Resultaten Enquête nieuwbouw dans- en muziekcentrum Spui

RIS170854a_25-FEB-2010

Resultaten Enquête nieuwbouw dans- en muziekcentrum Spui

28 januari 2010

1

INLEIDING

-2-

2

PROFIEL RESPONDENTEN 2.1 Binding met het Spuiplein

-3-4-

3

MENING HUIDIGE SPUIPLEIN

-5-

4

MENING OVER NIEUW DANS- EN MUZIEKCENTRUM 4.1 Functies en activiteiten 4.2 Betekenis 4.3 Architectuur 4.4 Sfeer Spuiplein

-6-6-8-8- 10 -

5

MENING OVER DEN HAAG ALS CULTURELE HOOFDSTAD

- 11 -

6

RANKING ASPECTEN 6.1 Functies en activiteiten 6.2 Betekenis 6.3 Architectuur 6.4 Sfeer 6.5 Top 10

- 12 - 12 - 13 - 13 - 14 - 14 -

7

ANTWOORDEN OPEN VRAGEN 7.1 Kritische aandachtspunten 7.2 Voorbeeld van gebouw of locatie

- 15 - 15 - 18 -

BIJLAGEN Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5

Uitkomsten Haagse bevolking (en totaal) Ranking aspecten (Haagse bevolking) Enkele reacties van respondenten Lijst van gebouwen en locaties die als voorbeeld dienen Enquête

-1-

- 20 - 23 - 25 - 30 - 32 -

1

Inleiding

Er worden plannen gemaakt om op het Spuiplein een nieuw dans- en muziekcentrum te ontwikkelen, met onder meer – gereed in 2017 – nieuwe huisvesting voor het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater, de Gastprogrammering en het Koninklijk Conservatorium. Daarbij gaat het niet alleen om een nieuw gebouw, maar ook om het hele Spuiplein en omgeving een aansprekende uitstraling te geven. Voor het maken van het ontwerp voor het nieuwe dans- en muziekcentrum moet een architectenbureau worden uitgekozen. In dit geval zal een deskundige selectiecommissie beoordelen welk architectenbureau het meest geschikt is om het ontwerp voor het nieuwe dans- en muziekcentrum te maken. De selectiecommissie, de gemeenteraad en de verantwoordelijke wethouders, willen graag dat de geïnteresseerde architecten rekening houden met de wensen van de Haagse bevolking en andere gebruikers. Hoe moeten het nieuwe Spuiplein en het dans- en muziekcentrum er uit zouden moeten komen te zien? Om antwoord te krijgen op deze vraag is een internetenquête gehouden. Via de website www.cultuurforum-spui.nl hebben alle belangstellenden de enquête in kunnen vullen. Hierin zijn een aantal vragen gesteld, zoals: “Waarmee moet bij het maken van die plannen volgens u rekening worden gehouden?”, “Wat vindt u belangrijk in het nieuwe dans- en muziekcentrum en het gebied daar direct omheen?”, “Wat zijn uw wensen?" en "Wat verdient volgens u extra aandacht?”. U vindt in bijlage 5 de volledige vragenlijst. De antwoorden die zijn gegeven zullen enerzijds gebruikt worden bij het opstellen van voorwaarden waaraan de architectenbureaus zo veel mogelijk moeten voldoen en zullen anderzijds gebruikt worden bij het formuleren van criteria aan de hand waarvan de ontwerpvoorstellen (formeel: ontwerpvisies) worden beoordeeld. In voorliggende rapportage zijn de resultaten van de enquête beknopt geanalyseerd. Voorafgaand aan de werkelijke resultaten wordt in hoofdstuk 2 een profiel van de respondenten geschetst. In de daarop volgende hoofdstukken wordt de mening van de respondenten gepresenteerd over het huidige Spuiplein (H3), over het nieuwe dans- en muziekcentrum (H4) en over Den Haag als culturele hoofdstad (H5). In hoofdstuk 6 zijn de verschillende aspecten van de ontwikkeling van het nieuwe dans- en muziekcentrum waar de respondenten op reageert hebben, opgenomen in een ranking; naar mate de respondenten eenduidiger van oordeel zijn geweest, staat het aspect hoger in de ranking. Tenslotte zijn in hoofdstuk 7 de antwoorden op de open vragen geanalyseerd. De uitkomsten hebben betrekking op alle respondenten, ongeacht of zij in Den Haag wonen. In de bijlagen zijn de uitkomsten (bijlage 1) en de ranking (bijlage 2) van alleen de Hagenaars opgenomen. Het veldwerk is uitgevoerd door RMI fullservice marktonderzoek te Amsterdam. De rapportage is in opdracht van de dienst OCW Vastgoed opgesteld door de Productgroep Onderzoek en Integrale Vraagstukken (OIV) van de Dienst OCW.

-2-

2

Profiel respondenten

Omdat de enquête via een open link op internet beschikbaar is gesteld, hebben niet alleen Hagenaars kunnen reageren op de vragenlijst, maar alle belangstellenden. In totaal hebben 1560 respondenten de internetenquête volledig ingevuld. Van hen woont 65% in Den Haag, 19% in de regio Haaglanden, 15% buiten de regio Haaglanden en 1% zelfs buiten Nederland (zie figuur 2.1).

Figuur 2.1

Woonplaats van de respondenten alle respondenten 0,6%

15,2%

19,4%

centrum van Den Haag

18,7%

overig Den Haag regio Haaglanden Nederland buitenland 46,0%

Van de respondenten is 52% man en 48% vrouw (zie tabel 2.2). Van de respondenten buiten Den Haag is de verhouding man/vrouw nagenoeg gelijk.

Tabel 2.2

Geslacht van de respondenten Den Haag

Buiten Den Haag

Alle respondenten

abs.

%

abs.

%

abs.

%

Man

545

53,4%

269

49,9%

814

52,2%

vrouw

476

46,6%

270

50,1%

746

47,8%

totaal

1021

100%

539

100%

1560

100%

Bijna de helft (45%) van de respondenten is 55 jaar of ouder (zie tabel 2.3). De groep in de leeftijd van 16 tot 24 jaar is relatief gezien het kleinst (6%). De gemiddelde leeftijd van de respondent is 50,4 jaar. Respondenten van buiten Den Haag zijn gemiddeld iets ouder dan Haagse respondenten.

Tabel 2.3

Leeftijd van de respondenten Den Haag abs.

Buiten Den Haag %

abs.

%

Alle respondenten abs.

%

16 – 24 jaar

61

6,0%

27

5,0%

88

5,6%

25 – 39 jaar

241

23,6%

80

14,8%

321

20,6%

40 – 54 jaar

287

28,1%

157

29,1%

444

28,5%

55 jaar en ouder

432

42,3%

275

51,0%

707

45,3%

totaal

1021

100%

539

100%

1560

100%

gemiddeld

49,4 jaar

52,5 jaar

-3-

50,4 jaar

Vergeleken met de totale Haagse bevolking van 16 jaar en ouder zijn de respondenten gemiddeld ouder. Met name de groep van 55 jaar en ouder is onder de respondenten oververtegenwoordigd (30% onder de Haagse bevolking), terwijl de groepen in de leeftijd van 16 – 24 jaar en 25 – 39 jaar onder de respondenten ondervertegenwoordigd zijn. Wat dit betreft is de groep respondenten niet representatief voor de gehele Haagse bevolking van 16 jaar en ouder.

2.1

BINDING MET HET SPUIPLEIN

Aan de respondenten is gevraagd welke binding zij met het Spuiplein hebben: • ik woon vlakbij het Spuiplein, • ik heb een eigen onderneming op of vlakbij het Spuiplein, • ik werk op of in de buurt van het Spuiplein, • ik ga wel eens naar één van de theaters of de bioscopen in de buurt van het Spuiplein, • ik ga wel eens naar het stadhuis of de bibliotheek op het Spuiplein, • ik kom vaak op het Spuiplein met andere redenen, • ik heb geen bijzondere relatie met het Spuiplein. De respondenten hebben meerdere antwoorden kunnen aankruisen. Verreweg de meerderheid van de respondenten (85%) geeft aan dat zij wel eens naar een theater of bioscoop in de buurt van het Spuiplein gaan (zie figuur 2.4). 56% van de respondenten komt wel eens op het Spuiplein om naar het stadhuis of de bibliotheek te gaan. Ook andere redenen zorgen er relatief vaak (40%) voor dat respondenten op het Spuiplein komen, bijvoorbeeld als doorgangsroute. Relatief weinig respondenten wonen vlakbij het Spuiplein (12%) en/of werken op het Spuiplein (18%). Ook zijn er weinig respondenten die geen bijzondere relatie hebben met het Spuiplein (4%). Meer dan de helft (63%) van de respondenten heeft 2 of meer categorieën aangekruist; zij hebben dus op meerdere vlakken binding met het Spuiplein.

Figuur 2.4

Binding van de respondenten met het Spuiplein alle respondenten w oon vlakbij eigen onderneming

11,5% ,4%

w erk in de buurt

17,8% 84,5%

bezoek theaters / bioscopen 56,0%

bezoek stadhuis / bibliotheek andere redenen geen bijzondere relatie 0%

40,3% 3,5% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % ja

Als we de uitkomsten nader bekijken, zien we dat naarmate de leeftijd van de respondenten hoger is zij vaker aangeven dat zij wel eens naar één van de theaters of bioscopen in de buurt van het Spuiplein gaan. Van de respondenten van 55 jaar en ouder geeft bijna 90% aan dat zij om deze reden op het Spuiplein komen, terwijl onder respondenten in de leeftijd van 16 tot 24 jaar dit ‘slechts’ 70% is. Het aandeel respondenten dat aangeeft op het Spuiplein te komen om andere redenen (bijvoorbeeld als doorgangsroute) neemt juist af naarmate de leeftijd hoger is; onder 16 – 24 jarigen is dit 61% en onder 55-plussers 31%. Ditzelfde zien we ook bij het aandeel respondenten dat aangeeft vlakbij het Spuiplein te wonen; onder 16 – 24 jarigen is dit 24% en onder 55-plussers is dit 8%.

-4-

3

Mening huidige Spuiplein

Om de mening van de respondenten over het nieuwe dans- en muziekcentrum en het Spuiplein te peilen is allereerst gevraagd wat zij momenteel van het Spuiplein vinden: • uitnodigend, • sfeervol en gezellig, • overzichtelijk, • cultureel hart van de stad, • rommelig en/of vies, • onveilig, • saai, • ik vind er niets van. De respondenten hebben meerdere antwoorden kunnen aankruisen. De resultaten hiervan zijn weergegeven in figuur 3.1. De respondenten vinden het huidige Spuiplein vooral ‘saai’; dit vindt 59% van de respondenten. Ook geven relatief veel respondenten aan dat zij het Spuiplein ‘rommelig en/of vies’ vinden (37%). Slechts weinig respondenten vinden het huidige Spuiplein ‘sfeervol en gezellig’ (4%) en ‘uitnodigend’ (5%).

Figuur 3.1

Mening van de respondenten over het huidige Spuiplein alle respondenten 4,9%

uitnodigend

3,5%

sfeervol en gezellig overzichtelijk

29,6%

cultureel hart van de stad

15,4%

rommelig en/of vies

36,6%

onveilig

8,5%

saai ik vind er niets van 0%

58,5% 6,6% 10%

20%

30%

40%

50% % ja

-5-

60%

70%

80%

90% 100%

4

Mening over nieuw dans- en muziekcentrum

De respondenten hebben over verschillende aspecten van het nieuwe dans- en muziekcentrum hun mening kunnen geven; welke functies / activiteiten het gebouw en het plein nog meer zouden moeten hebben (naast de dagelijkse dansvoorstellingen en (pop)concerten), welke betekenis het nieuwe dans- en muziekcentrum zou moeten hebben, welke wensen er zijn wat betreft het uiterlijk van het gebouw en over de sfeer van het Spuiplein.

4.1

FUNCTIES EN ACTIVITEITEN

De respondenten hebben aangegeven welke activiteiten zij nog meer in en in de buurt van het nieuwe dans- en muziekcentrum zouden willen doen: • koffie of thee drinken, • ontbijten of lunchen, • dineren, • iets drinken buiten op een terras met vrienden, • mijn e-mail checken, • rustig zitten en naar mensen kijken, • een boek lezen, • naar een repetitie van het Nederlands Dans Theater of het Residentie Orkest kijken, • studenten van het Conservatorium zien/horen studeren of optreden, • kijken naar straatartiesten, • naar een versmarkt gaan op het plein, • snuffelen op een boekenmarkt, • naar een stiltecentrum of gebedsruimte gaan, • picknicken, • bijwonen van buurtfeesten of culturele feesten, • deelnemen aan cursussen, bijvoorbeeld yoga, dansen of Tai Chi, • deelnemen aan muziekcursussen/workshops, • festivals bezoeken, • lichtshow bezoeken, • flaneren en gezien worden. De resultaten zijn in figuur 4.1 op de volgende pagina weergegeven. Uit de resultaten blijkt dat de respondenten met name graag horeca in en rondom het gebouw zouden willen zien. Ruim de meerderheid van de respondenten zou graag ‘koffie of thee drinken’, ‘ontbijten of lunchen’, ‘dineren’ en/of ‘iets drinken op een terras’. Daarnaast zou drie kwart van de respondenten een plek willen hebben om rustig te kunnen zitten en naar mensen te kijken. Ook optredens van studenten en straatartiesten scoren relatief hoog. De behoefte aan een ‘stilte of gebedsruimte’ is het kleinst.

