Roto Smeets Group in 2015 Jaarverslag

Roto Smeets Group in 2015 Jaarverslag

toelichting Toelichting jaarverslag 2015 Roto Smeets Group B.V. Hierbij presenteren wij het jaarverslag van Roto Smeets Group B.V. Het eerste jaarverslag sinds de beursexit in december 2015. Ondanks het vervallen van de publicatieverplichtingen van een beursvennootschap wil Roto Smeets Group uiting blijven geven aan haar transparantiebeleid. Vandaar dat dit een compact verslag is geworden over de resultaten van Roto Smeets Group in 2015, met voor al onze stakeholders relevante informatie op het gebied van People, Planet en Profit.

Voor het opstellen van het financiële jaarverslag zijn de Richtlijnen van de jaarverslaggeving, Titel 9, BW2 en de ‘International Financial Reporting Standards’ (IFRS), onderschreven door de Europese Unie, gevolgd. In dit verslag verschaffen wij inzicht in de huidige financiële structuur van Roto Smeets Group, de strategie en doelstelling van de organisatie en in zaken die van invloed zijn op het vermogen van de organisatie om waarde te creëren op de korte, middellange en lange termijn. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van Roto Smeets Group B.V. zijn van mening dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen voor financiële (verslaggevings) risico’s in het verslagjaar naar behoren hebben gewerkt en een redelijke mate van zekerheid geven dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevatten. Tevens zijn zij van mening dat de jaarrekening per 31 december 2015 onder toepassing van IFRS, een getrouw beeld geeft van de activa, de passiva, de financiële positie en het resultaat van Roto Smeets Group B.V. en de gezamenlijk in de consolidatie opgenomen ondernemingen; en dat het bestuursverslag een getrouw beeld geeft van de toestand per 31 december 2015 en de gang van zaken gedurende het boekjaar 2015 van Roto Smeets Group B.V. en de met haar verbonden ondernemingen waarvan de gegevens in haar jaarrekening zijn opgenomen. Deventer, 8 juni 2016

Voor vragen over het verslag kunt u contact opnemen met: Roto Smeets Group B.V. Hunneperkade 4 7418 BT Deventer Tel.: 0570 69 49 08 E-mail: [email protected] www.rotosmeetsgroup.nl

Roto Smeets Group Jaarverslag 2015 1

INHOUD Inhoud Jaarverslag 2015 Roto Smeets Group B.V. Bestuursverslag Profiel en organisatie �� 5 Marktontwikkelingen�� 6 Kengetallen�� 8 Verslag van de Raad van Bestuur�� 10 Verslag van de Raad van Commissarissen�� 13 De divisies in 2015 - Marketing Communications Divisie �� 16 - Publishing Services Divisie�� 20 - Commercial Print Divisie�� 24 Milieubeleid�� 28

Jaarrekening Geconsolideerde jaarrekening �� 43 Geconsolideerde winsten verliesrekening �� 44 Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten�� 47 Geconsolideerde balans �� 48 Geconsolideerd overzicht van mutaties in het eigen vermogen �� 50 Geconsolideerd kasstroomoverzicht �� 51 Grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling �� 53

Vennootschappelijke jaarrekening Vennootschappelijke winsten verliesrekening �� 95 Vennootschappelijke balans�� 96 Vennootschappelijk overzicht van mutaties in het eigen vermogen �� 98 Toelichting op de vennootschappelijke balans �� 100

Overige gegevens Statutaire bepaling inzake de winstbestemming �� 105 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant �� 106 Werkmaatschappijen �� 108

2 Roto Smeets Group Jaarverslag 2015


PROFIEL Profiel en organisatie Roto Smeets Group B.V. is een dochteronderneming van International Media Solutions B.V., een in 2015 door grootaandeelhouders van Roto Smeets Group N.V. opgerichte vennootschap, met als doel van Roto Smeets Group een slagvaardiger en gezondere onderneming te maken.

Roto Smeets Group B.V. (RSG) is een mediabedrijf dat zich toelegt op het creëren van waarde in het communicatieproces van bedrijven, instellingen en organisaties met hun doelgroepen. RSG biedt opdrachtgevers de mogelijkheid hun boodschap zo effectief mogelijk via een scala aan communicatiekanalen bij de doelgroep over te brengen. Deze dienstverlening van RSG is verdeeld over drie divisies. Iedere divisie is gespecialiseerd in een gedeelte van de communicatieketen zodat aan ieder element van het communicatieproces van opdrachtgevers waarde kan worden toegevoegd. Iedere divisie richt zich met haar marktbewerking op een specifiek segment, maar biedt naast de eigen expertise ook de andere diensten van RSG aan. RSG kan op die manier als full service provider meer duurzame multimediale samenwerkingen met haar opdrachtgevers realiseren.

Roto Smeets Zweden AB Täby

Roto Smeets Denemarken A/S Hellebæk (CP)

(CP) Roto Smeets Ltd. Sawbridgeworth

(CP/PS) Roto Smeets België NV/SA Brussel

Roto Smeets Duitsland GmbH Bielefeld (CP/PS)

(CP/PS) Roto Smeets Frankrijk SA Parijs

Antok Nyomdaipari KFT Celldömölk

Verkoopkantoren

Commercial Print (CP)

Roto Smeets Deventer

MPG Amstelveen Leads to Loyals Amstelveen + MPG Concepts, New York USA Dock 35 Doetinchem

Publishing Services (PS) Marketing Communications

Senefelder Misset Doetinchem Roto Smeets Weert Roto Smeets Etten


Marketing Communications Divisie • Omnichannel communicatiebureau; • Belangrijkste merk: MPG. • Eigen foto-/videostudio; • 100 medewerkers (2016); • Vestigingen in Nederland en USA; • Werkt voor meer dan 30 A-merken; • 31 awards gewonnen sinds 2000.

Publishing Services Divisie • Brede dienstverlening voor professionele- en non-profit uitgevers; • Web-offset drukkerij en digitale nonprint dienstverlening; • 487 medewerkers (2016); • 2 productielocaties; • Verkoopvertegenwoordiging in 3 landen ; • Werkt voor ± 400 klanten in binnenen buitenland; • Verwerkt 90 kTon papier (2015).

Commercial Print Divisie • Printspecialist voor retailers en postorderbedrijven; • Diepdruk drukkerijen; • 463 medewerkers (2016); • 3 productielocaties; • Verkoopvertegenwoordiging in 7 landen; • Werkt voor ± 130 klanten in binnenen buitenland; • Verwerkt 185 kTon papier (2015).


Markt Marktontwikkelingen Het medialandschap is met name door technologische ontwikkelingen al jaren aan het veranderen. Door de toenemende behoefte aan crossmediacommunicatie komen nieuwe producten en diensten op de markt en daarmee verandert de markt in een heel ander speelveld. Opdrachtgevers hebben steeds meer behoefte aan communicatie gericht op kleine groepen of individuele personen en willen daarbij een brede keuze uit mediakanalen die gericht zijn op hun specifieke doelgroepen. Budgetten worden daardoor steeds meer samengevoegd tot crossmediale budgetten in plaats van verdeeld over diverse mediavormen. Ook de doorlooptijden moeten steeds korter worden. Opdrachtgevers willen snel kunnen reageren op ontwikkelingen in plaats van het gepland uitvoeren van een marketingjaarplan. Bedrijven krijgen met concurrentie uit verschillende hoeken te maken en door de vele aanbieders blijft er sprake van overcapaciteit, met als gevolg een structurele druk op de prijzen.

Om een rol van betekenis te kunnen spelen dienen bedrijven zich te focussen op hun onderscheidend vermogen in relatie tot de klantbehoefte. ICT en aanverwante (online) dienstverlening bieden hiervoor volop kansen. Vooral door samenwerking kunnen nieuwe verdienmodellen ontstaan. RSG heeft daarbij het voordeel dat alle diensten die binnen het medialandschap door opdrachtgevers verlangd worden binnen het concern aanwezig zijn. Door samenwerking tussen de verschillende concernonderdelen kunnen klant-specifieke communicatieplatformen worden gecreëerd. Het dienstenpallet van de drie divisies is een belangrijke voorwaarde voor de positionering van het concern als dienstverlener en daarmee als belangrijke schakel in de marketing- en productontwikkelingsketen van de opdrachtgevers. Iedere divisie van RSG houdt nauwlettend de trends van het belangrijkste marktsegment waar zij zich op richten in de gaten en past indien nodig het verdienmodel daar op aan. Wat de trends zijn per divisie en hoe ze zich hebben ontwikkeld laten we hier zien. Marketing Communications Divisie De algehele verwachting is dat de communicatiebureaus een lichte groei van omzet zullen gaan zien. Dit is wel afhankelijk van het doorzetten van de economische groei en de stijging van het consumentenvertrouwen. Eén van de trends waar het belangrijkste merk binnen deze divisie, MPG. (MPG),

mee te maken heeft is de toename van het concurrentieveld. Door het ontstaan van samenwerkingsverbanden van specialistische bureaus is er de laatste jaren een toename aan communicatiebureaus te zien (zie afbeelding 1). Verder verschuift de advertentiemarkt meer en meer naar online en worden eigen marketing- en communicatie-afdelingen van opdrachtgevers steeds professioneler. Door tijdig in te spelen op die diensten die van toegevoegde waarde kunnen zijn voor opdrachtgevers heeft MPG haar positie in de markt kunnen verstevigen. Naast het opzetten, per klant, van een netwerk aan specialisten heeft MPG in 2015 geïnvesteerd in het inrichten van een eigen in-house foto- en videostudio waarmee ze haar opdrachtgevers kan faciliteren. Door het brede dienstenpalet waar MPG nu over beschikt is ze in staat contentplatformen voor haar opdrachtgevers te creëren zodat deze in staat zijn via diverse kanalen consistent met hun stakeholders te communiceren. De kracht van het bedrijf is de koppeling van creatie & strategie met contentontwikkeling die via verschillende mediaplatformen kan worden verspreid. MPG voert een editorial aanpak met een team van specialisten op het gebied van strategie, conceptontwikkeling, art en copy en redactionele content. Per project wordt afgewogen welke oplossing het beste bij de vraag van de klant past: customer magazines, nieuwsbrieven, digitale projecten zoals app’s (smartphones / tablets), digitale platformen, bladerbare pdf’s en complete websites met bijvoorbeeld integratie van social media.


Publishing Services Divisie De bedrijven die deel uitmaken van de Publishing Services Divisie leveren, naast rotatie- en vellenoffsetdrukwerk, crossmediale diensten voor de totale uitgeefketen, zoals voor tijdschriftuitgevers en andere profit en not-for-profit organisaties met uitgeefactiviteiten. De markt voor tijdschriften blijft nog steeds zwak. De structurele verandering van de markt als gevolg van de digitalisering en internet verandert ook de behoeftes van de lezer en adverteerder. De mediaconsumptie op tablets en smartphones blijft groeien. De daling van het printvolume is nog steeds niet ten einde en de advertentie-inkomsten dalen omdat adverteerders hun budgetten verschuiven van print naar online. Door de aantrekkende economie en het consumentenvertrouwen zal deze daling enigszins geremd worden. Uitgeverijen zullen op zoek moeten naar alternatieve inkomstenbronnen en de Publishing Services Divisie ondersteunt ze daarbij door hun logistieke dienstverlening en innovatieve digitale oplossingen op het gebied van online, mobile en tablet publishing. Zij ondersteunen de bedrijven niet alleen met het efficiënt ontsluiten en distribueren van (digitale) content, maar ook met het effectief exploiteren van tijdschriften en andere mediakanalen. Samen met uitgevers blijft de Publishing Services Divisie continue op zoek naar nieuwe verdienmodellen. Dit doen ze onder meer door de organisatie van jaarlijkse seminars waarvoor experts met kennis over actuele thema’s worden uitgenodigd. Deze seminars worden gemiddeld door zo’n 300 (po-

tentiële) opdrachtgevers bezocht. Hoewel de totale omzet in de grafimedia branche in Nederland sinds 2010 met 30% afnam, is de omzet in het buitenland juist toe genomen met 15% (zie afbeelding 2). Publishing Services Divisie heeft daarom haar verkoopkracht in vooral Duitsland en Frankrijk uitgebreid. Commercial Print Divisie De diepdrukrotatiebedrijven van de Commercial Print Divisie richten zich op opdrachtgevers die actief zijn in het marktsegment retail en postorder met producten als tijdschriften, brochures, flyers en catalogi. Veranderend koopgedrag als gevolg van sterk toegenomen technologische mogelijkheden, de komst van internationale concurrentie en een verdere branchevervaging zorgen voor verslechtering van de retailmarkt. Kennis over de klant en zijn koopgedrag is daarom cruciaal, evenals de vaardigheid om deze kennis om te zetten in nieuwe, relevante, op maat gesneden proposities. Daarbij wordt vaak drukwerk ingezet aangezien dat medium voor dit marktsegment nog steeds het meest effectief is (zie afbeelding 3). Het productieapparaat van de Commercial Print Divisie biedt een grote gelijktijdige capaciteit en produceert tegen relatief lage stukkosten. De workflow ter voorbereiding van het drukprocedé is volledig gedigitaliseerd. Aanvullend aan het drukproces wordt een brede variatie aan nabewerkingsdiensten geleverd en uitgebreide distributiefaciliteiten. De retailondernemer moet zich weten te onderscheiden, bijvoorbeeld door een duidelijke doelgroepkeuze, uniek assortiment, gemak, service, beleving en kwaliteit. Door gericht aanbiedingen mee te kunnen nemen in hun communicatie kunnen ze de omzet verhogen. Inspelen op trends vereist middelen en kennis. Samenwerking in de keten en/of met andere ondernemers speelt een steeds belangrijkere rol. De Commercial Print Divisie ondersteunt opdrachtgevers daarbij door plusproposities aan te bieden bij de productie van huis-aan-huis bladen. Daarnaast biedt de Commercial Print Divisie, samen met MPG, nieuwe producten en diensten aan die passen bij de crossmediale behoeften in de markt. Samen hebben de divisies daarom Retail Solutions opgezet om zo hun gezamenlijke diensten aan te kunnen bieden.

Afbeelding 1: Groei aantal communicatiebureaus Nederland / Bron CBS

Afbeelding 2: Omzet Nederlandse Grafimediabranche / Bron CBS

1 Bronnen: Rabobank Trends, Nationaal onderzoek Multimedia DDMA, CBS Afbeelding 3: Onderzoek gebruik retailfolder Nederland / Bron DDMA/Gfk


Belangrijke kengetallen en ratio’s

EBITDA als % van de toegevoegde waarde

Belangrijke kengetallen

Kasstroom operationele activiteiten en investeringen

in miljoenen euro’s


x € mln

2015

2014

2013

2012

2011

Opbrengsten

233,5

265,2

291,6

316,4

343,3

Toegevoegde waarde

120,8

133,6

150,9

161,6

165,8

14,3

7,7

14,6

21,3

26,7

EBITDA EBIT

200

25

Financieringskosten

180

20

Resultaat deelnemingen

160

15

Resultaat voor belastingen

140

10

120

5

100

0

80

16,1%

13,2%

9,6%

5,8%

11,8%

Belastingen

-10

40

-15

20

-20

2011

2012

2013

2014

3,1

-3,2

-3,7

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,6

-9,1

-2,8

-32,8

-0,5

-0,3

-7,1

-1,3

3,6

-0,2

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,3

-16,2

-4,1

-29,2

-0,7

72,3

84,6

101,6

110,5

150,8

Totaal activa

2012

2013

2014

2015 Investeringen

Kasstroom operationele activiteiten Saldo

EBITDA

Toegevoegde waarde

-29,6

-2,7

Netto resultaat

Vlottende activa

2011

2015

-0,1

-3,1

Resultaat beeindigde bedrijfsact.

Vaste activa

-25

0

-6,0

Balans

-5

60

2,9 -2,3

Eigen vermogen Langlopende verplichtingen Kortlopende en overige verplichtingen

48,8

49,1

56,2

65,8

66,5

121,0

133,7

157,8

176,3

217,3

33,2

32,4

48,8

52,3

81,4

6,6

9,9

12,7

7,6

33,7

81,3

91,4

96,4

116,4

102,2

121,0

133,7

157,8

176,3

217,3

Kasstroom uit operationele activiteiten

8,3

8,6

17,5

12,5

14,5

Investeringen

5,0

3,5

7,1

5,7

8,9

Totaal passiva Kasstroom Eigen vermogen, nettoschuld en solvabiliteit (%)

Toegevoegde waarde en productiekosten per Kton


Index 2011 = 100

200

110

180

107

160

37,4%

140 29,7%

120

80 60

27,4% 69,7

58,9

40

53,3

40,0

92

7,8%

13,2%

16,1%

3,5%

-6,1%

-0,1%

-20,6%

2,7%

Toegevoegde waarde/Kton

423

413

437

465

454

Productiekosten/Kton

370

376

393

406

385

Net debt/EBITDA

2,8

6,9

4,0

3,3

2,9

86

EBITDA/rente lasten

6,2

2,5

5,4

6,6

7,3

27,4%

24,2%

30,9%

29,7%

37,4%

1.028

1.280

1.487

1.576

1.590

80 2013

6,7%

9,6%

89

0 2012

5,0%

5,8%

ROCE

83 2011

2,9%

101

20

Eigen vermogen

6,1% 11,8%

EBITDA/Toegevoegde waarde

95

24,2%

76,5

EBITDA/Opbrengsten

104

98

30,9%

100

Ratio’s

2014

Nettoschuld

2015

Solvabiliteit 2011

2012

2013

Toegevoegde waarde/Kton

2014

2015

Productiekosten/Kton

Overige gegevens Aantal fte's ultimo



Bestuursverslag Positieve ontwikkelingen Roto Smeets Group B.V. (RSG) heeft over 2015 betere resultaten gehaald dan het jaar ervoor. Voor een belangrijk deel is dit te danken aan het feit dat we tijdig de focus bij de divisies hebben verlegd en het concern hebben aangepast aan de gekrompen markt. Zo hebben we halverwege 2015 afscheid genomen van onze vellen-offsetactiviteiten bij Roto Smeets GrafiServices. Ook in de vellenmarkt veroorzaakte de afnemende vraag aanhoudende overcapaciteit met daardoor druk op de prijzen. De activiteiten zijn deels voortgezet door een nieuwe onderneming, GrafiServices B.V., een samenwerkingsverband tussen Schuttersmagazijn Groep (SMG Groep) en MediaCenter Rotterdam. GrafiServices B.V. is in de locatie te Utrecht doorgegaan met een belangrijk deel van de medewerkers; de vestiging te Eindhoven is gesloten. Bij Roto Smeets Weert hebben we de capaciteit naar beneden moeten bijstellen en is intern het bedrijf helemaal opnieuw ingericht, waardoor er een compact en zeer efficiënt bedrijf is ontstaan. Door het afbouwen van capaciteit hebben we van enkele trouwe klanten afscheid moeten nemen. RSG heeft er bewust voor gekozen om voor orders met een inmiddels negatieve marge geen capaciteit meer beschikbaar te houden. Daarnaast hebben we de vorig jaar al aangekondigde sluiting van De Wit Binders in het voorjaar van 2015 afgerond. Door al deze reorganisaties hebben we afscheid moeten nemen van veel collega’s. RSG heeft dit in ieder geval, dankzij het met sociale partners overeengekomen ‘werkgelegenheidsplan’, op een sociaal verantwoorde manier kunnen doen. Het sociaal plan van RSG is er op gericht medewerkers van werk naar werk te begeleiden, samen met een extern bureau, C3. Tot nu toe is voor een groot deel van deze medewerkers een andere werkomgeving gevonden. Uiteraard waren er ook de nodige successen in 2015. MPG (v/h MediaPartners Groep) opende een kantoor in New York om daar Ahold USA als eerste overzeese klant te kunnen bedienen. Het team dat ‘Savory’ heeft ontwikkeld (vergelijkbaar met de Nederlandse Allerhande) en in de winkels van Stop & Shop en Giant heeft gebracht, heeft een prestatie van wereldformaat geleverd. Het blad won vrijwel direct in de Verenigde Staten de Gold Plate award van het Amerikaanse Food Marketing Institute. MPG en de Commercial Print Divisie zijn onder de noemer ‘Retail Solutions’ gaan samenwerken in een project dat gericht is op het creëren van platforms voor klanten waarbij print en communicatiemiddelen worden omgevormd van een kostenpost tot een verdienmodel. Dit kan (retail)klanten oplossingen bieden waarmee ze met consumenten kunnen communiceren en daar uiteindelijk ook nog geld mee kunnen verdienen. Een belangrijk succes voor de Commercial Print Divisie was dit jaar het vernieuwen én vergroten van het contract voor de productie van een aantal RTV-gidsen, inclusief een groot stuk van de postale nabewerking. De Publishing Services Divisie had ook in 2015 nog te kampen met een enorme daling van de tijdschriftenvolumes. Dit marktsegment


blijft onverminderd hard dalen. Vooral door het ontwikkelen van non-printactiviteiten helpt de Publishing Services Divisie uitgevers in het behouden van hun lezers en volumes. Eén zaak die in 2015 volledig uit balans was, waren de cao-besprekingen. Langslepende onderhandelingen met de sociale partners leidden tot een staking bij Roto Smeets Deventer. De oproep van de vakbonden tot een landelijke staking vond (gelukkig) weinig gehoor, zodat het bedrijf en onze klanten geen verdere schade hebben opgelopen. Inmiddels is er een cao-akkoord gesloten met een evenwichtig resultaat voor medewerkers én bedrijven. Een laatste belangrijke gebeurtenis in 2015 was het vertrek van de beurs. Een groep van zes aandeelhouders, die gezamenlijk meer dan 85% van de aandelen had, was bereid de volledige activiteiten over te nemen en feitelijk de resterende 14% aandeelhouders uit te kopen. Alhoewel het ons kosten en veel overbodige aandacht scheelt, maakt het voor de activiteiten van RSG BV niets uit. We blijven gewoon doorgaan onder dezelfde naam, met dezelfde Raad van Bestuur, Raad van Commissarissen en COR.

derhalve het openhouden van de locatie in Etten-Leur niet zinvol is. Sluiting zal per eind 2016 definitief zijn. De Publishing Services Divisie heeft nog steeds een dominante positie in het tijdschriftensegment. Aangezien de Nederlandse markt echter te klein is voor deze divisie, is de marktbewerking in het buitenland - vooral Duitsland en Frankrijk - verder geïntensiveerd. De afgelopen jaren heeft de Publishing Services Divisie steeds meer non-print services toegevoegd aan haar portfolio om opdrachtgevers met uitgeefactiviteiten te begeleiden naar nieuwe verdienmodellen. Deze non-print diensten zijn nu ondergebracht in Dock35. Door de groei van deze activiteiten wordt de Publishing Services Divisie minder afhankelijk van drukwerk. Door deze verdere inkrimping van de printdivisie zal de span-ofcontrol van het management verder afnemen. Bij een reductie naar nog drie drukkerijen ligt het voor de hand om deze alle drie samen te voegen in één divisie. Daarmee kunnen de indirecte functies van de drukkerijen en een aantal holdingfuncties geïntegreerd worden, hetgeen tot een verdere besparing zal leiden.

Financiële positie RSG heeft een aantal jaren van ingrijpende reorganisaties achter de rug, terwijl tegelijkertijd de productiviteit is verhoogd en de nonprintactiviteiten zijn versterkt. Dankzij deze inspanningen kan RSG over 2015 een bescheiden winst laten zien, maar zal het zich nog steeds aan de marktomstandigheden moeten blijven aanpassen en de performance moeten blijven verbeteren. Ook voor 2016 wordt verwacht dat het investeringsniveau laag zal zijn en vooral gericht blijven op uitbreiding van de dienstverlening. De grafische markt blijft uitdagend en zeer concurrerend. Gebaseerd op de begroting en het MTP tot en met 2021 is de Raad van Bestuur van mening dat RSG, ondanks de moeilijke omstandigheden van de grafische industrie, over voldoende middelen zal blijven beschikken om haar bedrijfsvoering te handhaven. RSG probeert al jaren het risico van prijsverandering van vreemde valuta en grond- en hulpstoffen tot een minimum te beperken. Contracten in vreemde valuta worden afgedekt zodra de order wordt afgesloten. Waar mogelijk worden prijsveranderingen in energieprijzen afgedekt, evenals papierprijsveranderingen. Voor een uitgebreide beschrijving van het risicobeheer verwijzen wij naar pagina 87 e.v. van dit verslag.

Door deze integratie zullen naast de 90 medewerkers van Roto Smeets Etten gedurende de komende 1,5 jaar circa 37 arbeidsplaatsen vervallen. Het beleid van RSG zal er op gericht blijven de omvang van haar personeelsbestand steeds aan te passen aan de ontwikkelingen van de markt.

Vooruitzichten De drie divisies van RSG verkeren elk in een verschillende situatie. De Commercial Print Divisie opereert in een lastige en competitieve markt, waar een grote druk voelbaar is van een nieuwe generatie offsetpersen, goedkope productie uit Polen en overcapaciteit die de prijs blijft drukken. Zolang de markt blijft krimpen zal de organisatie daar gelijke tred mee moeten houden. Aangezien verwacht wordt dat de markt voor hoge oplages en catalogi in de grafische industrie verder zal afnemen is de afgelopen maand onderzocht of de capaciteit van de diepdrukkerij Roto Smeets Etten in Etten-Leur gedeeltelijk of volledig zou moeten worden afgebouwd. Een en ander hing samen met de mogelijkheid het huidige pakket aan orders te verdelen over de andere locaties van RSG. Onderzoek heeft uitgewezen dat verplaatsing een positief effect heeft op de bezetting van de andere vestigingen van RSG en dat

Kortom, we creëren steeds meer kansen ondanks alle bedreigingen. Het is onze opdracht om de weegschaal naar de goede kant te blij ven laten doorslaan. Daar blijft veerkracht, strijdlust en innovatie voor nodig.

De marketingdivisie, met als belangrijkste merk MPG, blijft haar zelfstandige positie behouden. MPG is door de groei in diensten die ze kan bieden inmiddels een ‘full-service platform provider’ geworden voor grote klanten, zoals voor Ahold in Nederland en in de USA. Deze activiteiten worden nu, nationaal en internationaal, ook voor andere grote (retail)klanten ontwikkeld. Door de expertise op het gebied van de diverse diensten steeds meer te bundelen richting opdrachtgevers kunnen ook de interne synergie-effecten versterkt worden. Verwachtingen zijn dat door de nauwere samenwerking de divisies steeds meer in elkaar zullen schuiven waardoor er een full service mediaproductiebedrijf gaat ontstaan.

Deventer, 8 juni 2016 Joost de Haas, CEO


RvC

In 2015 hebben de grootaandeelhouders Roto Smeets Group N.V. van de beurs gehaald en zetten het als Roto Smeets Group B.V. zelfstandig door. Hier lichten wij toe hoe dit proces is uitgevoerd.

Verslag Raad van Commissarissen 2015 was het laatste jaar van de beursnotering voor Roto Smeets Group N.V. Het merendeel van de concurrenten

De grootaandeelhouders richtten International Media Solutions B.V. op en namen per 10 juli 2015 Roto Smeets Group B.V. over van Roto Smeets Group N.V.

van RSG, in binnenen buitenland, is niet beursgenoteerd en kent daardoor minder vergaande financiële publicatie-eisen. Dit geldt ook voor de eisen met betrekking tot ‘de Nederlandse Corporate Governance Code’ voor beursgenoteerde ondernemingen. Een beursnotering was derhalve voor RSG in de huidige marktomstandigheden, met name ook door de kosten die het met zich meebrengt, een belangrijk nadeel. Deze markt vraagt om snel handelen, flexibiliteit en investeringsruimte en dat alles was in de beursgenoteerde constructie voor RSG niet realiseerbaar.

Na verkoop bleef de N.V. leeg achter.

Schaaij Beheer en Diensten B.V. heeft eind 2015 de aandelen van de Grootaandeelhouders overgenomen en daarmee overwegende zeggenschap over de N.V. gekregen.

In december 2015 is de naam van de N.V. gewijzigd in Verenigde Nederlandse Compagnie N.V. en staat vanaf dat moment los van Roto Smeets Group B.V.


De Raad van Commissarissen heeft, vooral vanwege de beursnotering, een toename gezien in de steeds strengere eisen en voorwaarden die gekoppeld zijn aan financiering van de onderneming en de tijd die nodig is om met de accountant te overleggen over met name regelgeving. Daar ging de laatste periode meer tijd mee verloren dan met het daadwerkelijk besturen van de onderneming. In de afgelopen jaren is de mogelijkheid van een beursexit derhalve al vaker gespreksonderwerp geweest binnen de Raad van Commissarissen. Begin 2015 bleken de Grootaandeelhouders onderling consensus bereikt te hebben over de beursexit van RSG en gelijktijdige investering. De Grootaandeelhouders hebben daarbij aangegeven de strategie van RSG met betrekking tot het ontwikkelen van nieuwe dienstverlening en het zoeken naar mogelijkheden tot schaalvergroting via joint ventures of samenwerkingsverbanden te ondersteunen. Een zorgvuldige en uitgebreide bestudering van het voorstel heeft de Raad van Commissarissen ervan overtuigd dat deze stap in het belang was van de aandeelhouders van RSG NV, RSG BV en de aan haar verbonden ondernemingen en haar klanten, leveranciers en medewerkers. De Raad van Commissarissen is van mening dat RSG BV een kansrijkere toekomst heeft als nietbeursgenoteerde onderneming.

