatief beperkt beroep op publieke middelen. Toegankelijke
Wat hebben we bereikt?
voorzieningen voor kunst en cultuur zijn een betaal-
✓✓ De nieuwbouw van Doornroosje naast het Cen-
bare bijdrage aan het welzijn en plezier van mensen.
traal Station wordt opgeleverd in 2014. Groen-
We bezuinigen daarom niet op cultuureducatie voor
Links heeft consequent steun verleend aan de
kinderen en jongeren en maken hierover goede af-
nieuwbouwwensen die na ongeveer twintig jaar
spraken met de scholen. Voor kinderen is een biblio-
worden gerealiseerd. 30
✓✓ Dankzij een reddingsoperatie gesteund door
van alle bewoners weegt zwaar in de afweging om
GroenLinks bestaat het muZIEum nog, en heeft
burgerrechten op te schorten in het belang van de
het een nieuwe plek gekregen in de kelders en
opsporing.
foyer van Stadsschouwburg.
Actiepunten
✓✓ De bibliotheekfunctie op de basisscholen blijft
1
behouden.
Naast de huidige Veilig wijkteams (VWT) in de Meijhorst, Neerbosch-Oost en Hatert wil Groen-
✓✓ Scholen mogen zelf bepalen wie komt lesgeven over kunst en cultuur, voorheen waren zij gebon-
Links ook starten met VWTs in andere wijken
den aan één grote aanbieder.
waar de veiligheidsbeleving onvoldoende is, zoals in de Voorstenkamp en de Aldenhof.
3.3 Openbare orde en veiligheid
2
Bewoners en ondernemers worden direct betrok-
Nijmegen is een stad waar mensen het prettig vin-
ken bij het signaleren van veiligheidsproblemen
den om te wonen. Daar hoort ook een veilige woon-
in hun wijk en bij het meedenken over oplossin-
en leefomgeving bij waarin mensen zich vrij voelen
gen.
om te gaan en staan waar ze willen. GroenLinks is
3
Elke nieuwe gemeentelijke (veiligheids)maatre-
voor een effectief optreden tegen overlast en crimi-
gel wordt onderworpen aan een privacy-scan om
naliteit om de veiligheid op straat en de leefbaarheid
ongewenste gevolgen in kaart te brengen en te
in de buurt te waarborgen. Niemand mag zich onvei-
voorkomen.
lig voelen. We zien een rol weggelegd voor bewoners
4
Beleid dat ernstig inbreuk maakt op de privacy
en ondernemers in het creëren en behouden van
van inwoners wordt na een vooraf vastgestelde
een veilige stad. De gemeente zorgt hierbij voor een
periode geëvalueerd, en indien mogelijk weer af-
goede communicatie tussen professionals, bewoners
geschaft. Cameratoezicht, mosquito’s, preventief
en ondernemers.
fouilleren, gebiedsontzeggingen en samenscholingsverboden passen niet bij een overheid die
De beste oplossing om de openbare orde te handha-
haar eigen burgers vertrouwt.
ven en de stad veilig te houden is evenwicht tussen
5
Drugscriminaliteit gaan we tegen en we zorgen
preventie en stevig aanpakken. Zo wordt in Nijme-
dat de kwaliteit van drugs controleerbaar wordt.
gen al een aantal jaren gewerkt met het veiligheids-
We zijn voorstander van een lokaal experiment
huis en Veilig Wijkteams, waarin de gemeente om
met legale teelt en aanvoer van cannabis op klei-
problemen aan te pakken samenwerkt met politie,
ne schaal. Als het Rijk zo’n experiment opstart,
justitie en de zorg- en welzijnsinstellingen. Waar
zet Nijmegen zich in om hieraan deel te nemen.
overlast door jongeren wordt ervaren (lawaai, ver-
6
GroenLinks wil voorkomen dat de handel en het
nielingen en geweld) helpt negeren net zo weinig als
gebruik van soft- en harddrugs met elkaar ver-
louter hard aanpakken. Het gaat er om duurzame
mengd raken. Om overlast van wijkdealers aan te
oplossingen te vinden: met praten, ruimte bieden en
pakken zijn we voor een redelijke spreiding van
grenzen stellen, afspraken maken, toezicht houden
de coffeeshops over de verschillende stadsdelen.
(jongerenwerkers, politie), zo nodig alternatieve
Ook zijn we tegen de legitimatieplicht bij coffee-
activiteiten organiseren en straffen bij misdragin-
shops om te laten zien dat je Nederlander bent.
gen. Met jongerenbuurtbemiddeling geven we daar
7
jongeren een actieve rol in.
