Raad van Bestuur en statutaire directie Drs. R. Kasteel, CEO Mr. J.H. den Hartog, CFO
Raad van Commissarissen Mr. C.J. de Swart, voorzitter E.P. de Boer R.J. van de Kraats RA Prof. dr. ir. C.A.Th. Takkenberg
Adviserend lid Raad van Bestuur Dr. T.A. Rodrigues
Executive Committee Het Executive Committee bestaat naast de heren Kasteel en Den Hartog uit: P.J. van Blanken J.H.G. Snijders MBA E. Vermeire
Secretaris van de vennootschap Mr. M.J. van Buren
Missie Wij willen bereiken dat opdrachtgevers door inzet van onze kennis en kunde structureel en aantoonbaar voordeel behalen. Wij verbinden ons op een bedrijfseconomisch en maatschappelijk verantwoorde wijze aan het succes van onze opdrachtgevers met wie wij een duurzame relatie aangaan.
Inhoudsopgave
Succesfactoren voor groei
Introductie Voorwoord
5
Kerngegevens
7
Leden van de Raad van Commissarissen
9
Verslag van de Raad van Commissarissen
11
Leden van de Raad van Bestuur
19
Verslag Raad van Bestuur Keuzes maken voor de lange termijn
23
Kiezen voor grote klanten
25
Mensen zien als drijvende kracht
26
Scherp sturen op financiële performance
27
Verantwoord risico’s nemen
35
Gericht groeien
36
Voortdurend werken aan professionalisering
38
Onze maatschappelijke rol is kennisgedreven
42
Goed en transparant ondernemingsbestuur
44
Interne governance vormt onze ruggengraat
47
Waardecreatie als constante
54
Vooruitzichten
56
1
Jaarrekening Geconsolideerde balans
61
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
62
Geconsolideerd overzicht van kasstromen
63
Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening
64
Grondslagen jaarrekening
64
Toelichting op de geconsolideerde balans
67
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
73
Gesegmenteerde informatie
77
Vennootschappelijke balans
78
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening
79
Toelichting op de vennootschappelijke balans
80
Voornaamste deelnemingen
87
Overige gegevens
88
Informatie over het aandeel Ordina N.V.
90
Ordina Groep Bestuurlijke structuur
95
Waar wij voor staan
97
Deelnemingen
101
Verklarende woordenlijst
103
Jaarverslag 2004
Gericht groeien | Keuzes maken
Kiezen voor grote risico’s nemen |
Onze
2
is kennisgedreven
|
op financiële performance | Goed
| Waardecreatie als constante
voor de lange termijn |
klanten
| Verantwoord
maatschappelijke rol Hoofdstuk 1
Introductie
Scherp sturen en transparant ondernemingsbestuur
| Mensen zien als drijvende kracht
4
Wij hebben stevige groeiambities. Ons doel is om kampioen te worden in de Nederlandse markt op ons kern portfolio.
Introductie
Voorwoord Degenen die ons al wat langer kennen en volgen – we bestaan tenslotte al sinds 1973 – weten dat Ordina een van de grootste en best gewaardeerde dienstverleners is in de Nederlandse markt voor informatie- en communicatietechnologie (ICT) en Management Consultancy. Voor degene voor wie dit een eerste kennismaking is met Ordina geven wij hier een korte toelichting op wie wij zijn, wat wij doen en wat wij willen bereiken.
Wij zijn financieel zeer gezond Met een omzet van ruim € 383 miljoen in 2004 en ruim 3.600 medewerkers behoren we tot de grotere spelers op de Nederlandse en Belgische markt voor ICT-dienstverlening. Verder groeien is onze ambitie. Wij kunnen die ambitie waarmaken dankzij onze zeer solide financiële basis. Wij zijn een winstgevende onderneming met een sterk weerstandsvermogen. Scherpe sturing op onze financiële performance blijft bij al onze plannen en activiteiten het leidende principe. Dit zien wij ook als onze plicht ten opzichte van onze aandeelhouders.
Wij hebben stevige groeiambities Ons doel is om kampioen te worden in de Nederlandse markt op ons kern portfolio: het adviseren over verbeteringen van bedrijfsprocessen van klanten, het ontwikkelen en beheren van applicaties die deze verbeteringen ondersteunen, en het overnemen van complete bedrijfsprocessen inclusief ICT. Om daarin de beste te zijn, moeten en willen wij gericht en gecontroleerd groeien, zowel in omvang als in kwaliteit.
Onze strategie is waardecreatie Wij volgen al jaren een gerichte strategie, waarin één ding centraal staat: waardecreatie. Wij willen ons op een bedrijfseconomisch en maatschappelijk verantwoorde wijze verbinden aan het succes van onze opdrachtgevers. Dat doen we met ons kernproduct: kennis.
Ons kernproduct is kennis Alles draait bij ons om kennis. Kennis van de klant, van zijn business én van zijn ICT-vraagstukken. We ontwikkelen kennis, we kopen kennis in en werken samen met partners met de juiste kennis. Dat die kennis een kostbaar goed is dat in de hoofden van onze mensen zit, daarvan zijn we ons zeer bewust. Zonder voldoende deskundige, gemotiveerde professionals kunnen we onze groeiambities niet waarmaken.
Onze kerncompetentie is anticiperend vermogen We willen met onze kennis het verschil maken. Klanten mogen van ons onderscheidende businessproposities verwachten waar toekomstgerichte oplossingen integraal deel van uitmaken. Wij bieden klanten oplossingen aan voor vraagstukken waarvan wij weten dat zij daarmee geconfronteerd zullen worden. Dit anticiperende vermogen is een kerncompetentie van Ordina waarmee wij het partnership met onze klanten concreet invulling geven. Daarmee winnen we het vertrouwen van klanten die met ons graag een meerjarige relatie aangaan.
Jaarverslag 2004
5
Introductie
Wij leven naar onze kernwaarden Klanten blijven ons trouw omdat zij niet alleen onze deskundigheid waarderen, maar ook de eerlijke en
6
betrokken manier waarop wij zaken doen. We doen wat wij beloven. Verantwoordelijkheidsgevoel en resultaatgerichtheid zijn voor ons vanzelfsprekend. We dagen onszelf uit om voortdurend een stap verder te gaan in het belang van de klant. Veel opdrachtgevers roemen niet voor niets onze klantgerichte houding, want we zijn een betrouwbare partner op wie je kunt rekenen. In die relatie blijven we altijd respectvol en correct. We tonen een sterke betrokkenheid bij de mensen om ons heen, zowel klanten, collega’s als de maatschappij waarvan wij deel uitmaken.
Onze uitgangspunten zijn helder We baseren ons handelen op heldere uitgangspunten die we hebben vastgelegd in onze missie, kernwaarden en business principles die u elders in dit verslag kunt lezen.
Onze prestaties over 2004 zijn uitstekend In dit jaarverslag willen wij u op een transparante manier inzicht bieden in onze markt, klantenkring, activiteiten en uitstekende commerciële en financiële prestaties over 2004. We doen dat aan de hand van concrete succesfactoren die onze groeiambities ondersteunen. Behalve een terugblik op 2004 kijken we vooral ook vooruit en maken u deelgenoot van wat wij zien als de kern van ons succes.
Ronald Kasteel Voorzitter Raad van Bestuur
Jaarverslag 2004
Introductie
Kerngegevens (in miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven) 2004
2003
2002
2001
2000
7
Netto-omzet
383,4
345,4
397,6
444,0
360,3
25,6
11,1
29,7
44,7
49,2
6,7
3,2
7,5
10,1
13,7
14,9
10,5
18,1
29,2
34,0
41
- 42
- 38
- 14
21
3,9
3,0
4,5
6,6
9,4
25,0
26,0
30,9
40,2
45,1
128,5
92,0
81,8
66,2
40,6
57
60
49
36
30
Immateriële vaste activa**
64,9
38,0
38,5
28,7
–
Materiële vaste activa
15,6
10,5
18,2
21,2
16,8
18
15
19
22
21
Gemiddeld aantal medewerkers
3.437
3.415
3.885
4.020
3.427
Aantal medewerkers ultimo
3.612
3.195
3.754
4.245
3.701
36,8
34,1
33,5
33,3
33,3
Bedrijfsresultaat (EBITA) Bedrijfsresultaat in % van de omzet Nettowinst Stijging in % Nettowinst in % van de omzet Cashflow Eigen vermogen* Eigen vermogen in % van het totale vermogen
Handelsdebiteuren in % van de omzet
Aantal uitstaande aandelen ultimo (in miljoenen)
* / ** Zie pagina 8.
Jaarverslag 2004
Introductie
Kerngegevens Cijfers per aandeel** (op basis van gemiddeld aantal uitstaande aandelen, in euro’s) 2004
2003
2002
2001
2000
Eigen vermogen*
3,57
2,71
2,44
1,99
1,25
Cashflow
0,69
0,76
0,92
1,21
1,39
0,50
0,47
0,59
0,90
1,05
0,41
0,31
0,54
0,88
1,05
0,48
0,46
0,59
0,90
1,05
0,40
0,30
0,54
0,88
1,05
8
Nettowinst voor afschrijving goodwill Nettowinst na afschrijving goodwill Nettowinst voor afschrijving goodwill na verwatering*** Nettowinst na afschrijving goodwill na verwatering***
Het aandeel Ordina N.V. is genoteerd aan Euronext Amsterdam. *
Met ingang van 2003 wordt het eigen vermogen gepresenteerd vóór winstbestemming. De vergelijkende kerncijfers over voorgaande jaren zijn dienovereenkomstig aangepast.
** Met ingang van 1 januari 2001 wordt goodwill ontstaan bij acquisities, geactiveerd. Tot en met 2000 werd goodwill rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen gebracht. *** Bij de berekening van de nettowinst per aandeel na verwatering wordt met ingang van het boekjaar 2003 uitsluitend rekening gehouden met uitstaande optierechten voor zover deze ultimo boekjaar ‘in the money’ zijn. De vergelijkende cijfers over voorgaande jaren zijn dienovereenkomstig aangepast.
Jaarverslag 2004
Introductie
Leden van de Raad van Commissarissen Naam: Mr. C.J. de Swart Leeftijd: 63 jaar
9
Nationaliteit: Nederlandse Benoemd per: 15 mei 2003 Treedt af in: 2007 (herbenoembaar) Andere commissariaten: Stadion Feyenoord N.V. Japhet de Jong Holding B.V. Wereldhave N.V. Fondel Finance B.V. Daf Trucks N.V. Univé Verzekeringen NIBC Wealth Management N.V. Relevante nevenfuncties: Bestuurslid Administratiekantoor Heijmans N.V., voorzitter bestuur Hogeschool Rotterdam, voorzitter Raad van Toezicht Ruwaard van Putten Ziekenhuis, voorzitter Raad van Toezicht
Naam: E.P. de Boer Leeftijd: 55 jaar Nationaliteit: Nederlandse Benoemd per: 30 september 1999 Herbenoemd per: 14 mei 2003 Treedt af in: 2007 Andere commissariaten: Mekob B.V. Todlin N.V.
Naam: R.J. van de Kraats RA Functie: Lid Raad van Bestuur en CFO van Randstad Holding N.V. Leeftijd: 44 jaar Nationaliteit: Nederlandse Benoemd per: 12 mei 2004 Treedt af in: 2008 (herbenoembaar)
Jaarverslag 2004
Introductie
Naam: Prof. dr. ir. C.A.Th. Takkenberg Functie: Hoogleraar Informatiekunde, Universiteit Tilburg
10
Leeftijd: 63 jaar Nationaliteit: Nederlandse Benoemd per: 28 mei 1998 Herbenoemd per: 14 mei 2003 Treedt af in: 2005 (herbenoembaar) Andere commissariaten: Exedra Solutions B.V.
In het verslagjaar is de heer A. Baar tot en met 12 mei lid van de Raad van Commissarissen geweest. Conform het rooster van aftreden is de heer Baar met ingang van 13 mei 2004 teruggetreden als commissaris. De heer Baar was niet herkiesbaar.
Voor het bezit van commissarissen van aandelen Ordina N.V. verwijzen wij naar pagina 85 van dit jaarverslag. Geen der commissarissen bezit opties op aandelen Ordina N.V.
Jaarverslag 2004
Introductie
Verslag van de Raad van Commissarissen Hierbij bieden wij u de jaarrekening over het boekjaar 2004 aan, alsmede alle overige wettelijk vereiste gegevens betreffende Ordina N.V. De jaarrekening is gecontroleerd door PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. en voorzien van een goedkeurende verklaring, die is opgenomen op pagina 88 van dit jaarverslag.
•
Vaststelling jaarrekening, dividendvoorstel en decharge In overeenstemming met artikel 29 van de statuten van Ordina N.V. is de door de statutaire directie opgestelde jaarrekening over het boekjaar 2004 mede-ondertekend door de Raad van Commissarissen. Conform de ter zake geldende wettelijke bepalingen stellen wij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de jaarrekening 2004 overeenkomstig de gepresenteerde stukken vast te stellen. Uitgaande van de vaststelling van de jaarrekening 2004 overeenkomstig de gepresenteerde stukken, stellen wij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders tevens voor goedkeuring te verlenen aan het dividendvoorstel, zoals opgenomen op pagina 35. Hierbij wordt opgemerkt dat dit dividendvoorstel past binnen het tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 12 mei 2004 vastgestelde dividendbeleid. Ten slotte stellen wij u afzonderlijk voor de statutaire directie decharge te verlenen voor het gevoerde bestuur en de Raad van Commissarissen te dechargeren voor het door ons uitgeoefende toezicht.
•
Activiteiten van de Raad van Commissarissen en overleg met de Raad van Bestuur De Raad van Commissarissen heeft zowel in als buiten vergadering toezicht gehouden op het door de Raad van Bestuur gevoerde bestuur. De Raad van Commissarissen heeft in het verslagjaar 2004 volgens een van tevoren vastgesteld schema vijfmaal vergaderd, in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Tijdens alle vergaderingen was de voltallige Raad van Commissarissen aanwezig. In deze gecombineerde vergaderingen kwamen vaste onderwerpen aan de orde waaronder de begroting, financiële ontwikkelingen en resultaten, de gevolgen van de invoering van IFRS, de marktontwikkelingen en de algemene en operationele gang van zaken. Tevens is aandacht besteed aan Management Development, acquisities en interne risicobeheersings- en controlesystemen. Verder zijn de door de Raad van Bestuur schriftelijk gerapporteerde strategie en het meerjarenperspectief uitgebreid in de vergadering besproken. De bespreking van het jaarresultaat en het halfjaarresultaat en de uitkomsten van de jaarrekening- en interim-controle vonden plaats in aanwezigheid van de externe accountant. Naast de reguliere vergaderingen tussen de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur is viermaal tussentijds vergaderd, onder meer over de definitieve Nederlandse Corporate Governance Code, acquisities en het voorgenomen bod op alle uitstaande aandelen PinkRoccade N.V. Buiten de vergaderingen was er regelmatig contact tussen de voorzitters van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur.
Jaarverslag 2004
11
Introductie
Eenmaal is vergaderd met het voltallige Executive Committee van Ordina. In deze vergadering zijn de actuele marktontwikkelingen en de plannen van de verschillende bedrijfsonderdelen voor 2005
12
besproken. Daarnaast vond één vergadering buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur plaats. In deze vergadering zijn de samenstelling en het functioneren van de statutaire directie, zowel van het college als van de individuele leden van het bestuur, en van de Raad van Commissarissen en de individuele leden van de Raad, geëvalueerd. Tevens is tijdens deze vergadering de bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur en het remuneratiebeleid besproken en werden de profielschets en competenties van de Raad van Commissarissen en het rooster van aftreden geëvalueerd.
•
Corporate governance Op 9 december 2003 is de Nederlandse Corporate Governance Code gepubliceerd. Inmiddels is deze code bij algemene maatregel van bestuur aangewezen als code waaraan beursgenoteerde ondernemingen in hun jaarverslag aandacht moeten schenken en waarbij zij dienen aan te geven in hoeverre de best practice-bepalingen van de code worden nageleefd. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur, gezamenlijk verantwoordelijk voor de corporate governance-structuur van de vennootschap, onderschrijven vrijwel alle principes en best practices uit de code, die ook feitelijk door de vennootschap worden toegepast. Om inzicht te verschaffen in de standpunten van de vennootschap ten aanzien van de principes en best practice-bepalingen van de code, heeft de vennootschap begin 2004 een integrale reactie op de code opgesteld en op haar website beschikbaar gesteld. Daarnaast is corporate governance tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 12 mei 2004 besproken, inclusief een toelichting op en bespreking van het beperkte aantal best practice-bepalingen waaraan de vennootschap niet voldoet. Ook zijn, naast andere informatie, het reglement van de Raad van Commissarissen, de profielschets van de Raad en het klokkenluidersreglement op de website van de vennootschap geplaatst. Voor een nadere toelichting op de principes en best practice-bepalingen waaraan de vennootschap niet voldoet, verwijzen wij naar het hoofdstuk over corporate governance op pagina 44 van dit verslag.
Jaarverslag 2004
Introductie
•
Samenstelling en bezoldiging Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen bestaat thans uit vier leden. Gelet op de relatief beperkte omvang van de Raad van Commissarissen is besloten geen aparte commissies in te stellen. Binnen de Raad van Commissarissen wordt uiteraard wel gericht gebruikgemaakt van de specifieke expertise van de verschillende leden. Beraadslaging en besluitvorming vindt echter binnen de volledige Raad van Commissarissen plaats. Ordina heeft ervoor gekozen dat leden van de Raad van Commissarissen maximaal twee termijnen van vier jaar zitting kunnen hebben. Volgens het rooster van aftreden is de heer Baar tijdens de Algemene Vergadering van 12 mei 2004 afgetreden als commissaris. Gelet op het door de Raad gehanteerde maximale aantal zittingstermijnen was de heer Baar niet herbenoembaar. Graag danken wij de heer Baar voor de belangrijke bijdrage die hij de afgelopen jaren heeft geleverd aan de ontwikkeling van Ordina. Direct aansluitend op de Algemene Vergadering is de heer R.J. van de Kraats RA, lid van de Raad van Bestuur en CFO van Randstad Holding N.V., benoemd tot commissaris van Ordina N.V. In 2004 is met het oog op de continuïteit van de binnen de Raad aanwezige kennis en kunde besloten het rooster van aftreden aan te passen. Gelet hierop treedt de heer Takkenberg, eerste benoeming 1998, in 2006 terug als commissaris. Gelet op de huidige statutaire verplichting dat jaarlijks één commissaris aftreedt is het voornemen de heer Takkenberg tijdens de komende Algemene Vergadering te herbenoemen. De samenstelling van de Raad van Commissarissen is in overeenstemming met de opgestelde profielschets. De Raad van Commissarissen is verder van mening dat zij zodanig is samengesteld dat de leden kritisch kunnen optreden, onafhankelijk van elkaar en van de Raad van Bestuur of enig bijkomend belang. Alle leden van de Raad van Commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van de Nederlandse Corporate Governance Code. Persoonlijke informatie met betrekking tot de individuele leden van de Raad van Commissarissen en het rooster van aftreden kunt u vinden op pagina 9 en 10 van dit verslag. De Algemene Vergadering stelt de bezoldiging van de leden van de Raad van Commissarissen vast. De totale bezoldiging voor het boekjaar 2004 bedroeg evenals in 2003 € 93.000. De bezoldiging is niet afhankelijk van de resultaten van de vennootschap. Verdere details zijn opgenomen op pagina 75 van dit verslag. Tot slot danken wij de directie en alle medewerkers van de Ordina Groep voor hun inzet en bijdrage aan het goede resultaat over 2004.
