Roto Smeets Group in 2014

Roto Smeets Group in 2014 MAATSCHAPPELIJK JAARVERSLAG

iPhone mobile digitale nieuwsbrief

mobile

iPod

online

eatie & re , cr al t p

n

is g

digital magazine

G

Ken

press

android

RS

vormgeving

con ce

tablet

tie isa


social media

www

e bie d e

n

tablet

print iOs

Roto Smeets Group Corporate communicatie

after press

netbook

Postbus 822 7400 AV Deventer T 0570 69 49 33 www.rotosmeetsgroup.nl

beeldscherm

android iPad

logistiek desktop notebook

Galaxy Tab

Maatschappelijk Jaarverslag Roto Smeets Group 2014

Toelichting jaarverslagen 2014 Roto Smeets Group Voor het opstellen van het maatschappelijk jaarverslag worden de richtlijnen volgens ISO 26000 gevolgd en de richtlijnen van het IIRC (International Integrated Reporting Council). Voor het financiële jaarverslag worden de Richtlijnen van de jaarverslaggeving, Titel 9, BW2 en de ‘International Financial Reporting Standards’ (IFRS), onderschreven door de Europese Unie, gevolgd. Tot vorig jaar volgde Roto Smeets Group (RSG) de GRI richtlijnen maar sinds GRI en IIRC afspraken hebben gemaakt over nauwere samenwerking op het terrein van duurzame verslaggevingsinitiatieven heeft RSG er voor gekozen niet de nieuwe GRI-4 richtlijn toe te passen maar de verslagen te laten groeien naar het model volgens het IIRC framework. RSG heeft na consultatie van de stakeholders ervoor gekozen de rapportage over financiële en niet-financiële prestaties niet in één verslag onder te brengen maar ze gesplitst te houden. Volgens de voorgestelde Richtlijn 78/660/EG, artikel 1.b, is het toegestaan de informatie van een geïntegreerd verslag te verdelen over twee losse verslagen mits de verslagen gelijktijdig verschijnen. RSG zal deze lijn, evenals voorgaande jaren, blijven volgen. In het financiële verslag verschaffen wij inzicht in de resultaten en strategie van de organisatie en in zaken die van invloed zijn op het vermogen van de organisatie om waarde te creëren op de korte, middellange en lange termijn. In het maatschappelijk verslag toont RSG de aard en kwaliteit van de organisatie, de relatie met de belangrijkste belanghebbenden en in welke mate de organisatie rekening houdt met en reageert op hun legitieme behoeften en belangen. Het merendeel van de concurrenten van RSG, in binnen- en buitenland, is niet beursgenoteerd en kent daardoor minder vergaande financiële publicatie-eisen. Dit geldt ook voor de eisen met betrekking tot de ”Nederlandse Corporate Governance Code” voor beursgenoteerde ondernemingen. Vandaar dat, daar waar het commercieel gevoelige informatie betreft, een zorgvuldige afweging wordt gemaakt met betrekking tot het al dan niet publiceren hiervan in het jaarverslag. In tegenstelling tot het financiële jaarverslag heeft RSG het maatschappelijk jaarverslag uit kostenoverwegingen niet extern laten verifiëren. De financiële cijfers die in dit verslag genoemd zijn, komen uit het financiële jaarverslag, en zijn gecontroleerd en akkoord bevonden door Ernst & Young accountants LLP. De opstelling van het cijfermatige gedeelte van het milieuverslag is uitgevoerd door TME, Institute for Applied Environmental Economics. De gegevens daarvoor komen uit de productiebedrijven die alle ISO 14001 gecertificeerd zijn, dus regelmatig door de externe auditor, BSI, beoordeeld worden. Ons inziens biedt dit voldoende objectiviteit voor de juistheid van deze informatie. De Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur hebben hun verantwoordelijkheid bij de totstandkoming van deze jaarverslagen erkend en genomen en waarborgen de integriteit ervan. Deventer, 27 maart 2015

Voor vragen over het verslag kunt u contact opnemen met: Roto Smeets Group Afdeling Corporate Communicatie Hunneperkade 4, 7418 BT Deventer 0570 69 49 33 [email protected]

Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 2014 1

Illustraties jaarverslagen 2014: kennisgebieden van de Roto Smeets Group bedrijven Op het gebied van informatie en communicatie heeft Roto Smeets Group (RSG) alle denkbare disciplines in huis. RSG is allang niet meer alleen een drukkerijconcern maar is een volwaardig grafimedia bedrijf geworden met steeds meer het accent op media. Door de expertise van de dienstverlening te delen binnen de bedrijven van RSG kunnen alle opdrachtgevers daarvan meeprofiteren. Verspreid over de beide jaarverslagen (financieel en maatschappelijk) presenteren wij cases die door deze samenwerking tot stand zijn gekomen.

Consultancy Communicatiestrategie

Creatie Design en vormgeving

Conceptontwikkeling

Redactionele verzorging

Contentmarketing

Video Customer media

Advertising Advertentie-acquisitie Advertentiemarktonderzoek Abonneewerving

Direct marketing Customer relationship management Database marketing Omni channel campaign management Reward management

JV 14-15

JV 26-27

JV 36-37

2 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 2014

JV 42-43

Prepublishing Contentmanagement Redactionele automatisering Digital asset management Database management Crossmediale ontsluiting van content

JV 98-99

Crossmedia Printmedia oplossingen

Prepress Tekst-beeldintegratie

Drukwerk

Afwerking en distributie

Diepdruk

Binden

Online publishing

Beeldlogistiek

Rotatieoffset

Tablet & Digital Publishing

Datacommunicatie

Vellenoffset

Gesegmenteerde distributie Gepersonaliseerde distributie

Interactieve Printoplossingen Mobile Publishing

Nationale en internationale verzending

Online marketing services

JV 106-107

Verpakken

MJV 10-11

MJV 26-27

MJV 44-45


Consultancy Communicatiestrategie Conceptontwikkeling Contentmarketing

Creatie

Advertising

Design en vormgeving Redactionele verzorging Video Customer media

Advertentie-acquisitie Advertentiemarktonderzoek Abonneewerving

Direct marketing Customer relationship management Database marketing Omni channel campaign management Reward management


MediaPartners Group

Senefelder Misset

MediaPartners Group is toonaangevend op het gebied van customer media en contentmarketing. Ze ontwikkelt media die de band versterken tussen A-merken, bedrijven, overheden en instellingen en hun in- en externe doelgroepen. De communicatiegroep is een moderne, professionele en ambitieuze onderneming met passie voor media en voor de doelgroepen van haar klanten.

Senefelder Misset is dé platformprovider voor uitgevers van content. Als platformprovider levert Senefelder Misset niet alleen geavanceerde printoplossingen, maar ook logistieke dienstverlening en innovatieve digitale oplossingen op het gebied van online, mobile en tablet publishing. Ook geven wij advies over en begeleiding in de gehele publishingketen. Met de nadruk op een crossmediale aanpak. Korte doorlooptijden, een optimale procesbeheersing, een grote flexibiliteit en de ‘alles onder één dak’-formule staan garant voor (online en offline) uitgeefproducten van hoogwaardige kwaliteit. Senefelder Misset richt zich op not-for-profit uitgevers (waaronder branche-, beroeps-, en patiëntenorganisaties, (vak)bonden, verenigingen en stichtingen), uitgevers van vak- en publiekstijdschriften en corporate bedrijven met uitgeefactiviteiten.

MPG voert een editorial aanpak met een team van specialisten op het gebied van strategie, conceptontwikkeling, art en copy en redactionele content. Bij MediaPartners Group zijn specialisten werkzaam op het gebied van strategie, redactionele content, design en vormgeving voor zowel gedrukte als online distributie, account- en projectmanagement, grafische technieken, en social media.

Leads to Loyals Leads to Loyals levert totaaloplossingen op het gebied van loyaliteitsprogramma's, spaarprogramma's, abonnementenbeheer en omnichannel campaign management. Voor haar opdrachtgevers adviseert en implementeert Leads to Loyals interactieve communicatie en reward programma’s voor het behouden en versterken van klantrelaties, het reactiveren van klantrelaties, het benutten van up- en cross-selling mogelijkheden en het verhogen van de customer experience. Leads to Loyals biedt hiervoor schaalbare en flexibele marketingoplossingen, waarmee de klantdialoog naar een hoger niveau wordt gebracht en de eindklant zich gewaardeerd voelt. Belangrijke opdrachtgevers van Leads to Loyals zijn Golden Tulip, Michelin, Gall&Gall en Staatsbosbeheer.

Voor meer informatie www.mediapartners.nl Stroombaan 4 1181 VX Amstelveen 020 547 36 00 [email protected]

Voor meer informatie www.leadstoloyals.nl Stroombaan 4 1181 VX Amstelveen 020 547 35 00 [email protected]


X-Media Solutions Senefelder Misset beschikt over een business unit - X-Media Solutions - die inspeelt op de toenemende vraag naar een effectieve crossmediale ontsluiting van content. X-Media Solutions adviseert uitgevers van content op het gebied van (mogelijke) nieuwe businessmodellen, de in te zetten mediakanalen en de benodigde technologieën. Vervolgens ontwerpt en realiseert X-Media Solutions diverse mediakanalen, waaronder tijdschriften, websites, digitale nieuwsbrieven, responsive digitale magazines, nieuwsapps en digitale magazines apps op tablets. Ook ondersteunt X-Media Solutions uitgevers van content met het mediumneutraal archiveren en (her)publiceren van content. Voor de realisatie van eerdergenoemde mediakanalen maakt X-Media Solutions gebruik van verschillende geavanceerde technologieën, waaronder de online tool, contentstripper.com.

Voor meer informatie www.senefelder.nl Mercuriusstraat 35 7006 RK Doetinchem 0314 35 55 10 [email protected]

www.xmediasolutions.eu Mercuriusstraat 35 7006 RK Doetinchem 0314 355 616 [email protected]



Drukwerk


Diepdruk

Binden

Online publishing

Beeldlogistiek

Rotatieoffset


Datacommunicatie

Vellenoffset

Interactieve Printoplossingen Mobile Publishing Online marketing services

Verpakken Gesegmenteerde distributie Gepersonaliseerde distributie Nationale en internationale verzending

PSH Groep

Roto Smeets GrafiServices

De PSH Groep is de partner van uitgevers over de volle breedte van het vakgebied. Dit betekent dat een uitgever (in wording) bij de PSH Groep kan aankloppen met alles waar hij of zij mee bezig is. De PSH Groep bestaat uit PSH Media Sales, PSH Publishing Support, PSH Consulting, NextGen Publishers en Hoogte 80 strategische media.

Roto Smeets GrafiServices is de gespecialiseerde vellenoffsetdrukkerij van Roto Smeets Group. Roto Smeets GrafiServices biedt grootschaligheid in combinatie met de nieuwste technieken waarmee zij zorgt voor korte doorlooptijden en een goede proces- en kostenbeheersing. Zij verzorgt de nabewerking, pre-distributie en distributie van drukwerk maar ook een uitgebreid aantal premediadiensten.

PSH Media Sales PSH Media Sales verzorgt de crossmediale mediaverkoop voor opdrachtgevers als FNV, VvAA, Picture Group en Unie KBO. We zijn een professionele commerciële partner voor onze opdrachtgevers. We werken samen met hen aan het succesvol exploiteren van hun media. PSH Publishing Support Voor elke uitgever die tijd of kennis te kort komt is PSH Publishing Support de ideale partner. Via modulaire uitgeefdiensten vullen wij daar waar nodig de gewenste diensten in voor de diverse digitale en niet-digitale media. Deze dienstverlening loopt uiteen van financieel uitgeefmanagement, marketing- en uitgeefplannen, wervingsacties tot markten lezersonderzoeken. PSH Consulting PSH Consulting is de organisatie die uitgevers adviseert wat te doen in deze ingewikkelde tijden. Alle kennis van de werkmaatschappijen van de Senefelder Groep en de PSH Groep komen hier samen. De focus ligt bij exploitatie.

Roto Smeets GrafiServices levert uiteenlopende soorten drukwerk. Van periodieken voor uitgevers, verenigingen en instellingen, tot jaarverslagen, boeken en marketingcommunicatiedrukwerk. De accountteams van Roto Smeets GrafiServices zijn geheel afgestemd op de behoefte van de opdrachtgever. Een vast team biedt continu ondersteuning tijdens ordertrajecten en geeft advies over alle aspecten van het stroomlijnen en uitvoeren van pre-media diensten tot en met distributie. Onderscheidend is de mogelijkheid om levensgrote posters, displays, landkaarten, verpakkingen en specials te produceren voor bijvoorbeeld de retail- en verpakkingsmarkt. Hiertoe beschikt zij over een grootformaat vellenoffsetpers uitgevoerd met 5 kleuren en een lakunit tot het formaat van 120 x 162 cm en nabewerkingscapaciteit

NextGen Publishers De uitgeverij van de toekomst. NextGen Publishers onderscheidt zich door uitgeven te starten vanuit de merkidentiteit en vanuit daar crossmediaal te ontwikkelen. NextGen Publishers is een uitgeverij binnen de PSH Groep waar op dit moment twee eigen uitgeefprojecten worden geexploïteerd: DJ Mag Nederland en Vastgoed Media. Hoogte 80 strategische media Hoogte 80 strategische media, is gespecialiseerd in het ontwikkelen en maken van strategische (relatie)media die opdrachtgevers helpen hun communicatiedoelstellingen te behalen. Voor meer informatie www.pshgroep.nl PSH Groep Mercuriusstraat 35, 7006 RK Doetinchem T 0314 – 355800 E [email protected]

Voor meer informatie www.rsgrafiservices.nl Roto Smeets GrafiServices Locatie Eindhoven Looyenbeemd 11 5652 BH Eindhoven 040-25 05 000 [email protected]

Locatie Utrecht Kanaalweg 30 3526 KM Utrecht 030-28 22 822 [email protected]




Drukwerk


Diepdruk

Online publishing

Beeldlogistiek

Rotatieoffset


Datacommunicatie

Vellenoffset

Binden Verpakken Gesegmenteerde distributie Gepersonaliseerde distributie

Interactieve Printoplossingen Mobile Publishing



Roto Smeets

Antok Nyomdaipari

Roto Smeets is in Nederland marktleider. In Noordwest-Europa heeft Roto Smeets een marktaandeel van ca. 5%. De Roto Smeets bedrijven zijn gewend aan grote oplagen (repeterend) drukwerk, zeer strakke tijdschema’s en korte doorlooptijden. Door de schaalgrootte op de productielocaties, veel gelijktijdige capaciteit, moderne uitrusting en een flexibele organisatie zorgen de drukkerijbedrijven voor een optimale dienstverlening aan de klant.

Antok Nyomdaipari is de enige productielocatie van Roto Smeets Group in het buitenland. Het is een rotatiedrukkerij en goed ingericht voor inline afgewerkt reclamedrukwerk. Ze is gespecialiseerd in het drukken op kranten- en SC-papier. Antok heeft ook hechtmachines om gebrocheerde catalogi voor de retailmarkt te produceren. Door de staand en liggend formaat persen kan Antok grote variaties aan in omvang en paginaformaat, zowel in de breedte als in de hoogte. Specialiteit van het huis zijn lage pagina-aantallen in hoge oplages, al dan niet met veel wissels en complexe distributie. Antok produceert voor diverse opdrachtgevers in Hongarije en Oostenrijk en geniet bekendheid voor haar betrouwbaarheid in kwaliteit en levertijd naar West-Europese maatstaven.

Met diepdruktechniek kunnen alle gewenste producten, zeer uiteenlopend in aantal pagina’s, aantal exemplaren en formaten, geproduceerd worden op een efficiënte en effectieve manier. Bij diepdruk zijn dikkere katernen mogelijk dan bij rotatieoffset. Dankzij geavanceerde graveertechnieken en andere technische evoluties is de doorlooptijd ver teruggebracht. Door de vele mogelijkheden op de persen kan de klant kiezen uit een grote diversiteit in katernsamenstelling en nabewerking. Maximale flexibiliteit wordt geboden met enerzijds kostenminimalisatie door o.a. papierbesparing door haar gespecialiseerde afslag op 28,5 cm hoog en anderzijds posities voor mogelijke plusproposities voor onderscheidende marketingcommunicatie. Roto Smeets is gespecialiseerd in het produceren van deelproducten (omslagen/inserts/restkaterns) voor rotatieoffset en diepdruk en luxe producties voorzien van inline eco-vernis en/of een 5de kleur. In promotioneel drukwerk biedt zij verrassende mogelijkheden in gelijmde of gehechte producten op zowel magazine-, tabloid- als dagbladformaat.

Voor meer informatie www.rotosmeets.nl Roto Smeets Hunneperkade 4 7418 BT Deventer 0570 69 48 50 [email protected]


Voor meer informatie www.antok.hu Antók Nyomdaipari Kft. Építők u. 1 H-9500 Celldömölk Hongarije + 36 95 525 060 [email protected]

9

Profiel en organisatie

12

Dialoog met stakeholders

14

De operatie in 2014 Ontwikkelingen bij de divisies Financiële resultaten HR zaken Gezondheid en veiligheid Opleidingen Doelstellingen

20 24 28 29 30 33

Scope Milieubeleid en uitvoering Relatie met de overheid Ketenverantwoordelijkheid Milieugegevens

37 38 41 41 46

Omgeving

58

MVO-verklaring Verklarende woordenlijst

60

Overzicht Werkmaatschappijen

63

Milieuprestaties

62

In separaat Financieel Jaarverslag Roto Smeets Group in 2014 JAARVERSLAG

social media

www

Verslag van de Raad van Bestuur Verslag van de Raad van Commissarissen


mobile

iPod

online

eatie & re , cr al pt

n

is g

digital magazine

Geconsolideerde jaarrekening Vennootschappelijke jaarrekening

RS

press

android

G

tie isa

vormgeving

con ce

tablet

Ken

nl

Bericht van de voorzitter

Roto Smeets Group in 2014 JAARVERSLAG

e

Inhoud Maatschappelijk Jaarverslag 2014

e bie d e

n

tablet

print iOs after press

netbook

beeldscherm

android iPad


Galaxy Tab

Het Financieel jaarverslag staat op de website van de onderneming www.rotosmeetsgroup.nl


Geografische spreiding

Roto Smeets Nordic A/S Kopenhagen (CP)

(CP) Roto Smeets Ltd. Sawbridgeworth

(CP/PS) Roto Smeets België NV/SA Brussel

Roto Smeets Duitsland GmbH Bielefeld (CP/PS)

(CP/PS) Roto Smeets Frankrijk SA Parijs

Antok Nyomdaipari KFT Celldömölk

Verkoopkantoren

Roto Smeets Deventer Roto Smeets GrafiServices Utrecht MediaPartners Groep Amstelveen

Commercial Print (CP) Publishing Service (PS) Roto Smeets GrafiServices Marketing Communications

Leads to Loyals Capelle ad IJssel De Wit Binders Eindhoven Roto Smeets GrafiServices Eindhoven

PSH Group, Doetinchem

Senefelder Misset Doetinchem Roto Smeets Weert

Roto Smeets Etten

CP = Commercial Print divisie PS = Publishing Service divisie


Maatschappelijk Jaarverslag 2014

Bericht van de voorzitter, Door digitalisering, technologische ontwikkelingen en de laatste jaren ook het slechte economische klimaat is de markt waar wij ons op richten drastisch veranderd. Consumenten lezen meer en meer informatie digitaal en door de crisis hebben adverteerders hun uitgavenpatroon danig aangepast waardoor uitgevers zijn gaan bezuinigen op de omvang van tijdschriften, oplages en verschijningsfrequenties. De overcapaciteit bij de drukkerijen die hierdoor is ontstaan zorgde voor een enorme druk op de prijzen waardoor veel drukkerijen in Nederland het niet meer hebben kunnen redden. Roto Smeets Group (RSG) heeft erop gereageerd door ieder jaar te trachten de capaciteit met de markt mee te laten krimpen, het volume dat we verwerken op peil te houden en andere diensten te ontwikkelen. Na de uitvoering van een grote reorganisatie in 2013, zagen we in 2014 dat de markt met name in het eerste kwartaal harder daalde dan we verwacht hadden waardoor we weer op achterstand kwamen te staan. In reactie daarop zijn in 2014 belangrijke wijzigingen in de organisatie doorgevoerd: Zo is er een andere divisiestructuur geïntroduceerd waardoor de rotatie- en diepdrukbedrijven beter in staat zijn zich te focussen op bepaalde marktsegmenten. In de nieuwe structuur vormen de huidige rotatieoffsetbedrijven Roto Smeets Weert, Senefelder Misset en de business units van Senefelder Misset - PSH Groep en X-Media Solutions - de Publishing Services divisie. Roto Smeets Deventer, Roto Smeets Etten, De Wit Binders, Antok en de internationale verkooporganisatie vormen de Commercial Print divisie. Ieder merk blijft wel actief onder de huidige naam. Van een volledige scheiding van beide divisies zal nooit sprake zijn. De kracht van het concern is juist de brede dienstverlening die we samen bieden. Deze divisievorming betekende voor De Wit Binders dat een deel van de activiteiten wordt verdeeld over de twee divisies en dat het bedrijf begin 2015 wordt gesloten. De Publishing Services divisie wil haar digitale dienstverlening aan uitgevers verder uitbreiden maar dat betekent dat de print activiteiten moeten worden teruggebracht. Om die reden is eind 2014 aangekondigd dat de capaciteit bij Roto Smeets Weert sterk teruggebracht gaat worden. Dit zal in 2015 verder worden vormgegeven. Inmiddels hebben we ook bekend moeten maken dat RSG stopt met de divisie Roto Smeets GrafiServices en dat een deel van de activiteiten zal worden voortgezet door een nieuwe onderneming, GrafiServices B.V., een samenwerkingsverband tussen Schuttersmagazijn en MediaCenter Rotterdam.

GrafiServices B.V. zal de locatie in Utrecht voortzetten met een groot deel van de medewerkers; de vestiging in Eindhoven zal worden gesloten. Deze aanpassing heeft tot gevolg dat 85 arbeidsplaatsen bij RSG zullen komen te vervallen. Door al deze ingrepen draagt RSG wederom bij aan de noodzakelijke consolidatie van de grafische industrie. Het betekent echter ook dat we wederom binnenkort afscheid gaan nemen van veel collega’s. Helaas dwingen de ontwikkelingen in de markt ons constant te blijven zoeken naar aanpassingen om concurrerend te blijven en het resultaat te kunnen herstellen. Het sociaal plan dat op deze collega’s van toepassing is, gaat vooral uit van een goede begeleiding van werk naar werk. Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat de getroffen collega's met de ervaring die ze bij RSG hebben opgedaan, elders weer een prima werkkring zullen vinden. De omvang van de onderneming wordt daarmee wel verkleind maar uiteindelijk houden we 3 sterke divisies over die optimaal zijn toegerust om de marktsegmenten waar ze zich op richten volledig te kunnen bedienen met alle diensten waar deze segmenten behoefte aan hebben. Hierdoor zal het mogelijk worden ons weer op groei te gaan richten.

Deventer, 27 maart 2015 Joost de Haas CEO



Creatie

Advertising

Design en vormgeving

Conceptontwikkeling


Contentmarketing


Direct marketing


Customer relationship management Database marketing Omni channel campaign management Reward management

“

CASE: MediaPortal Roto Smeets Group blijft continu innoveren om het proces tussen klant en drukvorm zo effectief mogelijk in te richten. Hiervoor wordt binnen Roto Smeets Group een ontwikkeling gebruikt die men MediaPortal noemt. Al enkele jaren geleden stelde Roto Smeets Group zich op het standpunt dat het voor klanten mogelijk en makkelijk zou moeten zijn om drukgerede data via het internet, ‘anywhere & anytime’, aan te leveren. Uit deze gedachte ontstond MediaPortal, het centrale op een webbrowser gebaseerde aanlever-, controle-, communicatie- en routeringssysteem van drukgerede data en adresgegevens binnen Roto Smeets Group en haar productielocaties. Alle klanten zijn aangesloten op dit centraal gehoste workflowmanagementsysteem.

Informatie over kwaliteit, kwantiteit en tijdigheid van aanlevering wordt gedeeld met de klant, de afdeling prepress en met ordermanagement. Ook kan de klant online de status van de door hem aangeleverde data volgen. Daar waar nodig wordt de klant automatisch uitgenodigd om pagina’s, die eventueel niet door de controle zijn gekomen, online te beoordelen en deze goed, dan wel af te keuren. Dit accordatieproces wordt gedaan met Kodak Insite dat naadloos geïntegreerd is in het MediaPortal. De gecontroleerde data zal vervolgens automatisch worden doorgestuurd naar de desbetreffende

Omdat MediaPortal gebaseerd is op een Business Proces Management Systeem (kort Flowbase) worden binnen MediaPortal ook alle adresbestanden (abonnementadressen) centraal en automatisch verwerkt en gereed gemaakt voor postverspreiders waarna vanuit MediaPortal adreslabels worden vervaardigd. MediaPortal wordt gevoed door het Managementinformatiesysteem iTechnique, dat alle informatie die nodig is om een order voor de klant online aan te maken, via XML aanlevert. MediaPortal zal aan de hand van die informatie automatisch de gebruikers en de order creëren en de klant en interne afdelingen informeren dat de order “open staat voor aanlevering”. De klant kan nu op verschillende manieren (protocollen) data via het internet aanleveren aan de centrale Roto Smeets Group internetsluis waar MediaPortal de data zal ontvangen en verwerken.