Inrichten en onderhouden van de openbare ruimte is erg belangrijk voor een gevoel van veiligheid. Goed onderhoud van groen in de wij-
Het opsporen, aanpakken en bestraffen van crimina-
ken en op sommige plekken slimme verlichting
liteit is soms nodig maar voor GroenLinks nooit het
kunnen oplossingen zijn.
hele verhaal: het is beter en goedkoper om overlast
8
Het is onaanvaardbaar wanneer personen
en criminaliteit te voorkómen. Daarbij is het te allen
uit buurten worden weggepest vanwege hun
tijde van belang om aandacht te hebben voor pri-
afkomst, godsdienst of seksuele gerichtheid of
vacy. Een prettige en veilige stad betekent namelijk
welke reden dan ook. De gemeente maakt af-
ook dat de gemeente haar inwoners niet bij voorbaat
spraken met woningcorporaties om de veiligheid
als verdachten behandelt. De inwoners van Nijme-
te vergroten. Het uitgangspunt is dat de dader
gen moeten er op kunnen vertrouwen dat zij zo min
verhuist en het slachtoffer blijft. Niet omgekeerd.
mogelijk door de overheid in hun privacy worden
9
Handhavende diensten (politie en bureau
aangetast. Er zitten grenzen aan hoever de overheid
toezicht) zijn divers van samenstelling: meer
mag gaan in de opsporing van strafbare feiten. Het
vrouwen, homo’s en migranten. Dit vraagt om
belang van de bescherming van de burgerrechten
specifieke wervingscampagnes. 31
Wat hebben we bereikt?
Uitgeprocedeerde asielzoekers die niet terug kun-
✓✓ Nijmeegse coffeeshops blijven gastvrij voor
nen naar hun moederland worden opgevangen om
buitenlandse bezoekers, waardoor de straat-
te voorkomen dat ze als illegaal op straat belanden.
handel in het centrum van Nijmegen verder is
De bescherming van de rechten van de mens en de
teruggedrongen.
rechten van het kind wegen hierin zwaar. De gemeente ondersteunt projecten die dit mogelijk ma-
3.4 Diversiteit
ken. Om nieuwe Nijmegenaren echt kans te geven
Nijmegen is een kleurrijke stad. Een stad waarin
een toekomst op te bouwen, zorgen we voor goede
mensen genieten van de verschillen. Waar mensen
voorlichting over inburgeringstrajecten en snelle
openstaan voor andere ideeën en van elkaar leren.
procedures bij het toewijzen van een huurwoning
GroenLinks wil mensen grip op hun eigen leven
en/of een uitkering.
geven. Het is niet meer je afkomst, geslacht, seksuele geaardheid, fysieke toestand, leeftijd, etnische
Actiepunten
achtergrond of religie die bepalen wie je bent, maar
1
Het personeelsbestand van de gemeente wordt
je eigen keuzen en wensen. In Nijmegen is er ruimte
een afspiegeling van de Nijmeegse bevolking. De
voor diversiteit en ‘anders zijn’, en er zijn kansen
gemeente zet zich actief in voor het aantrekken
voor iedereen.
én behouden van werknemers van verschillende afkomst. De gemeente voert hiervoor een kwa-
De gemeente schept volgens GroenLinks de voor-
litatief hoogwaardig diversiteitsbeleid. Ze stelt
waarden voor een stad waarin iedereen in gelijke
stageplekken beschikbaar en bij aanbestedingen
mate en in zo groot mogelijke vrijheid kan deelne-
wordt het creëren van stageplaatsen als criterium meegenomen.
men. Dit houdt in dat de gemeente zich actief inzet 2
om discriminatie tegen te gaan en emancipatie te
Op de website van de gemeente staat duidelijk
bevorderen. GroenLinks is voor een breed diversi-
wie het aanspreekpunt is voor welke vorm van
teitsbeleid dat rekening houdt met verschillen en
het anti-discriminatie en/of emancipatiebeleid. 3
overeenkomsten tussen mensen, bijvoorbeeld in
Het deurbeleid van horecaondernemers is helder
sekse, cultuur en leeftijd, met alle varianten daarbin-
en maar voor één uitleg vatbaar; de gemeente
nen. Dat begint ermee dat de gemeente weet of, en
maakt hierover afspraken met de horeca. Racis-
in hoeverre bepaalde groepen worden achtergesteld
tisch toelatingsbeleid wordt keihard aangepakt.