-6-

Figuur 4.1

Activiteiten die respondenten nog meer zouden willen doen in en rond het dans- en muziekcentrum alle respondenten 88,9%

koffie of thee drinken 67,9%

ontbijten of lunchen

21,6%

62,0%

34,2%

12,6%

21,0%

12,7%

66,7%

kijken naar straatartiesten 35,9%

versmarkt gaan op het plein

17,6% 18,3%

stiltecentrum of gebedsruimte 10,1%

16,0%

63,1% 25,9%

29,0%

23,9%

36,6%

muziekcursussen/w orkshops

20%

47,1% 36,7%

23,7%

32,8% 10%

29,6%

26,7%

41,1%

lichtshow bezoeken

26,7%

73,9%

44,6%

buurtfeesten of culturele feesten

15,7%

19,2%

16,0%

21,0%

9,4%

45,8%

54,1%

snuffelen op een boekenmarkt

11,3%

44,9%

77,9%

studenten zien/horen optreden

0%

10,7% 6,3%

76,1%

een boek lezen

flaneren en gezien w orden

14,2%

16,4%

rustig zitten en naar mensen kijken

cursussen

17,9%

89,6%

iets drinken op een terras

picknicken

14,2%

75,1%

dineren

mijn e-mail checken

6,7%

35,3%

25,8% 30%

40% ja

-7-

50%

geen mening

41,5% 60% nee

70%

80%

90%

100%

4.2

BETEKENIS

Om de betekenis van het nieuwe dans- en muziekcentrum te peilen hebben respondenten gereageerd op een aantal stellingen: 1. Het is van belang het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag te blijven huisvesten 2. Het is van belang het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest op het Spuiplein te blijven huisvesten 3. Het is van belang dat het Koninklijk Conservatorium (ook) op het Spuiplein wordt gehuisvest 4. Het nieuwe dans- en muziekcentrum versterkt de internationale positie van de stad Den Haag 5. Den Haag hoort als stad internationale culturele topartiesten te kunnen laten optreden. In figuur 4.2 zijn de resultaten weergegeven. Ruim de helft van respondenten is het met de verschillende stellingen eens. Zij vinden het met name belangrijk dat het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag blijven en dat Den Haag internationale topartiesten kan laten optreden. De vestiging van het Koninklijk Conservatorium op het Spuiplein vinden zij minder belangrijk.

Figuur 4.2

Reactie van de respondenten op de stellingen m.b.t. de betekenis van het nieuwe dansen muziektheater alle respondenten 94,4%

1. huisvesting in Den Haag

3. Kon. Conserv. op Spuiplein

28,8%

55,2%

95,1%

5. topartiesten 10% 20%

30% 40% eens

4.3

16,0% 14,0% 9,6%

76,5%

4. versterkt internat. positie

0%

7,8%

86,5%

2. huisvesting op Spuiplein

50% 60%

geen mening

70% 80%

90% 100%

oneens

ARCHITECTUUR

Om de wensen ten aanzien van het nieuwe gebouw te peilen hebben respondenten gereageerd op een aantal stellingen: 1. De nieuwbouw moet goed passen in – en aansluiten op – de bestaande stad 2. Het moet een feest zijn voor het oog om in het gebouw uit te gaan of om het gewoon te bezoeken 3. De nieuwbouw moet zo sober en doelmatig worden vormgegeven 4. De nieuwbouw moet de looproute van het Centraal Station Den Haag naar de binnenstad waar mogelijk helpen verbeteren 5. De nieuwbouw moet de functie van het Spuiplein zo veel mogelijk helpen verbeteren 6. Het gebouw moet de hele dag open zijn en vrij toegankelijk 7. Het gebouw moet al aan de buitenkant uitnodigen om binnen te willen komen 8. Het gebouw moet open ogen: van buiten moet je kunnen zien wat er binnen gebeurt 9. Het gebouw moet vragen oproepen en de nieuwsgierigheid wekken wat er binnen gebeurt 10. Het gebouw mag zo hoog mogelijk worden 11. Het gebouw moet zo laag mogelijk blijven 12. Het gebouw moet het Spuiplein zoveel mogelijk open laten 13. Het gebouw moet de openheid van het Spuiplein verminderen 14. Het gebouw moet een binnen-pleinfunctie hebben die doorloopt naar buiten 15. Het gebouw moet een duidelijke afbakening vormen tussen het Spuiplein en het dans- en muziekcentrum

-8-

16. Het gebouw moet zoveel mogelijk het verblijf op het Spuiplein veraangenamen door de invloeden van wind en regen op het plein zo veel mogelijk te beperken 17. Het gebouw moet (aan de randen van het Spuiplein) zoveel mogelijk beschutting bieden tegen de wind en de regen door bijvoorbeeld overkraging. In figuur 4.3 zijn de resultaten weergegeven. Wat betreft het uiterlijk (binnen en buiten), moet het nieuwe gebouw met name aan de buitenkant uitnodigen om binnen te willen komen (94% is het met deze stelling eens), een ‘feest zijn in het oog’ (92% geeft dit aan), passen in en aansluiten op de bestaande bouw (85%), vragen oproepen en nieuwsgierigheid wekken (77%) en vooral niet sober en doelmatig zijn (66%). Over de hoogte van het gebouw zijn de respondenten erg verdeeld. Wat betreft de relatie van het nieuwe gebouw met het Spuiplein vinden de respondenten het met name belangrijk dat het de functie van het Spuiplein moet helpen verbeteren (93% is het met deze stelling eens) en dat het gebouw het verblijf op het Spuiplein zoveel mogelijk moet veraangenamen door de invloeden van wind en regen op het plein zo veel mogelijk te beperken (86%). Daarnaast vindt de meerderheid van de respondenten dat de nieuwbouw de looproute van het Centraal Station naar de binnenstad waar mogelijk moet verbeteren (84%).

Figuur 4.3

Reactie van de respondenten op de stellingen m.b.t. de architectuur van het nieuwe dans- en muziektheater alle respondenten 84,6%

1. passen in bestaande stad

92,4%

2. feest voor het oog 3. sober en doelmatig

16,9%

16,8%

66,3% 84,4%

4. looproute verbeteren

65,2%

6. hele dag open / toegankelijk

19,4%

62,1%

8. open ogen

20,6%

62,8% 22,4%

51,0%

12. Spuiplein open laten 27,4%

16,3%

21,9%

23,3% 50,7% 25,4%

33,4%

13,5%

50,3% 86,0%

16. verblijf Spuiplein veraangenamen

0%

37,9% 25,6%

61,1%

14. doorlopende binnen-pleinfunctie

18,5% 11,3% 11,5%

16,6%

39,7%

11. zo laag mogelijk

17. beschutting bieden

19,5%

77,1%

9. vragen oproepen

15. duidelijke afbakening

15,4%

94,0%

7. buitenkant uitnodigend

13. openheid Spuiplein verminderen

8,7%

92,8%

5. functie Spuiplein verbeteren

10. zo hoog mogelijk

9,0%

7,4%

72,2%

16,6%

11,2%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% eens

-9-

geen mening

oneens

4.4

SFEER SPUIPLEIN

Om de wensen ten aanzien van de sfeer van het Spuiplein te peilen hebben respondenten gereageerd op een aantal stellingen: 1. Het is goed dat het Spuiplein wordt opgeknapt 2. Ik vind het Spuiplein prima zoals het is 3. Als het Spuiplein gezelliger was met terrasjes etc. zou ik er vaker komen 4. Het dans- en muziekcentrum moet van het plein een bruisend uitgaanscentrum maken 5. Naast evenementen met artiesten uit de top van de culturele wereld, moeten er ook andere activiteiten, zoals pop- of multiculturele festivals, worden georganiseerd buiten op het Spuiplein. In figuur 4.4 zijn de resultaten weergegeven. De respondenten zijn het er in het algemeen over eens dat het Spuiplein aangepakt zou moeten worden; 90% geeft aan dat het goed is dat het Spuiplein wordt opgepakt en 82% is het niet eens met de stelling dat het Spuiplein prima is zoals het nu is. Ruim 80% van de respondenten geeft aan dat het nieuwe dans- en muziekcentrum van het plein een bruisend uitgaanscentrum moet maken. Als het Spuiplein gezelliger zou zijn met terrasjes etc. zou bijna 80% van de respondenten vaker op het Spuiplein komen. Dat er ook andere activiteiten, zoals pop- en multiculturele festivals georganiseerd zouden moeten worden, wordt iets minder belangrijk gevonden.

Figuur 4.4

Reactie van de respondenten op de stellingen m.b.t. de sfeer van het Spuiplein alle respondenten 89,8%

1. goed dat Spuiplein w ordt opgeknapt 2. Spuiplein is nu prima 10,6% 7,6%

81,8%

3. vaker komen als het gezelliger zou zijn

79,8%

9,2% 11,0%

4. bruisend uitgaanscentrum w orden

82,0%

10,6% 7,4%

70,2%

5. organiseren andere activiteiten 0%

15,2%

14,6%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% eens

- 10 -

geen mening

oneens

5

Mening over Den Haag als Culturele Hoofdstad

Aan de respondenten zijn ook een aantal stellingen voorgelegd met betrekking tot de ambitie van Den Haag om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden: 1. Ik vind het belangrijk dat Den Haag Culturele Hoofdstad van Europa wordt in 2018 2. Het dans- en muziekcentrum is van groot belang om een kans te hebben om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden 3. Als Den Haag niet Europese Culturele Hoofdstad wordt, wil ik dat het Spuiplein en het dans- en muziekcentrum toch worden aangepakt. In figuur 4.5 zijn de resultaten weergegeven. Een kleine meerderheid van de respondenten (55%) vindt het belangrijk dat Den Haag Culturele hoofdstad van Europa wordt in 2018. Iets meer respondenten (60%) is van mening dat het dans- en muziekcentrum van groot belang is om hier een kans op te hebben. De overgrote meerderheid van de respondenten (87%) vindt overigens dat het Spuiplein en het dansen muziekcentrum aangepakt moet worden, ongeacht of Den Haag Culturele Hoofdstad wordt of niet.

Figuur 4.5

Reactie van de respondenten op de stellingen m.b.t. Den Haag als Culturele Hoofdstad alle respondenten

1. Culturele Hoofdstad belangrijk 2. muziekcentrum van groot belang

55,4% 60,3%

23,8%

23,3% 15,9%

86,7%

3. aanpak ongeacht 0%

21,3%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% eens

- 11 -

geen mening

oneens

6

Ranking aspecten

Om de mening van de Haagse burger mee te nemen in (de beoordeling van) de ontwerpvoorstellen zijn alle stellingen opgenomen in een zogenaamde ranking. Naar mate de respondenten eenduidiger van oordeel zijn geweest (en dus het meer uitgesproken) over een aspect van de ontwikkeling van het nieuwe dans- en muziekcentrum staat dit aspect hoger in de ranking. Hierbij gaat het om het verschil tussen het percentage antwoorden ‘eens’ / ‘ja’ en ‘oneens’ / ‘nee’. Hoe groter het verschil, hoe uitgesprokener de mening. Hieronder is per onderwerp waarop de stellingen betrekking hebben de ranking weergegeven. In de kolom ‘saldo’ is het verschil tussen het percentage ‘eens’ / ‘ja’ en het percentage ‘oneens’ / ‘nee’ opgenomen. De kleur in de kolom geeft aan of de meerderheid ‘eens’ / ‘ja’ geantwoord heeft (groen) of juist ‘oneens’ / ‘nee’ (oranje).