Jaarverslag 2004
13
Gezondheidszorg is een gebied bij uitstek
Oog voor de maatschappij Bio-informatica is zorg voor de toekomst
waar Ordina haar visie op maatschappelijk verantwoord ondernemen handen en voeten kan geven. We zoeken hierbij aansluiting bij opdrachtgevers die innovatie en het leveren van een zinvolle bijdrage aan de samenleving combineren. Bij het ErasmusMC is dit meer dan dat. Wie weleens een faculteitsgebouw van binnen heeft gezien, kent het beeld: saai, grauw en met het kopieerapparaat als toppunt van technologie. Zo niet op de vijftiende etage van het faculteitsgebouw van het Rotterdamse Erasmus Medisch Centrum (ErasmusMC). De nieuwe afdeling bio-informatica die daar sinds anderhalf jaar is gevestigd, is uitgerust met hypermoderne apparatuur die z’n gelijke in elk geval in de Nederlandse universitaire wereld niet kent. En ook buiten onze landsgrenzen is de afdeling uniek. Deze hightech onderzoeksafdeling is het werk van Peter van der Spek, hoogleraar bio-informatica. Van der Spek promoveerde aan de Erasmus Universiteit, was als hoogleraar verbonden aan universiteiten in Japan en Australië en daarna jarenlang als bio-informaticus werkzaam bij grote farmaceutische bedrijven. Het is deze combinatie tussen academie en industrie die de basis vormt voor zijn levenswerk. ‘Sinds enkele jaren kunnen we het volledige menselijke genoom in kaart brengen. Alle genen van de chromosomen van een individu kunnen we op een chip zetten en aflezen. Dat levert een schat aan data op die we kunnen gebruiken voor onderzoek en diagnostiek. De industrie die veel heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van die technologie, ontbeert alleen een ding: patiënten. Daarom dacht ik, ik pak de boel op en breng het een ziekenhuis binnen. Een ziekenhuis dat de technologie kan hosten en implementeren. Dat werd het ErasmusMC. Natuurlijk omdat ik er vandaan kom, maar niet minder vanwege het feit dat het ErasmusMC traditioneel op het gebied van de genetica een topcentrum is. Noem alleen al professor Galjaard, bekend van het genetisch onderzoek bij de mens of professor Osterhaus, bekend van HIV, SARS en influenzavirussen.’
Bij het ErasmusMC vond Van der Spek
zetten hier een state-of-the-art productie-
toegang tot patiëntengegevens én
omgeving op met een volledige ICT-infra-
creëerde hij een plek waar hij bedrijven
structuur. Het doel van bio-informatica is
kon binnenhalen die konden helpen bij
om alle gegevens die we hebben uit
de verdere ontwikkeling. ‘Onze patiënten-
DNA-, maar ook uit eiwitonderzoeken op
gegevens zijn heel interessant voor
de juiste manier op te slaan in verschil-
farmaceutische bedrijven die bezig zijn
lende databases. En om die gegevens
met de ontwikkeling van een nieuwe
vervolgens te integreren en mogelijke
generatie medicijnen. En voor software-
verbanden te leggen. Dat is zo ingewikkeld
ontwikkelaars is dit een geweldige proef-
dat je dat niet met de hand kunt doen; daar
tuin. Het is dus niet moeilijk om interes-
heb je computers voor nodig. Verbanden
sante strategische allianties aan te gaan.
leggen tussen de databases, of data
Daarnaast zijn we vooral faciliterend
mining, gebeurt met behulp van zeer ge-
voor de andere afdelingen binnen het
avanceerde softwareprogramma’s zoals
ErasmusMC. De DNA-chip is een belang-
die van Omniviz en Ingenuity. Met Ordina
rijke rol gaan spelen binnen alle medische
zijn we bezig met een proof of concept
disciplines en vormen van onderzoek.
rond de Omniviz-software. Dat betekent
Onze afdeling bio-informatica legt zich
een goed databasemodel bouwen, imple-
toe op de dataverwerking en analyse.
menteren en testanalyses draaien. Dit
We zijn dus een service-afdeling voor
wordt het fundament voor onze totale
de collega’s van de andere medische
data-analyse. Staat dit model, dan kunnen
disciplines. Maar als medische weten-
we er alles inpompen wat we willen en
schappers kunnen wij niet voldoende uit
vervolgens ook uitlezen.’
de voeten met die vracht aan gegevens.
Daarnaast is Ordina betrokken bij de zo-
We hebben ICT’ers nodig die ons helpen
genoemde I-Space-technologie. Met de
met de analyse. Een zo’n biochipje van
I-Space van BarCo is het mogelijk om een
een patiënt levert ongeveer één cd-rom
driedimensionale projectie te maken van
aan data, oftewel 600 megabyte. En jaar-
bijvoorbeeld een hart of een ongeboren
lijks vinden er zo’n 23.000 verrichtingen
baby. Op de vijftiende etage staat zo’n
plaats binnen de discipline klinische gene-
virtual reality-wonder. ‘We gebruiken de
tica. Dat goed opslaan en analyseren kan
I-Space voor medisch onderzoek en diag-
niet zonder ICT-kennis. De techniek is wel
nostiek, zoals prenatale diagnostiek.’
uitgerold, maar de interpretatie nog niet.
Ordina zet zich voornamelijk in voor de
En bovendien zoeken we naar toekomstige
technische integratie van de I-Space en
verfijndere vormen van analyse, bijvoor-
zeer verfijnde scan-apparatuur uit de stal
beeld ten behoeve van vroegtijdige diag-
van Philips Medical Systems. ‘Ook weer
nostiek. De software moet dus blijvend
met het oog op een goede analyse van
geperfectioneerd worden en ook daar
data.’ De afdeling bio-informatica van het
hebben we marktpartijen voor nodig.’
ErasmusMC heeft zich zo in anderhalf jaar tijd ontwikkeld tot een plek waar top-
Proof of concept
expertise uit de life sciences-markt, de
Ordina is een van de belangrijkste partijen
medische wetenschap en de ICT-wereld
die nauw met de professor en zijn mede-
samenkomt. Van der Spek: ‘Samen met
werkers samenwerken om hun doelen te
Ordina zetten we hele grote stappen in de
verwezenlijken. ‘We hebben de kennis en
life sciences-technologie. Door die tech-
support van Ordina hard nodig. Als we
nologie staan we op de drempel naar
onze technologie willen aanbieden, ook
nieuwe methoden op het gebied van
aan life sciences-bedrijven en zieken-
diagnostiek en dus van veel betere en ge-
huizen anders dan het ErasmusMC, moet
richtere behandeling van zieke mensen.’
15 Erasmus
het systeem natuurlijk wel draaien. We
Ordina-case
ICT-kennis nodig
Introductie
•
16
Beloning leden Raad van Bestuur Ingevolge de statuten wordt de beloning van de leden van de Raad van Bestuur vastgesteld door de Raad van Commissarissen, binnen de kaders van het door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders goedgekeurde beloningsbeleid. Jaarlijks staan het functioneren van de leden van de Raad van Bestuur, het beloningsbeleid en de feitelijke invulling daarvan als punten op de agenda van de vergadering die de Raad van Commissarissen houdt buiten het bijzijn van de leden van de Raad van Bestuur. De uitkomsten ervan worden met de leden van de Raad van Bestuur besproken.
Beloningsbeleid Eind 2003 heeft de Raad van Commissarissen de contouren van het beloningsbeleid voor de leden van de Raad van Bestuur met behulp van een onafhankelijke, externe adviseur opnieuw beoordeeld en vastgesteld. Hierover werd in het jaarverslag 2003 gerapporteerd. Het beloningspakket bestaat uit een drietal hoofdelementen: • Een vast jaarsalaris; • Variabele beloningscomponenten, zowel op korte als op lange termijn; • Benefits, waarin onder meer zijn begrepen een pensioenregeling, een bijdrage in de premie ziektekosten en een lease-auto. Gekozen is voor een zodanige samenstelling en onderlinge weging van de verschillende elementen dat in totaliteit sprake is van een marktconform, performance-gedreven beloningspakket. Voor het vaste jaarsalaris geldt dat dit ligt tussen het onderste kwartiel en het marktgemiddelde. De referentiemarkt is de honoreringsmarkt voor bestuurders in Nederland. Bij de weging is bovendien rekening gehouden met de omvang en complexiteit van de onderneming die wordt bestuurd. De variabele, performance-gerelateerde beloningscomponenten liggen op het derde kwartiel van de referentiemarkt en bestaan uit een korte- en een lange termijnincentive. De korte termijn variabele beloning is een beloning in contanten die direct gekoppeld is aan de ontwikkeling van de nettowinst per aandeel in het onderhavige jaar. De targets worden aan het begin van elk jaar vastgesteld. De hoogte van de korte termijn variabele beloning bedraagt ‘at target’ 32% van het vaste jaarsalaris. Maximaal kan deze component 80% van het vaste jaarsalaris bedragen. Voor de lange termijn variabele component geldt dat de doelstellingen verder zijn geconcretiseerd en dat toekenning ervan afhankelijk is van het realiseren van meerjarige doelstellingen, zowel in termen van omzet- als resultaatontwikkeling. De targets voor de lange termijnbeloning worden jaarlijks bepaald en zien op een periode van telkens drie jaar. De targethoogte van de lange termijn variabele beloningscomponent bedraagt 60% van het vaste jaarsalaris. Maximaal kan deze component 90% van het vaste jaarsalaris bedragen.
Jaarverslag 2004
Introductie
Voor het totaal van de benefits geldt dat deze liggen tussen het eerste kwartiel en het marktgemiddelde. Een belangrijk element binnen de benefits is de pensioenregeling. Er is sprake van een regeling die gangbaar is in de referentiemarkt. Het betreft een defined benefit-regeling met een pensioeningangsdatum van 65 jaar. Beleidsuitgangspunt is dat de vennootschap aan bestuurders geen financieringen verstrekt in verband met bijvoorbeeld optie- of aandelenbeloningen.
Voorgestelde wijziging lange termijn variabele beloningsinstrument Voorgesteld wordt om de lange termijn variabele beloning niet langer in de vorm van opties op aandelen Ordina N.V. in te vullen, maar te kiezen voor een beloning in de vorm van aandelen Ordina N.V. Voor de lange termijn variabele beloning worden jaarlijks, in een ‘rolling’ systeem, de prestatiecriteria voor de voorliggende driejaarsperiode bepaald. Aan het begin van elke driejaarsperiode wordt voorwaardelijk een bepaald aantal aandelen aan de betreffende bestuurder toegekend. Het aantal voorwaardelijk toe te kennen aandelen wordt jaarlijks bepaald aan de hand van de target-hoogte van deze beloningscomponent en de gemiddelde koers van het aandeel Ordina N.V. van de laatste vijf beursdagen van het voorafgaande jaar. Indien na drie jaar wordt vastgesteld dat de gestelde targets gehaald of overschreden zijn, vindt onvoorwaardelijke toekenning van de aandelen aan de bestuurder plaats. Voor deze aandelen geldt dat daarop, voor de aansluitende duur van twee jaar, een blokkade van toepassing zal zijn voor wat betreft de verhandelbaarheid ervan. Verkoop van een deel van de aandelen om met de opbrengst de belasting met betrekking tot de toekenning van deze aandelen te voldoen, valt buiten deze handelsblokkade.
Agendering beloningsbeleid in Algemene Vergadering van Aandeelhouders Het beloningsbeleid, inclusief het voorstel voor de beleidsmatige invulling van de lange termijn variabele component, zal worden geagendeerd in de aankomende Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Beloning over 2004 Na twee jaren van bevriezing van het vaste jaarsalaris zijn de vaste salarissen van de heren Kasteel en Den Hartog in 2004 verhoogd met een bedrag van circa € 20.000 op jaarbasis. Deze verhoging is zowel gerechtvaardigd door de solide performance die Ordina in de jaren van economische teruggang heeft laten zien onder leiding van beide heren, als door het uitgevoerde onafhankelijke onderzoek naar de hoogte van de beloning van het bestuur. Zoals aangekondigd in het jaarverslag over 2003, is in 2004 de pensioenregeling van de heer Den Hartog in lijn gebracht met de regeling van de heer Kasteel en sluit daarmee aan bij de beleidsmatige weging en waardering van de secundaire arbeidsvoorwaarden.
Jaarverslag 2004
17
Introductie
Na normalisatie van de nettowinst per aandeel over 2003 voor de in dat jaar gerealiseerde eenmalige belastingbaten en de in dat jaar gemaakte reorganisatiekosten, is er in 2004 sprake van een zeer sterke
18
stijging van de nettowinst per aandeel. In lijn met die stijging ligt de korte termijn variabele beloning van de heren Kasteel en Den Hartog boven target. De hieruit voortvloeiende bonus voor de heer Kasteel over 2004 bedraagt € 191.000 en van de heer Den Hartog € 183.750. Bij de vaststelling van deze bonussen heeft de Raad van Commissarissen rekening gehouden met het feit dat de heren Kasteel en Den Hartog – in overleg met de Raad van Commissarissen – hun optierechten die per 31 december 2004 afliepen geen van beiden hebben uitgeoefend. Dit in verband met het op dat moment lopende traject rondom de mogelijke acquisitie van PinkRoccade. Voor wat betreft de invulling van de lange termijn variabele beloningscomponent per ultimo 2004 is het voorstel van de Raad van Commissarissen om beide heren in verband met de geleverde performance over de jaren 2002 tot en met 2004 de targetbeloning toe te kennen in de vorm van aandelen Ordina N.V. Voor de heer Kasteel betreft dit 14.000 aandelen Ordina N.V. en voor de heer Den Hartog beloopt dit aantal 12.000. Voor een overzicht van de beloning van de leden van de Raad van Bestuur wordt verwezen naar pagina 74 van dit verslag.
Lange termijndoelstellingen 2004 - 2 006 Voor de lange termijn variabele beloning voor de periode 2004-2006 zijn performance-criteria bepaald. Wel kan worden opgemerkt dat deze criteria zien op groeidoelstellingen in zowel omzet als relatieve winstgevendheid, te meten per ultimo 2006. Indien de gestelde targets worden gehaald, zal er sprake zijn van toekenning van 15.500 aandelen Ordina N.V. aan de heer Kasteel en 13.500 aandelen Ordina N.V. aan de heer Den Hartog.
Jaarverslag 2004
Introductie
Leden van de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur en statutaire directie van Ordina N.V. wordt gevormd door Ronald Kasteel
19
en Hans den Hartog. Ronald Kasteel (1962) is als voorzitter van de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor de strategie van de Ordina Groep, de operationele aansturing van de onderneming, marketing & communications en investor relations. Ronald trad in 1996 toe tot de Raad van Bestuur en werd in september 1999 benoemd tot bestuursvoorzitter. Hij is sinds 1988 werkzaam bij Ordina en heeft voor zijn toetreden tot de Raad van Bestuur diverse functies binnen Ordina vervuld. Ronald Kasteel
Hans den Hartog (1967) is verantwoordelijk voor de financiële gang van zaken, waaronder finance & control, juridische zaken, fiscale zaken en beurszaken. Ook informatiemanagement, huisvesting en human resource management behoren tot zijn portefeuille. Hans was voor zijn toetreden tot de Raad van Bestuur (in januari 1999) reeds enkele jaren bij Ordina werkzaam. Voor zijn overstap naar Ordina werkte Hans bij Coopers & Lybrand. Hans den Hartog
Jaarverslag 2004
Gericht groeien | Keuzes maken
Kiezen voor grote risico’s nemen |
20
Onze
is kennisgedreven
|
op financiële performance | Goed
| Waardecreatie als constante
voor de lange termijn |
klanten
| Verantwoord
maatschappelijke rol Hoofdstuk 2
Verslag Raad van Bestuur
Scherp sturen en transparant ondernemingsbestuur
| Mensen zien als drijvende kracht
22
Onze kerncompetentie is anticiperend vermogen. We bieden klanten proactief oplossingen aan voor vraagstukken waarvan wij overtuigd zijn dat zij daarmee geconfronteerd zullen worden.
Verslag Raad van Bestuur
Verslag Raad van Bestuur 1
Keuzes maken voor de lange termijn
Ook voor de overheid geldt dat investeringen in verbetering van de efficiency hoogstnood-
Voorzichtig herstellende markt vraagt om visie
zakelijk zijn om aan de eisen van deze tijd te
Het is een wetmatigheid dat het economische
kunnen voldoen. Voor Ordina betekende dit
klimaat van grote invloed is op de investerings-
vooral een toename van de omzet in telecom-
bereidheid van onze klanten. In 2004 heeft de
municatie, bij de overheid en in technische
markt zich voorzichtig hersteld met als gevolg
automatisering (embedded software).
toegenomen vertrouwen. Zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid zien wij de investeringen
Klanten blijven zich focussen
in verandering en vernieuwing toenemen.
op kernactiviteiten
ICT maakt in veel gevallen integraal deel uit
Behalve de aanleiding is ook de aard van de
van bedrijfsprocessen die worden verbeterd.
ICT-investeringen verschoven van technologisch
Als aanbieder van ICT-diensten is Ordina zeer
getint naar business-gedreven. De blijvende
succesvol geweest in het winnen van Europese
aandacht voor kostenbeheersing heeft geleid tot
aanbestedingen en grote offertetrajecten.
een sterkere focus op kernactiviteiten bij onze
Aansprekende voorbeelden daarvan zijn de
klanten. Uitbesteden van niet-kernactiviteiten is
overeenkomsten met TPG Express en Bavaria
daarvan het vanzelfsprekende gevolg.
voor de ondersteuning van primaire bedrijfs-
Inmiddels zijn klanten zover dat zij behalve hun
processen en de verschuiving van activiteiten
infrastructuur ook bedrijfsapplicaties en zelfs
van het UWV naar de Belastingdienst waarvoor
complete bedrijfsprocessen inclusief ICT uit-
Ordina ICT-oplossingen ontwikkelt. Behalve
besteden. Ordina ziet juist op deze twee laatste
deze omvangrijke opdrachten groeit onze order-
gebieden de beste kansen, omdat wij hier de
portefeuille vrijwel over de hele linie. Dit is terug
waarde kunnen toevoegen waar organisaties
te zien in het mooie resultaat over 2004 dat wij
behoefte aan hebben. Klanten willen nieuwe
aan u presenteren. De omzet is gestegen van
applicaties gaan gebruiken waarmee zij hun
€ 345,4 miljoen in 2003 naar € 383,4 miljoen
klantprocessen beter en op een moderne
in 2004. Een verbetering van 11%. De EBITA is
manier kunnen ondersteunen. Klanten willen
uitgekomen op € 25,6 miljoen, in lijn met onze
bovendien hun administratieve processen
eerdere voorspellingen. Daarmee laten wij een
efficiënter maken zodat zij hun aandacht vol-
bovengemiddelde financiële performance zien
ledig op de voorkant van hun operatie kunnen
in vergelijking tot onze branchegenoten.
richten. Dit leidt ertoe dat er een toename is in de vraag naar standaardapplicaties en dat
Stilstand is achteruitgang
klanten het beheer daarvan in handen willen
Er zit een duidelijke logica achter de aantrek-
geven van een deskundige partij.
kende bestedingen in ons type dienstverlening.
In dit verslag noemen wij dit respectievelijk
Organisaties die zich in de huidige, sterk
enterprise applications en application out-
competitieve markt willen handhaven, kunnen
sourcing. Een volgende verdergaande
het zich niet veroorloven stil te staan. Juist die
beweging is het uitbesteden van complete
markten waar enkele jaren geleden door de
administratieve bedrijfsprocessen inclusief
economische recessie het eerst de geldkraan
de ICT-functie. Dit wordt ook wel Business
werd dichtgedraaid, staan nu vooraan om weer
Process Outsourcing genoemd (BPO).
een voorsprong te nemen. Organisaties kunnen
Uit diverse onderzoeken blijkt dat de markt
dat doen op basis van de gezonde financiële
voor application outsourcing en BPO tot 2008
basis die zij de afgelopen jaren gelegd hebben.
meer dan 15% per jaar zal groeien.
