Regionaal overlegplatform ouderenadviesraden regio Gent
Betaalbaar Wonen: hoe een inbreng doen vanuit een lokale ouderenadviesraad?
Dinsdag 13 mei 2014 0
05/2014
Betaalbaar Wonen en kwetsbare senioren: A) Definitie “kwetsbare senioren “ B) Waar staan we ? B1 Algemeen B2 Wonen
C) Bevindingen en aandachtspunten toekomst
Hoe een inbreng doen vanuit een lokale Ouderen Advies Raad ? Goed wonen van LEVENSBELANG D) Ervaringsuitwisseling 1 Polfliet marc
A) Definitie “kwetsbare senioren “
Wanneer is iemand; senior/oudere/gepensioneerde , .... ???
* Chronologische leeftijd;
55j , 60j , 65j , 75j , …
????
is voor iedereen gelijk Officiële aanvang (ouderdom)
* Sociale leeftijd ;
65 j = pensioenleeftijd
afhankelijk per individu “kwetsbare senioren “ ?????
ouder worden met een beperking kwetsbaardere positie
-) -) -) -) -) -)
arm eenzaam chronisch ziek lichamelijke beperking psychische problemen dak-thuis loos …enz..
Hoe groot is deze groep mensen? nu / toekomst? zie analyse 2 Polfliet marc
B) Waar staan we ? B1 Algemeen
Maatschappij problematieken/aandachtspunten •bevolkingsaangroei ook: aangroei senioren (langer leven/meer gepensioneerden) •levensduurte stijgt basisbehoeften •werkgelegenheid onder druk, en knelpuntberoepen nemen toe •behoefte aan zorg in al zijn vormen stijgt •sociale zekerheid komt onder druk te staan: kinderbijslag / ziekteverzekering / werkloosheidsuitkering / pensioenen •steeds meer besparingen: .
afbouw schuldenlast/ subsidies/premies/…
•wachtlijsten: steeds meer en langer (rusthuizen/sociale woningen/… •samenlevingsproblematieken nemen toe •milieu /ecologie/ energie : gezondheid en leef-kwaliteit •kloof rijk - arm; wordt steeds groter •woningproblematieken stijgen (nood - betaalbare - kwaliteitsvolle) • ……enz…
Deze “aandachtspunten “ zullen in nabije toekomst alleen maar toenemen!
3
Polfliet marc
Langer werken
Polfliet marc
Pensioenen België 2013: 122.000 mensen in pensioen gegaan = + 6,7% tov 2012 ( 99.000 werkn. & zelfst + 23.000 ambtenaren) Gemiddelde leeftijd op pensioen; 59 jaar (incl . brug en pre-pensioen)
Pensioenengolf is op gang gekomen babyboom 1950-1965
2030
2015 2030
2015
1965
1950 1965
Pensioen op 65j
1950
Geboren
5 Polfliet marc
Kracht van senioren • Meerwaarde ouderen voor de maatschappij: • mantelzorg • vrijwilligerswerk • kinderopvang • belangrijke sociale inbreng • verenigingsleven • belangrijke consumptiegroep (spaargelden/eigendom) •…
Aanbeveling Senioren vs jongeren
Positieve samenwerking en dialoog opdrijven zeer belangijk 6 Overbrengen competenties. Polfliet marc
Het nieuwe ouder worden
7 Polfliet marc
B) Waar staan we ?? B2 Wonen
vergrijzing
Hulp
Soorten woonvormen
Pojecten
Sociale huurders begeleid wonen
huis
Er zijn steeds meer mogelijkheden om de specifieke woonwensen te realiseren. Het aantal verschillende woonvormen neemt toe 8 Polfliet marc
diverse soorten woonvormen
-) zelfstandig thuis wonen (huis, appartement) -) inwonend bij kinderen / intergenerationeel -) inwonend bij derden -) samenwonend met derden /co-housing -) sociale woning
-) kangoeroewoning -) aanleunwoning -) rust– & verzorgingstehuis (RVT’s) -) woonzorgcentra (WZC)
-) serviceflat
9 Polfliet marc
10
11 Polfliet marc
Low -budget
Kleinschalig samenwonen
12 Polfliet marc
Woning problematieken: •Betaalbaar, kwaliteitsvol wonen lukt steeds minder: -) 220.000 ouderen in Vlaanderen zijn arm (18% van de ouderen) -) Voor 15% van de 65 plus huishoudens is wonen niet betaalbaar -) Ouderen wonen meer in oudste woningen (minder kwaliteit). -) 50.000 woningen van ouderen hebben gebrek aan basiscomfort. -) 11% van ouderen kan om financiële moeilijkheden woning niet onderhouden. -) huurders lopen 20% mee kans om in armoede terecht te komen. (eigenaars 7,5%) -) ouderen op private huurmarkt besteden gemid. 37% inkomenhuur terwijl dit 28% is voor alle private huurders -) In Vlaanderen zijn 100.000 mensen kandidaat huurder sociale woning, 20.000 van hen zijn 60plus -) de energie-uitgaven bij 60plus liggen 25% hoger dan bij 30-45jarigen -) 70% van al wie in bestaansonzekerheid leeft op het platte land is een oudere persoon. -) ondanks woningnood is “ leegstand “ ook een probleem
13
Polfliet marc
6 miljoen Belgen hebben problemen met afbetaling leningen Voornamelijk woonleningen worden niet vlot afbetaald . 14 Polfliet marc
Andere / vergeten ???