6.1

FUNCTIES EN ACTIVITEITEN

Tabel 6.1

Ranking functies en activiteiten in, en in de buurt van, het nieuwe dans- en muziekcentrum ja

geen mening

nee

saldo

1.

iets drinken op een terras

89,6%

6,3%

4,1%

86%

2.

koffie of thee drinken

88,9%

6,7%

4,4%

84%

3.

studenten zien/horen optreden

77,9%

12,7%

9,4%

69%

4.

rustig zitten en naar mensen kijken

76,1%

12,6%

11,3%

65%

5.

dineren

75,1%

14,2%

10,7%

64%

6.

stiltecentrum of gebedsruimte

10,1%

16,0%

73,9%

64%

7.

kijken naar straatartiesten

66,7%

17,6%

15,7%

51%

8.

ontbijten of lunchen

67,9%

14,2%

17,9%

50%

9.

picknicken

21,0%

16,0%

63,1%

42%

10. mijn e-mail checken

21,6%

16,4%

62,0%

40%

11. snuffelen op een boekenmarkt

54,1%

19,2%

26,7%

27%

12. cursussen

29,0%

23,9%

47,1%

18%

13. buurtfeesten of culturele feesten

44,6%

25,9%

29,6%

15%

14. een boek lezen

34,2%

21,0%

44,9%

11%

15. versmarkt gaan op het plein

35,9%

18,3%

45,8%

10%

16. flaneren en gezien worden

32,8%

25,8%

41,5%

9%

17. lichtshow bezoeken

41,1%

23,7%

35,3%

6%

18. muziekcursussen/workshops

36,6%

26,7%

36,7%

0%

- 12 -

6.2

BETEKENIS

Tabel 6.2

Ranking stellingen m.b.t. de betekenis van het nieuwe dans- en muziekcentrum eens

geen mening

oneens

95,1%

2,1%

2,8%

92%

Het is van belang het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag te blijven huisvesten

94,4%

3,2%

2,4%

92%

3.

Het is van belang het Nederlands Dans Theater en het Residentie Orkest op het Spuiplein te blijven huisvesten

86,5%

7,8%

5,8%

81%

4.

Het nieuwe dans- en muziekcentrum versterkt de internationale positie van de stad Den Haag

76,5%

14,0%

9,6%

67%

5.

Het is van belang dat het Koninklijk Conservatorium (ook) op het Spuiplein wordt gehuisvest

55,2%

28,8%

16,0%

39%

1.

Den Haag hoort als stad internationale culturele topartiesten te kunnen laten optreden

2.

6.3

ARCHITECTUUR

Tabel 6.3

Ranking stellingen m.b.t. de architectuur van het nieuwe dans- en muziekcentrum eens

1.

Het gebouw moet al aan de buitenkant uitnodigen om binnen te willen komen

2.

De nieuwbouw moet de functie van het Spuiplein zo veel mogelijk helpen verbeteren

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

saldo

Het moet een feest zijn voor het oog om in het gebouw uit te gaan of om het gewoon te bezoeken Het gebouw moet zoveel mogelijk het verblijf op het Spuiplein veraangenamen door de invloeden van wind en regen op het plein zo veel mogelijk te beperken De nieuwbouw moet de looproute van het Centraal Station Den Haag naar de binnenstad waar mogelijk helpen verbeteren De nieuwbouw moet goed passen in – en aansluiten op – de bestaande stad Het gebouw moet vragen oproepen en de nieuwsgierigheid wekken wat er binnen gebeurt Het gebouw moet (aan de randen van het Spuiplein) zoveel mogelijk beschutting bieden tegen de wind en de regen door bijvoorbeeld overkraging. Het gebouw moet de hele dag open zijn en vrij toegankelijk

10. De nieuwbouw moet zo sober en doelmatig worden vormgegeven

geen mening

oneens

saldo

94,0%

2,4%

3,6%

90%

92,8%

4,0%

3,1%

90%

92,4%

4,7%

2,9%

90%

86,0%

7,4%

6,7%

79%

84,4%

8,7%

7,0%

77%

84,6%

6,4%

9,0%

76%

77,1%

11,3%

11,5%

66%

72,2%

16,6%

11,2%

61%

65,2%

19,4%

15,4%

50%

16,9%

16,8%

66,3%

49%

11.

Het gebouw moet een binnen-pleinfunctie hebben die doorloopt naar buiten

61,1%

25,4%

13,5%

48%

12.

Het gebouw moet open ogen: van buiten moet je kunnen zien wat er binnen gebeurt

62,1%

19,5%

18,5%

44%

20,6%

16,6%

62,8%

42%

16,3%

33,4%

50,3%

34%

15. Het gebouw moet het Spuiplein zoveel mogelijk open laten

51,0%

25,6%

23,3%

28%

16. Het gebouw moet de openheid van het Spuiplein verminderen

27,4%

21,9%

50,7%

23%

17. Het gebouw moet zo laag mogelijk blijven

39,7%

22,4%

37,9%

2%

13. Het gebouw mag zo hoog mogelijk worden 14.

Het gebouw moet een duidelijke afbakening vormen tussen het Spuiplein en het dans- en muziekcentrum

- 13 -

6.4

SFEER

Tabel 6.4

Ranking stellingen m.b.t. de sfeer van het Spuiplein eens

geen mening

oneens

saldo

1.

Het is goed dat het Spuiplein wordt opgeknapt

89,8%

5,3%

4,9%

85%

2.

Het dans- en muziekcentrum moet van het plein een bruisend uitgaanscentrum maken

82,0%

10,6%

7,4%

75%

3.

Ik vind het Spuiplein prima zoals het is

10,6%

7,6%

81,8%

71%

4.

Als het Spuiplein gezelliger was met terrasjes etc. zou ik er vaker komen

79,8%

9,2%

11,0%

69%

5.

Naast evenementen met artiesten uit de top van de culturele wereld, moeten er ook andere activiteiten worden georganiseerd buiten op het Spuiplein

70,2%

15,2%

14,6%

56%

6.5

TOP 10

In onderstaande tabel zijn de 10 aspecten (functies, activiteiten en stellingen) uit de voorgaande paragrafen opgenomen waarover de respondenten het meest uitgesproken zijn. Met name over de aspecten met betrekking tot de betekenis van het nieuwe dans- en muziekcentrum hebben de respondenten een eenduidig oordeel; 3 van de 5 stellingen waar zij op konden reageren staan in de top 10.

Tabel 6.5

Top 10 van aspecten waar de respondenten het meest uitgesproken over zijn

onderwerp

aspect

1.

betekenis

Den Haag hoort als stad internationale culturele topartiesten te kunnen laten optreden

92%

2.

betekenis

Het is van belang het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag te blijven huisvesten

92%

3.

architectuur

Het gebouw moet al aan de buitenkant uitnodigen om binnen te willen komen

90%

4.

architectuur

De nieuwbouw moet de functie van het Spuiplein zo veel mogelijk helpen verbeteren

90%

5.

architectuur

Het moet een feest zijn voor het oog om in het gebouw uit te gaan of om het gewoon te bezoeken

90%

6.

functies en activiteiten

iets drinken op een terras

86%

7.

sfeer Spuiplein

Het is goed dat het Spuiplein wordt opgeknapt

85%

8.

functies en activiteiten

koffie of thee drinken

84%

9.

betekenis

Het is van belang het Nederlands Dans Theater en het Residentie Orkest op het Spuiplein te blijven huisvesten

81%

Het gebouw moet zoveel mogelijk het verblijf op het Spuiplein veraangenamen door de invloeden van wind en regen op het plein zo veel mogelijk te beperken

79%

10. architectuur

saldo

- 14 -

7

Antwoorden open vragen

Aan het einde van de vragenlijst zijn de respondenten in de gelegenheid gesteld om in hun eigen woorden hun wensen aan te geven. De volgende twee vragen zijn gesteld: 1. Wat zijn kritische aandachtspunten als het gaat om de nieuwbouw op het Spuiplein? 2. Kunt u een gebouw of locatie noemen die qua sfeer en uitstraling als voorbeeld kan dienen voor de nieuwbouw van het dans- en muziekcentrum? De antwoorden zijn geanalyseerd en gecategoriseerd. Het antwoord van één respondent kan in meerdere categorieën vallen. De ene respondent geeft namelijk een heel uitgebreide opsomming van wensen en specificaties, terwijl een ander slechts één ding noemt.

7.1

KRITISCHE AANDACHTSPUNTEN

In de antwoorden komen veel punten terug die ook al in de vragenlijst in de vorm van gesloten vragen aan de orde zijn gekomen. In die zin zijn ze te beschouwen als een samenvatting van de belangrijkste aandachtspunten. Zo wordt heel vaak genoemd dat het een levendig, aantrekkelijk en gezellig plein moet worden en dat er rekening moet worden gehouden met de directe omgeving. Maar er worden ook nieuwe punten genoemd, zoals dat het huidige danstheater niet moet worden afgebroken, dat er groen op het plein moet komen en dat de bestrating anders moet. De antwoorden zijn weergegeven in tabel 7.1a t/m 7.1d (zie einde van deze paragraaf). Verder zijn in bijlage 3 de antwoorden van enkele respondenten opgenomen om de verscheidenheid te illustreren. Hieronder bespreken we de uitkomsten. Gebouw Het aandachtspunt dat het meest genoemd wordt, is dat het gebouwencomplex moet aansluiten op de directe omgeving (204x genoemd). Daarbij noemt men dan vooral het Stadhuis en de Nieuwe Kerk. Het combinatie van gebouwen moet een eenheid vormen. Daarbij zou het nieuwe gebouw bijvoorbeeld veel kleur mogen hebben als contrast met het witte Stadhuis, maar het historische karakter van de Nieuwe Kerk niet mogen aantasten. Enkele respondenten wijzen erop dat de kant van het Pulman hotel met de trappen en het restaurant een stedenbouwkundig probleem is; die kant zou daarom maar afgebroken of aangepast moeten worden (11x). Verder stellen enkele respondenten voor om voor het hele gebied van Danstheater, Philipszaal, Spuiplein en Nieuwe Kerk een plan te ontwikkelen zonder verkeersaders (tram onder de grond) zodat één groot, verkeersluw ‘cultuur’ plein kan ontstaan met groen en terrassen (15x). Opvallend weinig mensen geven spontaan aan dat het gebouw hoog moet worden (8x). Slechts één persoon geeft aan dat het een gemiste kans is om de concertzaal op 100 meter hoogte te plaatsen, omdat “het een fantastische ervaring zou zijn: luisteren naar mooie muziek in combinatie met een spectaculair uitzicht”. Veel respondenten geven daarentegen aan dat het gebouw niet te hoog mag worden (76x). Enerzijds omdat ze vinden dat de menselijke maat in acht moet worden genomen (52x), maar ook omdat veel respondenten vrezen dat anders een windgat ontstaat (98x), waardoor het nooit een plein kan worden waar het aangenaam verblijven is. Veel respondenten geven aan dat de gemeente een hoog ambitieniveau moet nastreven, dat het nieuwe gebouw allure moet hebben, dat het een landmark voor Den Haag moet zijn en/of dat daar een spraakmakende architect van internationale naam voor nodig is (192x). Over de vormgeving lopen de meningen nogal uiteen. De één wil een gebouw met een neo-klassiek karakter dat aansluit bij het historische, monumentale karakter van de oude Haagse binnenstad, terwijl een ander een gebouw met een moderne uitstraling wil (28x). Voor sommigen is ‘modern’ een lichte constructie met veel glas (28x), terwijl anderen absoluut geen strakke (glas) wanden willen hebben, maar juist speelse, organische vormen (28x). Of men heeft het over een kleurrijk gebouw met een warme uitstraling (89x). Een grote blokkendoos willen velen niet (44x). Veel respondenten hebben ook aandacht gevraagd voor duurzaamheid (76x). Dit houdt in dat het gebouw lange tijd mee gaat, maar ook dat het gebouw milieuvriendelijk en energiezuinig is. - 15 -