Jaarverslag 2004
23
Verslag Raad van Bestuur
Lange termijncontracten als fundament
Offshore als groeiperspectief
voor onze omzet
Ordina ziet de trend om bepaalde werkzaam-
In deze twee groeimarkten wil Ordina zich
heden te laten uitvoeren in lagelonenlanden
profileren. Dat past in de strategie van ons
als een groeiperspectief. Het gaat dan vooral
bedrijf om het portfolio aan te scherpen met
om softwareontwikkeling waarvoor geen lokale
duidelijk aantoonbare waardeproposities.
kennis nodig is. Uit de ervaring tot nu toe is
Vandaar dat wij weg bewegen uit de markt
gebleken dat circa 40% van het totale ontwikkel-
voor outsourcing van infrastructuren en ons
proces lokaal moet worden uitgevoerd vanwege
sterk concentreren op activiteiten die dichter
de noodzakelijke klant- en marktkennis,
tegen het bedrijfsproces aan zitten. Dat past
communicatie en klantinteractie. Onze sterke
eveneens in onze ambitie om ongeveer 30
klantposities in Nederland zijn daarvoor een
tot 35% van onze omzet te halen uit lange
stevige basis. Door de strategische alliantie met
termijncontracten. Ordina is zich in dit ver-
het Indiase Wipro en met andere toekomstige
band bewust van haar omvang en spankracht.
partners kunnen wij onze klanten de schaal-
Sommige vragen die klanten bij ons neer-
grootte en kostenvoordelen bieden die zij
leggen kunnen of willen wij niet honoreren.
wensen: wij leveren de oplossing en besteden
Allereerst omdat wij voor sommige activi-
daarvan delen uit. Als regisseur van het totale
teiten onvoldoende schaalgrootte hebben,
proces staan wij per definitie borg voor goede
maar ook omdat klanten een prijs aan ons
kwaliteit van het eindproduct.
willen betalen die wij bedrijfseconomisch onverantwoord vinden. Het eerste gevolg daarvan is de beslissing om ons datacenter te verkopen aan PinkRoccade. Wij beraden ons eveneens hoe onze toekomst in werkplekdiensten eruit moet zien en overwegen verkoop van die activiteiten.
24
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
2
Kiezen voor grote klanten
Wij zorgen dat onze klanten hun concurrenten een stapje vóór zijn, in plaats van te reageren op
Stabiele en tevreden klantenkring
vragen die zij bij ons neerleggen. Onze jarenlange
is bezit dat wij koesteren
klantgerichte houding heeft geleid tot een stabiele
Een actieve, betrokken en zelfbewuste houding
en zeer tevreden klantenkring. Uit diverse onder-
wordt door klanten op prijs gesteld. Ordina steekt
zoeken is in 2004 opnieuw gebleken dat klanten
haar nek uit als het gaat om nieuwe initiatieven,
Ordina de meest klantgerichte en klantvriendelijke
het nemen van verantwoordelijkheid en het kiezen
ICT-dienstverlener vinden.
voor de beste oplossing voor de klant. We zijn in de loop der jaren meegegroeid met de
Top-10 klanten
verwachtingen die klanten van ons hebben. We
ABN AMRO
investeren in klantkennis en branchekennis zodat
ING Groep
wij voor onze klanten de deskundige sparring-
Ministerie van Financiën
partner zijn die zij nodig hebben. We zijn steeds
Ministerie van Justitie
beter in staat om antwoorden te formuleren op
Philips
complexe business-vraagstukken, zowel organi-
Politie
satorisch als technologisch. En wat nog mooier
Rabobank Groep
is, we bieden klanten proactief oplossingen
Shell
aan voor vraagstukken waarvan wij overtuigd
T- Mobile
zijn dat zij daarmee geconfronteerd zullen
UWV
worden. Dit anticiperende vermogen is een kerncompetentie van Ordina.
Aandeel omzet bij top-10 klanten: 48%
Omzetverdeling naar marktsegmenten (in miljoenen euro’s) Finance
2004
2003
Ontw.
80,6
76,9
+ 5%
159,8
147,0
+ 9%
Trade, Transport & Industry
96,9
87,0
+ 11%
Energy, Telecom & Media
37,8
26,2
+ 44%
8,3
8,3
0%
383,4
345,4
+ 11%
Public
Overig Totaal
25
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
3
Mensen zien als drijvende kracht
wordt verlegd van een algemene strategische en culturele invalshoek naar een focus op een
Onze betrokken medewerkers maken
van de belangrijkste kerncompetenties van
tevreden klanten
Ordina: het verwerven en uitvoeren van
Ordina is een mensenbedrijf. We hebben in
projecten. In de cyclus van projectverwerving
de loop der jaren veel geïnvesteerd in ons
tot realisatie van het resultaat spelen vrijwel
menselijk kapitaal door talent te ontwikkelen
alle managers in onze organisatie een rol.
en bovengemiddelde prestaties te stimuleren.
Het vernieuwde Management Development-
Dat is hoogst noodzakelijk, omdat bij het profiel
programma heeft dan ook invloed op onze
van een resultaatverantwoordelijk, innovatief
totale organisatie.
bedrijf actieve medewerkers passen. Ordina bestaat uit een hechte groep medewerkers met
Moderne HRM-instrumenten
daadkracht, goede ideeën, ondernemerszin en
Op het gebied van Human Resource
de wil om te excelleren op hun vakgebied. Ze
Management zijn Human Talent Management
voelen zich betrokken bij de belangen van de
(HTM) en Human Performance Management
klant en stellen hun eigen belang niet voorop.
(HPM) al goed ingeburgerd in ons bedrijf.
Het zijn de individuen die altijd dat stapje extra
Wat nog ontbrak, was een eenduidig belonings-
willen zetten, vooral voor de klant. Met die in-
systeem voor iedereen. Dat systeem is er nu.
stelling zetten zij samen het positieve imago van
Human Benefits Management (HBM) is met
Ordina krachtig neer. Uit de klanttevredenheids-
ingang van 2005 Ordina-breed ingevoerd.
cijfers blijkt dat die instelling en opstelling
Hierdoor is de cirkel voor het managen en
gewaardeerd worden: onze mensen maken
stimuleren van de ontwikkeling van mensen
tevreden klanten.
rond. Loopbaanbeleid, persoonlijke ontwikkelingsplannen, begeleiding en coaching, beoor-
Wie werken er bij Ordina
deling en beloning zijn op een logische manier met elkaar verbonden. HBM is geen systeem op
2004
2003
basis van anciënniteit en periodieken. Het is een modern en praktisch hulpmiddel waarin indivi-
Mannen Vrouwen
3.106
2.697
duele prestaties de belangrijkste factor vormen
506
498
voor de hoogte en ontwikkeling van het salaris.
3.612
3.195
Het salarisgebouw is marktconform en de wijze Totaal
van belonen stimuleert dat individuele prestaties in lijn liggen met de organisatiedoelen. Door meer uniformiteit te brengen in de beloning
26
van onze medewerkers willen wij interne doorstroom faciliteren, waardoor wij talent langer
Ontwikkelen is vanzelfsprekend
voor onze organisatie kunnen behouden.
Training en opleiding zijn vaste onderdelen van het loopbaanbeleid bij Ordina. Dat is
Innovatie in werving en selectie
vanzelfsprekend voor een onderneming die
Door de groeiende orderportefeuille hebben
wil excelleren op verschillende vak- en
we niet alleen onze eigen mensen beter kunnen
aandachtsgebieden.
inzetten, we hebben ook enkele honderden
Het Management Development-programma
nieuwe collega’s nodig om de opdrachten te
gaat in 2005 een nieuwe fase in. Het accent
kunnen vervullen.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Als innovatieve ICT-dienstverlener heeft Ordina
4
Scherp sturen op financiële performance
laten zien hoe moderne technologie ingezet kan worden voor werving en selectie. Onze nieuwe
Solide financiële positie biedt ons
job portal die in oktober 2004 is geopend, is veel
de slagkracht die we nodig hebben
meer dan een digitale kaartenbak met vacatures.
Vanuit financieel perspectief was 2004 een jaar
Het is een interactieve sollicitatieplek waar
van voorzichtig economisch herstel. Ordina is
geïnteresseerden zich online kunnen oriënteren
er goed in geslaagd de licht verbeterde markt-
en direct inzicht krijgen in hun mogelijkheden
omstandigheden te benutten, zoals blijkt uit
bij Ordina. Via de radiocampagne “Mijn naam
onze goede resultaten.
is Job“ is de bekendheid van de job portal vergroot. Honderden bezoekers namen de eerste
Strakke financiële sturing is vanzelfsprekend
weken een kijkje. En dat betrof beslist niet
Sinds jaar en dag is strakke sturing op de
alleen vluchtige voorbijgangers. Duizenden
financiële performance een basisbeginsel voor
mensen namen serieus de tijd om te onder-
Ordina. Iedereen in onze organisatie vindt dit
zoeken of ze zich bij ons thuis zouden voelen.
de normaalste zaak van de wereld.
Dat deden ze via de ‘Pas ik bij Ordina’- test.
De ontwikkeling van de omzet en van onze
We hebben met een groot aantal van hen een
kostenbasis en het beheer van werkkapitaal
online interview afgenomen. Inmiddels zijn
komen in de maandelijkse reviews met de be-
we met veel kandidaten in gesprek en zijn de
drijfsonderdelen aan de orde. Het klaarzetten
eerste nieuwe medewerkers gestart. Ordina
van onze organisatie voor groei, zowel in
legt de lat bij aanname van nieuwe collega’s
omzet als in aantallen medewerkers, is hierin
echter hoog, omdat we onze klanten het beste
voortdurend een punt van aandacht geweest
van het beste willen bieden. Alleen kandidaten
in 2004. De heldere en gestructureerde
die tot de top behoren op ICT-gebied of veel
manier waarop wij monitoring en sturing
ervaring hebben in de markten waarin wij
hebben georganiseerd, is een positieve
actief zijn, komen door de strenge selectie.
stimulans voor de prestatie- en resultaatgerichte mentaliteit binnen onze onderneming.
Betrokken en kritische medezeggenschap Ordina heeft een betrokken en actieve OR die
Stijging van omzet, operationeel
in het afgelopen jaar veel werk heeft verzet.
resultaat en winst per aandeel
De verhuizing naar het nieuwe hoofdkantoor
Onze financiële resultaten over 2004 vertonen
in Nieuwegein, de herinrichting van de
een positieve trendbreuk ten opzichte van de
organisatie, acquisities, de inrichting van een
jaren 2002 en 2003. Zowel de omzet als het
shared service center voor de financiële admi-
operationele resultaat is in 2004 gestegen,
nistratie en de invoering van HBM stonden
terwijl er in voorgaande jaren sprake was van
onder andere op de agenda. De OR heeft zich
een daling. De omzet over 2004 bedraagt
als kritische sparringpartner opgesteld voor
€ 383,4 miljoen, een stijging van 11% ten op-
het management en daarmee op een goede
zichte van de omzet over 2003. De positieve
wijze de belangen van de medewerkers en
ontwikkeling is ook op autonome basis duidelijk
de onderneming behartigd.
zichtbaar, in het bijzonder in de loop van 2004, ondanks de voorspelde teruggang in omzet bij het UWV op desktop- en dataservices. In de tweede helft van 2004 vertoonde de autonome omzet zowel een groei ten opzichte van het
Jaarverslag 2004
27
Verslag Raad van Bestuur
tweede halfjaar van 2003 (3%) als ten op-
De verbeterde marktomstandigheden hebben
zichte van de eerste helft van 2004 (4%). Het
in 2004 vooral invloed gehad op de verbetering
bedrijfsresultaat (EBITA) over 2004 bedraagt
van de productiviteit/bezetting van onze mede-
€ 25,6 miljoen, meer dan een verdubbeling
werkers. Als het marktherstel aanhoudt kunnen
ten opzichte van de EBITA over 2003. Hierbij
wij in 2005 voor het eerst sinds enkele jaren
moet worden opgemerkt dat de EBITA over
weer gericht inzetten op prijsverhogingen. In
2003 negatief beïnvloed was door een reor-
welke mate we daarin zullen slagen, wordt pas
ganisatielast van € 7,5 miljoen. Indien de
in de loop van 2005 duidelijk.
reorganisatielast buiten beschouwing wordt
De verbetering van het resultaat is ook terug
gelaten, is er nog altijd sprake van een stijging
te zien in de stijging van de nettowinst per
van 38% op EBITA-niveau.
aandeel. De nettowinst per aandeel steeg met 32% tot € 0,41. Voor afschrijving van goodwill bedroeg de nettowinst per aandeel in 2004 € 0,50.
Verkorte winst- en verliesrekening (in miljoenen euro’s)
2004
2003
Netto-omzet
383,4
345,4
Bedrijfslasten
357,8
334,3
25,6
11,1
3,2
5,6
Resultaat voor interest en belastingen
22,4
5,5
Rentelasten
- 0,3
- 0,4
Bedrijfsresultaat (EBITA) Afschrijving (en impairment) van goodwill
Resultaat voor belastingen
22,1
5,1
Belastingen
- 7,2
5,4
Nettowinst
14,9
10,5
28
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Omzetverdeling per activiteit (in miljoenen euro’s) Management & Business Consulting System Development & Integration Application Management Business Process Outsourcing Infrastructure Management Totaal
2004
2003
Ontw.
65,0
59,4
+ 9%
229,5
191,5
+ 20%
32,2
29,1
+ 10%
4,4
–
–
52,3
65,4
- 20%
383,4
345,4
+ 11%
Omzetstijging in onze kernactiviteiten
Gerichte investeringen, vooral
De stijging van omzet en resultaat is niet alleen
in acquisities en new business
het gevolg van verbeterde marktomstandigheden,
De licht aantrekkende markt was voor ons
maar ook een bevestiging van de sterke markt-
aanleiding om actiever te worden op het
positie in onze kernactiviteiten. Infrastructure
overnameterrein. In april 2004 hebben wij een
Management (desktopmanagement en
100%-belang verworven in TVW Group B.V.
dataservices) beschouwen wij niet langer als
(The Vision Web en FiNext). De omzet van
kernactiviteit, omdat deze diensten in onvol-
TVW Group is met ingang van het tweede
doende mate passen in het toegevoegde
kwartaal van 2004 geconsolideerd in de cijfers
waardeprofiel van onze onderneming en wij
van Ordina. De omzet en resultaten van
bovendien onvoldoende schaalgrootte hebben
TVW Group hebben aan onze verwachtingen
op dit terrein. Onze dataservice-activiteiten
voldaan. In de laatste drie kwartalen van 2004
worden naar verwachting per 1 januari 2006
bedroeg deze omzet ruim € 36 miljoen.
verkocht aan PinkRoccade. Voor onze activitei-
De initiële koopsom werd voldaan door uitgifte
ten op het gebied van desktopmanagement
van 2.350.000 aandelen Ordina N.V. Op deze
wordt een desinvestering in 2005 overwogen.
aandelen is een lock-up-regeling van toepas-
Op al onze kernactiviteiten hebben wij in 2004
sing. Afhankelijk van de nettowinstbijdrage
omzetgroei gerealiseerd.
in 2004 is met de voormalige eigenaren van TVW Group een earn-out overeengekomen, die in het eerste kwartaal van 2005 tot een nabetaling leidt van circa € 4 miljoen. Deze nabetaling is als verplichting in de balans per 31 december 2004 verwerkt. In juli 2004 werd Innovity B.V. geacquireerd. Innovity is vanaf 1 juli 2004 in de cijfers van Ordina geconsolideerd. In deze periode realiseerde Innovity een omzet van € 2 miljoen. De initiële koopprijs voor Innovity bedroeg € 1,3 miljoen en is bij aankoop volledig in
Jaarverslag 2004
29
Per 1 oktober 2004 heeft Ordina een Shared Service Center, één centrale administratie voor de boekhouding, de salarissen en de verzekeringen. Achter dit schijnbaar simpele gegeven schuilt een wereld van verandering die de interne organisatie van Ordina de laatste jaren doormaakte. Zegge en schrijve 70 administraties werden getransformeerd en geïntegreerd tot één uniforme backoffice, en dat terwijl de verkoop gewoon doorging. Met de opening van het Shared Service Center is een periode van ontwerpen, bouwen, kneden en bijschaven afgerond. Ordina bezit nu een toekomstgerichte administratieve organisatie die haar groeiambities stevig ondersteunt. ‘Een van onze klanten heeft net op taart getrakteerd omdat het debiteurensaldo lager is dan ooit. We zijn er in korte tijd in geslaagd het aantal debiteurendagen drastisch terug te brengen’, zegt Peter Specht, de manager van het Ordina Shared Service Center met gepaste trots. ‘De aanvankelijke scepsis bij onze interne klanten is grotendeels verdwenen. Ze merken dat een centrale en uniforme administratieve organisatie aantoonbaar leidt tot versnelling van de rapportages en betere managementinformatie.’ Masterplan Eind jaren negentig ontstond het masterplan voor de besturing en administratieve organisatie van Ordina anno 2005. Uniforme systemen en processen waren volgens de financiële top een absolute must om de alsmaar uitdijende organisatie bestuurbaar te houden. Ordina bestond in die tijd uit zo’n 70 BV’s die ieder voor zich werkten, waardoor consolidatie op concernniveau veel tijd in beslag nam.
Shared Service Center Klaar voor de groei
Organisatiestructuur De eerste stap werd gezet door bedrijfsonderdelen met vergelijkbare activiteiten en marktgebieden onder te brengen in marktgerichte sectoren. Binnen die sectoren werden vergelijkbare business units gevormd waardoor het aantal BV’s al werd teruggebracht. Vorig jaar is de structuurwijziging gecompleteerd met de kanteling naar een frontoffice gericht op de vier marktsectoren en een delivery-organisatie die is ingedeeld naar (technologische) expertise. Het aantal BV’s is door deze beweging fors ge reduceerd, waardoor de plan ning en control aanzienlijk is vereenvoudigd.
Van veel naar 1 Sluitstuk van dit masterplan was de inrichting van het Shared Service Center. ‘Met uniforme processen en systemen was aan de belangrijkste randvoorwaarde om zo’n centrale administratie in te richten voldaan’, zegt Peter Specht. ‘In 2003 hebben we de operatie “Van veel naar vier” ingezet. Toen hebben we alle administraties gecentraliseerd bij de vier sectoren. De volgende stap van vier naar één is op 1 oktober 2004 afgerond.’ Aanvankelijk werden deze plannen door de administrateurs niet met gejuich ontvangen. Tot die tijd werkten zij autonoom en waren zij verantwoordelijk voor een volledige administratie. In de nieuwe situatie moeten zij zich concentreren op één functioneel deelgebied. Dat werd door velen als een beperking gezien. ‘We hebben veel aandacht geschonken aan de mensen achter de plannen door allerlei trainingen te geven gericht op teambuilding, bewustwording en klantgerichtheid. Dat heeft goed gewerkt. We zullen daar zeker een vervolg aan geven in 2005. Als je onze mensen nu spreekt, zeggen ze veelal dat het een goede beweging is geweest, omdat ze zich nu vakinhoudelijk kunnen verdiepen. De stemming is uitstekend, niet in de laatste plaats omdat we de eerste successen al geboekt hebben’, aldus Specht.