Verslag toezichtzaken 2015 a) Proces vervreemding Op 30 maart 2015 ontvingen de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van Roto Smeets Group N.V. (‘RSG NV’) een Bod op 100% van het aandelenkapitaal van haar dochtervennootschap Roto Smeets Group B.V. (‘RSG BV’), de moedermaatschappij van alle activiteiten van het concern. Het Bod was gedaan door een groep grootaandeelhouders die gezamenlijk op het moment van het uitbrengen van het Bod meer dan 85% van de aandelen RSG NV vertegenwoordigden. Het Bod kwam neer op een uitkering van € 4 per aandeel RSG NV. Onderzoek door NIBC Bank wees uit dat dit Bod vanuit een financieel oogpunt als ‘fair’ kon worden getypeerd. De Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van RSG NV hebben in een standpuntbepaling, die is gepubliceerd op 30 april 2015, aangegeven het Bod te ondersteunen. Op 7 mei 2015 ontvingen de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen een verhoging van het Bod in verband met de verkoop van het belang van de Grootaandeelhouders in het – na verkoop van RSG BV - lege beursfonds aan Schaaij Beheer en Diensten B.V. Deze verhoging leidde tot een verhoging van de uitkering aan de aandeelhouders tot € 4,124 per aandeel RSG NV. Op 13 mei jl. hebben de aandeelhouders van RSG NV tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ingestemd met de verkoop van RSG BV en op 10 juli 2015 heeft International Media Solutions – een voor dit doel door de Grootaandeelhou-

ders opgerichte vennootschap - definitief de aandelen van RSG BV overgenomen van RSG NV. Na het doorlopen van diverse procedures om RSG BV los te koppelen van RSG NV heeft op 11 december 2015 de formele overdracht plaatsgevonden van het beursfonds aan Schaaij Beheer en Diensten B.V. De vennootschap is van naam veranderd in Verenigde Nederlandse Compagnie N.V. en heeft per die datum geen enkele verbintenis meer met RSG BV. b) Financiële verslaggeving De jaarrekening 2015 is gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende verklaring door BDO (zie pagina 106). De jaarrekening betreft RSG BV van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015. Tot en met 10 juli 2015 was het onderdeel van het beursfonds RSG NV. De accountant heeft de cijfers over 2015 besproken met de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van RSG BV in het bijzijn van de financieel directeur. De Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen zijn van mening dat de jaarrekening 2015 een getrouw beeld geeft van het resultaat van RSG BV en de in de consolidatie opgenomen ondernemingen. c) Realisatie doelstellingen RSG BV heeft in 2015 ten opzichte van 2014 een duidelijk herstel laten zien. Het herstel is onder meer te danken aan de Commercial Print Divisie die door de uitbreiding in nabewerkingsmogelijkheden een stevigere positie heeft weten te bemachtigen op de retailmarkt. De Publishing Services Divisie was in eerste instantie goed


Samenstelling Raad van Commissarissen Situatie op 8 juni 2016 Drs. R. Blom (m) Geboren 10 december 1948 in Nederland Voormalige hoofdfunctie: Voorzitter Raad van Bestuur Eneco N.V. Commissariaten: Voorzitter RvC Roto Smeets Group B.V., Voorzitter Raad van Toezicht Stichting De Baak H.C.A. Groenen (m) Geboren 31 juli 1944 in Nederland Voormalige hoofdfunctie: Algemeen Directeur NMB Heller Holding N.V. Commissariaten: Lid RvC Roto Smeets Group B.V. Drs. J.H.M. Rijper (m) Geboren 3 januari 1962 in Nederland Huidige hoofdfunctie: Directeur Wagram Equity Partners Huidige nevenfuncties: Managementposities bij Monceau B.V. en Dissel Beleggingen B.V Commissariaten: Vice-voorzitter RvC Roto Smeets Group B.V. Lid RvC Drukkerij Zwart B.V. Lid RvC Tanatex Chemicals B.V. Lid RvC C. den Braven Beheer B.V.

Drs. R. Blom

uit de startblokken gekomen maar door vertraging bij de ontslagaanvragen ten gevolge van de reorganisatie bij Roto Smeets Weert zijn niet alle doelstellingen gehaald. MPG heeft in 2015 een succesvolle start gemaakt met een eigen film- en fotostudio en een vestiging in de USA en investeert daarmee in internationale groei en kennis van dynamische, schaalbare content. d) Strategie De strategie van RSG blijft gericht op het meebewegen met de omvang van de markt, uitbreiding van de dienstverlening en het onderzoeken van samenwerkingsvormen met andere partijen.

H.C. A. Groenen

e) Opzet en werking interne risicobeheersing De belangrijkste risico’s waar RSG mee te maken heeft zoals aanhoudende overcapaciteit, prijsontwikkeling grondstoffen, debiteurenrisico’s en financiering zullen op korte termijn niet wezenlijk veranderen. Om optimale controle te houden op beheersing van de risico’s vindt periodieke rapportage plaats en regelmatig overleg. Evenals vorig jaar blijven de speerpunten optimale beheersing van de kosten, voldoende beschikbaarheid van werkkapitaal, matiging van investeringen en afbouw van de bancaire schuld. f) Verhouding met de Centrale Ondernemingsraad Op 29 april 2015 heeft de Raad van Commissarissen met de Centrale Ondernemingsraad (COR) overleg gevoerd over het Bod. Aangezien het de positie van de COR binnen RSG BV niet zou aantasten heeft de COR aangegeven geen behoefte te hebben zijn formele positie verder te onderzoeken.


Drs. J.H.M. Rijper

Verslag commissies a) Audit- en riskmanagement commissie Alle leden van de Raad van Commissarissen maken deel uit van de audit- en riskmanagement commissie. Deze commissie wordt voorgezeten door de heer H. Groenen. In 2015 zijn twee commissievergaderingen gehouden in aanwezigheid van EY accountants LLP voor afsluiting van de jaarrekening 2014. Na benoeming door de Algemene Vergadering op 23 september 2015 van BDO als accountant voor de vennootschap zijn nog twee commissievergaderingen gehouden. Naast de controlerend accountant zijn bij deze vergaderingen ook de bestuursvoorzitter en de staffunctionarissen aanwezig. De belangrijkste onderwerpen die in 2015 zijn besproken zijn: - Het bod door de grootaandeelhouders en de mogelijke effecten daarvan; - De bevindingen uit de interim controle; - De financiering en liquiditeitspositie van de vennootschap, de impairmentanalyse van activa en de toetsing van de continuïteitsveronderstelling; - De financiële prestaties van de vennootschap en haar voornaamste werkmaatschappijen;

- Het auditplan, accountantsverslag/managementletter van de externe accountant; - De werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem; - Relevante wijzigingen in weten regelgeving. b) Remuneratie- en benoemingscommissie Alle leden van de Raad van Commissarissen maken deel uit van de remuneratie- en benoemingscommissie. Deze commissie wordt voorgezeten door de heer J.H.M. Rijper. In 2015 zijn twee commissievergaderingen gehouden. De belangrijkste onderwerpen die besproken zijn: - Evaluatie van het functioneren van de Raad van Bestuur i.v.m. het aflopen van de 4-jaars termijn; - Het remuneratiebeleid met inbegrip van de wijze waarop het beleid is toegepast; (zie pagina 92 van de jaarrekening voor details); - Vaststelling van de criteria voor 2015 voor toekenning van de variabele beloning; - Samenstelling Raad van Commissarissen.

Herbenoeming Joost de Haas Joost de Haas is in 2012 benoemd tot voorzitter van de Raad van Bestuur voor een periode van 4 jaar. Vanuit de ervaren samenwerking met Joost de Haas en de behoefte aan continuïteit in de aansturing van de onderneming heeft de benoemingscommissie besloten de arbeidsovereenkomst met Joost om te zetten naar een contract voor onbepaalde tijd. Samenstelling Raad van Commissarissen Per 1 juli 2015 is Drs. H.C.P. Noten op eigen verzoek teruggetreden als lid van de Raad van Commissarissen in verband met drukke werkzaamheden vanwege zijn positie als Burgemeester van Dalfsen en het voorzitterschap van de landelijke Transitiecommissie Sociaal Domein. Vanwege de inmiddels verkleinde omvang van het concern en de ontwikkelingen in verband met de overdracht van de vennootschap is besloten de hierdoor ontstane vacature niet in te vullen. De huidige Raad van Commissarissen van RSG BV bestaat uit drie leden: Drs. R. Blom, voorzitter, Drs. J.H.M. Rijper, vice-voorzitter en H.C.A. Groenen.

Tot slot De Raad van Commissarissen dankt het bestuur en de medewerkers van RSG BV voor de inzet in 2015. Het feit dat 2015 met een positief resultaat is afgesloten stemt tot tevredenheid maar betekent zeker niet dat er nu achterovergeleund kan worden. De markt blijft een uitdaging en zal ook in 2016 weer veel van de organisatie vragen. De Raad van Commissarissen heeft er alle vertrouwen in dat mede door alle maatregelen die er de afgelopen jaren zijn genomen, RSG er ook dit jaar weer sterker uit naar voren zal komen.

Deventer, 8 juni 2016 Drs. R. Blom, voorzitter, Drs. J.H.M. Rijper, vice-voorzitter H.C. A. Groenen.


De divisies in 2015

MPG

MPG

Van ‘single media’ naar omnichannel De lancering van het nieuwe magazine/online platform Savory in de VS, de opening van het kantoor in New York om dit platform te ondersteunen, de eigen foto- en videostudio in Amstelveen en nieuw talent dat werkt aan digitale producten. MPG, de voormalige MediaPartners Group, is volop in ontwikkeling. Nu én in de toekomst. Algemeen directeur Richard de Booij geeft zijn visie op de veranderingen.

“MPG gaat van een ‘single media’ bedrijf naar een omnichannel- bedrijf. Aan deze grote transitie is heel hard gewerkt. Vóór onze reorganisatie handelden we vooral vanuit de printkant. Tegenwoordig vragen bedrijven om een breed platform waar de merkbeleving van de klant centraal staat. Dit betekent voor ons als contentmarketing-bedrijf dat wij moeten omschakelen. We acteren niet meer alleen vanuit die printkant, maar we hebben de focus verlegd naar de ontwikkeling van digitale media, data en videocontent. Medewerkers zijn deze nieuwe weg ingeslagen en we hebben ons aanbod van producten aangepast. De transitie is en blijft het allerbelangrijkst voor ons bedrijf. Het is niet gemakkelijk, omdat het voor ons nieuw en branchevreemd is. Maar ik zie dat we hier echt stappen hebben gemaakt.

Savory Zo heeft ons Ahold accountteam in toch wel relatieve stilte het contentplatform Savory ontwikkeld. Dit is de Amerikaanse versie van Allerhande. Het platform is in acht maanden live gezet (juni 2015) en er is niet één woord over uitgelekt. Afgelopen jaar hebben we een kantoor in New York geopend om Savory in de VS te ondersteunen. Het team heeft dus twee platformen te onderhouden in twee totaal verschillende landen met andere culturen en andere tijdzones. Dat heeft een hoop bloed, zweet en tranen gekost. Een paar maanden na de lancering kreeg Savory al de prestigieuze Amerikaanse Gold Plate Award. Deze retailprijs is de bekroning voor ons team dat wij internationaal een dergelijk breed contentplatform kunnen opzetten! Samensmeden Dit jaar gaan we het volgende gedeelte van het veranderingstraject in. MPG heeft nu nieuwe tools ter beschikking, waaronder de foto- en videostudio en de kennis en vaardigheden van het databedrijf Leads to Loyals dat vorig jaar is verhuisd naar het pand in Amstelveen waar ook MPG is gehuisvest. Leads to Loyals ontwikkelt en beheert marketing communicatie en beloningprogramma’s. De mensen van MPG gaan leren dit alles effectief in te zetten. Ze zullen zich het omnichannel denken eigen moeten maken en de nieuwe mensen, die andere specialties hebben, moeten hun draai zien te vinden in het bedrijf. Alles gaan we


samensmeden tot één team waarmee we een breder palet aan klanten kunnen aanspreken. Dat is een absolute uitdaging!

Ontwikkelingen in de organisatie

doel is de organisatie ‘wakker te schudden’ met nieuwe ideeën, het delen van trends e.d.

Nieuwe contacten Vorig jaar zijn we intensiever gaan samenwerken met collega’s van alle divisies. Deze samenwerking, Retail Solutions genaamd, gaat ons helpen bij het leggen van nieuwe contacten. Op deze manier kunnen we uit naam van onze hele groep voorstellen neerleggen bij mogelijke klanten. Roto Smeets drukt commercieel drukwerk voor bedrijven en MPG kan daar een breed platform zoals Allerhande naast zetten. Het is dus heel goed om dat te presenteren. Als we dat goed over de bühne kunnen brengen, dan is onze missie geslaagd.”

Bij MPG is in 2015 met name de focus gelegd op internationalisering en op de breedte van de dienstverlening. Tevens is in 2015 de organisatie verdeeld in drie disciplines: sales, operations en strategie/ concept/creatie. De medewerkers die binnen deze disciplines actief zijn moeten respectievelijk zorgen voor new business, het hoogwaardig kwaliteitsniveau van de projecten en een zo vlekkeloos en efficiënt mogelijk doorlopen van de projecten door de organisatie. Om de dienstverlening zo breed en optimaal mogelijk te maken is in 2015 een foto-/videostudio ingericht, zodat MPG de mogelijkheid in huis heeft video’s te produceren. Eerder werden deze opdrachten uitbesteed aan een extern bureau. Begin 2015 is een groep van zeven jonge starters, verdeeld over verschillende disciplines, gestart met als doel veel te leren over het gehele proces van MPG van strategie tot creatie en ook om te ervaren hoe het werken in de praktijk hen af gaat. Neven-

Arbo en veiligheid Naast (preventieve) gesprekken met o.a. de arbodienst, het regelmatig inzetten van de bedrijfsfysiotherapeut en/of het gedeeltelijk financieren van een intervisietraject voor een enkele medewerker, zijn er verder geen speciale activiteiten ondernomen om het ziekteverzuimpercentage nog verder te laten dalen. MPG heeft al een relatief laag ziekteverzuimpercentage cumulatief over het jaar 2015 2,1%. MPG heeft een actieve BHV-organisatie die met regelmaat de medewerkers informeert over veiligheid en welke rol medewerkers hier zelf in hebben. Opleidingen Diverse medewerkers hebben seminars en workshops gevolgd in relatie tot hun huidige functies. Daarnaast hebben een aantal medewerkers als gevolg van de beoordeling een opleiding gevolgd om de kennis en vaardigheden te verbeteren, teneinde hun functie beter te kunnen uitvoeren. Er zijn niet veel trainingen “on the job” georganiseerd


MPG

MPG omdat dit in 2013 en 2014 voor een grote groep medewerkers al is gedaan. De zogenaamde starters hebben wel de nodige training on the job gehad en voor deze groep is ook met regelmaat een externe spreker uitgenodigd om hen te voorzien van creatieve input uit de markt.

Aantal medewerkers

Verdeling man/vrouw

Communicatie MPG communiceert extern vooral door persoonlijk contact en via de website: intern via bijeenkomsten en via het intranet. Daarop is actueel nieuws, HR-informatie en een ‘smoelenboek’ te vinden. Eens in de vier weken wordt ‘De Kijk’ georganiseerd. Een bijeenkomst voor alle medewerkers waarvan het doel is inspiratie opdoen, geïnformeerd worden en vooral interactie met elkaar. Middels korte formats passeren onder meer ‘Kijkcijfers’, ‘Rondje Nieuws’, ‘Ken je deze’, ‘Vijf vragen over’ en ‘Kijk mij nou!’ de revue. Ook worden af en toe externe sprekers uitgenodigd, zoals bijv. trendwatchers. Daarnaast eenmaal per jaar het kerstfeest en in principe elke eerste donderdag van de maand een maandborrel. Wat zijn de doelstellingen voor 2016 Een belangrijke doelstelling is om het grootste internationale omnichannel content marketing bureau te worden van Nederland waarin (internationale) ambities worden gerealiseerd.

Aantal dienstjaren

Verdeling naar leeftijd

% Ziekteverzuim

Soort dienstverband


Om deze ambities waar te maken liggen er mooie uitdagingen op strategisch, commercieel en op organisatieniveau. Voor wat betreft sales is het van belang om de bestaande klanten te blijven binden en de business bij bestaande klanten verder uit te bouwen en te ontwikkelen vanuit een omnichannel benadering. Daarnaast is een belangrijke doelstelling voor 2016 om nieuwe klanten te werven zowel binnen de landsgrenzen maar ook daar buiten. Een belangrijk speerpunt is om de positie in Amerika te verstevigen door het genereren van business in bestaande markten maar ook in voor MPG nieuwe markten. De uitdaging op organisatieniveau is om een mean en lean organisatie te zijn die is afgestemd op de ontwikkelingen in de markt en passend binnen de strategie van de onderneming. Ook de continue ontwikkeling van medewerkers, o.a. door de MPG academy, zal een cruciale succesfactor blijven in de realisatie van de doelstellingen evenals het “scouten” van talent zowel binnen het bedrijf als ook daarbuiten. Maatschappij Evenals de andere RSG bedrijven zoekt MPG ook naar mogelijkheden om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een werkplaats te bieden. In 2015 is een medewerker met een Wajong-uitkering op de

afdeling Creatie aangenomen. Het lokale sponsoring budget van MPG is in 2015 besteed aan diverse projecten voor de Stichting Welzijn Gehandicapten Nederland. Daarnaast hebben de medewerkers van MPG in twee weken tijd 400 kilo kleding verzameld voor de vluchtelingen onder de noemer “om(w)armen”. Naast de award voor Savory heeft MPG in Nederland ook in 2015 weer awards gewonnen. De belangrijkste was de Contentmarketing Grand Prix award voor haar werk voor UWV. Volgens het juryrapport is het platform UWV Perspectief een “schoolvoorbeeld van maatschappelijk relevante content. Relevant en hoge kwaliteit”. Met UWV ontwikkelde MPG het platform UWV perspectief – print en online – voor de ruim 800.000 mensen in Nederland met een arbeidsongeschiktheids-uitkering. Het doel: inspireren en activeren met authentieke content: voor en door de doelgroep. Actueel en interactief. Maar liefst 48% van de lezers onderneemt actie na lezen van het magazine en 51% na bezoek van de website. MPG is van mening dat je als bureau aan je klanten verplicht bent om hun verhalen via elk middel door te kunnen vertalen en te kunnen verspreiden. Dat vraagt om een multidisiplinaire focus van de teams. Het winnen van deze Grand Prix award is volgens MPG een bevestiging dat het bureau de juiste snaar geraakt heeft.


Publishing Services Publishing Services

Blijven werken aan slagkracht Ronald van Rossum, Divisiedirecteur bij Publishing Services, geeft zijn kijk op ontwikkelingen in zijn divisie. ‘Mensen hebben hun verantwoordelijkheid genomen en keihard gewerkt!’

‘’Vanwege het krimpen van de markt hebben we bij Roto Smeets Weert de capaciteit terug moeten brengen. Begin 2016 is Weert doorgegaan met de helft van het personeel. Er is een andere organisatie ontstaan en er zijn andere functies gecreëerd. Het is bewonderingswaardig om te zien hoe snel de medewerkers deze nieuwe situatie hebben opgepakt en weer op elkaar ingespeeld zijn. Het was een pittige uitdaging voor iedereen om dat goed voor elkaar te krijgen. Stap voor stap zal de nieuwe organisatie zich nu verder moeten ontwikkelen.

Technique De vestiging Doetinchem is vorig jaar juni gestart met het ERP-pakket Technique. We hebben nog een groot deel van 2016 nodig om het ERPpakket verder in de organisatie te integreren. Dat gebeurt met extra mensen en extra energie. Ook werken we daarbij goed samen met de leverancier. We hebben er vertrouwen in dat Technique uiteindelijk onze organisatie verder kan brengen. Het pakket is noodzakelijk om ook op de langere termijn een moderne en slagvaardige printdivisie te kunnen zijn. Dock35 Sinds eind 2015 hebben we een nieuwe business unit met de prima klinkende naam Dock35. De unit is een onderdeel van Senefelder Misset en bestaat uit X-Media Solutions, PSH Media Sales, NextGen Publishers en Dock35 Marketing. Dock35 ondersteunt bij marketing en bij het maken, exploiteren en uitgeven van media. Nu en in de toekomst gaat deze unit onze non-print activiteiten verder uitbouwen. Daarvoor hebben we in het laatste kwartaal van 2015 onder meer een complete videostudio op onze locatie in Doetinchem gebouwd en direct volop in gebruik genomen. Er zijn al diverse workshops georganiseerd. Ze worden goed bezocht door geïnteresseerden, waaronder uitgevers, verenigingen en stichtingen. Bovendien zien we door Dock35 een synergie-effect ontstaan. Klanten van PSH Media Sales hebben nu een beter inzicht in wat er bij X-Media Solutions wordt gedaan op het gebied van video. Het gaat met name om MKB-bedrijven, een groep van ongeveer 5.000 adverteerders, waarvoor PSH Media Sales al advertenties regelt in bladen van verenigingen en van stichtingen. Een deel van deze MKB-bedrijven wil graag dat wij voor hen productvideo’s maken. Niet alleen in de videostudio, maar ook in de open lucht. We zien dus dat klanten van PSH Media Sales ook diensten gaan afnemen bij X-Media Solutions. Wij waren altijd sterk gericht op de uitgeversmarkt. De MKB-markt is nieuw voor ons en biedt nieuwe perspectieven. Het is een positieve ontwikkeling en weer een mooie stap als het gaat om innovatie.


NextGen Publishers Ook NextGen Publishers, nu ondergebracht bij Dock35, gaan we verder uitbreiden. We geven al DJ Mag Nederland en Vastgoed Media uit, maar we willen er een derde mediaplatform over doe-het-zelven aan toevoegen. We zijn druk bezig met het format en hebben voor het tijdschrift al een nulnummer gemaakt. Je moet ervoor zorgen dat je dit soort dingen blijft doen om de teruggang in print op te vangen. XMS Lab Daarbij zal ook XMS Lab ons weer helpen. XMS Lab is een innovatiehub in samenwerking met diverse hogescholen. Met name stagiaires onderzoeken onder meer welke nieuwe markten we kunnen opgaan en welke nieuwe mogelijkheden er voor ons zijn op het gebied van non-print en print. De stagiaire komt met een plan. Wij kijken of het haalbaar is. Zo ja, dan gaan we investeren en doorpakken. De belangrijkste doelstelling van XMS Lab is dat wij als divisie kunnen blijven vernieuwen. Dat moet je ook doen met jonge mensen erbij. Zij kijken anders tegen dingen aan en hebben een andere mediaconsumptie dan oudere generaties. Op die manier krijgen we nieuwe ideeën die niet alleen het management scherp houden, maar die ook bijdragen aan ons innoverend vermogen en toekomstbestendigheid.’ Op alle fronten in onze divisie is komend jaar veel werk te verzetten om onze commerciële en innovatieve doelstellingen te halen. Sinds vorig jaar bewerken we daarvoor ook de Franse en Duitse markt en dat begint zijn

vruchten af te werpen. Met de veerkracht die de medewerkers de afgelopen jaren hebben getoond geeft mij het volste vertrouwen in de groeimogelijkheden van deze divisie.”

Ontwikkelingen in de organisatie Het jaar 2015 heeft in het teken gestaan van een aantal grote veranderingen bij de bedrijven van de Publishing Services Divisie. Bij Senefelder Misset zorgde de invoering van Technique, een nieuw ERPsysteem, voor de nodige hectiek en dynamiek in de organisatie omdat hiermee de gehele bedrijfsvoering en alle processen werden betrokken. Inmiddels is het systeem grotendeels werkend geworden en worden de laatste stappen gezet in 2016. Bij Roto Smeets Weert is een forse reorganisatie doorgevoerd gericht op vermindering van de capaciteit wat een halvering van het personeelsbestand betekende. Door deze verkleining is een ander, meer op de huidige markt ingericht, compacter en slagvaardiger Roto Smeets Weert ontstaan. Een andere belangrijke organisatiewijziging in 2015 was de vorming van de unit waarin alle non-print activiteiten zijn samengevoegd onder één leiding. Deze unit met de naam ‘Dock35’ omvat de PSH groep, XMedia Solutions, DJ Mag. en Dock35 Marketing. De achterliggende doelstelling van deze samenvoeging is om richting de markt

een integrale dienstverlener te zijn die kan voorzien in alle communicatie- en exploitatiebehoeften van de klant. Omdat de Nederlandse markt voor de groeistrategie van de Publishing Services Divisie te klein blijkt te zijn, zijn er salesmanagers aangetrokken om het brede dienstenpakket ook bij uitgeverijen in België, Frankrijk en in Duitsland aan te bieden. Arbozaken Het gemiddelde ziekteverzuim heeft zich bij Senefelder Misset in 2015 conform verwachting en begroting ontwikkeld en is op het niveau van 4,4% gebleven. Bij Roto Smeets Weert zorgde de reorganisatie en enkele langdurige ziektegevallen echter voor een sterke verhoging (gemiddeld 8%). Op het gebied van ziekteverzuim zijn er forse stappen gezet met betrekking tot reintegratie van langdurig zieken maar daarnaast is er ook continue aandacht voor het korte termijn ziekteverzuim. In samenwerking met de leidinggevenden en een externe arbodienst is er effectief regie gevoerd. Passend binnen het arbobeleid van de onderneming is er ook in 2015 ruimschoots aandacht geweest voor arbeidsomstandigheden en het veilig werken binnen een veilige omgeving. Mede op basis van de analyses opgesteld door de externe arbodienst zijn er in het sociaal medisch overleg vervolgstappen bepaald in preventieve zin op het gebied van arbo en arbeidsomstandigheden. Voor 2016 is een conceptplan ontwikkeld om in


Publishing Services

Publishing Services relatie tot de RIE (Risico-inventarisatie en evaluatie) en plan van aanpak een periodiek (medisch) onderzoek te laten doen. Ook in 2015 is er periodiek geëvalueerd met Cohesie over de kwaliteit van dienstverlening en de samenwerking. Opleidingen In 2015 is er evenals in andere jaren volop geïnvesteerd in de ontwikkeling van de organisatie en in de ontwikkeling van de medewerkers. De belangrijkste opleidingen in 2015 waren de Vapro-opleidingen gericht op de ontwikkeling tot procesoperator en opleidingen op het gebied van leidinggeven en (project)management. Voor de non-print activiteiten lag het accent op opleidingen op het gebied van ICT en (web)development.

Aantal medewerkers

Verdeling man/vrouw

In 2015 hebben de commerciële trainingen een vervolg gekregen met name gericht op adviesvaardigheden zodat de media-adviseurs steeds beter in staat zijn om de totale propositie te verkopen aan bestaande en nieuwe klanten. Door de herstructurering van Roto Smeets Weert kregen de medewerkers daar te maken met andere functies dan voorheen. Na het formeren van nieuwe teams kon in het najaar 2015 een begin gemaakt worden met het opleiden van medewerkers voor deze nieuwe functies. Omdat het vooral “training on the job” betreft en de normale bedrijfsprocessen uiteraard door moeten gaan, zal de opleiding ook een groot deel van 2016 in beslag nemen.

Aantal dienstjaren


% Ziekteverzuim

Soort dienstverband


doelstellingen zijn gerealiseerd. Uitvoering van de verbeterpunten die uit dit onderzoek naar voren zijn gekomen zijn inmiddels ter hand genomen. Doelstellingen voor 2016 Ontwikkeling en opleidingen zullen voor een belangrijk deel worden bepaald door de strategische koers die door de organisatie is ingezet. Dit betekent voor de non-print unit Dock 35 de verdere ontwikkeling van de dienstverlening en de portfolio. In lijn met deze dienstverlening zullen de medewerkers verder ontwikkeld worden onder andere op het gebied van digitale dienstverlening, marketing en (project)management. Voor wat betreft de print-gerichte activiteiten zal onder andere de opleiding gericht op procesoperating worden gecontinueerd en verder doorgezet. Bij Roto Smeets Weert zullen vanwege de nieuwe inrichting van het bedrijf nieuwe RIE’s worden opgesteld en ontruimingsoefeningen worden gehouden op basis van de nieuwe situatie. Maatschappij In 2015 zijn er geen extra stappen gezet om mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt aan te trekken. Binnen de organisatie zijn een drie-tal collega’s werkzaam die binnen de Wajong- doelgroep vallen.

Op basis van een aantal gerichte aanpassingen is het mogelijk gebleken om hierin ook in 2015 en de komende jaren met de nodige aandacht invulling te geven. Daarbij is de organisatie gewend om te kijken naar de mogelijkheden die een medewerker of toekomstige medewerker heeft in plaats van naar de beperkingen. Dit is geen nieuw beleid maar reeds bestaand beleid binnen de onderneming. Roto Smeets Weert werkt hiervoor samen met De Risse- bedrijven en heeft medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt onder andere ingezet binnen de facilitaire dienst en Logistiek. Senefelder Misset heeft in samenwerking met diverse hogescholen, zoals Hogeschool Arnhem Nijmegen, Saxion Hogeschool De venter en Hogeschool Windesheim Zwolle een innovatiehub opgericht. Onder de naam XMS Labs biedt dit studenten van bovengenoemde hogescholen de kans om een stage- of afstudeeropdracht uit te voeren die direct in de praktijk wordt toegepast. De opdrachten zijn gebaseerd op vraagstukken waar bedrijven in de dagelijkse werkzaamheden tegenaan lopen. De realisatie van de innovatiehub helpt X-Media Solutions (en Senefelder Misset) structureel te innoveren, enerzijds door onderzoek, anderzijds door het realiseren van proof-of-concepts en/of (digitale) producten of productonderdelen.

Communicatie met stakeholders Relaties van de Publishing Services Divisies ontvangen zes x per jaar het magazine Imprintant waarin opdrachtgevers en marktdeskundigen aan het woord komen over nieuwe ontwikkelingen in de markt. Dit magazine wordt ook naar de medewerkers verzonden. Intern verschijnen er bij Senefelder Misset en bij Roto Smeets Weert wekelijks digitale nieuwsbrieven over actuele gebeurtenissen. Jaarlijks wordt er ook een Sleutelfunctionarissenbijeenkomst gehouden waarvoor MT-leden, chefs, teamleiders, account- en salesmanagers worden uitgenodigd en waar algemene en commerciële ontwikkelingen worden besproken. Om de paar jaar worden er klanttevredenheidsonderzoeken gehouden en worden verbeteringen t.o.v. het voorgaande onderzoek in kaart gebracht om vast te stellen of de verbeterdoelen gehaald zijn. In 2015 is door SMD weer een onderzoek gehouden waaruit geconcludeerd kon worden dat de


Commercial Print commercial print

Volop actie In 2015 heeft het full-service operation concept ‘Alles onder één dak’ goed gelopen. Klanten zijn daar zeer tevreden over. In het nieuwe jaar wordt verder gegaan op de ingeslagen weg geeft Divisiedirecteur Frans Boelens aan.

“Een belangrijke gebeurtenis voor onze divisie in 2015 was de uitbreiding van de nabewerking in Deventer. Door de sluiting van De Wit Binders in Eindhoven is garenloos binden ondergebracht in Deventer. Een aantal nieuwe medewerkers had daarvoor een opleidingsprogramma doorlopen bij De Wit Binders. Een hoogtepunt in 2015 was dat we na vier jaar weer de Bindinc orders hebben binnengehaald. Het gaat hier met name om het drukken van de programmagidsen, waaronder de Avrobode, de NCRV-gids en de Mikro Gids. Bindinc is een custom-publishingbedrijf dat uitgeefproducten en -diensten verzorgt voor omroepen en verenigingen. Bindinc had voor deze orders een tender uitgeschreven. We hebben een concept bedacht om alle titels - vier in totaal - achter elkaar te drukken. Ook kan bij ons natuurlijk de hele nabewerking in huis worden gedaan. Hierdoor zijn we in staat om nog kortere doorlooptijden en meer kostenefficiëntie voor klanten te behalen. Dat sprak Bindinc erg aan. Ik ben verder erg te spreken over de inzet van de medewerkers. Onze medewerkers weten dat we te maken hebben met een krimpende markt. Dat brengt de nodige problemen met zich mee voor onze organisatie en het vraagt ook veel van onze mensen. Maar ze zijn betrokken bij de organisatie en kunnen goed anticiperen.