en/of uitgesloten. Hierin is een grote rol weggelegd
Waar dat niet helpt gaat de gemeente in het
voor bureau Ieder1Gelijk. Het behandelen en re-
uiterste geval over tot (gedeeltelijke of tijdelijke) intrekking van de horecavergunning.
gistreren van klachten over discriminatie moet zo 4
laagdrempelig mogelijk. GroenLinks wil daarnaast
De gemeente wordt niet alleen voorbeeldwerk-
investeren in preventie en voorlichting, bijvoorbeeld
gever op het gebied van diversiteit, maar stelt
op scholen, om zo de sociale veiligheid en leefbaar-
diversiteit ook als voorwaarde aan organisaties
heid te verbeteren.
en instellingen die een subsidierelatie hebben met de gemeente. 5
GroenLinks wil het belang van diversiteit sterker
De gemeente luistert naar religieuze en le-
verankeren in het gemeentelijke beleid en in de
vensbeschouwelijke organisaties en zoekt naar
eigen organisatie. Ook gaat de gemeente diversiteit
mogelijke samenwerking om bij preventie en
meer stimuleren bij lokale organisaties door daar
voorlichting specifieke groepen te bereiken. 6
bij de subsidieverlening heldere afspraken over te
De gemeente stimuleert het oprichten van
maken en voorwaarden aan te stellen. Diversiteit
gay straight allianties (GSA’s) op scholen en
wordt daarmee zoveel mogelijk onderdeel van álle
in buurten van leerlingen/buurtbewoners die
beleid: divers waar het kan, specifiek waar nodig,
solidair ondersteuning bieden bij homofobische
bijvoorbeeld om problemen van één bepaalde groep
incidenten jegens homo’s en transgenders, die
inwoners aan te pakken. Bij het vaststellen, uitvoe-
gepest en geïntimideerd worden in hun woon-
ren en aanpassen van het beleid maken we gebruik
omgeving. Zelf geeft de gemeente Nijmegen het
van de kennis en ervaring in verschillende groepen
goede voorbeeld en sluit zich aan bij Workplace
(vrouwen, allochtonen, mensen met een beperking,
Pride, om zo een LHBT (Lesbisch, Homo-, Bi-, en
homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders,
Transseksueel) vriendelijke werkomgeving te
ouderen en jongeren), en geven we hen in een zo
garanderen.
vroeg mogelijk stadium een actieve rol.
32
“Wij willen een vertrouwde omgeving creëren, waar men-
en cursussen en op eigen initiatief kan er gebruik gemaakt
sen elkaar kunnen treffen en waaruit ze kracht kunnen
worden van de voorzieningen, waar nodig begeleid door
putten, ‘samenredzaamheid’ noem ik dat”. Aan het
vrijwilligers. De Nonnendaal heeft zich ontwikkeld tot een
woord is Conrad Savy, bestuurslid van hobbycentrum de
dynamische ontmoetingsplek, waar jong en oud, man en
Nonnendaal. Naast een kop koffie en een praatje kunnen
vrouw, autochtoon en allochtoon, hoog- en laagopgeleid
(buurt-)bewoners uit Nijmegen-West hier voor allerlei
met elkaar in contact komen.
activiteiten terecht. Er is een breed aanbod aan workshops
33
7
Nieuwkomers mogen niet financieel de dupe
gen een nieuwe stedenband aangegaan met Gazian-
worden van vertragingen bij de IND. De sociale
tep (Turkije). GroenLinks is hier trots op.
dienst treedt ruimhartig op en verstrekt indien 8
9
nodig een voorschot aan nagereisde gezinsleden.
De rol van de stedenbanden is de laatste jaren
De gemeente zorgt in samenwerking met Vluch-
echter veranderd, en de nadruk is verschoven van
telingenWerk voor geschikte huisvesting en
financiële projectondersteuning naar het overdragen
inkomen voor nagereisde gezinnen en treft tijdig
van kennis. Dit vergt ook een andere samenwerking
maatregelen voor vluchtelingen die in het kader
tussen gemeente en de particuliere stichtingen die
van gezinshereniging komen.
uitvoer geven aan de stedenbanden. Stichting Ste-
GroenLinks stimuleert maatschappelijke actie
denband Nijmegen-Masaya heeft zelf het initiatief
en initiatieven die zijn gericht op de opvang en
genomen om geen structurele subsidie meer te wil-
tijdelijke begeleiding van ongedocumenteerden
len ontvangen van de gemeente, en werkt alleen nog
met speciale aandacht voor vrouwen en kinde-
op projectbasis met de gemeente samen. GroenLinks
ren die zonder opvang in Nijmegen verblijven.