Strakkere controlling In de lijnorganisatie zijn business controllers aangesteld die zich louter en alleen op de controlling-functie kunnen concentreren. Edwin Groeneveld vindt dat een van de grote voordelen van de centralisatieslag die is gemaakt. ‘De businesscontrollers zijn verlost van de ballast die de operationele aansturing van de financiële administratie met zich meebrengt. Zij hebben nu een specialistische rol. Dit komt de kwaliteit en de scherpte van de controlling-functie ten goede en zal zeker bijdragen aan het verder professionaliseren van risicobeheersing binnen Ordina. Door centralisatie van administratieve activiteiten is het bovendien eenvoudiger om de richtlijnen van IFRS te implementeren.’
Versnellen Het Shared Service Center opereert niet als holdingafdeling. Het lijnmanagement is de primaire opdrachtgever. ‘Wij zijn ver-
Flexibel Behalve versnelling en kwaliteitsverbetering van de planning en control, spreekt het bijna voor zich dat centralisatie van activiteiten ook tot efficiencyverbetering gaat leiden. Een belangrijke doelstelling bij het Shared Service Center was om soepel te kunnen inspelen op organisatieveranderingen die afgestemd zijn op de marktontwikkelingen. Peter Specht en zijn mensen hebben al ervaren dat die flexibiliteit er inderdaad is. Organisatiewijzigingen die vorig jaar plaatsvonden, zijn snel doorgevoerd en acquisities kunnen makkelijker worden geïntegreerd in de administratieve organisatie. Het Shared Service Center ondersteunt dus letterlijk en ‘figuurlijk’ de groeiambities van Ordina.
31 Shared Service Center
antwoordelijk voor de juistheid, tijdigheid en volledigheid van de rapportages. De klant voor de input en de eindcijfers. We hebben afspraken gemaakt over wanneer de klant welke output van ons mag verwachten. Een mooi succes is dat we de jaarafsluiting sneller hebben gerealiseerd dan ooit: de eliminatie en consolidatie was gereed op de vijftiende werkdag in januari. En dat terwijl we nog maar dik drie maanden operationeel zijn’, aldus Peter Specht. Edwin Groeneveld, concern controller van Ordina: ‘Ik verwacht een dergelijke versnelling ook in de maandrapportages. Nauwkeurigheid en snelheid van de rapportages zijn belangrijk voor de besturing en de slagvaardigheid van Ordina.’
Ordina-case
Uniformiteit Parallel aan deze organisatiewijzigingen zijn de processen geüniformeerd en beschreven en werd de afgelopen jaren Ordina-breed met succes SAP geïntroduceerd. De invoering van dit uniforme bedrijfsinformatiesysteem was gezien het sterk versnipperde systeemlandschap en het grote aantal locaties een fors project. Deze belangrijke basisbouwsteen is vervolgens uitgebreid met een volwaardig managementinformatiesysteem en sinds eind 2004 met een nieuwe begrotings- en forecasting tool. Hiermee wordt de gehele planning en controlcyclus nu grotendeels ondersteund met een geïntegreerd automatiseringssysteem.
Verslag Raad van Bestuur
contanten voldaan. Een belangrijk deel van
te realiseren waar meerdere klanten op kunnen
de koopsom voor Innovity is afhankelijk van
aansluiten. Gezien de marktpotentie zullen wij
de performance van Innovity in 2004 en in
hierin ook in 2005 gericht investeren. Naar
de eerste maanden van 2005. Op basis van
verwachting zullen deze investeringen zich
de goede performance van Innovity zal in
beperken tot enkele miljoenen euro’s.
het eerste halfjaar van 2005 een nabetaling aan de voormalige eigenaren van Innovity
Voor het overige bedroegen de investeringen
worden gedaan van circa € 2,5 miljoen. Ook
in materiële vaste activa en software
deze nabetaling is als verplichting verantwoord
€ 11,5 miljoen, inclusief de bij acquisities ver-
in de balans per 31 december 2004.
worven materiële vaste activa. Een belangrijk deel van deze investeringen (circa € 6 miljoen)
Ten slotte is per jaareinde het Belgische
heeft betrekking op onze nieuwe, centrale
Recyfin aangekocht. Recyfin wordt met ingang
kantoorlocatie. Los daarvan hebben de
van 1 januari 2005 in de cijfers van Ordina
investeringen zich beperkt tot vervanging
geconsolideerd. Een verdere inhoudelijke toe-
van hard- en software ten behoeve van de
lichting op de acquisities is opgenomen op
dagelijkse bedrijfsvoering en optimalisatie
pagina 36 van dit jaarverslag.
van de managementinformatievoorziening.
Behalve in de aankoop van bedrijven, heeft
Ruimte voor verdere groei door goede
Ordina in 2004 ook geïnvesteerd in het creëren
liquiditeitspositie en solide balans
van new business. Het ging hierbij in het bijzon-
Ultimo 2004 zijn we er in geslaagd onze liqui-
der om het opzetten van onze nieuwe Business
diteitspositie verder te verbeteren. De liquide
Process Outsourcing-activiteit (Ordina BPO),
middelen bedroegen € 34,2 miljoen per jaar-
met Staalbankiers als launching customer. Met
einde. De gezonde liquiditeitspositie is voor-
Staalbankiers werd in de tweede helft van 2004
namelijk het gevolg van een blijvend stringent
een contract gesloten voor de periode van zeven
werkkapitaalbeheer. De DSO (debiteurendagen)
jaar. Dit contract vertegenwoordigt een order-
bedraagt 65 per 31 december 2004.
waarde van circa € 100 miljoen. Met de hiermee
Naast de goede liquiditeitspositie beschikt
samenhangende verwerving van de backoffice
Ordina over een solide balans met een
van Staalbankiers was een initiële investering
solvabiliteit van 57%. Exclusief goodwill be-
gemoeid van circa € 2 miljoen. Aansluitend is
draagt de solvabiliteit 40%. Met deze sterke
een bedrag van circa € 1,6 miljoen geïnvesteerd
liquiditeitspositie en balans beschikt Ordina
in materiële en immateriële vaste activa.
over stevige slagkracht voor het realiseren
De doelstelling is om één backofficeconcept
van toekomstige groei.
32 Vermogensoverzicht (in miljoenen euro’s)
2004
2003
Eigen vermogen
128,5
92,0
Balanstotaal
224,4
154,6
57
60
Eigen vermogen in % van het balanstotaal
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Verkort cashflow-overzicht (in duizenden euro’s)
2004
2003
22.011
31.115
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
- 16.477
- 12.102
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
- 1.409
- 305
4.125
18.708
Kasstroom uit operationele activiteiten
Mutatie liquide middelen
Impact van IFRS is beperkt
te verantwoorden pensioenlasten is naar
Met ingang van 2005 publiceert Ordina haar
verwachting beperkt. Recente acquisities en
(halfjaar)cijfers onder toepassing van de
outsourcingscontracten als gevolg waarvan
International Financial Reporting Standards
medewerkers naar Ordina overkomen, kunnen
(IFRS). In 2004 hebben wij de impact van IFRS
echter van invloed zijn op de vermelde band-
nader bepaald. Wij hebben geconcludeerd dat
breedtes en inschattingen.
de gevolgen van IFRS voor Ordina relatief beperkt zijn en zich toespitsen op de onderstaande items.
Jubileumregeling Ordina kent in haar arbeidsvoorwaarden een
Pensioenen
jubileumregeling. Op basis van deze regeling
Ordina kent een veelheid aan pensioenregelingen,
ontvangen medewerkers die 5, 10, 15, 20 of
die alle zijn ondergebracht bij professionele ver-
25 jaar in dienst zijn een bruto-uitkering.
zekeringsmaatschappijen. Ordina kent derhalve
De verplichtingen die hiermee samenhangen,
geen eigen pensioenfonds. Het grote aantal
moeten volgens IFRS als voorziening op de
pensioenregelingen is het directe gevolg van
balans worden gepresenteerd. Dit zal in de
de vele overnames die Ordina in de loop van
openingsbalans per 1 januari 2004 een bedrag
de jaren heeft gedaan. Circa 75% van de mede-
zijn van circa € 2 tot 3 miljoen. De impact op
werkers heeft een pensioenregeling op basis
de winst- en verliesrekening van voorwaartse
van beschikbare premie of middelloonregeling
mutaties op deze voorziening is naar ver-
met voorwaardelijke indexatie. Voor deze en
wachting verwaarloosbaar.
daarmee gelijk te stellen regelingen is er geen impact van IFRS. De resterende 25% van de
33
medewerkers neemt deel in pensioenregelingen, waaronder eindloonregelingen, waarvoor onder IFRS afwijkende regels gelden ten opzichte van de Nederlandse verslaggevingsregels. Voor deze regelingen geldt dat in de balans per 1 januari 2004 onder IFRS naar verwachting een voorziening zal worden gepresenteerd ter grootte van enkele miljoenen euro’s ten laste van het eigen vermogen. Ook de impact op de jaarlijks voor die regelingen
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Optieregelingen (share-based compensation)
Leasing
Ordina heeft in 2004 een optieregeling open-
Met het oog op IFRS hebben wij onze lease-
gesteld voor haar voltallige personeel. Op
contracten nader beoordeeld. Onder IFRS zal
het moment van toekenning van deze on-
een aantal leasecontracten dat nu de status van
voorwaardelijke opties moeten de daarmee
operational lease heeft, worden geclassificeerd
samenhangende lasten worden verantwoord
als financial lease. Het gevolg daarvan is dat
in de winst- en verliesrekening. Het effect in
de betreffende activa en de bijbehorende
de winst- en verliesrekening over 2004 is be-
leaseverplichting op de balans zullen worden
rekend op een bedrag van circa € 1,5 miljoen.
gepresenteerd. Per 1 januari 2004 betreft dit
Optieregelingen uit 2002 en voorgaande jaren
een bedrag van circa € 10 tot € 15 miljoen.
hebben geen IFRS-impact. Met ingang van 2005
De presentatie van deze leasecontracten op de
overweegt Ordina te stoppen met optierege-
balans heeft geen noemenswaardige invloed
lingen. Wij onderzoeken momenteel alternatieve
op de in de winst- en verliesrekening te ver-
vormen van personeelsparticipatie.
antwoorden kosten.
Acquisition accounting
Opleiding medewerkers en aanpassing
(purchase price allocation)
systemen en processen
Onder IFRS moet de meerwaarde die bij een
Binnen Ordina worden de relevante systemen,
acquisitie wordt betaald boven de nettover-
processen en procedures in overeenstemming
mogenswaarde worden toegerekend aan de
gebracht met IFRS. Voor management (commer-
‘fair value’ van de aanwezige immateriële
cieel en lijn) en administratieve medewerkers zijn
activa van dat bedrijf. Het gaat hierbij om de
IFRS-workshops georganiseerd. Hierin worden
portefeuille met (langlopende) contracten, het
zij op praktische wijze geïnformeerd over de in-
klantenbestand, de (handels)naam, eventuele
vloed van de veranderde verslaggevingsregels
halffabrikaten, producten en intellectuele
op hun dagelijks werk en handelen.
eigendommen, et cetera. Deze immateriële activa worden afgeschreven gedurende hun economische levensduur. Dit kan per activum verschillen. Aan het personeelsbestand van een onderneming mag geen waarde worden toegekend onder IFRS. Aangezien ondernemingen in de ICT-dienstverlening zeer medewerkerintensief zijn, moet er rekening mee worden gehouden
34
dat ook in de toekomst een belangrijk deel van de overnamesom zal worden aangemerkt als goodwill. Deze goodwill wordt onder IFRS niet langer geamortiseerd, maar uitsluitend aan een jaarlijkse impairmenttest onderworpen. De IFRS-regels op het gebied van purchase price allocation zullen worden toegepast op de acquisities van 2004 (TVW Group B.V., Innovity B.V. en Recyfin N.V.) en volgende jaren.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Segmentering en verdergaande
5
Verantwoord risico’s nemen
transparantie in de jaarrekening Het vraagstuk van segmentering in de jaar-
Openen van nieuwe markten versterkt ons
rekening hebben wij in 2004 opnieuw tegen
innovatieve en ondernemende profiel
het licht gehouden. Wij concluderen dat het
Met onze kennis van de business van onze
overgrote deel van onze organisatie en ons
klanten gecombineerd met onze ICT-kennis
portfolio één segment is. Er is sprake van één
willen wij innovatie tot stand brengen waar
segment, ICT-dienstverlening, vanwege de
onze klanten hun voordeel mee kunnen doen.
nauwe onderlinge samenhang van de diensten
Een goed voorbeeld van die combinatie van
en de gehanteerde besturings- en rapportage-
kennis is ons Business Process Outsourcing-
lijnen. Nieuw is echter onze dienstverlening op
initiatief in de bancaire sector. Daarin nemen wij
het gebied van Business Process Outsourcing
de verantwoordelijkheid voor administratieve
(Ordina BPO). Ondanks het feit dat omzet,
processen inclusief ICT in zijn geheel over van
resultaat en activa van Ordina BPO in 2004
de klant. We zetten met BPO een nieuw model
nog beperkt zijn, hebben wij er omwille van
neer voor shared services waarin wij actief
transparantie toch voor gekozen Ordina BPO
investeren, gezien de bovengemiddelde groei-
als apart segment te presenteren.
verwachtingen in deze markt. De klant profiteert
Het afwijkende businessmodel, de directe
van de geboden schaalgrootte en bijbehorende
interne aansturing door de Raad van Bestuur
kostenvoordelen. Feitelijk helpen wij onze
en de van toepassing zijnde, afwijkende wet- en
klanten ermee ondernemender te worden.
regelgeving (waaronder specifiek toezicht door
Al hun aandacht kan uitgaan naar klanten,
De Nederlandsche Bank en de Autoriteit
markt- en productontwikkeling, terwijl wij
Financiële Markten) geven hiertoe aanleiding.
zorgen dat zij hun backoffice-operatie sneller, beter en goedkoper kunnen doen.
Behalve deze segmentatie is de toelichting in de jaarrekening op onderdelen verder uitgebreid,
Koploper in de financiële wereld
waarmee wij de inzichtelijkheid in de perfor-
Ordina heeft bewust gekozen om het BPO-
mance van Ordina verder willen vergroten.
model te ontwikkelen voor financial backoffices omdat onze kennis op dit vakgebied, van zowel
Dividendvoorstel
de relevante businessprocessen als de bij-
In lijn met het dividend- en reserveringsbeleid,
behorende ICT, hoog is. Vorig jaar hebben wij
zoals in 2004 vastgesteld tijdens de Algemene
de volledige administratie van Staalbankiers
Vergadering van Aandeelhouders, stellen wij
verworven, zodat we direct konden beschikken
voor om 25% van de nettowinst uit te keren
over een operationele ‘fabriek’ die goed
als dividend. Dit betekent een dividend in
functioneert. In de loop van het jaar 2004 heeft
contanten van € 0,10 per gewoon aandeel
Ordina veel geïnvesteerd om dit bancaire
Ordina N.V., uit te keren ten laste van het
servicecentrum geschikt te maken voor andere
resultaat over het boekjaar 2004.
financiële dienstverleners. In december 2004 heeft ook Bank Insinger de Beaufort een intentieverklaring getekend met Ordina om zich aan te sluiten. Hiervoor zal in 2005 een migratietraject plaatsvinden. Er zijn vele serieuze contacten gelegd met andere middelgrote spelers in de financiële markt.
Jaarverslag 2004
35
Verslag Raad van Bestuur
Met dit BPO-initiatief lopen wij ver voor op de
6
Gericht groeien
concurrentie, die nog geen oplossing heeft voor dergelijke uitbestedingsvragen van klanten.
Strategische acquisities ondersteunen onze groeiambities
Alle primaire bancaire processen
Groeien hoort bij Ordina. We zijn sinds onze
In eerste instantie bieden wij ondersteuning
oprichting in 1973 voortdurend bezig geweest
voor de primaire bancaire processen betalen,
om onze positie op de Nederlandstalige markt
sparen en beleggen. In 2005 wordt daaraan de
te verstevigen door onze kennis en kunde uit
mogelijkheid toegevoegd om aan- of verkopen
te breiden. Het gestructureerd en strategisch
in beleggingsfondsen automatisch af te hande-
leveren van meerwaarde voor de klant staat
len. Hiervoor wordt het product beleggingsgiro
daarbij al vele jaren centraal. Het acquireren
van onze nieuwe dochteronderneming Innovity
van bedrijven had en heeft altijd een relatie met
ingezet. Het platform is zo ingericht dat klanten
de klantvraag. Schaalgrootte was nooit een doel
gezamenlijk gebruik kunnen maken van moderne
op zich maar is wel steeds belangrijker aan het
bancaire pakketten zonder dat zij zich zorgen
worden. Onze klantenkring wil graag zaken
hoeven te maken over de beveiliging en af-
doen met partijen die voldoende continuïteit en
scherming van hun gegevens. Er is een strikte
schaal kunnen bieden. Om tot de selecte kring
scheiding aangebracht tussen de data van de
van preferred suppliers te behoren, vinden wij
verschillende gebruikers, zowel technologisch
dat de omvang van ons bedrijf van belang is en
als in de administratieve organisatie.
dat die omvang gericht en gecontroleerd moet
De inrichting, werkwijze en beveiligingsmaat-
toenemen. We zullen echter nooit de kwaliteit
regelen voldoen aan de strenge eisen die de
van onze dienstverlening uit het oog verliezen.
externe toezichthouders stellen op dit gebied.
Kwaliteit bieden maakt in onze visie op de
Naast de verwerking van alle primaire bancaire
langere duur het verschil. Ordina heeft de
processen zullen wij ons in 2005 ook richten
ambitie om tot de top te behoren in ICT en
op BPO-mogelijkheden op het gebied van
consultancy op de Nederlandse markt. Wij
hypotheken en pensioenen.
willen nationaal kampioen worden op het door ons relevant geachte portfolio. Die ambitie willen we waarmaken zowel in
Ordina is uitstekend gepositioneerd als
kwalitatief als kwantitatief opzicht, waardoor
partij voor BPO in de financiële markt:
we automatisch gaan meespelen in de
• Financieel stabiel;
Champions League.
• Kennis van de business en de processen die worden uitbesteed;
36
Meer slagkracht in enterprise applications
• Diepgaande kennis van ICT;
en business intelligence met TVW Group
• Een relevant relatienetwerk.
In april 2004 werd de voorgenomen acquisitie van TVW Group B.V., bestaande uit The Vision Web en FiNext, een feit. Met deze overname heeft Ordina veel meer schaal weten te creëren op het gebied van enterprise applications, in het bijzonder van SAP en Microsoft. Ook op het gebied van Performance Management en Business Intelligence biedt TVW ons de gewenste versterking.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
De klantenkring van TVW Group sluit naadloos
de sterk groeiende markt voor implementatie
aan bij die van Ordina. Met deze overname
en integratie van Manufacturing Execution
verstevigen wij onze positie aantoonbaar in de
Systems (MES). Daarmee ligt er ook een directe
markt voor telecommunicatie: T- M obile, voor
link met onze Nederlandse activiteiten op het
wie TVW Group CRM-oplossingen realiseert en
gebied van technische automatisering.
applicatiebeheer uitvoert, is als klant in onze top-10 geïntroduceerd. Onze mogelijkheden
Geen bod uitgebracht op PinkRoccade
voor groei in België hebben door deze over-
Ordina heeft in de periode van medio september
name extra impulsen gekregen.
tot eind oktober meerdere malen contact gehad met PinkRoccade over een mogelijke combinatie
Kennis van het effectendomein uitgebreid
van de twee ondernemingen. Wij hebben bij be-
door overname Innovity
stuur en commissarissen van PinkRoccade een
In de zomermaanden van 2004 is de overname
uitgewerkte businesscase neergelegd, alsmede
van Innovity aangekondigd en afgerond. Met
een indicatief voorstel voor een vriendelijk bod
de toetreding van Innovity wordt de positie van
op alle uitstaande aandelen in PinkRoccade van
Ordina vooral versterkt in het effectendomein.
in totaal € 350 miljoen in contanten.