Paul Bartsch




Drukwerk


Diepdruk

Binden

Online publishing

Beeldlogistiek

Rotatieoffset


Datacommunicatie

Vellenoffset

Interactieve Printoplossingen

Verpakken Gesegmenteerde distributie Gepersonaliseerde distributie

Mobile Publishing



nfore se i p o r u van est-E de W verlening rou p n G a i v i s ie v s t eet e re d ie n s d e el d r m d e e I S e d . to on eten ie s e. D productielocatie waar MediaPortal, d.m.v. Flowbase e l l Ro divis atiek up i s ustri r c o d i e r i n n i Prroofifie v G u ie ts m er aar en de door iTechnique geleverde JDF (Job Definition nicat deeld ov Sme e e com os op elk n m mu ti e an d Roto er o v o v l c unn e e d s t n k a a l Format) de decentrale productiesystemen aanstuurt ee na rom up er s e- e d o v d f r e e n n i G g g i e t e s mati t r t ch e en hik meeeet voor het automatisch vervaardigen van drukvormen. ot he pdra ge s c tor Sm liseerd in e en V gin t Roo van o t meest e b a n i up i s t e c o s e e r e n h p h G e s ls n r s e tiew eet is g naa ie r a e va o S m e o p p ap unica ver taald o or z t d o Roto Smeets Group streeft erna om drukgerede data van m r R a m p. ati wa de n . Co en en groe form d in luite haar klanten ‘Just In Time’ te ontvangen en deze zo autoegev gde doel e ie n ar in g a o r aans m w r naar g en e nt atie d b eoo c en vo m i g d matisch als mogelijk te verwerken om fouten te voorkomen g e i n r e d d u o s w vul et mm voor r in h vermenig ht en co ium en het productieproces niet te verstoren. Dit aanleveren moet p ele c s me d t a r d e r d k o er ngrij voor de klant op een gebruikersvriendelijke manier waarbij de ger w rmatieov bela iedra o t f bruik a n e i m g klant direct na aanlevering wordt geïnformeerd over de kwaliaar en u w infor d i n v e s i e nt ind ever ken. teit, kwantiteit en tijdigheid van aanleveren. n en s e gm chtg hnie e a c r p e t d e p ale gro en o Door het gebruik van Mediaportal/ Flowbase kan Roto Smeets igita e dat n . d o el an d rijven eld die d v d ne n e u e b n Group efficiënter omgaan met resources, efficiënter produceren ikk rste mak tusse o nt w ond e e i ma t n n a e e w c en een hogere mate van kwaliteit leveren. uni k flo t an d stem r s y m o s e jk m w b w o co PDF nkeli ijke In de nabije toekomst geeft MediaPortal/ Flowbase ons de kans om Voor SG workfl n d el afha klare , e i s k r r u v e r n R e t ev iks van d verdere efficiëntieslagen te maken daar waar gecommuniceerd moet h e ef chtg ijken e b ru pdra ering ikbare g , b ek v o n nt e l e n e r n e e aa worden met andere interne en externe (klant/ leverancier) systemen s lev gem e s ch unn a n b k a n 7 n a a r vice / e 4 ht s e tem owm dat a s g , fl Via 2 i y s door Flowbase in te zetten als ‘middleware’- component. k s fl e r e t e Pr wo ijkh men adlin e rd e . De o g el e e nage duc tiede i r m t r g c e e nt lev ro rodu r g eï r aan van p n voor p Paul Bartsch n ove atransfe e e k v k e i h at vrijg besc ICT Manager RSG Informatie/ productiemanagement. F TP d ol s . men d en a val to o o l syste r p p U p b b -A We f We met lusie c n i den atie form p.nl n i r e rou r me eet sg Voo tosm o p r . Grou www eet s m S 4 Roto kade ep er n er t n n u H Deve T B 7418 00 p.com 69 49 eetsgrou 0570 m rotos info@

”


Profiel en organisatie

RSG wil onverminderd haar positie in de communicatie-industrie blijven invullen en haar opdrachtgevers bedienen met efficiënte en hoogwaardige diensten vanuit goed geoutilleerde kennis- en productiecentra. De drukkerijen van de Group hebben al jarenlange ervaring in het omzetten van content naar gedrukte en digitale media. Via gespecialiseerde dochterondernemingen worden mogelijkheden om content op een effectieve wijze crossmediaal te ontsluiten uitgebreid. Naast het centraal opslaan van mediumneutrale content - zoals video, audio, tekst en beeld – worden oplossingen geboden om het volledige redactionele proces voor de productie van tijdschriften, digitale nieuwsbrieven, websites, digitale magazines en apps te structureren. Via de toegewijde communicatiespecialisten van de Group worden opdrachtgevers ondersteund op het gebied van strategie, art en copy, redactionele content, account- en projectmanagement en CRM-toepassingen. Daarmee kan ze haar klanten bedienen met customer magazines, webdesign, DM, winkelcommunicatie, advertising en loyaliteitsprogramma’s gericht op zowel in- als externe doelgroepen. RSG wil blijven opereren in een cultuur van klantgerichtheid, transparantie en betrouwbaarheid, met medewerkers die gekenmerkt worden door een drang naar perfectie en die handelen met respect en vertrouwen in elkaar. Zij wil dat doen vanuit een financieel sterke organisatie, waar de zorg voor veiligheid, gezondheid, ontwikkeling en welzijn een integraal onderdeel vormt van het ondernemingsbeleid. RSG laat haar verantwoordelijkheid jegens medewerkers, klanten en samenleving tot uiting komen in haar verankerd milieubeleid en maatschappelijke betrokkenheid.


Verbetersuggesties Klanttevredenheidsondzoek

Seminars Delen kennis over innovaties

Ke act nnis iev e d dele ee n lna me

Communicatie Activiteiten

g

in ng len eli er n ikk nstv epe w e o t i r On e d erkg Nw D w R&

RSG in een notendop

In f Tra orm nsp at ara ie nti e

Opleidingen Be prepared

Partners

len e de lnam is e nn e de e K iev act

Ra Ve ppo rsl r ag tag leg e gin g

Roto Smeets Group

Arbeid

Vr Do ijwil l or me iger de sw we erk rke rs

Leveranciers

n n ge n e rin ffe ve to Le onds n Gr nste ies rat die ist d eg lei els/r e b O sreg MV drag Ge

Dialoog COR/Or-en Bijeenkomsten

Mission Statement

Maatschappelijke instanties

Levering diensten Communicatie: advies, content productie, distributie

Roto Smeets Group (RSG) is een beursgenoteerde onderneming die actief is in de informatie- en communicatie-industrie. De dienstverlening van RSG is verdeeld over vier divisies. Iedere divisie is gespecialiseerd in een gedeelte van de communicatieketen waardoor ze van het begin tot het eind naadloos op elkaar aansluiten. Communicatiewensen van opdrachtgevers kunnen zij vormgeven en vertalen naar het meest geschikte medium voor de beoogde doelgroep. En dat is niet alleen drukwerk. Drukwerk op zich heeft, naast andere communicatiemedia als internet en e-readers, zeker een bestaansrecht. In het enorme aanbod aan digitale informatie is juist de ‘pushfunctie’ van offline media nodig om de doelgroep op de online boodschap te attenderen. De drukkerij van de toekomst zal naast zijn specialisatie op het gebied van het ontwerpen en drukken van hoogwaardige printproducten tevens een dienstverlener moeten zijn op ander multimediaal gebied. Het feit dat RSG binnen het concern succesvol deze expertise heeft weten te ontwikkelen bezorgt haar een sterke uitgangssituatie voor verdere groei.

Klanten

Financiers

Medewerkers

Strategie RSG blijft zich richten op de drie kerngebieden: schaalvergroting via joint ventures of samenwerkingsverbanden, kostenbesparingsacties en de ontwikkeling van nieuwe dienstverlening. Streven daarbij is het ‘modelleren’ van de divisies tot krachtige spelers in de markten die ze bedienen. Print blijft voor de meeste divisies de kernactiviteit maar door de ontwikkeling van aanvullende dienstverlening kan RSG een belangrijke partner voor haar klanten zijn.

Behoorlijk bestuur RSG wordt bestuurd door een Raad van Bestuur waarop door een Raad van Commissarissen toezicht wordt gehouden. De Raad van Bestuur is belast met het besturen van de vennootschap, hetgeen onder meer inhoudt dat hij verantwoordelijk is voor de realisatie van de doelstellingen van de vennootschap, de strategie met het bijbehorende risicoprofiel, de resultatenontwikkeling en de voor de onderneming relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. Vanuit de Raad van Bestuur wordt het beleid verder in de organisatie uitgezet. De Raad van Bestuur legt verantwoording af over het beleid aan de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen. De Raad van Commissarissen richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van bij de vennootschap betrokkenen af. De Raad van Commissarissen betrekt daarbij ook de voor de onderneming relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. Bij de vaststelling van de hoogte en de structuur van de bezoldiging van het management worden met name de resultaatontwikkeling maar ook de niet-financiële indicatoren, die relevant zijn voor de lange termijn waardecreatie van de vennootschap, meegenomen. Gezien de resultaten van de onderneming over de afgelopen jaren zijn momenteel de jaarlijkse kwantitatieve criteria met name gericht op herstel van het resultaat. Dat neemt niet

weg dat ontwikkelingen van de niet-financiële indicatoren zoals arbeidsongeschiktheidsverzuim, efficiency, leverbetrouwbaarheid en dergelijke wel degelijk meegenomen worden bij de evaluatie en beoordelingen.

Het MVO-beleid wordt vastgesteld door de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. De verslaggevingsrichtlijnen die hiervoor gebruikt worden staan vermeld op de eerste pagina van dit verslag. De uitvoering van het beleid wordt gedaan door een RSG-brede MVO-werkgroep. Naast deze verslaggevingsrichtlijnen committeert RSG zich jaarlijks tevens aan de eisen die worden gesteld voor certificering conform de normen voor ISO 9001, ISO 14001, ISO 12647, Swan label, EU-Ecolabel voor gedrukt papier, FSC, PEFC en MVO prestatieladder.

Intern hanteert het concern een gedragscode en stelt het de medewerkers in de gelegenheid via een klokkenluiderregeling eventuele onregelmatigheden van algemene, operationele en financiële aard binnen de vennootschap te rapporteren. Roto Smeets Group kent al jaren een klachtenregeling conform de ARBO-wetgeving. Het doel van deze regeling is een zorgvuldige behandeling van klachten van een ieder die werkzaam is binnen de gebouwen of op de percelen van RSG en die binnen de arbeidssfeer geconfronteerd wordt met ongewenst gedrag van anderen. Tot nu toe werd er met interne vertrouwenspersonen gewerkt maar RSG heeft er voor gekozen dit extern neer te leggen bij GIMD, een landelijk werkende organisatie met kennis en deskundige ervaring op het gebied van psychosociale ondersteuning en advisering aan medewerkers binnen arbeidsorganisaties.

Belangrijke elementen van behoorlijk bestuur zijn het voldoen aan weten regelgeving, het bevorderen van ethisch gedrag, het vergroten van de transparantie en een correcte communicatie met de stakeholders. Jaarlijks wordt, onder meer via de hiervoor genoemde ISO-certificeringen van de bedrijven, de compliance aan huidige weten regelgeving gescreend. Het ethisch gedrag wordt bevorderd door de richtlijnen die zijn vastgelegd in de gedragscode.

Organisatieschema

Roto Smeets Group

Media Partners Group

Marketing Communications

Publishing Services

MPG Holding

Senefelder Groep

MPG Concepts

Leads to Loyals

Roto Smeets Weert

Senefelder Misset

PSH Groep

NextGen Publishers

Commercial Print

Roto Smeets Deventer

Antok Nyomdaipari

Roto Smeets Etten

Sales offices

X-Media Solutions

Roto Smeets GrafiServices (tot 28-06-2015)

Vestiging Eindhoven

Vestiging Utrecht

De Wit Binders (tot 1-4-2015)

Hoogte 80


Dialoog met stakeholders Roto Smeets Group (RSG) hecht groot belang aan een duidelijke en transparante dialoog met haar stakeholders. Hoe de stakeholders zijn geselecteerd en welke activiteiten er in 2014 hebben plaatsgevonden geven we in dit hoofdstuk weer.

Intern Doelgroepen

Selectie

Activiteiten 2014

Management

Het management wordt geselecteerd aan de hand van profielschetsen die voor de specifieke functies worden opgesteld. Er worden geen restricties opgelegd met betrekking tot geslacht, leeftijd, afkomst of geloofsovertuiging. De uiteindelijke keuze wordt gemaakt door het hoofd van de afdeling Human Resources, samen met het overig management van de specifieke afdeling. Invulling van hogere managementfuncties wordt tevens aan de Centrale Ondernemingsraad voorgelegd.

Het directieoverleg tussen bestuurder, staffunctionarissen en divisiedirectie heeft 10 keer plaatsgevonden. Iedere periode is er rapportageoverleg op de locatie met de bestuurder en staffunctionarissen. Twee keer heeft een bijeenkomst plaatsgevonden met het voltallige management over strategische richtingen.

Medewerkers

Medewerkers worden geselecteerd op basis van de eisen die horen bij het functieprofiel. Er worden geen restricties opgelegd met betrekking tot geslacht, leeftijd, afkomst of geloofsovertuiging. De uiteindelijke keuze wordt gemaakt door de afdeling Human Resources, samen met het management van de specifieke afdeling.

Communicatie door middel van intranet, nieuwsbrieven en personeelsbladen. Vanwege reorganisaties zijn bij de bedrijven plenaire bijeenkomsten georganiseerd en afdelingsbijeenkomsten.

Raad van Commissarissen

Leden voor de Raad van Commissarissen worden voorgedragen door de aandeelhouders van RSG of door de overige leden van de Raad van Commissarissen. Definitieve benoeming vindt plaats door de aandeelhouders.

De Raad van Commissarissen heeft in 2014 10 keer overleg gevoerd met de bestuurder en staffunctionarissen. Bij 5 bijeenkomsten was de externe accountant aanwezig; bij 3 bijeenkomsten de divisiedirecteuren.

Centrale en lokale ondernemingsraden

Leden van de ondernemingsraad stellen zich per bedrijf verkiesbaar en worden door de overige medewerkers gekozen. Vanuit de ondernemingsraad wordt per bedrijf één lid ter afvaardiging naar de Centrale Ondernemingsraad geselecteerd.

In 2014 heeft 6 keer overleg plaatsgevonden tussen COR en bestuurder. Eenmaal per jaar vindt een ‘tripartite overleg’ plaats met de Centrale ondernemingsraad, de Raad van Commissarissen en de bestuurder. Op werkmaatschappijniveau wordt regelmatig overleg gevoerd tussen de directeur en de ondernemingsraad over lokale aangelegenheden. Twee keer is er een vertegenwoordigend overlegdag geweest ter introductie van nieuwe weten regel geving.

Doelgroepen

Selectie

Activiteiten 2014

Aandeelhouders

Hiervoor vindt geen selectie door RSG plaats.

Op 13 mei 2014 heeft de Algemene Vergadering plaatsgevonden. Incidentele gesprekken met aandeelhouders hebben in 2014 uitsluitend plaatsgevonden overeenkomstig het beleid van RSG inzake bilaterale contacten met aandeelhouders. Het bedrijfsbezoek voor aandeelhouders vond in 2014 plaats bij Roto Smeets Deventer. Voor de bedrijfsbezoeken worden de bij het concern bekend zijnde aandeelhouders uitgenodigd. Overige aandeelhouders krijgen bij de Algemene Vergadering het verzoek zich bij het concern te melden, indien zij voor het bedrijfsbezoek uitgenodigd wensen te worden.

Extern


Opdrachtgevers en prospects

Aan de hand van het dienstenpakket van de RSGbedrijven wordt de markt in kaart gebracht en worden prospects geselecteerd. Door zorgvuldige marktbewerking wordt getracht van deze prospects opdrachtgevers te maken.

Vanwege overzichtelijke doelgroepen van de divisies vindt communicatie voornamelijk plaats via persoonlijke contacten. Tevens worden digitale nieuwsbrieven verzonden en relatiemagazines. Senefelder Misset staat inmiddels bekend om haar jaarlijkse seminars en workshops gericht op uitgevers over nieuwe technologieën en nieuwe verdienmodellen. Dit jaar lag de nadruk op de kracht van print, veranderende businessmodellen, het versterken van de merkbeleving en de nieuwste innovaties, zoals Google Glass.

Pers/analisten

RSG maakt aan de hand van de marktsegmenten waar haar dochterondernemingen zich op richten een selectie van de relevante media en verstuurd daar informatie naar toe. Specifieke personen die binnen de doelgroep pers en analisten horen worden niet door RSG geselecteerd maar door de media of financiële instellingen, die RSG volgen.

Gedurende het jaar vinden interviews plaats met journalisten. Na publicatie van persberichten worden telefonisch interviews ingepland. Er vinden geen aparte persen/of analistenbijeenkomsten plaats. Alle stakeholders ontvangen gelijktijdig eenduidige informatie.

Leveranciers

Voor de keuze van leveranciers vindt een secure selectie door RSG plaats. Daarbij wordt gelet op het duurzaamheidsbeleid van de betreffende onderneming. Het beleid van RSG richt zich vooral op de directe leveranciers. Met name leveranciers met een ISO 14001 en/of ISO 9001 certificering hebben de voorkeur, tenzij de branche waarin ze actief zijn een certificering heeft die meer garantie geeft over het maatschappelijke beleid van die leverancier. Dan wordt daar naar gekeken. Jaarlijks worden de leveranciers gescreend of ze nog steeds voldoen aan de eisen die aan ze gesteld worden.

Door de inkoopafdeling is regelmatig gecommuniceerd met leveranciers. Daarnaast is door de KAM (kwaliteit-arbo-milieu) coördinatoren aan de hand van een vragenlijst gecheckt of de leveranciers nog voldoen aan de milieuen duurzaamheidscriteria die RSG stelt. Deze criteria zijn opgenomen in een gedragscode voor leveranciers.

Vakbonden


De vakbonden zijn tijdig door RSG geïnformeerd over de reorganisaties die hebben plaatsgevonden en zijn aangekondigd.

Lokale gemeenschap


De omwonenden van de productiebedrijven ontvangen jaarlijks, op verzoek, een milieujaarverslag waarin verantwoording wordt afgelegd over de milieuprestaties van de betreffende vestiging. Bovendien is er in overleg met de lokale gemeenten een klachtenprocedure van kracht. Geregeld worden er voor diverse onderwijsinstellingen bedrijfsbezoeken voor docenten en excursies voor leerlingen verzorgd. Daarnaast worden o.a. leerlingen van het ROC Regionaal Opleidingscentrum/niveau MBO richting Techniek rondgeleid en worden op verschillende afdelingen binnen de bedrijven stageplaatsen voor leerlingen aangeboden.

Overheid/belangengroeperingen


Met de overheid is er vooral decentraal overleg over bijvoorbeeld vergunningverlening. Op centraal niveau worden de betrokken instanties geïnformeerd via onze persberichten en door werkgroepen waarin RSG-medewerkers vertegenwoordigd zijn. Om betrokken te blijven met lokale ontwikkelingen zijn de bedrijven vertegenwoordigd in lokale en/of regionale organisaties zoals onder meer Deventer Kring van Werkgevers, Kring van Milieucoördinatoren Deventer, MKB Deventer, Poortwachter-centrum Weert en lokale VNO/NCW kringen.


Tevredenheidsonderzoeken Interne onderzoeken De doelstelling voor het houden van medewerkerstevredenheid onderzoek is dat ze het management inzicht kunnen verschaffen in de wijze waarop medewerkers het werken bij het bedrijf evalueren en beoordelen. Uitkomsten ervan kunnen door het management gebruikt worden om de werknemerstevredenheid en –loyaliteit zo veel als mogelijk te optimaliseren. Conclusie onderzoek MediaPartners Group Begin 2014 heeft MediaPartners Group (MPG) de uitkomsten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek gedeeld met het personeel en aansluitend enkele verdiepingssessies gehouden. Het onderzoek is zowel kwalitatief als kwantitatief uitgevoerd en had een bovengemiddelde respons van 83%. Uit het onderzoek kwam naar voren dat MPG als werkgever hoog scoort als het gaat om algehele tevredenheid van de medewerkers. De onderlinge verhoudingen bij MPG zijn goed en de drempel om bij het management naar binnen te lopen is laag. Hetzelfde onderzoek is ook in 2011 gehouden. Aan de hand van de uitkomsten van dit onderzoek kan nu beoordeeld worden of de verbeteringen die naar aanleiding daarvan zijn doorgevoerd het gewenste effect hebben gehad.

- “Na een negatieve periode bij een ander bureau is MediaPartners een verademing: professionele mensen die elkaar willen helpen, goede onderlinge verstandhouding” - “Arbeidsvoorwaarden goed. Structuur van het bedrijf is te bureaucratisch, werkt belemmerend voor de creativiteit.” - “Leuke baan maar wel stressvol en een hoge werkdruk.’ De uitkomsten/aanbevelingen uit deze sessies heeft het management meegenomen bij het schrijven van het reorganisatieplan, waarbij een flink aantal aanbevelingen zijn doorgevoerd in de organisatie/workflow. Externe onderzoeken De tevredenheid van klanten is een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van de organisatie en haar dienstverlening. Inzicht in de klanttevredenheid is noodzakelijk om concrete verbeteringen in de dienstverlening aan de klant te kunnen realiseren. De klanttevredenheidsonderzoeken zijn uitgevoerd aan de hand van interviews en door middel van vragenlijsten. In 2014 is zowel door de Commercial Print divisie als door de divisie Roto Smeets GrafiServices een klanttevredenheidsonderzoek gehouden.

Enkele uitspraken van medewerkers: - “Ik vind MediaPartners een prettig bedrijf om voor te werken: goede arbeidsvoorwaarden, fijne collega's, leidinggevenden met een luisterend oor”.

Conclusie onderzoek Commercial Print: Niet alleen kwalitatief blijkt dat klanten zeer tevreden zijn over Roto Smeets, maar ook kwantitatief werd dat duidelijk. Bij de gemiddelde waardering per onderdeel werden vier van de zeven facetten gemiddeld met minimaal een 8 beoordeeld. Over de informatievoorziening zijn de klanten het minst tevreden maar

Medewerkerstevredenheid MediaPartners Group

Klanttevredenheid Commercial Print divisie

2013

2014 8

10

7 8 6 5

6

4 4

3 2

2 1

id he ht

Kl

an tg

er

ic

an fh na ht e ac

Kl

at rm fo In

lin de

en zi or vo ie

m Co

g

in g

ie un ic m

ili b ex Fl

sn ie ct

at

ite

it

id he el

ni rle Re a

en st Di

m g in el rd oo

Be


ve

ag an

el rd oo Be

ng

t em

M in g

el ik k tw

en

PG

g in

ki ng On

er en w m Sa

sv id be

ll ee rd Oo

Ar

ei

di

oo

ng

rw

aa

rd

ge ve nd e

tu ur ul sc ijf dr Be

0

en

0

dit is met een gemiddelde score van 7,42 niet alarmerend. Bij de individuele klantbeoordelingen is het laagste gemiddelde cijfer slechts een 7,5. Verder is door klanten éénmaal een cijfer onder de 7 gegeven. Enkele aanbevelingen die door klanten zijn gedaan: - Verbeteren van bereikbaarheid van de ordermanagers door mobiele nummers bekend te maken. - Een ‘denktank’ samen met de klant om te bekijken hoe meer inkomsten gegenereerd kunnen worden in de onderlinge samenwerking. - Het inrichten van één loket voor alle Roto Smeets Group bedrijven. - Het overnemen van de traffic van de uitgever. - Verbetering van snelheid waarmee informatie aan de klant wordt doorgegeven.

scherpe prijs. Men is ook zeer tevreden over de binnendienst. Medewerkers kunnen snel schakelen en zijn zeer behulpzaam bij het zoeken naar mogelijkheden, denken mee en zijn bereid de planning aan te passen indien mogelijk. RSGS wordt als een modern bedrijf getypeerd maar wat minder als een innovatief bedrijf. Enkele aanbevelingen die door klanten zijn gedaan: - Meedenken bij de aanvraag van offertes voor nieuwe producten. - Goede vervanging bij eventuele afwezigheid vaste accountmanager. - Status en voortgang productie nog beter communiceren. - One stop shop functie zodat bedrijven ook voor kleinere orders bij RSGS terecht kunnen zou prettig zijn. - Een zelfde aanbeveling kwam om ook voor rotatiedruk de ingang van RSGS te kunnen gebruiken.

Deze aanbevelingen zijn meegenomen in de actieplannen die worden gemaakt. Conclusie onderzoek Roto Smeets GrafiServices Roto Smeets GrafiServices (RSGS) scoort hoog in het klanttevredenheidsonderzoek. Het merendeel van de klanten ziet RSGS als een echte vellenoffset specialist en zou het bedrijf zeker aanraden. Het bedrijf is kwalitatief en qua leveringen betrouwbaar. Door het feit dat er ook grootformaat offset aanwezig is kunnen veel mogelijkheden onder één dak worden aangeboden tegen scherpe prijzen. Vooral bij grotere oplages hanteert RSGS per definitie een

Klanttevredenheid RotoSmeets GrafiServices

10

8

6

4

2

at un m m Co

fh na ac

ht e

ic

de an

ib ex

ie

g lin

it te ili

he ar ba ou w

Fl Kl

it al tr Be

Kw

ei rh aa ik b re

Be

ite

d

u iv ea sn ni Ke n

id

0



Creatie

Advertising


Conceptontwikkeling


Contentmarketing


Direct marketing



“

CASE: Reisdocumenten met de nieuwe Aztec-code Roto Smeets GrafiServices verzorgt al jarenlang zogenaamde passcovers voor Eurail en Interrail. In het verleden betekende dat de productie van een 4-slagen gevouwen folder, voorzien van een gomstreepje, maar tegenwoordig is het een complex product geworden met een aantal unieke (beveiligings-)componenten. Met de passcovers kunnen reizigers vanuit de hele wereld namelijk gebruik maken van een aantal Europese spoorwegmaatschappijen, verenigd in Eurail en Interrail. Bij gebruik van de passcover kan men voor een gunstig tarief per trein door diverse Europese landen reizen. Een mooi systeem, maar het bleek ook heel fraudegevoelig te zijn (men kopieerde de documenten met een full-colour printer en maakte zo misbruik). De vraag van Eurail was vorig jaar dan ook om een aantal beveiligingskenmerken toe te voegen aan de documenten, zodat ze niet gekopieerd konden worden. Vorig jaar werd er al een unieke code en een verborgen perforatie toegevoegd aan de folder. Dat was al een belangrijke verandering in de complexiteit van de productie.

alleen geopend worden door een geldig toegangsbewijs waarop een Aztec-code is geprint. Voor het toepassen van dergelijke innovatieve technieken werken we graag samen met gespecialiseerde partners. Gezien het feit dat de code uniek moest zijn kon deze niet worden gedrukt, maar moest deze op de passcovers worden geprint tijdens de afwerking van de folder. Dat leek een simpele opdracht, maar was in werkelijkheid een behoorlijke uitdaging. Vrijwel alle bestaande printsystemen konden hier niet aan voldoen, doordat of

Voor de nieuwe productie moest ook een unieke code, een zogenaamde Aztec-code, worden geprint op elke passcover. Deze code lijkt op een QR-code, maar is beter te lezen door camerasystemen van toegangspoorten bij NS stations. In de barcode zitten allerlei unieke kenmerken versleuteld. Zo kan men de stations door deze unieke Azteccode beter beveiligen en kan de reiziger (anoniem) worden gevolgd. Deze code werd noodzakelijk omdat, in de komende 2 jaar, alle trein- en metrostations in Nederland worden afgesloten door middel van toegangspoortjes. Deze poortjes kunnen namelijk

18 Roto RotoSmeets SmeetsGroup GroupMaatschappelijk MaatschappelijkJaarverslag Jaarverslag2014 2014

Michiel Hack



Pre-press Tekst-beeldintegratie

Drukwerk


Diepdruk

Binden

Online publishing

Beeldlogistiek

Rotatieoffset


Datacommunicatie

Vellenoffset



Mobile Publishing



rukffsetd o n e ll s ve erde biedt r vi ce afiSe especialise fiSer vices r G waar s het ‘bereik’ van het printsysteem of de printresolutie el Gra e et ieken de g s m t n is e S h Profi e c n s o t -e ice Sm e te e l Ro niet hoog genoeg was. Bovendien was de aansturingsroces Roto fiSer v uw s t Profi e nie ede p utie en s Gra tastiGeroup. t d o e g t e e n m e Sm software niet in staat om de jpeg-plaatjes om te zetten ee trib mrem Roto inatie n en oinSfo e-dis neReort comb ptijde erking, pr m a o v l prein r naar beeld. Samen met Ten Klei Print is dit uiteindelijk lo ij o r t r id kVeo aan a do o ghe bew li e a id t a e r n h r o c e b s e gelukt. Als bijkomend voordeel is gebleken dat de inkt td or k groot n uitg erk. rzorg rgt vo rukw ok e e Zij ve d o zij zo . r g van de Aztec-barcode, door het printsysteem, als het ware n e a e e in a t m t or eers erk m en, to de so nbeh met een kleine opdikking is aangebracht op de passcover, drukw elling lopen t n koste iek s n a n e in v e U utie n en erk. rt uit e ib e r w g v t iets wat met kopiëren onmogelijk nagemaakt kan worden. k . is in le u n d te es iedr enig rten, diens Ser vic nicat s, ver dkaa r u n e Hiermee is een extra beveiligingskenmerk toegevoegd aan het m v illa e media eets Grafi , m uitg lays gco e reta Sm voor rketin sters, disp orbeeld d n a eindproduct. De klant was hiermee dan ook uiterst tevreden. e m Roto t k ie o aa en vo eriod tform rote p eken or bij Van p n, bo vensg uceren vo r een groo ot het e le g la m t o ve ers od De ervaringen uit deze case hebben ons veel geleerd. Het kunit jaar v t zij o jkheid cials te pr schik ogeli een la e e p n m b s e e e n en afsluiten van de stations geeft ons (commerciële) kansen, omdat is d rto en e kleur t. Hie kking met 5 mark s d g verpa alle OV-bedrijven in Nederland hun toegangsdocumenten moeten r e in evo rpakk s uitg cm. en ve voorzien van de Aztec-code. Door onze voorsprong en de kennis etper s f 62 f 1 o vellen van 120 x die wij opgedaan hebben, kunnen wij – samen met Ten Klei Print t a a form aan deze vraag voldoen. at i e nform l i r e me es.n Voor ser vic es Michiel Hack sgrafi r . Ser vic fi w a r w G w ts Commercieel Directeur Roto Smeets GrafiServices Smee en Roto dhov in E ie t a 1 Lo c md 1 nbee e en y o Lo dhov H Ein B 2 5 com 56 000 eets. 25 05 s@rotosm 0 4 0 ice fiser v rsgra echt ie Utr Locat 30 alweg t Kana trech KM U 2 s.com 3526 2 meet 22 8 s 8 o t 2 o r 030 ices@ fiser v rsgra

”


De operatie in 2014 Ontwikkelingen bij de divisies Begin 2014 werd bekend gemaakt dat Roto Smeets Group (RSG) de divisiestructuur ging herstructureren. De rationale voor deze herstructurering was de noodzaak van een sterkere focus op de segmenten tijdschriften (‘publishing’) en retail en catalogi (‘commercial print’), met name door de offsetrotatie- en diepdrukbedrijven. Voorheen vormden zij, samen met Roto Smeets GrafiServices, de business line Print Productions. Marketing Communications is door deze nieuwe divisiestructuur niet veranderd.