Retailmarkt concentreren Ik zie veel uitdagingen en kansen voor Commercial Print. Onze divisie zal zich nog meer concentreren op de retailmarkt. Wij zien dat juist daar extra toegevoegde waarde voor (retail)bedrijven gecreëerd kan worden. Die toegevoegde waarde zit dan met name in onze plusproposities voor print, zoals opplakkers en instekers. We merken dat onze klanten uit de retailmarkt gefocust zijn op deze eyecatchers om hun printproduct op een speciale manier onder de aandacht te brengen bij hun doelgroep. De vraag naar plusproposities groeit momenteel heel sterk. Daarom gaan we de nabewerking nog verder optimaliseren. Een groot voordeel is dat Deventer al alles in huis kan doen. Zo kun je kosten-efficiënter werken voor je klanten, maar het is ook belangrijk dat we gadgets op of bij print kunnen maken die verrassen. De klanten willen hun budget zo effectief mogelijk inzetten.


Onze verkooporganisatie is nu bezig met het ontwikkelen van een visie en strategie om deze klanten zo goed mogelijk van dienst te kunnen zijn. Daar waar je eerder met (drukwerk)inkopers van een bedrijf te maken had, zullen wij straks vaker met marketingafdelingen aan tafel zitten om mee te denken: waar zoeken jullie naar, welke mogelijkheden zijn er en wat kunnen wij daar bieden? Het gaat daarbij niet alleen om print. Onze klanten zijn op zoek naar het meest effectieve communicatiemiddel om hun product of dienst aan de man te brengen. Dat kan een combinatie van drukwerk met internet zijn. Ook daar willen we klanten bij gaan helpen. Op dit moment werken we samen met MPG om dat verder te ontwikkelen. We hebben sowieso de intentie om de krachten van onze divisies nog meer te bundelen. Niet alleen in 2016 maar ook de daaropvolgende jaren. Samen gaan we meer rendement halen uit de Roto Smeets Group organisatie.”

Ontwikkelingen in de organisatie Binnen de bedrijven van de Commercial Print Divisie is in 2015 aandacht geschonken aan het evalueren van de reorganisatie die in 2014 heeft plaatsgevonden en de geformuleerde doelstellingen verder vorm te geven om de organisatie effectiever te laten functioneren. Medewerkers hebben moeten wennen aan de nieuwe dynamiek van de werktijden, de veranderde aansturing van enkele afdelingen en het volgen van opleidingen voor de nieuwe functieprofielen. Daarnaast is de afdeling Sales & Production Support succesvol geïntegreerd met Ordermanagement in de nieuwe afdeling Frontoffice. Positieve reacties van klanten hebben de effectiviteit van deze verandering bevestigd. Het uitblijven van een nieuwe grafimedia cao had na de zomervakantie tot gevolg dat er een 24-uurs staking uitbrak binnen Roto Smeets Deventer. Zo’n 80 medewerkers hebben aan de stakingsoproep gehoor gegeven. Tijdens een door het management georganiseerde kantinebijeenkomst werd duidelijk dat de onvrede niet alleen voortkwam uit het nog niet tot stand komen van een nieuwe cao maar dat er op meerdere vlakken verbeteringen wenselijk waren. Om dit verder in kaart te brengen en in beweging te krijgen zijn er drie werkgroepen geformeerd waarvoor medewerkers zich aan konden melden. Deze werkgroepen waren gericht op kwaliteit en inzet uitzend-

krachten, roosters en performance. Vanuit alle drie de werkgroepen zijn inmiddels aanbevelingen gedaan aan het management voor verbeteringen. Deze verbeteringen zullen in 2016 worden ingevoerd. Arbozaken Door de ingrijpende reorganisatie bij Roto Smeets Deventer in 2014 was het verzuimpercentage sterk gestegen. Vanuit het principe dat de direct leidinggevende verantwoordelijk is voor medewerkers begint bij uitval daar de communicatie met als eerste doel betrokkenheid van medewerkers te behouden. Dit wordt gedaan in nauwe samenwerking met een extern Arbo-bureau. Mede daardoor is in 2015 het percentage weer op het gemiddelde niveau van 5,6% uitgekomen. Het streven blijft dit verder te laten dalen. Om die reden zijn we in 2015 bij Roto Smeets Deventer weer begonnen met het afnemen van PMO’s (periodiek medisch onderzoek). In een tijdsbestek van vier weken is het volledige bedrijf uitgenodigd deel te nemen. Het percentage deelname lag op 70%. Op basis van de rapportages (die per afdeling zijn opgezet) is een plan van aanpak opgesteld om tot verbeteringen te komen. Veiligheid blijft een speerpunt bij de productiebedrijven. In 2015 heeft weer een actualisering van het bedrijfsreglement plaatsgevonden met het accent op veiligheid. Er zijn audits uitgevoerd op het gebied van machineveiligheid en er is veel aandacht gericht op de veiligheid van met name de transportbewegingen binnen het bedrijf. Samen met een deskundig opleidingsinsti-


Commercial Print

Commercial Print tuut worden nieuwe opleidingsactiviteiten ingezet en toolboxbijeenkomsten ontwikkeld gericht op houding en gedrag en veiligheid. Daarnaast zijn de BHV-trainingen weer uitgevoerd zodat medewerkers adequaat kunnen reageren op noodsituaties. Mede daardoor heeft de dalende trend als het gaat om ongevallen zich doorgezet. Hadden we in 2014 nog twaalf bedrijfsongevallen waarvan zeven met verzuim, in 2015 waren er nog zeven bedrijfsongevallen waarvan vier met verzuim. Antok

Aantal medewerkers

Aantal dienstjaren

% Ziekteverzuim


Verdeling man/vrouw


Soort dienstverband

Opleidingen De nieuwe functieprofielen die zijn ontstaan naar aanleiding van de reorganisatie in 2014 heeft een brede opleidingsbehoefte met zich meegebracht. In 2015 is met name binnen de Technische Dienst veel aandacht gegeven aan het opleiden van de medewerkers naar het gewenste profiel van Mechatronica Monteur. Daarnaast is besloten om de opleiding van nieuwe groepen BBL-leerlingen Operator Procestechniek in eigen beheer te nemen en niet langer af te nemen via Timing om de binding met het bedrijf groter te maken. Naast instroom van nieuwe medewerkers die de opleiding Operator Procestechniek doen hebben ook een aantal medewerkers die al langere tijd voor Roto Smeets Deventer werken de opleiding aangevraagd om hun niveau te kunnen verbeteren. Ook zijn is een aantal operators opgegaan voor de Stivako. Binnen de Commercial Print Divisie wordt een rijopleiding gegeven voor de bestuurders van lichte en zware transportmiddelen (kleiner en groter dan 10 ton). Ter ondersteuning van het opleidingsprogramma worden video’s gemaakt die deels gebruikt worden als e-learning middel bij de toolboxtraining voor het overige personeel die af en toe een paar meter op lichte transportmiddelen rijden. Ook zijn er opnames gemaakt met veiligheidsinstructies bestemd voor (buitenlandse) chauffeurs bij het papiermagazijn. Communicatie met stakeholders Intern beschikken de bedrijven over nieuwsbrieven die wekelijks onder de medewerkers verspreid worden. In het kader van communicatie tussen leiding en medewerkers zijn bij Roto Smeets Deventer in 2015 twee algemene personeelsbijeenkomsten gehouden. Daarnaast vonden bijeenkomsten voor het middenkader en ploeg-/afdelingsbijeenkomsten plaats. Ook bij Roto Smeets Etten vonden personeelsbijeenkomsten plaats in het kader van de begroting, zelfroosteren en operationeel

teamleidersbijeenkomsten. Geregeld worden er in de drukkerijen rondleidingen gehouden voor omwonenden, lokale scholen of serviceclubs. Doelstellingen voor 2016 In 2016 zal er op basis van de uitkomsten van het PMO een plan voor een gerichte aanpak van de mogelijke probleemgebieden worden opgesteld. Hiervoor zal gebruik worden gemaakt van Present! van Achmea. Daarnaast zijn er de lopende activiteiten met betrekking tot Arbo en veiligheid die ook in 2016 doorlopen zoals het zorgvuldig inrichten van werkplekken zodat arbeidsgerelateerde ongelukken minimaal blijven. Andere aandachtspunten betreffen het invoeren van een aangepaste systematiek met betrekking tot beoordelen, functioneren en ontwikkelen in samenhang met het beloningsbeleid (in verband met nieuwe cao). Maatschappelijk Als belangrijke werkgever in de regio’s waar de bedrijven van de Commercial Print Divisie gevestigd zijn voelen zij ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid en maken daartoe afspraken met sociale werkvoorzieningsprojecten voor het inzetten van medewerkers. Bij alle bedrijven van RSG worden jongeren met een Wajong uitkering aan het werk gesteld. Daarnaast zet RSG, als marktleider binnen de grafische en communicatie-industrie in Nederland, haar kennis en ‘kunde’ ook op een andere manier in voor het maatschappelijk welzijn. Zo maken veel medewerkers deel uit van kennisnetwerken in binnenen buitenland en stelt Roto Smeets regelmatig, al dan niet samen met een papierleverancier, haar drukwerkcapaciteit ter beschikking van projecten met een maatschappelijk belang. Ieder bedrijf heeft ook een budget beschikbaar voor de ondersteuning van lokale evenementen.

Antok Antok in Hongarije is het enige buitenlandse productie bedrijf van het concern. Het maakt deel uit van de Commercial Print Divisie omdat haar klanten uitsluitend uit de retailsector komen. 2015 was een succesvol jaar voor Antok. Het bedrijf was in staat om een gestage stroom van orders te genereren binnen en buiten Hongarije, waardoor een verdere verhoging van de productiviteit is gerealiseerd. Deze orders werden gewonnen tegen relatief stabiele prijzen. De stijging van de opbrengsten, energiebesparing, verbeterde materiaalinkoop en efficiëntere planning hebben geleid tot een aanzienlijke verbetering van de resultaten ten opzichte van 2014. Deze verbeterde productiviteit stelde Antok in staat om haar oudste pers te stoppen en de productie toch op het gewenste niveau te houden. Dit leverde verdere besparing op van energie en onderhouds- en personeelskosten en heeft enorm geholpen om de CO2-uitstoot te verminderen. De economische omstandigheden in Hongarije laten nog geen verbetering zien, maar de zwakte van de Hongaarse forint helpt Antok in de exportmarkten. Er is een duidelijke trend in de richting van de vraag naar kleinere publicaties, die goed passen bij de persen van Antok. Antok profiteert van het feit dat het gebruik kan maken van de centrale inkoopfaciliteiten van RSG. Daardoor kan Antok inkopen tegen betere voorwaarden en kan ze papiersoorten leveren die anders niet beschikbaar zouden zijn in Hongarije. Het geautomatiseerde productiesysteem is in 2015 verder ontwikkeld en zorgt voor goed toezicht op het materiaalgebruik tijdens de productiefase en helpt de voorraden op een laag niveau te houden.


milieu Roto Smeets Group en het milieu Een goed ondernemerschap vraagt openheid over veel zaken. Het voldoen aan onze milieunormen en het rekening houden met de omgeving blijft ondanks de marktomstandigheden waar we mee te maken hebben in hoge mate prioriteit hebben binnen de bedrijfsvoering van RSG. Duurzaamheid en continuïteit zijn daarbij belangrijke items.

Scope Milieu-aspecten spelen met name bij de productiebedrijven van RSG. Vandaar dat dit hoofdstuk betrekking heeft op de divisies Commercial Print en Publishing Services. Deze productiebedrijven leveren naast crossmediale diensten hoofdzakelijk papieren producten. Het overgrote deel van de gebruikte houtvezels waarmee papier wordt vervaardigd, is afkomstig van zagerijresten en dunningshout en betreft voornamelijk hout uit Europese productiebossen die op verantwoorde wijze worden beheerd. Door de voortgaande inzichten in het duurzaam maken van productiebossen krijgt print een steeds verantwoorder imago. Papier is het meest gerecyclede materiaal dat wij kennen. Gerecycled papier wordt tegenwoordig op een milieuvriendelijke manier gebleekt en verwerkt. Naast papier is inkt het belangrijkste bestanddeel van drukwerk. Inkt bestaat grotendeels uit pigmenten, oplosmiddelen en aardolie. Door innovaties in de inktindustrie is de milieubelasting van de productie van inkt sterk afgenomen. De inkten van onze belangrijkste leveranciers bestaan voornamelijk uit duurzame plantaardige grondstoffen zoals graan, lijnzaad of soja. RSG heeft het inkoop- en productieproces zo ingericht dat er gestuurd kan worden op een optimaal gebruik van grondstoffen. Dat verwacht RSG ook van de toeleveranciers. Aan de hand van het milieuzorgsysteem richten wij ons onafgebroken op procesinnovaties zoals geautomatiseerde systemen die inktverspilling minimaliseren. Om de milieubelasting door oplosmiddelen minimaal te houden zijn emissie-reducerende maatregelen getroffen zoals naverbranders en tolueenterugwinning-installaties binnen de diepdrukbedrijven. De emissie van tolueen binnen de diepdrukbedrijven wordt voor 99% gerecycled. In het prepress-proces

wordt geen tolueen meer gebruikt maar is gekozen voor ecologisch verantwoorde industriële reiniger/ontvetter op basis van een natuurlijk oplosmiddel dat volledig biologisch afbreekbaar is. De rotatie-offsetbedrijven zijn inmiddels zo goed als IPA (Isopropylalcohol) vrij. Bij de keuze van de verpakking van drukwerk worden op verschillende manieren milieuoverwegingen meegeteld. De verpakkingsstraten zijn zo ingericht dat ze geschikt zijn voor het sealen van drukwerk met biologische folie en voor het tot een minimum beperken van afval. Van al het afval dat de productiebedrijven verlaat, is inmiddels 98% recyclebaar afval. Voor de distributie van drukwerk werkt RSG samen met transportbedrijven die werken met gecombineerde vervoersmethoden en de vracht halverwege overzetten op trein, schip of dubbeldekker. Voor vrachten en bestemmingen waarbij RSG aangewezen is op vervoer over de weg worden transporteurs ingezet die rijden met vrachtwagens op biodiesel, hybride vrachtwagens en/of ecocombi’s; langere vrachtwagens die meer vracht meenemen waardoor een aanzienlijke besparing op ritten en voertuigkilometers (en dus CO2) mogelijk wordt.

op het gebied van product-ontwikkeling. Kleine aanpassingen kunnen al tot significante vermindering van materiaal leiden. RSG werkt conform het systeem van analyseren en verbeteren volgens nauwkeurig beschreven procedures per bedrijf en per activiteit. Alle procedures volgen het intern milieuzorgsysteem dat voldoet aan de normen van ISO14001:2004.

Milieugegevens RSG streeft naar een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. Dit doet zij door in haar productie o.a. de milieubelasting, het grondstoffen- en energiegebruik en de CO2-uitstoot zo veel als kan te reduceren. RSG werkt middels haar gecertificeerde milieuzorgsysteem ISO 14001 continu aan verbetering van haar milieuprestaties en beperking van haar milieu-impact op de directe leefomgeving. Dit door jaarlijks doelstellingen vast te leggen en te monitoren. De procedures die voortkomen uit het milieuzorgsysteem helpt RSG compliant te zijn met (inter-)nationale milieunormen op het gebied van energie, ISO, producten proceslabelling en lokale vergunningeisen. RSG heeft hiervoor BBT (Best Beschikbare

Technieken) geïmplementeerd onder meer ter beheersing van haar emissies naar water, lucht en bodem. Op de volgende pagina’s rapporteert RSG over haar milieuprestaties. De cijfers die hier gebruikt zijn komen uit de Ecobalans 2015 die RSG al sinds 1994 gebruikt. Door doelstellingen te formuleren streeft RSG gericht naar reducties. Sinds 1994 heeft RSG die doelstellingen steeds gehaald en daar zijn we best trots op. In ons twintigjarig bestaan zijn we bijvoorbeeld 80 procent minder water gaan gebruiken, 30 procent minder energie en is de uitstoot van tolueen en vluchtige organische stoffen met meer dan 80 procent verminderd. Voor het vaststellen van de gegevens wordt

gebruik gemaakt van ratio’s gerelateerd aan de hoeveelheid papierinput in tonnen. Op deze manier wordt een goed beeld gegeven van de effecten van eventuele maatregelen ongeacht volumegroei of –afname. Omdat de Ecobalans de gehele stoffenhuishouding in beeld brengt, kan RSG niet alleen op emissies sturen, maar ook op een efficiënt gebruik van grondstoffen en hulpstoffen in haar productieproces. Vanuit een milieuzorgsysteem wordt voorschreven dat een bedrijf zijn milieuaspecten goed in beeld heeft. Met deze complete massabalans geeft RSG invulling aan die verplichting die verder gaat dan wat gevraagd wordt. Het basisprincipe van de Ecobalans wordt in het onderstaande schema weergegeven.

Het milieubeleid van RSG is verwoord in de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) verklaring. Alle dochterondernemingen van RSG onderschrijven deze als zijnde haar eigen beleidsverklaring. Deze verklaring is opgenomen op pagina 40.

Beleid RSG heeft milieuzorg geïntegreerd in al haar bedrijfsactiviteiten en stuurt in haar bedrijfsvoering aan op het beperken van gevaar en hinder door middel van veiligheidscampagnes, op het besparen van energie, op preventie en scheiding van afval en op vervoermanagement. Wij blijven mogelijkheden zoeken ter vermindering van het benodigd materiaal en het mogelijk maken van hergebruik. Dit doen we daar waar mogelijk samen met onze, op duurzaamheid geselecteerde, leveranciers. Ook onze klanten adviseren wij



milieu Input Publishing Services

Input Commercial Print

1. Grondstoffen Het grondstoffenverbruik per ton product blijft over de jaren nagenoeg gelijk. Op detailniveau zijn er wel veranderingen zichtbaar zoals de daling van de hoeveelheid inkt per ton product. Ten aanzien van het inktverbruik wordt middels een fotospectraalmeting de bedrukking op de papierbaan continu gemeten. Volautomatisch wordt zo het inktbedieningssysteem bijgestuurd op de densiteitsnormen die vooraf zijn ingesteld.

1. Grondstoffen Het gebruik van grondstoffen per ton product is bij Roto Smeets Deventer (RSD) licht gedaald en bij Roto Smeets Etten (RSE) stabiel is gebleven. Jarenlang is veel aandacht besteed aan goede beheersing in het gebruik van papier, minder papierafval en een lager inktverbruik. In 2015 is de daling hoofdzakelijk veroorzaakt door een sterk gereduceerde inzet van inkt (-7% bij RSD, - 20% bij RSE) per ton papier. Deze reductie kon worden gerealiseerd door de inzet van een ander type inkt welke als eigenschap heeft met minder inkt eenzelfde kleurkracht te verkrijgen.

2. Processtoffen De daling van de processtoffen wordt o.a. veroorzaakt door vermindering van het IPA verbruik. Uiteindelijk heeft dit zelfs geleid tot een IPA-vrij drukproces. Ook wordt er minder olie verbruikt. Daar waar voorheen bij preventief onderhoud alle olie werd vervangen wordt dit nu eerst onderzocht. Als blijkt dat de filters hun werk doen wordt de olie alleen vervangen als daar noodzaak toe is.

2. Processtoffen Bij processtoffen gaat het om chemicaliën, wegwerpverpakkingen en reinigingsmiddelen. Het processtoffenverbruik wordt sterk ‘van buitenaf’ beïnvloed door het orderpakket en orderprofiel (kleurgebruik, kleurwisselingen, oplage, papiersoorten etc.). Door de komst van de garenloosbindactiviteiten bij RSD is het verbruik van processtoffen (per ton papier input) in 2015 licht gestegen ten opzichte van 2014. Bij RSE is het verbruik sterk gedaald met name door de beperkte inzet van pileplankjes. Dit wordt verklaard door de afbouw van nabewerkingsactiviteiten in deze vestiging.

3. Hulpstoffen Bij deze categorie stoffen gaat het om stoffen als hechtmiddelen (draad, lijm), plakmiddelen en verpakkingsmaterialen (ruim 90% van het totaalgewicht aan hulpstoffen). Het kengetal voor hulpstoffen wordt voornamelijk bepaalt door het verbruik aan verpakkingsmaterialen. Vanaf 2014 worden bij RSW de inzet van eenmalige pallets in de registratie meegenomen, wat terug te vinden is in een stijging van dit kengetal.


3. Hulpstoffen Het verbruik van hulpstoffen is bij RSD in 2015 gestegen met 1,2%. Deze stijging is toe te schrijven aan een stijging in het verbruik van hechtmiddelen (+52%). Dit betreffen de lijmen die bij de bindlijnen worden gebruikt voor de rug- en zijbelijming van de producten. Andere elementen binnen de categorie hulpstoffen zoals verpakkingsmateriaal zijn gedaald met 10%. Door de verminderde nabewerkingsactiviteiten bij RSE is het verbruik daar gedaald.


milieu vervolg Input Publishing Services

vervolg Input Commercial Print

4. Energie Bij SMD is het energieverbruik ten opzichte van vorig jaar afgenomen. Bij RSW is in absolute zin zowel het stroom- en gasverbruik met 20% afgenomen. Deze daling is niet terug te vinden in de kengetallen per ton papierinput aangezien er energieverbruikers zijn die permanent van stroom moeten worden voorzien ook al wordt er minder geproduceerd.

4. Energie Het energieverbruik van RSD is in 2015 gedaald (-1,7%) ten opzichte van 2014. Dit is met name veroorzaakt door een lager elektriciteitsverbruik (-4%) door de inzet van de frequentie gestuurde ventilatoren bij de persen. Ook voor 2016 wordt een afname in energieverbruik voorzien. Dit wordt gerealiseerd door uitvoering te geven aan het energiebesparingsonderzoek. Tevens wordt begin 2016 het koolbed van de tolueenterugwinning geregenereerd, wat zorgt voor een efficiëntere terugwinning, minder gas en minder waterverbruik. Bij RSE is in absolute zin minder gas en electra verbruikt maar vanwege de verminderde productie is het verbruik relatief gestegen.

5. Water Het waterverbruik bij SMD blijft redelijk op hetzelfde niveau. Bij RSW is het waterverbruik relatief met 12% gestegen. Absoluut is het echter met 25% gedaald. Hier geldt net als bij 4 energie is aangegeven dat er koelcentrales zijn die permanent doorwerken ook al wordt er minder geproduceerd.

5. Water Het gebruik van water is onder andere nodig voor het opwekken van stoom d.m.v. stoomketels ten behoeve van tolueenterugwinning. Tevens is water nodig voor de galvanische baden en huishoudelijk gebruik. Het waterverbruik van RSD is in 2015 gelijk gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar. Bij RSE is het gestegen vanwege het minder efficiënt werken van de branders van de stoomketels. Tevens heeft de waterzuivering meer water verbruikt.

Output Publishing Services

Output Commercial Print

1. Gevaarlijk afval De daling in gevaarlijke afvalstoffen is met name toe te kennen aan de afname van de hoeveelheid plaatontwikkelaar. Dit bepaalt ca. 30% van de totale hoeveelheid gevaarlijk afval. Ieder jaar wordt ingezet op reductie. Dit heeft ook in 2015 weer tot een kleinere stroom aan gevaarlijke afvalstoffen geleid. Bij RSW is gevaarlijk afval relatief met 4% gestegen. In absolute zin is het gedaald met 21%.

1. Gevaarlijk afval Het afgevoerde gevaarlijk afval is bij RSD in 2015 met 14% gedaald. Oorzaak van deze daling is de sterk teruggebrachte hoeveelheid tolueen (-32%) die nodig is voor de inkt en die nadien wordt gedestilleerd. Door het gebruik van zogenaamde HQ (hoog gepigmenteerde) inkten, is zowel minder inkt als minder tolueen nodig. Het relatief hoge kengetal bij RSE wordt veroorzaakt door de afvoer van enkele andere stromen gerelateerd aan inkt. Door een switch van inktleverancier ontstonden problemen in het inktleidingnet. De ingedikte inkt is verwijderd en de leidingen gereinigd. Dit veroorzaakte een, incidentele, verhoging van het totaal aantal afgevoerde kilogrammen gevaarlijk afval.



milieu vervolg Output Publishing Services

vervolg Output Commercial Print

2. Bedrijfsafval Mede als gevolg van een betere scheiding in afvalstromen is de hoeveelheid bedrijfsafval gedaald. Kleine schommelingen in de stroom bedrijfsafval worden vooral veroorzaakt door verbouwingen en het incidenteel opruimen van overbodige materialen. Ook bij RSW is de stroom bedrijfsafval per ton product afgenomen.

2. Bedrijfsafval Het bedrijfsafval bij RSD is flink gestegen. Door de noodzakelijke verbouwingen en opruimacties om de bindlijnen te kunnen plaatsen, is het bedrijfsafval incidenteel toegenomen. Verwachting is dat dit in 2016 weer in verhouding komt. Ook bij RSE is de stijging toe te schrijven aan opruimacties.

3. Recyclebaar afval Het feit dat recyclebaar afval een toename laat zien is hoofdzakelijk toe te schrijven aan een betere scheiding van afvalstoffen. De stijging bij RSW is veroorzaakt door het afbouwen van de incourante papiervoorraad in 2015.

3. Recyclebaar afval De hoeveelheid recyclebaar afval zoals papier, oud ijzer en koper, is eveneens flink gestegen. Ook hier ligt de oorzaak bij de komst van de garenloosbindlijnen. De orders die hier op draaien creëren papierafval door het schoonsnijden van het product. Aangezien hier ook orders verwerkt worden die niet door RSD zelf zijn gedrukt heeft dit een verstorend effect op de kengetallen “kg / ton papier input”. Door de wijziging in de nabewerkingsactiviteiten bij RSE is het verbruik hier licht gedaald.

4. Lucht De uitstoot van vluchtige organische stoffen (VOS) naar de lucht is, doordat nu met een IPA-vrij drukproces gewerkt wordt, op een heel laag niveau terecht gekomen.

4. Lucht De VOS emissie bestaat voor 99% uit tolueen. De tolueenterugwinningsinstallatie zorgt ervoor dat de emissies onder de wettelijke normen blijven. De emissie is in 2015 beduidend lager uitgevallen dan in 2014. De goede werking van de tolueenterugwinning en de lagere aanvoer van tolueen zijn hiervoor verantwoordelijk. Dit laatste door een afname van de tolueen in de hoog gepigmenteerde inkten.



milieu Overige milieuzaken De productiebedrijven die deel uitmaken van de Publishing Services Divisie zijn Senefelder Misset in Doetinchem (SMD) en Roto Smeets Weert in Weert (RSW). De non-print bedrijven van deze divisie worden wegens hun minieme milieu-impact, niet in dit hoofdstuk betrokken.

Relatie met de overheid Via wetten en de daarmee samenhangende vergunningen hebben bedrijven zeer direct met de overheid te maken. Voor SMD geldt de Gemeente Doetinchem als ‘bevoegd gezag’ voor het afgeven van een vergunning in het kader van de Wet Milieubeheer en voor RSW is dat de Gemeente Weert. Jaarlijks worden alle vergunningseisen gecontroleerd door middel van inspecties en een algemene controlerondes. Controles worden uitgevoerd door interne auditoren en de kwaliteit-, arbo- en milieucoördinator (KAM-coördinator). Doelen en maatregelen Voor de Publishing Services Divisie zijn een aantal milieudoelstellingen geformuleerd. Deze doelstellingen zijn opgenomen in een Jaarplan van de Publishing Services Divisie. De bedrijven streven naar uniforme aanpak en verbeterdoelstellingen binnen de vestigingen. Hieronder het resultaat van de belangrijkste doelstelling. Energieverbruik verlagen Het resultaat van het energiebesparingsonderzoek dat in 2013 bij SMD is uitgevoerd wordt beschouwd als de basis voor het ontwikkelen en implementeren van structureel energiebeheer binnen de organisatie. Er staan tientallen maatregelen in het rapport die allemaal middels nader onderzoek beoordeeld moeten worden in hoeverre dit tot energiebesparing kan leiden. Zo zijn bijvoorbeeld in het kader van energiemonitoring een aantal meters vervangen en is er een start gemaakt met LED-verlichting in de noodverlichting. Daarnaast zijn er contacten gelegd met een opleidingsinstituut om te kijken in hoeverre zij SMD kunnen helpen met alle maatregelen waarbij nader onderzoek wordt aanbevolen. Voor studenten betreft dit leerzame materie, zeker wanneer dit gecombineerd wordt met de opdracht om het aspect duurzaamheid hierin te betrekken. Dit heeft geresulteerd

in een stageplaats, waarbij de mogelijkheden voor het vervangen van de stoomketels zijn onderzocht. Een maatregel die in de toekomst 20% gasreductie op kan leveren. Ook bij RSW is het verlagen van het energieverbruik een belangrijke doelstelling. Door het terugnemen van capaciteit bij RSW zijn gedurende 2015 ook de ruimtes efficiënter ingericht waardoor vrije ruimtes niet meer worden verlicht of verwarmd hoeven te worden. Ook de koelmachines zijn verplaatst en opnieuw ingeregeld waardoor het koudwaterverbruik zal dalen. Door deze activiteiten is een absolute daling van het elektriciteitsverbruik met 17% gerealiseerd. Ook het gasverbruik is in absolute zin gedaald door onder meer op de naverbranders schakelklokken te monteren zodat het uitgeschakeld kan worden als er geen productie is. Door de herinrichting is er veel opruimwerk geweest wat heeft geleid tot meer afval dan we ons bij normale bedrijfsvoering tot doel hadden gesteld. Dit is echter eenmalig. De herinrichting van RSW zal uiteindelijk tot meer besparingen gaan leiden. De gunstige effecten van de besparingen zullen pas in 2016 volledig tot uiting komen. Milieuzorg ISO 14001 Het ISO 14001-certificaat wordt uitgegeven door een onafhankelijke instantie. Auditoren van deze instelling hebben in de periode voorafgaande aan de certificering de bedrijfsprocessen beoordeeld en gesprekken gevoerd met het personeel. Het milieuzorgsysteem richt zich op alle activiteiten die een ‘link’ met milieu hebben. Het legt onder meer procedures vast gericht op milieubewust inkopen, selectie van leveranciers en verwerkers in de keten, werken met minimale voorraden, de wijze van opslag en etikettering van processtoffen, ‘good housekeeping’ (juist gebruik van stoffen) en netheid op de werkplek (rommel opruimen en scheiden volgens procedures).