Voor een open en levendige sfeer is het van groot belang dat het gebouw de hele dag toegankelijk is en dat er diverse dingen te doen zijn. Een grand café met eetgelegenheid en allerlei activiteiten (bv. jamsessies) hoort daar volgens diverse respondenten bij (18x). In ieder geval moeten er in de nabije omgeving horeca en terrassen komen (74x). Algemeen Er zijn ook critici die niet willen dat het oude complex, vooral het Danstheater, gesloopt wordt (55x). Enerzijds omdat men het gebouw mooi en functioneel vindt, anderzijds omdat men het geldverspilling vindt. Daarnaast is diverse keren opgemerkt dat het nieuwe complex (gezien de bezuinigingen die er aan komen) niet te duur mag worden en dat er op een sluitende begroting moet worden gelet (omdat grote overheidsprojecten altijd duurder uitvallen) (37x). Diverse respondenten vragen aandacht voor de bereikbaarheid en toegankelijkheid van het nieuwe complex en plein. Het gaat dan zowel om de toegankelijkheid voor ouderen en minder validen (34x) en een goede aansluiting op het openbaar vervoer (27x), als om voldoende mogelijkheden om te parkeren (18x) en fietsen te stallen (14x). Plein Zoals al aangegeven moet het nieuwe plein volgens de respondenten levendig, aantrekkelijk en gezellig worden; in ieder geval niet die kille uitstraling hebben die het nu heeft (193x). Bij zo’n plein horen in de ogen van velen groen (112x), horeca en terrassen (74x), goede bestrating (66x), voldoende zitgelegenheden (35x) en waterelementen (33x). Tevens zou het plein goed verlicht moeten worden in verband met de veiligheid (45x) en schoongehouden moeten worden (14x). Over de aanwezigheid van jeugd zijn de meningen verdeeld. Enerzijds zijn er respondenten die zich ergeren aan de skatende jeugd en de groepen die rondhangen (35x). Anderzijds zijn er respondenten die het leuk vinden om er naar de skatende jeugd te kijken en vinden dat die groep de levendigheid vergroot (21x). Relatief weinig mensen noemen spontaan iets over de structuur van het plein. Sommigen noemen dat het plein meer besloten zou moeten worden (9x), omdat het anders een winderig plein blijft. Iets meer respondenten willen dat het plein zijn open karakter blijft behouden (37x) met zicht op de Nieuwe Kerk. Ook noemen maar weinig mensen de combinatie van plein met binnentuin of atrium in het nieuwe gebouw (6x). Men heeft hier waarschijnlijk te weinig concrete ideeën bij. De respondenten die wel reageren, lijken een stedenbouwkundige achtergrond te hebben; ze hebben een uitgebreid verhaal. Inrichting Over de inrichting van het complex worden diverse opmerkingen gemaakt. Een aantal werknemers van het Danstheater en het Conservatorium hebben enkele zeer technische opmerkingen gemaakt die hier verder niet terugkomen omdat ze slechts een enkeling zijn gemaakt (bv. over geluidsisolatie, liften en locatie van kantoorruimten en leslokalen). Wel wordt redelijk vaak aandacht gevraagd voor de kwaliteitseisen van de zaal en het complex. Zo moeten de zalen een goede akoestiek (48x), goede zichtlijnen (19x) en een goede klimaatbeheersing (7x) hebben. Verder moet de logistiek in orde zijn, zodat grote groepen mensen snel verwerkt kunnen worden (29x). Dit houdt o.a. in dat de entree ruim is, zodat mensen niet buiten in de kou en regen hoeven te wachten om naar binnen te kunnen, de gangen en trappen breed zijn en dat de garderobes en foyers voldoende capaciteit moeten hebben. Enkele respondenten pleiten voor een warme, chique uitstraling zodat het een feest is om daar te zijn. Relatief veel respondenten zijn voorstander van multifunctioneel gebruik van het gebouw (57x). Wat ze zich daarbij voorstellen loopt echter nogal uiteen. Voor de een betekent dit een programmering voor jong en oud, voor de ander dat ook mensen met een kleine beurs er zich thuis voelen, voor derden dat er een breed aanbod is aan culturele evenementen (naast dans en klassieke muziek ook opera, jazz en popconcerten) en voor vierden dat er grote, middelgrote en kleine zalen zijn. Een aantal respondenten benadrukt nogmaals dat het voor een levendige sfeer van groot belang is dat er veel te doen is, dagelijks van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat (8x).

- 16 -

Tabel 7.1a Aandachtspunten: gebouw aansluiting directe omgeving (vooral met Stadhuis en Nieuwe Kerk)

aantal keer genoemd 204

hoog ambitieniveau/allure/spraakmakend/landmark/durf/creatief/toonaangevende architect

192

open/toegankelijk/uitnodigend

165

veel kleur/warme uitstraling

89

functioneel (belangrijker dan uiterlijk/ambitie)

78

duurzaam/milieuvriendelijk/moet lange tijd meegaan

76

niet (te) hoog

76

neo klassiek/monumentaal/historisch karakter

53

niet groot/niet megalomaan/menselijke maat

52

geen (betonnen) blokkendoos

44

moderne uitstraling

32

veel glas/licht karakter/transparant

28

geen strakke (glas)wanden/speels/organisch

28

aantrekkelijke functies op begane grond

21

grand café (met eetgelegenheid en activiteiten)

18

natuurlijke materialen (baksteen, hout)

16

probleemhoek: pulmann hotel/trappen/restaurant (bv. afbreken)

11

kleurrijke gevel verlichting

9

hoog

8

combinatie met binnendeel/-tuin

6

Tabel 7.1b Aandachtspunten: algemeen aantal keer genoemd huidig complex (vooral Danstheater) behouden/niet slopen

55

sluitende begroting/niet te duur

37

goed toegankelijk voor minder validen

34

goede aansluiting OV

27

voldoende parkeergelegenheid in directe omgeving

18

voldoende fietsenstallingen

14

betere verbinding CS - binnenstad

14

vervangende, goed bereikbare ruimte tijdens bouw

9

geluidsoverlast voor omgeving voorkomen (geen popconcerten op het plein)

9

Tabel 7.1c Aandachtspunten: inrichting aantal keer genoemd multifunctioneel (voor jong en oud, veel diverse culturele evenementen, grote en kleine zaal)

57

goede akoestiek goede logistiek om snel grote groepen te verwerken (ruime entree, gangpaden, foyers, garderobe en toiletten) warme/chique aankleding

48

goede zichtlijnen in de zaal

19

29 23

volle programmering (hele dag door)

8

goede klimaatbeheersing/geen tocht

7

voldoende voetruimte in de zaal

4

- 17 -

Tabel 7.1d Aandachtspunten: plein aantal keer genoemd levendig, aantrekkelijk en gezellig/niet kil

193

meer groen

112

wind en klimaat/creëer geen tochtgat

98

integreer complex met horeca op plein/terrassen

74

goede bestrating/niet glad

66

veilig/goede verlichting

45

open karakter van het plein behouden

37

voldoende zitgelegenheid/bankjes

35

geen plek voor hangjongeren/skaters

35

fontein/vijver/water

33

Wel plek voor jeugd(activiteiten)

21

beschutting tegen regen en wind/overdekte passage

20

betrek gebied Nieuwe Kerk bij het plein zonder verkeersader

15

schoon/ meer afvalbakken/geen zwerfvuil

14

meer beslotenheid

9

openbare toiletten

3

7.2

VOORBEELD VAN GEBOUW OF LOCATIE

Uit de antwoorden komt een duidelijke top 10 van voorbeelden naar voren (zie figuur 7.1). Op de eerste plaats komt de Amsterdamse Stopera, direct gevolgd door het Muziekgebouw aan ’t IJ en het Opera House van Sydney. Op een duidelijke vierde plaats staat het Haagse Stadhuis. De plaatsen 5 t/m 10 volgen elkaar snel op. Het huidige Lucent Danstheater hoort daarbij (plaats 6). Daarna komen op afstand nog vele voorbeeldlocaties. In bijlage 4 is de volledige lijst met genoemde gebouwen opgenomen.

- 18 -

Figuur 7.1 Meest genoemde gebouwen die qua sfeer en uitstraling een voorbeeld kunnen zijn alle respondenten 56

Amsterdam: Muziektheater/Stopera 53

Amsterdam: Muziekgebouw aan 't IJ

52

Sydney: Opera House 45

Den Haag: Stadhuis/bibliotheek 40

Parijs: Centre Pompidou

39

Den Haag: Philipszaal/Lucentdanstheater

38

Amsterdam: Concertgebouw Den Haag: Schouw burg/Lange Voorhout

35

Bilboa: Guggenheim museum

34 29

Rotterdam: Doelen 19

Rotterdam: Nieuw e Luxortheater Den Haag: Plein

14

Groningen: Groninger museum

14

Oslo: Opera

14

Den Haag: Circustheater

13

Den Haag: Gemeentemuseum

13 12

Amsterdam: nieuw e bibliotheek Berlijn: Sony centre

11

New York: Lincoln Centre

11

Valencia: Cultureel centrum

11 10

London: Covent Garden 0

5

10

15

20

25

30

35

aantal keer genoemd

- 19 -

40

45

50

55

60

BIJLAGE 1

UITKOMSTEN HAAGSE BEVOLKING (EN TOTAAL)

In onderstaande tabellen zijn de uitkomsten van de verschillende (gesloten) vragen opgenomen. Er is hierbij onderscheid gemaakt naar de uitkomsten van respondenten die in Dan Haag woonachtig zijn en de uitkomsten van alle respondenten.

Tabel B1.1 Geslacht van de respondenten Den Haag

Alle respondenten

abs.

%

abs.

%

Man

545

53,4%

814

52,2%

vrouw

476

46,6%

746

47,8%

totaal

1021

100%

1560

100%

Tabel B1.2 Leeftijd van de respondenten Den Haag

Alle respondenten

abs.

%

abs.

%

16 – 24 jaar

61

6,0%

88

5,6%

25 – 39 jaar

241

23,6%

321

20,6%

40 – 54 jaar

287

28,1%

444

28,5%

55 jaar en ouder

432

42,3%

707

45,3%

totaal

1021

100%

1560

100%

gemiddeld

Tabel B1.3

49,4 jaar

50,4 jaar

Binding met het Spuiplein - % ja Den Haag

Alle respondenten

woon vlakbij

17,5%

11,5%

eigen onderneming

0,7%

0,4%

werk in de buurt

17,4%

17,8%

bezoek theaters / bioscopen

85,1%

84,5%

bezoek stadhuis / bibliotheek

68,5%

56,0%

andere redenen

46,2%

40,3%

geen bijzondere relatie

1,8%

3,5%

Totaal (absoluut)

1021

1560

Tabel B1.4

Mening over het huidige Spuiplein - % ja Den Haag

Alle respondenten

Uitnodigend

4,6%

4,9%

Sfeervol en gezellig

4,1%

3,5%

Overzichtelijk

29,6%

29,6%

Cultureel hart van de stad

14,2%

15,4%

Rommelig en/of vies

39,8%

36,6%

Onveilig

9,1%

8,5%

Saai

62,7%

58,5%

Ik vind er niets van

5,6%

6,6%

Totaal (absoluut)

1021

1560

- 20 -

Tabel B1.5

Activiteiten die respondenten nog meer zouden willen doen in en rond het dans- en muziekcentrum Den Haag

Alle respondenten

ja

geen mening

nee

ja

geen mening

nee

koffie of thee drinken

87,6%

7,7%

4,7%

88,9%

6,7%

4,4%

ontbijten of lunchen

69,2%

13,6%

17,1%

67,9%

14,2%

17,9%

dineren

73,9%

15,3%

10,8%

75,1%

14,2%

10,7%

iets drinken op een terras

89,8%

5,9%

4,3%

89,6%

6,3%

4,1%

mijn e-mail checken

23,3%

16,0%

60,7%

21,6%

16,4%

62,0%

rustig zitten en naar mensen kijken

77,5%

12,1%

10,4%

76,1%

12,6%

11,3%

een boek lezen

36,6%

20,9%

42,5%

34,2%

21,0%

44,9%

studenten zien/horen optreden

76,7%

13,5%

9,8%

77,9%

12,7%

9,4%

kijken naar straatartiesten

66,3%

18,6%

15,1%

66,7%

17,6%

15,7%

versmarkt gaan op het plein

41,4%

17,2%

41,3%

35,9%

18,3%

45,8%

snuffelen op een boekenmarkt

55,1%

19,1%

25,8%

54,1%

19,2%

26,7%

stiltecentrum of gebedsruimte

10,2%

16,1%

73,8%

10,1%

16,0%

73,9%

picknicken

22,5%

16,1%

61,4%

21,0%

16,0%

63,1%

buurtfeesten of culturele feesten

49,5%

24,5%

26,1%

44,6%

25,9%

29,6%

cursussen

29,7%

24,6%

45,7%

29,0%

23,9%

47,1%

muziekcursussen/workshops

36,6%

27,7%

35,7%

36,6%

26,7%

36,7%

lichtshow bezoeken

44,3%

22,9%

32,8%

41,1%

23,7%

35,3%

flaneren en gezien worden

34,8%

27,4%

37,8%

32,8%

25,8%

41,5%

Tabel B1.6 Reactie van de respondenten op de stellingen m.b.t. de betekenis van het nieuwe dansen muziektheater Den Haag

Alle respondenten

eens

geen mening

oneens

eens

geen mening

oneens

1. huisvesting in Den Haag

95,3%

2,4%

2,3%

94,4%

3,2%

2,4%

2. huisvesting op Spuiplein

85,6%

7,3%

7,1%

86,5%

7,8%

5,8%

3. Kon. Conservatorium op Spuiplein

55,2%

26,4%

18,3%

55,2%

28,8%

16,0%

4. versterkt internationale positie

73,4%

14,4%

12,2%

76,5%

14,0%

9,6%

5. topartiesten

94,5%

1,9%

3,6%

95,1%

2,1%

2,8%

- 21 -

Tabel B1.7 Reactie van de respondenten op de stellingen m.b.t. de architectuur van het nieuwe dans- en muziektheater Den Haag