Wijzigingen bij Senefelder Misset betroffen in 2014 de verhuizing van de dochterondernemingen die onder de PSH Groep vallen. PSH Media Sales is na ongeveer 10 jaar in Arnhem gevestigd te zijn, verhuisd naar de locatie van het moederbedrijf in Doetinchem. PSH Media Sales blijft haar eigenheid behouden en ook organisatorisch verandert er niets. De verhuizing naar het pand van Senefelder Misset levert een flinke besparing op de huisvesting en de backoffice op. Daarnaast is het een verbetering voor de efficiency aangezien er nu nauwer samengewerkt kan worden aangaande gezamenlijke projecten.

Publishing Services divisie In de nieuwe structuur vormen de huidige rotatieoffsetbedrijven Roto Smeets Weert, Senefelder Misset en de business units van Senefelder Misset - PSH Groep en X-media Solutions - de Publishing Services divisie. De algemeen directeur van Senefelder Misset werd benoemd als eindverantwoordelijke voor de Publishing Services divisie. Resultaat hiervan was een nauwere samenwerking tussen de twee rotatieoffset drukkerijen en het nog meer dan voorheen uitwisselen van ervaringen en know-how.

Hoogte 80 is vanuit Arnhem verhuisd naar het kantoorpand waar MediaPartners Group is gevestigd. Hoogte 80 blijft wel zelfstandig en onder haar eigen naam opereren maar gaat gebruik maken van de facilitaire diensten van MediaPartners Group. Hoogte 80 bedient met name non-profit organisaties en zorginstellingen en vult daarmee MediaPartners Group, die zich vooral op business-to-business klanten richt, goed aan.

Het tijdschriftensegment waar de Publishing Services divisie zich op richt staat onder zware druk. Uitgeverijen kondigen omvangrijke reorganisaties aan of zijn genoodzaakt hun activiteiten te beëindigen. Titels worden uit de markt genomen of qua verschijningsfrequentie teruggebracht. Oorzaken zijn te vinden in dalende oplages in print, fors dalende advertentie-inkomsten, en voor bepaalde marktsegmenten verschuiving naar digitale media. In de ons omringende landen zijn vergelijkbare trends te zien. Door de afname van de vraag binnen dit marktsegment is er reeds lange tijd sprake van overcapaciteit in de grafische sector wat een negatief effect heeft op de marges. Senefelder Misset is al langere tijd actief in andere delen van de totale waardeketen en realiseert daarmee andere verdienmodellen en kostenbesparingen voor haar klanten. Digitale dienstverlening die geboden wordt door de business units X-Media Solutions en PSH Groep laat zien dat daar al belangrijke stappen in gemaakt zijn. Om dit verder uit te kunnen bouwen is het noodzakelijk om de backbone van de organisatie, de printactiviteiten, aan te passen qua beschikbare capaciteit en de divisie zo efficiënt mogelijk in te richten. Dit treft vooral Roto Smeets Weert. De capaciteit van die vestiging wordt in 2015 beduidend teruggebracht. Dit wordt gedaan door twee oude persen stop te zetten en op enkele persen over te gaan naar een drieploegendienst in plaats van in een vierploegendienst. Gelijktijdig wordt de capaciteit van de nabewerking gereduceerd door verschillende machines op te leggen en ook hier te verschuiven van een vierploegendienst naar een drieploegendienst. Met deze ingreep wordt het personeelsbestand teruggebracht naar 130 vaste fte’s. Aangezien de organisatie ingrijpend wordt veranderd zijn nieuwe functieprofielen opgesteld die uitgaan van brede inzetbaarheid, vakkennis op meerdere gebieden en flexibiliteit. Door middel van een inzetbaarheidsmatrix en door gesprekken middels de STAR-methodiek wordt bekeken wie voor welke functie in aanmerking komt. Deze reorganisatie zal in 2015 worden uitgevoerd.


Commercial Print divisie In de nieuwe divisiestructuur vormen Roto Smeets Deventer, Roto Smeets Etten, De Wit Binders, Antok en de internationale verkooporganisatie de Commercial Print divisie. Ieder merk blijft wel actief onder de huidige naam. De algemeen directeur van Roto Smeets Deventer werd benoemd als eindverantwoordelijke voor de Commercial Print divisie. Gegeven de geïnstalleerde apparatuur is de Commercial Print divisie in staat een breed palet aan productvormen aan te bieden (in- en offline gefinished). In 2014 zijn bij de Commercial Print bedrijven ingrijpende reorganisaties doorgevoerd met als doel capaciteitsafbouw, lagere kostenstructuur en minder gelaagdheid in de organisatie. Om het effect van de overcapaciteit terug te dringen is bij Roto Smeets Deventer de productietijd van enkele persen teruggebracht en is bij Roto Smeets Etten een pers stilgezet. Dit betekende bij Roto Smeets Deventer een overgang van een vijfploegendienst naar een vierploegendienst en bij Roto Smeets Etten van een vierploegendienst naar een drieploegendienst. Hierdoor werd het onderliggend rooster aangepast. Bij Roto Smeets Deventer betekende dit een verlies van 67 fte en bij Roto Smeets Etten van 57 fte. Aangezien door de reorganisatie de afdelingen aanmerkelijk veranderden zijn bij beide vestigingen nieuwe functieprofielen geschreven en zijn oude functies vervallen. Alle medewerkers binnen de productieafdelingen en binnen de technische dienst hebben een assessment gevolgd bij het GOC of het ROVC. Op basis van de uitkomsten zijn de medewerkers die voldeden aan de functiecriteria benoemd op de nieuwe functies. Voor de medewerkers die niet aan de nieuwe functiecriteria voldeden is ontslag aangevraagd. De doorlooptijd van de UWV-procedures is in een aantal situaties langer geworden dan was voorzien, waardoor uiteindelijk pas in de 9e periode de organisatie op de geplande personeelssterkte was gekomen.

150

omzet in € mln

800

2014

Aantal medewerkers

700 2013

2014 2013

120 600 500

90

400 60

300 200

30 100 0

Commercial Print

Publishing Services

RotoSmeets GrafiServices


150

0

Commercial Print

Publishing Services



600

Verdeling naar leeftijd

M/V verdeling


Man

500


120

Publishing Services Commercial Print

400

90 300 60 200 30

0

100

15-20

20-25

25-30

30-35

35-40

40-45

45-50

50-55

55+

De zelfstandige verkooporganisatie van Roto Smeets is door de afgenomen markt eveneens verkleind. De medewerkers die gespecialiseerd zijn in de tijdschriftenmarkt zijn in dienst getreden bij de Publishing Services divisie. Medewerkers gericht op verkoop in de retail- en catalogimarkt zijn in dienst gekomen bij Roto Smeets Deventer en vallen daarmee onder de Commercial Print divisie. Tegelijkertijd is ook besloten de Salessupport afdelingen van de Commercial Print divisie - Customer & Salessupport (C&S) en Langetermijn Planning (LTP) - samen te voegen met Ordermanagement (OM) om te komen tot één afdeling Frontoffice. Ook de bestaande afdelingen Plantsupport Roto Smeets Etten en Centrale Data entry zijn opgenomen in de afdeling Frontoffice. Het doel van deze samenvoeging is het optimaal benutten van de beschikbare (mens)capaciteit, het komen tot een gezamenlijke marktbenadering en het divisiebreed zorgen voor een verdere kostenreductie. De nieuwe werkwijze die wordt toegepast zal zorgen voor meer standaardisatie, meer samenwerking en een betere dienstverlening aan interne en externe klanten. Frontoffice zal de afdeling verkoop ondersteunen met snelle calculaties en offertes, de productie door duidelijke instructies en het goed koppelen van de personeelsplanning aan de korte- en langetermijnplanning en de klant door kortere communicatielijnen. Door het zo te organiseren dat de klant één aanspreekpersoon heeft kan er sneller gecommuniceerd worden en kunnen er meer taken van de klant worden overgenomen.

0

Vrouw

Commercial Print

Publishing Services



In verband met de in 2013 aangekondigde sluiting van De Wit Binders zijn twee garenloosbindstraten overgebracht naar Roto Smeets Deventer. Dit maakt het pakket aan nabewerkingsmogelijkheden compleet zodat de divisie klanten een grote variëteit in de samenstelling van het gedrukte product, integraal vervaardigd op één locatie, kan bieden. 2014 was voor Antok in Hongarije een succesvol jaar. Ze hebben een stabiele orderstroom weten te realiseren voor opdrachten van binnen en buiten Hongarije. Daarmee hebben ze het niveau van de bezettingsgraad verder kunnen verhogen. Deze orders eisten echter forse prijsconcessies. Orders voor Antok komen uit Hongarije, Oostenrijk, Slovenië, Kroatië, Italië, Duitsland, Slowakije en Tsjechië. Door toename van de omzet, besparing op energiegebruik, verbeterde materiaalinkoop en efficiëntere planning zijn de resultaten aanzienlijk verbeterd. Hierdoor kan Antok de oudste pers stilleggen, terwijl de productie op niveau blijft. Daardoor kunnen besparingen worden gerealiseerd op onderhoudskosten en wordt de CO-2 uitstoot flink verlaagd. Antok profiteert van het feit dat het gebruik kan maken van de centrale inkoopfaciliteiten van RSG. Daardoor kan Antok inkopen tegen betere tarieven en kan ze papiersoorten leveren die anders niet beschikbaar zouden zijn in Hongarije. Het geautomatiseerde productiesysteem is in 2014 verder ontwikkeld zodat nu elke rol papier en andere materialen tijdens de productiefase kunnen


worden gevolgd en zo efficiënt mogelijk kunnen worden ingezet. Medewerkers van Antok zijn nu ook aangesloten bij de lokale tak van de grafische vakbond en samen hebben ze een collectief verdrag voor de drukkerij ondertekend. Divisie Roto Smeets GrafiServices Roto Smeets GrafiServices (RSGS) is de afgelopen jaren geconfronteerd met een markt die zich negatiever ontwikkelde dan was verwacht. Door de gevolgen van de economische recessie, de veranderende communicatiebehoefte, afnemende budgetten van opdrachtgevers en de invloeden van de digitalisering van communicatie. Daarnaast werd de prijsdruk verhoogd onder invloed van verhevigde concurrentie, onder meer door de opkomst van internetdrukkers die een lagere kwaliteit printopdrachten kunnen produceren tegen tarieven die niet haalbaar zijn voor kwaliteitsdrukkers. Hierdoor kwam de bezetting onder druk te staan en werd de organisatie daar gedurende het jaar op aangepast. Zo is de afdeling prepress onder de verantwoordelijkheid van het hoofd bedrijfskantoor gebracht en kwam de directe aansturing van de technische verantwoordelijken van beide locaties bij de algemeen directeur van RSGS te liggen. Hierdoor is de functie van vestigingsmanager Eindhoven komen te vervallen. Om de commerciële slagkracht te verbeteren is in 2014 een commercieel directeur aangesteld.

aansturing en werkwijze, met dedicated klantteams vanuit een aparte unit rechtvaardigt. Unit B richt zich op behoud en uitbreiden van het huidige klantenbestand uit de segmenten profit en non profit en is daarnaast verantwoordelijk voor het verwerven van new business. Deze unit heeft steeds meer te maken met eenmalige, kortdurende projecten waarbij de voorspelbaarheid bij de uitvoering bovendien kleiner wordt. Dat vereist een kleinere, flexibele organisatie met hooggekwalificeerd personeel waarmee binnen de markt wendbaar geacteerd kan blijven worden en zware overcapaciteit voorkomen wordt. Begin 2014 is M3 Consultancy gevraagd de werkprocessen van MPG te analyseren en om advies te geven teneinde verbeterpotentieel te kunnen vaststellen, waarop vervolgens geacteerd zou kunnen worden. Gezien het rendement van Unit B, is op deze unit in 2014 de focus gelegd. Het team was te groot qua omvang, te star en op sommige plaatsen ‘te licht’ om de toekomst mee in te gaan. Naast het in huis halen van expertise ten behoeve van nieuwe proposities, is in 2014 gestart met het aanbieden van dienstverlening op een hoger niveau. Vandaar dat naast een reductie van arbeidsplaatsen, een kwalitatieve update van een aantal functieprofielen en een wijziging van de organisatie c.q. afdelingen is doorgevoerd.

Om toch de leidende positie in de markt te kunnen blijven behouden is het van belang voor RSGS om haar diensten richting opdrachtgevers uit te breiden. Dat vergt echter tijd en investeringen die gezien de resultaten moeilijk realiseerbaar zijn. Inmiddels heeft RSG bekend gemaakt te stoppen met de divisie RSGS. De activiteiten van RSGS Utrecht zullen per 1 juli 2015 grotendeels voortgezet worden door Schuttersmagazijn en MediaCenter Rotterdam die een breed scala aan aanvullende diensten hebben die RSGS nu voor opdrachtgevers kan inzetten. De vestiging in Eindhoven zal halverwege het jaar worden gesloten. Dit heeft tot gevolg dat 85 arbeidsplaatsen zullen komen te vervallen. Voor deze medewerkers zal in 2015 het werkgelegenheidsplan in werking treden en zal er alles aan gedaan worden om ze van werk naar werk te begeleiden.

In het voorjaar van 2014 hebben collega’s van Hoogte 80 hun intrek genomen in het pand van MPG. Hoogte 80 blijft als aparte juridische entiteit bestaan, behorend tot Senefelder Misset, echter de activiteiten worden vanuit Amstelveen in de markt gezet.

Divisie Marketing Communications Per 1 januari 2014 is Richard de Booij aangesteld als algemeen directeur van MPG Holding. De belangrijkste opdracht voor 2014 was herinrichting van MediaPartners Group (MPG), zodat het bureau ook in de toekomst in staat blijft flexibel in te kunnen spelen op klantvragen en marktontwikkelingen. Dit zal gerealiseerd worden door het bieden van nieuwe dienstverlening, verlaging van de kosten, verbetering van de procesbeheersing en een structurele verhoging van de toegevoegde waarde.

In 2015 is het de doelstelling van MPG om de dienstverlening aan haar klanten te verbreden door middel van het in-house aanbieden van faciliteiten op het gebied van videoproductie. Vanwege de grote diversiteit in aanbod op gebied van media gelooft MPG sterk dat haar (potentiele) klanten een ‘ one stop shop’ voor haar core services als een usp zullen zien.

MPG bestaat uit twee units, met daarnaast een staf. Unit A richt zich op het breed bedienen van Ahold (Albert Heijn, Gall & Gall, Etos en bol.com). De workflow ten behoeve van deze accounts is zo afwijkend van de andere klanten van MPG, dat het een eigen


Binnen de dienstverleningsketen van RSG is zichtbaar hoe dicht de diensten van Leads to Loyals die van MPG raken. Om die diensten ook voor de klanten van MPG beter beschikbaar te hebben is besloten Leads to Loyals nauwer met MPG te laten samenwerken en het kantoor te verhuizen naar Amstelveen. Leads to Loyals kan op haar beurt gebruik maken van de (commerciële) expertise en het netwerk van klanten van MPG. Op deze wijze kan de bestaande propositie van Leads to Loyals meer rendement opleveren.

Nu de Nederlandse organisatie helemaal aan de nieuwe marktomstandigheden zijn aangepast verkent MPG de mogelijkheden om ook klanten in het buitenland te kunnen gaan faciliteren. Vanwege veelbelovende contacten is onlangs een vestiging in New York geopend.

Uitreiking van de bekroning ‘online’ voor MediaPartners Group

Uitreiking van de ERA Award aan Roto Smeets Deventer

Awards

IT

MPG was in 2014 opnieuw de grote winnaar van de Grand Prix Customer Media met een drietal awards voor: de Allerhande stap-voor-stap kookvideo’s, UWV Magazine Online en voor de Allerhande contentmarketingstrategie Business to Consumer.

De installatie van iTechnique, het nieuwe ERP/MIS (Management Informatiesysteem) van RSG nadert de eindfase. Na Roto Smeets GrafiServices gaat de Publishing Services divisie begin 2015 live met iTechnique gevolgd later dit jaar door de Commercial Print divisie. Door koppeling aan het prepress-systeem wordt een hoge mate van automatisering bereikt waarmee een volgende efficiëntieslag is gemaakt binnen de workflow van de klant naar de drukvormvervaardiging.

Contentmarketingstrategie Business to Consumer Goud (Allerhande) Het juryoordeel: Goede verbinding tussen middelen, en verschillende functies per middel sterk benut. Bouwt aan een duurzame relatie met de doelgroep. Bureau: MediaPartners Group, in samenwerking met Room en Fabrique Opdrachtgever: Ahold Bekroningen Online: Beste Gebruik Fotografie (UWV Magazine) Het juryoordeel: Hét bewijs dat beeld meer zegt dan duizend woorden. Het beeld roept emotie op en trekt je dit online magazine in. Topcontent! Bureau: MediaPartners Group Opdrachtgever: UWV Bekroningen Videomarketing: Beste Uitlegvideo (Allerhande stap-voor-stap kookvideo's) Het juryoordeel: In de basis sec en simpel, in de uitvoering heel goed gedaan. Effectief, helder, zonder poespas. Goed geschoten, goed script. Bureau: MediaPartners Group Opdrachtgever: Ahold Roto Smeets Deventer ontving een award van de European Rotogravure Association: The European Publication Gravure Award 2014: Commendation voor productie Bofrost STKK op LWC papier.

Voor de communicatie met de klant wordt gebruik gemaakt van de RSG MediaPortal. Dit is een op een webbrowser gebaseerd workflowmanagementsysteem waarop alle productielocaties en hun klanten zijn aangesloten en dat centraal wordt gehost door RSG. In 2014 heeft een complete integratie met Kodak Insite plaatsgevonden. Hierdoor kunnen klanten via MediaPortal hun productiepagina’s beoordelen en accorderen. De klant kan ook vanuit zijn mailsysteem rechtstreeks inloggen om de lopende productie te volgen. De ordermanager kan in MediaPortal de voortgang van de paginaproductie volgen en vaststellen of de klant de pagina’s heeft geaccordeerd en of de pagina’s in de productie zijn opgenomen. Binnen ICT Infra is een nieuw opslagsysteem geïnstalleerd van 60 terabyte netto opslag om aan de behoeften van data-opslag voor iTechnique, MediaPortal en andere productiesystemen te kunnen voldoen. Dit opslagsysteem is “state of the art” en zorgt voor een significante snelheidswinst binnen de huidige applicaties. Door een investering in dit HP Intelligent Management Centre zijn servers, opslag, networking, software en services geïntegreerd in één systeem. Hierdoor wordt aanzienlijk bespaard op energie, koel- en onderhoudssystemen en wordt de CO2-emissie verminderd. De nieuwe IT-omgeving wordt 24/7 ondersteund door HP Proactive Care Services.


Full-time Equivalents (fte’s)

EBITDA als % van de toegevoegde waarde in miljoenen euro’s 200

2000

180

1900

160

1800

140

1700

120

1600

100

1500

80

11,6%

16,1%

13,2%

9,6%

5,8%

1400

60

1300

40

1200

20

1100

0 2010

2011

2012

2013

2014

1000 2010

EBITDA

Toegevoegde waarde

2013

2014

fte gemiddeld

Kasstroom operationele activiteiten en investeringen

in miljoenen euro’s

in miljoenen euro’s 25

34,5%

37,4%

20 15

140 29,7%

120

10 30,9%

100 80

2012

Eigen vermogen, nettoschuld en solvabiliteit (%) 180 160

2011

Aantal fte (ultimo)

84,3

5 24,2%

76,5

0 -5

60

69,7

58,9

40

-10 53,3

-15

20

-20

0 2010

2011

Eigen vermogen

2012

2013

-25

2014

2010

Nettoschuld

Eigen vermogen en beurskoers per aandeel

2012

2013

2014 Investeringen

Toegevoegde waarde en productiekosten per Kton

in euro’s

Index 2010 = 100

30

110

25

105

20

100

15

95

10

90

5

85

0 2010

2011

Kasstroom operationele activiteiten Saldo

2011

Eigen vermogen

2012

2013

2014

80

Koers hoog/laag


2010

2011

2012

Toegevoegde waarde/Kton

2013

2014

Productiekosten/Kton

Financiële resultaten

2014 Kort nadat Roto Smeets Group (RSG) eind 2013 een ingrijpende reorganisatie had aangekondigd, waarbij 12% van het personeelsbestand werd gereduceerd, werden we in het eerste kwartaal van 2014 geconfronteerd met ongewoon sterk terugvallende volumes in de tijdschriftenmarkt en derhalve overcapaciteit in onze productielocaties. Aanvullende maatregelen en een minder sterk dalende markt hebben er voor gezorgd dat het tweede halfjaar meer volgens verwachting is verlopen. De schade uit het eerste halfjaar hebben we echter niet helemaal goed kunnen maken. In combinatie met bijzondere posten als sociaal passief en afwaardering van de geactiveerde belastinglatentie zijn we dit jaar per saldo op een negatief resultaat uitgekomen. Om te zorgen dat onze kostenstructuur in lijn blijft met de marktontwikkelingen hebben we in het tweede halfjaar direct opnieuw ingegrepen door de capaciteit van de vestiging in Weert drastisch te verminderen. Hierbij komen ongeveer 120 arbeidsplaatsen te vervallen. Bij het op 11 februari jl. aangekondigde afscheid van de divisie Roto Smeets GrafiServices worden 85 medewerkers boventallig verklaard. RSG heeft de laatste jaren laten zien dat het de kostenstructuur strak in de hand heeft en de organisatie goed kan aanpassen aan de marktomstandigheden. Het tempo van de marktdaling en de prijsvorming is echter altijd een onzekere factor. De maatregelen die eind 2013 zijn ingezet waren fors en ingrijpend. Dat bleek al snel niet voldoende te zijn om de krimp van de markt op te vangen. Daarom heeft RSG in 2014 snel opnieuw actie moeten nemen. Het beëindigen van de activiteiten van de divisie Roto Smeets GrafiServices en een verdere reductie van de capaciteit van Roto Smeets Weert brengt de capaciteit beter in lijn met de markt en focust de Group op de markten waar het een sterke positie heeft.

Resultaat Het nettoresultaat over 2014 ( € - 16,2 mln) is vooral beïnvloed door een voorziening voor de in december aangekondigde reorganisaties (€ 5,5 mln) en een afwaardering van de actieve belastinglatentie (€ 9,2 mln). Zonder bijzondere posten zou het nettoresultaat op € - 2,7 mln uitgekomen zijn. Door de sterke daling binnen het tijdschriftensegment zijn de opbrengsten van de bedrijfsactiviteiten gedaald tot € 265,1 mln (2013: € 291,6 mln). De toegevoegde waarde komt door lagere opbrengstprijzen uit op € 133,6 mln (2013: € 150,9 mln). De personeelskosten zijn door de uitgevoerde reorganisaties met 9% gedaald. Het gemiddeld aantal medewerkers op basis van fte’s liep gedurende het jaar terug van 1.516 in 2013 tot 1.368 in 2014.

2014 In miljoen €

Voor bijz. posten

Opbrengsten Toegevoegde waarde EBITDA EBIT Nettoresultaat

Bijz. posten

2013 Totaal

Voor bijz. posten

265,1 133,6

265,1 133,6

291,6 150,9

11,5 -0,6 - 2,8

- 3,8 7,7 -5,4 -5,9 - 13,4 - 16,2

17,2 3,9 0,7

Bijz. posten

Totaal

291,6 150,9 -2,6 -4,0 -4,8

14,6 -0,1 -4,1

Financiering en convenanten Met ABN AMRO Bank is op 13 maart 2015 een overeenkomst getekend waarbij de kredietfaciliteit is gecontinueerd tot 31 december 2017. De kredietovereenkomst van ING Bank is inmiddels verlengd tot 31 maart 2016. Op 16 maart 2015 is het blote eigendom van de terreinen en gebouwen van de voormalige drukkerij Roto Smeets Utrecht verkocht. Uit de opbrengst is € 3,5 mln afgelost worden op de lening van ING Bank. RSG heeft over 2014 ondanks de lagere kasstroom de schuldpositie verder kunnen afbouwen. Per ultimo 2014 bedroeg de rentedragende schuld € 54,1 mln tegenover € 58,9 mln per 31 december 2013.

Vooruitzichten Eind 2014 is het teleurstellend om te zien dat alle inspanningen van het afgelopen jaar zich niet voldoende zichtbaar in een resultaatsverbetering vertalen. We hebben ingrijpende (en pijnlijke) aanpassingen moeten doen in het personeelsbestand: in vier jaar tijd halveren we ongeveer. De productiviteit is in de afgelopen jaren constant verbeterd. De aanhoudende overcapaciteit, de dalende marktvraag en de daaruit voortkomende prijsdruk eten echter elke kostenbesparing per saldo direct op. Wij verwachten dat deze situatie de komende jaren nog aanhoudt. Toch is RSG gematigd optimistisch over de richting waarin het zich beweegt in deze uitdagende markt. Onze marktpositie in de meest relevante segmenten wordt steeds sterker en alle divisies zijn bezig om hogere toegevoegde waardeconcepten aan hun klanten aan te bieden. Het vertrouwen dat de banken uitspreken met meerjarige financieringsarrangementen reflecteert het vertrouwen dat er in RSG is. De laatste jaren hebben we (ondanks teruglopende resultaten) de cash flow op peil kunnen houden door strak cashmanagement en een terughoudend investeringsbeleid. De organisatie heeft aangetoond veerkrachtig en innovatief te zijn en dat zullen we de komende jaren hard nodig hebben.

De EBITDA is, inclusief de kosten voor de reorganisatie, gedaald tot € 9,0 mln (2013: € 14,6 mln). Het bedrijfsresultaat (EBIT) over 2014 is € - 6,0 mln (2013: € -0,1 mln). De kasstroom uit operationele activiteiten is gedaald tot € 8,6 mln (2013: € 17,5 mln). De netto investeringen in vaste activa bedroegen € 3,5 mln (2013: € 7,1 mln).