onderschrijft de nieuwe rol van de stedenbanden als
10 Inburgeringsplichtigen worden goed voorgelicht
‘kennismakelaars’.
over hun rechten en plichten en over het feit dat iemand geen Nederlander kan worden wanneer
GroenLinks wil blijven investeren in activiteiten
het inburgeringsexamen niet wordt behaald.
die de gemeentegrenzen overschrijden. We wil-
11 Mensen met een beperking kunnen bij verkie-
len samenwerken met andere gemeenten binnen
zingen zelfstandig hun stem uitbrengen. Groen-
de Stadsregio Arnhem-Nijmegen en de provincie
Links wil een verdere uitbreiding van het aantal
Gelderland, maar ook in de Euregio en in Europese
toegankelijke stembureaus en stemcabines.
verbanden. Door breder samen te werken maakt
12 De gemeente stimuleert de toegankelijkheid
Nijmegen meer aanspraak op bijvoorbeeld Europese
voor rolstoelen bij winkels en horeca-evenemen-
geldstromen. Samen sta je sterker.
ten. Alle gebouwen die eigendom zijn van de Nijmegen is in 2008 aangemeld als Millenniumge-
gemeente moeten rolstoeltoegankelijk zijn.
meente. Een van de Millenniumdoelen die in 2015 Wat hebben we bereikt?
behaald moet worden is eerlijke handel. De gemeen-
✓✓ Nijmegen heeft nog steeds een humane opvang
te Nijmegen is goed op weg en heeft haar eigen cri-
van uitgeprocedeerde asielzoekers. GroenLinks
teria voor het inkoopbeleid geformuleerd. Daarnaast
zet zich in om deze humane opvang overeind te
vindt kennisuitwisseling plaats tussen Nijmegen en
houden.
de zustersteden over zaken als armoedebestrijding.
✓✓ In buurtspeelplekken worden waar mogelijk toe-
GroenLinks wil deze activiteiten voortzetten, ook na
stellen geplaatst die geschikt zijn voor kinderen
2015.
met een beperking. Zo is Brakkefort toegankelijk voor kinderen met een beperking. Ook wordt
Actiepunten
getracht om natuurspeelplekken geschikt te ma-
1
De gemeente informeert de inwoners actief over haar internationale activiteiten.
ken voor kinderen met een beperking. 2
✓✓ Bij evenementen in de stad wordt meer gelet op
De gemeente stimuleert met haar stedenbanden betrokkenheid van (groepen) inwoners, scholen,
toegankelijkheid en duurzaamheid.
instellingen, bedrijven en ontwikkelingsorgani-
✓✓ De gemeente stimuleert zorginstellingen ho-
saties.
movriendelijker te worden en het keurmerk ‘De 3
Roze Loper’ te halen.
In navolging van de Stichting Stedenband Nijmegen-Masaya faciliteren we ook de verzelfstandi-
✓✓ Op aandringen van GroenLinks heeft het college
ging van de stedenbanden met Pskov en Gazian-
van B&W bij de minister aangedrongen op een
tep.
kinderpardon dat uiteindelijk is gehonoreerd. 4
3.5 Internationaal
De activiteiten in het kader van de Millenniumdoelstellingen worden na 2015 voortgezet.
GroenLinks kijkt over de grenzen. Nijmegen heeft
5
Het inkoopbeleid van de gemeente wordt nog
een lange geschiedenis op het gebied van steden-
duurzamer en socialer. In 2015 koopt de ge-
banden. Zo besloot Nijmegen na de Tweede Wereld-
meente voor 100% duurzame, diervriendelijke
oorlog tot een stedenband met de stad Albany in de
en regionale of fair trade producten. Nijmegen
Verenigde Staten. Later zijn Masaya (Nicaragua) en
onderzoekt de aansluiting bij de CO2 presta-
Pskov (Rusland) erbij gekomen. Als laatste is Nijme-
tieladder. 34
Hoofdstuk 4
De gemeente is een efficiënte organisatie De gemeente staat relatief dicht bij mensen en weet
uit de opgebouwde reserves te halen. In 2013 heeft
wat er speelt in de samenleving. Het is een goede
de gemeente ervoor gekozen om extra geld vrij te
ontwikkeling dat de gemeente, samen met andere
maken om de reserves te vullen. Binnen enkele jaren
gemeentes in de regio, op steeds meer terreinen zelf
zijn de reserves weer op peil, mits zich geen extra te-
sociaal beleid uitvoert. Omdat tegelijkertijd flink ge-
genvallers en nieuwe Rijksbezuinigingen voordoen.
kort wordt in de middelen die de gemeente ontvangt van het Rijk en de provincie, staat de haalbaarheid
Prioriteiten
en de dienstverlening wel onder druk.
