RAPPORT VAN BEVINDINGEN
ONDERZOEK BIJ
Star Numanschool praktijkonderwijs
Plaats: Groningen BRIN-nummer: 17SG Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 1 juni 2010 Conceptrapport verzonden op: 7 juli 2010 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 29 oktober 2010
Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
VASTSTELLING RAPPORT
Dit rapport bevat de resultaten van een Onderzoek naar de Kwaliteitsverbetering (OKV) dat de inspectie uitvoerde op 1 juni 2010. Het rapport is vastgesteld door drs. L. A. Tabak, directeur toezicht voortgezet onderwijs, te Utrecht op 29 oktober 2010.
H2839415/5
Documentnr. Pagina 2 van 11
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 1 juni 2010 een onderzoek uitgevoerd op de Star Numanschool praktijkonderwijs te Groningen om na te gaan of de eerder geconstateerde tekortkomingen zijn opgeheven. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 12,13 en 21 november 2007 zijn tekortkomingen vastgesteld in de opbrengsten, het onderwijsleerproces, de kwaliteitszorg en de naleving van wettelijke voorschriften op de Star Numanschool praktijkonderwijs te Groningen. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 6 februari 2008. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zeer zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit naar de kwaliteitsverbetering om na te gaan in hoeverre de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven.
Toezichthistorie In het Periodiek Kwaliteitsonderzoek (PKO) uitgevoerd in november 2007, bleek dat de kwaliteit van het onderwijs ernstig tekortschoot; 23 indicatoren van de aspecten kwaliteitszorg, leerstofaanbod, tijd, pedagogisch en didactisch handelen en de zorg werden onvoldoende beoordeeld. Daarnaast voldeed de school niet aan de wettelijke vereisten van geplande onderwijstijd en het vaststellen van handelingsplannen voor de leerlingen. Door ontbrekende gegevens konden de opbrengsten niet worden beoordeeld. De school werd op basis van de geconstateerde zeer zwakke onderwijskwaliteit onder intensief toezicht geplaatst. In de periode van intensief toezicht heeft de inspectie drie voortgangsgesprekken gevoerd en een tussentijdsonderzoek gedaan waarbij werd geconstateerd dat de directie en het team hard hebben gewerkt aan de kwaliteitsverbetering. Ook werd geconstateerd dat er nog veel werk moest worden verzet om de kwaliteit van alle belangrijke (norm) indicatoren voldoende te verbeteren.
Onderzoeksopzet De inspectie heeft bij dit onderzoek de kernindicatoren beoordeeld, aangevuld met de indicatoren waarop blijkens het voorafgaande PKO de problemen zich concentreerden. Bij dit OKV heeft de inspectie over deze indicatoren opnieuw een oordeel uitgesproken. De indicatoren die in het onderzoek zijn betrokken, staan vermeld in het kwaliteitsprofiel van hoofdstuk 2. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. De school heeft naast de schoolgids diverse relevante documenten ingestuurd die op de zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. Het betrof onder andere de volgende documenten: Uitstroomgegevens leerlingen 2008-2009 Voortgangsrapportage Star Numan mei 2010 Evaluatie zorgstructuur, 23-3-2010 H2839415/5
Documentnr. Pagina 3 van 11
-
Notitie “Zo werken we in de klas” d.d. 18-05-2010 Conceptplan “Taalbeleid” Geprogrammeerde en gerealiseerde onderwijstijd Concept Rapport Zelfevaluatie Stimulans
Deze documenten zijn benut bij de uitvoering van het toezicht, maar vormden nog geen aanleiding het onderzoek naar bepaalde (kern)indicatoren achterwege te laten. Het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bestond uit de volgende activiteiten: analyse van documenten die betrekking hebben op de zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school deels voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en deels tijdens het schoolbezoek heeft voorgelegd. onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn zoals het plan van aanpak van de school en de verslagen van de voortgangsrapportages geïntensiveerd toezicht gesprekken met de directie gesprek met leraren gesprek met zorgfunctionaris en de teamleider gesprek met leerlingen 12 lesbezoeken inzage in leerlingendossiers met individuele ontwikkelplannen en uitstroomprofielen Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met het bestuur en de directie. Toezichtskader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2009 en de notitie beoordeling opbrengsten Praktijkonderwijs (31 mei 2010). Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin oordelen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Hoofdstuk 4 vermeldt de visie van het bevoegd gezag.