Belangrijke kengetallen

x € mln

2014

2013

2012

2011

2010

Opbrengsten

265,2

291,6

316,4

343,3

345,9

Toegevoegde waarde

133,6

150,9

161,6

165,8

166,1

7,7

14,6

21,3

26,7

19,2

EBIT

EBITDA

-6,0

-0,1

-29,6

3,1

-23,9

Financieringskosten

-3,1

-2,7

-3,2

-3,7

-4,2

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Resultaat voor belastingen

Resultaat deelnemingen

-9,1

-2,8

-32,8

-0,5

-28,1

Belastingen

- 7,1

-1,3

3,6

-0,2

5,5

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

- 16,2

-4,1

-29,2

-0,7

-22,5

Vaste activa

84,5

101,5

110,5

150,8

155,6

Vlottende activa

49,1

56,3

65,8

66,5

73,5

133,6

157,8

176,3

217,3

229,1

32,3

48,8

52,3

81,4

79,1

9,9

12,7

7,6

33,7

38,4

Resultaat beëindigde bedrijfsactiviteiten Netto resultaat

Balans

Totaal activa Eigen vermogen Langlopende verplichtingen Kortlopende en overige verplichtingen Totaal passiva

91,4

96,4

116,4

102,2

111,6

133,6

157,8

176,3

217,3

229,1


x € mln

2014

2013

2012

2011

2010

Kasstroom uit operationele activiteiten

8,6

17,5

12,5

14,5

-4,6

Netto investeringen

3,5

7,1

5,7

8,9

16,1

2,9%

5,0%

6,7%

7,8%

5,6%

Kasstroom

Ratio’s EBITDA / Opbrengsten EBITDA / Toegevoegde waarde

5,8%

9,6%

13,2%

16,1%

11,6%

- 6,2%

-0,1%

-20,6%

2,7%

-18,7%

Toegevoegde waarde/Kton (x € 1)

413

437

465

454

466

Productiekosten/Kton (x € 1)

376

393

406

385

457

Netto schuld / EBITDA

6,9

4,0

3,3

2,9

4,4

EBITDA / rentelasten

2,5

5,4

6,6

7,3

4,6

24,2%

30,9%

29,7%

37,4%

34,5%

ROCE

Solvabiliteit

Gegevens per uitstaand aandeel x € 1 Kasstroom uit operationele activiteiten

2,6

5,3

3,8

4,4

-1,4

- 4,9

-1,2

-8,9

-0,2

-6,9

Intrinsieke waarde

9,8

14,8

15,9

24,7

24,0

Hoogste koers

6,8

8,2

11,9

13,4

14,0

Laagste koers

3,3

5,0

6,0

5,5

9,0

1.280

1.487

1.576

1.590

1.616

Aantal geplaatste aandelen ultimo boekjaar

3.290.275

3.290.275

3.290.275

3.290.275

3.290.275

Gemiddeld aantal aandelen

3.290.275

3.290.275

3.290.275

3.290.275

3.290.275

Nettoresultaat

Overige gegevens Aantal fte’s ultimo boekjaar

In het geval de in het maatschappelijk verslag gepresenteerde cijfers afwijken van de cijfers in het financieel jaarverslag, dan zijn de cijfers in het financieel jaarverslag leidend.


HR zaken CAO/comfortabele arbeidsovereenkomst Eén van de speerpunten van RSG op HR gebied is invoering van de ‘Comfortabele Arbeidsovereenkomst’. Een initiatief van CAO-partijen (de vakbonden FNV KIEM, De Unie, CNV Dienstenbond) en de werkgevers in de grafimedia-industrie. Binnen de Comfortabele Arbeidsovereenkomst komen de ontwikkelingen van de organisatie en de belangen van individuele medewerkers bij elkaar. Binnen deze arbeidsovereenkomst kunnen arbeidsvoorwaarden flexibel worden ingericht. Dit creëert ruimte voor maatwerk en diversiteit. Doelstelling van het project is om een nieuwe vorm van arbeidsovereenkomsten te creëren die beter aansluit bij de huidige maatschappij. Eind 2013 spraken de partijen af dat eerst de opzet van de nieuwe Comfortabele Arbeidsovereenkomst zou worden afgerond voordat er CAO-onderhandelingen zouden plaatsvinden. Momenteel geldt de nawerking van de huidige CAO die op 1 augustus 2013 was afgelopen. Inmiddels zijn de teksten voor de nieuwe Comfortabele Arbeidsovereenkomst besproken en afgewikkeld. Betrokken partijen hebben deze conceptovereenkomst ter accordering aan de achterban voorgelegd. Halverwege 2014 zijn de onderhandelingen over de nieuwe CAO begonnen. Werkgevers hebben laten weten dat de grafische bedrijfstak geen arbeidskostenverhoging kan dragen en derhalve zekerheid van de bonden willen dat de te maken afspraken hier op gebaseerd zullen zijn. De onderhandelingen over de nieuwe CAO lopen sindsdien moeizaam. Vakbonden en werkgevers zijn het helemaal eens met de constatering dat het niet goed gaat in de grafimediasector. Faillissementen en reorganisaties volgen zich continu op en de werkgelegenheid holt achteruit. Organisaties blijven zich aanpassen aan de markt om in ieder geval mee te kunnen blijven doen en zoveel mogelijk werkgelegenheid te kunnen blijven behouden. Partijen staan echter nog ver uit elkaar. Werkgevers willen geen loonsverhoging zolang de sector nog in problemen verkeert. De bonden willen daarentegen een loonsverhoging van 2,5% per 1-7-2014, 1,5% per 1-1-2015 en 1,5% per 1-1-2016. Daarnaast willen ze meer premies heffen bij de werkgevers en willen ze dat de werkgevers de verkorting van de WW door de invoering van de Wet Werk en Zekerheid van 38 naar 24 maanden ‘repareren’. De werkgever zou 14 maanden extra WW moeten betalen na die 24 maanden. Onbespreekbare maatregelen voor werkgevers in de huidige grafimedia-industrie. Tijdens de CAO-onderhandelingen heeft FNV Kiem tevens aangegeven dat hernieuwd inzicht ertoe heeft geleid dat de leden van FNV Kiem niet langer achter de invoering van de Comfortabele Arbeidsovereenkomst in de gehele bedrijfstak kunnen staan. Het zou volgens de FNV voorlopig alleen beperkt moeten worden tot werknemers bij Zeefdruk en Sign (ZSO)- bedrijven. Voor CNV Media en De Unie geldt dat daar waar door invoering van de Comfortabele Arbeidsovereenkomst werknemers worden benadeeld, het arbeidsvoorwaardenpakket dat dient te herstellen. Zoals het er nu naar uitziet verwacht RSG niet dat de Comfortabele Arbeidsovereenkomst in 2015 ingevoerd zal gaan worden.


In 2015 zal weer overleg met de vakbonden plaatsvinden om te trachten uit deze impasse te komen. Wet Werk en Zekerheid Per 1 juli 2015 zal de nieuwe Wet Werk en Zekerheid van kracht worden. Voor veel bedrijven zal dit consequenties hebben bij reorganisaties. Voor RSG geldt dat het sociaal passief bij ontslag dan flink zal toenemen. De brancheorganisatie en VNO/NCW hebben bij het Ministerie van Sociale Zaken en andere instanties het verzoek neergelegd om voor de grafimedia-industrie een uitzonderingspositie te bewerkstelligen zodat vigerende sociale plannen gehandhaafd kunnen blijven. In reactie daarop heeft het ministerie nu een overgangsregeling ingevoerd. Dit overgangsregime geldt maximaal een jaar, of tot de afspraken worden verlengd of gewijzigd. Bij individuele afspraken moet de werknemer kiezen tussen de transitievergoeding of de eigen afspraken. Overige HR zaken Om bij de bedrijven de werkdruk goed op te vangen na uitvoering van de noodzakelijke reorganisaties is enkele jaren geleden het project ‘Panta Rhei’ ingevoerd. Kern van dit project is te komen tot meer flexibiliteit bij de inzet van medewerkers. Om dit te bereiken is overgegaan naar een vorm van vrij roosteren om de manbezetting mee te kunnen laten bewegen met de drukke en stille periodes in de productie. Voor een goede uitvoering is besloten tot de aanschaf een personeelsplanningsysteem. In dit geautomatiseerd planningsysteem zijn onder andere de vaardigheden van medewerkers opgenomen. Deze vaardigheden zijn gekoppeld aan de taken die moeten worden uitgevoerd om tot een optimale match te komen. Waar eerst uitzendkrachten ingezet zouden worden kan het systeem nu aangeven welke medewerker ook voor dat werk in aanmerking kan komen en of hij/zij beschikbaar is.

Part time

Dienstverband

full time 600

500

400

300

200

100

0

Commercial Print

Publishing Services



Gezondheid en veiligheid Gezondheid en veiligheid blijft een belangrijk speerpunt in het beleid van RSG. Zeker bij de productiebedrijven, waar de gemiddelde leeftijd hoog is, is zorg voor de veiligheid en duurzame inzetbaarheid van belang. Regelmatig worden er in deze bedrijven risico-inventarisaties en evaluaties uitgevoerd (RI&E) om vast te stellen of de werkomstandigheden nog aan de veiligheidseisen voldoen. Is dat niet het geval dan wordt er actie ondernomen. Omdat gedrag vaak oorzaak is van calamiteiten is er in de dagelijkse bedrijfsvoering veel aandacht voor voorlichting en bewustwording. Hiervoor worden regelmatig instructiebijeenkomsten gehouden (de z.g. toolboxmeetingen). Er is in 2014 veel aandacht geweest voor de veiligheidsaspecten op en rond machines, fysieke belasting en het werken met gevaarlijke stoffen. Door regelmatig te communiceren (schriftelijk en mondeling) worden de medewerkers op het belang gewezen om binnen de gestelde veilige kaders te blijven. Ook bij het inwerken van tijdelijk of nieuw personeel is er volop aandacht voor aspecten die te maken hebben met gezondheid en veiligheid van de werknemers. De KAM-coördinatoren (kwaliteit-arbo-milieu) spelen hierin een belangrijke rol. Ondanks uitvoering van het beleid zijn ongevallen niet altijd te voorkomen. Het is de plicht van de werkgever om te zorgen voor goede hulpverlening en daarom blijft opleiding van bedrijfshulpverleners een continu proces. Jaarlijkse ontruimingsoefeningen zijn goede testcases of het geleerde ook in praktijk wordt gebracht. Aangezien in 2014 de PSH Groep bij Senefelder Misset is ingetrokken hebben zij er dit jaar voor gekozen bij de ontruimingsoefening juist de nieuwe collega’s te betrekken. Voor de bedrijfshulpverleners was het een goed leermoment om bekend te raken met de aanpassingen in het gebouw.

De bedrijfsrisico’s bij MPG zijn niet te vergelijken met een productieomgeving, echter door veelvuldig computergebruik en zittend werk is het zeker een punt waaraan met regelmaat aandacht wordt besteed. Ook hier zijn bedrijfshulpverleners actief om de veiligheid op de werkvloer verder te bevorderen. Verzuim Bij de uitvoering van het verzuimpreventiebeleid werken de bedrijven van RSG samen met een externe arbodienst. Samen met de afdeling HR ondersteunen zij de leidinggevenden die een prominente rol hebben in de uitvoering van het verzuimbeleid. Daar waar nodig wordt (medische) expertise ingeschakeld om ziekteverzuim te voorkomen en re-integratie van (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte medewerkers te bevorderen. Behalve bij MPG, waar het gemiddelde verzuim in 2014 op 1,8% lag, is bij de meeste bedrijven het verzuimpercentage in 2014 gestegen. Enerzijds heeft dit te maken met toename van het aantal langdurig zieken, anderzijds is er een piek in het verzuim geweest vanwege de reorganisaties. Om een objectieve beoordeling te geven m.b.t. de uitvoering van het afgesproken beleid is er door een externe partij onderzoek gedaan naar het ziekteverzuim/arbeidsongeschiktheidsbeleid binnen alle bedrijven van RSG. Hiertoe zijn gesprekken gevoerd met directie, leidinggevenden, arbodienst, HR managers, plantmanagers, medewerkers en OR-en. In de eerste bevindingen werd aangegeven dat door de hoge gemiddelde leeftijd bij de productiebedrijven fysieke belasting een belangrijk punt van zorg is. Er is sprake van lange dienstverbanden en weinig verloop. Er zijn al veel reorganisaties geweest en nog gaande en dat doet een inbreuk op de baanzekerheid. De weerstand bij de medewerkers is niet zozeer tegen de werkdruk, maar meer tegen weer veranderingen.

Commercial Print Publishing Services

Aantal dienstjaren


2014

% Ziekteverzuim

2013

Marketing Communications 100

8 7

80 6 5

60

4 40

3 2

20

1 0

0-5

5-10

10-15

15-20

20-25

25-30

30-35

35 +

0

Commercial Print

Publishing Services




Volgens het onderzoek zou er nog te weinig aandacht zijn voor vitaliteit en BRAVO thema’s (beweging, roken, alcohol, voeding en ontspanning). Aanbevolen wordt dan ook de medewerkers beter op hun verantwoordelijkheid te wijzen en bedrijfsbreed beleid te ontwikkelen om mensen in beweging te krijgen en verloop te stimuleren. Daarnaast is het van belang dat leidinggevenden een goede verzuimtraining krijgen zodat ze weten hoe ze medewerkers kunnen aanspreken op gezondheid, werkbeleving en cultuur. Er zal een HR actieplan opgesteld worden waarin aandacht wordt besteed aan beleidsmatige onderwerpen zoals functioneren, opleidingsbeleid, samenwerking, stimulering wederzijdse communicatie, cultuur, ouderen, fysieke belasting en werkdruk. Doelstelling daarbij is om van verzuimmanagement over te gaan naar gezondheidsmanagement. Arbo en arbeidsongeschiktheid zal onderdeel worden van de functioneringscyclus, een vast thema zijn in het werkoverleg en personeelsblad en bij de OR op de agenda komen. (Mentale) Vitaliteit en BRAVO thema’s moeten onderwerp van gesprek kunnen worden.

Opleidingen Opleiden blijft één van de belangrijkste speerpunten van RSG. Doelstelling is vooral door gezamenlijke inspanning het kennisniveau van medewerkers zodanig op peil te brengen/houden dat de inzetbaarheid toeneemt, zowel intern, binnen RSG, maar ook extern. Vanwege de in uitvoering zijnde reorganisaties zeer van belang. Continue persoonlijke en professionele ontwikkeling van medewerkers is niet alleen cruciaal voor organisaties die mee willen (en moeten) veranderen met de omgeving, ook voor de medewerkers is het van groot belang voor hun eigen toekomst. Voorop staat dat zowel het bedrijf als de medewerker een wederzijdse inspanningsverplichting hebben: het bedrijf faciliteert, schept voorwaarden en investeert en de werknemers nemen initiatief en verantwoordelijkheid om blijvend inzetbaar te zijn. Daarbij wordt gelet op de verschillende wensen en mogelijkheden die passen bij de verschillende levensfasen van de werknemers. Leren blijft echter gedurende de hele loopbaan noodzakelijk en werken aan inzetbaarheid is niet vrijblijvend. Eigen opleidingen RSG zorgt voor ontwikkeling en inzetbaarheid binnen RSG door de opzet van eigen technische opleidingen samen met professionele trainingsinstituten en technische scholen om te anticiperen op technologische ontwikkelingen van producten en/of diensten. Hiervoor is een opleidingscoördinator aangesteld die voor alle RSG- bedrijven intern gerichte vaktechnische opleidingen organiseert en professionele ondersteuning geeft bij vooronderzoek, vormgeving, organisatie, inkoop, uitvoering en evaluatie van een breed scala aan opleidingsactiviteiten. Deze opleidingen zijn gericht op de noodzakelijke flexibilisering van het personeel over de afdelingen heen door het verbreden van de kennis en kunde en op perfomanceverbetering van de technische afdelingen. Door de reorganisaties moet het werk door steeds minder mensen gedaan worden. Daarnaast worden door de toegenomen complexiteit en automatisering van productieprocessen steeds meer eisen gesteld aan het kennisniveau en de competenties van operators. Door deze opleidingen kan het kennisniveau van de medewerkers weer up-to-date gebracht worden wat goed is voor de eigenwaarde en daarmee in het belang is van het concern. De opleidingen worden opgezet volgens een vaste methodiek (zie schema 1). Uitgangspunt is de vaststelling wat men er mee wenst te bereiken. Een opleiding is pas volledig ontwikkeld als aan het eind, na evaluatie, wordt vastgesteld dat men tevreden is en dat het doel bereikt is. Uitvoering in 2014 Bij Publishing Services Aangezien binnen de Publishing Services divisie de dienstverlening die geboden wordt veel breder is dan alleen de productie van drukwerk zijn de opleidingen die gevolgd worden ook zeer divers. De technische opleidingen waren voornamelijk gericht op


Stappenplan ontwikkeling bedrijfseigen opleidingen

Doel van de opleiding, noodzaak. Interview opdrachtgever, is opleiden oplossing van het werkelijke probleem? Juiste formulering vooraf.

Doel Impact

Wat moet anders dan nu en waarom werkt men nu niet zo? Gaat men het ook toepassen?

Welke concrete nieuwe vaardigheden zijn nodig om de gewenste werksituatie te realiseren?

Wat is de beste leermethode, is daar ook gelegenheid voor. Hoe borgen we dit?

Hoe wordt er geëvalueerd? Is de doelstelling meetbaar? Vervolg noodzakelijk?

Werksitua.e Func.oneren

Wordt het aangeleerde toegepast? Dus beheersen en toepassen!

Leerresultaat

Hoe moet de proeve eruit zien? Kan dit in de praktijk getoond worden? Wordt het juist toegepast?

Vaardigheden

Leersitua.e Leerproces

Wat willen we bereiken en zien in het leerproces? Voldoende mogelijkheden en materiaal om kennis eigen te maken?

Gebaseerd op model van Joseph Kessels en Cora Smit in ‘ The Learning Company’

Bij Commercial Print Naar aanleiding van de reorganisatie en de herstructurering van de organisatie waardoor nieuwe functieprofielen zijn ontstaan is bij de divisie Commercial Print sprake geweest van extra inzet van opleidingen. Voor iedereen die in een nieuwe functie is benoemd is aan de hand van een assessment een IOP opgesteld. Onderdeel van het IOP is niet alleen het verbeteren van de functie-uitoefening maar ook het bereiken van een hoger of breder opleidingsniveau. Een eerste aanzet is bijvoorbeeld gegeven bij Roto Smeets Deventer in de Technische Dienst door alle mechatronicamonteurs een basisopleiding storingstechniek aan te bieden. Vervolgens zullen de overige medewerkers binnen deze afdeling opleidingen volgen die nodig zijn om de mechatronicakennis te verbreden. Bij Roto Smeets Etten zijn interne opleidingen gestart en afgerond

het eigen maken in beide vestigingen van de nieuwe trommelverzamelhechter/Unidrum. Een groep medewerkers heeft hiervoor een opleiding gevolgd bij de leverancier in Zwitserland en deze kennis daarna intern overgedragen aan de overige bemanning in Doetinchem en Weert. Om de brede dienstverlening verder te verbeteren wordt ingezet op de ontwikkeling van medewerkers op basis van persoonlijke coachtrajecten. Er worden opleidingen gevolgd op het gebied van commerciële communicatie, verkooptechnieken, management, projectmanagement, marketing en sales. Medewerkers die door de reorganisatie boventallig zijn verklaard volgen opleidingen gericht op de carrièrewens die aan de hand van een Individueel Ontwikkel Plan (IOP) is opgesteld.

Nieuw is de oprichting van XMS Labs. Vanaf het schooljaar 2014-2015 gestart door X-Media Solutions. Het is een innovatiehub in samenwerking met diverse hogescholen, zoals Hogeschool Arnhem Nijmegen, Saxion Hogeschool Deventer en Hogeschool Windesheim Zwolle. XMS Labs biedt studenten van bovengenoemde hogescholen de kans om een stage- of afstudeeropdracht uit te voeren die direct in de praktijk wordt toegepast. De opdrachten zijn gebaseerd op vraagstukken waar bedrijven in de dagelijkse werkzaamheden tegenaan lopen. De realisatie van de innovatiehub helpt X-Media Solutions (én Senefelder Misset) structureel te innoveren, enerzijds door onderzoek, anderzijds door het realiseren van proof-of-concepts en/of (digitale) producten of productonderdelen.


aan de hand van de fleximatrix. De medewerkers zijn nu gecertificeerd en op meerdere werkplekken inzetbaar. Bij Antok lag in 2014 in de productie het accent op veiligheid wat erto leidde dat een grote groep medewerkers een heftrucktraining heeft gevolgd. Het niveau van de medewerkers van de administratieve afdeling is door middel van diverse opleidingen verder verhoogd. Bij Roto Smeets GrafiServices Bij Roto Smeets GrafiServices is het accent gelegd op multiinzetbaarheid van de medewerkers in de drukkerijen. Daarvoor zijn opleidingen gestart voor Procesoperator Druktechniek en Procesoperator Nabewerking. De betrokken medewerkers kunnen nu achter minimaal twee van de drie machines staan. Als de procesoperator nu een probleem signaleert, is hij in staat het zelf te analyseren, advies te geven en de beste keuze te maken om het proces draaiende te houden. Bijkomend voordeel is dat de inhuur van externe arbeidskrachten hierdoor is gedaald. Het vertrekpunt van de opleiding tot procesoperator is het Ervaringsprofiel (EVP). Onder begeleiding van GOC is per persoon een portfolio samengesteld, met inzicht in opgebouwde (vak)kennis en kwaliteiten. Onderdeel van het EVP is een competentiemeting. De resultaten op individueel niveau alsook groepsniveau gaven goed inzicht in het niveau en ontwikkelpotentieel. Dit werd benut als uitgangspunt van de maatwerkopleiding Procesoperator Nabewerking. Bij MediaPartners Group Het management van MediaPartners Group vindt het belangrijk dat medewerkers zich niet alleen kunnen blijven ontwikkelen in de eigen functie maar ook met het oog op mogelijk toekomstige functies. Om in te spelen op de ontwikkelingen als gevolg van de Wet Werk enZekerheid is het ontwikkelbeleid ruimhartiger opgezet. Opleidingen die niet meteen aan de huidige functie of toekomstige functie bij MediaPartners Group te linken zijn, maar wel met het vakgebied te maken hebben, worden gedeeltelijk gefaciliteerd. Tevens hebben een flink aantal medewerkers in het najaar een (ontwikkel)assessment doorlopen waaruit ontwikkelingsgerichte activiteiten zijn voortgekomen, die in 2015 uitgevoerd zullen worden.


De uitgangspunten van het beleid: - De opleiding, training, of het begeleidings- of coachingstraject is relevant voor de huidige functie of eventueel toekomstige functie binnen en buiten MediaPartners Group; - Er is budget beschikbaar voor zowel vakinhoudelijke ontwikkelpunten (kennis en kunde) als te ontwikkelen vaardigheden; - Voorwaarde is dat men in staat is deze punten te ontwikkelen. De leidinggevende bepaalt dit in samenspraak met de medewerker. Bij vaststelling van de opleidingsplannen wordt gekeken naar: - Ontwikkelingen binnen het vakgebied (markt, klant, technologie, organisatie) en de gevolgen daarvan voor de uitvoering van de activiteiten; - Vereiste competenties (kennis, vaardigheden, inzicht en attitude); - Huidige status medewerkers; - Afspraken die gemaakt zijn tijdens beoordelings-, functionerings-, en ontwikkelgesprekken, alsook uitkomsten van assessments.

Doelstellingen en maatregelen Belangrijkste doelstelling voor RSG is uiteraard resultaatherstel en daardoor continuïteit van de werkgelegenheid. Hieronder enkele specifieke doelstellingen die de bedrijven voor 2015 hebben geformuleerd. Gezien de ontwikkelingen in de markt is de strategie van RSG onder meer gericht op kostenbesparingen. Veel van die kostenbesparingen worden door de MVO-doelen gerealiseerd. Zo zijn we op sociaal gebied overgegaan naar flexibele roosters aangezien medewerkers steeds meer waarde hechten aan regelmogelijkheden, o.a. op het gebied van werktijden, zodat er een betere balans tussen werk en privé mogelijk is. Deze roosters brengen tevens meer flexibiliteit voor het bedrijf waardoor er op uitzendkrachten kan worden bespaard. De milieudoelstellingen (zie pag. xxx) zijn hoofdzakelijk gericht op het verlagen van energie (- 2% per jaar) en vermindering van het gebruik van stoffen wat tevens weer een bijdrage levert aan kostenbesparingen.

Thema

Doelstelling

Toelichting

Gerealiseerd/ Vervolg 2015

Structuur

Meer ondernemerschap in de bedrijven

Onderzoek naar aanpassing van de organisatiestructuur om dit te bereiken loopt.

Gerealiseerd in 2014

Resultaat

Besparing op uitzendkrachten

Invoering flexibele roosters waardoor ‘werken als er werk is en waar er werk is’


Productiviteit

Snellere doorlooptijden

Door investeringen in trommelhechters bij SMD en RS Weert gerealiseerd


Kwaliteit

ISO 9001

Invoering ISO 9001 bij RS Diepdruk

Vervolg in 2015

EU Ecolabel

Ondersteuning klanten bij behalen EU Ecolabel for printed products

Voor 5 klanten inmiddels gerealiseerd.

Vervolg in 2015

Dienstverlening

MPG: In-house aanbieden van faciliteiten op het gebied van videoproductie.

Toegenomen vraag naar videoproducties kunnen dan beter verzorgd worden.

Gereed in 2015

Opleidingen

Het op kwaliteitsniveau brengen van de organisatie

Door de vele wisselingen zal aan de hand van IOP’s meer opleidingen ingezet worden.

Vervolg in 2015

Gezondheid

Periodiek Medisch Onderzoek (PMO’s) bij Commercial Print divisie.

Deelname aan PMO is vrijwillig maar zal gestimuleerd worden om aandacht te vragen voor gezondheid en inzetbaarheid.

Vervolg in 2015

Veiligheid

Voorkomen van incidenten

Verbeteren van incidentenregistratie.

Gereed in 2015

Veiligheid

Veiligheidskeuringen diverse machines

Maximalisering mens-/machineveiligheid.

Vervolg in 2015

Veiligheid

Controle

Uitvoering RI&E’s (Risico inventarisatie en evaluatie)


Veiligheid

Gedragsverandering

Door jaarlijkse themacampagnes medewerkers wijzen op onveilige situaties en risico’s die ze lopen.

Vervolg in 2015

Arbo

Verlaging verzuimpercentage

Overgang van verzuimmanagement naar gezondheidsmanagement om dit doel beter te bereiken.