Innovity heeft 30 specialisten die zeer goed
Ons voorgestelde bod was, zoals gebruikelijk bij
thuis zijn in de effectenwereld. Het bedrijf heeft
dergelijke transacties, onder meer afhankelijk
specifieke expertise en oplossingen ontwikkeld
van de mogelijkheid om een boekenonderzoek
voor dit domein. Daartoe behoort een eigen
uit te voeren. Die mogelijkheid werd ons, na ver-
softwareplatform, Fundation genaamd, dat als
hoging van het bod tot € 370 miljoen, in januari
basis dient voor oplossingen op onder meer het
2005 geboden. Wij hebben in de loop van dit
gebied van beleggingsgiro’s. Wij zien goede
due diligenceonderzoek het bestuur van
mogelijkheden om het Fundation-platform te
PinkRoccade om nadere informatie verzocht, die
gebruiken bij onze BPO-initiatieven.
voor ons noodzakelijk was om de verschillende bedrijfsonderdelen zorgvuldig te kunnen analy-
Verdere groei in België door
seren. Deze informatie hebben wij helaas niet
overname Recyfin
gekregen. Het was ons daardoor onmogelijk om
In december 2004 kondigden wij de over-
ons voorgenomen bod op verantwoorde wijze
name aan van Recyfin N.V. Recyfin is ICT-
te onderbouwen. Daarom hebben wij besloten
leverancier van meerdere divisies van de
geen bod uit te brengen op PinkRoccade.
Arcelor-groep, een van ’s werelds grootste staalproducenten. Als gevolg van deze transactie wordt Ordina preferred supplier van
37
ICT-diensten aan Arcelor in België, waarbij een omzetgarantie is overeengekomen voor de komende drie jaar. Na aankoop van The Vision Web hebben wij met deze overname een concrete vervolgstap gezet in onze groeistrategie in België. Ordina wil hier net als in Nederland tot de top van ICT-dienstverleners gaan behoren. Met de acquisitie van Recyfin positioneert Ordina zich onmiddellijk als de marktleider in
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
7
Voortdurend werken aan professionalisering
Vanuit het oogpunt van risicomanagement worden vanuit deze lijn ook programmamanagers ingezet voor opdrachten groter dan € 2,5 miljoen
Transparante organisatie en besturing
of met een hoog risicoprofiel.
helpen ons verder In onze strategie staat waardecreatie voor de
• Business en enterprise solutions:
klant centraal. De besturing en structuur van
Wij brengen hiermee de bedrijfsonderdelen die
onze organisatie is zo ingericht dat wij flexibel
zich bezighouden met business en enterprise
en snel kunnen reageren op veranderingen
solutions onder één aansturing, omdat in deze
in de klantvraag. Het vergroten van de uni-
onderdelen het leveren van gerichte oplossingen
formiteit van processen en systemen en het
voor bepaalde vraagstukken en thema’s centraal
verstevigen van de samenhang en samen-
staat. De oplossingen zijn òf sterk branche ge-
werking tussen bedrijfsonderdelen maken
richt òf kennen een specifieke vakinhoudelijke
ons slagvaardiger en efficiënter.
dimensie. Op deze onderdelen van onze dienstverlening verwacht Ordina de komende jaren
Besturing transparanter
zeer serieuze groei.
Per 1 januari 2004 hebben wij onze organisatie opnieuw ingericht. De commerciële functie en de
• IT solutions:
businesskennis binnen de vier sectoren Finance,
Het doorontwikkelen van het vakmanschap,
TTI, ETM en Public zijn scherper aangezet. De
het verder aanscherpen van keuzes rondom
technologische kennis is uit de sectoren gehaald
technologieën (Oracle, Java, .Net en Cobol),
en ondergebracht in gespecialiseerde lines of
het ontwikkelen en onderhouden van een
business. Het afgelopen jaar heeft deze organisa-
eenduidige Ordina-aanpak voor ICT-projecten
tie zich kunnen zetten en is gebleken dat de ge-
(al dan niet ondersteund door ontwikkelstraten)
kozen structuur onze ambities prima ondersteunt.
en het ontwikkelen van proposities staat in
De nieuwe organisatie werd bestuurd door
deze stuurlijn centraal. Tevens zal vanuit de IT
het Executive Committee, dat bestond uit de
solutions de regie op offshore-ontwikkeling
leden van de Raad van Bestuur en de sector-
ter hand worden genomen.
directeuren. De sectordirecteuren leidden
38
zowel een sector als een line of business,
Het Executive Committee bestaat per
wat in de transitieperiode een uitstekende
1 oktober 2004 uit de leden van de Raad van
oplossing was. Medio 2004 hebben wij de
Bestuur en 3 directeuren die de organisatie
besturing verder verscherpt waarmee wij
vanuit deze drie perspectieven aansturen
een ééndimensionale sturing hebben bereikt
(zie pagina 95).
op drie kerngebieden: • Commercie en programmamanagement: Met centrale regie en een eenduidige aansturing op het strategische commerciële proces en de medewerkers die daarin actief zijn, krijgt de commercie ook in de aansturing nog meer gerichte aandacht. In deze stuurlijn ligt tevens de verantwoordelijkheid voor het binnenhalen van grote outsourcingsdeals.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Efficiënte backoffice operationeel
De tweede fase van het verhuisproces is in
De uniformiteit in werkprocessen en systemen,
2006 gepland wanneer er opnieuw ruimte in het
waaronder SAP, die we de afgelopen jaren
pand beschikbaar komt. Het overgrote deel van
hebben bereikt, gaf ons de gewenste uitgangs-
de organisatie zal dan in Nieuwegein gevestigd
punten om onze eigen backoffice verder te
zijn. Er zullen slechts enkele kleine kantoren in
professionaliseren én te centraliseren. Per
het land overblijven, als steunpunt voor onze
1 oktober 2004 is ons Shared Service Center
medewerkers in die regio’s. Ook de kosten van
voor de financiële administratie, salaris- en ver-
huisvesting worden hiermee lager.
zekeringsadministratie operationeel geworden. Ook fysiek zijn de betrokken administratieve
Bundeling van Belgische activiteiten
medewerkers nu op één plek werkzaam, wat
Al onze activiteiten in België, waarbij in totaal
de eenduidigheid van werken en de snelheid
circa 250 eigen medewerkers en inhuurkrachten
van handelen sterk bevordert.
zijn betrokken, zijn vorig jaar onder centrale
Het inrichten van het Shared Service Center is
aansturing gebracht, conform het organisatie-
een middel om onze bedrijfsdoelstellingen te
model dat wij in Nederland hebben ingevoerd.
bereiken. Het resultaat is dat sneller en tegen
De krachtenbundeling heeft als doel om ook
lagere kosten op een kwalitatief hoogwaardige
in de Belgische markt uit te groeien tot een
wijze inzicht wordt verkregen in de financiële
topspeler. Ordina België werkt vanuit een
performance van de onderneming.
gemeenschappelijk gedragen strategie. Het portfolio sluit direct aan bij onze Nederlandse
Centraal hoofdkantoor in het centrum
activiteiten. Het voordeel hiervan is dat wij
van het land
onze klanten in beide landen op dezelfde
De verhuizing naar Nieuwegein heeft in het
hoogwaardige manier kunnen bedienen,
voorjaar van 2004 plaatsgevonden en werd
ongeacht de vestigingsplaats.
in juli voorlopig afgerond. Sinds die periode werken er circa 700 Ordina-medewerkers in het nieuwe hoofdkantoor. Van meet af aan bleek deze beslissing zeer positief te werken. Voor klanten en relaties zijn wij beter bereikbaar en ook onze medewerkers weten elkaar beter te vinden. Samenwerken en kennis uitwisselen is nu eenmaal gemakkelijker als je snel bij je collega kunt binnenlopen. De nieuwe huisvesting heeft ook zeker ge-
39
holpen bij de geslaagde herinrichting van de organisatiestructuur om mensen bij elkaar te brengen in logische fysieke eenheden. Een niet onbelangrijk bijkomend voordeel is dat de zichtlocatie en de zakelijke uitstraling van het nieuw betrokken pand het imago van Ordina als grote speler op deze markt uitstekend ondersteunen.
Jaarverslag 2004
Je hele backoffice outsourcen met de bijbehorende ICT-activiteiten én medewerkers. In bankierend Nederland is Staalbankiers de eerste die deze majeure stap genomen heeft. Met de hulp van Ordina. ‘Zonder ICT en backoffice kun je niet functioneren, laat staan presteren’, stelt Henny te Beest, CFO van Staalbankiers. ‘In die zin is het de backbone van de organisatie. Tegelijkertijd wilden we een reorganisatie doorvoeren met het oog op focus: we wilden onze inspanningen richten op dat waar we sterk in zijn, namelijk private banking. Naast de wijze waarop we onze klanten bereiken, persoonlijke aandacht voor onze relaties plaatsen we daarin centraal, denken we een heel goed product te kunnen leveren, zonder alles zélf te doen. Juist, de op maat gesneden produktie is de kiem van de business proces outsourcing overeenkomst die Staal bankiers en Ordina in 2004 sloten. De contouren van deze ontwikkeling tekenden zich al in 2001 af. Te Beest: ‘We zijn toen overgegaan op een nieuw systeem voor o.a. de backoffice. Collega-banken kwamen daarop af met de vraag of we hen niet konden servicen. De kosten voor ICT en backoffice zijn enorm bij een bank. Mede omdat wet- en regelgeving allerlei eisen stelt, denk alleen al aan Basel II, het
Staalbankiers kiest voor BPO Sterker door uitbesteding
nieuwe stelsel van regels voor risicobeheer. Al die veranderingen leiden tot een bepaalde kostenload. De vraag komt dan op: kunnen we die kosten niet verlagen door ze te delen met anderen, door meer schaalgrootte te creëren. Daarnaast leidt outsourcing ook tot meer flexibilisering van de kosten. Maar er zijn ook gevoelige aspecten: je wilt jouw cliëntgegevens niet delen met anderen. Daarom hebben we gezocht naar een mogelijkheid buiten de bank.’
Vliegende start
Randvoorwaarden neerzetten
Het contact tussen Ordina en Staal-
Zoals gezegd; uitbesteden past in het
bankiers was er al enige tijd. Ordina
beleid dat Staalbankiers voert. Ook
steekt niet onder stoelen of banken dat
allerlei marketing en research-taken
zij als ICT-organisatie graag een leidende
zijn buiten de deur belegd. ‘Dat kan,
positie wil in de financiële sector.
mits je ervoor zorgt, dat je dat wat
Met het oog daarop heeft Ordina een
je nodig hebt om jouw product te
Business Proces Outsourcingsmodel
leveren, kunt uitbesteden aan partijen
(BPO) ontwikkeld specifiek voor finan-
die kwalitatief aan jouw maatstaven
ciële backoffices. Concreet praten we
voldoen. Je moet er zeker van zijn dat
dan over een bancair service centrum dat
die taken goed verricht worden.’
in staat is de primaire processen als betalen, sparen en beleggen volledig
Voor Staalbankiers is het belangrijk
te ondersteunen.
dat het hart van de backoffice wordt gevormd door mensen die uit de eigen bankorganisatie komen. ‘Zij
office, systemen én mensen, uit onze
zijn materiedeskundigen. Bancaire
organisatie gehaald en uitbesteed aan
kennis is heel specifiek. Je krijgt te
Ordina. Dat is niet niks. Daar gaan heel
maken met ons strikte veiligheids-
wat gesprekken aan vooraf. Je gaat
beleid, met alles wat te maken heeft
niet zomaar bij de eerste de beste te
met checks en balances. Kortom, het
biecht. Je wilt weten of degene met wie
is essentieel dat Ordina de rand-
je in zee gaat de zaken niet alleen met
voorwaarden voor bankieren in het
de mond, maar ook met daden belijdt. In
hele proces neer kon zetten. Ze heb-
dit geval hebben beide partijen een doel-
ben dat heel goed opgepikt en snel
stelling die heel goed te combineren
mensen gemobiliseerd om dat
blijkt. Bij ons efficiency en focus op de
kennisvlak in te vullen. Daar waar
kernactiviteiten, bij Ordina het aanbieden
ze dat zelf niet in huis hadden, is
van een Business Proces Outsourcings-
specifieke ex pertise van buiten ge-
model aan de bankwereld. Wij konden
haald. Voor ons alweer essentieel,
Ordina in feite een vliegende start bieden
want wij blijven uiteraard de verant-
door hun activiteiten met onze systemen
woordelijkheid dragen voor alles
en mensen uit te laten voeren. Zij hoefden
waar Staalbankiers onder staat.’
Ordina-case
Henny te Beest: ‘In feite zijn onze back-
niet meer alles zelf te ontwikkelen en wij Staalbankiers is de eerste die de back-
satie doorvoeren, zonder dat onze mensen
office helemaal uitbesteed. Andere
overtollig zouden worden. Bovendien
banken zullen zeker volgen, verwacht
spraken de ideeën die zij hadden over de
Te Beest. ‘Natuurlijk is het een com-
invoering van BPO ons erg aan. En hoe-
plex traject. We zitten nu volop in de
wel deze hele uitbesteding een zakelijke
transitie. Ik heb veel vertrouwen in dit
overeenkomst is waarbij de operatie bij
traject. Bij beide partijen is de wil
Ordina ligt en wij de afnemer zijn, zie ik
aanwezig om dit tot een succes te
het vooral als een partnership waarvan
maken. Dat is de crux in een partner-
beide partijen profiteren.’
ship; eigenlijk net als in een huwelijk.’
41 BPO Staal
konden onze op focus gerichte reorgani-
Verslag Raad van Bestuur
8
Onze maatschappelijke rol is kennisgedreven
Kennispartner in biomedisch onderzoek De onderzoeksgroep ‘bio-informatica’ van het Erasmus Medisch Centrum onderzoekt de
Wij nemen onze maatschappelijke
relaties tussen DNA-profielen en het succes
verantwoordelijkheid serieus
van bepaalde behandelingen. Hierbij worden
Maatschappelijk verantwoord ondernemen be-
anonieme patiëntgegevens uit het verleden
tekent in de visie van Ordina meer dan bewust
gebruikt. Zonder de inzet van ICT is dit type
en verantwoord omgaan met de samenleving.
onderzoek onmogelijk. Ordina zet zich in als
Wij willen een zinvolle bijdrage leveren aan
kennispartner van de afdeling ‘bio-informatica’.
maatschappelijke vraagstukken door onze kern-
Zo hebben wij een aantal andere bedrijven
kennis in te zetten. In het programma Care IT
aangetrokken om het onderzoek te onder-
hebben wij daarvoor de kaders vastgelegd.
steunen en hebben we meegeholpen met het
Het programma Care IT bestaat uit drie pijlers.
ontwikkelen van businessplannen.
Ten eerste richten we ons op onopgeloste
Verder wordt gekeken hoe een data warehouse
vraagstukken op het gebied van gezondheids-
kan worden ingericht en hoe de 3D-echoappa-
zorg, zoals onze rol als kennispartner voor het
ratuur gekoppeld kan worden aan de zogeheten
Erasmus Medisch Centrum. Daarnaast willen
I-Space van BarCo. Met de I-Space kunnen
we een bijdrage leveren aan sociale zorg en het
de onderzoekers driedimensionale projecties
bij de maatschappij betrekken van achterstands-
genereren van bijvoorbeeld data sets, DNA-
groepen. Dit doen we bijvoorbeeld door op een
structuren of foetussen. Dat vergemakkelijkt
basisschool in een achterstandswijk in Almelo
de prenatale diagnostiek, waardoor eventuele
computercursussen te geven aan leerlingen én
behandeling van een foetus in een vroeg
hun ouders. Ten slotte willen we de zelfstandige
stadium zou kunnen starten (voor meer details
ontwikkeling van ontwikkelingslanden stimu-
verwijzen wij naar pagina 14 en 15).
leren door bijvoorbeeld onze kennis over te
42
dragen op het gebied van kantoorautomati-
First8 Online vergroot betrokkenheid
sering. In alle gevallen geldt dat het resultaat
bij armoede in de wereld
van onze inzet voordeel moet opleveren voor
First8 is ook zo’n bijzonder voorbeeld van wat
zowel de opdrachtgever als voor Ordina. Dat
wij met onze inzet kunnen bereiken. Door onze
wij onze rol in dit opzicht zeer serieus nemen,
kennis van interactive web design tonen we
blijkt uit de verschillende initiatieven die al
een wereldprobleem op een betrokken, aan-
zijn opgestart en die nog op stapel staan.
grijpende manier aan het grote publiek.
Ook met het voorzitterschap van de Stichting
De first8-website (www.first8.org) is onderdeel
Samenleving & Bedrijf – het platform waarop
van de mondiale bewustwordingscampagne die
de krachten van ondernemingen die zich
mensen over de hele wereld moet inspireren
maatschappelijk willen inzetten worden ge-
om een bijdrage te leveren aan de bestrijding
bundeld – dragen wij onze betrokkenheid uit.
van armoede, honger, ziekte en kindersterfte. De kern van de campagne vormt een fotoboekje, met indringende portretten van mensen die onder erbarmelijke omstandigheden leven. Dit boekje is in september 2004 verspreid onder 25.000 invloedrijke mensen over de hele wereld. De website vult het boekje op een interactieve manier aan en geeft meer informatie over de
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
problemen die bestreden moeten worden.
Ook aandacht voor projecten in
Met deze website heeft Ordina Clockwork de
ontwikkelingslanden via Fair Trade
gouden Epica Award 2004 in de wacht gesleept.
Wij onderzoeken welke bijdrage wij zouden
Een erkenning voor een bijzonder project en de
kunnen leveren aan projecten in ontwikkelings-
bijzondere manier waarop een wereldprobleem
landen. In dat licht heeft Ordina onder meer in
onder de aandacht is gebracht.
november vorig jaar ondersteuning geleverd aan een ICT-project voor de Kilimanjaro Native
Kennis overdragen binnen de EU
Co-operative Union (KNCU) in Tanzania.
Roemenië wilde bij toetreding tot de Europese
Deze coöperatie vertegenwoordigt ongeveer
Unie een goedlopend netwerk van bedrijven
50.000 families die zich bezighouden met het
hebben opgericht ter bevordering van de
verbouwen van Arabica-koffie. Op het hoofd-
activiteiten op het gebied van maatschappelijk
kantoor in Moshi wordt de administratie voor-
verantwoord ondernemen (MVO).
namelijk handmatig uitgevoerd. KNCU beschikt
Een consortium bestaande uit Philips, Ordina,
over enkele pc’s, maar bijbehorende infra-
ICDI en de Hoenderloo-groep heeft deze uit-
structuur ontbreekt. KNCU had behoefte aan
daging opgepakt. Behalve Philips en Ordina
ervaringsdeskundigen in de automatisering die
financieren de Oude Beuk (fonds van Kruidvat)
kunnen adviseren over het optimale gebruik
en Matra (Buitenlandse Zaken) het programma.
van de pc’s en eventuele programmatische
In een periode van drie jaar zijn diverse grotere
aanpassingen ten behoeve van de eigen
Roemeense bedrijven enthousiast gemaakt voor
situatie. Onder begeleiding van Fair Trade is
MVO. Deze bedrijven hebben zich vervolgens
een groep van negen medewerkers van Ordina
verenigd in een netwerkorganisatie conform
er in een week tijd in geslaagd de coöperatie
het Nederlandse Samenleving & Bedrijf.
een grote stap voorwaarts te laten maken in het voeren van een efficiënte administratie.