H2839415/5
Documentnr. Pagina 4 van 11
2. BEVINDINGEN Star Numan 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. 2. 3. 4. 5.
slecht onvoldoende voldoende goed niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Resultaten 1 1.5 1.7 1.9
2
De leerlingen in het praktijkonderwijs ontwikkelen zich volgens een individuele leerroute. De leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen van het praktijkonderwijs functioneren naar verwachting in de vervolgopleiding of het werkveld.
3
4
5
Leerstofaanbod 1 2.1 2.3
2.4 2.5
2.7
2.8 2.9
* De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Het leerstofaanbod is afgestemd op de beroepspraktijk van de betreffende sector. (Deze indicator geldt alleen voor vmbo en praktijkonderwijs.). Het leerstofaanbod in de verschillende leerjaren sluit op elkaar aan. Het leerstofaanbod in de verschillende vakken vertoont samenhang.
H2839415/5
2
3
4
Documentnr. Pagina 5 van 11
Tijd 3.1 3.2 3.3
1
2
3
4
1
2
3
4
De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd.
Schoolklimaat 4.1 4.2 4.3 4.4
4.5 4.7 4.8
De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen.
Didactisch handelen 1 5.1 5.2 5.3 5.7 5.14
* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau.
2
3
4
Afstemming 1 6.1 6.2
De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
H2839415/5
2
3
4
Documentnr. Pagina 6 van 11
Zorg 1 7.1
7.2
* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
2
3
4
Begeleiding 1 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.4 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden.
2
3
4
Kwaliteitszorg 1 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.7 9.8
9.9 9.10 9.11 9.12 9.13 9.14
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan. De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. De school heeft inzicht in de sterke en zwakke punten van de eigen organisatie. De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken.
H2839415/5
2
3
4
Documentnr. Pagina 7 van 11
Wet- en regelgeving 1 N1
N2
N3
N5
Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5).
2
3
4
2.2 Beschouwing Algemeen beeld De Star Numanschool praktijkonderwijs heeft haar (voorwaarden voor) kwaliteitszorg, haar onderwijsleerproces en zorg en begeleiding zodanig verbeterd dat het oordeel “zeer zwakke school” niet meer van toepassing is. Er is veel verbeterd, maar er is ook nog veel te doen. Tijdens het PKO in 2007 was de inspectie van mening dat de situatie op de Star Numanschool zeer kwetsbaar was en dat er met voortvarendheid prioriteit moest worden gegeven aan vitalisering van de kerntaak: het onderwijsleerproces en de leerlingenzorg. Dit hebben het bestuur, de directie en het team opgepakt en de inspectie constateert dat de kwaliteit van een groot aantal indicatoren, die toen als onvoldoende waren beoordeeld, is verbeterd. Ook kan de school kan haar opbrengsten beter verantwoorden. Twee normindicatoren (het taalbeleid en het volgen van de ontwikkeling van leerlingen) zijn echter nog als onvoldoende beoordeeld. Daarnaast verdient het borgen van alle ingezette verbeteringen aandacht. Daarom vindt de inspectie het gerechtvaardigd om de school nog een aangepast arrangement zwak toe te kennen en de school te blijven volgen in haar positieve ontwikkeling. Toelichting Opbrengsten In tegenstelling tot het PKO in 2007 is de inspectie nu in staat om op basis van beschikbare gegevens de opbrengsten van de Star Numanschool te beoordelen. De school heeft een forse verbeterslag in het opbrengstgericht werken gemaakt. Zij stelt voor haar leerlingen individuele ontwikkelplannen (iop) op en heeft daarin voor de leerlingen uit de bovenbouw een uitstroomperspectief geschetst. Star Numan heeft de uitstroomgegevens van haar leerlingen over twee jaren beschikbaar. Meer dan 75% van het cohort van de uitgestroomde leerlingen heeft nog een baan, vervolgopleiding of is op een andere wijze geplaatst. De inspectie kan nog niet beoordelen of in tenminste 80% van de gevallen de uitstroomprofielen, waaraan men nu werkt, op het niveau zijn, zoals dat werd verwacht bij de start van de opleiding (intake, eerste IOP), vandaar het oordeel ‘geen waardering’ voor indicator 1.5.