Vervolg in 2015



Creatie

Advertising


Conceptontwikkeling


Contentmarketing


Direct marketing

Advertentie-acquisitie

Customer relationship management

Advertentiemarktonderzoek

Database marketing

Abonneewerving

Omni channel campaign management Reward management

“

CASE: Magazines en ResponseTriggers Steeds meer klanten vragen om communicatie die niet alleen de merkbeleving versterkt, maar ook leidt tot meer traffic op de winkelvloer. Print is voor Roto Smeets dan een natuurlijke oplossing! Want ook in het digitale tijdperk blijven heel veel consumenten het papieren medium lezen. Print maakt om die reden nog steeds een essentiel deel uit van de mediamix. Voor een aantal toonaangevende klanten maakt Roto Smeets magazines in een hoge oplage en frequentie gericht op de consumentenmarkt. Waarom? Een magazine is een luxe medium dat zeer krachtig kan zijn als het goed gebruikt wordt. Als communicatiemiddel is een magazine niet te verslaan. Mits goed ingezet, wordt het beleefd als een luxe, een cadeau met een beleving die echt is, letterlijk zinnenprikkelend, aangezien je het kunt zien, voelen en en bewaren. Veel consumenten halen inspiratie uit de artikelen en handelen er vervolgens naar in de winkels. Een magazine dat bewaard wordt op een nachtkastje, keuken- of koffietafel heeft een onschatbare waarde.

nemen naar de winkel. De voordeelkaart kan ín de advertentie worden geplakt met losmaakbare lijm. Voor de klant makkelijk om de kaart uit te nemen en ermee in de winkel extra productvoordeel te halen. Middels de integratie met barcode is de actie geheel meetbaar aan de kassa. In eerste instantie waren de mogeljkheden om meerdere kaarten in advertenties te verwerken beperkt. Door effectievere katernsplitsingen en het gecombineerd gebruik van de plakapparatuur uit EttenLeur en Deventer op de verzamelhechters, kon het aantal worden met 150% worden

Voor adverteerders bieden de magazines een belangrijk platform om de consument te vertellen over de nieuwste producten en beste deals. Roto Smeets heeft een arsenaal aan mogelijkheden om de adverteerder te helpen zich nog opvallender in het ‘magazineschap’ te etaleren. Denk hierbij aan inserts, outserts, extra omslagpagina’s, sachets met proefmonsters. Zo wilde in 2014 één van onze klanten meer responsemogelijkheden toevoegen aan zijn uitgaven, ten behoeve van zijn adverteerders. Een handige kartonnen voordeelkaart in de vorm van een cadeau/ creditkaart was hiervoor de ideale responsetrigger. Herkenbaar en makkelijk mee te


Frans Boelens



Pre-press

Drukwerk

Tekst-beeldintegratie


Diepdruk

Binden

Online publishing

Beeldlogistiek

Rotatieoffset


Datacommunicatie

Vellenoffset



Mobile Publishing



erepet gen ( la en. p d o ij grote loopt r n o a o a d e ed tijdig ewen ’s en kort et s gelijk Sm e zijn g a l o e n m t e e e v v o h drij dsc ies, el R isatie t s be ke tij locat Profi g organ Smee zeer strak uctie d o le t o e rlenin r o p verhoogd. Hierdoor kon de waarde en trafficgede De R nstve flexib erk, p ie n w o d e k e e u n ale dr oott nererende werking van het magazine aanmerkelijk ting e een optim rend) aalgr uitrus r e sch o e d n o r r v o worden versterkt. Dit kwam ten gunste van de winkels Do mode bedrijven er iteit, erij n, ze en de adverteerder, die ermee extra omzet genereerde. c ap a c drukk ducte rmaten, o e r d p n te fo zorge Daarnaast was het een goed meetinstrument waarmee de . wens n en r. Bij klant lle ge plare e a m d n e manie ankn e x e e n v aa l n effectiviteit van een actie snel kon worden geëvalueerd. a ie u t t k t. D fec aan iek offse en ef echn ina’s, ie t e t g k t a a t u n ties is r p o bij r iepd ntal evolu efficië d a n e a t n a h e e d c in e is M jk Wij zien deze case als een voorbeeld van hoe wij onze meernd ogeli techn en op nlope word nen m en andere r uitee d r e uit t waarde in magazines en afwerking kunnnen verwezenlijken e a e k re duc iezen ken dikke lant k gepro chnie a xi k n e ij t in winkelmedia. Wij leveren win/win oplossingen aan onze e M r z . e d . rave king kan acht r r g pdruk e n b ie e e e w s d d g r e b satie klanten maar tegelijk aan de leveranciers van onze klanten. pe ceer erug en na nminimali p de o g eavan ptijd ver t in n ij ll e z e e Het levert extra rendement via een hogere attentiewaarde in os t op he d nst orloo ijds k gelijk same afslag sities de do enerz atern le mo erde t k e o e het magazineschap en zorgt voor extra traffic en omzet op de e v p s in li o m e d eit spr en ecia D o or e plu iversit dt gebod g e sp jk d r li a winkelvloer. e e t a g r o h r r wo mo een g g do o voor iliteit . flexib ierbesparin s posities e el icatie le n a m van d iepdruk rzijd mmu p ap n e o . e De afwerkingscapaciteit wordt daarom komend jaar nog breder c d a r . n g e o nd na etin duc d o or fset e t pro oog e nde mark ingericht om meer in het oog springende responsetriggers te kunnen or of in he cm h e o d 5 v id r , ) e e 8 s 2 rsch ialise atern verwerken in de magazines die wij maken. rnis onde espec erts /restk co-ve voor s is g s t n in e in / line e e n in m e S he d e n g n va msla Roto gelijk ie o o ( z - als r m n o id cte Frans Boelens s vo ende tablo ie s t s , c a produ r e u r od zin ve Managing Director, Roto Smeets Commercial Print xe pr ur. dt zij maga en lu de kle kwerk bie owel z 5 p n o e e dru ten en/of n e el oduc motio hechte pr o r p In ge de of gelijm formaat. lad dagb at i e nform i r e l me ets.n Voor osme t o r . w w w eets Sm Roto ad e 4 eperk nter n Hun ve BT De 0 7418 5 69 48 ets.com 0570 me rotos info@

”


Milieubarometer De productiebedrijven van Roto Smeets Group (RSG) zijn allen aangesloten op de Milieubarometer van Stichting Simular. De Milieubarometer verwerkt gegevens over energie, water en afvalwater, afvalstromen, emissies en transport tot een handzaam overzicht. Het is een online meetinstrument dat de milieuprestatie en CO2 voetafdruk van de aangesloten bedrijven zichtbaar kan maken. In één oogopslag kan het bedrijf zien welke milieuaspecten het zwaarst wegen in het bedrijf. De grafieken kunnen gebruikt worden als hulpmiddel bij het prioriteren van actiepunten om de scores te verbeteren. Tevens is het mogelijk de resultaten te meten in een benchmark met de andere aangesloten grafische bedrijven.

Resultaten 2014

Ton CO2

Roto Smeets GrafiServices Utrecht 3.000 Goederenvervoer Zakelijk verkeer Woon-werkverkeer Emissies Water & afvalwater Brandstoffen Elektriciteit

2.500

2.000

1.500

* Bron: Milieubarometer Stichting Simular. Aangezien het systeem de y-assen automatisch genereert zijn de resultaten van de bedrijven hier onderling niet goed vergelijkbaar. Wel de resultaten per bedrijf t.o.v. het voorgaande jaar. De vestigingen Roto Smeets GrafiServices Eindhoven en Roto Smeets GrafiServices Utrecht zijn in 2013 gefuseerd tot één bedrijf, vandaar dat er een gezamenlijke grafiek is gemaakt. In 2012 is Roto Smeets GrafiServices overgegaan op groene stroom.

1.000

500

0 2011 1

2012 2

2013 3

2014 4

CO2 meter Roto Smeets GrafiServices Roto Smeets Deventer Ton CO2

Ton CO2

Senefelder Misset BV 12.500

Goederenvervoer Zakelijk verkeer Woon-werkverkeer Emissies Water & afvalwater Brandstoffen Elektriciteit

10.000

7.500

40.000

Goederenvervoer Zakelijk verkeer Woon-werkverkeer Emissies Water & afvalwater Brandstoffen Elektriciteit

30.000

20.000 5.000

10.000

2.500

0 2011 1

2012 2

2013 3

0

2014 4

2011 1

2012 2

2014 4

CO2 meter Roto Smeets Deventer

CO2 meter Senefelder Misset Roto Smeets Weert

Roto Smeets Etten

20.000

Ton CO2

Ton CO2

2013 3

Goederenvervoer Zakelijk verkeer Woon-werkverkeer Emissies Water & afvalwater Brandstoffen

15.000

20.000

Goederenvervoer Zakelijk verkeer Woon-werkverkeer Emissies Water & afvalwater Brandstoffen

15.000

Elektriciteit

Elektriciteit

10.000

10.000

5.000

5.000

0

0 2011 1

2012 2

2013 3

CO2 meter Roto Smeets Weert

2014 4

2011 1

2012 2

2013 3

CO2 meter Roto Smeets Etten


2014 4

Roto Smeets Group en het milieu Inleiding

Scope

In dit hoofdstuk presenteren wij de resultaten van de uitvoering van het milieubeleid binnen Roto Smeets Group (RSG). Een goed ondernemerschap vraagt openheid over veel zaken. Het voldoen aan onze milieunormen en het rekening houden met de omgeving blijft ondanks de marktomstandigheden waar we mee te maken hebben en de vele reorganisaties, in hoge mate prioriteit hebben binnen de bedrijfsvoering van RSG. Duurzaamheid en continuïteit zijn daarbij belangrijke items.

Drukkerijen Milieuaspecten spelen met name bij de productiebedrijven van RSG. Vandaar dat dit hoofdstuk betrekking heeft op de zes drukkerijen: de rotatieoffsetbedrijven Roto Smeets Weert en Senefelder Misset, de diepdrukbedrijven Roto Smeets Deventer en Roto Smeets Etten en de twee vellenoffsetbedrijven Roto Smeets Grafi Services Eindhoven en Roto Smeets GrafiServices Utrecht. Buiten Nederland, in Hongarije, bevindt zich één rotatieoffsetdrukkerij.

Op milieugebied hebben we de afgelopen 20 jaar heel veel stappen gemaakt. We blijven actief bezig met het trachten de milieubelasting te verminderen, maar spectaculaire resultaten die we in de begin jaren realiseerden liggen nu niet meer voor het oprapen. (Zie grafiek op deze pagina). Veelal liggen de kansen bij investeringsmomenten. Bij toekomstige investeringen blijft de te bereiken milieuwinst een belangrijk keuzecriterium.

In een rotatieoffsetdrukkerij loopt het te bedrukken papier vanaf een papierrol de rotatiepers in. Bij passage van cilinders die zijn voorzien van drukvormen wordt de papierbaan aan beide zijden met inkt bedrukt. Ook bij de diepdrukbedrijven loopt het te bedrukken papier vanaf een papierrol de rotatiepers in maar hier wordt gebruikt gemaakt van zeer brede cilinders die gegraveerd worden met de tekst en afbeeldingen om, eenmaal langs de inktbaden, het papier te bedrukken. Bij vellendruk worden op een drukpers vellen papier doorgevoerd en van inkt voorzien.

In dit jaarverslag is gebruik gemaakt van de cijfers uit de ecobalans 2014. Voor de vergelijking hebben we gebruik gemaakt van ratio’s. Op deze manier wordt een goed beeld gegeven van de effecten van eventuele maatregelen in relatie tot volumegroei of -afname. Het combineren van het continu verbeteren van ons proces, het reduceren van de milieubelasting en investeren in MVO levert veel toegevoegde waarde op. Iets wat we in 2015 dan ook zeker zullen continueren.

De rotatieoffset- en diepdrukbedrijven bedienen de nationale en internationale markt van postordercatalogi, retaildrukwerk, sponsored magazines en tijdschriften. Meer dan 40% van het drukwerk is bestemd voor het buitenland, onder meer Engeland, België, Zweden, Duitsland, Denemarken en Frankrijk. Vellenoffsetbedrijven werken vooral voor de regionale en landelijke zakelijke markt. Voorafgaand aan het drukken vinden prepressactiviteiten plaats: tekst- , beeldopmaak en drukvormvervaardiging. Na het drukken is er de nabewerking: afwerken van drukwerk door middel van snijden, vouwen, lijmen, hechten e.d. en expeditie. Papier, inkt, energie en water vormen de bulk van de grondstof van alle drukkerijbedrijven. Daarnaast kopen de rotatie- en vellenoffsetbedrijven aluminiumplaten in voor de vervaardiging van drukvormen en maken de diepdrukbedrijven gebruik van cilinders. In de productie worden voorts diverse processtoffen (zoals platen, poetsdoeken, reinigingsmiddelen) en hulpstoffen (zoals hechten plakmiddelen en verpakkingsmaterialen) ingezet. De gegevens in dit hoofdstuk betreffen voornamelijk de productiebedrijven die in Nederland gevestigd zijn. Dat wil niet zeggen dat we de milieuverplichtingen van Antok Nyomdaipari in Hongarije niet nauwlettend volgen. Antok heeft een goede relatie met de Inspectie voor Milieubescherming, Natuurbescherming en Waterstaat (regio Westelijk Transdanubië) en beschikt over alle benodigde vergunningen. Om ervoor te zorgen dat het bedrijf haar milieu-activiteiten op een professionele manier kan uitvoeren en controleren heeft het een contract gesloten met een milieuspecialist (Végh & Végh MKT BV). Deze partner voert voor het bedrijf onder meer controles uit op de naleving van de milieuwetgeving, onderhoudt contacten met de overheid, zorgt voor opvolging bij geconstateerde gebreken, houdt alle vergunningen up-to-date


en volgt alle ontwikkelingen in de relevante weten regelgeving. Antok moet jaarlijks aan de overheid rapporteren over luchtvervuiling en afvalproductie. Het bedrijf houdt zich aan de relevante wettelijke voorschriften en heeft een goede verstandhouding met de lokale omgeving en de gemeente. Productie De productiebedrijven van RSG leveren naast cross mediale diensten hoofdzakelijk papieren producten. Papier is het meest gerecyclede materiaal dat wij kennen. Het overgrote deel van de gebruikte houtvezels waarmee papier wordt vervaardigd, is afkomstig van zagerijresten en dunningshout en betreft voornamelijk hout uit Europese productiebossen die op verantwoorde wijze worden beheerd. Door de voortgaande inzichten in het duurzaam maken van productiebossen krijgt print een steeds verantwoorder imago. In het huidige papier wordt een groot percentage oud papier verwerkt: Nederland is een van de koplopers in Europa: meer dan 90 procent van het papier wordt hergebruikt. Gerecycled papier wordt tegenwoordig op een milieuvriendelijke manier gebleekt en verwerkt. Voor goed papier is echter altijd een bepaald percentage nieuwe vezels nodig. RSG streeft naar een verantwoorde inkoop van papier: wij werken niet met papier dat deels of geheel is gemaakt met houtresten uit oerbossen. Alle drukkerijen van RSG zijn FSC- en PEFC-gecertificeerd. Naast papier is inkt het belangrijkste bestanddeel van drukwerk. Inkt bestaat grotendeels uit pigmenten, oplosmiddelen en aardolie. Door innovaties in de inktindustrie is de milieubelasting van de productie van inkt sterk afgenomen. De inkten van onze belangrijkste leveranciers bestaan voornamelijk uit duurzame plantaardige grondstoffen zoals graan, lijnzaad of soja. RSG heeft het inkoop- en productieproces zo ingericht dat er gestuurd kan worden op een optimaal gebruik van grondstoffen. Dat verwacht RSG ook van de toeleveranciers. Aan de hand van het milieuzorgsysteem richten wij ons onafgebroken op procesinnovaties zoals geautomatiseerde systemen die inktverspilling minimaliseren door tijdens het drukproces een zo optimaal mogelijke hoeveelheid inkt te gebruiken en de uitstoot van vluchtige organische stoffen (VOS) verder te reduceren. Om de milieubelasting door oplosmiddelen minimaal te houden zijn emissiereducerende maatregelen getroffen zoals naverbranders en tolueenterugwinninginstallaties binnen de diepdrukbedrijven. De emissie van tolueen binnen de diepdrukbedrijven wordt voor 99% gerecycled en is zodoende tot bijna nul gereduceerd. In het prepressproces wordt geen tolueen meer gebruikt maar Biosol G, een ecologisch verantwoorde industriële reiniger/ontvetter op basis van een puur-natuur-oplosmiddel dat volledig biologisch afbreekbaar is. De vellen- en rotatieoffsetbedrijven zijn inmiddels zo goed als IPA (Isopropylalcohol) vrij.

Bij de keuze van de verpakking van drukwerk kunnen we op verschillende manieren milieuoverwegingen laten meetellen. De verpakkingsstraten zijn zo ingericht dat ze ook geschikt zijn voor het sealen van drukwerk met biologische folie en het afval tot een minimum beperken. Van al het afval dat de productiebedrijven verlaat, is inmiddels 98% recyclebaar afval. Voor de distributie van drukwerk werkt RSG samen met transportbedrijven die werken met gecombineerde vervoersmethoden en de vracht halverwege overzetten op trein, schip of dubbeldekker. Voor vrachten en bestemmingen waarbij we zijn aangewezen op vervoer over de weg worden transporteurs ingezet die rijden met vrachtwagens op biodiesel, hybride vrachtwagens en/of ecocombi’s; langere vrachtwagens die meer vracht meenemen waardoor een aanzienlijke besparing op ritten en voertuigkilometers (en dus CO2) mogelijk wordt.

Milieubeleid, instrumenten en maatregelen Beleid RSG is sterk van de maatschappij afhankelijk maar is zich, als toonaangevend bedrijf in de informatie- en communicatie industrie, sterk bewust van de eigen rol daarin. Een rol die verantwoordelijkheden meebrengt die verder reiken dan louter de financieeleconomische bedrijfsvoering. RSG onderkent de impact die de onderneming heeft op medewerkers en samenleving. De onderneming werkt immers dagelijks samen met toeleveranciers, klanten en andere partners als deelnemers in het maatschappelijk verkeer. De activiteiten van RSG hebben uiteraard ook impact op het milieu. De onderneming gebruikt grondstoffen als papier, inkt en water, verbruikt energie en genereert afval. RSG is ook een mensenorganisatie. Centraal staat de ontwikkeling van medewerkers en de continue aandacht voor een veilige en gezonde werkomgeving. RSG heeft milieuzorg geïntegreerd in al haar bedrijfsactiviteiten en stuurt in haar bedrijfsvoering aan op het beperken van gevaar en hinder door middel van veiligheidscampagnes, op het besparen van energie, op preventie en scheiding van afval en op vervoermanagement. Wij blijven mogelijkheden zoeken ter vermindering van het benodigd materiaal en het mogelijk maken van hergebruik. Dit doen we daar waar mogelijk samen met onze, op duurzaamheid geselecteerde, leveranciers. Ook onze klanten adviseren wij op het gebied van productontwikkeling. Kleine aanpassingen kunnen al tot significante vermindering van materiaal leiden. Uitvoering Taken en verantwoordelijkheden De eindverantwoordelijkheid voor het gevoerde kwaliteit-, arboen milieubeleid ligt bij de Raad van Bestuur. Vanuit de Raad van Bestuur wordt het beleid verder in de organisatie uitgezet. De Raad van Bestuur legt verantwoording af over het beleid aan de Raad van Commissarissen.


Vanuit de stafafdeling van RSG worden samen met de Kwaliteit-Arbo-Milieu (KAM) coördinatoren van de drukkerijen bepaalde MVO-ontwikkelingen geïnitieerd, gefaciliteerd en gecoördineerd. Op die manier wordt het MVO-beleid voorbereid en de RSG-brede ambities geformuleerd. Deze KAM-coördinatoren hebben een belangrijke interne adviesrol, onder meer bij het opstellen en vastleggen van jaarprogramma’s en procedures. Hij/zij is belast met de naleving van de veiligheidseisen vanuit het geformuleerde Arbobeleid, de controle op de naleving van weten regelgeving op milieugebied en het in stand houden van het kwaliteiten/of milieuzorgsysteem. Deze functionaris is onder meer de controlepost voor de beoordeling van inkomende stoffen op milieuen arboveiligheid. De coördinator besteedt daarnaast tijd aan het uitvoeren van controles en inspecties op veiligheid, orde en netheid op de diverse afdelingen en het aansturen van de interne auditteams.

Procesgebonden procedures zijn opgesteld om de milieuaspecten binnen met name productieafdelingen van het bedrijf te beheersen. Hierbij moet gedacht worden aan het inzamelen en afvoeren van afval, inkoop en het onderhoud aan machines en installaties. Systeemgebonden procedures zijn gerelateerd aan de organisatie c.q. het systeem van ISO 14001. Voorbeelden zijn onder meer: het voldoen aan weten regelgeving, reageren op noodsituaties (noodplan) en de beoordeling van het milieuzorgsysteem door de afdelingshoofden.

De coördinator bewaakt ook de voortgang van projecten, de uitvoering van verbeteracties en de resultaten die deze opleveren. Daarnaast ziet hij toe op uitvoering van wettelijk verplichte metingen, keuringen, kalibraties, et cetera en geeft instructies en interne opleidingen. De bedrijven hebben gezorgd voor digitale toegankelijkheid van alle relevante informatie voor alle medewerkers via het intranet. De RSG-bedrijven kunnen als ‘verwante’ bedrijven binnen één drukkerijgroep ook in alle openheid hun gekozen oplossingen en milieuprestaties vergelijken (benchmarken) en daarmee hun performance verbeteren. Naar buiten toe behartigt RSG haar eigen belangen en, meer algemeen, die van de grafische industrie. Door deel te nemen aan diverse nationale en internationale overleggen kan ze vroegtijdig inhaken op veranderende weten regelgeving. Zorgsystemen RSG beschouwt de kwaliteitsen milieuzorgsystemen bij haar bedrijven als belangrijk middel om uitvoering aan haar beleid te geven. In RSG-bedrijven die zowel een milieuzorg- als een kwaliteitszorgsysteem operationeel hebben, worden de audits voor beide systemen gecombineerd. Alhoewel arbo geen onderwerp is welke getoetst wordt aan NEN-EN-ISO normen wordt dit, waar mogelijk, binnen de opzet van dit gecombineerde zorgsysteem door de KAM-coördinatoren meegenomen. Het ISO 14001 systeem eist dat een bedrijf zich continu verbetert. Dat gebeurt via een cyclus van doelstellingen, acties, evaluaties en daaruit voortvloeiende nieuwe doelstellingen. De opdracht tot continue verbetering leidt er ook toe dat RSG onderzoek doet naar alternatieve processen en stoffen en naar hergebruikmogelijkheden van afvalstoffen. Op dit moment zijn alle bedrijven gecertificeerd conform ISO 14001 en beschikken drie bedrijven over een kwaliteitszorgsysteem conform ISO 9001. Het streven was dit in 2014 ook bij de andere drie productiebedrijven operationeel te hebben maar door

de reorganisaties van het afgelopen jaar is dit uitgesteld. Om de betrokkenheid ten aanzien van het milieubeleid door het kader aan te geven, worden milieuaudits uitgevoerd door medewerkers, de afdelingshoofden en leidinggevenden van de bedrijven. Tijdens deze audits worden de opgestelde ISO 14001 procedures, die zijn onderverdeeld in proces- en systeemgebonden procedures, getoetst op hun toepassing.

In 2014 zijn door BSI hercertificerings- en controleaudits uitgevoerd bij de bedrijven. Het doel van de audit is om op verschillende onderdelen van de scope van het managementsysteem objectief bewijs te verzamelen dat de organisatie blijvend voldoet aan de eisen en de norm(en) die door het milieuzorgsysteem worden gesteld. Tevens wordt gekeken naar de geschiktheid van het managementsysteem om te kunnen voldoen aan relevante weten regelgeving en contractuele eisen en naar de specifieke doelstellingen van het managementsysteem. De audit is er daarnaast ook op gericht de mogelijkheden tot verbetering van het managementsysteem te identificeren en de voortgang en toepassing van het plan van hercertificering te beoordelen en waar nodig aan te passen. Op basis van het objectieve bewijs zoals beschreven in de auditrapporten van BSI, is vastgesteld dat de beoordeelde onderwerpen en processen bij de productiebedrijven effectief zijn geïmplementeerd en voldoende worden beheerst. De corrigerende maatregelen van afwijkingen uit de vorige audit zijn beoordeeld en voldoende geïmplementeerd. Er zijn geen nieuwe afwijkingen geïdentificeerd tijdens de audits. Bedrijfsmilieuplannen en milieujaarplannen De voornaamste strategieën en procedures voor de implementatie van het milieubeleid en het realiseren van prestaties worden per bedrijf vastgelegd in jaarlijkse milieuverbeterprogramma’s ofwel bedrijfsmilieuplannen. De bedrijfsmilieuplannen, met enkele kengetallen en taak- en doelstellingen voor een aantal jaren, worden mede voor de overheid opgesteld en met hen besproken. In het plan geeft het bedrijf inzicht in haar bedrijfsprocessen en eventuele milieubelasting, in verwachte bedrijfsontwikkelingen en milieueffecten, in de normen ten aanzien van milieubelasting waaraan ze moet voldoen en in de taak en doelstellingen van haar milieubeleid. Onder de bedrijfsmilieuplannen hangen de milieujaarplannen (soms als onderdeel van een gecombineerd KAM-jaarplan voor Kwaliteit, Arbo en Milieu), met daarin de doelen taakstellingen van het komende jaar en de concrete acties die


Papier

Roto Smeets

leveranciers

Weert

Inkt-

Senefelder

leveranciers

Energie

Water

leveranciers

Hulpstoffen

Emissies

Roto Smeets Deventer

Registratie Ecobalans ‘in’

Roto Smeets Etten

Chemicaliën

of

Papierafval

Misset

leveranciers

Leverancierscheck

Product

Registratie Ecobalans ‘uit’

Tolueen

Klant

Recycling bedrijven

EPRTR registratie

Terugwinning voor leveranciers

Kunststof Roto Smeets GrafiServices

Gerecycled

Eindhoven

of verwerkt Bedrijfsafval

leveranciers

door erkende afvalverwerkers

Roto Smeets Processtoffen

GrafiServices

Gevaarlijk

leveranciers

Utrecht

afval

bedrijven daarop willen ondernemen. De uitvoering van dit plan wordt gedurende het jaar bewaakt. De milieujaarplannen van de bedrijven worden gebruikt bij de opstelling van dit hoofdstuk van het Maatschappelijk jaarverslag. Ecobalans Een belangrijk onderdeel van het algehele bedrijfsbeleid is kostenbesparing. Daar sluit het milieubeleid, dat onder meer gericht is op besparing op grondstoffen, goed bij aan. Om doelstellingen te bepalen en reductie te meten maakt RSG al sinds 1994 gebruik van een ecobalans. In deze balans worden per productiebedrijf alle in- en uitgaande materiaalstromen, en het gebruik van energie en water, in kaart gebracht. Hiermee gaat RSG verder dan alleen maar het in beeld brengen van milieuaspecten zoals dat in het milieuzorgsysteem wordt voorgeschreven. De coördinatie van de ecobalans gebeurt door het onafhankelijke Instituut voor T oegepaste Milieu-Economie (TME) in Voorschoten. Door doelstellingen te formuleren streeft RSG gericht naar reducties. Sinds 1994 heeft RSG die doelstellingen steeds gehaald en daar zijn we best trots op. In ons twintigjarig bestaan zijn we bijvoorbeeld 80 procent minder water gaan gebruiken, 30 procent minder energie en is de uitstoot van tolueen en vluchtige organische stoffen met meer dan 80 procent verminderd (zie ook pagina 27). Omdat de ecobalans de gehele stoffenhuishouding van de bedrijven laat zien, kunnen deze niet alleen op emissies sturen, maar ook op een efficiënt gebruik van stoffen in het productieproces. De gegevens voor de ecobalans worden voortdurend verzameld, zodat ook heel frequent een actueel beeld van de prestaties kan worden gegenereerd, mocht dat nodig zijn om bij bepaalde ontwikkelingen de vinger aan de pols te houden. Met deze complete massabalans hebben de RSG-bedrijven hun milieuaspecten volledig in beeld. Ook het berekenen van de CO2-emissie per ton

product wordt hierdoor vereenvoudigd. Het basisprincipe van de ecobalans staat in het afgebeelde schema. Leveranciersbeoordeling RSG let bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale, milieuen veiligheidsaspecten en maakt daarover afspraken met haar leveranciers. De inkoop van gevaarlijke stoffen wordt bijvoorbeeld beoordeeld op basis van de procedure ‘inkoop nieuwe gevaarlijke stoffen’. Hierbij wordt de stof door de KAMcoördinator, aan de hand van de MSDS (material safety data sheets) van het product door middel van een checklist beoordeeld. RSG kiest met name leveranciers die net als RSG een kwaliteitsen/of milieuzorgsysteem volgens de norm ISO 9001 / 14001 hanteren of een voor die branche specifieke, vergelijkbare certificering. Dit wordt vastgesteld aan de hand van een leveranciersenquête die regelmatig aan de leveranciers wordt voorgelegd. De KAMcoördinatoren beoordelen de ingezonden antwoorden en bepalen de score van de leverancier. Van leveranciers die op een bepaald moment onder de norm uitkomen wordt afscheid genomen en wordt naar een alternatieve leverancier gezocht. Deze gegevens worden opgenomen in een leveranciersdatabase die op het interne RSG intranet te vinden is. Deze site bevat - naast regelmatig bijgewerkte leveranciersgegevens - ook andere milieurelevante productinformatie (bijvoorbeeld over inkten en papier), vergunningen, de ecobalans, alle certificaten en alle milieujaarverslagen.