Andere elementen van het zorgsysteem betreffen: het bevorderen van betrokkenheid van werknemers, milieuopleidingen en (interne en externe) communicatie over ‘milieu’. Een ISO 14001-certificaat wordt voor een periode van drie jaar afgegeven. Tussentijds worden er steekproefsgewijze controles gehouden door de auditoren. Ook zijn er onder het personeel auditoren opgeleid die de vinger aan de pols zullen houden. Het milieuzorgsysteem bevat, naast een handboek, procedures, werkinstructies, formulieren en andere documenten. Ook voor het kwaliteitszorgsysteem ISO 9001 bestaat een dergelijke structuur. Om het beheer hiervan beter te laten verlopen is het kwaliteit- èn het milieuzorgsysteem samengevoegd en digitaal beschikbaar gesteld. Alhoewel Arbo geen onderwerp is welke getoetst wordt aan NEN-EN-ISO normen wordt dit, waar mogelijk, binnen de opzet van het digitale KAM-zorgsysteem wel meegenomen. In 2015 stond een volledige hercertificering bij SMD op het programma en is beoordeeld of het gedocumenteerde managementsysteem voldoet aan de eisen van de normen NEN-EN-ISO 14001:2004 en NEN-EN-ISO 9001:2008. De beoordeelde onderwerpen en processen zijn in het algemeen effectief en voldoende beheerst gevonden. De corrigerende maatregelen van afwijkingen uit de vorige externe audit zijn beoordeeld en voldoende geïmplementeerd. Tijdens de externe audit zijn vijf nietkritieke afwijkingen geconstateerd. De implementatie van de voorgestelde maatregelen zullen worden beoordeeld tijdens de eerstvolgende audit. De conclusie was dat de beoordeelde onderwerpen en processen effectief zijn geïmplementeerd en voldoende worden beheerst door de organisatie.

Copyright papierenkarton.nl

Publishing Services Divisie

RS Diepdruk (Deventer en Etten)

RS Weert

Senefelder Misset

ISO 14001

ISO 14001

ISO 14001 ISO 9001

ISO 12647

ISO 12647

FSC

FSC

FSC

PEFC

PEFC

PEFC

SWAN EU Ecolabel for printed products

Overige certificaten De bedrijven van de Publishing Services Divisie zijn, net als de overige drukkerijen van de Roto Smeets Group, volgens de richtlijnen van FSC® en PEFC gecertificeerd. Dat wil zeggen dat er volgens bepaalde richtlijnen producten op geselecteerd FSC® of PEFC papier mogen worden vervaardigd. Het toont ook aan dat de bedrijven de doelstelling van deze instanties ondersteunen om te komen tot milieuvriendelijk, sociaal wenselijk en in economisch opzicht levensvatbaar beheer van bossen. Deze systemen zijn de verbindende schakel tussen verantwoord bosbeheer en de consument. Hiermee kan SMD het groeiende aantal klanten bedienen dat betrokkenheid bij duurzaam ondernemen zichtbaar wil maken door het FSC® of PEFC logo op het drukwerk te laten meedrukken als bewijs van duurzaamheid van het, voor hun product, ingezette papier. Bodem Door middel van een toetsing is bij SMD aangetoond dat het bodemrisico van bodembedreigende activiteiten door het treffen van doelmatige maatregelen en voorzieningen voldoet aan bodemrisicocategorie A zoals gedefinieerd in de NRB. Milieucalamiteiten Wanneer uit controles zou blijken dat toe-

EU Ecolabel for printed products

gestane concentraties worden overschreden, of in het geval van andere calamiteiten, nemen de bedrijven onmiddellijk actie om de oorzaak tegen te gaan. In voorkomende gevallen stelt ze ook de vergunningverlener van de gebeurtenissen en vervolgacties op de hoogte. SMD heeft een basisplan voor noodsituaties klaarliggen. Oefeningen zorgen voor vaardigheden van de BedrijfHulpVerleners èn de medewerkers om adequaat te kunnen reageren wanneer zich een incident voor mocht doen. Op 9 juli 2015 is bij SMD een ontruimingsoefening gehouden waarbij zowel milieuaspecten, EHBO als ontruimingsaspecten aan de orde kwamen. In deze geslaagde oefening waren veel leermomenten opgenomen. Omdat het bedrijf dynamisch is zal ook een ontruimingsplan dynamisch moeten zijn en zullen steeds weer andere elementen onder de aandacht gebracht moeten worden. Hinder en klachten In 2015 heeft SMD een klacht ontvangen met betrekking tot geluid. SMD is gelegen op een gezoneerd industrieterrein. Bij SMD is geen sprake van eigen dominante geluidbronnen met een onnodig hoge geluidemissie. Door de ligging van het bedrijventerrein is niet altijd direct duidelijk welk bedrijf de veroorzaker is van overlast. SMD heeft de akoestische situatie als gevolg van de acti-

viteiten in beeld gebracht via rapportages naar aanleiding van akoestisch onderzoek. Dit heeft geleid tot doelgrenswaarden in de vergunning voor de dag-, avond- en nachtperiode. Door het aanbrengen van de aan de hand van het onderzoek voorgestelde geluidbeperkende voorzieningen is de overschrijding van het geluidniveau gereduceerd tot onder de grenswaarden van 45 (overdag en ’s avonds) en 40 dB(A) ’s nachts waarmee SMD aan de eisen voldoet. De oorzaak van de klacht kwam door de cyclonen op het dak ten behoeve van de snipperafvoer die ’s nachts veel meer geluid bleken te produceren dan voorheen bekend was. Er is opnieuw geluidonderzoek verricht en als maatregel zijn geluiddempers geplaatst. Ondanks dat dit voor een reductie van het geluid heeft gezorgd is de geluidbelasting op piekmomenten nog net boven de geluidsnorm. Deze overschrijding doet zich alleen voor bij volledige productie. SMD is daarom een onderzoek gestart naar de mogelijkheden om deze geringe overschrijding op een verantwoorde wijze op te lossen. Bij RSW hebben zich in 2015 geen milieuincidenten voorgedaan. Ook zijn er geen klachten gemeld.


milieu Commercial Print Divisie De bedrijven die deel uitmaken van de Commercial Print Divisie zijn de diepdrukbedrijven Roto Smeets Deventer

teem. De audit is er tevens op gericht de mogelijkheden tot verbetering van het managementsysteem te identificeren en de voortgang en toepassing van het plan van hercertificering te beoordelen en waar nodig aan te passen.

(RSD), Roto Smeets Etten (RSE) en het rotatieoffset bedrijf Antok Nyomdaipari in Hongarije. We richten ons in dit hoofdstuk met name op de diepdrukbedrijven.

Relatie met de overheid Via wetten en de daarmee samenhangende vergunningen hebben bedrijven zeer direct met de overheid te maken. Voor RSD geldt de gemeente Deventer als ‘bevoegd gezag’ voor het afgeven van een vergunning in het kader van de Wet Milieubeheer en voor RSE is dat de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant. Jaarlijks voeren de bedrijven keuringen uit op de technische staat van de tanks en de grondwaterkwaliteit. Hiermee wordt blijvend aandacht gegeven aan de bodemsituatie op de terreinen. Jaarlijks worden alle vergunningeisen ge controleerd door middel van inspecties en algemene controlerondes. Controles worden uitgevoerd door de kwaliteit-, arbo- en milieucoördinator (KAM-coördinator). De gemeente Deventer heeft in 2015 een milieucontrole uitgevoerd bij RSD. Tijdens deze controle is de noodzaak tot een revisievergunning nader besproken. De stappen om te komen tot een nieuwe omgevingsvergunning zijn in 2015 genomen. Verwachting is dat medio 2016 de nieuwe vergunning van kracht wordt. Eind 2014 is in overleg met de gemeente Deventer, gekeken naar de nieuwe garenloosbind-activiteiten in relatie tot de vergunning en het geluid. De afzuigcapaciteit voor de snippers diende namelijk te worden uitgebreid, wat een stijging van de geluidsbronnen inhield. Om te voorkomen dat er overlast voor omwonenden zou ontstaan en om binnen de geluidszones te blijven, zijn de installaties van de zogenaamde snipperverwerking in 2015 volledig overkapt en geïsoleerd. Medio 2015 heeft de omgevingsdienst Midden- en West-Brabant tweemaal een controle uitgevoerd bij RSE. Deze controles stonden in het teken van de opslag van gevaarlijke stoffen, BRZO verplichtingen en het bedrijfsnoodplan. Ten aanzien van

de opslag zijn enkele verbeterpunten geconstateerd. Deze zijn binnen de gestelde termijn verholpen. RSE heeft onderbouwd niet te vallen onder de BRZO ’15. Bevoegd gezag heeft hiermee ingestemd. Hierdoor vervallen enkele vereisten uit de vigerende vergunning. Het bedrijfsnood-plan is ter advies voorgelegd aan de brandweer Midden- en West Brabant. Hierop zijn enkele aanpassingen doorgevoerd. Begin 2016 vind een laatste overleg plaats tussen RSE en de brandweer met betrekking tot de laatste aanpassingen waarna het noodplan gereed en akkoord is. Doelen en maatregelen Voor het jaar 2015 is een aantal milieudoelstellingen geformuleerd. Deze doelstellingen zijn opgenomen in een Jaarplan van de Commercial Print Divisie. De diepdrukkerijen streven naar uniforme aanpak en verbeterdoelstellingen binnen de vestigingen. Onderstaand wordt een kort overzicht gegeven welke doelstellingen er zijn en of deze zijn gerealiseerd met toevoeging van reden waarom deze niet gerealiseerd zijn. Energieverbruik verlagen Het energieverbruik van RSD is in 2015 gedaald met 1,7%. Dit is nagenoeg conform de vooraf bepaalde doelstelling van 2% reductie. Het energieverbruik daalde, mede door de inzet van frequentie gestuurde ventilatoren in persen, de relatief zachte winter en een efficiënter gebruik c.q. verminderde inzet van de tolueenterugwinning. Dit laatste door een lagere hoeveelheid tolueen die hoefde te worden teruggewonnen. Bij RSE is in absolute zin minder gas en elektra verbruikt maar vanwege de verminderde productie is het verbruik relatief gestegen. Eind 2015 is bij beide diepdrukbedrijven een energie-audit conform de Energy Efficiency Directive (EED) afgerond. Hierin is nader gekeken naar het besparingspotentieel. In 2016 worden deze mogelijkheden omgezet naar concretere acties in een meerjarenplan.


Opstellen en uitvoeren vervangingsplan koelmachines met R22 In 2015 zijn alle koelmachines waarin R22 aanwezig was als koelmiddel, vervangen met een minder milieubelastend alternatief. De doelstelling mag als gehaald worden beschouwd. Scheiden folie afvalstroom In 2015 is met de komst van de garenloosbindactiviteiten, een toename in het foliegebruik te zien. De hierbij vrijkomende folie-afvalstroom bood de mogelijkheid om nog verder folie te scheiden. Middels de extra aanschaf van folie-inzamelrekken en de plaatsing van een 40 m3 folie-afvalcontainer geeft RSD nu invulling aan een nagenoeg volledige folie inzameling. De doelstelling van een stijging met 25% is ruimschoots gehaald. In 2016 worden de laatste kleinere foliestromen zoals bundelband in de afdeling Sealen & Banderen, ook onderdeel van de gescheiden afvoer. Duurzame afvoer afgewerkte olie RSD heeft in 2015 haar afgewerkte olie niet langer naar de verbranding gebracht, maar laten ophalen door een gespecialiseerd bedrijf. Zij verwerken de oude olie tot een herbruikbare grondstof. Hiermee is deze doelstelling gerealiseerd. Milieuzorg ISO 14001 De Commercial Print bedrijven beschikken over een gecertificeerd milieuzorgsysteem conform ISO 14001. In september en oktober 2015 heeft BSI een controleaudit uitgevoerd bij zowel RSD als RSE. Het doel van de audit is om op verschillende onderdelen van de scope van het managementsysteem objectief bewijs te verzamelen dat de organisatie blijvend voldoet aan eisen van de norm(en). Tevens wordt beoordeeld of het managementsysteem nog steeds geschikt is om te voldoen aan relevante weten regelgeving, contractuele eisen en de specifieke doelstellingen van het managementsys-

Op basis van het objectieve bewijs zoals beschreven in het auditrapport van BSI, is vastgesteld dat de beoordeelde onderwerpen en processen effectief zijn geïmplementeerd en voldoende worden beheerst door de organisatie. Er stonden geen afwijkingen open vanuit de controle van 2014. Er zijn 3 niet kritieke afwijkingen geconstateerd tijdens de audit. Eén afwijking c.q. verbeterpunt betrof de doelstellingen. Deze kunnen meer SMART (Specifiek Meetbaar Acceptabel Realiseerbaar en Tijdgebonden) worden gemaakt. Een tweede verbeterpunt betrof de NEN 3140 aangewezen medewerkers. Dit was formeel nog niet afgerond. De laatste betrof de actualiteit van het Programma van Monitoring en Meting. Alle acties zijn gedurende het jaar opgepakt. Het ISO 14001 systeem eist dat een bedrijf zich continu verbetert. Dat gebeurt via een cyclus van doelstellingen, acties, evaluaties en daaruit voortvloeiende nieuwe doelstellingen. De opdracht tot continue verbetering leidt er ook toe dat Commercial Print onderzoek doet naar alternatieve processen en stoffen en naar hergebruikmogelijkheden van afvalstoffen. Overige certificaten De Commercial Print bedrijven zijn, als onderdeel van een multisite, gecertificeerd voor zowel FSC (Forest Stewardship Council) als PEFC (Program for the Endorsement of Forest Certification). Deze systemen zijn de verbindende schakel tussen verantwoord bosbeheer en de consument. De Commercial Print Divisie beschikt tevens over het EU Ecolabel certificaat. Het EU Ecolabel is het Europese milieukeurmerk voor non food producten en diensten, met als doel om duurzamere productie en consumptie te stimuleren. Producten en diensten met het EU Ecolabel zijn geproduceerd met een lagere milieubelasting van onder andere grondstoffen en afval, energie, water, schadelijke stoffen en verpakking. PRTR / REACH De bedrijven vallen onder de EG-verordening PRTR (Pollutant Release and Transfer

Register). Middels een jaarlijkse, digitale rapportage aan het bevoegde gezag wordt aangetoond en verantwoord hoe de Commercial Print bedrijven voldoen aan de eisen. Het betreft hier de emissies naar lucht, water of bodem en het transporten van gevaarlijk afval naar onze afvalinzamelaar. De Commercial Print bedrijven vallen ook onder de verordening van REACH (Europese Verordening (EG) nr. 1907/2006 inzake registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen) aangezien ze de in het proces teruggewonnen tolueen weer verkopen aan de inktleverancier. De bedrijven voldoen aan alle eisen gesteld door REACH. Bodem De Commercial Print bedrijven laten preventief enkele keren per jaar het grondwater analyseren op tolueen. Tevens worden jaarlijks de tanks geïnspecteerd door een extern bureau. Dit betekent dat controle plaats vindt op bovengrondse verontreiniging door tolueen en controle op eventuele lekkage van de ondergrondse inkten tolueentanks tussen de folielagen. De monsternames en de analyses van de monsters worden uitgevoerd door een STER-lab gecertificeerd laboratorium. In 2015 zijn geen bijzonderheden geconstateerd. Milieucalamiteiten Wanneer uit controles zou blijken dat toegestane concentraties worden overschreden, of in het geval van andere calamiteiten, nemen de bedrijven onmiddellijk actie om de oorzaak tegen te gaan. In voorkomende gevallen stelt ze ook de vergunningverlener op de hoogte. De Commercial Print bedrijven hebben een basisplan voor noodsituaties klaarliggen. Oefeningen zorgen voor vaardigheden van de Bedrijfshulpverlening en de medewerkers om adequaat te kunnen reageren wanneer zich een incident voor mocht doen.

In 2015 heeft zich bij RSD één klein incident voorgedaan zonder grote negatieve milieueffecten. Tijdens het interne transport van enkele olievaten, zijn deze van de pallet gevallen. Hierdoor ontstond een plas olie welke middels adsorptiemiddelen is verwijderd. Lekkage naar de bodem heeft niet plaats gevonden. Hinder en klachten Bij beide bedrijven zijn in 2015 geen klachten ontvangen.

Antok Nyomdaipari Antok is het enige productiebedrijf van RSG buiten Nederland en maakt deel uit van de Commercial Print Divisie. Antok Nyomdaipari in Hongarije voert haar eigen, op de lokale markt afgestemd, milieubeleid. Antok heeft een goede relatie met de Inspectie voor Milieubescherming, Natuurbescherming en Waterstaat (regio Westelijk Transdanubi) en beschikt over alle benodigde vergunningen. Om ervoor te zorgen dat het bedrijf haar milieuactiviteiten op een professionele manier kan uitvoeren en controleren heeft het een contract gesloten met een milieuspecialist (V.gh & V.gh MKT BV). Deze partner voert voor het bedrijf onder meer controles uit op de naleving van de milieu-wetgeving, onderhoudt contacten met de overheid, zorgt voor opvolging bij geconstateerde gebreken, houdt alle vergunningen up-to-date en volgt alle ontwikkelingen in de relevante weten regelgeving. Antok moet jaarlijks aan de overheid rapporteren over luchtvervuiling en afvalproductie. Het bedrijf houdt zich aan de relevante wettelijke voorschriften en heeft een goede verstandhouding met de lokale omgeving en de gemeente.

Note: De informatie uit dit hoofdstuk komt uit het bedrijfsmilieuplannen van Roto Smeets Deventer, Roto Smeets Etten, Senefelder Misset en Roto Smeets Weert. De bedrijfsmilieuplannen, met enkele kengetallen en taak- en doelstellingen voor een aantal jaren, worden mede voor de overheid opgesteld en met hen besproken. In het plan geeft het bedrijf inzicht in haar bedrijfsprocessen en eventuele milieubelasting, in verwachte bedrijfsontwikkelingen en milieueffecten, in de normen ten aanzien van milieubelasting waaraan ze moet voldoen en in de taak en doelstellingen van haar milieubeleid. Deze volledige plannen kunnen worden opgevraagd bij de KAM-coördinator van Publishing Services, Karin Driezen (karin. [email protected]) of bij de KAM-coördinator van Commercial Print, Jeroen Voges ([email protected]).


milieu MVO-verklaring

Klimaatneutraal drukwerk

Roto Smeets Group en haar dochterondernemingen (RSG) verklaren dat zij bij alle bedrijfsbeslissingen zowel een

Klimaatneutraal drukwerk houdt onder meer in dat de CO2 die vrijgeko-

hoger bedrijfsrendement nastreven, als de kansen benutten voor een beter milieu en meer welzijn van de mede-

men is bij het drukken van een product wordt gecompenseerd door de aan-

werkers en de maatschappij. RSG streeft bij de uitvoering van dit beleid naar een optimale balans tussen people,

koop van CO2-certificaten. CO2-certificaten garanderen dat de hoeveelheid

planet en profit. De keuzes die RSG maakt worden op een eerlijke en transparante manier gecommuniceerd en

CO2 die op het certificaat wordt genoemd, ook daadwerkelijk bespaard is

verantwoord.

met het project waarvoor het certificaat is afgegeven. Om te weten hoeveel CO2-certificaten gekocht moeten worden om klimaatneutraal te zijn moet eerst de CO2-voetafdruk van het product worden berekend.

Gegevens die nodig zijn om een CO2-voetafdruk te bepalen kunnen worden ingedeeld in drie hoofdtypen: - Scope 1: De rechtstreekse uitstoot van broeikasgassen van het bedrijf door bijvoorbeeld verbranding van olie of gas in eigen ketels of voertuigen. - Scope 2: Indirecte emissies van broeikasgassen bij de productie van de aangekochte energie, zoals elektriciteit en stadsverwarming. - Scope 3: Andere indirecte emissies van broeikasgassen uit bijvoorbeeld de productie van grondstoffen, transport gekochte diensten, en de werknemer woon-werkverkeer van en naar het werk. Een CO2-voetafdruk moet inzicht geven in de uitstoot van broeikasgassen gedurende de gehele levenscyclus van een product. Aan het berekenen van zo’n voetafdruk zitten veel haken en ogen vanwege aannames die moeten worden gedaan en afbakeningen die moeten worden gemaakt. RSG kan alleen een voetafdruk maken van de pro-

I KL

D


X. Wetenschap en technologie RSG zoekt voortdurend naar nieuwe kansen op het gebied van duurzame producten en diensten. RSG staat open voor samenwerking en partnerschappen en is bereid kennis en ervaringen actief te delen. Bij de wetenschappelijke en technologische activiteiten van RSG houdt ze rekening met de behoeften van de lokale markt. Dat betekent dat zij bij voorkeur op de plaats van haar vestigingen werknemers aantrekt. Voor scholing wordt gezorgd.

- Om de reductie van de jaarlijkse CO2uitstoot aan te kunnen tonen; - Om de bijdrage aan CO2-uitstoot van bedrijven en / of van producten te vergelijken; - Om het totaal aan kg CO2-uitstoot te kunnen bepalen voor eventuele compensatiedoeleinden.

EU AT N T R A A A M

E

V. Eerlijk zaken doen De basis voor alle zakelijke handelingen is integriteit. Iedereen die met RSG te maken heeft, zowel intern als extern, kan rekenen op een respectvolle, eerlijke en rechtvaardige behandeling. In overeenstemming met de genoemde richtlijnen wijst RSG corruptie in welke vorm dan ook, volstrekt af. Alle RSG medewerkers zijn van dit bedrijfsbeleid op de hoogte en ontvangen instructies in de vorm van de RSG gedragscode over hoe zij “eerlijk zaken moeten doen”. RSG respecteert de belastingregels in de landen waarin zij actief is en onderschrijft daarmee de aanbevelingen van de OESO. RSG zal de bevoegde autoriteiten alle informatie verschaffen die nodig is om de te

VII. Milieu, grondstoffen, energie, emissies RSG streeft naar een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk.~Dit doet zij door in haar productie o.a. de milieubelasting, het energiegebruik en de~CO2-uitstoot zo veel als kan te reduceren. RSG werkt middels haar gecertificeerde milieuzorgsysteem ISO 14001 continu aan verbetering van haar milieuprestaties en beperking van haar milieu-impact op de directe leefomgeving. Dit door jaarlijks doelstellingen vast te leggen en te monitoren. De procedures die voortkomen uit het milieuzorgsysteem helpt RSG compliant te zijn met (inter-) nationale milieunormen op het gebied van energie, ISO, producten proceslabelling en lokale vergunningeisen. RSG heeft hiervoor BBT (Best Beschikbare Technieken) geïmplementeerd onder meer ter beheersing van haar emissies naar water, lucht en bodem. RSG rapporteert jaarlijks haar milieuprestaties.

IX. Transparantie RSG formuleert periodiek nieuwe MVOdoelen, geeft over de vorderingen eerlijke en heldere informatie en is bereid hierover met belanghebbenden in overleg te treden. RSG kenmerkt zich door openheid. Ze heeft een actief informatiebeleid richting haar stakeholders en voorziet in elke informatiebehoefte.

CO2-voetafdruk De CO2-voetafdruk is het resultaat van een rekenmethode waarmee de impact van een productie op het milieu, in het bijzonder op de klimaatverandering, wordt berekend. Door de CO2-voetafdruk te bepalen kan men ook verbeteringen meten en vergelijkingen maken. Er zijn drie redenen waarom een CO2-voetafdruk wordt gemaakt:

PRODUC

II. Arbeidsomstandigheden RSG bevordert de vitaliteit, inzetbaarheid en ontwikkeling van haar medewerkers door het uitvoeren van hierop gerichte projecten. Door het aanbieden van brede opleidingsmogelijkheden, ook voor talent ontwikkeling buiten de eigen industrie, tracht ze de kansen voor verdere ontplooiing te vergroten. In de personeelssamenstelling streeft zij naar diversiteit in geslacht, herkomst, cultuur en leeftijd en tracht zij kansen te creëren voor groepen die het op de arbeidsmarkt moeilijk hebben. RSG streeft naar een optimale veiligheid van productieprocessen en naar optimale inrichting van de werkplekken. RSG stelt belang in een goed overleg over arbeidsvoorwaarden. Zij biedt daartoe personeelsvertegenwoordigers de faciliteiten om hun taak zo goed mogelijk te doen. Door een open opstelling en heldere communicatie probeert zij een zo goed mogelijk beeld te geven van wat in de onderneming gebeurt.

IV. Ketenverantwoordelijkheid RSG is ervan overtuigd dat een product pas duurzaam kan zijn als er in alle stadia van de levenscyclus duurzaam mee omgegaan is. Dat vraagt om samenwerking met leveranciers aan de ene kant van de keten en met de klant aan de andere kant. RSG let bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale, milieu- en veiligheidsaspecten en maakt daarover afspraken met haar leveranciers.

VI. Consumentenaangelegenheden RSG heeft niet direct met consumenten te maken maar komt wel in aanraking met persoonsgegevens in het kader van adresseringen en CRM-projecten voor opdrachtgevers. RSG garandeert dat alle aan ons verstrekte gegevens volstrekt vertrouwelijk worden behandeld. Het privacyreglement van RSG garandeert dat gegevens niet in handen van anderen kunnen komen. De veiligheid en gezondheid van alle stakeholders, dus ook consumenten die uiteindelijk met onze producten te maken kunnen krijgen, gaat voor alles. RSG streeft dan ook naar het gebruik van veilige en gezonde grondstoffen in haar producten. Dat doet zij door het toepassen van moderne technologieën en het continu bewaken van haar bedrijfsprocessen.

VIII. Betrokkenheid RSG levert een bijdrage aan de leefbaarheid in de plaats of regio waarmee het is verbonden. Zo investeert zij in het lokale zakenleven en in de mensen die er wonen en werken. RSG let bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale en milieu-aspecten die bij de productie, het transport en het gebruik een belangrijke rol spelen en maakt daarover afspraken met leveranciers en afnemers.

GE

I. Behoorlijk bestuur Het bestuur van RSG respecteert de principes en best practice bepalingen van de Nederlandse Corporate Governance Code, en past deze, daar waar deze van toepassing zijn op RSG, al geruime tijd toe. RSG voldoet aan alle weten regelgevingen. Via een gedragscode bevordert ze ethisch gedrag intern en streeft dit door regelmatige screening extern ook te bereiken. RSG legt over al haar prestaties verantwoording af aan haar stakeholders en tracht daardoor continu de transparantie te vergroten.

heffen belasting in verband met haar activiteiten juist vast te stellen.

L

Dit verwoordt zij in de volgende 10 beloftes:

III. Mensenrechten RSG zal alleen activiteiten ondernemen, die rekening houden met de geldende mensenrechten zoals vastgelegd in de universele verklaring van de rechten van de mens. Dit in overeenstemming met internationale verplichtingen en de in de diverse landen geldende rechtsregels. Zij keurt elke vorm van intimidatie of discriminatie op basis van ras, leeftijd, geslacht, huidskleur, seksuele voorkeur, geloofsovertuiging, handicap of land van afkomst af. RSG legt haar medewerkers geen belemmering op zich te verenigen of zich aan te sluiten bij een vakbond en doet geen zaken met leveranciers die medewerkers producten laten vervaardigen onder dwang en/of door kinderarbeid.

ER

RSG heeft de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de norm ISO 26000 gebruikt voor het systematisch integreren van deze maatschappelijke verantwoordelijkheid in de organisatie.

Gecompenseerd met Gold Standard credits project 300 190 Certificaatnummer 123456789

ductie van het product maar niet van de gehele levenscyclus. Wij hebben geen invloed op de totstandkoming van het product (redactie, vormgeving et cetera) noch van de eindfase (wat doet de ontvanger er na het lezen mee). Voor klanten die om klimaatneutraal drukwerk vragen kan RSG dit, net als andere Europese drukkerijen, aanbieden door een indicatieve CO2-voetafdruk vast te stellen. Dit doen we aan de hand van de Milieubarometer van de Stichting Stimular die op basis van dezelfde gegevens zoals hierboven genoemd, CO2 uitstoot berekeningen maakt per ton papier. Alle productiebedrijven van RSG zijn daarbij aangesloten zodat de bedrijven onderling met elkaar kunnen worden vergeleken. Op dit moment gebruiken we deze berekening voornamelijk voor onze CO2 reductiedoelstellingen.


INHOUD Jaarrekening 2015 Roto Smeets Group B.V. Inhoud Jaarrekening

pagina

Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde winsten verliesrekening

44

Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten

47

Geconsolideerde balans

48

Geconsolideerd overzicht van mutaties in het eigen vermogen

50

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

51

Grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling

53

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

61

Vennootschappelijke jaarrekening Vennootschappelijke winsten verliesrekening

95

Vennootschappelijke balans

96

Vennootschappelijk overzicht van mutaties in het eigen vermogen

98

Toelichting op de vennootschappelijke balans

100

Overige gegevens Statutaire bepaling inzake de resultaatbestemming

105

Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum

105

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

106

Werkmaatschappijen 108

42 Roto Smeets Group Jaarrekening 2015

Roto Smeets Group Jaarrekening 2015 43

Jaarrekening - Geconsolideerde winsten verliesrekening

(bedragen x € 1.000)

Toelichting

Vóór bijzondere posten

Bijzondere posten (zie toelichting 2)

2015


Toelichting

Vóór bijzondere posten

Bijzondere posten (zie toelichting 2)

2014

Opbrengsten

3

233.469

-

233.469

Opbrengsten

3

265.140

-

265.140

Kosten van grond- en hulpstoffen Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Toegevoegde waarde

5

- 86.512 - 26.116 120.841

-

- 86.512 - 26.116 120.841

Kosten van grond- en hulpstoffen Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Toegevoegde waarde

5 6

- 107.393 - 24.122 133.625

-

- 107.393 - 24.122 133.625

Overige baten

4

349 121.190

-

349 121.190

Overige baten

4

962 134.587

-

962 134.587

Personeelskosten Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen Niet gerealiseerde waardeveranderingen van vastgoedbeleggingen Overige bedrijfskosten Bedrijfsresultaat

7

- 81.175 - 249 - 10.327 - 28.390 1.139

- 2.185 - 142 4.157 1.740

- 83.360 - 249 - 10.327 - 142 - 24.233 2.879

Personeelskosten Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen Niet gerealiseerde waardeveranderingen van vastgoedbeleggingen Overige bedrijfskosten Bedrijfsresultaat

7

- 91.756 - 283 - 11.852 - 31.298 - 602

- 5.491 - 268 - 1.300 1.683 - 5.376

- 97.247 - 283 - 11.852 - 268 - 1.300 - 29.615 - 5.978

50 - 2.150 - 961

- 196 1.544

50 - 2.346 583

1 - 2.854 - 3.455

- 257 - 5.633

1 - 3.111 - 9.088

120 841

- 386 1.158

- 266 317

672 - 2.783

- 7.779 - 13.412

- 7.107 - 16.195

6

8 9 10 11 12

Financieringsopbrengsten Financieringskosten Resultaat voor belastingen

13

Belastingen Resultaat na belastingen

15


14

Financieringsopbrengsten Financieringskosten Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen

8 9 10 11 12

13 14

15


Jaarrekening - Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten


Toelichting

Resultaat na belastingen

2015

2014

317

- 16.195

Ongerealiseerde resultaten

Mutatie waardering valutatermijncontracten Omrekening vreemde valuta van buitenlandse deelnemingen Belasting over ongerealiseerde resultaten Ongerealiseerde resultaten na belastingen Totaal gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten na belasting

29 29 29

824 - 23 - 206

- 324 - 124 81 595

- 367

912

- 16.562

Bovengenoemde resultaten betreffen resultaten die in de toekomst in de winsten verliesrekening zullen worden opgenomen.