Dat we met minder geld meer moeten doen knelt en noodzaakt de gemeente tot scherpe keuzes. Hierbij hanteren we de volgende principes:
We zetten hierbij een beweging in gang dat we niet uitgaan van wat de gemeente kan doen voor men-
1
sen, maar wat mensen en instellingen voor elkaar
We doen het anders, zoals bij zorg en welzijn een
kunnen betekenen. De rol van de gemeente richt
nieuwe lijn is ingezet om eerst informele zorg te
zich op het bij elkaar brengen van mensen en zorgen
organiseren in wijkverband en pas later duur-
voor noodzakelijke voorzieningen, als die anders
dere professionele hulp in te schakelen als het
niet tot stand zouden komen.
niet anders kan. Wat echt essentieel is, houden we overeind, zoals inkomensondersteuning voor minima.
De gemeentelijke organisatie en maatschappelijke 2
instellingen zijn geen doel op zich en worden steeds
We investeren in: ✓✓ betaalbare zorg voor iedereen die het nodig
meer omgebouwd tot flexibele netwerkorganisaties.
heeft;
Het aantal ambtenaren dat bij de gemeente werkt, wordt steeds kleiner en beperkt zich steeds meer tot
✓✓ meer betaalbare woningen;
het initiëren en controleren van beleid. De gemeente
✓✓ goed geïsoleerde woningen;
heeft maar beperkte ruimte tot het innen van be-
✓✓ het opwekken van goedkope en betaalbare energie;
lastingen en heffingen. Daar waar we dat wel doen, dragen de sterkste schouders de zwaarste lasten en
✓✓ meer natuur- en wandelroutes;
belonen we milieuvriendelijk gedrag.
✓✓ een aantrekkelijker, veiliger en groener stationsgebied. 3
We moeten steeds scherpere beslissingen nemen
We schrappen in zaken die anderen heel goed
over wat we wel en niet doen. Maar we moeten ook
zelf kunnen of die we minder prioriteit geven,
durven blijven investeren in de stad. Dat houdt de
zoals het ondernemersfonds, onderhoud van de
stad leefbaar, aantrekkelijk voor bedrijven en men-
openbare ruimte en de aanleg van nieuw asfalt
sen om zich te vestigen en komt uiteindelijk ook ten
voor de auto.
goede aan de economische structuur.
Actiepunten 1
De gemeente werkt op steeds meer beleidsterreinen
Subsidies moeten doelmatig worden besteed.
samen met de regio. Dit is een goede zaak, maar we
Directeuren en bestuurders van instellingen
moeten oog houden voor de democratische controle.
waar de gemeente een subsidierelatie mee heeft, verdienen niet meer dan de burgemeester.
We tuigen geen nieuwe bestuurlijke structuren op 2
waar de gemeenteraad uiteindelijk maar beperkte
Maatschappelijke voorzieningen worden zoveel
invloed op heeft. We geven er de voorkeur aan om
mogelijk gecombineerd en waar mogelijk is er
per beleidsterrein keuzes te maken wat we wel en
sprake van zelfbeheer. 3
niet samen met regiogemeentes gaan doen.
De gemeente betaalt niet mee aan leerlingenvervoer naar levensbeschouwelijke scholen.
De afgelopen jaren had de gemeente voldoende
Kinderen hebben recht op passend onderwijs,
reserves om tegenvallers op te vangen. De ver-
maar ouders moeten zelf betalen voor kosten die
slechterde grondexploitaties in de Waalsprong, het
voortvloeien uit hun eigen levensbeschouwing.