Relatie met de overheid

Hierdoor is elke fabrikant of importeur van chemische stoffen in hoeveelheden van een ton of meer per jaar in de Europese Unie verplicht, op straffe van het niet langer toegestaan zijn om deze stof(fen) te vervaardigen of in te voeren, een registratiedossier in te dienen bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA), tenzij hij hiervan is vrijgesteld.

Wetten en vergunningen Via wetten en de daarmee samenhangende vergunningen hebben bedrijven zeer direct met de overheid te maken. Meer specifiek met de lokale gemeentes die het ‘bevoegd gezag’ zijn voor het afgeven van een vergunning in het kader van de Wet Milieubeheer. Jaarlijks voeren de bedrijven een keuring uit op de technische staat van de ondergrondse tanks en de grondwaterkwaliteit rond de tanks. Hiermee wordt blijvend aandacht gegeven aan de bodemsituatie op het terrein. Ook alle vergunningseisen worden gecontroleerd door middel van inspectieronden en algemene controlerondes onder supervisie van de KAMcoördinatoren. Eind 2014 heeft de gemeente Deventer een controlebezoek gebracht aan Roto Smeets Deventer. Daarbij zijn diverse documenten doorgenomen en is een rondgang langs het productieproces geweest. Geconcludeerd werd dat Roto Smeets Deventer voldoet aan relevante weten regelgeving. Wel is geconstateerd dat de vergunning, door alle bijbehorende meldingen en recente, nog lopende wijzigingen, een onoverzichtelijk geheel is geworden. Afgesproken is in 2015 te starten met de aanvraag van een nieuwe omgevingsvergunning. Hiermee wordt dan ook ondervangen dat het huidige voorschrift met betrekking tot de vloeistofdichtheid van de vloer bij het inktlosstation, in lijn komt met de later gemaakte afspraken met het bevoegde gezag. Begin 2014 heeft de omgevingsdienst Midden- en West-Brabant, in samenwerking met het Waterschap Brabantse Delta, een hercontrole uitgevoerd bij Roto Smeets Etten. De omgevingsdienst is door de gemeente Etten-Leur aangewezen als toezichthouder. De hercontrole was naar aanleiding van de verbeterpunten uit de controle van 2013. Gebleken is dat die verbeterpunten naar tevredenheid zijn uitgevoerd. Internationaal Een aantal drukkerijen van RSG vallen ook onder de verplichtingen van de EG-verordening PRTR (Pollutant Release and Transfer Register). Ze verstrekken jaarlijks gegevens over hun emissies naar lucht, water of bodem en het transport van afvalstoffen aan het bevoegd gezag, onder meer ten behoeve van de vervaardiging van nationale registers waarin alle emissies staan die in een land plaatsvinden. Met de gegevens tonen de bedrijven ook aan te voldoen aan de eisen in de PRTR.

De belangrijkste bestanddelen van de producten die RSG gebruikt zijn papier en inkt. Volgens bijlage 4 van de REACH-regelgeving zijn de belangrijkste grondstoffen van papier (bijvoorbeeld hout, vulstoffen, coatingpigmenten en mechanische pulp) volgens de huidige wetgeving vrijgesteld voor REACH en hoeven dus niet te worden geregistreerd. Wel heeft RSG zelf een REACH-registratie moeten uitvoeren in verband met het terugverkopen van de uit het proces teruggewonnen tolueen aan de inktleverancier. Op haar beurt heeft RSG haar leveranciers een vragenlijst toegezonden en de bevestiging gekregen dat hun producten voldoen aan alle REACH-eisen voor stoffen. Dat wil zeggen dat er geen opzettelijke uitstoot van stoffen en geen zeer zorgwekkende stoffen (SVHC) aanwezig zijn in hoeveelheden van meer dan 0,1%. De leveranciers hebben de veiligheidsbladen van de door hen geleverde stoffen volgens de REACH- richtlijnen aangepast aan het reguliere gebruik. RSG heeft haar interne veiligheidsinstructies hierop aangepast. Deze instructies maken deel uit van de risicobeheersingsmaatregelen die onderdeel uitmaken van de ISO 14001 certificering die bij de RSG-productiebedrijven is ingevoerd. Wij zullen de informatie van onze leveranciers regelmatig controleren. Vanaf het moment dat een leverancier zich niet houdt aan de REACH-regelgeving, zullen wij naar alternatieve leveranciers overstappen, zodat onze continue productie gewaarborgd blijft. * REACH: Europese Verordening (EG) nr. 1907/2006 inzake registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen (REACH) is de nieuwe Europese wetgeving voor chemische stoffen die in werking is getreden in juni 2007. REACH is gericht op bevordering van duurzame ontwikkeling door verbetering van de bescherming van de gezondheid van de mens en het milieu.

RSG heeft ook te maken met de internationale regels voor de richtlijn REACH*. REACH heeft betrekking op de productie, het op de markt brengen en het gebruik van alle chemische stoffen binnen de Europese Unie met het oog op het herkennen van mogelijke gevaren voor de gezondheid van de mens en het milieu en het aanbevelen van maatregelen voor risicobeheer in de hele toeleveringsketen.


Ketenverantwoordelijkheid Binnen de grafische keten wordt duurzaamheid bepaald vanaf het bos tot het product. Een product kan pas duurzaam zijn als er in alle stadia van de levenscyclus duurzaam mee omgegaan is. Vanaf de grondstof tot de gescheiden inzameling voor hergebruik. Dat vraagt om samenwerking met leveranciers aan de ene kant van de keten en met onze klanten aan de andere kant. Regelmatig gaan we met deze stakeholders de dialoog aan om te komen tot duurzame maatregelen. Leveranciers Zoals hiervoor al aangegeven letten wij bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale, milieuen veiligheidsaspecten en maken daarover afspraken met onze leveranciers. Met dat doel is een ‘Gedragscode leveranciers’ opgesteld om het MVO-beleid van RSG duidelijk te maken. Deze gedragscode wordt aan leveranciers verstrekt en wordt meegestuurd met de MVO-beleidsinventarisatielijst die leveranciers jaarlijks voorgelegd krijgen. Door middel van deze inventarisatielijst wordt het milieu-, kwaliteitsen MVO-beleid van de betreffende leverancier gescreend. Aan de hand van de antwoorden worden ze beoordeeld en de gegevens worden in een centrale database bijgehouden. Deze database is toegankelijk voor de medewerkers die in contact staan met deze leveranciers. Zodra leveranciers niet meer aan de eisen op dit gebied van RSG voldoen, wordt naar een alternatieve leverancier gezocht. Om de impact op mens, milieu en samenleving als keten verder te beperken werkt RSG met deze leveranciers nauw samen bij het bedenken van innovaties om bestaande processen of producten verder te verduurzamen. Zo worden testen gedaan met nieuwe soorten inkt of oplosmiddelen en wordt niet al het transport meer over de weg gedaan maar halverwege overgestapt op trein of boot. Samen met onze leveranciers streven we naar een maximale transparantie over de producten die we inkopen zodat klanten een bewuste keuze kunnen maken. Door ons internationale netwerk volgen wij ook alle duurzame initiatieven in het buitenland. Klanten Aan de andere kant van de keten staan de opdrachtgevers van RSG. Om te trachten deze keten te betrekken in het duurzaamheidsproces heeft Roto Smeets een brochure ontwikkeld getiteld: ‘Samen duurzamer in 10 keuzes’. Keuzes die een klant kan maken om publicaties zo duurzaam mogelijk tot stand te laten komen. Om opdrachtgevers inzicht te geven in de prestaties van RSG op MVO-gebied heeft RSG zich aangemeld bij zogenaamde ‘Rating Systems’. Dit zijn virtuele marktplaatsen voor duurzaamheid. Dit biedt RSG de mogelijkheid haar duurzaamheid en toekomstplannen aantoonbaar te maken voor de aangesloten bedrijven. Binnen Nederland is dit het FIRA Rating System. FIRA ontsluit aan aangesloten klanten kennis over duurzaamheid van leveranciers. Kennis waarmee ondernemers strategische keuzes kunnen maken om hun duurzaamheidsambities waar te maken.

FIRA toetst de juistheid van de bedrijfsinformatie en verifieert de interne processen. FIRA is hierdoor een MVO-kennismakelaar die vraag en aanbod bij elkaar brengt om zo een gemeenschappelijke waarde-impuls (shared value) te creëren. FIRA is onafhankelijk en toetst uitsluitend duurzaamheidsinformatie. Buitenlandse opdrachtgevers kunnen MVO-informatie van RSG vinden via het Sedex Rating System. Sedex biedt een eenvoudige en effectieve manier voor het beheren van ethische en verantwoorde praktijken binnen de keten. Zij nemen van de aangesloten leden informatie op over vier belangrijke gebieden: arbeidsnormen, gezondheid en veiligheid, milieu en businesspractices. Aangesloten opdrachtgevers kunnen via Sedex inzicht krijgen in onze prestaties op MVO-gebied. Relatie met overige stakeholders Medewerkers Periodiek worden management en ondernemingsraad geïnformeerd over kwaliteitsen milieuzaken, waarbij de bevindingen in interne en externe audits een belangrijke plaats innemen. De ondernemingsraden worden door middel van hun leden in de Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu (VGWM) commissie op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Naast de OR-leden nemen in de VGWMcommissie ook productie- en HR-medewerkers deel en de KAMCoördinator. Door de vele organisatorische wijzigingen in 2014, zijn de VGWMcommissie alsook de andere overlegvormen, meeveranderd. De frequentie, samenstelling en inhoud van de overlegvormen zijn heroverwogen en bijgesteld. Daarnaast is er speciaal milieuoverleg in de vorm van het RSGbrede milieucoördinatorenoverleg. Eens per kwartaal praten milieucoördinatoren uit alle RSG-productiebedrijven over ontwikkelingen, problemen en oplossingen op hun werkterrein en wisselen zij kennis en ervaring uit. In de opleidingen die nieuwe drukkers bij een RSG-bedrijf krijgen worden milieuaspecten en milieugerelateerde procedures standaard opgenomen. Omgeving Omwonenden stellen doorgaans met name belang in ontwikkelingen op het gebied van hinder (in hoofdzaak geluid en geur). Van overheidszijde (landelijke overheid en vanuit de Europese Unie) ligt het accent op de prestaties van de drukkerijen bij de uitstoot van vluchtige organische stoffen (VOS). Voor deze stakeholders zijn de individuele bedrijfsmilieuplannen van belang en beschikbaar.


Copyright papierenkarton.nl

RS Diepdruk (Deventer en Etten)

RS Weert

Senefelder Misset

RS GrafiServices

ISO 14001

ISO 14001

ISO 14001

ISO 14001

ISO 9001

ISO 9001

ISO 12647

ISO 12647

ISO 12647

FSC

FSC

FSC

FSC

PEFC

PEFC

PEFC

PEFC

SWAN

SWAN

EU Ecolabel for printed products

EU Ecolabel for printed products

Jeroen Voges

Thijs Caelers

MVO-prestatieladder Karin Driezen

Certificeringen Alle productiebedrijven van RSG zijn gecertificeerd volgens de richtlijnen van FSC (Forest Stewardship Council) en PEFC (Program for the Endorsement of Forest Certification). Dat wil zeggen dat ze volgens deze strikte richtlijnen producten op geselecteerd FSC- of PEFC-papier mogen vervaardigen. RSG toont daarmee aan dat ze de doelstelling van deze instanties, om te komen tot milieuvriendelijk, sociaal wenselijk en in economisch opzicht levensvatbaar beheer van bossen, ondersteunt.

Gert-Jan van der Vlis

Producten en diensten met het EU Ecolabel zijn geproduceerd met een lagere milieubelasting van grondstoffen, energie, water, schadelijke stoffen, afval en verpakkingen. De EU heeft dit milieukeur ontwikkeld omdat de chemicaliën die worden gebruikt bij het bedrukken van papier, recycleerbaarheid zouden kunnen belemmeren en gevaarlijk zouden kunnen zijn voor het milieu en voor de gezondheid van de mens. Door, door middel van allerlei testen, aan te tonen dat de producten die bij RSG zijn vervaardigd goed recycleerbaar zijn en geen giftige stoffen bevatten, mogen deze Scandinavische klanten op hun product het EU-ecolabel voeren.

Deze systemen zijn de verbindende schakel tussen verantwoord bosbeheer en de consument. Hiermee kunnen de bedrijven van RSG, die klanten bedienen die betrokkenheid bij duurzaam ondernemen zichtbaar willen maken door het FSC- of PEFC-logo op het drukwerk te vermelden. Roto Smeets Deventer en Roto Smeets Weert zijn tevens gecertificeerd volgens het Nordic Ecolabel Swan. Dit label is een officieel milieulabel in de Scandinavische landen (Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken en IJsland). Als Swan op een product staat vermeld, dan is het één van de minst milieubelastende producten in zijn soort. Dit geldt ook voor het EU-Ecolabel, dat in grote lijnen gebaseerd is op dit Scandinavische label. De Roto Smeets drukkerijen (Deventer, Etten en Weert) hebben, voor met name titels van Scandinavische klanten, het EU Ecolabel certificaat voor bedrukt papier behaald.

Naast de ISO 14001, ISO 9001, FSC en PEFC certificeringen beschikken de Roto Smeets GrafiServices-bedrijven over een certificering conform de eisen voor de MVO-prestatieladder. Een belangrijk element voor de certificering is een juiste identificering en uitvoering van een stakeholders-analyse. In 2013 lag het accent op externe stakeholders, in 2014 is een steekproef uit de interne doelgroep geïnterviewd. Van de 33 MVO-indicatoren worden de indicatoren die onder arbeidsomstandigheden, planet en profit vallen het meest genoemd. Enkele voorgestelde doelstellingen zijn het verbeteren van de MVO-communicatie door de bedrijven, het opnemen van MVO-beleid in opleidingen, het bewegen van relaties naar meer duurzame bewustwording en het verhogen van de inkoop van groene stroom.



Creatie

Advertising


Conceptontwikkeling


Contentmarketing


Direct marketing

Advertentie-acquisitie

Customer relationship management

Advertentiemarktonderzoek

Database marketing

Abonneewerving

Omni channel campaign management Reward management

“


CASE: Magazine met legio plusproposities Daphne’s Diary is een dagboek in de vorm van een tijdschrift. Vanaf de allereerste editie in april 2012 is Senefelder Misset de drukker van het unieke magazine dat een brocante sfeer heeft en zich vooral richt op alle vrouwen die het leuk vinden. In het tijdschrift worden alleen maar mooie, romantische, nostalgische en vooral lieve dingen gebracht. Elke editie is een verrassing, een persoonlijk cadeautje. In de vormgeving van Daphne’s Diary wordt gebruikgemaakt van romantiek en nostalgie, zoals handgeschreven typografie en veel getekende afbeeldingen en kadertjes. Deze manier van vormgeven wordt tegenwoordig door steeds meer tijdschriften toegepast. Het vernieuwende uitgeefconcept van Daphne’s Diary viel destijds meteen op en heeft een nominatie gehad voor de Mercur Lancering van het Jaar en is in Engeland genomineerd voor de start up van 2014. In korte tijd is Daphne’s Diary uitgegroeid tot een zeer geliefd printproduct en internationaal uitgebreid. Er is inmiddels ook een Duits-, Engels-, Frans- en Spaanstalige versie. Door afspraken met verschillende distributeurs zorgt de uitgever ervoor dat het magazine over de hele wereld verkrijgbaar is.

boekjes maken. Dit wordt door behoorlijk veel lezeressen gedaan. Daarnaast passen we opplakkers toe op de cover en brocheren we stickervellen mee, evenals antwoordkaarten ten behoeve van het werven van abonnees en het aanvragen van cadeaupakketten. En in een decembereditie hadden we een soort flap om de cover heen gedaan die grafisch uitgestanst was. Dit sierlijke covervel werd vervolgens van rechts naar links naar binnen geklapt. Het tijdschrift was dus als het ware gesloten. Ook zat er in de editie nostalgisch cadeaupapier dat we hadden

Erik Ernens

Hoofdredacteur Joke Bemboom vertelt: “Daphne’s Diary is een moment voor jezelf. Even onbezorgd genieten van alleen maar lieve, mooie en vooral creatieve dingen. Met Daphne’s Diary gaan we terug naar papier.”

Daphne’s Diary verschijnt acht keer per jaar. De vaste omvang van het tijdschrift, oftewel het moederblad, telt 112 pagina’s. De cover drukken wij in vellenoffset, waar we een mat laminaat op doen. Het binnenwerk drukken we in rotatieoffset. Daarnaast voegen we aan het moederblad allerlei plusproposities toe. Zo zit er een stanskatern in dat is voorzien van een drukperforatie. Het katern bestaat uit vrij stevig papier. In het papier zitten stippellijnen waarlangs je kunt knippen en zelfs voorgeperforeerde delen die je zo uit het papier drukt. Hiermee kunnen lezeressen knutselen, bijvoorbeeld kleine doosjes of



Pre-press

Drukwerk

Tekst-beeldintegratie


Diepdruk

Binden

Online publishing

Beeldlogistiek

Rotatieoffset


Datacommunicatie

Vellenoffset


Gesegmenteerde distributie Gepersonaliseerde distributie

Mobile Publishing



gedrukt en meegebrocheerd. Naast het moederblad maken we nu met behulp van grafische technieken er van alles bij, zoals agenda’s, kalenders, ansichtkaarten en cadeaupapier. Het is natuurlijk geweldig om in deze tijd een tijdschrift te maken waarin zo veel wordt gedaan met papier en print. Met het drukken en het nabewerken kunnen we dan ook volop ons vakmanschap en onze ervaring in complexe printproducties inzetten. Daphne’s Diary is een kunstwerkje! Erik Ernens Commercieel directeur Senefelder Misset / Roto Smeets Publishing Services

Verpakken

”

s ever r uitg o o v er er rovid Senefeld set r r Mis latform p t e r e , maa d l v n ép ng e n e fe e r le i d e s d i s s S i v e o l l l t e se it a pro op Profi r Mi s o rm e dig ablet print platf nceerde fe l d e atiev v s e l nt o n e A e n S nt . ile ava n in onte mob n ge ng e c i , e n e n iding e l e l a e l v nlin g el tver ie t a o e s n b n n t a e n i e re p e en ed ed v Mi s s s ove uk o g e bi r e istiek i t d g v e a o d l h n optiij a op de o ok es , e en en w gen Met v n n . i e e s n g d s e ‘all j e i o p lo en d . Ook shing ket oorloopt t i g e n t i d ish bili bli ne en . or te p ubl fl e xi e pu (onli e h el ak . K rote r g p g o n iteit o e n a v e in d kwal rant iale a ersing, e e a d g i g e m vers an he aard cross uitge aties, le s t a ogw e sb e u t c o o fi h m r r o p fo nis van r-pr male dak ’ orga c ten ot-fo an nten r é én rodu op n ë i e p er s v t h f d v a c e e n i p e z g o t g t n i t i e h u met e) u t ric p s -, en), ijven of flin der Misse e -, beroe stichting r d e eb fe l ranch en en corporat S ene der b reniging n n e o r e en (waa en , v hrif t bond iekstijdsc l (vak) ub . en p eiten vakc tivit a f e e uitg atie fo r m n i r e nl r me lder. Voo n e fe e s . 35 w w w usstraat m i r u inche M e rc Do e t K R 70 06 00 35 55 der.nl 0314 fe l s ene info@


Milieugegevens De gegevens die hierna worden gepresenteerd zijn afkomstig uit de ecobalans (zie pagina 40) van RSG, tot stand gekomen door nauwkeurige registratie van binnenkomende en uitgaande stromen. Daarbij moet aangetekend worden dat niet alle stromen zich eenvoudig laten wegen. Voor het vrijkomen van vluchtige stoffen uit bepaalde middelen bijvoorbeeld, moet worden uitgegaan van een bepaald verdampingspercentage. In die gevallen wordt teruggegrepen op theoretische en empirische kennis, zoals ook gehanteerd wordt in het informatieblad L33 Lucht ‘Oplosmiddelenbesluit’ van InfoMil, welke zoveel mogelijk met experimenten en met metingen op de werkvloer wordt geverifieerd. Deze hiernavolgende gegevens hebben betrekking op voor de bedrijfsvoering verbruikte energie en water en de in het proces gebruikte stoffen. Aan de inputzijde van de ecobalans registreren we de grondstoffen, hulp- en processtoffen en aan de outputkant de producten en afvalstoffen (vaste afvalstoffen, afvalwater, emissies). Dit alles voor zover er een directe samenhang is met de activiteiten van de in Nederland gevestigde productiebedrijven van RSG. Uiteraard spelen er ook indirecte milieuaspecten mee, bijvoorbeeld bij de productie van de stoffen die RSG inkoopt of bij de verwerking van afvalstromen vanuit de bedrijven. Wat er elders in de keten aan belasting optreedt, is geen onderdeel van de ecobalans en is niet opgenomen in de hierna gepresenteerde gegevens. Dit betekent overigens niet dat de zorg van RSG pas begint na inkoop of ophoudt na afvalverwijdering. RSG werkt ook actief aan andere delen van de keten door eisen te stellen aan haar leveranciers en afvalverwerkers en voorlichting te geven aan relaties. Die zorg is ook een element van het milieuzorgsysteem ISO 14001.

Inkt Het inktverbruik is de afgelopen jaren door bewaking via meetsystemen afgenomen. Op de rotatiepersen wordt dit gedaan middels een GMIsysteem. Dat is een systeem waarbij met een fotospectraalmeting de papierbaan met bedrukking continu gemeten wordt. Volautomatisch wordt het inktbedieningssysteem bijgestuurd op de densiteitsnormen die vooraf ingesteld zijn. Bij de vellenpersen wordt door middel van het InkStar systeem gedoseerd inkt bijgevuld waardoor zo zuinig mogelijk inkt gebruikt wordt. Bij de diepdrukbedrijven vindt procesoptimalisatie plaats door het gebruik van zeer hoog gepigmenteerde inkten in combinatie met aanpassingen van procesparameters. De pigmentverhoging is in 2014 verder doorgevoerd en heeft geleid tot het sterk reduceren van inkt verbruik per ton papier. Dit heeft tot goede drukresultaten geleid waardoor bij de diepdrukbedrijven gemiddeld 19% minder inkt is gebruikt t.o.v. 2013. Die daling komt in het kengetal niet helemaal tot uiting door het feit dat bij Senefelder Misset de hoeveelheid inkt per ton product het afgelopen jaar licht is toegenomen. Naar de exacte oorzaak van deze toename wordt nader onderzoek verricht. 40

30

20

Input Voor bijna alle verbruiksgegevens is een dalende tendens waarneembaar. Bij enkele kengetallen is dit terug te voeren tot een betere procesbeheersing, bij andere door de afname van het papierverbruik. De laatste jaren neemt de omvang- en oplagegrootte en het aantal titels steeds meer af. Ten opzichte van 2013 is in 2014 7,2% minder papier verwerkt. In absolute getallen hebben de vestigingen over het algemeen goede resultaten weten te behalen. Zoals bijvoorbeeld in energieverbruik. Totaal is het energieverbruik met 7,5% afgenomen ten opzichte van 2013. Deze daling is niet helemaal terug te vinden in de kengetallen. Dit is terug te voeren tot het feit dat er ondanks de afname van het papierverbruik er energieverbruikers (koeltorens, compressoren et cetera) zijn die permanent van stroom moeten worden voorzien ook al is er op dat moment geen productie.

10

28,6

27,9

27,0

28,7

25,5

2010

2011

2012

2013

2014

0

Inktverbruik 2010 - 2014 (in kg/ton papier)


Energie Onderstaand overzicht geeft informatie over het energieverbruik in 2014 en de voorgaande jaren. Zoals hiervoor aangegeven is het energieverbruik in 2014 flink gedaald ten opzichte van 2013. Dit is enerzijds veroorzaakt door een lager gasverbruik door de eerdere investeringen in regeneratieve naverbranders en de relatief warme wintermaanden. Anderzijds door de daling van het elektriciteitsverbruik door de inzet van frequentieregeling op ventilatoren bij de diepdrukpersen. Door de daling van het tonnage verwerkt papier is de afname van energie per ton papier slechts marginaal. 2,5

2,0

1,5

0,5

1,0

0,5

Water Bijgaand overzicht geeft informatie over het waterverbruik in 2014 en voorgaande jaren. Het gebruik van water is bij de diepdrukbedrijven onder andere nodig voor het opwekken van stoom d.m.v. stoomketels ten behoeve van de tolueenterugwinning. Tevens is water nodig voor de galvanische baden en huishoudelijk gebruik. Ten opzichte van 2014 was het waterverbruik bij Roto Smeets Deventer sterk gedaald door de vernieuwing van de osmoseinstallatie, maar bij Roto Smeets Etten gestegen omdat er meer stoom nodig was voor het uitstomen en reinigen van het koolbed. In 2015 wordt het koolbed geregenereerd waardoor het waterverbruik weer zal afnemen. Bij Roto Smeets Weert is het waterverbruik in absolute zin gedaald maar in relatie tot ton papier licht gestegen. Dit werd veroorzaakt door storing van de vlotter in de sprinklerinstallatie. Daarnaast werkt ook een koelcentrale permanent door of er nu wel of geen drukwerk geproduceerd wordt. Het teruglopen van het tonnage verwerkt papier heeft dus ook hier een negatieve invloed.

0,4 2,27

2,01

2,06

2,10

2,09 0,3

0 2010

2011

2012

2013

2014

Energieverbruik 2010 – 2014 (in gigajoule/ton papierinput)

0,2

0,1

0

0,44

0,38

0,40

0,41

0,40

2010

2011

2012

2013

2014

Waterverbruik 2010 – 2014 (in m3/ton papierinput)


Hulpstoffen Bij hulpstoffen gaat het om stoffen als hechtmiddelen, plakmiddelen en de verpakkingsmaterialen als folie en dozen, die meer dan 90% van het totaalgewicht bepalen van de hulpstoffen die worden gebruikt. Met name de toenemende vraag naar aflevering van het drukwerk in verpakkingen, onder meer in folie en de toegenomen hoeveelheid eenmalige pallets zijn bepalend voor de stijging van dit kengetal. Dit betreft bijna 50% van de hoeveelheid kilogrammen verpakkingsmaterialen. Tevens zien we ook een groei in het verpakken van tijdschriften door meer bijsluiters. Niet zichtbaar in de kengetallen maar wel noemenswaardig is hierbij het feit dat biofolies terrein winnen ten opzichte van gewone verpakkingsfolie. Er is inmiddels een breed assortiment aan 100% biologisch afbreekbare verpakkingsfolie beschikbaar die composteerbaar zijn. De verpakkingen worden vervaardigd uit hernieuwbare grondstoffen zoals zetmeel uit maïs of biomassa en uit vezelmaterialen zoals suikerriet of palmvezel. Het gebruik van landbouwgewassen levert een positieve bijdrage aan de koolstofkringloop ten opzichte van oliegebaseerde materialen. RSG maakt gebruik van een folie die is gemaakt van zetmeel en ook voor 100% composteerbaar is. Bij de juiste vochtigheid en temperatuur is de folie in 12 weken ‘vergaan’ tot compost. De dikte is slechts 18μ, terwijl de dikte van normale folie 25μ bedraagt.