Kwetsbare groep
woonvormen ???
chronisch dak - en thuislozen
dak-loos
-) nachtverblijven (opvang) BBB (21-9u) Bed Bad Brood -) transitwoning (tijdelijke woning) -) kraakwoning -) krotwoning
sloppenwijk/ bidonville
thuis-loos -) crisis opvang -) gevangenis / andere instellingen
15 Polfliet marc
16 Polfliet marc
17 Polfliet marc
B) Waar staan we ?? Cijfermateriaal
2013 Totaal aantal inwoners België inwoners Vlaams gewest
Aantal 65 +ers in Vlaams gewest:
11.100.000 6.400.000 (58%)
1.200.000 (19%)
40,6% 50 + ers
Gemiddelde leeftijd Vlaanderen
41,65 jaar
Levensverwachting in Vlaanderen man vrouw
78,92 jaar 83,92 jaar
18 Polfliet marc
Inkomen (uitkeringen)
Minimumpensioen (jan 2014) • alleenstaande
955 €/maand
(overlevingspensioen)
• gezin
Leefloon
1.263 €/maand
(jan 2014)
• alleenstaande
814 €/maand
• alleenstaande met 2 kinderen
1030 €/maand
Niet voor 65+
Werkloosheiduitkering
(jan 2014)
• alleenstaande • alleenstaande met 2 kinderen
953 €/maand 1135 €/maand 19 Polfliet marc
Vermogenskloof is 45% > dan inkomenskloof (vermogen = kapitaal – schulden)
20 Polfliet marc
Enquête : “ INKOMEN” bij ouderen Ouderen in beeld Boek Een huis? Een Thuis!
Deelnemers enquete
• enkel thuiswonenden • leeftijdsgroep 60-80+ (gemid .leeftijd 71,5j) • aantal ; 65.000 /138 gemeenten in Vlaanderen
“ inkomen “ omvat;
som van pensioen en alle inkomsten , ook uit onroerende goederen. ook inkomsten van partner.
83% van de deelnemers is eigenaar van woning . Men moest niet het exacte bedrag opgeven ,maar keuze maken (2008 extrapol.nr 2014) tussen 4 inkomengrenzen: 750-1250€ / 1250-1750€ / 1750-2250€ / > 2250€
21 Polfliet marc
Grafiek:
inkomen versus uitgaven
Leefkosten/maand 1500€/maand ( incl. huur 600€) Huur Water/elek Verwarm Eten Auto Verzorging Allerlei
600 110 110 200 100 180 200
83% van al de deelnemers is eigenaar van woning
((24,1+(36,7 : 2)) -10 (( 750-1500€
= 30%
)) - eigenaars *
Vaststelling: +- 30% van de 65 + ers behoren tot de risico groep van; kwetsbare senioren
22 Huur van woning tot 40% van leefkosten !
C) Algemene bevindingen en aandachtspunten
-) Verhouding ; inkomen - uitgaven (basis levensbehoeften) meer in on-evenwicht
-) Kloof; Rijk - Arm als we geen drastische evenwichtiger conditie’s scheppen, zal de kloof alleen maar vergroten.