Alle respondenten

eens

geen mening

oneens

eens

geen mening

oneens

1. passen in bestaande stad

84,4%

6,4%

9,2%

84,6%

6,4%

9,0%

2. feest voor het oog

92,5%

4,4%

3,1%

92,4%

4,7%

2,9%

3. sober en doelmatig

16,7%

17,4%

65,8%

16,9%

16,8%

66,3%

4. looproute verbeteren

84,4%

8,8%

6,8%

84,4%

8,7%

7,0%

5. functie Spuiplein verbeteren

92,6%

3,7%

3,7%

92,8%

4,0%

3,1%

6. hele dag open / toegankelijk

67,7%

17,8%

14,5%

65,2%

19,4%

15,4%

7. buitenkant uitnodigend

94,3%

3,5%

2,2%

94,0%

2,4%

3,6%

8. open ogen

62,2%

19,5%

18,3%

62,1%

19,5%

18,5%

9. vragen oproepen

77,0%

12,1%

10,9%

77,1%

11,3%

11,5%

10. zo hoog mogelijk

20,6%

14,3%

65,1%

20,6%

16,6%

62,8%

11. zo laag mogelijk

43,0%

19,2%

37,8%

39,7%

22,4%

37,9%

12. Spuiplein open laten

53,0%

22,8%

24,2%

51,0%

25,6%

23,3%

13. openheid Spuiplein verminderen

28,8%

20,2%

51,0%

27,4%

21,9%

50,7%

14. doorlopende binnen-pleinfunctie

60,4%

25,8%

13,8%

61,1%

25,4%

13,5%

15. duidelijke afbakening

16,0%

32,0%

52,0%

16,3%

33,4%

50,3%

16. verblijf Spuiplein veraangenamen

85,3%

7,8%

6,9%

86,0%

7,4%

6,7%

17. beschutting bieden

72,0%

15,4%

12,6%

72,2%

16,6%

11,2%

Tabel B1.8 Reactie van de respondenten op de stellingen m.b.t. de sfeer van het Spuiplein Den Haag

Alle respondenten

eens

geen mening

oneens

eens

geen mening

oneens

1. goed dat Spuiplein wordt opgeknapt

89,3%

5,4%

5,3%

89,8%

5,3%

4,9%

2. Spuiplein is nu prima

11,5%

6,0%

82,6%

10,6%

7,6%

81,8%

3. vaker komen als het gezelliger zou zijn

81,1%

7,8%

11,1%

79,8%

9,2%

11,0%

4. bruisend uitgaanscentrum worden

81,6%

10,8%

7,6%

82,0%

10,6%

7,4%

5. organiseren andere activiteiten

71,4%

14,4%

14,2%

70,2%

15,2%

14,6%

Tabel B1.9 Reactie van de respondenten op de stellingen m.b.t. Den Haag als Culturele Hoofdstad Den Haag

Alle respondenten

eens

geen mening

oneens

eens

geen mening

oneens

1. Culturele Hoofdstad belangrijk

55,5%

19,4%

25,1%

55,4%

21,3%

23,3%

2. muziekcentrum van groot belang

57,7%

24,2%

18,1%

60,3%

23,8%

15,9%

3. aanpak ongeacht

85,5%

6,9%

7,6%

86,7%

6,7%

6,6%

- 22 -

BIJLAGE 2

RANKING ASPECTEN (HAAGSE BEVOLKING)

Hieronder is per onderwerp waarop de stellingen betrekking hebben de ranking weergegeven. In de kolom ‘saldo’ is het verschil tussen het percentage ‘eens’ en het percentage ‘oneens’ opgenomen. De kleur in de kolom geeft aan of de meerderheid het met de stelling ‘eens’ is (groen) of juiste ‘oneens’ (oranje). Het gaat hierbij om de antwoorden van respondenten die in Den Haag wonen.

Tabel B2.1

Ranking functies en activiteiten in, en in de buurt van, het nieuwe dans- en muziekcentrum ja

geen mening

nee

saldo

1.

iets drinken op een terras

89,8%

5,9%

4,3%

86%

2.

koffie of thee drinken

87,6%

7,7%

4,7%

83%

3.

rustig zitten en naar mensen kijken

77,5%

12,1%

10,4%

67%

4.

studenten zien/horen optreden

76,7%

13,5%

9,8%

67%

5.

stiltecentrum of gebedsruimte

10,2%

16,1%

73,8%

64%

6.

dineren

73,9%

15,3%

10,8%

63%

7.

ontbijten of lunchen

69,2%

13,6%

17,1%

52%

8.

kijken naar straatartiesten

66,3%

18,6%

15,1%

51%

9.

picknicken

22,5%

16,1%

61,4%

39%

10. mijn e-mail checken

23,3%

16,0%

60,7%

37%

11. snuffelen op een boekenmarkt

55,1%

19,1%

25,8%

29%

12. buurtfeesten of culturele feesten

49,5%

24,5%

26,1%

23%

13. cursussen

29,7%

24,6%

45,7%

16%

14. lichtshow bezoeken

44,3%

22,9%

32,8%

11%

15. een boek lezen

36,6%

20,9%

42,5%

6%

16. flaneren en gezien worden

34,8%

27,4%

37,8%

3%

17. muziekcursussen/workshops

36,6%

27,7%

35,7%

1%

18. versmarkt gaan op het plein

41,4%

17,2%

41,3%

0%

Tabel B2.2 Ranking stellingen m.b.t. de betekenis van het nieuwe dans- en muziekcentrum eens

geen mening

oneens

95,3%

2,4%

2,3%

93%

Den Haag hoort als stad internationale culturele topartiesten te kunnen laten optreden

94,5%

1,9%

3,6%

91%

3.

Het is van belang het Nederlands Dans Theater en het Residentie Orkest op het Spuiplein te blijven huisvesten

85,6%

7,3%

7,1%

79%

4.

Het nieuwe dans- en muziekcentrum versterkt de internationale positie van de stad Den Haag

73,4%

14,4%

12,2%

61%

5.

Het is van belang dat het Koninklijk Conservatorium (ook) op het Spuiplein wordt gehuisvest

55,2%

26,4%

18,3%

37%

1.

Het is van belang het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag te blijven huisvesten

2.

- 23 -

saldo

Tabel B2.3

Ranking stellingen m.b.t. de architectuur van het nieuwe dans- en muziekcentrum eens

1.

Het gebouw moet al aan de buitenkant uitnodigen om binnen te willen komen

2.

Het moet een feest zijn voor het oog om in het gebouw uit te gaan of om het gewoon te bezoeken

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

oneens

saldo

94,3%

3,5%

2,2%

92%

92,5%

4,4%

3,1%

89%

De nieuwbouw moet de functie van het Spuiplein zo veel mogelijk helpen verbeteren Het gebouw moet zoveel mogelijk het verblijf op het Spuiplein veraangenamen door de invloeden van wind en regen op het plein zo veel mogelijk te beperken De nieuwbouw moet de looproute van het Centraal Station Den Haag naar de binnenstad waar mogelijk helpen verbeteren

92,6%

3,7%

3,7%

89%

85,3%

7,8%

6,9%

78%

84,4%

8,8%

6,8%

78%

De nieuwbouw moet goed passen in – en aansluiten op – de bestaande stad

84,4%

6,4%

9,2%

75%

77,0%

12,1%

10,9%

66%

72,0%

15,4%

12,6%

59%

67,7%

17,8%

14,5%

53%

16,7%

17,4%

65,8%

49%

60,4%

25,8%

13,8%

47%

20,6%

14,3%

65,1%

45%

Het gebouw moet vragen oproepen en de nieuwsgierigheid wekken wat er binnen gebeurt Het gebouw moet (aan de randen van het Spuiplein) zoveel mogelijk beschutting bieden tegen de wind en de regen door bijvoorbeeld overkraging. Het gebouw moet de hele dag open zijn en vrij toegankelijk

10. De nieuwbouw moet zo sober en doelmatig worden vormgegeven 11.

geen mening

Het gebouw moet een binnen-pleinfunctie hebben die doorloopt naar buiten

12. Het gebouw mag zo hoog mogelijk worden 13.

Het gebouw moet open ogen: van buiten moet je kunnen zien wat er binnen gebeurt

62,2%

19,5%

18,3%

44%

14.

Het gebouw moet een duidelijke afbakening vormen tussen het Spuiplein en het dans- en muziekcentrum

16,0%

32,0%

52,0%

36%

15. Het gebouw moet het Spuiplein zoveel mogelijk open laten

53,0%

22,8%

24,2%

29%

16. Het gebouw moet de openheid van het Spuiplein verminderen

28,8%

20,2%

51,0%

22%

17. Het gebouw moet zo laag mogelijk blijven

43,0%

19,2%

37,8%

5%

geen mening

oneens

Tabel B2.4 Ranking stellingen m.b.t. de sfeer van het Spuiplein eens

saldo

1.

Het is goed dat het Spuiplein wordt opgeknapt

89,3%

5,4%

5,3%

84%

2.

Het dans- en muziekcentrum moet van het plein een bruisend uitgaanscentrum maken

81,6%

10,8%

7,6%

74%

3.

Ik vind het Spuiplein prima zoals het is

11,5%

6,0%

82,6%

71%

4.

Als het Spuiplein gezelliger was met terrasjes etc. zou ik er vaker komen

81,1%

7,8%

11,1%

70%

5.

Naast evenementen met artiesten uit de top van de culturele wereld, moeten er ook andere activiteiten worden georganiseerd buiten op het Spuiplein