Processtoffen Bij processtoffen gaat het onder meer om chemicaliën (grofweg een derde van het totaalgewicht), platen en daarvoor gebruikte plaatontwikkelaar, poetsdoeken, reinigingsmiddelen en wegwerpverpakkingen van aangeleverde producten. Door een wijziging in nabewerkingsactiviteiten (toename bij Roto Smeets Deventer en afname bij Roto Smeets Etten) is over het geheel het gebruik van processtoffen iets gedaald t.o.v. 2013. Ook zijn er door een betere controle op de kwaliteit van het proceswater minder proceschemicaliën gebruikt. Daar waar voorheen bij preventief onderhoud alle olie werd vervangen door nieuwe olie is dit nu eerst onderzocht of dit noodzakelijk is. Hieruit is gebleken dat de filters hun werk goed doen en dat olie vervangen wordt als daar noodzaak toe is. Dit heeft geleid tot een forse reductie in oliegebruik en afvalstoffen. 5

4

3

15

2

12

1

9

0

4,57

4,39

4,33

4,15

2010

2011

2012

2013

2014

0

6

3

4,46

Processtoffenverbruik 2010 – 2014 (in kg/ton papierinput) 10,33

8,75

10,28

10,45

13,01

2010

2011

2012

2013

2014

Hulpstoffenverbruik 2010 – 2014 (in kg/ton papierinput)


Output

Emissies naar lucht In het onderstaande overzicht staan de gegevens over de uitstoot van vluchtige organische stoffen (VOS) naar de lucht in 2014 en voorgaande jaren.

Emissies naar water Ook hier werkt het teruglopen van het tonnage verwerkt papier door in het kengetal. Een koelcentrale werkt permanent door of er nu wel of geen drukwerk geproduceerd wordt. Afvalwater krijgt in alle bedrijven aandacht als onderdeel van een voortdurende inspanning ter verbetering van het productieproces. Het water dat binnen de bedrijven gebruikt wordt voor huishoudelijk gebruik en voor onder meer de koelcentrales komt niet met het productieproces in aanraking en blijft dan ook vrij van de in het proces gebruikte stoffen. Het meest van belang is het procesmatig verontreinigd afvalwater van de RSG-bedrijven. Al het afvalwater dat bedrijven op het riool lozen ondergaat nog een eindzuivering in een rioolwaterzuiveringsinstallatie waarmee het voldoet aan de vergunningsnormen voor de kwaliteit van dit afvalwater. 0,5

0,4

BIj VOS gaat het onder meer om vluchtige stoffen uit o.a. vochtwatertoevoegingen en reinigingsmiddelen, en om tolueen uit diepdrukinkt. Tolueen is een oplosmiddel voor de inkten dat gedeeltelijk vrij komt tijdens het drukproces. Deze tolueenhoudende lucht wordt bij de persen afgezogen en naar de tolueenterugwininstallaties geleid. Het rendement van deze tolueenterugwininstallaties ligt op circa 99%. Door verlaging van de hoeveelheid tolueen in de inkt is dit kengetal verder afgenomen. Per saldo wordt er zoveel tolueen teruggewonnen dat, naast een deel dat voor intern gebruik ingezet wordt, een aanzienlijke hoeveelheid tolueen terugverkocht wordt aan leveranciers. Bij de diepdrukbedrijven liggen de mogelijkheden om de tolueenemissie structureel te bestrijden vooral in de inzet van hoog gepigmenteerde inkten en in uitbreiding van concentratie-afhankelijke luchtafzuiging aan de pers. Maar ook het feit dat ze in het prepressproces geen tolueen meer gebruiken door enerzijds te klemmen in plaats van te lijmen en anderzijds door de inzet van Biosol G, heeft voor een lichte daling gezorgd.

0,3

0,2

0,1

0

0,22

0,24

0,21

0,22

0,20

Het verbruik van isopropylalcohol (IPA) bij de rotatieoffsetbedrijven is al jaren aan het afnemen door met lagere doseerinstellingen te werken en door met alcoholvrije persen te gaan werken. In 2014 heeft ook Senefelder Misset weten te realiseren volledig IPA-vrij te kunnen drukken. 2,0

2010

2011

2012

2013

2014

Emissies naar water 2010– 2014 (in kg/ton papierinput)

1,5

1,0

0,5

1,51

1,44

1,17

1,38

1,10

2010

2011

2012

2013

2014

0

Emissies Vluchtige Organische Stoffen 2010 – 2014 (in kg/ton papierinput)


2,0

1,5

Afvalstoffen De afvalstromen binnen RSG bestaan uit een drietal stromen, te weten: - Gevaarlijk afval - Bedrijfsafval - Recyclebaar afval 98% van het afval van RSG valt onder recyclebaar afval. Het afval wordt gescheiden en opgehaald door een erkend bedrijf dat gespecialiseerd is in duurzaam afvalmanagement. Het afvalmanagement gaat verder dan het inzamelen van afval, de verwerking en/of recycling van alle soorten afval. Het gaat ook om de vermindering ervan en verlaging van afvalkosten. Dat wordt gedaan door betere scheiding aan de bron, door optimalisatie van verwerkingsprocessen en door recycling. Door afvalstoffen opnieuw in de productieketen te brengen wordt uitputting van grondstoffen tegengegaan en wordt de uitstoot van CO2 gereduceerd. Door ook gevaarlijk afval duurzaam in te zamelen en te bewerken tot ongevaarlijke reststoffen en waardevolle grondstoffen wil RSG het effect en risico’s verminderen voor mens en milieu.

1,0

0,5

0

1,87

1,82

1,51

1,34

2010

2011

2012

2013

2014

Bedrijfsafval algemeen 2010 – 2014 (in kg/ton papierinput)

1,5

1,2

0,9

Het bedrijfsafval is licht gedaald door efficiënt gebruik van materiaal, goede scheiding van afvalstromen en procesefficiency. Een gedeelte van de daling is ook toe te schrijven aan een wijziging in de regelgeving ten aanzien van de definitie 'afvalstof'. Door een recente rechterlijke uitspraak wordt retouremballage niet langer als afvalstof gezien. Het afgevoerde gevaarlijk afval is in 2014 zeer sterk gestegen. Dit is vooral veroorzaakt omdat bij Roto Smeets Deventer eind 2013 een tolueendestilleerunit door gebreken niet meer inzetbaar bleek te zijn. Na analyse van de vervangingskosten, interne uren en afvoer, is besloten deze unit niet te vervangen. Alle te destilleren tolueen wordt nu door een externe firma opgehaald en hergebruikt. Dit zorgt er echter wel voor dat dit kengetal sterk afwijkt van voorgaande jaren.

1,76

0,6

0,3

1,22

1,20

1,14

1,08

1,48

2010

2011

2012

2013

2014

0

Gevaarlijk afval 2010 – 2014 (in kg/ton papierinput)

200

De hoeveelheid recyclebaar afval zoals papier, oud ijzer en koper, is gestegen door met name een toename van kortlopende orders met meer instelinschiet. In verband met het creëren van opslagruimte, zijn diverse oude machines verwijderd waardoor de afvoer van oud ijzer is toegenomen.

150

100

50

155,6

150,5

152,0

150,0

158,0

2010

2011

2012

2013

2014

0

Recyclebare afvalstoffen 2010 – 2014 (in kg/ton papierinput)


Calamiteiten

Bodem In het kader van de Nederlandse Richtlijn Bodembescherming (NRB) houden de productiebedrijven van RSG de bodemrisico’s inzichtelijk. Het doel hiervan is om aan te tonen dat het bodemrisico van bodembedreigende activiteiten door het treffen van doelmatige maatregelen en voorzieningen voldoet aan de bodemrisicocategorieën zoals gedefinieerd in de NRB. Hierbij wordt onder meer gekeken naar de technische staat van de onder- of bovengrondse tanks, het leidingtransport, het verpompen van bodembedreigende stoffen, de open overslag van visceuze stoffen, de ondergrondse riolering en de grondwaterkwaliteit rond de tanks. De diepdrukbedrijven laten preventief gemiddeld 3 keer per jaar het grondwater van het inkttankpark analyseren op tolueen. De watermonsters worden zowel boven als tussen de folielagen van de inkttanks genomen. Tevens worden jaarlijks de tanks geïnspecteerd door een extern bureau. Dit betekent dat controle plaats vindt op bovengrondse verontreiniging door tolueen en controle op eventuele lekkage van de ondergrondse inkten tolueentanks tussen de folielagen. De monsternames en de analyses van de monsters worden uitgevoerd door een RvA (Raad van Accreditatie) gecertificeerd laboratorium.

In 2014 heeft zich bij Roto Smeets Deventer een incident voorgedaan zonder grote negatieve milieueffecten. Tijdens het lossen van inkt en het laden van tolueen in een tankwagen, scheurde een gekeurde slang. Hierdoor was het mogelijk dat enkele liters tolueen op de losplaats lekte. Dit incident is gemeld bij het bevoegde gezag. Alle aanwezige slangen zijn preventief vervangen om herhaling te voorkomen. De jaarlijkse keuring van de slangen blijft gehandhaafd.

In 2014 zijn geen bijzonderheden geconstateerd. Door middel van een toetsing is bij Senefelder Misset aangetoond dat het bodemrisico van bodembedreigende activiteiten door het treffen van doelmatige maatregelen en voorzieningen voldoet aan bodemrisicocategorie A zoals gedefinieerd in de NRB. Geluid De productiebedrijven van RSG zijn gesitueerd op gezoneerde industrieterreinen. De akoestische situatie als gevolg van de activiteiten is in beeld gebracht via rapportages naar aanleiding van akoestisch onderzoek. Dit heeft geleid tot doelgrenswaarden in de vergunning voor de dag-, avond- en nachtperiode. In geval van storingen met een verhoogd geluidsniveau wordt onmiddellijk gericht onderzoek uitgevoerd met eigen geluids meetapparatuur, naar de mogelijke oorzaak en worden alle mogelijkheden meegewogen om geluidsoverlast voor de directe omgeving te voorkomen c.q. zo veel als binnen de mogelijkheden ligt te beperken. Eventuele storingen met een verhoogd geluidsniveau worden zo snel mogelijk bij de gemeente bekendgemaakt evenals de verwachte termijnen waarbinnen de storing verholpen zal zijn. Conform de Wet Milieubeheer mag van een bedrijf worden verwacht dat de geluidsemissie van akoestisch relevante geluidsbronnen binnen redelijke grenzen en de stand der techniek zo veel mogelijk moet worden geminimaliseerd volgens het principe van best beschikbare technieken (BBT).

Wanneer uit controles zou blijken dat toegestane concentraties worden overschreden, of in het geval van andere bijzondere situaties, ondernemen de bedrijven onmiddellijk actie om de oorzaak te verhelpen. Het is standaardprocedure dat zij ook de vergunningverlener van de gebeurtenissen en daarop volgende verbeteracties op de hoogte stellen. Bij alle bedrijven zijn noodplannen aanwezig. Het personeel is hierop geïnstrueerd en intern zijn bedrijfshulpverleners opgeleid. Regelmatige oefeningen zorgen voor vaardigheden van de bedrijfshulpverlening en de medewerkers om adequaat te kunnen reageren wanneer zich een incident voor mocht doen. Op die manier kan nog eens gecheckt worden of de coördinatie van een ontruiming, de opvang en de (externe) hulpverlening volgens procedure verloopt en ook welke risico’s BHV-ers zelf kunnen lopen. Hiermee wordt tevens de kennis van chemicaliën en bijbehorende instructies en veiligheidsaspecten nog eens onder de aandacht gebracht. Overigens verlangt het milieuzorgsysteem ook dat er een registratie plaatsvindt van bijna-milieu-incidenten; ook deze geven immers inzicht in het functioneren van een bedrijf.

Ook bij Roto Smeets Etten was in 2014 sprake van een incident. Door een vastgelopen leverpomp van de zwarte inkt, ontstond rookontwikkeling. Hierbij is hulp van de gemeentelijke brandweer ingeschakeld. Tot een milieubelasting heeft dit incident niet geleid. Bij Roto Smeets Weert ontsnapte door een storing in de koelinstallatie van de keukenkantine vluchtig koelmiddel. De koelinstallatie is hervuld en nagekeken. Door een vastgelopen lager in een aandrijfmotor van de onderbaan van een van de persen is een rookmelder afgegaan. Hierop is de rokende motor met een CO2blusser geblust en is een lager vervangen waardoor het problem was verholpen. Bij Senefelder Misset zijn 3 brandmeldingen geweest zonder dat er daadwerkelijk sprake was van brand. Tevens waren er 3 meldingen van onveilige situaties. Deze meldingen zijn heel waardevol want daarmee kan een daadwerkelijk ongeval worden voorkomen. Naar aanleiding van de meldingen zijn passende acties ondernomen en zijn de risicovolle situaties opgelost. Om de melding en afhandeling van incidenten beter te kunnen registreren en de noodzakelijke maatregelen hier op af te kunnen stemmen is als onderdeel in het zorgsysteem hiervoor een procedure opgesteld.


Klachtenprocedure

Overige zaken

Ook klachten, van zowel in- als externe herkomst, zijn waardevolle signalen waarmee bedrijven de bedrijfsvoering kunnen verbeteren. Volgens de interne procedure komen dergelijke klachten binnen bij de KAM-coördinator. Deze procedure waarborgt schriftelijke vastlegging, persoonlijke afhandeling, registratie en vervolgacties.

Afvalbeheersbijdragen Bedrijven binnen de grafimedia-industrie hebben in het kader van het bijdragen aan het beheersbaar houden van afval vanuit overheidswege te maken met twee zaken: het ‘Verwijderingsfonds voor oudpapier’ en de ‘Afvalbeheersbijdrage (v/h Verpakkingenbelasting). Dit zijn twee verschillende zaken: de eerste maatregel betreft het verwerken van oudpapier, niet zijnde verpakkingen (kranten, tijdschriften etc.) en de tweede de verwerking van het verpakkingsafval (plastic, metaal, papier etc.).

Bij Senefelder Misset zijn 4 externe klachten geregistreerd. Drie klachten hadden betrekking op geluidsoverlast en één klacht had betrekking op stankoverlast, waargenomen op verschillende dagen en tijdstippen. De klachten met betrekking tot geluidsoverlast hadden betrekking op het geluid dat veroorzaakt werd door een transportband. Deze toename was op voorhand niet voorzien. Naar aanleiding van het akoestisch onderzoek is besloten om de huidige aandrijfmotor van de band, buiten bij de overkapping, te vervangen voor een trommelmotor. Deze trommelmotor produceert qua bron aanzienlijk minder geluid. Maar daarnaast kan deze meer/beter afgedekt worden met geluidswerend materiaal. Deze trommelmotor heeft namelijk minder koeling nodig en kan volledig ‘ingepakt’ worden. Na afloop van alle aanpassingen zijn controlemetingen verricht waaruit blijkt dat de aanpassingen het gewenste effect hebben gehad. Met betrekking tot klachten over stankoverlast is er meerdere malen een grootschalig onderzoek gedaan. Deze onderzoeken hebben uitgewezen dat de wettelijke norm niet wordt overschreden. De gemeente is geïnformeerd over de resultaten en heeft schriftelijk bevestigd dat Senefelder Misset niet verplicht is om maatregelen te treffen of aanvullend onderzoek uit te voeren. Naar aanleiding van deze klacht is wel onderzocht of er sprake is geweest van een storing of andere bijzonderheden. Dat was niet het geval. Bij de overige bedrijven zijn geen klachten ontvangen. Uiteraard doet RSG er alles aan om milieu-incidenten of hinder voor de omgeving te voorkomen. In productieomgevingen kunnen allerlei factoren echter toch nog tot ongewenste situaties leiden, binnen of buiten de eigen invloedsfeer. Alle klachten worden opgenomen in een web-based verbeterregistratiesysteem, waarop alle afdelingen eventuele afwijkingen kunnen noteren. Tezamen met informatie uit het afdelingsoverleg en QTMS (het kwaliteitssysteem) wordt de genoteerde afwijking door een technisch specialist herleid tot een bronoorzaak. Voor zover de klachten in eerste instantie bij de gemeente binnenkomen, worden deze doorgaans direct aan het bedrijf teruggekoppeld zodat het bedrijf zelf zo snel mogelijk actie kan ondernemen.

Verwijderingsbijdrage oudpapier en karton (niet zijnde verpakkingen) Deze tijdelijke - wettelijke - bijdrage heeft betrekking op de grondstof papier en karton waarvan producten worden gemaakt en staat geheel los van de afvalbeheersbijdrage. De gemeentes moeten zorgen dat papier voor recycling opgehaald en verzameld wordt. Dit wordt gecoördineerd door de Stichting PRN (Papierrecycling Nederland). Deze Stichting wordt in principe betaald door de opbrengst van het oudpapier. Als dit echter in een bepaalde periode niet voldoende oplevert, moet het bedrijfsleven bijspringen. Dit gebeurt dan door over een korte periode een bedrag in euro’s per kg papier te laten betalen. De overheid heeft bepaald dat dit aan de opdrachtgever moet worden doorbelast op een aparte regel op de factuur, vóór belasting. In 2014 is alleen in het eerste kwartaal een systeemheffing opgelegd van € 2,40 per 1.000 kg papier en karton. Doorbelasting van de afvalbeheersbijdrage De afvalbeheersbijdrage betreft een bijdrage aan de verwerking van het afval dat wordt veroorzaakt door verpakkingsmateriaal (niet alleen papier). Deze door het Ministerie van VROM opgelegde heffing moet bijdragen aan het terugdringen van de hoeveelheid verpakkingen en aan een verschuiving naar het gebruik van verpakkingsmaterialen die minder schadelijk zijn voor het milieu. Per materiaalsoort en verpakkingssoort geldt een afzonderlijk tarief. De hoogte van het tarief is gekoppeld aan de druk die het materiaal op het milieu heeft. Het tarief voor kunststof is veel hoger dan dat voor papier bijvoorbeeld. Het tarief voor biologische folie weer veel lager dan voor kunststof folie. De overheid gaat uit van het principe: de vervuiler betaalt. Aangezien de opdrachtgever bepaalt welke verpakking om het product komt te zitten, en dus invloed kan uitoefenen op het soort verpakking, pleit de overheid er voor dit zichtbaar in rekening te brengen. Voor de overheid levert het inkomsten op die gebruikt worden om het afval te verwerken.


Klimaatneutraal drukwerk Klimaatneutraal drukwerk houdt onder meer in dat de CO2 die vrijgekomen is bij het drukken van een product wordt gecompenseerd door de aankoop van CO2-certificaten. CO2-certificaten garanderen dat de hoeveelheid CO2 die op het certificaat wordt genoemd, ook daadwerkelijk bespaard is met het project waarvoor het certificaat is afgegeven. Om te weten hoeveel CO2-certificaten gekocht moeten worden om klimaatneutraal te zijn moet eerst de CO2-voetafdruk van het product worden berekend.

Een CO2-voetafdruk moet inzicht geven in de uitstoot van broeikasgassen gedurende de gehele levenscyclus van een product. Aan het berekenen van zo’n voetafdruk zitten veel haken en ogen vanwege aannames die moeten worden gedaan en afbakeningen die moeten worden gemaakt. RSG kan alleen een voetafdruk maken van de productie van het product maar niet van de gehele levenscyclus. Wij hebben geen invloed op de totstandkoming van het product (redactie, vormgeving et cetera) noch van de eindfase (wat doet de ontvanger er na het lezen mee).

CO2-voetafdruk De CO2-voetafdruk is het resultaat van een rekenmethode waarmee de impact van een productie op het milieu, in het bijzonder op de klimaatverandering, wordt berekend. Door de CO2-voetafdruk te bepalen kan men ook verbeteringen meten en vergelijkingen maken. Er zijn drie redenen waarom een CO2-voetafdruk wordt gemaakt:

Voor klanten die om klimaatneutraal drukwerk vragen kan RSG dit, net als andere Europese drukkerijen, aanbieden door een indicatieve CO2-voetafdruk vast te stellen. Dit doen we aan de hand van de Milieubarometer van de Stichting Stimular die op basis van dezelfde gegevens zoals hierboven genoemd, CO2 uitstoot berekeningen maakt per ton papier. Alle productiebedrijven van RSG zijn daarbij aangesloten zodat de bedrijven onderling met elkaar kunnen worden vergeleken. Op dit moment gebruiken we deze berekening voornamelijk voor onze CO2 reductiedoelstellingen. Zie pagina 26 voor de milieubarometers 2014.

EU AT N T R A A

KL

D

-

E

-

Scope 1: De rechtstreekse uitstoot van broeikasgassen van het bedrijf door bijvoorbeeld verbranding van olie of gas in eigen ketels of voertuigen. Scope 2: Indirecte emissies van broeikasgassen bij de productie van de aangekochte energie, zoals elektriciteit en stadsverwarming. Scope 3: Andere indirecte emissies van broeikasgassen uit bijvoorbeeld de productie van grondstoffen, transport gekochte diensten, en de werknemer woon-werkverkeer van en naar het werk.

A

PRODUC

-

GE

Gegevens die nodig zijn om een CO2-voetafdruk te bepalen kunnen worden ingedeeld in drie hoofdtypen:

MA

I

L

MA

I

-

KL

-

Om de reductie van de jaarlijkse CO2-uitstoot aan te kunnen tonen; Om de bijdrage aan CO2-uitstoot van bedrijven en / of van producten te vergelijken; Om het totaal aan kg CO2-uitstoot te kunnen bepalen voor eventuele compensatiedoeleinden.

ER

-

Gecompenseerd met Gold Standard credits project 300 190 Certificaatnummer 123456789


Gecomp Gold Sta proje Certifi 12

Doelstellingen en maatregelen

De concrete uitwerking van het milieubeleid bij de bedrijven wordt gedaan door het vaststellen van doelen taakstellingen. De actiepunten die hieruit voortvloeien worden in een jaarprogramma opgenomen. Aan het eind van ieder jaar wordt geëvalueerd of alle actiepunten volgens planning zijn afgerond. Punten die niet afgerond zijn en een vervolg krijgen in het opvolgende jaar worden in het nieuwe jaarprogramma opgenomen. Voor de bewaking van de voortgang is een digitaal systeem opgezet.

Bedrijf

Thema

Doelstelling

Toelichting

Gereed/ Vervolg 2014

Roto Smeets Weert

Energie

Terugdringen integraal energieverbruik/ton (geleverd) papier met 2% per jaar gedurende 2010-2015

Per ton papier is er 2% meer stroom verbruikt dan in 2013. Doordat het volume juist slonk i.p.v. toenam had dit een ongunstig effect.

Vervolg in 2015

Roto Smeets Weert

VOS

IPA-reductie

Persen van Roto Smeets Weert alcoholvrij maken

Gereed

Terugdringen gevaarlijk afval

Daling van het ‘gevaarlijk afval per ton verwerkt papier’, is uitgekomen op 9%. M.n. een betere procesbeheersing in de afdeling Press heeft een aanzienlijke daling van afvalstof 'olie-water-wasmiddel' veroorzaakt.

Gereed

Roto Smeets Weert

Senefelder Misset

Energie

Reductie

Het resultaat van recent gehouden energiebesparingonderzoek wordt gebruikt als aanzet tot het ontwikkelen en implementeren van structureel energiebeheer binnen de organisatie.

Vervolg in 2015

Senefelder Misset

Energie

Vervolg Energie besparingsonderzoek

Een opleidingsinstituut gaat helpen bij alle maatregelen waarbij nader onderzoek wordt aanbevolen. Voor studenten betreft dit leerzame materie, zeker wanneer dit gecombineerd wordt met de opdracht om het aspect duurzaamheid hierin te betrekken. De eerste uitwerking van een groep studenten welke zich hebben beziggehouden met duurzaamheid en klimaatbeheersing zijn hierbij veelbelovend.

2015

Senefelder Misset

VOS

IPA-reductie

Na het testen van een nieuw toevoegmiddel produ- Gereed ceert Senefelder Misset nu volledig IPA-vrij.

Roto Smeets Deventer en Etten

EU Eco label

Ondersteuning klanten bij behalen EU Ecolabel for printed products

Inmiddels voor 5 klanten gerealiseerd.

Vervolg in 2015


Investeringen

Opstellen en uitvoeren vervangingsplan koelmachines met R22

In 2015 moeten alle koelmachines waarin R22 aanwezig is als koelmiddel, worden vervangen met een minder milieubelastend alternatief.

Gereed in 2015


Grondstoffen

Reduceren inkt en tolueengebruik

Gereed In 2014 is Roto Smeets Deventer overgestapt op hoog gepigmenteerde inkten van een andere inktleverancier. Eén van de benoemde en verwachte voordelen is een lager verbruik van inkt en benodigd tolueen. Het inktverbruik is in 2014 met 18,5% gedaald. Het verbruik van tolueen is eveneens drastisch gedaald. Hiermee is deze doelstelling gerealiseerd.


Bedrijf

Thema

Doelstelling

Toelichting

Gereed/ Vervolg 2014


Energie

Reductie

Vervolg in 2015 Het energieverbruik in 2014 is gedaald met 4,5%. Dit is conform de vooraf bepaalde doelstelling. Het energieverbruik daalde mede door de inzet van frequentieregeling op ventilatoren in persen, de relatief zachte winter en een efficiënter gebruik van de tolueenterugwinning.

RS GrafiServices

VOS

Reductie IPA

Ook beide vestigingen van RS GrafiServices zijn IPA-loos

Gereed

RS GrafiServices

Energie

Reductie

Aanpassing van de verlichting in de productie afdeling heeft 5% energiebesparing opgeleverd.