H2839415/5
Documentnr. Pagina 8 van 11
Onderwijs en leren In het onderwijsleerproces is duidelijk dat er in de afgelopen twee jaar grote verbeteringen hebben plaatsgevonden. Leerlingen en docenten werken in een actieve en plezierige sfeer samen. Zowel pedagogisch als didactisch beoordeelt de inspectie nu bijna alle indicatoren als voldoende. Er heerst meer rust, structuur en duidelijkheid in de klassen. In het praktijkonderwijs is het noodzakelijk in te spelen op de individuele leerbehoeften van leerlingen. Dat gebeurt middels de weektaken waarin een afgestemd aanbod voor de leerlingen staat aangegeven. Leerlingen zijn veelal in de les bezig met het verwerken van hun opdrachten waarbij ze gedifferentieerde aandacht van de leraren ontvangen. Op de volgende indicatoren kan de school nog winst behalen: het stimuleren van de leerlingen om actief te denken. Te vaak heeft de inspectie gezien dat de leraar zelf te snel een oplossing op een vraag van de leerling geeft, in plaats van dat de leerling gestimuleerd wordt om zelf creatief en oplossingsgericht te denken. het geven van verantwoordelijkheid voor de organisatie van het leerproces die past bij het ontwikkelingsniveau van de leerling. Ondanks soms beperkte mogelijkheden van zelfstandigheid kunnen de leerlingen nog meer aangezet worden tot het maken van eigen keuzes in hun leerproces door zelf werk te plannen, uit te voeren en te evalueren. Het aanbod op de Star Numanschool kent in tegenstelling tot de situatie in 2007 een doorgaande lijn. De school werkt programmatisch middels de methode PrOmotie. Daarnaast gebruikt de school extra materialen om het aanbod af te stemmen op de individuele leerbehoeften van de leerlingen. Een coördinator enen de teamleider kernteam 2 bewaken de samenhang en de doorgaande lijn in het aanbod. Een volgende stap die de school wil zetten, is meer integratie van theorie in de praktijklessen te bewerkstelligen. Terwijl in gesprekken breed onderkend wordt dat veel leerlingen kampen met een gebrekkige taalvaardigheid en achterstand op dit terrein vertonen, is er voor Star Numan nog geen taalbeleid in uitvoering. De directie heeft een concept taalbeleidsplan opgesteld. Er is echter nog te weinig sprake van vakoverstijgende afspraken ten aanzien van het stimuleren van een passief en actief gebruik van de Nederlandse taal. Het voorkomen van taalachterstanden, het stimuleren van mondeling taalgebruik en het verruimen van de woordenschat bij alle leerlingen dienen de individuele intentie en inzet van docenten te overstijgen. Deze specifieke taalondersteuning heeft de inspectie tijdens de observaties onvoldoende waargenomen. Star Numan kent een veilig en positief schoolklimaat. De school is bezig met het opstellen van een veiligheidsbeleidplan waarin concrete doelen zijn vastgelegd. Zorg en begeleiding De operationele zorg en begeleiding op leerlingniveau vindt gestructureerd plaats. Voor alle leerlingen zijn individuele ontwikkelplannen (IOP) opgesteld. Daarin heeft de school een enorme verbeterslag gemaakt. Na de indicatiestelling en de intake worden doelen geformuleerd waaraan men gedurende de schoolloopbaan gaat werken. Aan het einde van het derde jaar vindt een gestandaardiseerd assessment plaats waarna een uitstroomprofiel wordt opgesteld. De ouders