Door onder andere goede voorbeeldprojecten te laten zien en mogelijke kaders aan te geven, is men erin geslaagd om de bedrijven in het netwerk zelf initiatieven op te laten pakken. Daarnaast zijn in een viertal steden plaatselijke netwerken van bedrijven opgericht met als doelstelling om een MVO-agenda op te stellen en lokale projecten op te starten. De initiatiefgroep is ook in Nederland geweest om hier bij bedrijven te kijken en kennis uit te
43
wisselen met Samenleving & Bedrijf.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
9
Goed en transparant ondernemingsbestuur
een lange termijn-, strategisch perspectief. Daar past volgens ons een aanstelling voor onbepaalde tijd bij. Bovendien vinden wij dat
Wij staan achter een heldere corporate
getalenteerd management moet kunnen door-
governance-structuur
groeien tot een positie in de Raad van Bestuur.
Transparantie van het ondernemings-
Het principe dat het dienstverband in dat geval
bestuur, gedegen toezicht door de Raad van
omgezet zou moeten worden in een contract
Commissarissen, een degelijk systeem van
voor bepaalde tijd ligt niet in lijn met dit streven.
interne beheersing, de onafhankelijke positie van de controlerend accountant en een actieve
I I .2.6 / I I I .7.3
rol van aandeelhouders vormen belangrijke
Beleggingsreglement inzake effectenbezit
pijlers onder de code-Tabaksblat, die wij ten
en -transacties ten aanzien van Nederlandse
volle onderschrijven. Ordina voldoet aan het
beursgenoteerde bedrijven.
overgrote deel van de principes en best practices van de nieuwe code en is voornemens
Door de Raad van Bestuur en Raad van Commis-
dat ook in de toekomst te blijven doen. Indien
sarissen is in 2004 besloten om een ‘restricted
in de toekomst een substantiële verandering in
list’ op te stellen waarop Nederlandse beurs-
de corporate governance-structuur van Ordina
genoteerde ondernemingen staan vermeld die
aan de orde mocht zijn, zal deze aan de
actief zijn op het gebied van ICT in de brede zin
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
van het woord. Deze restricted list is opgenomen
worden voorgelegd.
in een reglement dat geldt voor zowel bestuur als commissarissen. Ingevolge het reglement
Op slechts enkele onderdelen wijken wij af
is het bestuurders en commissarissen niet
van de code. Daarvoor hebben wij gegronde
toegestaan te handelen in effecten betreffende
argumenten die wij hierna kort zullen toelichten.
deze Nederlandse beursgenoteerde onder-
Met deze afwijkingen wil Ordina overigens geen
nemingen. De lijst van ondernemingen die is
afbreuk doen aan de geest van de code.
opgenomen in de restricted list wordt periodiek
De onderstaand gehanteerde nummering ver-
geëvalueerd en waar nodig gewijzigd.
wijst naar de nummering uit de Nederlandse
Periodieke meldingen van aandelenbezit, zoals
Corporate Governance Code. Voor een integrale
de Code voorschrijft, maken geen deel uit van
reactie op de code-Tabaksblat verwijzen wij
het reglement.
naar onze website. I I .2.7
44
Afwijkingen ten opzichte van de
De maximale vergoeding bij ontslag bedraagt
Nederlandse Corporate Governance Code
eenmaal het jaarsalaris.
I I .1.1 Een bestuurder wordt benoemd voor een
Ordina kent geen ontslagregeling in deze zin.
periode van maximaal vier jaar. Herbenoeming
Wij onderschrijven het uitgangspunt dat geen
kan telkens voor een periode van maximaal
onredelijk hoge ontslagvergoedingen aan
vier jaar plaatsvinden.
bestuurders betaald moeten worden. Bij ontslag zal in voorkomend geval met in-
Wij passen dit principe niet toe. De reden
achtneming van de omstandigheden en in
daarvan is dat wij van mening zijn dat het van
redelijkheid worden gehandeld.
groot belang is dat bestuurders acteren vanuit
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
I I I .5
IV.3.8.
Als de Raad van Commissarissen uit meer
Het verslag van de algemene vergadering
dan 4 leden bestaat, stelt de Raad van
van aandeelhouders (AVA) wordt uiterlijk drie
Commissarissen uit zijn midden een audit-
maanden na afloop van de vergadering aan
commissie, een remuneratiecommissie en
aandeelhouders op verzoek ter beschikking
een selectie- en benoemingscommissie in.
gesteld, waarna aandeelhouders gedurende de daaropvolgende drie maanden de gelegen-
Hoewel het ontbreken van een auditcommissie,
heid hebben om op het verslag te reageren.
remuneratiecommissie en selectiecommissie
Het verslag wordt vervolgens vastgesteld op
in het geval van een Raad van Commissarissen
de wijze die in de statuten is bepaald.
van vier personen niet strijdig is met de code, lichten wij de keuze om geen commissies in te
Tot op heden hebben de voorzitter en secretaris
stellen hieronder kort toe. De relatief beperkte
de notulen vastgesteld, in lijn met de geldende
omvang van de Raad van Commissarissen van
wet- en regelgeving en wat daarover in de
Ordina N.V. is hiervoor de belangrijkste reden.
statuten is bepaald. Vanaf de aankomende
Bij Ordina heeft de Raad van Commissarissen
Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal
als geheel gerichte aandacht voor bedoelde
worden gehandeld overeenkomstig de code-
onderwerpen. Binnen de Raad van
Tabaksblat. Ook de statuten van Ordina N.V.
Commissarissen wordt uiteraard gebruik-
zullen met deze best practice-bepaling in lijn
gemaakt van de specifieke expertise van de
worden gebracht, zodat er niet langer sprake
verschillende leden. Beraadslaging en besluit-
is van een afwijking van de code.
vorming over bedoelde onderwerpen vindt echter binnen de volledige Raad van
IV.3.9
Commissarissen plaats.
Het bestuur geeft in het jaarverslag een overzicht van alle uitstaande of potentieel inzetbare
IV.1.2
beschermingsmaatregelen tegen een overname
Stemrecht op financieringspreferente aandelen
van zeggenschap over de vennootschap en
wordt gebaseerd op de reële waarde van de
geeft daarbij aan onder welke omstandigheden
kapitaalinbreng. Dit geldt in ieder geval bij de
deze beschermingsmaatregelen naar ver-
uitgifte van financieringspreferente aandelen.
wachting kunnen worden ingezet.
Bij Ordina N.V. kunnen preferente aandelen
Wij hebben hieraan tot op heden geen in-
zowel een financierings- als beschermings-
vulling gegeven en zijn van mening dat een
functie vervullen. Het stemrecht op preferente
zekere mate van terughoudendheid op dit
aandelen wijkt bij Ordina niet af van het stem-
gebied gepast is. Hoewel wij de noodzaak
recht op gewone aandelen. Ordina heeft geen
en de plicht zien om in voorkomend geval de
preferente aandelen uitstaan.
mogelijkheid te hebben maatregelen te nemen om de continuïteit van de onderneming te borgen en de belangen van stakeholders te dienen, hechten wij geen sterk geloof aan de werking van beschermingsmaatregelen.
Jaarverslag 2004
45
Verslag Raad van Bestuur
V.1.2
Voorgenomen statutenwijziging
De auditcommissie beoordeelt hoe de
Tijdens de komende Algemene Vergadering
externe accountant wordt betrokken bij
van Aandeelhouders zal een voorstel tot
de inhoud en publicatie van financiële
statutenwijziging aan de aandeelhouders worden
berichten, anders dan de jaarrekening.
voorgelegd. De statutenwijziging is het directe gevolg van de in 2004 ingevoerde wetswijziging
Binnen Ordina is de Raad van Bestuur, in open
in het op Ordina van toepassing zijnde struc-
overleg met de Raad van Commissarissen,
tuurregime. Tegelijkertijd zullen de statuten in
het eerste aanspreekpunt van de externe
lijn worden gebracht met de bepalingen uit de
accountant. Wij hanteren de richtlijn dat de
Nederlandse Corporate Governance Code die
externe accountant betrokken wordt bij de
inmiddels in de wet zijn verankerd.
publicatie van alle financiële berichten. Indien noodzakelijk of gewenst, kan er direct overleg plaatsvinden tussen de Raad van Commissarissen en de externe accountant. I I I .5.8 De auditcommissie bepaalt of en wanneer de voorzitter van het bestuur (of: chief executive officer), de bestuurder verantwoordelijk voor financiële zaken (of: chief financial officer), de externe accountant en de interne accountant bij haar vergaderingen aanwezig zijn. Bij Ordina is de externe accountant aanwezig bij de vergadering over de jaar- en halfjaarcijfers, waarbij zowel de Raad van Bestuur als de Raad van Commissarissen aanwezig zijn. Daarnaast worden de bevindingen van de interim-controle in het bijzijn van de externe accountant in de vergadering besproken. Verder wordt de externe accountant betrokken bij de publicatie van alle financiële berichten en wordt in dat kader zorg gedragen voor
46
een adequate informatievoorziening aan de externe accountant.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
10
Interne governance vormt onze ruggengraat
regelgeving in combinatie met hoogwaardige technologische knowhow. Slechts partijen die beschikken over lokale schaalgrootte kunnen
Risicomanagement is blijvend in ontwikkeling
hier invulling aan geven. Voor de toekomst
De principes van goed ondernemingsbestuur
verwachten wij dat internationale bedrijven
zijn voor Ordina vanzelfsprekend. De inrichting
zaken zullen blijven doen met sterke lokale
van uniforme werkprocessen, procedures en
spelers, zoals Ordina. Het winnen van markt-
informatiesystemen vormen de solide basis van
aandeel in de lokale markt is dan ook een van
onze interne governance. Onze interne gover-
de drijfveren van Ordina.
nance en de verdere ontwikkeling daarvan hangen nauw samen met de positie die wij wil-
Opkomst van offshore-uitbesteding
len innemen in de markt, waarbij we in toene-
Het aantal bedrijven en instellingen dat over-
mende mate verantwoordelijkheid nemen voor
weegt om (een deel van) hun ICT-diensten te
de door ons op te leveren projectresultaten.
laten uitvoeren in lagelonenlanden, zoals India
Verder sluiten wij in dit kader zo goed mogelijk
en Oost-Europa, neemt de laatste jaren toe. De
aan bij de maatschappelijke ontwikkelingen,
feitelijke hoeveelheid werk die vanuit Nederland
waarbij wij invulling trachten te geven aan
naar deze landen wordt uitbesteed, neemt even-
transparant en goed ondernemingsbestuur.
eens toe, maar is nog relatief beperkt. Indien
Risicoprofiel
is de ervaring dat voor een succesvol project
ontwikkeling van systemen wordt uitbesteed, Het risicoprofiel van Ordina wordt bepaald
circa 40% van de projectsom lokaal besteed
door externe factoren, de ontwikkeling van
wordt. Deze bestedingen hebben betrekking
de markt voor ICT-dienstverleners en door
op het kennisintensieve deel van projecten
factoren die direct samenhangen met de eigen,
(projectdefinitie en architectuur), op commu-
dagelijkse bedrijfsvoering. Wij bespreken in
nicatie en tussentijdse afstemming en op de
deze paragraaf de belangrijkste factoren die
feitelijke ingebruikname. Gezien deze ervarings-
van invloed kunnen zijn op de continuïteit
cijfers zien wij offshore-uitbesteding ook als
van Ordina, dan wel die een materiële im-
een kans om additionele groei te realiseren.
pact kunnen hebben op onze toekomstige omzet- en resultaatontwikkeling.
De markt vraagt om preferred
Marktrisico’s
In de afgelopen jaren hebben grote Nederlandse
Internationalisatie
klanten, zowel in het bedrijfsleven als bij de
De internationalisatie van het bedrijfsleven is
overheid, het aantal ICT-dienstverleners waar-
niet meer weg te denken. Als gevolg hiervan
mee zij zaken doen gereduceerd. In een aantal
bestaat het risico dat internationale onder-
gevallen wordt het aantal leveranciers zelfs
nemingen uitsluitend zaken willen doen met
gereduceerd tot twee of drie. Deze reductie is
internationaal vertegenwoordigde ICT-dienst-
het gevolg van een aanscherping van het in-
supplier- of nichepositie
verleners. Tot op heden beperkt deze tendens
koopbeleid bij klanten. Zij willen zakendoen
zich duidelijk tot dienstverlening op het gebied
met stabiele partijen die kwaliteit leveren en
van infrastructuurmanagement. Voor diensten
in voldoende mate beschikken over relevante
met een hoge toegevoegde waarde ligt dat
kennis van de markt waarin zij actief zijn.
anders. Hiervoor is specialistische kennis nood-
Kleinere partijen zonder preferred supplier-
zakelijk van bedrijfsprocessen en lokale wet- en
status kunnen uitsluitend bij grote Nederlandse
Jaarverslag 2004
47
Verslag Raad van Bestuur
bedrijven en overheden zakendoen als zij be-
het aanbod. Hieraan kunnen wij slechts in
schikken over zeer specifieke nichekennis. Op
beperkte mate het hoofd bieden door het
het gebied van onze kernactiviteiten willen
variabele deel van het inkomen te vergroten en
wij de schaal en kwaliteit bereiken die past bij
door het gebruik van externe inhuurkrachten.
de verwachtingen die onze klanten van ons
De komende jaren zal bij de loonontwikkeling
mogen hebben. Onze strategie is erop gericht
de nadruk liggen op een relatieve toename
om onze preferred supplier-positie te combi-
van het variabele deel van de beloning.
neren met een specialistisch profiel.
Operationele risico’s Financiële risico’s
Toenemende resultaatverantwoordelijkheid
Conjunctuurgevoeligheid blijft, ondanks
Klanten verlangen in toenemende mate van
toegenomen strategisch belang van ICT
ICT-dienstverleners dat zij bereid zijn om in te
De afgelopen jaren is de zeer directe relatie
staan voor het op te leveren resultaat. Daarmee
tussen de ontwikkeling van de economie en
hangt samen dat projecten groter en complexer
de investeringsbereidheid in ICT-oplossingen
worden. Het risicoprofiel van de projecten-
opnieuw aangetoond. Daarnaast ontwikkelt de
portefeuille kan toenemen indien de risico’s
ICT-markt zich tot een volwassen markt, waar
niet op professionele wijze worden beheerst
klanten meer kennis hebben van wat ze met
en in voorkomend geval contractueel worden
ICT kunnen bereiken en hoe ze ICT-oplossingen
uitgesloten of beperkt. Ook voor activiteiten op
moeten inkopen. Hoewel ICT niet meer is weg
het gebied van Business Process Outsourcing
te denken uit ons dagelijkse werk, is gebleken
geldt dat specifieke service levels worden
dat bedrijven en overheden investeringen ge-
overeengekomen, voor de nakoming waarvan
durende een zekere periode kunnen uitstellen
wij als leverancier verantwoordelijkheid dragen.
als de omstandigheden daarom vragen. Gezien
Ordina heeft de interne governance aangepast
het feit dat ICT in het hart van elk bedrijf aan-
en aangescherpt om deze risico’s te beperken.
wezig is en gezien de blijvende technologische ontwikkelingen, zijn wij ervan overtuigd dat
Reputatie en imago
uitstel van investeringen in veel gevallen
Direct samenhangend met de toenemende
slechts gedurende een beperkte periode kan
resultaatverantwoordelijkheid bij projecten,
worden volgehouden. Om de conjunctuur-
lopen ICT-dienstverleners een groter risico
gevoeligheid te beperken, streeft Ordina naar
op reputatie- en imagoschade. Voor dienst-
een portfolio met lange termijncontracten ter
verlenende organisaties zijn een goede
grootte van 30 tot 35% van de totale jaaromzet.
reputatie en betrouwbaar imago belangrijk. Professionaliteit van relatiemanagement, het
48
Beperkte kostenflexibiliteit
commercieel proces en de feitelijke coördinatie
Een materieel deel van het kostenpatroon van
en uitvoering van projecten is noodzakelijk
ICT-dienstverleners is, vanwege de salariskos-
om het risico op reputatie- en imagoschade
ten van eigen medewerkers, relatief inflexibel.
tot een minimum te beperken. Onze reputatie
Het gevolg hiervan is dat wij over een hoge
en ons imago hangen sterk samen met de
mate van flexibiliteit moeten beschikken zowel
prestaties en het gedrag van onze mede-
in tijden van een terugvallende economie, als in
werkers. Om hen een kader te bieden voor
tijden van economisch herstel. Die flexibiliteit
hun functioneren hebben wij een gedragscode
is nodig om een nauwkeurige afweging te
opgesteld en business principles geformuleerd
kunnen maken tussen de verwachte vraag en
die elders in dit verslag zijn gepubliceerd.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Afnemende instroom van jong talent
groot deel het succes van een integratie, hetgeen
op arbeidsmarkt
zich bij Ordina vertaalt in een relatief laag ver-
In de afgelopen jaren van economische terug-
loop bij recent geacquireerde ondernemingen.
gang overtrof het aanbod van ICT-professionals
Een gedegen voorbereiding en de blijvende
de vraag. Ondanks de offshore-tendens is de
betrokkenheid van het management dat de
verwachting dat deze situatie snel zal veran-
onderneming aan Ordina heeft verkocht, liggen
deren als de economie merkbaar aantrekt.
hieraan ten grondslag. Met deze aanpak ver-
Opnieuw moet in dat geval worden gerekend
wachten wij hier ook in de toekomst succesvol
met een tekort in het aanbod van gekwalifi-
in te zullen zijn.
ceerde medewerkers. Het risico van tekorten op de arbeidsmarkt wordt versterkt doordat
Behoud van klanten waar wij Infrastructure
de instroom van jong talent op de arbeids-
Management en andere diensten leveren
markt zal afnemen de komende jaren.
Ordina heeft besloten dat haar activiteiten op
Afgeleid risico hiervan is dat de gemiddelde
het gebied van Infrastructure Management
leeftijd van ICT-professionals de komende jaren
niet langer tot het kernportfolio behoren.
zal stijgen met een mogelijke impact op de
De achtergrond bij deze keuze is toegelicht
gemiddelde loonkosten. Voor Ordina ligt de
op pagina 24 en 29 van dit verslag. Voor een
uitdaging in het behoud van talent en in het
aantal klanten geldt dat wij zowel diensten
aantrekken van voldoende nieuw talent.
uit ons kernportfolio leveren, als diensten op
Ons profiel en imago als werkgever, carrière-
het gebied van infrastructure management.
mogelijkheden die we bieden, de inhoudelijke
Deze klanten zouden kunnen besluiten om ook
uitdaging die kan worden geboden in projecten
de diensten uit ons kernportfolio niet langer
en goede, concurrerende arbeidsvoorwaarden
bij ons af te nemen. Gezien onze langdurige
zijn daarbij belangrijke elementen waar wij
en stabiele klantrelaties en het feit dat klanten
voortdurend aandacht aan besteden.
vragen om ICT-dienstverleners met een steeds scherper profiel en steeds diepgaander
Businessrisico’s
specialistische kennis, schatten wij dit risico
Integratie van acquisities
laag in. Deze inschatting is mede gebaseerd
Wij hebben een sterk track record op het gebied
op het feit dat klanten vaak kiezen voor
van acquisities en de integratie daarvan binnen
zogenoemde partiële outsourcing en der-
onze onderneming. In de meeste gevallen kopen
halve niet alle ICT-diensten onderbrengen
wij relatief kleine, gespecialiseerde bedrijven,
bij één marktpartij.
met omzetniveaus van enkele miljoenen tot circa € 50 miljoen. Wat wij beogen met acqui-
49
sities is om onze kennis en expertise op ons core portfolio te versterken. Gezien de beperkte omvang van acquisities betekent integratie in veel gevallen dat deze bedrijven organisch opgenomen worden in de Ordina-groep. Aangezien er altijd sprake is van verschillen in bedrijfsculturen, vinden wij het van groot belang om op zorgvuldige wijze om te gaan met betrokken managers en medewerkers. De aandacht voor de menselijke kant bepaalt voor een
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Ontwikkeling en werking van
passing van de gemeenschappelijke systemen,
interne governance
verantwoordelijk voor het opstellen en reali-
Ontwikkeling van een strategie die antwoord
seren van hun businessplannen. Tevens zijn
biedt op onderkende risicofactoren
zij verantwoordelijk voor het functioneren en
Jaarlijks wordt door de Raad van Bestuur,
correct toepassen van de interne beheersings-
in nauwe samenwerking met het Executive
systemen bij de bedrijfsonderdelen waar zij
Committee en onder toezicht van de Raad van
verantwoordelijk voor zijn. De van toepassing
Commissarissen, de strategische richting van
zijnde richtlijnen, procedures en werkprocessen
Ordina beoordeeld en waar nodig aangepast
zijn beschikbaar via het Ordina-intranet en
of aangescherpt. Marktontwikkelingen,
zijn vastgelegd in het Ordina Digitaal Handboek.