Gereed



Creatie

Advertising


Conceptontwikkeling


Contentmarketing


Direct marketing



“

CASE: Bekende afzender Roto Smeets Weert drukt al sinds zeer lange tijd buitenlandse zakentitels zoals Time (sinds 1973) en Economist (sinds 1988). Ook Newsweek en Businessweek International behoorden hiertoe tot zij besloten alleen nog een digitale versie uit te geven of in ieder geval de papieren uitvoering te beperken tot alleen de Verenigde Staten. Het formaat dat op de persen van Roto Smeets Weert kan worden gedrukt is voor deze tijdschriften het ideale en meest rendabele formaat. Bovendien kennen zowel Time als Economist een uitzonderlijk korte doorlooptijd. De losse verkoop exemplaren van bijvoorbeeld Economist liggen binnen 18 tot 20 uur na ontvangst van de laatste pagina's al in diverse kiosken in de grote Europese steden. De drukovereenkomst bestaat uit het drukken van het omslag en binnenwerk, het hechten, sealen en adresseren van de abonnee-oplage en het voorbereiden van de pan-Europese distributie. In Weert wordt de complete oplage geproduceerd bestemd voor Europa (met uitzondering van Engeland), het Midden-Oosten, Afrika en delen van Zuid-Amerika. Een andere reden waarom de buitenlandse uitgevers voor Roto Smeets Weert hebben gekozen is het feit dat Roto Smeets Weert een KC certificaat heeft. KC staat voor Known Consignor, oftewel ‘Bekende afzender’. Als zendingen voorzien van een dergelijk certificaat op luchthavens worden aangeboden kan controle vrijwel volledig achterwege blijven. De afhandeling van de luchtvracht gaat dan sneller en we lopen minder kans op vertraging bij de verzending van de pan-Europese tijdschriften. Door de toename van terroristische dreiging zijn de luchthavens strenger gaan controleren. Zeker op vracht dat met passagiersvliegtuigen meegaat. Die controle kan op twee manieren: of ter plekke als de vracht wordt aangeboden of de vracht wordt

vanaf het begin beveiligd. Om de wachtrijen voor de controle op de luchthavens te omzeilen heeft Roto Smeets Weert zich aangemeld om KC te worden. Dit traject heeft 2,5 jaar geduurd. Een KC moet ervoor zorgen dat de luchtvracht die hij maakt niet door terroristen kan worden gebruikt om bijvoorbeeld explosieven in te verstoppen. Daartoe zijn bij Roto Smeets Weert o.a. de medewerkers van Magazijn en Expeditie opgeleid tot Medewerker Luchtvracht. Zij weten


Patrick Sensen



Pre-press Tekst-beeldintegratie

Drukwerk


Diepdruk

Binden

Online publishing

Beeldlogistiek

Rotatieoffset


Datacommunicatie

Vellenoffset



Mobile Publishing



n lage te op o r g n aan ee r t a’s e end hem ets W zijn gew c e s d m e j d e ti to S jven te op rakk ne el Ro ets bedri waar ze op moeten letten om de tijdschriften veilig root er s t g o der e l z a m e Profi , a , k t m h r i c S e e s t o e ci naar de luchthaven te laten gaan. Zij worden aangeot uk w c ap a o or d De R d ) dr n de en. D ijktijdige eren d t j orge ng i stuurd door collega’s die het predicaat Beveiligingse z t p l p e i e o t rleni g (re o a l l s r nstve gani doo , vee r e s i e adviseur Luchtvracht bij de Koninklijke Marechaussee o e t d i r t e l ko ale lo c a exibe ptim uc tie hebben behaald. Zij beslissen of er een e-mail naar de een fl or een o n prod e vo nt sting luchtvrachtagenten moet gaan met de kreet ‘unsecured e kla rijven uitru an d k ijbed r n e n e k lli g cargo’ als er bijvoorbeeld een ‘onveilige’ chauffeur komt of er s . d ru k enste de p m n klant p a o e s d n een vrachtauto de zending op komt halen die niet op slot bode den ter aan dt ge in ka ijkhe r l t o e i s g e w t d it kan. Dan moet de vracht alsnog op de luchthaven worden zij le mo e diversi bilite ing ener n de ve flexi rot r g e a l og e p gecontroleerd. Maar dit wordt zoveel mogelijk voorkomen. n a s o e Do or e axim cm h uit e tenb o or M s 5 v n , . o ’ e 8 g s k z Op deze manier ontstaat er een 'Closed Chain' vanaf de drukkie op 2 sitie van erkin o g d p w i a l e e o h fs pr ab kerij tot en met de landing op het vliegveld van de eindbestemgelijk liseerde a van ‘plus en n e mo ia g d tie. c n an r a i e s c o p i ming. Tussentijds voert de Koninklijke Marechaussee onverwacht do un ren v ge s e pa s m r o a t m a o duce s / e h c d o r r g r o p n o i do controles uit op het correct naleven van de procedures. Mocht het et er t he t s do e m ark d in n/ins rzijd inlin ende ecialiseer (omslage an d e bij een controle niet in orde zijn dan wordt het certificaat binnen d i n van e e i h z c p r n s s r o e e o ct ond e t s is g 24 uur ingetrokken en moeten eventuele zendingen die ties v Europese rodu Smee en deelp o du c r o de p t e t e o r e R onderweg zijn alsnog door de controle. En dat laten we eb an d of fs D f ten i . e n r r x h nis v u u c l e n s l e n d k t s ee j k e i e e t uiteraard nooit gebeuren! 5d rns) dige Sme n e n e t o o t e a r o k ft R n/of en g rest ie d . rnis e en met e rging gee kgeb a o -ve v c m o r e z a a s er Patrick Sensen ha tatie utiev nen oriën n distrib ie bin t i Customer Service Representative Roto Smeets Weert s e o t p m ark an d e an s t a a r o vo ie m at nf o r i r e rt r me Wee Voo eet s 4 m S we g Roto b e ek r e t r Wee e er t VH W 6001 911 - 570 eets.com 0 49 5 m rotos info@

”


Omgeving Roto Smeets Group (RSG) staat midden in de maatschappij en levert, daar waar ze kan, een bijdrage aan een gezond maatschappelijk klimaat. Bij het behalen van de financiële, sociale en milieutechnische doelstellingen is RSG uiterst alert op de eisen die gesteld worden binnen de keten waarin ze werkt en de behoeften van haar omgeving.

Kennisoverdracht RSG zet als marktleider binnen de grafische en communicatieindustrie in Nederland, haar kennis en ‘kunde’ in voor het maatschappelijk welzijn door actief deel uit te maken van brancheorganisaties of kennisgroepen: RSG is partner van MVO Nederland en draagt bij aan branchebrede ontwikkelingen op het gebied van arbo en milieu via haar lidmaatschap van het KVGO (Koninklijk Verbond voor Grafische Ondernemingen). Daarnaast is ze vertegenwoordigd in de ROGB (Raad van Overleg Grafimedia Branche), het A&O Fonds, VNO/ NCW en de Media Alliantie (Kennisgroep Grafische ondernemers). MediaPartners Group (MPG) is lid van Platform Content, de beroepsorganisatie voor bureaus in de contentmarketing- en customer mediasector. Daarnaast is MPG een van de founders van de Stichting Leerstoel Contentmarketing. Hierdoor wordt de Leerstoel Contentmarketing aan de Universiteit van Amsterdam mogelijk gemaakt. Diverse managementleden zijn lid van Logeion, de beroepsorganisatie voor communicatieprofessionals. MPG heeft ook een afvaardiging in de Vakgroep Bedrijfsjournalistiek. Andere organisaties waarbij MPG is aangesloten, zijn SWOCC (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Commerciële Communicatie), DDMA (Dutch Dialogue Marketing Association), MWG en MVO Nederland.

gaan op hun vakgebied de dialoog aan met nationale en internationale branchegenoten. Zij delen hun kennis en denken mee over innovaties binnen de grafische industrie. Zij zijn lid van CMBO/ DALTC, een werkgroep die zich bezig houdt met het opstellen van aanleverspecificaties en richtlijnen voor digitale aanlevering aan drukkerijen; van de Graphic User Assosiation (GUA) voor Kodak workflow software gebruikers; van de Ghent Workgroup, een internationale vereniging van brancheorganisaties uit de grafische industrie die processpecificaties voor optimale grafische workflows vaststelt en een gezamenlijke infrastructuur tracht te ontwikkelen; van het European Color Initative (ECI), die internationale richtlijnen ontwikkelt en verspreidt voor de realisatie van mediumneutrale aanmaak, verwerking en uitwisseling van kleurdata op basis van het ICC-kleurmanagement en van CIP4 waar JDF (Job Definition Format) doorontwikkeld wordt voor de grafische industrie.

Kansen creëren De bedrijven van RSG vinden dat zij in de regio een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben en maken daartoe afspraken met sociale werkvoorzieningsprojecten voor het inzetten van medewerkers. Roto Smeets Deventer werkt vanuit die hoedanigheid samen met Sallcon in Deventer. Roto Smeets Weert werkt samen met De Risse bedrijven en heeft medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt onder andere ingezet in de kantine en ter ondersteuning van de Facilitair Manager. Eén persoon verricht bewakings- en coördinerende activiteiten in het kader van AEOcertificering. Senefelder Misset kijkt in samenwerking met de gemeente Doetinchem en het werkgeverssteunpunt onder meer naar mogelijkheden in het kader van bijstandsproblematiek. Zowel bij Senefelder Misset als bij Roto Smeets GrafiServices worden werkzoekenden in een Wajong-situatie ingezet waardoor weer eens blijkt dat beperkingen van een persoon niet hoeven te leiden tot beperkingen in het functioneren.

RSG zit in het bestuur van de European Rotogravure Association (ERA) en is vertegenwoordigd in een aantal commissies die zich inzetten voor samenwerking binnen de industrie en de keten. Twee voorbeelden hiervan zijn de ‘Environmental Health & Safety Commission’ en de ‘ERA Toluene TaskForce’. Binnen deze commissies wordt sector breed gekeken naar uitdagingen die spelen binnen de keten en de industrie op thema’s als milieu, gezondheids- en veiligheid. Hieronder valt het beperken van papierverbruik, CO2-emissies en tolueenverbruik. RSG heeft samen met de ERA, Intergraf en de milieucommissie van het KVGO bijgedragen aan de totstandkoming van het eisenpakket voor de nieuwe milieukeur EU-Ecolabel voor gedrukt papier en is als eerste drukkerij binnen Nederland hiervoor gecertificeerd. Binnen PRN (Papier Recycling Nederland) maakt RSG zich hard voor het op een hoog niveau houden van de inzameling en recycling van oud papier en -karton.

De medewerkers die actief zijn binnen Research & Development


Maatschappelijke sponsoring RSG stelt zeer regelmatig, al dan niet samen met een papierleverancier, haar drukwerkcapaciteit ter beschikking of sponsorgelden voor name lokale evenementen. Roto Smeets GrafiServices ondersteunt op die manier de Studenten Roeivereniging Triton in Utrecht. Roto Smeets Deventer is aandeelhouder van N.V. Bergkwartier, Maatschappij tot stadsherstel (van met name monumentale en historische panden) in Deventer en van de Deventer Schouwburg. Een sponsoringbijdrage is in 2014 aan lokale evenementen zoals Deventer op Stelten, de Deventer Boekenmarkt, het Dickens Festijn, de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer en de Deventer Oranje Vereniging, Festival Havenwerk Deventer en Stichting Deventer Sportploeg. De Commercial Print divisie is sponsor van het Customer Media Congres in Utrecht en droeg in december als Vriend van het Tijdschriftengala bij aan de totstandkoming van het NUV Tijdschriftengala 2014. Commercial Print draagt ook door middel van het sponsoren van drukwerk bij aan het fonds “Tijdschriften-in-deklas-projecten”. Dit fonds stimuleert schooljongeren in kansarme buurten. De leerlingen bedenken en maken zelf van begin tot eind een eigen tijdschrift. Zo’n project biedt hen ook alle kansen om hun horizon te verbreden. Met name derdejaars leerlingen van de Weekendscholen in Amsterdam Zuid-Oost, West en Noord hebben onder begeleiding van professionele bladenmakers aan het Tijdschriftproject gewerkt. Voor de promotionele Nederlandse klanten werd in mei het Nationale congres voor de ongeadresseerde brievenbusreclame gehouden, waar de Commercial Print divisie ook sponsor van is. Ook de ‘Roto Smeets Runners’ worden ondersteund. De Roto Smeets Runners doen mee aan de Roparun, een estafetteloop van Parijs naar Rotterdam of van Hamburg naar Rotterdam waarbij mensen, in teamverband, een sportieve prestatie leveren om op die manier geld op te halen voor mensen met kanker.

Vrijwilligerswerk De hiervoor genoemde sponsoringbijdragen komen van de bedrijven. Het sponsoringbudget van de Group wordt uitsluitend besteed aan goede doelen waar eigen medewerkers vrijwilligerswerk voor doen. Op die manier hoopt RSG haar medewerkers aan te moedigen zich als vrijwilliger in te zetten. Voorbeelden van projecten die op grond van dat beleid een bijdrage ontvangen zijn:

Natuurvereniging Water, Land en Dijken Eén van de doelen van deze organisatie is agrarisch natuurbeheer, wat wil zeggen dat in nauwe samenwerking met boeren en andere landgebruikers daar waar mogelijk natuur wordt beschermd, in stand gehouden of zelfs verrijkt. Het vrijwilligerswerk bestaat uit het opsporen van nesten van weidevogels (grutto, kievit, tureluur, scholekster e.a.) en het markeren daarvan, zodanig dat de veehouder/akkerbouwer bij het beweiden of bewerken van het land rekening kan houden met de broedende vogels. Meer informatie: www.waterlandendijken.nl De Boshoeve in Nieuw-Vennep Dit is een bijzonder kinderdagverblijf en naschoolse opvang. In een volledig duurzaam opgezette accommodatie worden kinderen met en zonder beperking samen opgevangen. Er is gespecialiseerde zorg aanwezig, maar daar waar kan, worden de kinderen met een beperking zoveel mogelijk meegenomen in de ‘normale’ opvang. Voor de kinderen met een beperking betekent dit dat zij niet in een bijzonder medische omgeving opgroeien. Voor de kinderen zonder beperking betekent het dat zij het als vanzelfsprekend ervaren dat niet iedereen hetzelfde is en dat je elkaar kunt helpen en samen kunt spelen. Daarnaast leert De Boshoeve de kinderen om zuinig te zijn op de natuur en er goed voor te zorgen. Het regenwater wordt opgevangen voor de tuin en het toilet. De zon geeft de energie voor de verlichting en de energie om te rijden met de elektrische STINTs en bakfietsen. Meer informatie: www.kinderdagverblijfdeboshoeve.nl Stichting Neema, Kwale Kenia Stichting Neema biedt hulp aan het weeshuis Baracka Children’s Home in Kwale, Kenia. De doelstelling van de stichting is het leven van de kinderen te verbeteren door ze een veilige omgeving te bieden waar ze begeleid en verzorgd worden en waar ze goed onderwijs kunnen volgen. Dit biedt, zeker de meisjes, de mogelijkheid om een betere toekomst op te bouwen en te zorgen voor het op gang brengen van voorzieningen ten behoeve van zelfredzaamheid. Meer informatie: www.stichting-neema.nl Het Dorp Het Dorp is een bijzondere wijk in Arnhem voor mensen met een ernstige lichamelijke of meervoudige handicap. Naast een groot aantal woningen beschikt Het Dorp over allerlei voorzieningen zoals een supermarkt, een restaurant en activiteitencentra. Door de specifieke aanpassingen in de wijk en in de woningen is het Dorp een veilige leefomgeving, waarin men zo veel mogelijk zelfstandig kan wonen. Meer informatie: www.siza.nl/Het-Dorp


MVO-verklaring Roto Smeets Group en haar dochterondernemingen (RSG) verklaren dat zij bij alle bedrijfsbeslissingen zowel een hoger bedrijfsrendement nastreven, als de kansen benutten voor een beter milieu en meer welzijn van de medewerkers en de maatschappij. RSG streeft bij de uitvoering van dit beleid naar een optimale balans tussen people, planet en profit. De keuzes die RSG maakt worden op een eerlijke en transparante manier gecommuniceerd en verantwoord.

RSG heeft de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de norm ISO 26000 gebruikt voor het systematisch integreren van deze maatschappelijke verantwoordelijkheid in de organisatie. Dit verwoordt zij in de volgende 10 beloftes:

I. Behoorlijk bestuur Het bestuur van RSG respecteert de principes en best practice bepalingen van de Nederlandse Corporate Governance Code, en past deze, daar waar deze van toepassing zijn op RSG, al geruime tijd toe. RSG voldoet aan alle weten regelgevingen. Via een gedragscode bevordert ze ethisch gedrag intern en streeft dit door regelmatige screening extern ook te bereiken. RSG legt over al haar prestaties verantwoording af aan haar stakeholders en tracht daardoor continu de transparantie te vergroten.

II. Arbeidsomstandigheden RSG bevordert de vitaliteit, inzetbaarheid en ontwikkeling van haar medewerkers door het uitvoeren van hierop gerichte projecten. Door het aanbieden van brede opleidingsmogelijkheden, ook voor talentontwikkeling buiten de eigen industrie, tracht ze de kansen voor verdere ontplooiing te vergroten. In de personeelssamenstelling streeft zij naar diversiteit in geslacht, herkomst, cultuur en leeftijd en tracht zij kansen te creëren voor groepen die het op de arbeidsmarkt moeilijk hebben. RSG streeft naar een optimale veiligheid van productieprocessen en naar optimale inrichting van de werkplekken. RSG stelt belang in een goed overleg over arbeidsvoorwaarden. Zij biedt daartoe personeelsvertegenwoordigers de faciliteiten om hun taak zo goed mogelijk te doen. Door een open opstelling en heldere communicatie probeert zij een zo goed mogelijk beeld te geven van wat in de onderneming gebeurt.

III. Mensenrechten RSG zal alleen activiteiten ondernemen, die rekening houden met de geldende mensenrechten zoals vastgelegd in de universele verklaring van de rechten van de mens. Dit in overeenstemming met internationale verplichtingen en de in de diverse landen geldende rechtsregels. Zij keurt elke vorm van intimidatie of discriminatie op basis van ras, leeftijd, geslacht, huidskleur, seksuele voorkeur, geloofsovertuiging, handicap of land van afkomst af. RSG legt haar medewerkers geen belemmering op zich te verenigen of zich aan te sluiten bij een vakbond en doet geen zaken met leveranciers die medewerkers producten laten vervaardigen onder dwang en/of door kinderarbeid.


IV. Ketenverantwoordelijkheid

VII. Milieu, grondstoffen, energie, emissies

RSG is ervan overtuigd dat een product pas duurzaam kan zijn als er in alle stadia van de levenscyclus duurzaam mee omgegaan is. Dat vraagt om samenwerking met leveranciers aan de ene kant van de keten en met de klant aan de andere kant. RSG let bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale, milieuen veiligheidsaspecten en maakt daarover afspraken met haar leveranciers.

RSG streeft naar een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. Dit doet zij door o.a. de milieubelasting, het energiegebruik en de CO2 -uitstoot zo veel als kan te reduceren. RSG streeft naar een beter milieu voor nu en in de toekomst. RSG doet er alles aan om schade, in welke vorm dan ook, te voorkomen. Zij past de hoogste Europese normen toe op het gebied van milieu, gezondheid en veiligheid.

V. Eerlijk zaken doen

VIII. Betrokkenheid

De basis voor alle zakelijke handelingen is integriteit. Iedereen die met RSG te maken heeft, zowel intern als extern, kan rekenen op een respectvolle, eerlijke en rechtvaardige behandeling. In overeenstemming met de genoemde richtlijnen wijst RSG corruptie in welke vorm dan ook, volstrekt af. Alle RSG medewerkers zijn van dit bedrijfsbeleid op de hoogte en ontvangen instructies in de vorm van de RSG gedragscode over hoe zij “eerlijk zaken moeten doen”. RSG respecteert de belastingregels in de landen waarin zij actief is en onderschrijft daarmee de aanbevelingen van de OESO. RSG zal de bevoegde autoriteiten alle informatie verschaffen die nodig is om de te heffen belasting in verband met haar activiteiten juist vast te stellen.

RSG levert een bijdrage aan de leefbaarheid in de plaats of regio waarmee het is verbonden. Zo investeert zij in het lokale zakenleven en in de mensen die er wonen en werken. RSG let bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale en milieu-aspecten die bij de productie, het transport en het gebruik een belangrijke rol spelen en maakt daarover afspraken met leveranciers en afnemers.

VI. Consumentenaangelegenheden RSG heeft niet direct met consumenten te maken maar komt wel in aanraking met persoonsgegevens in het kader van adresseringen en CRM-projecten voor opdrachtgevers. RSG garandeert dat alle aan ons verstrekte gegevens volstrekt vertrouwelijk worden behandeld. Het privacyreglement van RSG garandeert dat gegevens niet in handen van anderen kunnen komen. De veiligheid en gezondheid van alle stakeholders, dus ook consumenten die uiteindelijk met onze producten te maken kunnen krijgen, gaat voor alles. RSG streeft dan ook naar het gebruik van veilige en gezonde grondstoffen in haar producten. Dat doet zij door het toepassen van moderne technologieën en het continu bewaken van haar bedrijfsprocessen.

IX. Transparantie RSG formuleert periodiek nieuwe MVO-doelen, geeft over de vorderingen eerlijke en heldere informatie en is bereid hierover met belanghebbenden in overleg te treden. RSG kenmerkt zich door openheid. Ze heeft een actief informatiebeleid richting haar stakeholders en voorziet in elke informatiebehoefte.

X. Wetenschap en technologie RSG zoekt voortdurend naar nieuwe kansen op het gebied van duurzame producten en diensten. RSG staat open voor samenwerking en partnerschappen en is bereid kennis en ervaringen actief te delen. Bij de wetenschappelijke en technologische activiteiten van RSG houdt ze rekening met de behoeften van de lokale markt. Dat betekent dat zij bij voorkeur op de plaats van haar vestigingen werknemers aantrekt. Voor scholing wordt gezorgd.


Verklarende woordenlijst

ISO 14001

FSC/PEFC

Het zorgsysteem ISO 14001 legt onder meer procedures vast gericht op voldoen aan weten regelgeving, milieubewust inkopen, werken met minimale voorraden en juist gebruik van stoffen. Daarnaast geeft het inhoud aan zaken als milieuopleidingen voor onze medewerkers en de manier waarop wij intern en extern communiceren over milieu.

Alle drukkerijen van Roto Smeets Group zijn FSC-gecertificeerd (FSC staat voor Forest Stewardship Council) en PEFC-gecertificeerd (Program for the Endorsement of Forest Certification), het qua omvang belangrijkste certificatieprogramma. De certificeringsystemen zijn de verbindende schakel tussen verantwoord bosbeheer en de consument. In alle stadia van het productieproces moet de certificering herkenbaar geborgd zijn, tot en met de begeleidende documenten zoals offertes, orderbevestigingen, papierbonnen en facturen.

ISO 9001 De norm ISO 9001 is een procesmodel voor kwaliteitsmanagement. Daarin staan klanteisen, klanttevredenheid en continue verbeteringen centraal.

ISO 12647 Naast de zorgsystemen en ISO certificeringen op het gebied van milieu is ISO 12647 een zeer belangrijke standaard voor drukkerijen. Binnen ISO 12647 zijn vrijwel alle zaken rondom de procescontrole binnen het drukproces vastgelegd. Hierdoor wordt het mogelijk om drukwerk zeer voorspelbaar te produceren. Tevens garandeert een ISO 12647 certificering een consistente werkwijze en een optimale kwaliteit. Verbetering van de procesbeheersing levert automatisch betere milieuprestaties op.

ISO 26000 ISO 26000 is een internationale richtlijn voor MVO: een hulpmiddel voor bedrijven (en andere organisaties) bij de implementatie van MVO. Het is geen eisenstellende norm en kan dus niet worden gebruikt voor certificering. De richtlijn helpt organisaties te bepalen wat MVO voor hen betekent. En helpt bij het structureel invoeren van MVO.

De MVO Prestatieladder De MVO Prestatieladder Managementsysteem - Eisen en Certificatienorm voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) voorziet in de behoefte om vanuit maatschappelijke betrokkenheid duurzame ontwikkeling concreet, objectief en aantoonbaar te kunnen maken. Deze MVO certificatienorm is samengesteld op basis van principes zoals verwoord in de internationale richtlijnen voor sustainability (de ISO 26000), stakeholdermanagement (AA1000) en indicatoren en rapportage (GRI). De norm is zodanig ingericht dat deze internationaal toepasbaar is. ISO 26000 is geen managementsysteem standaard, deze is niet bedoeld of geschikt voor certificatie doeleinden. De MVO Prestatieladder, Managementsysteem - Eisen en Certificatienorm is wel geschikt voor certificatie.

GRI GRI staat voor Global Reporting Initiative. Het Global Reporting Initiative is sinds zijn ontstaan in 1997 uitgegroeid tot de referentiestandaard op het vlak van duurzaamheidsverslaggeving. Een duurzaamheidsverslag, opgesteld volgens de GRI-G3, is qua inhoudelijke eisen, kwaliteit en afbakening voor stakeholders heel goed bruikbaar om zich een beeld te vormen van de duurzame kansen en risico’s waar een bedrijf mee te maken heeft.

SWAN Zowel voor diepdruk als rotatieoffset drukwerk kunnen wij producten met het Nordic Swan label leveren. Dit officiële Scandinavische label let niet alleen op het papier maar ook op het proces en garandeert dat de producten die een onderneming maakt tot de minst milieubelastende in hun soort behoren.

ECOLABEL Onderdeel van de Europese Integrated Product Policy is de toekenning van een Ecolabel aan producten en diensten met verminderde milieu-impact. In 2013 zijn de criteria voor het Ecolabel voor bedrukt papier gereed. De criteria zijn met name gericht op de bevordering van de milieu-efficiëntie van het ontinkten, de recycleerbaarheid van bedrukte papierproducten, de vermindering van de VOS-emissies, het verminderen of voorkomen van risico’s voor het milieu en voor de menselijke gezondheid die verband houden met het gebruik van gevaarlijke stoffen. De criteria moeten leiden tot etikettering van bedrukte papier producten die een lage milieu-impact hebben. Roto Smeets Group voldoet aan de criteria die in dit kader aan drukkerijen worden gesteld.

ADR ADR is de afkorting van de Franse titel van het Europees verdrag betreffende het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over de weg: “Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route”. Dit verdrag is gesloten in de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties te Genève (Zwitserland) op 30 september 1957. Het trad in werking op 29 januari 1968.

REACH REACH is een Europese Verordening (EG) nr. 1907/2006 inzake registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen (REACH) is de nieuwe Europese wetgeving voor chemische stoffen die in werking is getreden in juni 2007. REACH is gericht op bevordering van duurzame ontwikkeling door verbetering van de bescherming van de gezondheid van de mens en het milieu.


Werkmaatschappijen

Het jaarverslag over de periode van 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014 heeft betrekking op alle tot het concern behorende werkmaatschappijen. De situatie op 27 maart 2015 is als volgt:

Roto Smeets Group N.V. Commercial Print divisie Drukkerijen Roto Smeets Deventer B.V., Deventer Roto Smeets Etten B.V., Etten-Leur Antok Nyomdaipari KFT, Celldömölk, Hongarije Nabewerking Roto Smeets Grafische Nabewerking B.V., Eindhoven Handelsnaam De Wit Binders Verkoopkantoren Roto Smeets Belgium NV/SA, Brussel Roto Smeets Denmark A/S, Kopenhagen Roto Smeets Deutschland GmbH, Bielefeld Roto Smeets France SA, Parijs Roto Smeets Ltd., Sawbridgeworth Roto Smeets Sweden AB, Täby

Publishing Services divisie Drukkerijen Roto Smeets Weert B.V., Weert Senefelder Misset B.V., Doetinchem Overige dienstverlening Periodieken Service Holland B.V. Handelsnamen PSH Media Sales / Hoogte 80 strategische media, Doetinchem NextGen Publishers, Doetinchem

Roto Smeets GrafiServices divisie Vellendrukkerijen Roto Smeets GrafiServices B.V., Eindhoven, Utrecht

Marketing Communications divisie MPG Holding B.V. MediaPartners Group B.V., Amstelveen Leads to Loyals B.V., Capelle a/d IJssel MPG Concepts Inc, New York USA

Minderheidsdeelneming Business Media B.V. (40%), Ede


Roto Smeets Group N.V. Hunneperkade 4 7418 BT Deventer Postbus 822 7400 AV Deventer Telefoon: 0570 - 69 49 00 Fax: 0570 - 69 41 00 E-mail: [email protected] Site: www.rotosmeetsgroup.nl KvK: ingeschreven in het Handelsregister te Deventer onder nr. 32017953

Ontwerp, realisatie en druk Roto Smeets GrafiServices B.V.

Profielfotografie Hilde Sneep Bewogenfotos.nl

Ecobalance coördinatie en evaluatie TME, Institute for Applied Environmental Economics, Voorschoten

Dit maatschappelijk jaarverslag heeft betrekking op het kalenderjaar 2014 en bestrijkt alle activiteiten waarover de Roto Smeets Group volledige zeggenschap heeft, tenzij anders aangegeven. Dit betekent dat dit verslag zowel Roto Smeets Group bestrijkt als haar dochter ondernemingen. Deelnemingen en gegevens ten aanzien van onderaannemers en ketenpartners worden niet meegenomen in het verslag. Niets uit dit verslag mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Roto Smeets Group NV. In het geval van eventuele tegenstrijdigheden tussen de Nederlandse en de Engelse versie van het jaarverslag en de jaarrrekening is de Nederlandstalige versie leidend.




mobile

iPod

online

eatie & re , cr al t p

n

is g

digital magazine

G

Ken

press

android

RS

vormgeving

con ce

tablet

tie isa


social media

www

e bie d e

n

tablet

print iOs

Roto Smeets Group Corporate communicatie

after press

netbook

Postbus 822 7400 AV Deventer T 0570 69 49 33 www.rotosmeetsgroup.nl

beeldscherm

android iPad


Galaxy Tab

Roto Smeets Group in 2014

Recommend Documents