-) BETAALBARE koop/huur woningenproblematiek neemt “drastisch” toe niet alleen kwetsbare ouderen, maar ook komen andere kwetsbare leeftijdsgroepen komen terecht in mensonwaardige woonsituatie’s
-) problemen (noden) stijgen sneller dan aanpak oplossingen
-) In alle sectoren van de samenleving zal door voortdurende kostenbesparingen, ook bij de “ kwetsbare “ groepen, de welvaart afnemen. -) spaargelden van “gewone” burger raken op -) intro nieuwe technologieën vlugger doen uitvoeren en toepassen ervan “gap”
23 Polfliet marc
C) Algemene bevindingen en aandachtspunten • • • •
Bevolkingsgroei Vergrijzing Armoede Huisvesting
+ + (langer levenlanger ziek?) in 2030 ; + +
min 30%
65+
-) we gaan meer over van een ACTIEVE maatschappij, naar een ZORG “sociale “ maatschappij
-) Europa normen; “alle” nieuwe woningen tegen 2021 een quasi nul energie verbruik en duurzaamheid -) alle flats/woningen moeten “bejaarden bestendig” gemaakt worden -) woningnood 300.000 extra eenheden nodig tegen 2030
-) Op korte en middellange termijn zal, enkel al door verdere evolutie van nieuwe technologieën en invoering van " automatisatie/innovatie“ ( ROBOTICA) , de werkgelegenheid in alle sectoren nog sterk doen slinken.
24
25 Polfliet marc
(bionisch; verbeterde uitgaven van Inplantaten (protesen)
26 Polfliet marc
C) Bevindingen en aandachtspunten toekomst Hoe vermijden we dat meer en mensen in de maatschappij geen “leefbare / betaalbare woning kunnen verkrijgen? Hierbij zijn, naast andere senioren, de kwetsbare ouderen, één van de voornaamste doelgroepen!
Grote vraag; Hoe kunnen we een evenwicht vinden tussen INKOMEN en UITGAVEN ?
reduceren van UITGAVEN 1) bouwen/huur van woning bedraagt tot 40% van uitgave budget /maand 2) Werkingskosten
27 Polfliet marc
HOT SPOTS
€€€
! €€€ 28
Keuze ts twee hoofdgroepen van woonvormen 1) renovatie 2) collectief
of nieuw of zelfstandig
29 Polfliet marc
Traditionele bouwvorm
30 Polfliet marc
Bouwen in de toekomst
Passief huis
31 Polfliet marc
32 Polfliet marc
33
Modulebouw
34 Polfliet marc
35
36 Polfliet marc
37 Polfliet marc
Modulebouw
Toekomst
Walviswoning
Omdat “goed wonen” van levensbelang is , en dit voor meer en meer mensen in de maatschappij op de helling komt te staan moeten we dringend de krachten bundelen om hieraan te werken. Toepassen van “nieuwe’” bouw vormen ,met voorop modulebouw als model voor het drastisch reduceren van de investeringskosten enerzijds, terwijl anderzijds aan alle gestelde bouw en woon eisen voldaan wordt, zullen soelaas brengen . . 38 Polfliet marc
Concrete -Jet Robot (contour crafting / 3D- printing)
39
40 Polfliet marc
41 Polfliet marc
Hoe een inbreng doen vanuit een lokale O A Raad ?
Goed wonen van LEVENSBELANG
voorstellen -) woningnood 300.000 extra eenheden nodig tegen 2030 Als 20% van de onderbezette woningen in Vlaanderen via samenhuizen werd met andere bewoners, zou de nood aan 300.000. extra wooneenheden oplossen
-) Groepsaankopen sterk stimuleren (verplichten) bv. electr/branstof
-) Financiërings politiek (spaargelden ipv kredieten) -) Ouderenbank (zelfbeheer ?) : goedkopere financieëring -) Bewuster budgetbeheer van ouderen noodzakelijk -) Weerbaarheid ouderen tegen malafide toestanden (beschermen tegen bedrog)
-) Sociale woning; definiëren ervan. Daadwerkelijke “doelgroep “ ; bepalen criteria en toepassen voor verwerving ervan. 42 Polfliet marc
-) kwalitatieve zorg voor iedereen en op elk moment -) relevante rol in beleidsvoorbereidend werk betrokkenheid, inspraak , participatie zijn noodzaak en meerwaarde. senioren verankeren in alle overleg en inspraak organen
-) bestaande adviesraden zijn van onschatbare waarde: overheden moeten open en helder communiciëren met senioren
-) dialoog jeugd – senioren van primordiaal belang -) sterk wettelijk pensioen ; 1ste peiler (enige peiler die voor iedereen gelijk is) -) structurele ondersteuning voor mantelzorger/vrijwilliger -) participattie kansen op elk domein -) stimuleren van actieve/geëngageerde 60+ vormt cruciale bouwsteen van een sociale maatschappij -) gezonde balans ts economische en sociale doelstellingen. -) intro nieuwe technologieën vlugger doen uitvoeren “gap” en toepassen ervan. -) “aanpakken” van verspilling en bedrog
-) Stabiliteit in de basiszorg
(bv. geneesmiddelen misbruik)
43 Polfliet marc
44