SWOT- en concurrentieanalyses en daaruit
Het Ordina Digitaal Handboek sluit direct aan
voortvloeiende kansen en risico’s vormen de
op SAP, het primaire systeem voor (financiële)
basis voor de strategische richting die Ordina
administratie en bedrijfsvoering.
kiest. Via management- en medewerkersbijeenkomsten en door gericht gebruik van interne
Inrichting projectbureaus
communicatiemiddelen, worden de strategische
De hoeveelheid projectmatig werk dat wij
koers en ambities van Ordina breed gecommu-
uitvoeren neemt sterk toe. Daarom zijn begin
niceerd. Verder zal in 2005 een risicobeleidsplan
2004 projectbureaus ingericht. De project-
worden opgesteld, waarin wij definiëren welke
bureaus opereren onder directe aansturing van
risico’s wel of niet acceptabel zijn en hoe wij
het eindverantwoordelijke lijnmanagement
daarmee om willen gaan.
en de betrokken businesscontrollers. De projectbureaus bewaken dat de richtlijnen
Heldere verantwoordelijkheden, richtlijnen,
en procedures bij het commerciële traject, dat
procedures en werkprocessen
aan de verwerving en uitvoering van een
Binnen onze onderneming zijn verantwoor-
project voorafgaat, correct worden toegepast.
delijkheden, richtlijnen, procedures en werk-
Dit voortraject mondt uit in een besluit om wel
processen helder en eenduidig vastgesteld.
of geen offerte in te dienen. Indien wordt ge-
Daarnaast wordt binnen het overgrote deel
offreerd, is de doelstelling uitsluitend risico’s
van de organisatie met dezelfde, uniform inge-
te accepteren die te beheersen zijn en uit te
richte systemen gewerkt. Uitzondering hierop
komen op een prijsstelling die recht doet aan
vormen onze Belgische bedrijven en de recent
het risicoprofiel van een project. Tijdens de
in Nederland geacquireerde bedrijven.
uitvoering wordt de voortgang van projecten
Voor de acquisities geldt dat een transitie-
bewaakt en worden audits uitgevoerd.
traject wordt doorlopen, waarna deze bedrijven
50
gebruik gaan maken van de Ordina-standaarden.
Analyse van resultaten en forecasts
In België wordt, met inachtneming van de
Maandelijks worden de financiële resultaten
Belgische wet- en regelgeving en de relatief
van de verschillende bedrijfsonderdelen en
beperkte omvang van de Belgische operatie,
hun forecasts geanalyseerd met behulp van
het interne governance-model van Ordina
het Ordina Management Informatie Systeem
steeds verder overgenomen.
(MIS). Het Ordina MIS heeft een directe
Management en businesscontrollers van
koppeling met SAP en staat zowel ter beschik-
de bedrijfsonderdelen zijn binnen de door
king van het lokale management – voor de
de Raad van Bestuur gestelde richtlijnen,
door hen bestuurde onderdelen – als van het
procedures en werkprocessen en onder toe-
management van de holding.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Analyses worden zowel op holdingniveau
interne controlemaatregelen die van belang
uitgevoerd als door lokaal management.
zijn in het kader van de totstandkoming van de jaarrekening. De uitkomsten van zowel interne
Maandelijkse interne rapportagecyclus
als externe audits worden gerapporteerd aan
Het management van de verschillende bedrijfs-
de Raad van Bestuur en aan het management
onderdelen rapporteert de voortgang van de
van de betrokken organisatieonderdelen.
realisatie van het businessplan aan de Raad
De belangrijkste uitkomsten worden eveneens
van Bestuur. Aan de hand van deze rapportage
gerapporteerd aan de Raad van Commis-
vinden maandelijks voortgangsgesprekken
sarissen. Indien de audits daartoe aanleiding
plaats tussen de Raad van Bestuur, het lokale
geven, wordt gericht actie ondernomen.
management en de controllers op centraal en
De doelstelling daarbij is een gesignaleerd
decentraal niveau. In deze gesprekken staan
probleem op te lossen of een punt van ver-
commercie, de financiële resultaten van de
betering concreet ter hand te nemen.
laatst afgesloten maand, de daarbij afgegeven forecasts, relevante ontwikkelingen ten aanzien
Werking interne beheersingssystemen
van de medewerkers, de voortgang van grote
Het financiële management en de externe
projecten en de uit eerdere meetings open-
accountant beoordelen vanuit hun invalshoek
staande actiepunten op de agenda. Het thema
de werking van de interne beheersingssystemen
risicomanagement maakt op praktische wijze
en rapporteren hun bevindingen en aanbeve-
integraal en onlosmakelijk deel uit van de ge-
lingen aan de Raad van Bestuur. De Raad van
hele planning en control-cyclus binnen Ordina.
Bestuur is van oordeel dat de opzet van de interne beheersingssystemen voldoet aan de
Interne en externe audits
daaraan te stellen eisen. De interne beheersings-
Het sluitstuk van de internal governance-
systemen kunnen echter nimmer absolute zeker-
structuur wordt gevormd door internal auditing.
heid geven dat zich geen onjuistheden van
De interne audits worden uitgevoerd in op-
materieel belang zullen voordoen.
dracht van de Raad van Bestuur en richten zich op de werking en correcte toepassing van de
Ontwikkelingen in 2005
intern geldende procedures, processen en
Ordina is continu bezig om haar interne beheer-
beheersingssystemen. Interne audits beperken
singssystemen verder te ontwikkelen en profes-
zich niet alleen tot controle. Een doelstelling is
sionaliseren. Als onderdeel daarvan streven wij
ook om aan de hand van de uitkomsten van
ernaar om het risicomanagementmodel eind 2005
audits aanbevelingen op te stellen voor verdere
meer in lijn te brengen met COSO, een van de
verbetering. Bij Ordina BPO (Business Process
leidende internationale modellen voor het inrich-
Outsourcing) is een interne accountantsdienst
ten en uitvoeren van integraal risicomanagement.
actief, specifiek gericht op de correcte inrichting
Verder zullen met ingang van 2005 ten aanzien
en werking van de administratieve organisatie
van onze BPO-activiteiten zogenoemde third-
en de eisen die toezichthouders, zoals de AFM
party-mededelingen (SAS 70) worden afgegeven
en DNB, stellen in dat kader.
aan onze klanten. Deze mededelingen, die
Naast de interne audits worden ook externe
door een externe accountant worden afgegeven,
audits gehouden. Proces-audits vinden plaats
zien op de juiste werking van de administratieve
in het kader van de certificering van de
organisatie en maatregelen van interne controle,
kwaliteitssystemen. De externe accountant
mede met het oog op de eisen die de verschil-
toetst de correcte toepassing en werking van
lende toezichthoudende organen stellen.
Jaarverslag 2004
51
Zo’n 3500 CWI-adviseurs, verspreid over het hele land, spannen zich in om mensen die geen baan hebben aan het werk te krijgen. Een intensief karwei dat ook nog eens ingesponnen zat in een web van noodzakelijke, maar tijdrovende administratieve rompslomp. Dat kon beter, vond het Centrum voor Werk en Inkomen.
De 130 vestigingen van het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) komen voort uit het oude Arbeidsbureau. En zo verouderd als die benaming nu klinkt, was het informatiesysteem waarmee gewerkt werd ook. ‘Zo’n systeem heb je ter ondersteuning van je processen. Maar dat deed het dus niet,’ stelt CWI-programmamanager Solke Munneke. ‘Bij de overgang van Arbeidsbureau naar CWI hebben we het nog geprobeerd met een tijdelijke applicatie, maar dat werd een fiasco.’ Zelf bouwen of een bestaand pakket configureren? Dat was de vraag die de organisatie zichzelf daarop stelde. Munneke werd benoemd tot programmamanager. ‘Goede pakketten voor de frontofficeorganisatie waren er wel, maar een goed informatiesysteem is natuurlijk meer dan
Informatiesysteem is méér dan techniek Sonar werkt voor CWI en haar ketenpartners (UWV en GSD’s)
dat en ook meer dan louter techniek. Het moet aan allerlei eisen voldoen. We zijn eerst aan de slag gegaan om die eisen te inventariseren. Boven aan de lijst stond: het systeem moet elektronisch berichtenverkeer met onze ketenpartners UWV en de gemeentelijke sociale diensten mogelijk maken. Beide partners hebben we daarom nauw betrokken bij het opstellen van het programma van eisen.
Het voert te ver om dat hele eisenpakket op
lucht moest zijn en dat we volgens een
te noemen, maar centraal daarin stonden
strak ontwikkeltraject, opgedeeld in fases
de begrippen flexibiliteit en schaal-
van drie maanden, te werk zouden gaan.’
baarheid. Dat heeft alles te maken met
De laatste ontwikkelfase van SONAR be-
het speelveld waarop wij ons begeven.
stond uit een pilot op de CWI-vestiging in
Verandert er wat in de sociale wetgeving,
Harderwijk. ‘Binnen vijf dagen waren vrij-
dan moeten wij onze werkprocessen daar
wel alle fouten eruit. Dat is echt geweldig.
snel en eenvoudig op kunnen aanpassen.’
Al onze 3500 adviseurs kunnen zich nu
‘Toen we eenmaal klaar waren met het
concentreren op dat waar ze werkelijk
eisenpakket, volgde de vraag: wie gaat
voor zijn: werkzoekenden “op maat” aan
het voor ons doen?’ Samen met UWV en
een baan helpen of assisteren bij het aan-
gemeentelijke sociale diensten (GSD) be-
vragen van de WW- of bijstandsuitkering.
oordeelde het CWI de inzendingen die als
En daarbij is een boel administratie in
gevolg van de Europese aanbesteding
handen van het informatiesysteem ge-
binnenkwamen. Het werd Ordina als
geven. Inclusief de berichtenuitwisseling
system integrator (hoofdaannemer), Siebel
met partners UWV en GSD.’ De landelijke
voor het pakket en IBM voor de inrichting
uitrol van SONAR heeft het CWI zelf ter
van het pakket. ‘We waren onder de indruk
hand genomen. ‘Daarbij krijgen we wel
van een praktijkcase waarin Ordina heel
technische ondersteuning van performance-
snel een goed werkend systeem had op-
specialisten van Ordina, want dit is een
geleverd’, memoreert Munneke. ‘Wat ook
helse klus. Ordina heeft ook mensen ge-
flink veel gewicht in de schaal legde was
leverd om onze externe trainers te trainen
de kennis die Ordina in huis heeft van de
in SONAR. Er zal over dit bijzondere en
sociale zekerheid en de werkprocessen
succesvol uitgevoerde project een boekje
die daar bij horen.’
geschreven worden door het HEC (het exper-
Ordina in een glazen huis gestaan en deze
Het project voor de nieuwe informatie-
klus geklaard. Er staat een dijk van een in-
voorziening kreeg de naam SONAR.
formatiesysteem waar wij nog lang profijt
Munneke: ‘Met Ordina hebben we een
van zullen hebben’, aldus Munneke. En de
fixed price, fixed date-contract afgesloten
samenwerking is nog niet klaar. ‘We willen
met nog een paar stevige clausules erin.
een klantenportaal ontwikkelen op internet
Ordina werd, als hoofdaannemer, verant-
waarmee werkzoekenden zich vanuit huis
woordelijk voor het projectmanagement,
kunnen aanmelden: een e-intake heet dat.
de procesanalyse, systeemimplementatie
Ordina helpt ons met de 35 koppelingen
en -integratie en voor het applicatiebeheer
en het “end to end” testen in SONAR. En
in het eerste jaar na de oplevering. We
dat is nog maar een van de projecten die
spraken af dat SONAR in één jaar in de
we voor 2005 op stapel hebben staan.’
53 CWI
Helse klus
Ordina-case
tise centrum). Tezamen met het CWI heeft
Verslag Raad van Bestuur
11
Waardecreatie als constante
Strategische hoofddoelstellingen Groei in omzet en relatieve winstgevendheid
Wij waaien niet mee met alle winden, maar varen een consistente koers Al sinds de jaren negentig voert Ordina een
• Wij streven naar een blijvende omzetgroei boven het marktgemiddelde. • Focus op een verdere verbetering van
strategie die gericht is op waardecreatie voor
de operationele marge. Wij hebben de
haar stakeholders. De kern van die strategie
ambitie om in 2007, uitgaande van een
is kennis van ICT op een intelligente manier te
blijvend verbeterende markt, een marge
koppelen aan kennis van de business van de klant. Dat vertaalt zich in deskundige adviezen
op EBITA-niveau te realiseren van 10%. • Wij blijven ons richten op een stringent
en in hoogwaardige oplossingen waarmee
werkkapitaalbeheer, waarbij wordt gestreefd
klanten aantoonbaar voordeel behalen.
naar een DSO (debiteurendagen) van beneden de 65.
Waardecreatie voor onze klanten Ordina behoort tot de selecte groep dienst-
• Wij zetten onze groeiambities verder kracht bij door gerichte acquisities te doen.
verleners die door klanten wordt ingeschakeld om op specifieke deelterreinen operationele
Strategische partnerships
processen te stroomlijnen met adviezen en
met grote organisaties
ICT-oplossingen. Klanten kiezen voor Ordina
• Wij willen in toenemende mate oplossingen
omdat wij met kennis en kunde excelleren in
leveren die zichtbaar waarde toevoegen voor
specifieke business-domeinen en in techno-
en bij onze klanten. Wij zijn daarbij bereid in
logisch opzicht in uitmuntend vakmanschap.
te staan voor het op te leveren resultaat, mits
Maar klanten kiezen ook voor ons omdat wij
dit resultaat binnen onze invloedssfeer ligt.
hebben bewezen een betrouwbare partner te
• Wij streven naar het vergroten van ons markt-
zijn die de regie kan voeren over complexe,
aandeel bij onze toptienklanten en werken
grootschalige projecten. Wij willen deze
daarnaast planmatig aan het versterken
projecten waar nodig samen met partners
van onze positie bij en de omzetbijdrage van
verwerven en uitvoeren. We zijn daarbij bereid
onze topveertigklanten. De doelstelling is
in te staan voor de geleverde resultaten.
om tenminste 75% van de totale omzet te realiseren bij deze veertig grootste klanten
Waardecreatie voor onze medewerkers
54
(2004: 72%).
Door op specifieke deelgebieden uit te blinken
• Wij bouwen aan partnerships met technolo-
biedt Ordina haar medewerkers alle ruimte om
gieleveranciers en andere businesspartners
zich te ontwikkelen. Zij krijgen bovendien de
waarmee wij, al dan niet offshore, nieuwe
gelegenheid uitdagend werk te verrichten voor
proposities naar de markt brengen die
verschillende interessante opdrachtgevers.
passen in ons kernportfolio.
Waardecreatie voor onze aandeelhouders Als beursfonds wil Ordina een solide performance neerzetten zowel in absolute zin als ten opzichte van vergelijkbare ICT-dienstverleners, zodat aandeelhouders met vertrouwen blijven investeren in het aandeel Ordina N.V.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Afnemende kwetsbaarheid
Employer of choice
• Wij hebben ons ten doel gesteld om de
• Wij streven naar een bovengemiddelde
komende jaren een toename te realiseren van
medewerkerstevredenheid door maximale
het omzetaandeel van meerjarencontracten,
ontplooiingskansen. Het is hierbij onze
naar 30 tot 35% van de totale omzet.
ambitie om het ongewenst verloop te
• We richten ons daarbij in het bijzonder op gebieden die bedrijfskritisch zijn voor de klant en waar derhalve een hoge toe-
beperken tot circa 10%. • Wij hebben een actief beleid op het gebied van arbeidsomstandigheden en
gevoegde waarde en onderscheidend
ziekteverzuim. De doelstelling daarbij is uit
vermogen kan worden geëtaleerd, te
te komen op een ziekteverzuim dat beneden
weten applicatie management en Business Process Outsourcing. • De consequentie van de gekozen positio-
het marktgemiddelde ligt. • Wij ontwikkelen een modern en toekomstvast pakket aan primaire en secundaire
nering is dat wij activiteiten op het gebied
arbeidsvoorwaarden, waarbij de komende
van Infrastructure Management (desktop-
jaren nadruk komt te liggen op een toename
management en dataservices) niet langer
van de variabele beloning.
tot ons kernportfolio rekenen. In voorkomende gevallen zullen deze diensten worden ingekocht bij derden.
Duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen • Wij willen op basis van onze kern-
Krachtig imago naar klanten,
competenties een actieve en zichtbare
medewerkers en aandeelhouders
bijdrage leveren aan het oplossen van
• Wij profileren ons steeds meer als specialistisch dienstverlener. Als gevolg daarvan
maatschappelijke vraagstukken. • Wij hebben de normen en waarden
scherpen wij ons profiel steeds verder aan
die de basis vormen voor ons dagelijks
door heldere, onderscheidende proposities
handelen expliciet beschreven en
in combinatie met uitmuntend vakmanschap op technologisch gebied. • Wij handhaven onze heldere en toegankelijke corporate governance-structuur. • Behoud van ons sterke imago als betrouwbare en resultaatgerichte dienstverlener, solide beursfonds en aantrekkelijk werkgever heeft onze hoogste prioriteit.
dragen deze actief uit. • Wij hebben één centrale kantoorlocatie betrokken waar wij een groter aantal projecten in huis kunnen uitvoeren. Wij streven hiermee naar een reductie van autogebruik. • Wij faciliteren medewerkers waar mogelijk om hun werk ook locatieonafhankelijk te kunnen verrichten.