71,4%

14,4%

14,2%

57%

- 24 -

BIJLAGE 3

ENKELE REACTIES VAN RESPONDENTEN

Hieronder worden enkele antwoorden van respondenten op de eerste open vraag weergegeven om de verscheidenheid te illustreren. “ Metropolitaan karakter. Als Den Haag mee wilt doen in de internationale bekendheid, dan dient er ook een metropolitaan plan te worden gemaakt. Het grootste risico voor Den Haag is dat er wordt gekozen voor een plan dat zich te veel conformeert naar de directe bestaande omgeving. Die omgeving is continu aan verandering onderhevig en is daarmee van tijdelijke aard. De ontwikkelingen nabij het centraal station Malietoren, de 'tieten van Den Haag' (Hoftoren uitgezonderd), en alle andere neo-baksteen gebouwen (Rob Krier, Soeters) belemmeren de nieuwbouw en toekomst van Den Haag. Hetzelfde geldt voor de BuZa die nu wordt gebouwd. Zolang Den Haag zich letterijk vastmetseld door praktisch alleen maar projecten in baksteen (incl. alle postdecoraties) uit te laten voeren, zal de stad nooit de glamoureuze atmosfeer krijgen van een internationale (wereld) stad, en daarmee dus ook niet de culturele hoofdstad worden.….” “Dat de onderste meter niet van glas is.- Dat er vrije ruimte blijft voor de jongeren die er in de zomer altijd zitten (terrasjes vallen hier niet onder!).- Misschien is het mogelijk om wat groenvoorziening op het spuiplein te plaatsen?- Misschien is het leuk een zonnewijzer in de betegeling van het spuiplein op te nemen: in de zomer letten we vroeger op de schaduw van de kerk om in te schatten hoe laat het was.- Door de betegeling af te laten wijken van de rest van de omgeving, en deze van het spuiplein door te trekken naar de nieuwe kerk en het plein daarachter, kan er meer het gevoel van een aaneengesloten gebied gewekt worden.- In de betegeling zou een motief van dans en muziek verwerkt kunnen worden (om de zoveel tegels een tegel met een gestyleerde danspose of een muziekinstrument of -teken).- Een openbaar toilet is misschien wel handig, volgens mij wordt de parkeergarage ingang nogal eens als toilet gebruikt...” “1) Vergeet alsjeblieft de fietsers niet. Er is nu een bewaakte fietsenstalling op het Spui. Die willen we HEEL GRAAG houden! Liefst zelfs een grotere, want als het conservatorium ook in het gebouw komt krijg je er een heleboel fietsen bij. Die moeten natuurlijk wel ergens terecht kunnen, anders wordt het een bende. En ook bezoekers stallen de fiets graag netjes. Rond voorstellingen staat het spuiplein nu vaak vol wildparkeerders.2) Waarom amateurkunst niet ook een plaats geven? Dat trekt mensen die anders misschien niet in een theater komen.3) Creëer mogelijkheden voor het exposeren van beeldende kunst. Wisselende tentoonstellingen van plaatselijke kunstenaars. Kost niks extra, en zo komen publiek en kunst met elkaar in contact waar dat anders misschien niet zou gebeuren.” “Als betrokken Vriend van het Nederl. Dans Theater bezoek ik het Lucent Danstheater sinds 1987 zeer regelmatig. Vanuit mijn ruime ervaring vind ik het van belang, dat het gebouw vanwege drukbezochte voorstellingen goed toegankelijk is voor grote groepen bezoekers binnen een kort tijdsbestek. Je ziet nu vaak opstoppingen voor de toegangsdeuren. Ook pleit ik zeer voor een redelijk breed en laag gebouw met een grote wellicht flexibele - toegankelijkheid, zodat bij drukbezochte voorstellingen die grote groepen bezoekers zich niet in een soort file naar hun zitplaats in de zalen hoeven te verplaatsen. Van mij mag het Spuiplein zelf best wat kleiner en compacter worden ingedeeld. Het Spuiplein creëert nu op geen enkele manier de zo gewenste sfeer en gezelligheid. Het is dan ook geen wonder, dat niemand er wil verblijven met uitzondering van de skatende en rommel achterlatende jongere medemens. Verder zou ik graag pleiten voor een voorkeur voor de klassiekere vormen van kunst en cultuur, ….” “Architectuur die aansluit bij de architectuur in de omgeving (stadhuis, ministeries). Materialen van goede kwaliteit. Gebouw moet ook na 10, 20 jaar er nog mooi van binnen en buiten uitzien. Pas op voor tochtplekken, zoals bij de huidige bieb, waar je altijd wegwaait bij de fietsenstallingen. En maak het vooral een plek die toegankelijk is voor iédereen. Dus niet alleen maar dure restaurants en lunchrooms. Daar zit de gemiddelde Hagenaar (en conservatoriumstudent) niet op te wachten en bovendien zijn die vaak ongezellig. Kijk ook of er wat mooi groen (bomen) rondom of op het plein kunnen komen. Dat geeft allure, zonder dat heel veel hoeft te kosten. En het is ook goed voor het absorberen van alle uitlaatgassen in de omliggende straten.” “bij glasgebruik:glassoort kiezen met coating waarbij rekening gehouden wordt met de brekingsindex van het licht zodat er geen lichtturbulentie ontstaat,geen donkere kleuren buitenkant gebouw, veel daglicht binnenin mogelijk houden ruimten multifunctioneel, duurzame (zoveel mogelijk recyclage/natuurlijke materialen),mindervaliden toegankelijk,verwarming/koeling met aardwarmte,dependance module mogelijkheden in andere stadsdelen oa wateringse veld heeft nog niets op gebied van muziek/cultuur theater mogelijkheden /liefst gemengde cultuur mbt architektengroep” “Bovenal brandveiligheid voor veel niet zelfredzame personen. Ik denk met name aan bezoekers (bovenal 50plussers)aan het Residentie Orkest. Hoe kunnen deze kreupele burgers z.s.m. heelhuids het gebouw verlaten?” “De enquêtevragen gaan daar al aardig over. Maar m.i. zal het spuiplein een uitnodigend geheel moeten worden en indien mogelijk moet het plein óver de trambanen worden aangelegd dus met eventueel twee niveaus zodat de tweesplitsing daardoor komt te vervallen en het één totale plein met aan de ene kant de nieuwe gebouwen (moderne architectuur) en de mooie kerk (oude cultuur) met het parkje aan de ander kant.”

- 25 -

“Dat het ook exploitabel wordt voor kleine en boeiende voorstellingen en optredens die Den Haag juist zo bruisend maken. Het zou geweldig zijn als er verschillende formaten van zalen zijn zoals bij het Chasse theater in Breda. Daar worden grote evenementen georganiseerd die het financieel mogelijk maken om in de kleinere zalen een gedurfde programmering neer te zetten. Het gevaar van een grootschalige nieuwbouw is dat er het zelfde gebeurt als met veel pop podia in heel Nederland: er wordt veel geld uitgegeven aan prachtige nieuwbouw, die vervolgens alleen rendabel te exploiteren valt met een risicoloze programmering van grote evenementen. Een stad kan slechts een culturele hotspot zijn als er ruimte is voor groei vanuit kleinschalige initiatieven. Het Nederlands Danstheater zelf is ooit ontstaan als klein initiatief en is nu een internationaal top gezelschap. Het zou geweldig zijn om grote en kleine gezelschappen elkaar te laten inspireren…..” “De nieuwbouw moet vooral een menselijke maat hebben, je moet geen pijn in je nek krijgen om er iets van te kunnen zien, dus vooral niet te hoog; wel uitnodigend, dus geen spiegelglas bijv., dat maakt een gesloten indruk, maar je hoeft niet alles van buiten te kunnen zien, je mag best binnen ontdekken wat er allemaal is. Verder lijkt me de ambitie om elke dag er 'wat te doen te laten zijn, de hele dag door' onrealistisch. Je mag wel idealen hebben, maar al te grote woorden komen niet geloofwaardig over.” “De Nieuwe Kerk is het middelpunt en het ijkpunt. De nieuwbouw moet een klassieke uitstraling krijgen. Het liefst in de stijl van het verdwenen Scala, of Kunsten en Wetenschappen (oudbouw Rijksmuseum Amsterdam). Daarnaast zouden de trams onder de grond moeten en de gracht open van Zieken tot Nieuwe Kerk. Dat maakt het ook mogelijk concerten op het water te geven voor de Nieuwe Kerk. Het zou goed zijn als ook het gebouw van het Filmhuis een klassiekere gevel krijgt.” “De stapeling van de muziekzalen zoals Rem Koolhaas in eerste instantie had bedacht was een AANZIENLIJK BETER plan dan de lage variant waarvoor B&W uiteindelijk heeft gekozen. Er zijn genoeg gebieden in de buurt van het Spuiplein waar je gezellig op een terras kunt zitten: Rabijn Maarsenplein, Het Plein, Muzenplein. Ook de Avenue culinaire heeft nog veel potentie als deze eindelijk eens goed wordt ontwikkeld. Bovendien valt zeer te betwijfelen of er van het Spuiplein überhaupt nog veel te maken valt ook al kiest met voor de lage variant voor het cultuurcentrum. Maar het ergste is dit: door te kiezen voor de LAGE variant heeft u de mogelijkheid verkwanseld om de meest spectaculaire concertzaal van Europa te bouwen. Luisteren naar prachtige muziek op 100m hoogte in een zaal met glazen wanden met uit zicht over Den Haag. Een unieke kans die B&W te grabbel gooit door hun totaal fantasieloze opstelling. En zo blijft Den Haag een suffe provinciestad. Jammer, jammer, jammer.” “De wanden moeten op ten minste de eerste twee lagen op en geleed en interessant zijn. Er moeten veel publieksfuncties zijn. Maximaal open, dus van 9.00 uur tot en met ‘s avonds. Het Spuiplein moet aan de kant van het Spui een wand hebben. Zoadat het Plein vier wanden heeft. Dat is tevens de enige manier om een prettig klimaat qua wind te creëren. Tevens biedt een wand langs het Spui tal van mogelijkheden om winkel, kunst en horeca voorzieningen in te huisvesten en daarmee veel functionaliteit toe te voegen. Zo'n wand langs het Spui kan open zijn zoals aan de kant van het Spuiplein als aan de kant van het Spui. Kern van wat en plein is dat het voelt en oogt als een kamer in de stad. Dat impliceert een besloten ruimte. Uiteraard zijn doorgangen op twee essentiële plekken mogelijk en nodig: een naar de hoek van het Filmhuis en een vanuit het plein richting kerk. tevens diens vanaf de Turfmarkt via die laatste doorgang (niet te breed!) de zichtlijn naar de kerk te worden hersteld.” “Een concertzaal met een prima akoestiek tbv. het Residentie-orkest en eventueel het plaatsen van een groot concertorgel om zodoende meer grote koor-uitvoeringen te laten plaatsvinden” “Erken de hoofddoelstelling(en): het gebouw huisvest kunst (:muziek-, dans- en theatervoorstellingen, tentoonstellingen, en wat zo meer), kortom cultuur in de breedste zin van het begrip. Wat er IN het gebouw gebeurt, moet vooral BUITEN het gebouw duidelijk worden gemaakt, kortom geen 'dicht' gebouw. Het plein waarop het gebouw komt te staan moet voor zoveel mogelijk (potentiële) bezoekers, in zoveel mogelijk situaties aantrekkelijk worden gemaakt: men moet zich er constant in kunnen herkennen: geheel afhankelijk van in welke situatie de bezoeker zich op dat moment begeeft: als werknemer, toerist, particulier, ondernemer of wat dan ook. Dat kan door als bezoeker de faciliteiten die het plein biedt te kunnen erkennen: restaurants, cafe's, winkels, openbare podia, openbaar groen, openbaar vervoer, en nog veel meer.” “gebruiksvriendelijkheid: niet van die stijle, nauwe trappen zoals de trappen vanaf de parkeergarage naar het Danstheater en zoals de toegang tot de parkeergarages in de tramtunnel. Voldoende toiletten. Goed bereikbare garderobes. Een mooie zaal, zoals het huidige danstheater. Mooie ruime foyers, zoals in de Doelen” “Geef de Nieuwe Kerk a.u.b. de aandacht die deze verdient. In plaats van de nutteloze fontein kan er misschien weer water HERgraven worden (Turfmarkt anno 1900) waarin de kerk zich weer kan spiegelen. Drijvende podia (vergelijk Amsterdam; Prinsengrachtconcert, concert op de Amstel voor HM. koningin Beatrix) kunnen tijdens manifestaties daarin gebruikt worden. Naast decor is de Kerk uiteraard ook onderdeel van dit plein en de activiteiten. Ook; aanplant van voldoende grote bomen. Sluit aan bij de lindenrijen langs de trambanen op het Spui. Maken sfeer, geven zuurstof en beschutting en een 'groen gevoel'. Sluit op dit plein a.u.b. aan bij de Haagse sfeer van het Voorhout, creëer een echt Haags buitenplein dat langer meekan dan de plusminus 20 jaar die deze tochtige lege vlakte hier nu ligt. Ook; let op niet-tijdgebonden kwaliteiten. Wat nu mode is, is over 10 jaar achterhaald. Ontwerp tijdloos, maak gebruik van bewezen kwaliteiten van bestaande openbare ruimtes.”