en leerlingen worden ook betrokken bij het vaststellen van dit profiel. Tussen het eerste en derde jaar vinden evaluaties van het IOP in de leerlingbespreking en tijdens de coachingsgesprekken plaats op grond van de informatie van de docenten. De samenhang tussen het IOP, de doelen die worden gesteld, de acties die worden uitgevoerd en de evaluaties, dient nog versterkt te worden. Ook oordeelt de inspectie dat de evaluaties nog te veel gebaseerd zijn op subjectieve informatie. Een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en ontwikkeling van de leerlingen ontbreekt nog. Tevens kan meer samenhang worden aangebracht tussen de zorgactiviteiten op schoolniveau. De activiteiten in het kader van de zorg zijn nog te veel versnipperd. Uit de gesprekken met de docenten en de zorgfunctionarissen wordt duidelijk dat binnen het team niet helder is, wie
H2839415/5
Documentnr. Pagina 9 van 11
waarvoor verantwoordelijk is binnen de zorg. In een zorgplan kan de planmatigheid via een vastgelegde zorgstructuur worden geborgd.
Kwaliteitszorg De Star Numanschool beschikt nog niet over een integraal en cyclisch kwaliteitszorgsysteem, waarin doelen, acties, evaluaties en borgingsactiviteiten zijn geformuleerd. Het toezichtskader van de inspectie is door de school tijdens het verbetretraject als kwaliteitszorgsysteem gebruikt. Wel wordt duidelijk dat men via eigen evaluatie een beeld heeft van de resultaten van de verbeteractiviteiten. De vier belangrijkste verbeter- en activiteitenplannen zijn in uitvoering. De resultaten zijn zichtbaar en worden bevestigd door de bevindingen van de inspectie. De opbrengstgegevens van de school worden echter nog onvoldoende betrokken bij de analyses van de onderwijskwaliteit. Hier geldt natuurlijk dat ingespeeld moet worden op de specifieke situatie van deze school. Vanuit de doorstroom naar het vervolgonderwijs en/of arbeid of andersoortige dagbesteding kunnen conclusies getrokken worden voor het aanbod. Het is nog niet zo dat de school transparant aan belanghebbenden toont met welk resultaat de uitgestroomde leerlingen de Star Numanschool hebben afgerond. Dat is noodzakelijk om zich te kunnen verantwoorden over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs.
H2839415/5
Documentnr. Pagina 10 van 11
3. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan Star Numanschool praktijkonderwijs te Groningen, een aangepast arrangement zwak toe. Dit betekent dat het oordeel “zeer zwakke school” niet meer van toepassing is. Vanwege de nog als onvoldoende beoordeelde normindicatoren en de hiaten in het kwaliteitszorgsysteem van de school, acht het inspectie het noodzakelijk het voortgangstraject te blijven monitoren. Met het bestuur en de school wordt op korte termijn een vervolgtraject afgesproken waarin de resterende geconstateerde tekortkomingen worden weggewerkt. Binnen dit onderzoek is gebleken dat de school op één punt niet voldoet aan de wettelijke vereisten; een schoolplan ontbreekt nog. Met het bestuur en de school wordt een afspraak gemaakt wanneer dit document vastgesteld dient te zijn. De inspectie zal in april 2011 een hernieuwd onderzoek naar kwaliteitsverbetering uitvoeren. Bestuur en directie onderschrijven de bevindingen van de inspectie.
H2839415/5
Documentnr. Pagina 11 van 11