Jaarrekening - Geconsolideerde balans per 31 december 2015


Toelichting

2015

2014

ACTIVA

18 19

1.350 56.798 9.042

20 16 21

3.942 1.135 72.267

1.599 68.286 10.270 23.147 4.357 11 107.670

22 23 24 25

4.935 33.409 9.797 631 48.772

4.994 37.039 6.397 740 49.170

Geplaatst aandelenkapitaal Agio Herwaarderingsreserve Overige reserves Totaal eigen vermogen

Voorzieningen Rentedragende leningen: Leningen Leaseverplichtingen

26

18 45.570 - 12.474 33.114

18 68.905 2.189 - 15.575 55.536

30

2.569

3.743

31

4.020 6.589

6.171 9.914

37.347 32.332 4.310 4.843 614 1.890 81.336

35.538 37.982 9.908 4.545 1.489 1.927 91.389

87.925

101.303

121.039

156.840

121.039

156.840

27 28 29

31

Kortlopende verplichtingen

Totaal verplichtingen


2014

Langlopende verplichtingen

Handelsschulden en overige verplichtingen Kredietinstellingen Rentedragende leningen Te betalen belasting Financiële derivaten Voorzieningen

Totaal activa

2015

Eigen vermogen 17

Vlottende activa

Voorraden Handelsvorderingen Overige vorderingen / vooruitbetalingen Geldmiddelen en kasequivalenten

Toelichting

PASSIVA

Vaste activa

Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen Vordering RSG NV Uitgestelde belastingvordering Overige financiële vaste activa


Totaal passiva

32 33 31 34 30


Jaarrekening - Geconsolideerd overzicht van mutaties in het eigen vermogen


geplaatst kapitaal

agio

Jaarrekening - Geconsolideerd kasstroomoverzicht

herwaarderings reserve

overige reserves

totaal

2.189

- 15.575

55.537


Toelichting

2015

2014

317 10.718 415 - 4.430 4.548

- 16.195 12.403 7.108 3.411

59 3.488 - 3.517 292 - 3.619 8.271

696 4.426 2.207 - 4.595 - 848 8.613

- 4.953 4.898 6.200 - 1.124 5.021

- 3.497 16 -1 - 3.482

562 - 8.310 - 5.650 - 13.398

388 - 6.548 1.336 - 4.824

-3 - 109 740 631

-2 305 435 740

Kasstroom uit operationele activiteiten

Stand op 1 januari 2015 Resultaat na belastingen Dividend* Overige mutaties Ongerealiseerde resultaten na belastingen Totaal gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten na belasting Stand op 31 december 2015


18

68.905

- 23.335 -

317 - 2.189

2.189 595

317 - 23.335 595

-

- 23.335

- 2.189

3.101

- 22.423

18

45.570

-

- 12.474

33.114

herwaarderings reserve

overige reserves

totaal

3.164

12

72.099

- 975

- 15.220 - 367

- 16.195 - 367

Resultaat na belastingen Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen (Uitgestelde) belastingen Boekwinst op verkoop activa Overige mutaties zonder kasstroom

8/9/10

Mutaties

geplaatst kapitaal

agio

Voorraden Handelsvorderingen Overige vorderingen en vooruitbetalingen Handelsschulden en overige verplichtingen Voorzieningen Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Stand op 1 januari 2014 Resultaat na belastingen Ongerealiseerde resultaten na belastingen Totaal gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten na belasting Stand op 31 december 2014

18

68.905

-

-

- 975

- 15.587

- 16.562

18

68.905

2.189

- 15.575

55.537

* RSG BV heeft in de jaren vóór 2015 een vordering gekregen op RSG NV. Dit is (voornamelijk) ontstaan uit het verstrekken van liquide middelen voor dividenduitkeringen die RSG NV aan haar aandeelhouders heeft gedaan in het verleden. De post stond op 31 december 2014 op de balans van RSG BV verantwoord als 'Vordering RSG NV' (zie ook Toelichting 20). Om RSG NV (na verkoop van RSG BV) 'schoon' te kunnen opleveren heeft IMS de schuld aan RSG BV overgenomen. Op 16 juli 2015 heeft RSG BV een dividenduitkering ter grootte van de vordering op IMS gedaan, waarmee deze vordering is verrekend.


Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen van materiële vaste activa Desinvestering vastgoedbeleggingen Investeringen in immateriële vaste activa Leningen u/g

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Opgenomen rentedragende leningen Aflossingen rentedragende leningen Kredietinstellingen

Omrekenverschillen vreemde valuta Saldo kasstromen Geldmiddelen en kasequivalenten begin jaar Geldmiddelen en kasequivalenten einde jaar

25 25


Jaarrekening - Grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling

Inleiding

In de kasstroom uit operationele activiteiten zijn begrepen de kasstromen in: (bedragen x € 1.000)

Ontvangen rente Betaalde rente

2015

2014

- 2.346 - 2.346

1 - 2.968 - 2.967

2015

2014

1.493 2.403 675 - 23 4.548

526 1.962 1.300 - 253 - 124 3.411

Onder de overige mutaties zonder kasstroom zijn begrepen: (bedragen x € 1.000)

Roto Smeets Group B.V. (RSG) is een in Nederland opgerichte en in Deventer gevestigde vennootschap. De activiteiten van RSG worden in het organisatieprofiel in dit jaarverslag uiteengezet. De geconsolideerde jaarrekening per 31 december 2015 van RSG is opgesteld op 1 juni 2016 door de Raad van Bestuur. Overeenkomstig het bepaalde in artikel 2:402 BW vermeldt de vennootschappelijke winsten verliesrekening slechts afzonderlijk het resultaat uit deelnemingen na belastingen alsmede overige resultaten na deelnemingen.

Algemeen Statement of compliance

Mutatie financiële derivaten Mutaties in voorzieningen Niet gerealiseerde waardeverandering van vastgoedbeleggingen Earn-out regeling Overige mutaties

De geconsolideerde jaarrekening van RSG is opgesteld volgens de door de International Accounting Standards Board (IASB) vastgestelde en door de Europese Commissie goedgekeurde standaarden en interpretaties, hierna te noemen International Financial Reporting Standards (IFRS). De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van historische kostprijs, met uitzondering van afgeleide financiële instrumenten en vastgoedbeleggingen die zijn gewaardeerd tegen reële waarde. De geconsolideerde jaarrekening luidt in euro's en alle bedragen zijn afgerond naar duizendtallen (€ 000), tenzij anders is vermeld. Continuïteitsbeginsel

RSG heeft een aantal jaren van ingrijpende reorganisaties achter de rug, terwijl tegelijkertijd de productiviteit is verhoogd en de non-printactiviteiten zijn versterkt. Dankzij deze inspanningen kan RSG over 2015 een bescheiden winst laten zien, maar zal het zich nog steeds aan de marktomstandigheden moeten blijven aanpassen en de performance moeten blijven verbeteren. Ook voor 2016 wordt verwacht dat het investeringsniveau laag zal zijn en vooral gericht blijven op uitbreiding van de dienstverlening. De grafische markt blijft uitdagend en zeer concurrerend. Gebaseerd op de begroting en het MTP tot en met 2019 is de Raad van Bestuur van mening dat RSG, ondanks de moeilijke omstandigheden van de grafische industrie, over voldoende middelen zal blijven beschikken om haar bedrijfsvoering te handhaven. De doelstellingen van RSG en het beleid inzake het beheer van eventuele financiële risico’s is beschreven in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. De jaarrekening 2015 is derhalve opgesteld op basis van het continuiteitsbeginsel.


opbrengsten van RSG te beïnvloeden. De jaarrekeningen van de dochterondernemingen zijn opgesteld per dezelfde verslagdatum als die van de moedermaatschappij, waarbij uniforme waarderingsgrondslagen zijn toegepast. Alle saldi en transacties, baten en lasten binnen de groep en winsten en verliezen voortvloeiend uit transacties binnen de groep die zijn opgenomen in de activa, worden volledig geëlimineerd. Dochterondernemingen worden vanaf overnamedatum, zijnde de datum waarop feitelijke zeggenschap over de overgenomen partij wordt verworven, geconsolideerd. Deze consolidatie wordt voortgezet tot het moment dat de feitelijke zeggenschap ophoudt te bestaan. Het aandeel van derden in het groepsvermogen en het groepsresultaat is vermeld onder minderheidsbelang derden. Stelselwijzigingen

Voor het boekjaar eindigend op 31 december 2015 gelden voor het eerst de wijzigingen in IFRS op grond van de Annual Improvement Cycli 2010-2012 en 2011-2013, en de wijziging in IAS 19 Personeelsbeloningen inzake de verwerking van werknemersbijdragen. Geen van deze wijzigingen hebben gevolgen voor het vermogen en resultaat van RSG. Toekomstige stelselwijzigingen: Van IFRS 9 Financiële instrumenten en IFRS 15 Omzet uit contracten met afnemers moet de impact voor RSG nog worden vastgesteld. De overige toekomstige stelselwijzigingen zijn naar verwachting niet relevant voor RSG. Belangrijke oordelen en schattingsonzekerheden

Bij het opstellen van de jaarrekening worden schattingen en veronderstellingen gemaakt met betrekking tot de opname en waardering van activa en passiva, niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen alsook inkomsten en uitgaven. De belangrijkste veronderstellingen omtrent de toekomst en overige belangrijke bronnen van schattingsonzekerheden per balansdatum die een aanmerkelijk risico in zich dragen van een belangrijke aanpassing van de boekwaarde van activa en verplichtingen in het volgende boekjaar, betreffen de inschatting van de economische levensduur van activa, de bijzondere waardeverminderingen van activa, de uitgestelde belastingvorderingen en de voorzieningen. De belangrijkste schattingen, veronderstellingen en sensitiviteiten worden separaat in de toelichting op de jaarrekening opgenomen (zie toelichtingen 10, 11, 15 tot en met 18).

Grondslagen voor consolidatie

Omrekening vreemde valuta

De geconsolideerde jaarrekening bevat de jaarrekening van RSG en haar dochterondernemingen. Als dochterondernemingen worden die ondernemingen beschouwd waarover RSG zeggenschap kan uitoefenen, dat wil zeggen dat RSG macht over die onderneming heeft, is blootgesteld aan, of rechten heeft op veranderlijke opbrengsten uit hoofde van zijn betrokkenheid bij die onderneming, en RSG over de mogelijkheid beschikt zijn macht over die onderneming te gebruiken om de omvang van de

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in euro, die tevens de functionele en rapporteringsvaluta van RSG is. Iedere groepsentiteit bepaalt de eigen functionele valuta en de posten die in de jaarrekening van iedere entiteit worden opgenomen, worden gewaardeerd op basis van deze functionele valuta. Transacties in vreemde valuta worden bij de eerste opname verantwoord tegen de koers van de functionele valuta per de datum van de transactie. Monetaire activa en verplichtingen die luiden in vreemde



valuta’s worden omgerekend tegen de koers van de functionele valuta per balansdatum. Eventuele verschillen worden ten laste van de winsten verliesrekening gebracht, met uitzondering van verschillen uit geleende gelden in buitenlandse valuta die dienen ter afdekking van een investering in een buitenlandse entiteit. Deze worden rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt tot het moment van verkoop van de betreffende entiteit, waarna verantwoording in de geconsolideerde winsten verliesrekening plaatsvindt. Niet monetaire activa en passiva die worden gewaardeerd tegen historische kostprijs in een vreemde valuta worden omgerekend tegen de koersen per de datum van de oorspronkelijke transacties. De functionele valuta van de buitenlandse activiteit Antok Nyomdaipari Kft. is in Hongaarse forint, Roto Smeets Denmark A/S in Deense kroon, Roto Smeets Ltd. in Engelse pond en Roto Smeets Zweden AB in Zweedse kroon. Per de verslagdatum worden de activa en passiva van deze dochterondernemingen omgerekend in de rapporteringsvaluta van RSG (de euro) tegen de koers per balansdatum. De winsten verliesrekeningen worden omgerekend tegen de gewogen gemiddelde koers voor het jaar. De koersverschillen die voortkomen uit de omrekening worden direct in een afzonderlijke component van het eigen vermogen gebracht, onder afsplitsing van latente belastingen. Bij verkoop van een buitenlandse entiteit wordt het uitgestelde cumulatieve bedrag dat is opgenomen in het eigen vermogen voor die betreffende buitenlandse activiteit, in de winsten verliesrekening verantwoord.

Waarderingsgrondslagen voor de balans Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa die afzonderlijk zijn verworven, worden bij eerste opname gewaardeerd tegen kostprijs. De kostprijs van immateriële vaste activa die zijn verworven bij een bedrijfsovername wordt gevormd door de reële waarde per de overnamedatum. Na de waardering bij de eerste opname worden de immateriële vaste activa gewaardeerd tegen kostprijs na aftrek van cumulatieve afschrijving en eventuele cumulatieve verliezen vanwege bijzondere waardevermindering. Immateriële vaste activa worden afgeschreven over de gebruiksduur en getoetst op bijzondere waardevermindering indien er aanwijzingen zijn dat het immaterieel vast actief mogelijk een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. De afschrijvingslast op immateriële vaste activa wordt opgenomen in de winsten verliesrekening onder de post afschrijvingen immateriële vaste activa. Materiële vaste activa

De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs, onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De kostprijs van de activa bevat naast de aankoopprijs, indien van toepassing, ook de eerste schatting van de kosten van ontmanteling en verwijdering


van het actief en van het herstel van het gebouw waarin het actief zich bevindt. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte gebruiksduur en worden lineair berekend op basis van een percentage van de kostprijs, rekening houdend met eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Kosten van vernieuwing worden slechts geactiveerd indien zij leiden tot een verlenging van de gebruiksduur van het actief. Materiële vaste activa worden getoetst op bijzondere waardeverminderingen indien gebeurtenissen of veranderingen in de omstandigheden erop wijzen dat de boekwaarde mogelijk niet realiseerbaar is. Materiële vaste activa in bestelling worden uitsluitend in de balans opgenomen voor zover vooruitbetalingen zijn verricht. Een materieel vast actief wordt niet meer in de balans opgenomen na vervreemding of indien er geen toekomstige economische voordelen van het gebruik of de vervreemding van het actief worden verwacht. Een eventuele opbrengst of verlies voortvloeiend uit de verwijdering van het actief op de balans (hetgeen wordt berekend als het verschil tussen de netto-opbrengst bij afstoting en de boekwaarde van het actief) wordt opgenomen in de winsten verliesrekening gedurende het jaar waarin het actief wordt verwijderd van de balans. De restwaarde en de gebruiksduur van het actief worden beoordeeld en, indien noodzakelijk, aangepast per het einde van elk boekjaar.

Roto Smeets Group als lessee Een financiële lease waaronder aan RSG vrijwel alle aan de eigendom van een actief verbonden risico’s en voordelen worden overgedragen, wordt geactiveerd vanaf het moment van aanvang van de lease tegen de reële waarde van het geleasde object of, indien lager, de contante waarde van de minimale leasebetalingen. De leasebetalingen worden verdeeld in financieringskosten en verlaging van de leaseverplichting, waarmee een constante rentevoet wordt bereikt voor het restant van de verplichting. De financieringskosten worden direct ten laste van het resultaat gebracht. Geactiveerde geleasde activa worden afgeschreven over de geschatte gebruiksduur van het actief of over de kortere leasetermijn, indien er geen redelijke zekerheid is dat RSG het eigendom zal verkrijgen aan het einde van de leaseperiode. Operationele leasebetalingen worden gedurende de leaseperiode lineair opgenomen als last in de winsten verliesrekening.

waardeveranderingen in de winsten verliesrekening is opgenomen) de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten. RSG bepaalt de rubricering van haar financiële activa na de eerste verantwoording en, indien toegestaan en van toepassing, wordt dit herbeoordeeld per einde van ieder boekjaar. Alle reguliere aankopen van financiële activa worden opgenomen per de transactiedatum, dat wil zeggen de datum waarop RSG de verplichting aangaat om het activum te kopen. Reguliere aankopen en verkopen zijn aankopen of verkopen van financiële activa waarvoor activa moeten worden geleverd binnen een periode die over het algemeen wordt bepaald door regels of gebruiken in de markt.

Vastgoedbeleggingen

Leaseovereenkomsten

Geassocieerde deelnemingen en joint-ventures

De bepaling of een regeling een leaseovereenkomst vormt of deze bevat, is gebaseerd op de economische realiteit van de overeenkomst per de aanvangsdatum en vereist een beoordeling of de nakoming van de overeenkomst afhankelijk is van het gebruik van een of meer specifieke activa en of de overeenkomst het recht op het gebruik van het actief overdraagt. Na aanvang van de lease vindt slechts dan herbeoordeling plaats indien aan één van de onderstaande voorwaarden wordt voldaan: a) Wijziging van de contractvoorwaarden, niet zijnde verlenging van de overeenkomst; b) Een verlengingsoptie wordt uitgeoefend dan wel verlenging wordt verleend tenzij de looptijd van de verlenging bij eerste opname in de leasetermijn was opgenomen; c) Er een wijziging is in de vaststelling van het feit of de nakoming van de overeenkomst afhankelijk is van een bepaald actief; d) Een aanmerkelijke wijziging van het actief plaatsvindt. Wanneer een herbeoordeling plaatsvindt, en er wordt vastgesteld dat deze (g)een leaseovereenkomst behelst, vindt verwerking als leaseovereenkomst (niet langer) plaats volgens de nieuwe situatie vanaf: a) In geval van de situatie sub a, c of d het moment waarop de wijziging in omstandigheden optreedt die aanleiding geeft tot de herbeoordeling; b) In geval van situatie b, de aanvang van de verlengingsperiode. Voor regelingen die vóór 1 januari 2005 zijn aangegaan, wordt de aanvangsdatum geacht 1 januari 2005 te zijn, overeenkomstig de overgangseisen van IFRIC 4.

Als joint-ventures worden die ondernemingen beschouwd over wier activiteiten door RSG op grond van contractuele verbintenis gezamenlijk met andere partijen zeggenschap wordt uitgeoefend. RSG waardeert de joint-venture op basis van de ‘equity’-methode. De ‘equity’-methode is een verwerkingswijze waarbij de investering aanvankelijk tegen kostprijs wordt opgenomen en vervolgens wordt aangepast rekening houdend met de wijziging in het aandeel van de netto-activa na de overname. Als geassocieerde deelnemingen worden die ondernemingen beschouwd waarop RSG ten aanzien van het financiële en operationele beleid aanmerkelijke invloed uitoefent zonder er zeggenschap over te hebben. De deelnemingen worden gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode. In de geconsolideerde jaarrekening wordt het aandeel van RSG in het totaal van verantwoorde winsten en verliezen op joint-ventures en geassocieerde deelnemingen opgenomen als basis van de ‘equity’-methode en wel vanaf het moment dat de aanmerkelijke invloed daadwerkelijk aanvangt tot op het moment dat deze daadwerkelijk eindigt.

Financiële activa tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winsten verliesrekening Alle derivaten worden aangemerkt als aangehouden voor handelsdoeleinden tenzij zij zijn aangemerkt als afdekkingsinstrument en effectief zijn. Derivaten zijn financiële instrumenten waarbij geen of een beperkte netto-aanvangsinvestering nodig is waarbij afwikkeling in de toekomst plaatsvindt afhankelijk van veranderingen in een bepaalde koers of prijs (zoals rentevoet of prijs van een financieel instrument). De waardeveranderingen worden rechtstreeks in de winsten verliesrekening verwerkt tenzij sprake is van hedge-accounting op grond waarvan de waardeverschillen van het hedge-instrument in de OCI worden opgenomen tot het moment van afwikkeling van de hedgerelatie.

Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde welke is vastgesteld door erkende externe taxateurs. Vastgoedbeleggingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de actuele waarde. Na eerste opname worden de wijzigingen in de reële waarde verwerkt via de winsten verliesrekening.

Financiële activa

Financiële activa worden ingevolge IAS 39 aangemerkt als een financieel actief tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winsten verliesrekening, als leningen en vorderingen, als tot einde looptijd aangehouden beleggingen, of als voor verkoop beschikbare financiële activa. Bij de eerste opname van financiële activa worden deze opgenomen tegen reële waarde, vermeerderd met (in geval van een financieel actief dat niet tegen reële waarde, met verwerking van

Een financieel actief wordt niet langer in de balans opgenomen indien een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle rechten op economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot de positie aan een derde zijn overgedragen.

Leningen en vorderingen Leningen en vorderingen zijn financiële activa met vaste of bepaalde vergoedingen die niet op een actieve markt zijn genoteerd. Handels- en overige vorderingen worden na initiële waardering opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Eventuele winsten en verliezen worden opgenomen in het resultaat zodra de leningen en vorderingen niet langer op de balans worden opgenomen of een bijzondere waardevermindering ondergaan. Er wordt een voorziening getroffen voor de bijzondere waardevermindering van handels- en overige vorderingen indien de inning van een vordering onzeker wordt. Een vordering wordt onzeker indien er objectief bewijs is dat RSG niet in staat zal zijn alle bedragen te innen waarop zij recht heeft overeenkomstig de originele voorwaarden van de vorderingen. Significante financiële moeilijkheden, de waarschijnlijkheid dat de schuldenaar failliet gaat of dat er een sanering van financiën zal plaatsvinden, en in gebreke blijven of delinquentie worden beschouwd als indicatoren dat de vordering duurzaam is verminderd. De hoogte van de voorziening is het verschil tussen de boekwaarde van het actief en de contante waarde van de toekomstige kasstromen, verdisconteerd tegen het oorspronkelijke effectieve rentepercen-



tage. De bijzondere waardevermindering wordt verantwoord in het resultaat evenals toekomstige terugboekingen van eerdere bijzondere waardeverminderingen. Bepaling van de reële waarde De reële waarde van de financiële activa die actief worden verhandeld op georganiseerde financiële markten wordt bepaald op basis van de beurskoers. Voor financiële activa waarvoor geen actieve markt is, wordt de reële waarde bepaald met waarderingstechnieken. Dergelijke methodes zijn onder andere gebaseerd op de meest recente zakelijke markttransacties of de huidige marktwaarde van een ander instrument, dat nagenoeg hetzelfde is, of een contantewaarde berekening en optiemodellen. Saldering van financiële instrumenten Financiële activa en passiva worden gesaldeerd en het nettobedrag wordt vermeld in de balans op het moment dat er sprake is van een juridisch afdwingbaar recht om te salderen en de intentie bestaat om op nettobasis af te wikkelen of om het actief te realiseren op hetzelfde moment dat de verplichting wordt afgewikkeld. Hedge-accounting RSG maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten zoals valutatermijncontracten en renteswaps ter afdekking van risico’s voor wat betreft valuta- en renteschommelingen. Dergelijke afgeleide financiële instrumenten worden bij de eerste opname verantwoord tegen de reële waarde per de datum waarop het contract is aangegaan en vervolgens wordt de reële waarde opnieuw bepaald. Eventuele winsten of verliezen voortkomend uit wijzigingen in de reële waarde van de derivaten die geen deel uitmaken van een afdekkingsrelatie, worden direct in het resultaat verantwoord. Bij het afsluiten van een afdekkingstransactie wordt de afdekkingsrelatie door RSG formeel aangewezen en gedocumenteerd, evenals de doelstelling en het beleid van RSG ten aanzien van beheer van financiële risico’s bij het aangaan van de afdekkingsrelatie. Kasstroomafdekkingen die aan de strikte voorwaarden voor hedge-accounting voldoen, worden als volgt verantwoord. Het deel van de winst of het verlies op het afdekkingsinstrument waarvan is vastgesteld dat het een effectieve afdekking is, wordt rekening houdend met het belastingeffect direct in het eigen vermogen opgenomen en het niet-effectieve deel wordt in de winsten verliesrekening verantwoord. De bedragen die in het eigen vermogen zijn opgenomen, worden overgeboekt naar de winsten verliesrekening in dezelfde periode waarin de afgedekte baten of lasten zijn opgenomen of de verwachte verkoop of aankoop wordt verricht. De verantwoording vindt plaats onder opbrengsten. Indien de verwachte transactie zich naar verwachting niet meer zal voordoen, worden de bedragen die eerst in het eigen vermogen zijn opgenomen, overgeboekt naar het resultaat. Indien het afdekkingsinstrument afloopt, wordt verkocht,


beëindigd, uitgeoefend (zonder vervanging of rollover) of indien de aanwijzing als afdekking wordt teruggenomen, blijven de bedragen die eerst in het vermogen zijn opgenomen, in het eigen vermogen totdat de verwachte transactie zich voordoet. Indien de betreffende transactie zich naar verwachting niet zal voordoen, wordt het bedrag ten laste van de winsten verliesrekening gebracht. Bijzondere waardeverminderingen van fi nanciële activa

RSG beoordeelt op elke balansdatum of een financieel actief of een groep financiële activa bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerde activa Indien er objectief bewijs bestaat dat er een bijzonder waardeverminderingverlies is opgetreden op tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerde leningen en vorderingen, wordt het bedrag bepaald als het verschil tussen de boekwaarde van het actief en de contante waarde van verwachte toekomstige kasstromen (exclusief verwachte toekomstige kredietverliezen die zich niet hebben voorgedaan), gedisconteerd tegen het oorspronkelijke effectieve rentetarief van het financiële actief (dus het bij eerste opname berekende effectieve rentetarief). Het bedrag van het verlies wordt verantwoord in de winsten verliesrekening. Indien het bedrag van het verlies wegens bijzondere waardeverminderingen in een navolgende periode daalt en de daling objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die na opname van de bijzondere waardeverminderingen heeft plaatsgevonden, wordt het eerder verantwoorde verlies wegens bijzondere waardeverminderingen teruggenomen. Een eventuele daarop volgende terugneming van een verlies wegens bijzondere waardeverminderingen wordt in de winst of het verlies verantwoord, voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de geamortiseerde kostprijs ervan per de datum van terugneming. Voor verkoop beschikbare financiële activa Indien een voor verkoop beschikbaar actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan, wordt het bedrag dat gelijk is aan het verschil tussen de verkrijgingsprijs (na aftrek van eventuele aflossingen op de hoofdsom en afschrijving) en de reële waarde, verminderd met eventuele eerder in de winsten verliesrekening opgenomen bijzondere waardeverminderingverliezen, overgeboekt van het eigen vermogen naar de winsten verliesrekening. Het terugnemen van bijzondere waardeverminderingverliezen met betrekking tot eigen vermogen instrumenten aangemerkt als voor verkoop beschikbaar geschiedt niet via de winsten verliesrekening. Het terugnemen van bijzondere waardeverminderingverliezen op schuldbewijzen geschiedt via de winsten verliesrekening, indien de stijging in de reële waarde van het instrument objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die na de opname van het bijzondere waardeverminderingverlies in de winsten verliesrekening heeft plaatsgevonden.