- 26 -

“Heel erg belangrijk vind ik dat het culturele leven gewoon door kan gaan. Dus niet: het residentie orkest wegstoppen in het world forum (zoals de vorige keer) waardoor het orkest bijna ter ziele gaat. Er moeten toch manieren te bedenken zijn waarop zowel het NDT als het residentieorkest op een goede manier nog steeds op het spuiplein hun voorstellingen kunnen geven, terwijl het nieuwe gebouw in aanmaak is.” “Het concertgebouw moet ruimer van opzet zijn dan nu. Vermijd de smalle doorgangen van nu , geef ruimte voor lounges, liften naar hogere verdieping ipv de stijle trappen van nu. In de concertruimte: verlaag de positie van het orkest. Bezoekers/luisteraars , in soort amfitheater krijgen dan beter zicht op het orkest. De concertzaal zou wat meer chique moeten worden” “Het is belangrijk dat de nieuwbouw een positieve uitstraling heeft, geen blokkendoos of toren, die zijn er al genoeg. Maar iets wat meer bij de oude bebouwing van den Haag past, zoals op het Lange Voorhout,Vijverberg,kneuterdijk enz. Carre Amsterdam, heeft uitstraling, zo ook het Hofburgtheater in Wenen ik denk dat men zowel uitwendig als inwendig hieraan moet denken met alle comfort vandien. Verder moet op het Spuiplein een plein zijn om te flaneren, uit te gaan op een terrasje te zitten en gewoon je thuis kunnen voelen, zoals b.v. op het vrijthof en OL Vrouweplein in Maastricht, en er zijn veel andere pleinen in het zuiden op te noemen waar men heerlijk kan relaxen, een terrasje pakken enz. Misschien moet men ook aan de kinderen denken., Een openluchtbioscoop, openluchttheater, voob.v. concerten ,klassieke optredens , kunnen tot de mogelijkheden behoren. Maar ook moet men denken aan groen, bomen e.d. niet zoals het nu is een compleet koud stenen plein.” “Het is hoog tijd dat er een eigen plek voor Jazz komt in Den Haag. Dat kan mooi in de nieuwbouw, zoals het BIM huis bijvoorbeeld in het Muziekgebouw aan het IJ een plek heeft gevonden.” “Het liefst zie ik daarom een Haagse variatie op de hangende tuinen van Babylon verrijzen. Zie bijvoorbeeld: http://www.google-earth-wereld.nl/wereldwonderen/Hangende_tuinen_van_Babylon.htmStel u voor, een moderne variatie op een multi-terrasvormig klassiek gebouw, een cultuurtempel met een organische uitstraling. Veel licht en glas, stromend/kabbelend water, fonteinen en hangend groen. In lente en zomer een geurende kleurenpracht en in de herfst en winter vooral de kleuren geel/groen. Denk hierbij aan onze duinbeplanting!Het gebouw moet omringd worden door gras en buitenkamers met pergola’s die zitgelegenheid bieden. Ook moet het klimaatneutraal zijn, een menselijke maat hebben en de modernste snufjes op techniekgebied bevatten. Het gebouw maakt veel gebruik van zonne-energie en dan doel ik op de nieuwste techniek die 500 keer zo effectief is als de traditionele zonnecel en die nu zo langzamerhand uitontwikkeld moet zijn” “Het moet onmogelijk worden gemaakt, dat zo als nu scate-boarders op het plein rijden. Ook moet zoiets als een open toilet, wat er nu naast het dans theater bij de fietsrekken staat, verdwijnen. Ik ging laatst naar een dansvoorstelling en wilde mijn fiets daar parkeren en rond die toilet was de grond vol met plas, onwijs vies voor bezoekers van een theater!De sfeer moet gezellig , vriendelijk een mooi zijn en niet te "snobby" of te koel/modern. Vooral de verlichting in en om zo een gebouw is voor de sfeer ontzettend belangrijk!!! En het moet een beetje met het stadhuis samen passen of tenminste daarmee harmoneren. (Sorry voor eventuele schrijf fouten, ben niet uit Nederland).” “Ik vind het heel belangrijk dat er een balans blijft in het architectuur tussen de gebouwen. Ik hou van de contrast tussen de Nieuwe Kerk en het stadhuis van Richard Meier samen met het openheid van het plein. Het is een van de weinige stukken in Den Haag waar je de ruimte hebt om te ademen.” “Interaction between public and cultural events - lowering the boundaries between visitors and entry to concerts or activities. Clear and up-to-date information on events and activities. Inclusive accessibility. Feeling of space and open-ness...” “Overschat niet de potentie van het plein om het te laten bruisen met terrasjes en restaurants. Waar moeten al die mensen vandaan komen? Gaan we ze weghalen bij Plein en Grote Markt? Het Rabbijn Maarsenplein is destijds ook op deze manier verkocht. Is de markt onderzocht? Pas op!” “Ruimte bij de garderobes. De garderobe aan de smalle kant van de Philipszaal = ramp. Meer toiletten (vaak lange rijen vóór of in de pauze van de voorstelling/concert).Opvoeden van bezoekers: ellebogenwerk bij de garderobes en gekuch tijdens voorstellingen (ik besef dat dit niet echt met nieuwbouw heeft te maken).” “sloop garage veerkade. Ik vraag me af of de ambitie om een groot cultuur/cultureel-centrum te maken dat loopt van de garage t/m het spuiplein misschien is het wel beter om 2 pleinen te maken een cultuur plein en een plein om uit eten te gaan waar je ook nog voor en na de cultuur terecht kan” “Sufficient practical usable space for both artists and public. In most cases, either space or money or both are the limiting factors in such ventures. If the city of The Hague is willing to do this, then money should not be a factor. Covent Garden cost more than GBP200million to re-develop, and that is just for the performing space for opera, ballet, and music. So if the city of The Hague wants to incoporate music, dance, public space, and more, into the building, my estimate is in excess of EUR500million. Or more, depending on how much more the space is being used for.”

- 27 -

“Toegankelijkheid van het gebouw, ook uitnodigend in richting van het centraal station. Zorg wel voor een duidelijke afscheiding tussen het studie/les gedeelte van het conservatorium en openbare gedeeltes van het gebouw zodat je daar geen mensen krijgt die door het gebouw gaan zwerven. Is niet prettig als je aan het studeren bent en ook met het oog op diefstal van instrumenten enz.” “Vooral op duurzaamheid. Daarvoor de nieuwste technieken gebruiken. Het moet een gebouw zijn dat dit keer wel de komende eeuwen kan blijven staan. Theatertechniek kost veel energie dus moeten er innovatieve oplossingen komen zoals het gebruik van zonnepanelen, isolerend glas enzovoorts. het lijkt mij een uitdaging om in Nederland de eerste stad te zijn met een mooi, modern en echt duurzaam gebouw, gemaakt voor de toekomst. De binnenstad wordt steeds mooier, dank daarvoor! Het lijkt me goed als die uitstraling doorgetrokken wordt. Het stadhuis is prachtig. Ik kan me voorstellen dat als er naast die witte reus juist met veel kleur gewerkt wordt. De kunstzinnige lichtshow' s die soms geprojecteerd worden vind ik geweldig. Daarmee kun je de bezoekers telkens weer verassen. het Spuiplein zou een speelse plek kunnen worden, waar ook beeldende kunstenaars projecten voor zouden kunnen ontwikkelen. Horeca bij de theaters, zowel binnen als buiten zou de boel zeker verlevendigen.” “zalen moeten net zo prettig zijn als het huidige Lucent en niet zo verschrikkelijk slecht als de Anton Philipszaal, waar ik nooit naar toe ga omdat die zaal echt een verschrikking is, zowel qua uiterlijk als akoestiek. vloeren van hout of in ieder geval zwevend. geen marmeren vloeren (daar glij je op uit).prettige foyers waar je lekker kan zitten (of loungen), geen bottlenecks in de omloop, (voor-)dringen moet worden voorkomen!, goed bereikbare garderobe en toiletten. op weer een stalen of glazen kolos die over 20 jaar weer moet worden afgebroken zitten wij niet te wachten. mensenmaat alstublieft, zowel inrichting plein als gebouw. geen blokkendoos, dergelijke lelijkheid hebben we al genoeg. en mogen die afschuwelijke leistenen van het huidige plein vervangen worden door stenen of tegels waar je niet op uitglijdt? fontein mag wat mij betreft weg, ik vind hem idioot. achter het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is een prachtige fontein met grote stenen. Zoiets. Iets met allure!” “Zorg ervoor dat al tijdens de bouw bewoners, bezoekers en andere belanghebbenden kunnen genieten van alles wat er gebeurt. Een bouwput is ok een spannende plaats voor culturele activiteiten!” “genoeg groenvoorzieningen, deze bomen zorgen ook voor extra beschutting- fontein is leuk, maar dan wel daadwerkelijk met een rand eromheen waar je lekker op kunt zitten (en niet zoals nu dat het water alle kanten maar op verdwijnt...)- er moeten ook winkels komen, zoals bv een Hema en een AH. Deze genereren extra mensen.- voldoende horeca die ook tot 's avonds laat open blijft (en niet om 20.00 uur dicht gaat, zoals nu het geval is).- het gebouw moet je een beschut gevoel geven, een binnentuin (met terras) zou erg welkom zijn.andere bestrating die minder glad is (en derhalve minder interessant is om op te skaten), bv zoals op de Dam in Amsterdam.- gebruik van warme materialen, zoals hout. Glas kan wel, maar gevaar schuilt erin dat het dan vaak wat viezig en smoezelig eruit gaat zien. - Hout is zowel aan de buitenkant te zien als aan de binnenkant.- Ruime foyers/publiekruimtes- Slimme routing (garderobe, wc's, foyers, etc)” “Dat er zorgvuldig wordt omgesprongen met overheidsgelden. Geen overschrijdingen van het budget. Aangezien de publieksaantallen voor klassieke concerten teruglopen zijn er minder zitplaatsen nodig en is met een fractie van de bestedingen de bestaande zaal akoustisch en qua ruimte aan te passen door bijv. de zaal vanaf het podium op te laten lopen naar het frontbalkon. Waardoor hieronder ruimte komt voor foyer oid. De akoustiek kan worden verbeterd door aanpassing van het plaatmateriaal aan de wanden. Samenwerken met het KC kan ook als deze op een andere lokatie zit. het NDT beschikt over een prachtige zaal die tot ieders tevredenheid functioneert. Het is misschien niet helemaal eigen aan een stad als Den Haag om zoveel ambitie te hebben op cultureel vlak. Het wordt steeds lastiger om volle zalen te trekken door veelzijdigheid van aanbod en veranderende samenstelling van bevolking en culturele voorkeuren. Mocht nieuwbouw doorgaan is het van belang alle groepen te bedienen.” “De entree van het nieuwe gebouw (het lage gedeelte aan de kant van de Nieuwe Kerk)zou n.m.m. bekroond kunnen worden met een koepel. Denk hierbij aan het Kurhaus (Scheveningen) en de Koektrommel (Groenmarkt). Daarmee kan een huiskamer (ook bij slecht weer) worden gecreëerd waar het goed toeven is en dat dan tevens dienst doet als entree naar het danstheater, muziektheater en het conservatorium. Ook de hoogbouw zou bekroond kunnen worden met een kleinere, misschien wel identieke koepel, waar een restaurant in gevestigd kan worden en bezoekers kunnen genieten van het mooie uitzicht. Een koepel heeft iets uitnodigends en is een bekroning op een gebouw. Aangezien ook de Nieuwe kerk een prachtige dakconstructie heeft, zal een koepel aan de andere kant van het Spui ook niet misstaan.” “Van groot belang is dat het huidige, zeer sfeervolle Lucent Danstheater behouden blijft. In het bijzonder gaat het om het behoud van de zichtlijnen vanuit de zaal op het podium. Deze zijn uitstekend en het zou een zeer groot verlies zijn als deze niet zouden kunnen worden behouden. Dit laat onverlet dat enige modernisering van het podium en uitbreiding van de technische gebruiksmogelijkheden wel welkom zijn. Wat de Philipszaal betreft geldt dat niet: noch de akoustiek, noch de zichtlijnen zijn goed, terwijl de zaal geen sfeer heeft. Daarbij mis ik een zaal die ook voor kleinere ensemble een goede entourage biedt. Verder zijn verbeteringen van de ruimten om de zalen een must; de vestiaires zijn krap en bieden bij grotere bezoekersaantallen alle aanleiding tot frustraties en ergernis, ook al omdat de gangen te smal zijn. Verder zijn de uitgiftepunten van koffie etc. te krap. De toiletvoorzieningen zijn niet meer van deze tijd. De entree is krap.“

- 28 -

“Functionele architectuur van een menselijke dimensie die past bij de omgeving; geen architectonische uitspatting van het soort "kijk mij eens creatief zijn". Degelijk en onderhoudsarm. Aanwending zonne-energie (panelen) en energie uit wartewisseling.” “Houd heel erg goed rekening met de eisen en wensen van de huidige "bewoners" van het KonCon, het LDT en de Dr. Anton Philipszaal. Het nieuwe gebouw moet niet alleen prettig zijn voor de bezoekers maar zeker ook voor de vaste "bewoners" (studenten, dansers, musici).” “Voor mij is de functie van een plein als het spui een ontmoeting waar verschillende functies bij elkaar komen. Wat ik mooi vind van dit plein is de vrije uiting zoals de scaters en dergelijke. Het mag nog meer worden omarmd door (multiculturele) eet/koffietenten en terrassen. De Nederlandse "gezelligheid" is wereldwijd bekend en het voorkomt dat het plein wordt gebruikt om te chillen met flessen drank in een donker tochtig hoekje . De fonteinen en geprojecteerde teksten vind ik sfeervol. Het lijkt mij mooi als het dynamisch en ruim blijft/wordt. Dat zou ik mee willen geven aan de nieuwbouwers. Ik denk dat er gekeken moet worden naar wat we nodig hebben met elkaar: ontmoeting en aandacht/zorg in de vorm van het aanbieden van kunst. Ik denk bouwen met aandacht voor mooi en natuurlijk materiaal, mooie vormgeving met een warme uitstraling. Een plein waarop alles moet gebeuren als markten, straatartiesten etc. vind ik dus geen goed plan.”