Waalfront en bedrijventerrein Bergerden heeft de gemeente genoodzaakt flink af te boeken en geld 35
Vol trots vertellen Oda Fennema en Leonie Dehue over
kinderen vrijuit kunnen spelen en buurtgenoten elkaar
groen- en speelpark Het Veldje. Samen met hun buurtge-
kunnen ontmoeten. De betrokkenheid is groot, vertelt
noten in de Hazenkamp hebben zij zich ingezet voor het
Oda: “We vonden het belangrijk om tegemoet te komen
behoud van een groen gebied in hun woonomgeving. Zo
aan de wensen van de buurt. Iedereen was welkom om
werd de geplande uitbreiding van het winkelgebied aan
mee te denken.” Bijzonder is de keuze voor het gebruik
de Groenestraat tegen gehouden. In plaats daarvan werd
van natuurlijke materialen. En zo toegewijd als ze zijn,
er in enthousiaste samenwerking met de gemeente een
ligt het beheer van deze groenspeeltuin in handen van de
bos-, weide- en zandgebied aangelegd op het terrein, waar
bewoners zelf.
36
4
5
De gemeente stemt haar voorzieningen beter af
Om ruimte te maken in de begroting geven we min-
op buurtgemeentes. Denk hierbij aan sportvoor-
der uit aan de volgende zaken:
zieningen en bibliotheken.
✓✓ Het ondernemersfonds schaffen we af (op-
De kosten van het college van B&W en de ge-
brengst 6 ton). Deze activiteiten kunnen ook
meenteraad worden beperkt tot het noodzakelij-
door ondernemers zelf georganiseerd worden.
ke en het wettelijk minimum. Dit betreft zowel
✓✓ We verminderen investeringen in asfalt voor de
de vergoedingen als de ondersteuning. 6
auto en het onderhoud van wegen (2 miljoen).
De gemeente onderzoekt of het verder samen-
✓✓ We versoberen het onderhoud van de openbare
gaan van de ambtelijke organisatie met buurtge-
ruimte (2 miljoen euro).
meentes leidt tot kostenbesparing. 7
Het programma citymarketing en externe be-
En creëren we meer financiële ruimte door:
trekkingen voegen we toe aan het programma
✓✓ Te stoppen met de verlaging van de OZB voor
economie.
bedrijven (5 ton). ✓✓ Verhoging van het plafond van de rioolheffing (2
Waar investeren we in?
ton).
✓✓ Om mensen beter te begeleiden naar werk, maken we structureel 1 miljoen vrij.
De gemeente heeft bijna 100 miljoen gespaard voor
✓✓ Om mensen voldoende ondersteuning te blijven
tegenvallers tijdens de crisis. Indien deze spaarpot
bieden, maken we structureel 2,5 miljoen euro
bij het aflopen van de crisis nog (grotendeels) intact
vrij om een deel van de bezuinigingen van het
is, willen we een groot deel van het resterende be-
PvdA-VVD-kabinet op de huishoudelijke hulp
drag besteden aan voorzieningen zoals de tram en
te compenseren. We blijven zorg bieden voor
veilige en snelle fietsroutes.
mensen die dat nodig hebben. De landelijke bezuiniging op de huishoudelijke hulp met 40%
Wat hebben we bereikt?
wordt met eigen middelen van de gemeente
✓✓ Het inkoopbeleid van Nijmegen is duurzaam en
gehalveerd tot 20%.
sociaal geworden. Niet alleen prijs is van belang,
✓✓ We maken jaarlijks 1 miljoen euro vrij voor
maar bedrijven die aan de gemeente leveren
duurzaam beleid: met financiële prikkels stimu-
wordt ook gevraagd om werkzoekenden in te
leren we woningeigenaren om hun woning te
zetten en op te leiden.
isoleren en duurzame energie op te wekken.
✓✓ De lokale lasten voor inwoners zijn niet hoog in
✓✓ Om voorrang te geven aan de fiets investeren we
vergelijking met andere grote gemeenten. Voor
3 miljoen euro.
huurders zijn we zelfs de goedkoopste gemeente.
✓✓ Om walstroom te realiseren in de Nijmeegse
✓✓ Bestuurders van Nijmeegse instellingen waar de
havens investeren we 2 miljoen euro.
gemeente een substantiële subsidie aan ver-
✓✓ Voor het creëren van wandel- en natuurpaden
leent, verdienen niet meer dan de burgemeester.
investeren we 5 ton. ✓✓ We maken het stationsgebied aantrekkelijker, veiliger en groener (kosten 3 miljoen).
37
GroenLinks Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen nijmegen.groenlinks.nl
[email protected] www.facebook.com/groenlinksnijmegen twitter.com/glnijmegen Fotografie: Roy Soetekouw, www.roysoetekouw.nl Ontwerp: Bart Roelofs, www.bartswerk.nl