Bijzondere waardeverminderingen niet-financiële activa

RSG beoordeelt per verslagdatum of er aanwijzingen zijn dat een actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Indien een dergelijk aanwijzing aanwezig is of indien de jaarlijkse toetsing op bijzondere waardeverminderingen van een actief vereist is, maakt RSG een schatting van de realiseerbare waarde van het actief. De realiseerbare waarde van een actief is de hoogste van de reële waarde van een actief minus verkoopkosten of de waarde van de kasstroomgenererende eenheid na aftrek van de verkoopkosten of de bedrijfswaarde, tenzij het actief geen inkomende kasstromen genereert die grotendeels onafhankelijk zijn van de stromen van andere activa of groepen van activa. Indien de boekwaarde van een actief de realiseerbare waarde overschrijdt, wordt het actief geacht een bijzondere waardevermindering te hebben ondergaan en wordt deze afgewaardeerd tot de realiseerbare waarde. Per iedere verslagdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat een voorheen opgenomen bijzonder waardeverminderingverlies niet langer bestaat of is verminderd. Indien een dergelijke aanwijzing bestaat, wordt de realiseerbare waarde geschat. Een voorheen opgenomen verlies vanwege bijzondere waardeverminderingen wordt slechts teruggenomen indien sinds de opname van het laatste bijzondere waardeverminderingverlies een wijziging is opgetreden in de schatting die wordt gebruikt ter bepaling van de realiseerbare waarde van het actief. Indien dit het geval is, wordt de boekwaarde van het actief verhoogd naar de realiseerbare waarde. Dit verhoogde bedrag kan niet hoger zijn dan de boekwaarde die zou zijn bepaald (na aftrek van afschrijvingen) indien er geen bijzonder waardeverminderingverlies voor het actief in eerdere jaren zou zijn opgenomen. Een dergelijke terugneming wordt verantwoord in de winst- of de verliesrekening. Na een dergelijke terugneming wordt de afschrijvingslast aangepast om de herziene boekwaarde van het actief (na aftrek van een eventuele restwaarde) over de resterende gebruiksduur systematisch toe te rekenen aan toekomstige perioden. Acquisities

Acquisities worden verwerkt volgens de overnamemethode. De identificeerbare activa en passiva van de overgenomen onderneming of activiteiten worden bij overname op reële waarde gewaardeerd. Bij een acquisitie wordt door RSG een waardebepaling uitgevoerd van de identificeerbare immateriële activa die bij een acquisitie van een onderneming of activiteit worden verkregen. Voor de waardebepaling wordt gebruik gemaakt van kasstroommodellen. RSG doet aannames en projecties voor de opbrengsten resultaatsontwikkeling om de kasstromen te bepalen alsmede de te hanteren disconteringsvoet. Bij bedrijfsovernames kunnen earn-out regelingen worden afgesproken. RSG maakt een inschatting van de earn-out betalingen op basis van verwachte toekomstige resultaten van de overgenomen ondernemingen. Jaarlijks wordt beoordeeld of naar

aanleiding van eventuele wijzigingen in de resultaatsontwikkeling de earn-out verplichting aanpassing behoeft. Aanpassingen van de earn-out verplichting na voltooiing van de acquisitie worden rechtstreeks in de winsten verliesrekening verwerkt. Voorraden

De voorraden gereed product, handelsgoederen en grond- en hulpstoffen die bestemd zijn om te worden gebruikt in het productieproces, worden gewaardeerd tegen de laagste waarde van de kostprijs of de opbrengstwaarde. De kostprijs van voorraden omvat alle inkoopkosten, conversiekosten en andere kosten om de voorraden op hun huidige locatie en in hun huidige staat te brengen. Geldmiddelen en kasequivalenten

Geldmiddelen en kasequivalenten bestaan uit kasgelden en kortlopende beleggingen die direct kunnen worden verzilverd. Deposito’s en andere vastrentende instrumenten met een oorspronkelijke looptijd van minder dan drie maanden worden beschouwd als kasequivalent. Voorzieningen

Een voorziening wordt opgenomen indien: - RSG een huidige (in rechte afdwingbaar of feitelijke) verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden; - het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergt, vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen; - een betrouwbare schatting gemaakt kan worden van het bedrag van de verplichting. Indien RSG verwacht dat een (deel van de) voorziening wordt vergoed, wordt de vergoeding alleen opgenomen als een afzonderlijk actief, indien de vergoeding vrijwel zeker is. De last die met een voorziening samenhangt, wordt opgenomen in de winsten verliesrekening na aftrek van een eventuele vergoeding. Het bedrag dat als voorziening is opgenomen is de beste schatting van de uitgaven die vereist zijn om de bestaande verplichting op de balansdatum af te wikkelen. Voorzieningen worden op elke balansdatum beoordeeld en aangepast om de huidige beste schatting weer te geven. Als het niet langer waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen, zal de voorziening worden teruggeboekt. Indien het effect van de tijdswaarde van geld materieel is, worden de voorzieningen contant gemaakt tegen een disconteringsvoet vóór belasting die, indien noodzakelijk, met de specifieke risico’s van de verplichting rekening houdt. Indien gedisconteerd wordt, wordt de toename in de voorziening wegens het verstrijken van de tijd verantwoord als financieringskosten. Rentedragende leningen

De eerste waardering van rentedragende leningen vindt plaats tegen reële waarde van de ontvangen tegenprestatie onder aftrek van de transactiekosten. Na de eerste opname worden de rente-



dragende leningen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode. De geamortiseerde kostprijs wordt berekend door rekening te houden met eventuele disagio of agio. Pensioenen

Bijdragen aan toegezegde bijdrageregelingen worden in de winsten verliesrekening verantwoord als kosten in het jaar waarop deze betrekking hebben. RSG kent een toegezegde pensioenregeling, het bedrijfstakpensioenfonds Grafische Bedrijfsfondsen (GBF). Voor het GBF, waarbij sprake is van een collectieve regeling van meer werkgevers, geldt dat tot op heden onvoldoende informatie beschikbaar is om de verwerkingsmethoden voor toegezegde pensioenregelingen te hanteren. Deze regeling wordt verwerkt alsof het een toegezegde bijdrageregeling betreft. Op basis van IAS 19 is de pensioenregeling verantwoord als toegezegde bijdrageregeling. Op aandelen gebaseerde beloningen Bestuurders van RSG ontvingen beloningen in de vorm van op aandelen gebaseerde betalingen. Deze op aandelen gebaseerde betalingen werden afgewikkeld door middel van contante betaling (‘cash settled’). Met de verkoop op 10 juni 2015 van de aandelen Roto Smeets Group B.V. aan International Media Solutions B.V. is deze regeling de facto vervallen. Belastingen

Belastingverplichtingen en -vorderingen Belastingverplichtingen en -vorderingen voor lopende en voorgaande jaren worden gewaardeerd op het bedrag dat naar verwachting zal worden betaald aan of teruggevorderd van de Belastingdienst. Het belastingbedrag wordt berekend op basis van de bij wet vastgestelde belastingtarieven en geldende belastingwetgeving. Over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen worden verwerkt in de ongerealiseerde resultaten als ze betrekking hebben op posten die in de periode direct in de ongerealiseerde resultaten zijn verwerkt. Uitgestelde belastingen Voor uitgestelde belastingverplichtingen wordt een voorziening gevormd op basis van de tijdelijke verschillen per balansdatum tussen de fiscale boekwaarde van activa en passiva en hun in deze jaarrekening opgenomen boekwaarde. Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen voor alle verrekenbare tijdelijke verschillen, onbenutte fiscale faciliteiten en niet verrekende fiscale verliezen, voorzover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het verrekenbare tijdelijke verschil kan worden verrekend en de verrekenbare tijdelijke verschillen, onbenutte fiscale faciliteiten en onbenutte fiscale verliezen kunnen worden aangewend. De boekwaarde van de uitgestelde belastingvorderingen wordt per balansdatum beoordeeld en verlaagd voorzover het niet


waarschijnlijk is dat voldoende fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het tijdelijke verschil geheel of gedeeltelijk kan worden verrekend. Niet-opgenomen uitgestelde belastingvorderingen worden per balansdatum herbeoordeeld en opgenomen voorzover het waarschijnlijk is dat in de toekomst fiscale winst aanwezig zal zijn waarmee deze uitgestelde vordering kan worden verrekend. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gewaardeerd tegen de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn op de periode waarin de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld, op basis van de bij wet vastgestelde belastingtarieven en geldende belastingwetgeving. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien een in rechte afdwingbaar recht aanwezig is om belastingvorderingen te salderen met belastingverplichtingen en de uitgestelde belastingen die betrekking hebben op dezelfde belastbare entiteit en belastingautoriteit. Handelsschulden en overige kortlopende schulden

Handelsschulden en overige kortlopende schulden worden na eerste waardering gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode.

Grondslagen voor de resultaatbepaling Opbrengsten worden verantwoord voorzover het waarschijnlijk is dat de economische voordelen ten goede zullen komen aan RSG, de opbrengsten betrouwbaar kunnen worden bepaald en de belangrijke risico’s en voordelen zijn overgedragen. Kosten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en lasten

De opbrengsten uit geleverde diensten worden verantwoord op het moment van levering. De opbrengsten op lopende orders per balansdatum worden opgenomen tot het bedrag van de gemaakte orderkosten die worden gedekt door de opbrengsten uit de order. De orderkosten worden als last genomen in de periode waarin ze zijn gemaakt. Verwachte verliezen op lopende orders in opdracht van derden worden onmiddellijk als last genomen. Rentebaten en -lasten worden verwerkt in het boekjaar waarop zij betrekking hebben en verantwoord naar gelang de rente aangroeit via de effectieve rentemethode. De rentecomponent van financiële leaseovereenkomsten wordt annuïtair in het resultaat verwerkt. Dividenden worden toegerekend aan het jaar waarin de betreffende dividenden betaalbaar zijn gesteld.

verwerkt in de ongerealiseerde resultaten, in welk geval de belasting wordt verwerkt in de ongerealiseerde resultaten. Bij de berekening wordt rekening gehouden met de in de landen van toepassing zijnde fiscale faciliteiten.

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van rente en vennootschapsbelastingen, alsmede ontvangen dividenden van niet-geconsolideerde deelnemingen, worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, worden niet in het kasstroomoverzicht verantwoord. De geldmiddelen en kasequivalenten bestaan uit kasmiddelen, banktegoeden met een oorspronkelijke looptijd van drie maanden of minder, die eenvoudig converteerbaar zijn in vaststaande geldbedragen en die onderhevig zijn aan een verwaarloosbaar risico op waardeveranderingen.

Beëindigde bedrijfsactiviteiten Niet langer opnemen in de balans van financiële activa en passiva

Financiële activa Een financieel actief wordt niet langer in de balans opgenomen indien: - RSG geen recht meer heeft op de kasstromen uit dit actief; - RSG het recht heeft behouden om de kasstromen uit dit actief te ontvangen, maar een verplichting is aangegaan om deze volledig zonder belangrijke vertraging te betalen aan een derde ingevolge een bijzondere afspraak of - RSG haar rechten om de kasstromen uit dit actief heeft overgedragen en ofwel a) grotendeels alle risico’s en voordelen van dit actief heeft overgedragen, ofwel b) niet grotendeels alle risico’s en voordelen van dit actief heeft overgedaan of behouden, maar de zeggenschap over dit actief heeft overgedragen. Financiële passiva Een financiële verplichting wordt niet langer in de balans opgenomen zodra aan de prestatie ingevolge de verplichting is voldaan, deze is opgeheven of is verlopen. Indien een bestaande verplichting wordt vervangen door een andere van dezelfde geldgever tegen nagenoeg dezelfde voorwaarden, of de voorwaarden van de bestaande verplichting aanzienlijk worden gewijzigd, wordt een dergelijke vervanging of wijziging behandeld als niet langer opnemen van de oorspronkelijke verplichting op de balans en de opname van een nieuwe verplichting. Het verschil in de betreffende boekwaarden wordt in de resultatenrekening opgenomen.

Bijzondere posten

Om een beter inzicht te krijgen worden bijzondere posten separaat gerapporteerd. Onder bijzondere posten worden aangemerkt materiële incidentele posten van baten en lasten groter dan € 0,1 mln, die voortkomen uit: - Afwaarderingen van activa tot de realiseerbare waarde, evenals het terugnemen van dergelijke boekingen; - Reorganisaties; - Vrijval/dotatie van voorzieningen; - Juridische geschillen; - Bijzondere waardeverminderingen; - Kosten inzake herfinanciering of strategisch beleid; - Niet gedekte schade door storm of natuurrampen; - Vrijval/dotatie earn-out regelingen; - Europese subsidies; - Verkopen van geassocieerde deelnemingen of andere financiële activa.

Een beëindigde bedrijfsactiviteit is een onderdeel van de activiteiten van RSG dat een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of een afzonderlijk belangrijk geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigt, of is een dochteronderneming die uitsluitend is overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht. Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bij afstoting of, indien dit eerder is, wanneer de bedrijfsactiviteit voldoet aan de criteria voor classificatie als aangehouden voor verkoop (IFRS 5). Een groep activa die wordt opgeheven, kan hier ook aan voldoen.

Overheidssubsidies

Overheidssubsidies worden opgenomen indien er een redelijke mate van zekerheid is dat de subsidie zal worden ontvangen, aan alle relevante voorwaarden zal zijn voldaan en systematisch als bate in het resultaat verantwoord van de periode waarin de kosten vallen, waarvoor de subsidies als compensatie bedoeld zijn. Belastingen

Over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen en latente belastingen worden in de winsten verliesrekening verantwoord over de periode waarop deze betrekking hebben, tenzij deze betrekking hebben op posten die rechtstreeks worden



Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Inhoud Toelichting pagina 1. Segmentatie van gegevens 2. Bijzondere posten in het resultaat 3. Opbrengsten 4. Overige baten 5. Kosten van grond- en hulpstoffen 6. Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten 7. Personeelskosten 8. Afschrijvingen immateriële vaste activa 9. Afschrijvingen materiële vaste activa 10. Bijzondere waardeverminderingen 11. Niet gerealiseerde waardeveranderingen van vastgoedbeleggingen 12. Overige bedrijfskosten 13. Financieringsopbrengsten 14. Financieringskosten 15. Belastingen 16. Uitgestelde belastingen 17. Immateriële vaste activa 18. Materiële vaste activa 19. Vastgoedbeleggingen 20. Geassocieerde deelnemingen en joint-ventures 21. Financiële vaste activa 22. Voorraden 23. Handelsvorderingen 24. Overige vorderingen / vooruitbetalingen 25. Geldmiddelen en kasequivalenten 26. Geplaatst aandelenkapitaal 27. Agio 28. Herwaarderingsreserve 29. Ingehouden winst en overige reserves 30. Voorzieningen 31. Rentedragende leningen en leaseverplichtingen 32. Handelsschulden en overige verplichtingen 33. Kredietinstellingen 34. Financiële derivaten 35 . Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen 36. Doelstellingen en beleid inzake beheer van financiële risico’s 37. Informatie over verbonden partijen 38. Remuneratie bestuurders en commissarissen 39. Uitgekeerd en voorgesteld dividend 40. Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum


62 65 66 67 67 67 68 68 68 69 70 70 70 71 71 72 73 74 76 77 77 78 78 78 79 79 79 79 80 81 83 84 84 85 87 87 90 92 92 93


Jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

1. Segmentatie van gegevens In het volgende overzicht wordt de segmentatie van gegevens over 2014 weergegeven:

In het volgende overzicht wordt de segmentatie van gegevens over 2015 weergegeven: (bedragen x € 1.000)

Opbrengsten Opbrengsten tussen de segmenten Totaal opbrengsten Nettoresultaat*

Commercial Print

Publishing Services

Roto Smeets Grafiservices

Marketing Commu nications

Niet toegerekend

Eliminaties

Totaal

107.602 994 108.596

97.171 4.884 102.055

6.993 1.650 8.643

21.703 21.703

-

- 7.258 - 7.258

233.469 233.469

853

- 924

1.131

911

- 1.654

-

317

363 681 4.923

-

46.778

-

Activa en verplichtingen Immateriele vaste activa per segment Materiele vaste activa per segment Overige activa per segment Vastgoedbeleggingen Totaal activa

28.599 18.738

27.189 23.914

1.239

987 329 5.035

Verplichtingen per segment**

19.677

14.495

541

6.434

1.350 56.798 53.849 9.042 121.039


Opbrengsten Opbrengsten tussen de segmenten Totaal opbrengsten Nettoresultaat * Activa en verplichtingen Immateriele vaste activa per segment Materiele vaste activa per segment Overige activa per segment Vastgoedbeleggingen Geassocieerde deelnemingen/Joint Ventures Totaal activa

2.856

1.810

-

215

72

-

4.953

4.501

5.429

- 161

309

640

-

10.718

*

In het niet toegerekende nettoresultaat is de afwaardering van de vastgoedbelegging te Utrecht van € 0,7 mln opgenomen.

**

In de niet toegerekende verplichtingen per segment zijn de financieringsverplichtingen voor RSG opgenomen.

Publishing Services

Roto Smeets Grafiservices

Marketing Niet Commu toegerekend nications

110.898 3.347 114.245

118.673 7.436 126.109

16.446 4.920 21.366

19.123

-

- 1.390

- 2.878

- 528

- 244

- 11.155

- 16.195

30.044 16.570

30.963 23.953

6.139 4.960

1.154 256 4.427

445 884 3.628

-

1.599 68.286 53.538 10.270 23.147 156.840

20.445

16.651

2.998

3.882

57.327

-

1.656

1.485

36

66

254

3.497

5.086

6.505

75

374

363

12.403

19.123

Eliminaties

Totaal

- 15.703 - 15.703

265.140 265.140

-

87.925 Verplichtingen per segment

Overige gesegmenteerde informatie Investeringen in vaste activa Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen***

Commercial Print

Overige gesegmenteerde informatie Investeringen in vaste activa Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen** *

*** De bijzondere waardevermindering bedraagt € 0,1 mln. Zie toelichting 10.

101.303

In het niet toegerekende nettoresultaat zijn de afboeking van de belastinglatentie van € 9,2 mln en de afwaardering van de vastgoedbelegging te Utrecht van € 1,3 mln opgenomen.

**

In de niet toegerekende verplichtingen per segment zijn de financieringsverplichtingen voor RSG opgenomen.

*** De bijzondere waardevermindering bedraagt € 0,3 mln. Zie toelichting 10.

Operationele segmenten

De activiteiten van RSG waren eerder onderverdeeld in vier divisies maar in 2015 is besloten Roto Smeets GrafiServices per 28 juni te verkopen. De divisie Commercial Print is gericht op het efficiënt en effectief vervaardigen van volumedrukwerk. De divisie Publishing Services bedient voornamelijk de not-for-profit sectoren en uitgevers van (vak)tijdschriften met een breed pallet aan ondersteunende diensten. De divisie Marketing Communications houdt zich bezig met het inrichten en uitvoeren van klantprocessen – het ontwikkelen en vervaardigen van communicatiedragers – en het verwerken en optimaliseren van klantdata. Elke divisie is een op zich zelf staande kasstroom genererende eenheid, behalve de Commercial Print divisie. Deze divisie is gesplitst in Commercial Print Nederland en Commercial Print buitenland (Antok). Het management bewaakt de bedrijfsresultaten van de divisies separaat ten behoeve van de besluitvorming omtrent toewijzing van middelen en beoordeling van de resultaten. Binnen de divisies worden alle direct toe te rekenen baten en lasten verantwoord, tesamen met de toegerekende kosten van concernactiviteiten.




2. Bijzondere posten in het resultaat

Geografische informatie

Het volgende overzicht betreft de opbrengsten en activa gealloceerd, op basis van de vestigingsplaats van de opdrachtnemer, naar Nederland en andere landen over 2015: (bedragen x € 1.000)

Opbrengsten Opbrengsten Overige gesegmenteerde informatie Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Overige activa Vastgoedbeleggingen Overige niet-toegerekende activa Totaal activa Investeringen in vaste activa Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen


Nederland

Andere landen

totaal

223.047

10.422

233.469

1.350 53.088 43.521 9.042 4.923

4.663 9.863

3.710 5.405 -

290 855

1.350 56.798 48.926 9.042 4.923 121.039 4.953 10.718

2015

2014

- 2.367 182 - 2.185

- 5.491 - 5.491

- 842 700 - 142

- 402 134 - 268

-

- 1.300 - 1.300

4.430 - 273 4.157

1.294 136 253 1.683

Bedrijfsresultaat

1.740

- 5.376

(Her)financieringskosten / -opbrengsten

- 196

- 257

Resultaat voor belastingen

1.544

- 5.633

Belastingen

- 386

- 7.779

Resultaat na belastingen

1.158

- 13.412

Personeelskosten Kosten inzake reorganisatie Overig

Bijzondere waardeverminderingen Materiële vaste activa Handelsvorderingen Teruggenomen bijzondere waardeverminderingen

Niet gerealiseerde waardeveranderingen van vastgoedbeleggingen Vastgoedbelegging Heerhugowaard Vastgoedbelegging Utrecht Overige bedrijfskosten Vrijval ontmantelingsvoorziening Vrijval milieuvoorziening Boekwinst verkoop activa Roto Smeets GrafiServices Overig

Het volgende overzicht betreft de opbrengsten en activa gealloceerd, op basis van de vestigingsplaats van de opdrachtnemer, naar Nederland en andere landen over 2014: (bedragen x € 1.000)

Opbrengsten Opbrengsten

Nederland

Andere landen

totaal

254.471

10.669

265.140

Overige gesegmenteerde informatie Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Overige activa Vastgoedbeleggingen Overige niet-toegerekende activa Totaal activa

1.599 64.013 44.908 10.270 26.775

4.273 5.002 -

1.599 68.286 49.910 10.270 26.775 156.840

Investeringen in vaste activa Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen

3.328 11.600

169 803

3.497 12.403


De kostenverdeling inzake reorganisatie is als volgt: Commercial Print € 0,1 mln, Publishing Services € 0,2 mln, Marketing Communications € 0,2 mln en Roto Smeets GrafiServices € 1,9 mln. De post overig onder de personeelskosten bestaat uit de terug te ontvangen premie VUT/WIA ad € 1,3 mln en de toegezegde eenmalige utkering ad - € 1,1 mln. Onder overige bedrijfskosten bestaat de post overig in 2015 uit kosten in verband met de beurs-exit. Voor 2014 bestaat deze post uit de vrijval earn-out (€ 0,3 mln). Onder belastingen is in 2014 een afboeking van de actieve belastinglatentie ter grootte van € 9,2 mln opgenomen.



4. Overige baten 3. Opbrengsten (bedragen x € 1.000)

2015

2014

Huuropbrengsten

349 349

962 962

2015

2014

65.335 13.417 7.760 86.512

81.245 16.621 9.527 107.393

2015

2014

16.793 9.323 26.116

13.211 10.911 24.122

In de volgende overzichten is een nadere uitsplitsing opgenomen van opbrengsten van de voortgezette bedrijfsactiviteiten. De splitsing van opbrengsten naar vestigingsplaats afnemer: (bedragen x € 1.000)

2015

2014

130.951 14.010 10.973 6.454 10.439 25.427 18.701 3.352 3.326 1.216 8.620 233.469

148.925 19.140 12.809 13.891 9.835 27.095 18.448 3.174 3.523 1.396 6.904 265.140

43,9 %

43,8 %

2015

2014

97.512 105.156 7.016 23.785 233.469

100.416 127.121 16.427 21.176 265.140

2015

2014

121.688 7.012 19.972 80.680 4.117 233.469

127.727 7.906 25.675 101.475 2.357 265.140

5. Kosten van grond- en hulpstoffen Nederland België Denemarken Zweden Frankrijk Duitsland Verenigd Koninkrijk Hongarije Oostenrijk Noorwegen Overige export

Percentage export


Papier Inkt Overige hulpstoffen en materialen

6. Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten (bedragen x € 1.000)

Uitbesteed werk Vracht- en distributiekosten

De splitsing van opbrengsten naar productieproces: (bedragen x € 1.000)

Diepdruk Rotatieoffset Plano-offset Pre-publishing en direct marketing

De splitsing van opbrengsten naar productcategorie: (bedragen x € 1.000)

Tijdschriften RTV-bladen Catalogi Promotioneel drukwerk Overig




7. Personeelskosten (bedragen x € 1.000)

Lonen en salarissen Sociale lasten Flexibele arbeidskrachten Overige personeelskosten Pensioenlasten Kosten inzake reorganisatie

10. Bijzondere waardeverminderingen 2015

2014

56.950 9.339 7.771 3.098 3.835 2.367 83.360

65.147 11.208 6.471 3.252 5.678 5.491 97.247

Materiële vaste activa Handelsvorderingen Teruggenomen bijzondere waardeverminderingen

2015

2014

842 - 700 142

402 - 134 268

Bijzondere waardeverminderingen worden aangemerkt als bijzondere posten in het resultaat. Zie hiervoor toelichting 2. Op elke rapportagedatum beoordeelt RSG of er aanwijzingen zijn dat een actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn dient de realiseerbare waarde van het actief te worden geschat. Gezien de aanhoudende overcapaciteit in de grafische industrie, het economische klimaat en de ontwikkeling van het resultaat 2015 is geconcludeerd dat er aanwijzingen bestaan dat activa mogelijk aan een bijzondere waardevermindering onderhevig zijn. Op basis van deze aanwijzing heeft RSG een impairmenttest uitgevoerd voor de kasstroom genererende eenheden, Commercial Print Nederland, Commercial Print buitenland (Antok), Publishing Services en Marketing Communications.

De personeelskosten bevatten baten/lasten welke aangemerkt worden als bijzonder. Voor toelichting van bijzondere posten in het resultaat wordt verwezen naar toelichting 2. Totaal waren er in het verslagjaar gemiddeld 1.159 personeelsleden (fte’s) werkzaam (2014: 1.368), waarvan 1.073 in Nederland (2014: 1.279). De uitsplitsing over de divisies was als volgt:

Commercial Print Publishing Services Roto Smeets GrafiServices Marketing Communications Bestuur, staf en ondersteunende diensten


2015

2014

472 499 65 93 30 1.159

562 552 120 103 31 1.368

8. Afschrijvingen immateriële vaste activa (bedragen x € 1.000)

2015

2014

Cliëntrelaties Software

152 97 249

151 132 283

2015

2014

3.172 6.292 863 10.327

3.332 7.388 1.132 11.852

De realiseerbare waarde van de kasstroom genererende eenheden is bepaald op basis van de hoogte van de indirecte opbrengstwaarde dan wel de directe opbrengstwaarde minus de verkoopkosten. De indirecte opbrengstwaarde is bepaald op basis van de contante waarde van de aan de eenheid toe te rekenen geschatte toekomstige kasstromen. In de berekening wordt rekening gehouden met een restwaarde na projectieperiode. De gehanteerde disconteringsvoet na belasting voor de bepaling van de indirecte opbrengstwaarde is 9,63% (2014: 9,63%). Hoewel IAS 36 aangeeft dat de disconteringsvoet voor belasting moet worden gehanteerd en geen rekening mag worden gehouden met in- of uitstromen van vennootschapsbelasting, worden in de praktijk de kasstromen na belasting verdisconteerd tegen de disconteringsvoet na belasting. Het hanteren van een disconteringsvoet na belasting is een praktische benadering van de waardebepaling en leidt tot dezelfde uitkomst. Commercial Print Nederland, Commercial Print buitenland en Publishing Services hebben een indirecte opbrengstwaarde lager dan de boekwaarde. Het enig actief dat in aanmerking komt voor afwaardering zijn de materiële vaste activa. Voor Commercial Print Nederland, Commercial Print buitenland en Publishing Services is de directe opbrengstwaarde van de materiële vaste activa hoger dan de boekwaarde, derhalve is een impairment niet aan de orde. De directe opbrengstwaarde is ondermeer bepaald op basis van taxatierapporten van gebouwen en machines. De uitkomsten van de per 31 december 2015 uitgevoerde impairment analyses hebben niet geleid tot een noodzakelijke aanpassing van de netto activa.

9. Afschrijvingen materiële vaste activa (bedragen x € 1.000)

Bedrijfsgebouwen Machines en installaties Overige vaste activa




14. Financieringskosten

11. Niet gerealiseerde waardeveranderingen van vastgoedbeleggingen (bedragen x € 1.000)

Vastgoedbelegging Eindhoven Vastgoedbelegging Heerhugowaard Vastgoedbelegging Utrecht

2015

2014

-

1.300 1.300


Renteswap Rentedragende leningen / kredieten Rentelasten leaseverplichtingen Discontering voorzieningen Overige financieringskosten

Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd op de reële waarde. De reële waarde is gebaseerd op de actuele marktsituatie en omstandigheden per balansdatum en geeft de meest waarschijnlijke prijs weer die redelijkerwijs op balansdatum had kunnen worden verkregen. De waarde van het onroerend goed te Heerhugowaard en Eindhoven is niet veranderd.

2015

2014

1.691 447 12 196 2.346

144 1.892 721 97 257 3.111

2015

2014

- 670 -

- 3.438 9.187

936 266

1.358 7.107

206 206

- 81 - 81

15. Belastingen 12. Overige bedrijfskosten (bedragen x € 1.000)

Verkoopkosten Reparatie en onderhoud machines Energiekosten Huisvestingskosten Leasekosten auto’s Assurantie en belastingen Vrijval milieuvoorziening Vrijval ontmantelingsvoorziening Boekwinst verkoop activa Roto Smeets GrafiServices Overige algemene kosten

De samenstelling van de post belastingen in de winsten verliesrekening en het eigen vermogen is als volgt: 2015

2014

788 10.429 8.553 2.881 1.165 1.386 - 4.430 3.461 24.233

898 10.524 10.740 3.137 1.515 1.359 - 136 - 1.293 2.871 29.615

De overige bedrijfskosten bevatten baten/lasten welke aangemerkt worden als bijzonder. Voor toelichting van bijzondere posten in het resultaat wordt verwezen naar toelichting 2.

Renteswap Overige rentebaten


Geconsolideerde winsten verliesrekening Belasting voor het lopende boekjaar Afwaardering van verrekenbare verliezen Uitgestelde belastingen: Met betrekking tot mutatie tijdelijke verschillen Belasting opgenomen in geconsolideerde winsten verliesrekening

Geconsolideerd overzicht van ongerealiseerde resultaten Uitgestelde belastingen op posten die direct in het eigen vermogen zijn verwerkt: Mutatie op valutatermijncontracten Herwaardering vastgoedbeleggingen Belasting opgenomen in het eigen vermogen

De effectieve belastingdruk op het resultaat voor belastingen verschilt van het in Nederland geldende belastingtarief. In onderstaande tabel wordt dit verschil toegelicht:

13. Financieringsopbrengsten (bedragen x € 1.000)


2015

2014

50 50

1 1

(in %)

2015

2014

Binnenlandse nominale belastingdruk in procenten Afwaardering verrekenbare verliezen Afwijkende buitenlandse belastingdruk Effectieve belastingdruk

25,0 20,6 45,6

25,0 - 101,1 - 2,1 - 78,2



16. Uitgestelde belastingen

17. Immateriële vaste activa

De uitgestelde belasting per 31 december betreft het volgende:

Het volgende overzicht geeft het verloop weer gedurende 2015: verliesrekening geconsolideerde balans

(bedragen x € 1.000) 2015

Uitgestelde belastingvorderingen Voorzieningen Beschikbare verliescompensatie Machines en installaties Bedrijfsgebouwen & terreinen Financiële derivaten

Uitgestelde belastingverplichtingen Materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen Financiële vaste activa Cliëntrelaties Overige voorzieningen

Saldo resultaat uitgestelde belastingen Netto uitgestelde belastingvordering (-verplichting)

2014

geconsolideerde winsten verliesrekening 2015

2014

836 3.313 490 155 4.794

921 3.914 490 304 5.629

85 601 686

4.933 2.881 - 15 7.799

55 550 247 852

257 730 285 1.272

- 202 - 180 - 38 - 420

- 329 - 325 - 37 - 691

266

7.108

3.942

4.357


Cliëntrelaties

Software

Totaal

Stand op 1 januari 2015 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

1.518 - 379 1.139

729 - 269 460

2.247 - 648 1.599

Mutaties in boekwaarde Investeringen Afschrijvingen Saldo

- 152 - 152

- 97 - 97

- 249 - 249

Stand op 31 december 2015 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

1.518 - 531 987

729 - 366 363

2.247 - 897 1.350

Cliëntrelaties

Software

Totaal

Stand op 1 januari 2014 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

1.518 - 228 1.290

729 - 137 592

2.247 - 365 1.882

Mutaties in boekwaarde Investeringen Afschrijvingen Saldo

- 151 - 151

- 132 - 132

- 283 - 283

Stand op 31 december 2014 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

1.518 - 379 1.139

729 - 269 460

2.247 - 648 1.599

De afschrijvingstermijnen kunnen als volgt worden samengevat: Cliëntrelaties: 10 jaar Software: 3 - 5 jaar

Het volgende overzicht geeft het verloop weer gedurende 2014: Ultimo 2015 bedraagt de voorwaartse fiscale verliescompensatie € 66,4 mln* (2014: € 63,1 mln). Voor deze verliezen is een uitgestelde belastingvordering opgenomen van € 0,8 mln (2014: € 0,9 mln), welke naar verwachting binnen de fiscaal toegestane termijn kan worden verrekend. Het waarschijnlijk zijn van voldoende fiscale winst is beoordeeld op basis van de begroting 2016 en het MTP tot en met 2019. Met dien verstande dat uiteraard rekening is gehouden met verschillen tussen commerciële en fiscale waardering en de mogelijkheden van fiscale taxplanning. Voor de schattingen en veronderstellingen wordt verwezen naar grondslagen voor de waardering en resultaatsbepaling. * Verrekenbare verliezen

(bedragen x € 1)

Verlies 2009 verrekenbaar t/m 2018 Verlies 2012 verrekenbaar t/m 2020 Verlies 2013 verrekenbaar t/m 2021 Verlies 2014 verrekenbaar t/m 2022 Verlies 2015 verrekenbaar t/m 2023

33.963 6.203 7.781 13.376 5.041 66.364


De afschrijvingstermijnen kunnen als volgt worden samengevat: Cliëntrelaties: 10 jaar Software: 3 - 5 jaar Op 2 juli 2012 is de overname van vdbj_ geëffectueerd waaruit de post cliëntrelaties is ontstaan.