- 29 -

BIJLAGE 4

LIJST VAN GEBOUWEN EN LOCATIES DIE ALS VOORBEELD DIENEN

Hieronder staan de antwoorden op de tweede open vraag: Kunt u een bouw of locatie noemen die qua sfeer en uitstraling als voorbeeld kan dienen voor de nieuwbouw van het dans- en muziekcentrum? Naam gebouw

Aantal keer genoemd

Amsterdam: Muziektheater/Stopera

56

Amsterdam: Muziekgebouw aan 't IJ

53

Sydney: Opera House

52

Den Haag: Stadhuis/bibliotheek

45

Parijs: Centre Pompidou

40

Den Haag: Philipszaal/Lucentdanstheater

39

Amsterdam: Concertgebouw

38

Den Haag: Schouwburg/Lange Voorhout

35

Bilboa: Guggenheim museum

34

Rotterdam: Doelen

29

Rotterdam: Nieuwe Luxortheater

19

Den Haag: Plein

14

Groningen: Groninger museum

14

Oslo: Opera

14

Den Haag: Circustheater

13

Den Haag: Gemeentemuseum

13

Amsterdam: nieuwe bibliotheek

12

Berlijn: Sony centre

11

New York: Lincoln Centre

11

Valencia: Cultureel centrum

11

London: Covent Garden

10

Den Haag: Haagse Bluf

9

Den Haag: Kurhaus

9

Amsterdam: Carré

9

Maastricht: Vrijthof

8

Parijs: Opera

8

Enschede: Theatercomplex

7

Berlijn: Philharmoniker

7

New York: Guggenheim

7

Parijs: Louvre

7

Porto: Casa de Musica

7

Den Haag: Buitenhof

6

Den Haag: Nieuwe Kerk

6

Hilversum: Mediagebouw

6

Kopenhagen: opera

6

Den Haag: Ministerie van Financieën

5

Eindhoven: Frits Philipszaal

5

Parijs: Musee de Quai Branly

5

Wenen: theater/opera

5

Den Haag: Grote Markt

4

Den Haag: Passage

4

Den Haag: Rabijn Maarsenplein

4

- 30 -

Naam gebouw

Aantal keer genoemd

Rijswijk: Theater

4

Rotterdam: NAI

4

Keulen: Philharmonie

4

Stockholm: Kulturhuset

4

Den Haag: Hoge School

3

Den Haag: Mauritshuis

3

Den Haag: Vredespaleis

3

Amsterdam: Beurs van Berlage

3

Breda: Chassé theater

3

Barcelona: Plaza Real

3

Newcastle: Opera

3

- 31 -

BIJLAGE 5

ENQUÊTE

Het Cultuurforum Spui is het bruisende nieuwe uitgaanscentrum van Den Haag voor cultuur, uitgaan en entertainment. In dit drukbezochte gebied, dat zich uitstrekt van de omgeving Spuiplein tot en met het Rabbijn Maarsenplein, is zeven dagen per week, overdag en ’s avonds, altijd wat te doen. Het is een toegankelijke plek waar dagjesmensen, toeristen en Hagenaars elkaar ontmoeten en graag komen. Men kan genieten van film, muziek, dans, literatuur en theater, van restaurants, cafés en terrassen, overdekt én in de openlucht. Binnen en buiten gebeurt van alles: van voorstellingen en concerten van het hoogste internationale niveau tot spontane straatoptredens. Er worden plannen gemaakt om op het Spuiplein een nieuw dans- en muziekcentrum te ontwikkelen, met onder meer – gereed in 2017 – nieuwe huisvesting voor het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater, de Gastprogrammering en het Koninklijk Conservatorium. Daarbij gaat het niet alleen om een nieuw gebouw, maar ook om het hele Spuiplein en omgeving een aansprekende uitstraling te geven. Voor het maken van het ontwerp voor het nieuwe dans- en muziekcentrum moet een architectenbureau worden uitgekozen. De wet bepaalt daarvoor de procedure. In dit geval zal een deskundige selectiecommissie beoordelen welk architectenbureau het meest geschikt is om het ontwerp voor het nieuwe dans- en muziekcentrum te maken. De selectiecommissie, de gemeenteraad en de verantwoordelijke wethouders, willen graag dat de geïnteresseerde architecten rekening houden met de wensen van de Haagse bevolking en andere gebruikers. Hoe moeten het nieuwe Spuiplein en het dans- en muziekcentrum er uit zouden moeten komen te zien? Daarom stellen we u een aantal vragen, zoals: “Waarmee moet bij het maken van die plannen volgens u rekening worden gehouden?”, “Wat vindt u belangrijk in het nieuwe dans- en muziekcentrum en het gebied daar direct omheen?”, “Wat zijn uw wensen?" en "Wat verdient volgens u extra aandacht ?” Door mee te doen aan deze enquête maakt u kans op twee vrijkaartjes voor een voorstelling van een van de culturele instellingen op en rond het Spuiplein. Voor de goede orde: het is dus niet zo dat u de architect, of het ontwerp voor het gebouw kiest. De selectiecommissie bepaalt uiteindelijk de winnaar en legt die keuze ter instemming aan het College van B&W voor. Maar de selectiecommissie wil wel graag dat de architecten die meedoen goed rekening houden met de wensen van de bevolking. De vragen gaan dus over de architectuur van het nieuwe gebouw, over de voorzieningen in het nieuwe gebouw en over het gebruik van het Spuiplein. De antwoorden die u geeft worden enerzijds gebruikt bij het opstellen van voorwaarden waaraan de architectenbureaus zo veel mogelijk moeten voldoen en worden anderzijds gebruikt bij het formuleren van criteria aan de hand waarvan 20 ontwerpvoorstellen (formeel: ontwerpvisies) worden beoordeeld. De 20 ontwerpvoorstellen van de 20 architectenbureuas zijn in maart 2010 gereed en worden dan voor iedereen tentoongesteld in het Atrium van het Stadhuis. Deze vragenlijst is bestemd voor iedereen die ouder is dan 16 jaar. Uw antwoorden worden met de grootst mogelijke vertrouwelijkheid behandeld en zijn anoniem.* Wilt u deze enquête invullen? * Wanneer u kans wilt maken op een van de vrijkaartjes, dient aan het eind van de enquête u echter wel minimaal uw emailadres in te vullen. Deze lijst met e-mailadressen zullen meteen na de verloting worden vernietigd.

Voordat we naar uw oordeel vragen, willen we graag iets meer weten van uw persoonlijke achtergrond. Ik ben een: 0 man/jongen 0 vrouw/meisje Mijn geboortejaar is : uitklapmenu jaartallen Welke van de volgende omschrijvingen zijn op u van toepassing? Klik op het antwoord dat voor u van toepassing is 0 Ik woon in het centrum van Den Haag 0 Ik woon niet in het centrum, maar wel in Den Haag 0 Ik woon niet in Den Haag, maar wel in de regio Haaglanden 0 Ik woon in Nederland, maar niet in de regio Haaglanden 0 Ik woon buiten Nederland - 32 -

Wat heeft u met het Spuiplein? Meerdere antwoorden mogelijk. 0 Ik woon vlakbij het Spuiplein 0 Ik heb een eigen (winkel/horeca-)onderneming op of vlakbij het Spuiplein 0 Ik werk op of in de buurt van het Spuiplein 0 Ik ga wel eens naar één van de theaters of de bioscopen in de buurt van het Spuiplein 0 Ik ga wel eens naar het stadhuis of de bibliotheek op het Spuiplein 0 Ik kom vaak op het Spuiplein met andere redenen (bijvoorbeeld als doorgangsroute) 0 Ik heb geen bijzondere relatie met het Spuiplein Wat vindt u van het huidige Spuiplein? Meerdere antwoorden mogelijk. 0 Uitnodigend 0 Sfeervol en gezellig 0 Overzichtelijk 0 Cultureel hart van de stad 0 Rommelig en/of vies 0 Onveilig 0 Saai 0 Ik vind er niets van In het dans- en muziekcentrum zullen dagelijks dansvoorstellingen en (pop)concerten plaatsvinden. Wat zou u nog meer graag willen doen in én in de buurt van dit nieuwe dans- en muziekcentrum? Kies per activiteit voor ja, nee of neutraal. Koffie of thee drinken Ja/Nee/Neutraal Ontbijten of lunchen Ja/Nee/Neutraal Dineren Ja/Nee/Neutraal Iets drinken buiten op een terras met vrienden Ja/Nee/Neutraal Mijn e-mail checken Ja/Nee/Neutraal Rustig zitten en naar mensen kijken Ja/Nee/Neutraal Een boek lezen Ja/Nee/Neutraal Naar een repetitie van het Nederlands Dans Theater of het Residentie Orkest kijken Ja/Nee/Neutraal Studenten van het Conservatorium zien/horen studeren of optreden Kijken naar straatartiesten Ja/Nee/Neutraal Naar een versmarkt gaan op het plein Ja/Nee/Neutraal Snuffelen op een boekenmarkt Ja/Nee/Neutraal Naar een stiltecentrum of gebedsruimte gaan Ja/Nee/Neutraal Picknicken Ja/Nee/Neutraal Bijwonen van buurtfeesten of culturele feesten Ja/Nee/Neutraal Deelnemen aan cursussen, bijvoorbeeld yoga, dansen of Tai Chi Ja/Nee/Neutraal Deelnemen aan muziekcursussen/workshops Ja/Nee/Neutraal Festivals bezoeken Ja/Nee/Neutraal Lichtshow bezoeken Ja/Nee/Neutraal Flaneren en gezien worden Ja/Nee/Neutraal Reageer op de volgende stellingen met eens, oneens of weet niet. Betekenis van nieuw dans- en muziekcentrum: • Het is van belang het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag te blijven huisvesten • Het is van belang het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest op het Spuiplein te blijven huisvesten • Het is van belang dat het Koninklijk Conservatorium (ook) op het Spuiplein wordt gehuisvest • Het nieuwe dans- en muziekcentrum versterkt de internationale positie van de stad Den Haag • Den Haag hoort als stad internationale culturele topartiesten te kunnen laten optreden Architectuur nieuw dans- en muziekcentrum: • De nieuwbouw moet goed passen in – en aansluiten op – de bestaande stad • Het moet een feest zijn voor het oog om in het gebouw uit te gaan of om het gewoon te bezoeken • De nieuwbouw moet zo sober en doelmatig worden vormgegeven • De nieuwbouw moet de looproute van het Centraal Station Den Haag naar de binnenstad waar mogelijk helpen verbeteren • De nieuwbouw moet de functie van het Spuiplein zo veel mogelijk helpen verbeteren • Het gebouw moet de hele dag open zijn en vrij toegankelijk - 33 -

• • • • • • • • •

Het gebouw moet al aan de buitenkant uitnodigen om binnen te willen komen Het gebouw moet open ogen: van buiten moet je kunnen zien wat er binnen gebeurt Het gebouw moet vragen oproepen en de nieuwsgierigheid wekken wat er binnen gebeurt. Het gebouw mag zo hoog mogelijk worden Het gebouw moet zo laag mogelijk blijven Het gebouw moet het Spuiplein zoveel mogelijk open laten Het gebouw moet de openheid van het Spuiplein verminderen Het gebouw moet een binnen-pleinfunctie hebben die doorloopt naar buiten Het gebouw moet een duidelijke afbakening vormen tussen het Spuiplein en het dans- en muziekcentrum • Het gebouw moet zoveel mogelijk het verblijf op het Spuiplein veraangenamen door de invloeden van wind en regen op het plein zo veel mogelijk te beperken • Het gebouw moet (aan de randen van het Spuiplein) zoveel mogelijk beschutting bieden tegen de wind en de regen door bijvoorbeeld overkraging. Sfeer Spuiplein: • Het is goed dat het Spuiplein wordt opgeknapt • Ik vind het Spuiplein prima zoals het is • Als het Spuiplein gezelliger was met terrasjes etc. zou ik er vaker komen • Het dans- en muziekcentrum moet van het plein een bruisend uitgaanscentrum maken • Naast evenementen met artiesten uit de top van de culturele wereld, moeten er ook andere activiteiten, zoals pop- of muliticulturele festivals, worden georganiseerd buiten op het Spuiplein Culturele hoofdstad: • Ik vind het belangrijk dat Den Haag Culturele Hoofdstad van Europa wordt in 2018 • Het dans- en muziekcentrum is van groot belang om een kans te hebben om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden • Als Den Haag niet Europese Culturele Hoofdstad wordt, wil ik dat het Spuiplein en het dans- en muziekcentrum toch worden aangepakt. Ten slotte willen we u nog enkele vragen stellen waarop u uw antwoord in eigen woorden kunt geven. Wat zijn kritische aandachtspunten als het gaat om de nieuwbouw op het Spuiplein? .................................. Kunt u een gebouw of locatie noemen die qua sfeer en uitstraling als voorbeeld kan dienen voor de nieuwbouw van het dans- en muziekcentrum? ……………………….

Klik aan wat voor u van toepassing is: Ik wil kans maken op vrijkaartjes voor een voorstelling van een van de culturele instellingen op en rond het Spuiplein……..ja/nee Ik wil ook in de toekomst meedenken over de ontwikkelingen van het Cultuurforum Spui………..ja/nee Ik wil op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van het Cultuurforum Spui en dus een nieuwsbrief ontvangen………..ja/nee U heeft op een van de bovenstaande stellingen ‘ja’ geantwoord, vul daarom hieronder uw emailadres in en eventuele andere gegevens. …………………………….

- 34 -