18. Materiële vaste activa Het volgende overzicht geeft het verloop weer gedurende 2015:


Stand op 1 januari 2015 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen/ Bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

bedrijfs gebouwen en -terreinen

machines en installaties

overige vaste activa

activa in bestelling of uitvoering en vooruitbetalingen

totaal

133.498

401.316

26.600

966

562.380

- 90.752 42.746

- 378.821 22.495

- 24.521 2.079

966

- 494.094 68.286

1.854

1.919 - 399 484

638 - 69

542 - 875

Mutaties in boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Activa in gebruik genomen Koersverschillen Activa aangehouden voor verkoop Afschrijvingen Saldo Stand op 31 december 2015 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen/ Bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

Materiële vaste activa Het volgende overzicht geeft het verloop weer gedurende 2014:


- 5.647 - 3.172 - 6.574

- 6.292 - 4.288

- 863 - 293

- 333

4.953 - 468 1 - 5.647 - 10.327 - 11.488

125.039

363.116

23.442

633

512.230

- 88.867 36.172

- 344.909 18.207

- 21.656 1.786

633

- 55.432 56.798

391

1

Stand op 1 januari 2014 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen/ Bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde





totaal

133.393

403.093

26.025

301

562.812

- 87.421 45.972

- 375.222 27.871

- 23.514 2.511

301

- 486.157 76.655

115 -9 -

1.887 125

877 - 212

- 3.332 - 3.226

- 7.388 - 5.376

618 -7 87 2 - 1.132 - 432

665

3.497 - 16 2 - 11.852 - 8.369

133.498

401.316

26.600

966

562.380

- 90.752 42.746

- 378.821 22.495

- 24.521 2.079

966

- 494.094 68.286

Mutaties in boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Activa in gebruik genomen Koersverschillen Bijzondere waardevermindering Afschrijvingen Saldo Stand op 31 december 2014 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen/ Bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

De afschrijvingstermijnen kunnen als volgt worden samengevat:

De afschrijvingstermijnen kunnen als volgt worden samengevat:

Bedrijfsgebouwen : 5 – 50 jaar Machines en installaties : 7 – 12,5 jaar Overige vaste activa : 3 – 5 jaar

Bedrijfsgebouwen : 5 – 50 jaar Machines en installaties : 7 – 12,5 jaar Overige vaste activa : 3 – 5 jaar

Onder machines en installaties zijn begrepen machines die in de vorm van lease ter beschikking van de vennootschap staan en die zijn geclassificeerd als financial lease. De hiermee verband houdende verplichtingen (ultimo 2015: € 6,4 mln) zijn opgenomen onder de ‘rentedragende leningen en leaseverplichtingen'.

Onder machines en installaties zijn begrepen machines die in de vorm van lease ter beschikking van de vennootschap staan en die zijn geclassificeerd als financial lease. De hiermee verband houdende verplichtingen (ultimo 2014: € 9,8 mln) zijn opgenomen onder de ‘rentedragende leningen en leaseverplichtingen’. Voor toelichting van de bijzondere waardevermindering wordt verwezen naar toelichting 10.




20. Vordering RSG NV

19. Vastgoedbeleggingen (bedragen x € 1.000)

Vastgoedbeleggingen

2015

2014

9.042

10.270

De vastgoedbeleggingen bestaan uit het onroerend goed te Heerhugowaard, Utrecht en Eindhoven. De bruto huuropbrengsten bedragen € 1,0 mln per jaar. Direct operationele kosten (waaronder reparatie en onderhoud) bedragen € 0,1 mln per jaar.

Onder Vordering RSG NV is de vordering opgenomen die RSG BV in de jaren vóór 2015 heeft gekregen op RSG NV. Dit is (voornamelijk) ontstaan uit verstrekte liquide middelen voor dividenduitkeringen die RSG NV aan haar aandeelhouders heeft gedaan in het verleden. Daarnaast betreft dit het aandeel in de niet-geconsolideerde deelnemingen. Geassocieerde deelnemingen met een negatieve netto vermogenswaarde worden tegen nihil gewaardeerd. Het materiële belang is dermate gering dat van verdere uiteenzetting ingevolge IFRS 12 is afgezien. Per 31 december 2015 heeft de vennootschap een belang van nihil in Business Media BV (2014: 40%). 21. Financiële vaste activa

Stand op 1 januari Herwaardering Herclassificatie vastgoedbeleggingen Verkoop Niet gerealiseerde waardeveranderingen / overige mutaties Stand op 31 december

10.270 5.647 - 6.200 - 675 9.042

11.570 - 1.300 10.270

Door de verkoop van de activiteiten van Roto Smeets GrafiServices B.V. aan GrafiServices B.V. zijn de panden te Utrecht en Eindhoven geherclassificeerd naar vastgoedbeleggingen.

Het betreft vorderingen met een looptijd langer dan 1 jaar. Het deel van de vorderingen met een looptijd kleiner dan 1 jaar is gerubriceerd onder overige vorderingen / vooruitbetalingen. (bedragen x € 1.000)

Stand op 1 januari Ontvangen aflossingen Verstrekte leningen Voorziening voor bijzondere waardeverminderingen Stand op 31 december

2015

2014

11 - 251 3.625 - 2.250 1.135

10 1 11

2015

2014

10 1.125 2.250 - 2.250 1.135

11 11 11

De stand op 31 december is als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000)

Leningen personeel Lening GrafiServices B.V. Omzetgarantie GrafiServices B.V. Voorziening omzetgarantie GrafiServices B.V. Stand op 31 december




22. Voorraden (bedragen x € 1.000)

Grond- en hulpstoffen Stand op 31 december

25. Geldmiddelen en kasequivalenten 2015

2014

4.935 4.935

4.994 4.994


2015

2014

Stand per 31 december

631

740

De geldmiddelen en kasequivalenten bestaan uit direct opeisbare tegoeden bij financiële instellingen met goede creditratings en een prima reputatie. Zie toelichting 36 voor meer informatie over kredietrisicobeheer. 23. Handelsvorderingen 26. Geplaatst aandelenkapitaal

Handelsvorderingen zijn niet-rentedragend en kennen een betalingstermijn van 30 – 90 dagen. (bedragen x € 1.000)

Handelsdebiteuren Voorziening voor oninbaarheid Stand op 31 december

2015

2014

35.361 - 1.952 33.409

39.011 - 1.972 37.039

Stand op 1 januari Dotatie/vrijval via het resultaat Onttrekking Stand op 31 december

2015

2014

18 18

18 18

2015

2014

68.905 - 23.335 45.570

68.905 68.905

Stand op 1 januari Mutaties Stand op 31 december

27. Agio

Verloopoverzicht voorziening voor oninbaarheid: (bedragen x € 1.000)


2015

2014

1.972 142 - 162 1.952

2.066 268 - 362 1.972


Stand op 1 januari Dividend Stand op 31 december Het agio is fiscaal te beschouwen als gestort kapitaal.

De voorziening voor oninbaarheid wordt op individueel niveau van de debiteur bepaald. Met betrekking tot de handelsdebiteuren waarop geen bijzondere waardevermindering is toegepast en waarbij geen sprake is van achterstallige betalingen zijn er geen aanwijzingen dat de debiteuren hun betalingsverplichtingen niet zullen nakomen. Bij 79,1% (2014: 85,6%) van het totaal aan handelsdebiteuren is geen sprake van een betalingsachterstand en bijzondere waardevermindering, bij 18,2% (2014: 12,2%) is sprake van een betalingsachterstand van minder dan 3 maanden en bij 2,2% (2014: 2,7%) is sprake van een betalingsachterstand van meer dan 3 maanden. Per 31 december hadden handelsvorderingen met een waarde van € 2,0 mln (2014: € 2,0 mln) een bijzondere waardevermindering ondergaan en was daarvoor een volledige voorziening getroffen.

RSG BV heeft in de jaren vóór 2015 een vordering gekregen op RSG NV. Dit is (voornamelijk) ontstaan uit het verstrekken van liquide middelen voor dividenduitkeringen die RSG NV aan haar aandeelhouders heeft gedaan in het verleden. De post stond op 31 december 2014 op de balans van RSG BV verantwoord als 'Geassocieerde deelnemingen/joint ventures' (zie ook Toelichting 20). Om RSG NV (na verkoop van RSG BV) 'schoon' te kunnen opleveren heeft IMS de schuld aan RSG BV overgenomen. Op 16 juli 2015 heeft RSG BV een dividenduitkering ter grootte van de vordering op IMS gedaan, waarmee deze vordering is verrekend. 28. Herwaarderingsreserve (bedragen x € 1.000)

2015

2014

2.189 - 2.189 -

3.164 - 1.300 325 2.189

24. Overige vorderingen / vooruitbetalingen (bedragen x € 1.000)

Overige vorderingen Nog te factureren Vooruitbetaalde kosten Stand op 31 december


2015

2014

3.653 5.541 603 9.797

1.858 4.013 526 6.397

Stand op 1 januari Mutaties Herwaardering Belasting op herwaardering Stand op 31 december

De herwaarderingsreserve betreft de herwaardering van vastgoedbeleggingen. Dit betreft een wettelijke reserve.



29. Ingehouden winst en overige reserves

30. Voorzieningen

Ingehouden winst (bedragen x € 1.000)

Stand op 1 januari Resultaat boekjaar Stand op 31 december

2015

2014

2.738 317 3.055

17.958 - 15.220 2.738

Overige reserves (bedragen x € 1.000)

2015 Stand op 1 januari Omrekening vreemde valuta van buitenlandse deelnemingen Mutatie waardering valutatermijncontracten Overige mutaties Stand op 31 december 2014 Stand op 1 januari Omrekening vreemde valuta van buitenlandse deelnemingen Mutatie waardering valutatermijncontracten Stand op 31 december

valuta omrekenings reserve

reserve nietgerealiseerd resultaat

- 1.019 - 23

-17.294

- 1.042

- 895 - 124 - 1.019

618 2.189 - 14.487

- 676 - 243 - 919

totaal

- 18.313 - 23 618 2.189 - 15.529

- 1.571 - 124 - 243 - 1.938

reorganisatie kosten

pensioenen vutverplich tingen

milieu

ontmantelings kosten

totaal

4.135 - 3.267 2.367 3.235

174 - 114 26 -4 82

1.361 - 233 12 2 1.142

-

5.670 - 3.614 12 2.395 -4 4.459

Kortlopend Langlopend Stand op 31 december

1.832 1.403 3.235

82 82

58 1.084 1.142

-

1.890 2.569 4.459

2014 Stand op 1 januari Aangewend Afname / toename door discontering Toevoeging Vrijval Stand op 31 december

1.580 - 752 3.307 4.135

188 - 14 174

1.537 - 96 55 - 135 1.361

1.251 42 - 1.293 -

4.556 - 848 97 3.307 - 1.442 5.670


1.716 2.419 4.135

174 174

211 1.150 1.361

-

1.927 3.743 5.670



De valuta-omrekeningsreserve omvat de koersverschillen die voortvloeien uit de omrekening van buitenlandse dochterondernemingen, met een rapportagevaluta anders dan de consolidatierapportagevaluta. De valuta-omrekeningsreserve is een wettelijke reserve. De reserve niet-gerealiseerd resultaat omvat de verandering in de reële waarde van de afdekkingsinstrumenten waarvan is vastgesteld dat het een effectieve afdekking is. De bedragen die in het eigen vermogen zijn opgenomen worden overgeboekt naar de winsten verlies rekening in dezelfde periode waarin de afgedekte baten of lasten zijn opgenomen of de verwachte verkoop of aankoop wordt verricht.




Reorganisatiekosten

De voorziening reorganisatiekosten betreft de kosten samenhangend met in gang gezette reorganisaties. De vorming van een reorganisatievoorziening vindt plaats op het moment dat een gedetailleerd plan tot aanpassing van de organisatie is geformaliseerd en de verwachting is gewekt dat de reorganisatie zal worden uitgevoerd. Milieu

De milieuvoorzieningen betreffen o.a. voorzieningen verband houdende met geconstateerde bodemverontreinigingen bij vestigingen van RSG. Deze voorzieningen zijn toereikend voor de inmiddels ontwikkelde of in uitvoering genomen plannen tot bodemsanering. Onder de milieuvoorzieningen is tevens een voorziening opgenomen voor de gevolgschade van asbestverontreiniging in een in mei 2000 verkocht pand te Purmerend. Door het Gerechtshof Amsterdam is inzake de milieuschade Purmerend bij vervroeging arrest gewezen. In deze uitspraak wordt de vertragingsschade aanzienlijk beperkt ten opzichte van een eerdere uitspraak. Op een aantal componenten na is deze schade reeds ten laste van de voorziening gebracht.

31. Rentedragende leningen en leaseverplichtingen In het volgende overzicht wordt informatie verstrekt over de rentedragende leningen en leaseverplichtingen op 31 december 2015: (bedragen x € 1.000)

Vaste rente Leningen Leaseverplichtingen

binnen 1 jaar

1-2 jaar

2-3 jaar

3-4 jaar

4-5 jaar

meer dan 5 jaar

totaal

1.900 2.410 4.310

2.175 2.175

1.252 1.252

560 560

33 33

-

1.900 6.430 8.330

Teneinde inzicht te geven in de andere liquiditeitsstromen verbonden aan de rentedragende leningen en leaseverplichtingen is onderstaande informatie opgenomen. Renteverplichtingen

338

156

53

9

-

-

556

De gemiddelde effectieve rentevoet van de leningen die langer dan een jaar uitstaan bedraagt 1,71% (exclusief effect derivaten). De financial lease verplichtingen betreffen voornamelijk overeenkomsten met betrekking tot de productie-apparatuur. De netto boekwaarde op 31 december 2015 van deze activa bedraagt € 9,3 mln. Aan het einde van de looptijd heeft RSG het recht om de activa te kopen tegen de in de overeenkomst vastgestelde waarde. Voor de gestelde zekerheden van de rentedragende leningen wordt verwezen naar toelichting 33: kredietinstellingen.

Ontmanteling

Voor de diepdrukpersen van RSG geldt dat aan het einde van de levensduur ontmantelingskosten moeten worden gemaakt. RSG treft voor deze verplichting een voorziening ontmantelingskosten. Bij ingebruikname van het betreffende actief geldt onder IAS 16 dat de verplichting geheel dient te worden opgenomen tegen contante waarde en dient te worden bijgeteld bij de verkrijgingsprijs van het actief. Na het ontmantelen van een aantal buiten gebruik gestelde persen is gebleken dat de opbrengsten van deze persen de kosten voor het verwijderen overtreffen zodat de noodzaak voor het aanhouden van de voorziening voor ontmantelingskosten is komen te vervallen. De in het verleden getroffen voorziening is in 2014 vrijgevallen ten gunste van het resultaat.

In het volgende overzicht wordt informatie verstrekt over de rentedragende leningen en leaseverplichtingen op 31 december 2014: (bedragen x € 1.000)

Vaste rente Leningen Leaseverplichtingen

binnen 1 jaar

1-2 jaar

2-3 jaar

3-4 jaar

4-5 jaar

meer dan 5 jaar

totaal

6.250 3.658 9.908

2.474 2.474

2.152 2.152

1.158 1.158

387 387

-

6.250 9.829 16.079

Teneinde inzicht te geven in de andere liquiditeitsstromen verbonden aan de rentedragende leningen en leaseverplichtingen is onderstaande informatie opgenomen. Renteverplichtingen

643

301

166

57

9

-

1.176

Disconteringsvoet

De gehanteerde disconteringsvoet voor alle voorzieningen bedraagt 2,5% (2014: 2,5%).


De gemiddelde effectieve rentevoet van de leningen die langer dan een jaar uitstaan bedraagt 3,07% (exclusief effect derivaten). De financial lease verplichtingen betreffen voornamelijk overeenkomsten met betrekking tot de productie-apparatuur. De netto boekwaarde op 31 december 2014 van deze activa bedraagt € 12,3 mln. Aan het einde van de looptijd heeft RSG het recht om de activa te kopen tegen de in de overeenkomst vastgestelde waarde. Voor de gestelde zekerheden van de rentedragende leningen wordt verwezen naar toelichting 33: kredietinstellingen.



Rentedragende lening

De kredietovereenkomst van ING Bank loopt tot 31 maart 2016 en is inmiddels verlengd tot 31 maart 2017. Op 16 maart 2015 is het blote eigendom van de terreinen en gebouwen van de voormalige drukkerij Roto Smeets Utrecht verkocht. Uit de opbrengst is, naast de overeengekomen aflossingen in 2015, € 3,5 mln afgelost op de lening van ING Bank. De lening (pro resto 31 december 2015 € 1,9 mln) zal na de 2 aflossingen van € 0,2 mln ultimo januari en februari 2016 met ingang van 30 september 2016 tot 31 januari 2017 (met € 0,2 mln per maand en een eindaflossing van € 0,5 mln per 31 maart 2017) worden afgelost. De solvabiliteitseis bedraagt 20%. De overige condities zijn conform de bestaande termijnleningsovereenkomst van 17 augustus 2010, aangevuld met een verpanding van de huuropbrengsten van de vastgoedbeleggingen Utrecht en Heerhugowaard. De rente bedraagt 225 basispunten boven 3-maands Euribor-tarief. 32. Handelsschulden en overige verplichtingen In het volgend overzicht wordt informatie verstrekt over de handelsschulden en overige verplichtingen: (bedragen x € 1.000)

Handelsschulden Vakantietegoeden en -toeslag Salarissen en winstdeling Overig Stand op 31 december

2015

2014

23.126 6.006 1.829 6.386 37.347

20.222 7.393 658 7.265 35.538

Voor deze faciliteit, alsmede de leaseverplichting bij ABN AMRO Lease en de factoringovereenkomst bij ABN AMRO Commercial Finance, gelden de volgende belangrijkste convenanten: - Maximale Debt/EBITDA ratio van 3,5 - Debt Service Coverage ratio van minimaal 1,1 - Maximale Capex van 6,0 mln in 2016 - Loan-to-value van het rekening-courant krediet maximaal 50% De rentevergoeding bestaat uit een individuele toeslag van 450 basispunten vermeerderd met een ABN AMRO Bank markttoeslag boven 1-maands Euribor met een bereidstellingsprovisie van 1% per jaar over het gemiddelde niet opgenomen bedrag per kwartaal. Ultimo 2015 is voldaan aan alle convenanten. Op 1 april 2016 en 1 april 2017 zal de opslag met 0,5% stijgen tot respectievelijk 500 en 550 basispunten. Op 2 maart 2016 is de kredietovereenkomst aangepast met het verstrekken van een tijdelijke overbruggingsfinanciering van € 5,5 mln tot € 15,875 mln. Op 1 juli zal de bank de kredietlimiet verlagen met € 5,5 mln. Het tijdelijk overbruggingskrediet kan afgelost worden door : - Storting vanuit de aandeelhouders; - Verbeterde performance; - Verkoop van leegstaand/verhuurd vastgoed - Facturatie vanuit Nederland van de Antok debiteuren die aanmerking komen voor financiering vanuit ABN AMRO Commercial Finance N.V. 34. Financiële derivaten

Handelsschulden zijn niet rentedragend en hebben over het algemeen een betaaltermijn van 30 – 60 dagen.


2015

2014

33. Kredietinstellingen

Renteswaps Valutatermijncontracten Stand op 31 december

223 391 614

274 1.215 1.489


2015

2014

Factoring Rekening-courant Kredietinstellingen

22.469 9.863 32.332

27.839 10.143 37.982

Het financiële beleid van RSG is erop gericht op korte termijn de effecten van koersen renteschommelingen op het resultaat te beperken en op lange termijn de marktwisselkoersen en -rentes te volgen. RSG maakt gebruik van financiële derivaten om de financiële risico’s die verbonden zijn aan bedrijfsactiviteiten te beheersen, waarbij met financiële derivaten geen speculatieve posities worden ingenomen. De vennootschap maakt gebruik van diverse financiële instrumenten teneinde valuta- en renterisico’s te beperken.

Factoring

Renteswaps

De huidige factorovereenkomst met ABN AMRO Commercial Finance heeft een looptijd tot 31 december 2017. De overeenkomst heeft betrekking op een kredietfaciliteit in rekening-courant met een financiering tot ten hoogste 90% van de aan ABN AMRO Commercial Finance verpande vorderingen. De rente bedraagt 250 basispunten boven 1-maands Euribor-tarief vermeerderd met de ABN AMRO Bank markttoeslag, totaal met een minimum van 3,0%, te vermeerderen met 0,25% risicopremie. De factorvergoeding bedraagt 0,035% met een minimum van € 120.000 per jaar. Zoals beschreven bij het rekening-courant krediet van ABN AMRO Bank is ABN AMRO Commercial Finance op 22 december 2015, middels een bijstellingsovereenkomst van de hypotheek- en pandnemer, toegetreden tot de krediethypotheek eerste in rang groot € 25 mln. Op 2 maart 2016 is de lopende factorovereenkomst als onderdeel van een revisie van de ABN AMRO Bank faciliteiten aangepast. De bevoorschottingpercentage is op 21 maart 2016 met 20% worden verlaagd tot 70%. De faciliteit is gemaximeerd tot € 23 mln. Aan dit krediet zijn dezelfde ratio’s verbonden als aan het rekening-courant krediet bij ABN AMRO Bank.

Voor de afdekking van het renterisico van de financiering met variabele interest wordt gebruik gemaakt van een renteswap waarbij RSG zich verplicht om op vooraf overeengekomen momenten het verschil tussen de 1-maands interbancaire en de overeengekomen rentetarieven te v errekenen. Voor de afdekking van het renterisico van de financiering met variabele interest is een renteswap van € 10,0 mln afgesloten. De renteswap is gebaseerd op een vaste rente van 0,94% op basis van 1-maands Euribor met als einddatum 1 oktober 2017. Er wordt geen hedge-accounting toegepast.

Rekening-courant ABN AMRO Bank

Met ABN AMRO Bank is op 13 maart 2015 een overeenkomst getekend waarbij de kredietfaciliteit van € 11,0 mln is gecontinueerd tot 31 december 2017. Deze faciliteit wordt met € 0,125 mln per kwartaal verminderd. Aan dit krediet is een krediethypotheek van € 25 mln in hoofdsom verbonden, te vermeerderen met 40% voor rente en kosten. Het onroerend goed van Roto Smeets Deventer te Deventer, Roto Smeets Etten te Etten-Leur, Roto Smeets Weert te Weert en Senefelder Misset te Doetinchem zijn verbonden met deze lening. Daarnaast is er een tweede hypotheek gevestigd op het onroerend goed te Eindhoven, Heerhugowaard en Utrecht. Tevens is pandrecht verleend op aandelen van alle 100% dochtermaatschappijen gevestigd in Nederland. De wederzijdse surplusgarantie ten behoeve van ABN AMRO Lease en van ABN AMRO Commercial Finance zal worden gecontinueerd.


Op 31 december zijn de afgesloten renteswaps als volgt te specificeren: (bedragen x € 1.000)


2015

looptijd

1-maands interest

10.000

1 oktober 2017

0,94%

2014

looptijd

1-maands interest

10.000

1 oktober 2017

0,94%

3-maands interest

marktwaarde 2015

- 223 3-maands interest

marktwaarde 2014

- 274




Valutatermijncontracten

RSG dekte ultimo 2015 GBP 3,8 mln (2014: GBP 8,6 mln) van haar geschatte netto cashflow in GBP na 2015 af door middel van average rate valutatermijncontracten en average rate valutaopties, bij een gemiddelde pondenkoers over de vier kwartalen van 2015 van GBP 0,73 per euro. RSG dekte ultimo 2015 SEK 38,8 mln (2014: SEK 34,7 mln) van haar geschatte netto cashflow in SEK na 2015 af door middel van average rate valutatermijncontracten bij een gemiddelde SEK-koers over de vier kwartalen van 2015 van SEK 9,36 per euro. Op deze afdekkingen wordt cash flow hedge accounting toegepast. (bedragen x € 1.000)

EUR / GBP contracten EUR / SEK contracten

valuta (bedragen x 1.000)

GPB

SEK

2015

2014

- 372 - 19 - 391

- 1.251 36 - 1.215

Investeringsverplichting

Per balansdatum zijn investeringsverplichtingen aangegaan tot een bedrag van € 0,9 mln (2014: € 1,5 mln). Huur en operationele leaseverplichting

36 -

Langlopende verplichtingen uit hoofde van huurcontracten zijn aangegaan voor een bedrag van € 1,8 mln (2014: € 1,4 mln). In de winsten verliesrekening zijn onder de overige bedrijfskosten € 0,7 mln (2014: € 0,8 mln) aan huurbetalingen verwerkt. Langlopende verplichtingen uit hoofde van operationele leaseovereenkomsten zijn aangegaan voor een bedrag van € 1,2 mln (2014: € 1,4 mln). Van de operationele leaseovereenkomsten heeft € 0,7 mln een looptijd korter dan 1 jaar, € 0,5 mln een looptijd tussen de 1 en 5 jaar en heeft geen van de operationele leaseovereenkomsten een looptijd langer dan 5 jaar. In de winsten verliesrekening zijn onder overige bedrijfskosten € 1,2 mln (2014: € 1,5 mln) aan operationele leasebetalingen verwerkt. De huurverplichtingen hebben betrekking op bedrijfspanden, de operationele leaseovereenkomsten het wagenpark.

36

Bankgaranties

vervaltermijn

verkoop na 31-12-2015

verkoop na 31-12-2014

marktwaarde 2015 (x € 1.000)

marktwaarde 2014 (x € 1.000)

2015 2016 2017

3.625 170 3.795

7.104 1.500 8.604

- 372 - 372

- 1.022 - 229

34.400 4.400 38.800

34.700 34.700

- 17 -2 - 19

2015 2016 2017

35. Niet in de balans opgenomen rechten en v erplichtingen

- 1.251

Per balansdatum bedragen de uitstaande bankgaranties € 0,2 mln (2014: € 0,3 mln). 36. Doelstellingen en beleid inzake beheer van fi nanciële risico’s De belangrijkste financiële instrumenten (buiten derivaten) van RSG omvatten handelsvorderingen, rentedragende leningen en kredieten, financiële leaseovereenkomsten en handelsschulden. Behoudens de financiële derivaten zijn alle posten te kwalificeren als leningen en vorderingen die worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs. RSG maakt tevens gebruik van financiële derivaten, waarbij het voornamelijk om renteswaps en valutatermijncontracten gaat. Het doel is de door RSG gelopen rente- en valutarisico’s met betrekking tot haar bedrijfsactiviteiten en financieringsbronnen te beheersen. RSG handelt niet in financiële instrumenten. De belangrijkste risico’s die voortvloeien uit de financiële instrumenten van RSG zijn rente-, liquiditeits-, valuta- en kredietrisico’s. De Raad van Bestuur beoordeelt en geeft haar goedkeuring aan het beleid voor de beheersing van deze risico’s (zie de volgende samenvatting). Kapitaalbeheer

Doelstelling van het concern is het om een sterke financiële positie te behouden en daardoor aandeelhouderswaarde te creëren. Op concernniveau wordt een margedoelstelling van EBITDA /TW van minimaal 20% nagestreefd met een return on capital employed van 8%. Dit bij een minimale solvabiliteit van 30%, een schuld/ EBITDA ratio van maximaal 3 en EBITDA / rentelasten ratio van minimaal 4,75.


De vennootschap focust zich hierbij op free cashflow met een gedisciplineerd investeringsbeleid voor de langere termijn en strikte bewaking van kosten en werkkapitaal. In het huidige economische klimaat is een solide financiële balanspositie cruciaal voor het vertrouwen van klanten, leveranciers, aandeelhouders en werknemers. De werkelijke ratio's zijn opgenomen in de kerncijfers op pagina 9 van het jaarverslag. Marktrisico

Het marktrisico heeft betrekking op het stijgen van de grondstofprijzen. Grondstoffen beslaan historisch meer dan 50% van de omzet. Het is dan ook evident dat het bedrijfsproces sterk afhankelijk is van beschikbaarheid en prijsontwikkeling van deze grondstoffen. In veel van deze grondstoffen (papier, inkt) speelt de energieprijs een belangrijke rol, dit naast de eigen afhankelijkheid van beschikbaarheid en prijs van energie. Bewegingen op de energie- en grondstoffenmarkt hebben dan ook een direct effect op de marge van de bedrijfstak. Hogere kosten voor grond- en hulpstoffen zorgen voor hogere operationele kosten die in deze markt met hoge prijsdruk vaak niet doorberekend kunnen worden aan klanten. RSG maakt centrale afspraken met alle leveranciers van grondstoffen en energie. Indien een of meer van de leveranciers van het bedrijf contracten beëindigen of de prijzen zodanig verhogen dat RSG besluit tot beëindiging van de contracten, kan het bedrijf worden gedwongen naar andere leveranciers te zoeken. Dit kan leiden tot hogere kosten en lagere inkomsten en kan bijgevolg een negatieve impact op de financiële positie van RSG hebben. Bij een verlaging c.q. verhoging van de grondstofprijzen met 1% en alle overige variabelen constant gehouden, zou het resultaat over het jaar, na belastingen, € 0,9 mln hoger/lager zijn geweest (2014: € 1,0 mln hoger/lager). Renterisico

Het beleid van RSG is de rentelasten te beheersen door een combinatie van schulden met vaste en variabele rentepercentages. RSG heeft zich ten doel gesteld 40 tot 60% van haar leningen tegen vaste rentetarieven aan te houden. Om deze combinatie kosteneffectief te beheersen, sluit RSG renteswaps af, waarbij RSG zich verplicht om op vooraf overeengekomen momenten het verschil tussen de vaste en variabele rentetarieven, berekend op basis van een overeengekomen fictieve hoofdsom, om te wisselen. Het door RSG gelopen risico door fluctuaties in de marktrentes heeft voornamelijk betrekking op de langlopende verplichtingen van RSG met een variabele rente. RSG heeft door middel van een renteswap € 10 mln aan variabele schulden omgezet in een vast rentepercentage van 0,94% met als einddatum 1 oktober 2017. Indien het Euribor rentepercentage per 31 december 2015 100 basispunten hoger/lager was geweest en alle overige variabelen constant waren gehouden, zou het resultaat over het jaar na belastingen (inclusief de afdekkingsinstrumenten) € 0,22 mln hoger/lager zijn geweest (2014: € 0,28 mln hoger/lager).



Liquiditeitsrisico

De primaire doelstelling van liquiditeitsbeheer is ervoor te zorgen dat er altijd en overal voldoende liquiditeiten beschikbaar zijn om RSG in staat te stellen om haar betalingsverplichtingen te voldoen. Op 13 maart 2015 is de lopende factorovereenkomst als onderdeel van een revisie van de ABN AMRO Bank faciliteiten aangepast. De bevoorschotting zal begin 2016 worden beperkt tot 70%. De faciliteit wordt gemaximeerd tot € 23 mln. Tegenover de lagere bevoorschotting staat dat de faciliteit niet verder beperkt wordt wegens royement van de 2e hypothecaire inschrijving op het vastgoed en het pandrecht op de verkochte machines van RSGS. Aan dit krediet zijn dezelfde ratio’s verbonden als aan het rekening-courant krediet bij de ABN AMRO Bank. De overeenkomst heeft een looptijd tot eind 2017. De kredietovereenkomst van ING Bank is inmiddels verlengd tot 31 maart 2017. Op 16 maart 2015 is het blote eigendom van de terreinen en gebouwen van de voormalige drukkerij Roto Smeets Utrecht verkocht. Uit de opbrengst is € 3,5 mln afgelost op de lening van ING Bank. Indien het onroerend goed gelegen aan de Looyenbeemd te Eindhoven voor 1 oktober 2016 verkocht wordt zal het restant van de lening integraal worden afgelost. Indien het pand op 1 oktober niet verkocht is zal tussen 1 oktober 2016 en 31 maart 2017 (€ 0,2 mln per maand en een eindaflossing van € 1,5 mln per 31 maart 2017) de lening worden afgelost. De overige condities zijn ongewijzigd gebleven. De lopende kredietfaciliteit met de ABN AMRO Bank is gecontinueerd tot 31 december 2017 op basis van aanvullende zekerheden en aangepaste ratio’s. Hierdoor is de financiering voor het komende jaar zeker gesteld en kunnen de fluctuaties in de liquiditeit als gevolg van het seizoenspatroon waar RSG mee te maken heeft opgevangen worden. Voor een nader overzicht van de rentedragende leningen en leaseverplichtingen gerangschikt op basis van het einde van de looptijd wordt verwezen naar toelichting 31. Voor een nader overzicht van de derivaten wordt verwezen naar toelichting 34. Voor de kortlopende vorderingen en schulden is sprake van een reguliere vervalkalender binnen 60 dagen. Valutarisico

RSG loopt valutarisico’s op transacties. Deze risico’s worden gelopen op verkopen of aankopen die door bedrijfsonderdelen in een andere dan de functionele valuta worden verricht. Ongeveer 20% van de verkopen van RSG luiden in een andere valuta dan de functionele valuta van het bedrijfsonderdeel dat de verkopen verricht, terwijl bijna 95% van de kosten in de functionele valuta van het bedrijfsonderdeel luiden. RSG verplicht alle bedrijfsonderdelen om valutatermijncontracten te gebruiken voor de eliminering van de valutarisico’s op individuele transacties van meer dan € 0,1 mln, waarvan de betaling meer dan één maand nadat RSG een verplichting of vordering is aangegaan voor de verkoop of aankoop, wordt verwacht. De valutatermijncontracten dienen in dezelfde valuta te luiden als de onderliggende transactie. Het beleid van RSG is geen valutatermijncontracten af te sluiten totdat een verplichting is ontstaan. RSG onderhandelt over


de voorwaarden van de afdekkingsderivaten zodat zij in overeenstemming zijn met de afgedekte post om de effectiviteit van de afdekking te maximaliseren. Als de euro op 31 december 2015 met 10% was gedaald/ gestegen ten opzichte van de Britse pond/Zweedse kroon en alle overige variabelen constant waren gebleven zou het resultaatsimpact minimaal zijn gezien de afdekking. De stijging en daling van de euro per 31 december 2015 ten opzichte van de Hongaarse forint met 10% zou het vermogen € 0,1 verhogen/verlagen (2014: nihil).

In de tabel wordt het maximale kredietrisico weergegeven:

Financiële vaste activa Handelsvorderingen Overige vorderingen Geldmiddelen

2015

2014

1.135 33.409 9.797 631 44.972

11 37.039 6.397 740 44.187

Kredietrisico

Het kredietrisico heeft betrekking op het niet nakomen van een verplichting door een tegenpartij. Het gaat hierbij om zowel feitelijke betalingsachterstanden als negatieve waardeveranderingen door de toegenomen waarschijnlijkheid van betalingsachterstanden. RSG kent procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij of op elke markt te beperken. Deze procedures en de spreiding over een veelheid van afnemers beperken de blootstelling van RSG aan kredietrisico’s. RSG beperkt het kredietrisico door gebruik te maken van kredietlimieten per debiteur, per financiële instelling en door uitsluitend zaken te doen met financiële instellingen met een hoge kredietwaardigheid. Op balansdatum waren er geen significante concentraties van kredietrisico. Met betrekking tot treasury-activiteiten wordt erop toegezien dat financiële transacties uitsluitend worden afgesloten met partijen die volgens Moody’s een kredietrating hebben van P1 (voor kortetermijninstrumenten) of A3 (voor langetermijninstrumenten). Op businessgroepniveau worden de uitstaande vorderingen voortdurend bewaakt door het management van de bedrijfsonderdelen, vooral door indeling naar ouderdom (zie toelichting 23). Daarbij wordt adequaat rekening gehouden met de onderkende kredietrisico’s. Het is dan ook niet waarschijnlijk dat er significante verliezen zullen ontstaan met betrekking tot vorderingen waarmee geen rekening is gehouden. Het maximale kredietrisico waaraan RSG onderhevig is komt overeen met de boekwaarde van de in de balans opgenomen financiële activa, inclusief afgeleide financiële instrumenten met een positieve marktwaarde. Op de verslagdatum waren er geen significante overeenkomsten of financiële instrumenten beschikbaar die het maximale kredietrisico waaraan de onderneming onderhevig is zouden verminderen. Over het geheel gezien bestaat de maximale blootstelling aan kredietrisico uit de boekwaarde van financiële activa, inclusief financiële derivaten, op de balans.

Reële waarde

De reële waarde van de financiële activa en passiva wijkt nagenoeg niet af van de boekwaarde. Reële waarde van financiële instrumenten Onderstaande tabel geeft een overzicht van de boekwaarde en de geschatte reële waarde van financiële instrumenten: boekwaarde op 31-12-2015

reële waarde op 31-12-2015

boekwaarde op 31-12-2014

reële waarde op 31-12-2014

Activa Financiële vaste activa Handelsvorderingen Overige vorderingen Liquide middelen

1.135 33.409 9.797 631

1.135 33.409 9.797 631

11 37.039 6.397 740

11 37.039 6.397 740

Verplichtingen Rentedragende leningen/leaseverplichtingen Kredietinstellingen Handelsschulden en overige v erplichtingen Financiële derivaten

8.330 32.332 37.347 614

8.330 32.332 37.347 614

16.079 37.982 35.538 1.489

16.079 37.982 35.538 1.489



37. Informatie over verbonden partijen De geconsolideerde jaarrekening bevat de jaarrekening van Roto Smeets Group en de hieronder ressorterende v ennootschappen:

situatie per 31 december

statutaire vestigingsplaats

land van vestiging

% belang 2015

% belang 2014

Roto Smeets Group BV

Deventer

Nederland

100

100

Verkoopkantoren Roto Smeets BV

Print Productions Roto Smeets Deventer BV Roto Smeets Etten BV Roto Smeets Weert BV Senefelder Group BV Senefelder Misset BV Periodieken Services Holland BV NextGen Publishers BV Roto Smeets GS BV Roto Smeets Grafische Nabewerking BV De Wit Grafische Projecten BV Roto Smeets Services BV Antok Nyomdaipari Kft.


Marketing Communications MPG Holding BV

statutaire vestigingsplaats

land van vestiging

% belang 2015

% belang 2014

Amstelveen

Nederland

100

100

Amstelveen Curaçao Capelle ad IJssel New York

Nederland Nederland Nederland U.S.A.

100 100 100 100

100 100 100 100

Hilversum Hilversum Hilversum Utrecht Hilversum

Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland

100 100 100 100

100 100 100 40 100

Purmerend Heerhugowaard Breda

Nederland Nederland Nederland

100 100 100

100 100 100

Hieronder ressorterende vennootschappen:

Amsterdam

Nederland

100

100

Brussel Hellebæk Bielefeld Brussel Parijs Sawbridgeworth Täby

België Denemarken Duitsland België Frankrijk Verenigd Koninkrijk Zweden

100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100

Deventer Etten Leur Weert Doetinchem Doetinchem Arnhem Vlaardingen Utrecht Eindhoven Eindhoven Hilversum Celldomölk

Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Hongarije

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Hieronder ressorterende vennootschappen:

Roto Smeets Belgium NV/SA Roto Smeets Denmark A/S Roto Smeets Deutschland GmbH Media Extra NV Roto Smeets France SA Roto Smeets Ltd Roto Smeets Sweden AB

situatie per 31 december

MediaPartners Group BV Draft Artwork & Designhouse NV Leads to Loyals BV MPG Concepts Inc Overige vennootschappen Roto Smeets Prepress BV Roto Smeets De Boer Personeels BV Multi Media Centrum BV Business Media BV Roto Smeets De Boer Beheer BV Hieronder ressorterende vennootschappen: Henkes Senefelder BV PlantijnCasparie Heerhugowaard BV PlantijnCasparie Breda BV



Als verbonden partijen van Roto Smeets Group B.V. worden naast de deelnemingen met invloed van betekenis aangemerkt de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van Roto Smeets Group B.V. In het verslagjaar hebben geen transacties plaatsgevonden tussen de Raad van Bestuur, Raad van Commissarissen en Roto Smeets Group B.V. anders dan voortvloeiend uit arbeidsovereenkomst en opgenomen onder toelichting 38.

Door deze verdere inkrimping van de printdivisie zal de span-of-control van het management nog verder afnemen. Bij een reductie naar nog drie drukkerijen in Nederland ligt het voor de hand om deze alle drie samen te voegen in één divisie. Daarmee kunnen de indirecte functies van de drukkerijen en een aantal holdingfuncties geïntegreerd worden, hetgeen tot een verdere besparing zal leiden. Door deze integratie zullen naast de 90 medewerkers van Roto Smeets Etten circa 37 arbeidsplaatsen vervallen. Deze plannen worden momenteel verder uitgewerkt. De financiële gevolgen van deze reorganisatie kunnen derhalve nog niet betrouwbaar worden ingeschat.

38. Remuneratie bestuurders en commissarissen Raad van Bestuur

vast periodiek

variabele beloning

pensioen verplichtingen

(bedragen x € 1)

J.A. de Haas

totaal

vast periodiek

variabele beloning

pensioen verplichtingen

2015

463.088

193.078

10.050

666.216

totaal 2014

391.681

144.809

43.969

40. Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum Aangezien verwacht wordt dat de markt voor hoge oplages en catalogi in de grafische industrie verder zal afnemen is op 14 april 2016 besloten de locatie in Etten-Leur per 1 januari 2017 te sluiten.

580.459

De vaste periodieke remuneratie bestaat uit een bezoldiging van € 393.032 inclusief vakantiegeld, een pensioencompensatieregeling van € 64.531 en een onkostenvergoeding van € 5.525. Raad van Commissarissen

vaste beloning

onkostenvergoeding

(bedragen x € 1)

H.C.A. Groenen H.C.P. Noten* R. Blom J.H.M. Rijper

vaste beloning

2015

25.200 12.600 32.000 25.200 95.000

2.000 1.000 4.000 2.000 9.000

onkostenvergoeding 2014

25.200 25.200 32.000 25.200 107.600

2.000 2.000 4.000 2.000 10.000

2015

2014

-

-

-

-

*) De heer H.C.P. Noten is per 1 juli 2015 teruggetreden uit de Raad van Commissarissen. 39. Uitgekeerd en voorgesteld dividend (bedragen x € 1.000)

Vastgesteld en uitgekeerd gedurende het boekjaar Dividend op gewone aandelen voor 2014 € -,- (2013: € -,-) Voorgesteld ter goedkeuring aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Dividend op gewone aandelen voor 2015 € -,- (2014: € -,-)



Jaarrekening - Vennootschappelijke jaarrekening

Jaarrekening - Vennootschappelijke winsten verliesrekening

Algemeen


De vennootschappelijke jaarrekening is opgesteld op basis van Titel 9 van Boek 2 BW, waarbij gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid ingevolge artikel 2:362 lid 8 BW om de IFRSgrondslagen toe te passen zoals deze in de geconsolideerde jaarrekening worden toegepast.

Overige resultaten na belasting Resultaat deelnemingen (na belastingen) Nettoresultaat

2015

2014

- 1.654 1.971 317

- 10.287 - 5.908 - 16.195

Grondslagen van waardering en resultaatbepaling

Voor de grondslagen van waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de grondslagen zoals die in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen en zoals deze eveneens gelden voor de vennootschappelijke jaarrekening, tenzij anders vermeld. Deelnemingen

De deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd tegen netto-vermogenswaarde. De verslagdata van de groepsmaatschappijen zijn gelijk en de grondslagen voor financiële verslaggeving zijn in overeenstemming met die van RSG voor soortgelijke transacties en gebeurtenissen in vergelijkbare omstandigheden. Consolidatie

2015 is het eerst jaar dat de geconsolideerde jaarrekening voor Roto Smeets Group B.V. wordt opgesteld. In voorgaande jaren betrof het beursgenoteerde Roto Smeets Group N.V. en had de vennootschap zich op grond van artikel 403 lid 1f BW 2 hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de uit rechtshandelingen voortvloeiende schulden van alle binnenlandse 100% groepsmaatschappijen. Vanwege de verkoop van de activiteiten van de N.V. zijn de 403-verklaringen ingetrokken.



Jaarrekening - Vennootschappelijke balans per 31 december 2015


Toel.

2015

2014

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Deelnemingen Uitgestelde belastingvordering Vastgoedbeleggingen Overige financiële vaste activa

Vlottende activa Vorderingen Geldmiddelen en kasequivalenten

Totaal activa



Toel.

2015

2014

6

18 45.570 - 12.474 33.114

18 68.905 2.189 - 15.575 55.537

2.049 1.900 5.631 41.091 50.671

1.475 6.250 9.441 47.949 65.114

83.785

120.651

PASSIVA 1 2 3 4

5

363 682 44.931 3.942 525 2.250 52.693

445 885 43.011 4.357 3.250 51.948

31.090 2 31.092

68.701 2 68.703

83.785

120.651

Eigen vermogen Geplaatst aandelenkapitaal Agio Herwaarderingsreserve Overige reserves

Verplichtingen Voorzieningen Leningen Lease verplichtingen Overige schulden

Totaal passiva

7 8 9

10

11


Jaarrekening - Vennootschappelijk overzicht van mutaties in het eigen vermogen per 31 december 2015


Stand op 1 januari 2015 Resultaat na belastingen Dividend Overige mutaties Ongerealiseerde resultaten na belastingen Totaal gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten na belastingen

Stand op 31 december 2015


geplaatst kapitaal

agio

herwaarde ringsreserve

overige reserves

totaal

18

68.905

2.189

- 15.575

55.537

-

- 23.335 -

- 2.189 -

317 2.189 595

317 - 23.335 595

-

- 23.335

- 2.189

3.101

- 22.423

18

45.570

-

- 12.474

33.114

Jaarrekening - Vennootschappelijk overzicht van mutaties in het eigen vermogen per 31 december 2014


Stand op 1 januari 2014 Resultaat na belastingen Dividend Overige mutaties Ongerealiseerde resultaten na belastingen Totaal gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten na belastingen

Stand op 31 december 2014

geplaatst kapitaal

agio

herwaarderingsreserve

overige reserves

totaal

18

68.905

3.164

12

72.099

-

-

- 975 -

- 15.220 - 367

- 16.195 - 367

-

-

- 975

- 15.587

- 16.562

18

68.905

2.189

- 15.575

55.537


Jaarrekening - Toelichting op de vennootschappelijke balans

2. Materiële vaste activa

1. Immateriële vaste activa

Het volgende overzicht geeft het verloop weer gedurende 2015:

Het volgende overzicht geeft het verloop weer gedurende 2015: (bedragen x € 1.000)

Stand op 1 januari 2015 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties in boekwaarde Investeringen Afschrijvingen Saldo Stand op 31 december 2015 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

Software

575 - 130 445

- 82 - 82

575 - 212 363

De afschrijvingstermijnen kunnen als volgt worden samengevat: Software: 3 - 5 jaar






totaal

384 - 300 84

24 - 24 -

4.033 - 3.232 801

-

4.441 - 3.556 885

- 45 - 45

-

72 - 229 - 157

-

72 - 275 - 203

384 - 345 39

24 - 24 -

4.105 - 3.462 643

-

4.514 - 3.831 682

Stand op 1 januari 2015 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties in boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Activa in gebruik genomen Afschrijvingen Saldo Stand op 31 december 2015 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde De afschrijvingstermijnen kunnen als volgt worden samengevat:

Bedrijfsgebouwen: 5 – 50 jaar; Machines en installaties: 7 – 12,5 jaar; Overige vaste activa: 3 – 5 jaar. Het volgende overzicht geeft het verloop weer gedurende 2014: (bedragen x € 1.000)

Software

Materiële vaste activa Het volgende overzicht geeft het verloop weer gedurende 2014:

Stand op 1 januari 2014 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties in boekwaarde Investeringen Afschrijvingen Saldo Stand op 31 december 2014 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde De afschrijvingstermijnen kunnen als volgt worden samengevat: Software: 3 - 5 jaar

575 - 48 527

- 82 - 82

575 - 130 445






totaal

384 - 255 130

24 - 24 -

3.692 - 2.950 742

87 87

4.188 - 3.229 959

- 45 - 45

-

254 87 - 282 59

- 87 - 87

254 - 328 - 74

384 - 300 84

24 - 24 -

4.033 - 3.232 801

-

4.441 - 3.556 885

Stand op 1 januari 2014 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties in boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Activa in gebruik genomen Afschrijvingen Saldo Stand op 31 december 2014 Cumulatieve aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde De afschrijvingstermijnen kunnen als volgt worden samengevat:

Bedrijfsgebouwen: 5 – 50 jaar; Machines en installaties: 7 – 12,5 jaar; Overige vaste activa: 3 – 5 jaar.




3. Deelnemingen (bedragen x € 1.000)

Stand op 1 januari Resultaat deelnemingen Koersresultaat deelnemingen Overige mutaties Stand op 31 december

7. Agio 2015

2014

43.011 1.971 - 23 - 29 44.931

49.316 - 5.908 - 124 - 272 43.011

4. Vastgoedbeleggingen (bedragen x € 1.000)

2015

2014

Vastgoedbeleggingen

525

-


Stand op 1 januari Dividend Mutaties Stand op 31 december

2015

2014

68.905 - 23.335 45.570

68.905 68.905

RSG BV heeft in de jaren vóór 2015 een vordering gekregen op RSG NV. Dit is (voornamelijk) ontstaan uit het verstrekken van liquide middelen voor dividenduitkeringen die RSG NV aan haar aandeelhouders heeft gedaan in het verleden. De post stond op 31 december 2014 op de balans van RSG BV verantwoord als 'Geassocieerde deelnemingen/joint ventures' (zie ook Toelichting 20). Om RSG NV (na verkoop van RSG BV) 'schoon' te kunnen opleveren heeft IMS de schuld aan RSG BV overgenomen. Op 16 juli 2015 heeft RSG BV een dividenduitkering ter grootte van de vordering op IMS gedaan, waarmee deze vordering is verrekend. 8. Herwaarderingsreserve

De vastgoedbelegging bestaat uit het onroerend goed te Utrecht. (bedragen x € 1.000)

Stand op 1 januari Overige mutatie Niet gerealiseerde waardeveranderingen Stand op 31 december

1.200 - 675 525

-

5. Overige vorderingen

Handelvorderingen Groepsmaatschappijen Overige vorderingen Stand op 31 december

2014

2.189 - 2.189 -

3.164 - 1.300 325 2.189

2015

2014

- 15.575 317 - 23 618 2.189 - 12.474

12 - 15.220 - 124 - 243 - 15.575

9. Overige reserves

Handelsvorderingen zijn niet-rentedragend en kennen een betalingstermijn van 30 - 90 dagen. (bedragen x € 1.000)

Stand op 1 januari Mutaties Herwaardering Belasting op herwaardering Stand op 31 december

2015

2015

2014

82 29.332 1.677 31.090

17 68.044 640 68.701

2015

2014


Stand op 1 januari Resultaat boekjaar Omrekening vreemde valuta buitenlandse deelnemeringen Mutatie waardering valutatermijncontracten Overige mutaties Stand op 31 december

6. Geplaatst aandelenkapitaal 10. Voorzieningen (bedragen x € 1.000)


Stand op 1 januari Mutaties Stand op 31 december

18 18

18 18

Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt negentigduizend euro (€ 90.000,00), verdeeld in negentigduizend (90.000) aandelen van één euro (€ 1,00) elk. Het aandelenkapitaal betreft 18.151 geplaatste gewone aandelen a € 1,0 nominaal.

2015 Stand op 1 januari Aangewend Afname / toename door discontering Toevoeging Vrijval Stand op 31 december Kortlopend Langlopend Stand op 31 december


reorganisatiekosten

pensioenen vutverplichtingen

milieu

totaal

47 - 1.103 1.900 844

67 -4 63

1.361 - 233 12 2 1.142

1.475 - 1.336 12 1.902 -4 2.049

370 474 844

63 63

58 1.084 1.142

428 1.621 2.049





totaal

1. De winst staat ter vrije beschikking van de algemene vergadering.

120 - 120 47 47

72 -6 67

1.537 - 96 55 - 135 1.361

1.729 - 216 55 47 - 141 1.475

2. De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voor zover het eigen vermogen groter is dan het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden.

30 17 47

67 67

211 1.150 1.361

241 1.233 1.475

3. Uitkering van winst geschiedt na de vaststelling van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. 4. Bij de berekening van de winstverdeling tellen de aandelen die de vennootschap in haar eigen kapitaal houdt niet mede, tenzij deze aandelen belast zijn met een vruchtgebruik of pandrecht of daarvan certificaten zijn uitgegeven ten gevolge waarvan het winstrecht toekomt aan de vruchtgebruiker, de pandhouder of de houder van die certificaten.

In het volgend overzicht wordt informatie verstrekt over de overige schulden:

Handelsschulden Kredietinstellingen Belastingen en premies Overige schulden Stand op 31 december

Aangezien verwacht wordt dat de markt voor hoge oplages en catalogi in de grafische industrie verder zal afnemen is op 14 april 2016 besloten de locatie in Etten-Leur per 1 januari 2017 te sluiten.

milieu

11. Overige schulden


Overige gegevens - Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum

pensioenen vutverplichtingen

reorganisatiekosten


Overige gegevens - Statutaire bepaling inzake de resultaatbestemming

2015

2014

7.996 29.869 727 2.499 41.091

3.606 38.328 3.286 2.729 47.949

Door deze verdere inkrimping van de printdivisie zal de spanof-control van het management nog verder afnemen. Bij een reductie naar nog drie drukkerijen is besloten deze alle drie samen te voegen in één divisie. Daarmee kunnen de indirecte functies van de drukkerijen en een aantal holdingfuncties geïntegreerd worden, hetgeen tot een verdere besparing zal leiden. Door deze integratie zullen naast de 90 medewerkers van Roto Smeets Etten circa 37 arbeidsplaatsen vervallen. Deze plannen worden momenteel verder uitgewerkt. De financiële gevolgen van deze reorganisatie kunnen derhalve nog niet betrouwbaar worden ingeschat.

5. Certificaten die de vennootschap houdt of waarop de vennootschap een beperkt recht heeft op grond waarvan zij gerechtigd is tot de winstuitkering, tellen bij de berekening van de winstverdeling eveneens niet mee. 6. De vennootschap mag tussentijds slechts uitkeringen doen, indien aan het vereiste van lid 2 is voldaan.

12. Niet in de balans opgenomen rechten en v erplichtingen Voor de niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen wordt verwezen naar noot 35 van de geconsolideerde jaarrekening. 13. Remuneratie bestuurders en commissarissen Voor de remuneratie van bestuurders en commissarissen wordt verwezen naar noot 38 van de geconsolideerde jaarrekening. 14. Aantal werknemers De vennootschap had zowel in 2014 als in 2015 geen werknemers in dienst. 15. Honoraria dienstverlening BDO Audit & Assurance B.V. De in het boekjaar ten laste van de vennootschap in rekening gebrachte honoraria voor het onderzoek van de jaarrekening bedragen € 250.000 (2014: € 445.000) zijnde de audit fee van de jaarrekening. Er is geen sprake geweest van overige dienstverlening door BDO Audit & Assurance B.V. Controlewerkzaamheden voor 2014 zijn uitgevoerd door EY accountants LLP. Voor 2015 door BDO Audit & Assurance B.V.



Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: De aandeelhouders en de raad van commissarissen van Roto Smeets Group B.V. Verklaring over de jaarrekening 2015

Verantwoordelijkheden van het bestuur en de raad van commissarissen voor de jaarrekening

Ons oordeel

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met EU-IFRS en met titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de onderneming in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsels moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de vennootschap te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening.

Wij hebben de jaarrekening 2015 van Roto Smeets Group B.V. te Deventer gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. Naar ons oordeel: • geeft de in dit rapport opgenomen geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Roto Smeets Group B.V. op 31 december 2015 en van het resultaat en de kasstromen over 2015 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU-IFRS) en met titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). • geeft de in dit rapport opgenomen enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Roto Smeets Group B.V. op 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met titel 9 Boek 2 BW.

Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening

De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit: 1. de enkelvoudige balans per 31 december 2015; 2. de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2015; en 3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grond slagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.

Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle fouten en fraude ontdekken.

Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’. Wij zijn onafhankelijk van Roto Smeets Group B.V. zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.


•

•

De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de vennootschap.

De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit: 1. de geconsolideerde balans per 31 december 2015; 2. de volgende geconsolideerde overzichten over 2015: de winst-en-verliesrekening, het overzicht van gerealiseerde en niet- gerealiseerde resultaten, het mutatieoverzicht eigen vermogen en het kasstroomoverzicht; en 3. de toelichting met een overzicht van de belangrijke grond slagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.

De basis voor ons oordeel

•

Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.

Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: • het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen

• •

van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving, en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een onderneming haar continuïteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen.

Wij communiceren met de raad van commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

Verklaring betreffende overige door wet- of regelgeving gestelde vereisten Andere informatie

Dit rapport omvat, naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, andere informatie. De andere informatie bestaat uit: • het bestuursverslag • de overige gegevens Wij vermelden op basis van de verplichtingen onder titel 9 Boek 2 BW en de controlestandaarden dat: • wij geen tekortkomingen hebben geconstateerd naar aanleiding van het onderzoek of het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de door titel 9 Boek 2 BW vereiste overige gegevens zijn toegevoegd; • het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening; Ons oordeel over de jaarrekening omvat niet de andere informatie en we brengen over de andere informatie geen controleoordeel of andere vorm van assurance conclusie tot uitdrukking. In het kader van onze controle van de jaarrekening is het, op basis van de controlestandaarden, onze verantwoordelijkheid om de andere informatie te lezen. Hierbij overwegen wij of een inconsistentie van materieel belang bestaat tussen de andere informatie en de jaarrekening. Hiertoe gebruiken wij de verkregen controleinformatie van de jaarrekeningcontrole en de tijdens de controle getrokken conclusies. Daarnaast gaan wij na of de andere informatie anderszins afwijkingen van materieel belang lijkt te bevatten. Als wij concluderen, gebaseerd op werkzaamheden die wij hebben uitgevoerd, dat deze andere informatie een afwijking van materieel belang bevat, zijn wij verplicht dit feit te rapporteren. Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie waaronder het opstellen van het bestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met titel 9 Boek 2 BW.

Eindhoven, 8 juni 2016 BDO Audit & Assurance B.V. namens deze,

P.P.J.G. Saasen RA


Werkmaatschappijen

Het jaarverslag over de periode van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015 heeft betrekking op alle tot het concern behorende werkmaatschappijen. De situatie op 8 juni 2016 is als volgt:

Roto Smeets Group B.V. Commercial Print divisie

Drukkerijen Roto Smeets Deventer B.V., Deventer Roto Smeets Etten B.V., Etten-Leur Antok Nyomdaipari KFT, Celldömölk, Hongarije

Roto Smeets Group B.V. Hunneperkade 4 7418 BT Deventer Postbus 822 7400 AV Deventer Telefoon: 0570 - 69 49 00 Fax: 0570 - 69 41 00 E-mail: [email protected] Site: www.rotosmeetsgroup.nl KvK: ingeschreven in het Handelsregister te Deventer onder nr. 32055676

Ontwerp en druk GrafiServices B.V.

Verkoopkantoren Roto Smeets Belgium NV/SA, Brussel Roto Smeets Denmark A/S, Kopenhagen Roto Smeets Deutschland GmbH, Bielefeld Roto Smeets France SA, Parijs Roto Smeets Ltd., Sawbridgeworth Roto Smeets Sweden AB, Täby

Portretfotografie Hilde Sneep / Bewogenfotos.nl

Publishing Services divisie

Drukkerijen Roto Smeets Weert B.V., Weert Senefelder Misset B.V., Doetinchem Overige dienstverlening Dock35 B.V. Periodieken Service Holland B.V. Handelsnamen PSH Media Sales / Hoogte 80 strategische media, Doetinchem NextGen Publishers, Doetinchem Marketing Communications divisie

MPG Holding B.V., Amstelveen MPG. B.V., Amstelveen Leads to Loyals B.V., Capelle a/d IJssel MPG Concepts Inc, New York USA

Niets uit dit verslag mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Roto Smeets Group B.V.. In het geval van eventuele tegenstrijdigheden tussen de Nederlandse en de Engelse versie van het jaarverslag en de jaarrrekening is de Nederlandstalige versie leidend.


Roto Smeets Group Postbus 822 7400 AV Deventer T 0570 69 49 00 www.rotosmeetsgroup.nl

Roto Smeets Group in 2015 Jaarverslag

Recommend Documents