Jaarverslag 2004
55
Verslag Raad van Bestuur
12
Vooruitzichten
Daarmee bieden we onze gewaardeerde medewerkers niet alleen interessant en uit-
De markt voor ICT-dienstverlening heeft zich in
dagend werk, maar vergroten we tevens de
2004 voorzichtig positief ontwikkeld. In de
aantrekkingskracht van Ordina op de arbeids-
eerste twee maanden van 2005 zetten deze
markt. Binnen ons kernportfolio zullen we in
positieve ontwikkelingen door. Het licht toe-
2005 gericht verder investeren in de ontwikke-
genomen vertrouwen in de economie draagt
ling van onze BPO-activiteiten. Op het gebied
hier in belangrijke mate aan bij. Onzeker blijft
van BPO focussen wij ons primair op back-
echter in welke mate het economisch herstel
offices voor middelgrote en kleinere banken.
zal doorzetten. Voorwaarts blijft het algemene
Daarnaast wordt in 2005 gewerkt aan het ont-
vertrouwen in de economie een belangrijke
wikkelen van BPO-proposities op hypotheken
drijfveer achter de investeringsbereidheid van
en pensioengebied.
bedrijven en overheden. Daarnaast is merkbaar dat klanten zich, na een periode van twee tot
Teruglopende omzet in
drie jaar waarin relatief weinig werd geïnves-
Infrastructure Management
teerd, genoodzaakt zien het investeringsniveau
Gevolg van de aanscherping van ons profiel is
te verhogen. De focus ligt daarbij zowel op
dat diensten op het gebied van Infrastructure
vervanging van oude toepassingen, als op ver-
Management (desktop-management en data-
nieuwing. Ook outsourcing, van zowel IT als
services), die door klanten in belangrijke mate
totale businessprocessen, staat bij veel bestuur-
als “commodity” worden ervaren, door ons niet
ders hoog op de agenda. Een blijvend verschijnsel
langer tot het kernportfolio worden gerekend.
is echter ook dat beslissingscycli de laatste jaren
Wij zijn in deze keuze gesterkt door de afloop
langer zijn geworden. Dit wordt in belangrijke
van een aantal grote contracten voor het UWV
mate ingegeven door de toenemende com-
op het gebied van zowel desktopmanagement
plexiteit van de voorliggende vraagstukken.
als dataservices. In die markten is sprake van sterke prijsconcurrentie. Als gevolg daarvan
Consequenties van een scherpe profilering
moet op dit specifieke gebied rekening worden
Bovengemiddelde groei in kernactiviteiten
gehouden met een scherpe daling van de om-
met toegevoegde waarde
zet. Het exacte tempo van deze omzetdaling is
Wij kiezen bewust voor een specialistisch
op dit moment nog onzeker. Wij houden echter
profiel en een portfolio aan diensten waarmee
rekening met een daling op deze specifieke
we zichtbaar waarde toevoegen aan het succes
activiteiten van ten minste 35 tot 40% in 2005
van onze klanten. Onze positionering sluit ook
ten opzichte van 2004.
zeer nauw aan bij de gebieden waar in de
56
komende jaren een bovengemiddelde marktgroei wordt verwacht. Wij hebben dan ook de ambitie om een groei boven het marktgemiddelde te realiseren in ons kernportfolio door verwerving van een steeds toenemend aantal aansprekende projecten.
Jaarverslag 2004
Verslag Raad van Bestuur
Verwachtingen De verwachting is gerechtvaardigd dat de markt voor ICT-dienstverlening zich in 2005 positief zal ontwikkelen. Deze positieve ontwikkeling zal zich bij Ordina vertalen in een verdere verbetering van de bezettingsgraden en zal in de loop van 2005 naar verwachting meer ruimte gaan bieden voor een verbetering in onze prijsstelling. Gezien de scherpe profilering op ons kernportfolio, onze sterke marktpositie en zeer langdurige klantrelaties, verwachten wij het marktherstel in 2005 met succes om te zullen zetten in concrete resultaten. Het tempo en de mate waarin de markt zal verbeteren blijft echter in belangrijke mate afhankelijk van het vertrouwen in de economie. Het is onze ambitie en verwachting dat wij zowel in 2005 als in de daarop volgende jaren op ons kernportfolio sneller zullen groeien dan het marktgemiddelde bij continu verbeterende operationele marges. Echter, gezien de onzekerheden die op dit moment bestaan ten aanzien van zowel de daling van onze omzet op het gebied van desktopmanagement en dataservices als het tempo waarin de investeringsbereidheid van bedrijven en overheden daadwerkelijk zal toenemen, zullen wij pas later in het jaar concrete uitspraken kunnen doen over onze omzet- en resultaatverwachtingen voor 2005.
57
Jaarverslag 2004
Gericht groeien | Keuzes maken
Kiezen voor grote risico’s nemen |
58
Onze
is kennisgedreven
|
op financiële performance | Goed
| Waardecreatie als constante
voor de lange termijn |
klanten
| Verantwoord
maatschappelijke rol Hoofdstuk 3
Jaarrekening
Scherp sturen en transparant ondernemingsbestuur
| Mensen zien als drijvende kracht
60
Sinds jaar en dag is strakke sturing op de financiële performance een basisbeginsel voor Ordina. Iedereen in onze organisatie vindt dat de normaalste zaak van de wereld.
Jaarrekening
Geconsolideerde balans per 31 december 2004 Ordina N.V. (voor winstverdeling, in duizenden euro’s) 31 december 2004
31 december 2003
Activa Vaste activa Immateriële vaste activa
1
64.886
Materiële vaste activa
2
15.550
37.983 10.533 80.436
48.516
Vlottende activa Voorraden
–
8
Vorderingen
3
109.788
76.081
Liquide middelen
4
34.152
30.027
Totaal
143.940
106.116
224.376
154.632
61 Passiva Eigen vermogen
5
128.501
92.038
Voorzieningen
6
3.025
4.051
Kortlopende schulden
7
92.850
58.543
224.376
154.632
Totaal
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2004 Ordina N.V. (in duizenden euro’s)
Netto-omzet
8
2004
2003
383.446
345.398
Inkoopwaarde hard- en software
22.550
21.506
Uitbestede werkzaamheden (inhuur)
45.010
39.589
252.458
226.911
3.153
2.274
–
3.298
Personeelskosten
9
Afschrijvingen op immateriële vaste activa Duurzame waardeverminderingen van immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige bedrijfskosten
10
6.949
9.877
30.860
36.413
Totaal bedrijfslasten
360.980
339.868
22.466
5.530
- 331
- 440
22.135
5.090
- 7.253
5.432
14.882
10.522
Nettowinst voor afschrijving goodwill*
0,50
0,47
Nettowinst na afschrijving goodwill*
0,41
0,31
Nettowinst voor afschrijving goodwill na verwatering**
0,48
0,46
Nettowinst na afschrijving goodwill na verwatering**
0,40
0,30
Resultaat voor interest en belastingen (EBIT)
62 Rentelasten Resultaat voor belastingen (EBT) Belastingen
11
Resultaat na belastingen
Resultaat na belastingen per aandeel (in euro’s)
* Op basis van een gemiddeld aantal van 36,0 miljoen aandelen (2003: 34,0 miljoen). **Op basis van een gemiddeld aantal van 37,1 miljoen aandelen (2003: 35,0 miljoen).
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Geconsolideerde overzicht van kasstromen Ordina N.V. (in duizenden euro’s) 2004
2003
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen
14.882
10.522
Aanpassingen voor: Afschrijvingen immateriële vaste activa
3.153
2.274
–
3.298
6.949
9.877
Duurzame waardeverminderingen van immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Mutatie voorzieningen
- 1.026
-486 9.076
14.963
23.958
25.485
Veranderingen in werkkapitaal: Vorderingen Voorraden Kortlopende schulden
- 20.836
22.311
8
-5
18.881
-16.676 - 1.947
Kasstroom uit operationele activiteiten
63 5.630
22.011
31.115
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Verwerving groepsmaatschappijen
- 1.483
-10.220
Investeringen in immateriële vaste activa
- 3.478
–
- 11.688
-2.150
172
268
Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten
- 16.477
-12.102
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Emissie aandelen Dividend Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen
1.882
2.751
- 3.291
-3.056 - 1.409
-305
4.125
18.708
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening
Grondslagen jaarrekening Algemeen De geformuleerde grondslagen hebben betrekking op de jaarrekening als geheel en daarmee tevens op de geconsolideerde jaarrekening die daarvan een onderdeel vormt. Binnen de materiële vaste activa heeft een reclassificatie plaatsgevonden van de verbouwingskosten. De verbouwingskosten worden met ingang van 2004 gepresenteerd als separate component binnen de materiële vaste activa. De verbouwingen worden afgeschreven over de resterende looptijd van de huurovereenkomsten van de panden waarbinnen de verbouwingen hebben plaatsgevonden. De grondslagen zijn in vergelijking met het voorgaande jaar verder ongewijzigd.
Grondslagen voor consolidatie In de consolidatie zijn opgenomen Ordina N.V. en alle deelnemingen waarin direct of middelijk voor meer dan 50% wordt deelgenomen, en waarin Ordina N.V. de beslissende zeggenschap kan
64
uitoefenen. De namen en vestigingsplaatsen van de voornaamste deelnemingen zijn vermeld op pagina 87 van dit jaarverslag. De nieuw verworven deelnemingen worden in de consolidatie opgenomen vanaf het tijdstip dat Ordina N.V. tot de resultaten van die ondernemingen gerechtigd is en de beslissende zeggenschap kan uitoefenen. Goodwill wordt bepaald op basis van de bij de verwerving van deelnemingen betaalde som boven de reële waarde van de activa en passiva per verkrijgingsdatum, waarbij deze reële waarde van de activa en passiva is bepaald volgens de grondslagen die gelden voor Ordina N.V. Intercompany balansverhoudingen en transacties zijn bij de consolidatie geëlimineerd. Ten aanzien van de vennootschappelijke winst- en verliesrekening van Ordina N.V. is gebruik gemaakt van de vrijstelling ingevolge artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW.
Grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling Algemeen Deze grondslagen zijn van toepassing op de balans en winst- en verliesrekening van alle in de consolidatie opgenomen groepsmaatschappijen. Tenzij anders vermeld, zijn activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Immateriële vaste activa Goodwill die voortkomt uit acquisities wordt gewaardeerd op de historische kostprijs verminderd met afschrijvingen of tegen de bedrijfs(markt)waarde als deze duurzaam lager is. Afschrijvingen worden berekend volgens de lineaire methode op basis van de verwachte levensduur met een maximum van 20 jaar. De bedrijfs(markt)waarde van de goodwill wordt bepaald op basis van de contante waarde van de verwachte kasstromen. Indien de bedrijfs(markt)waarde lager is dan de boekwaarde wordt het verschil als duurzame waardevermindering ten laste van het resultaat gebracht. Software en overige immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met lineaire afschrijvingen gebaseerd op de verwachte economische levensduur of tegen de bedrijfs(markt)waarde indien deze duurzaam lager is.
Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met lineaire afschrijvingen gebaseerd op de verwachte economische levensduur of tegen de bedrijfs(markt)waarde indien deze duurzaam lager is. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen.
Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen voor de nominale waarde onder aftrek van de nodig geachte voorziening voor oninbaarheid.
Voorzieningen De voorzieningen houden onder meer verband met backserviceverplichtingen uit hoofde van pensioentoezeggingen. Deze verplichtingen zijn gewaardeerd tegen de contante waarde van de inhaalpremies. De overige voorzieningen hebben betrekking op de leegstand van panden in eigen beheer alsmede lopende garantie- en projectvoorzieningen. De voorziening ter zake de leegstand van panden heeft betrekking op toekomstige huurlasten voor de periode waarover naar verwachting geen gebruik gemaakt wordt van deze gebouwen. De voorziening ter zake garantie- en projectvoorzieningen heeft betrekking op geschatte nog te verrichten werkzaamheden betreffende projecten, welke ingevolge de grondslagen van de jaarrekening ten laste van het boekjaar zijn gebracht.
Netto-omzet Onder netto-omzet wordt verstaan de opbrengst exclusief omzetbelasting van de in het verslagjaar voor derden verrichte diensten en aan derden geleverde goederen.
Jaarverslag 2004
65
Jaarrekening
Bedrijfslasten De met de exploitatie verband houdende kosten die ten grondslag liggen aan de netto-omzet, worden als bedrijfslasten verantwoord. De afschrijvingen op materiële vaste activa worden bepaald op basis van vaste percentages per onderscheidend activum van de aanschaffingswaarde, op basis van de verwachte economische levensduur.
Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend op grond van het geldend belastingtarief, waarbij rekening wordt gehouden met vrijgestelde winstbestanddelen en niet aftrekbare bedragen. Latente belastingvorderingen en –verplichtingen veroorzaakt door tijdelijke verschillen tussen de fiscale en de commerciële waardering van activa en passiva, worden berekend op basis van de geldende tarieven voor de vennootschapsbelasting. Rechten op verliescompensatie worden als latente belastingvorderingen geactiveerd voor zover het waarschijnlijk is dat verrekening kan plaatsvinden met in de komende jaren te betalen belastingen. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen met dezelfde
66
looptijd en bij dezelfde fiscale entiteit worden gesaldeerd op de balans, voor zover een wettelijk recht tot salderen bestaat.
Grondslagen voor het overzicht van kasstromen Het overzicht van kasstromen is opgesteld door toepassing van de indirecte methode. Ontvangsten en betalingen met betrekking tot rente en winstbelastingen worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De bedragen ter zake de verwerving van nieuwe groepsmaatschappijen worden, voor zover betaald met liquide middelen, opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten. De bij nieuwe groepsmaatschappijen aanwezige liquide middelen worden bij verwerving verwerkt onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde balans (in duizenden euro’s, tenzij anders aangegeven)
1
Immateriële vaste activa Het volgende overzicht geeft het verloop weer van de onder deze balanspost opgenomen activa gedurende 2004: Goodwill
Overig
Totaal
Totaal aanschaffingswaarde
46.244
–
46.244
Totaal afschrijvingen
- 8.261
–
- 8.261
Boekwaarde
37.983
–
37.983
Investeringen
26.578
3.478
30.056
Afschrijvingen
- 3.019
- 134
- 3.153
Saldo mutaties
23.559
3.344
26.903
Stand per 1 januari 2004
Mutaties in boekwaarde
Stand per 31 december 2004 Totaal aanschaffingswaarde Totaal afschrijvingen Boekwaarde
72.822
3.478
76.300
- 11.280
- 134
- 11.414
61.542
3.344
64.886
De investeringen in goodwill hebben betrekking op de verwerving van TVW Group B.V. en Innovity B.V. De overige investeringen hebben betrekking op software en intellectuele eigendomsrechten ter zake software en (de inrichting daarvan naar) bedrijfsprocessen welke verband houden met de outsourcing van de backoffice activiteiten van Staalbankiers. Afschrijving van software vindt plaats in 3 jaar met ingang van het moment van ingebruikname. Afschrijving van de intellectuele eigendomsrechten vindt plaats over de looptijd van de betreffende overeenkomst, zijnde 7 jaar.
Jaarverslag 2004
67
Jaarrekening
2
Materiële vaste activa Het volgende overzicht geeft het verloop weer van de onder deze balanspost opgenomen activa gedurende 2004: Apparatuur
Inventaris
Verbouwingen
Stand per 1 januari 2004 Totaal aanschaffingswaarde
Totaal
27.806
9.593
–
37.399
- 22.452
- 4.414
–
- 26.866
5.354
5.179
–
10.533
Reclassificatie
240
- 2.204
1.964
–
Investeringen
4.882
225
6.581
11.688
Totaal afschrijvingen Boekwaarde Mutaties in boekwaarde
Nieuwe groepsmaatschappijen
68
Afschrijvingen Desinvesteringen Saldo mutaties
372
61
17
450
- 4.692
- 705
- 1.552
- 6.949
- 151
- 21
–
- 172
651
- 2.644
7.010
5.017
33.933
4.194
9.030
47.157
- 27.928
- 1.659
- 2.020
- 31.607
6.005
2.535
7.010
15.550
Stand per 31 december 2004 Totaal aanschaffingswaarde Totaal afschrijvingen Boekwaarde
De jaarlijkse afschrijvingspercentages variëren voor apparatuur tussen de 25 en 33 1/3 en voor inventaris tussen de 20 en 33 1/3. De investeringen in verbouwing hebben onder meer betrekking op de overname van de inrichting en technische infrastructuur van het nieuwe, centrale kantoorgebouw dat Ordina eind december 2003 heeft gehuurd. Verbouwingen worden afgeschreven over de resterende looptijd van de huurovereenkomsten van de betreffende gebouwen. Deze resterende looptijden variëren tussen de 2 en 9 jaar. De actuele waarde van de materiële vaste activa wijkt niet significant af van de boekwaarde.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
3
Vorderingen Handelsdebiteuren Overige vorderingen
2004
2003
83.895
62.669
1.588
1.094
Overlopende activa
11.712
4.170
Belastingen
10.891
5.539
1.702
2.609
109.788
76.081
Latente belastingvorderingen
De post overlopende activa betreft onder meer nog te factureren bedragen, vooruitbetaalde kosten en nog te ontvangen bedragen. De latente belastingvorderingen betreft de gewaardeerde rechten op verliescompensatie. Waardering vindt plaats van de compensabele verliezen die naar verwachting binnen 5 jaar worden gecompenseerd (totaal ultimo 2004: € 5,4 miljoen, ultimo 2003: € 7,6 miljoen) tegen het nominale tarief zoals dit met ingang van 2005 van toepassing is. Het totaal van de beschikbare compensabele verliezen bedraagt ultimo 2004 circa € 21,2 miljoen (ultimo 2003: circa € 23,1 miljoen). Van de overige vorderingen heeft een bedrag van circa € 0,5 miljoen (ultimo 2003: circa € 0,5 miljoen) een looptijd langer dan een jaar.
4
Liquide middelen De onder dit hoofd opgenomen saldi staan ter vrije beschikking. De kredietfaciliteit in rekening-courant bedraagt € 75 miljoen (ultimo 2003: € 75 miljoen). Ter zake van de kredietverlening heeft het merendeel van de groepsmaatschappijen zich onderling verbonden.
5
Eigen vermogen Voor de samenstelling van het eigen vermogen en het verloop van de afzonderlijke componenten wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke balans.
Jaarverslag 2004
69
Jaarrekening
6
Voorzieningen Het volgende overzicht geeft het verloop weer van de onder deze balanspost opgenomen voorzieningen gedurende 2004: Backservice
Overig
Totaal
951
3.100
4.051
–
929
929
Stand per 1 januari 2004 Toevoeging ten laste van het resultaat
–
–
–
- 209
- 1.746
- 1.955
742
2.283
3.025
Onttrekking ten gunste van het resultaat Aangewend Stand per 31 december 2004
70
De backserviceverplichtingen inzake pensioenrechten houden verband met pensioenregelingen waarbij in toekomstige jaren het bedrag van de backservice wordt voldaan door middel van inhaalpremies. De verplichting is gewaardeerd tegen de contante waarde van de inhaalpremies, berekend op basis van de evenredige deelmethode tegen een rentevoet van 4,0% (2003: 4,0%). De overige voorzieningen hebben betrekking op de leegstand van panden in eigen beheer alsmede lopende garantie- en projectvoorzieningen. De voorziening ter zake de leegstand van panden heeft betrekking op toekomstige huurlasten voor de periode waarover naar verwachting geen gebruik gemaakt wordt van deze gebouwen. De voorziening ter zake garantie- en projectvoorzieningen heeft betrekking op nog te verrichten werkzaamheden betreffende projecten, welke ingevolge de grondslagen van de jaarrekening ten laste van het boekjaar zijn gebracht. De voorzieningen hebben voor circa € 1,3 miljoen (2003: circa € 2,8 miljoen) een looptijd langer dan een jaar.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
7
Kortlopende schulden
2004
2003
Handelscrediteuren
19.456
14.532
Belastingen en premies sociale verzekeringen
11.476
8.163
Te betalen pensioenpremies Overige schulden Overlopende passiva
69
217
8.645
2.254
53.204
33.377
92.850
58.543
De post overige schulden betreft onder meer nabetalingsverplichtingen uit hoofde van acquisities. De overlopende passiva betreffen onder meer vooruitgefactureerde bedragen, verplichtingen ter zake vakantiegeld, vakantiedagen, bonussen en eindejaarsuitkeringen en andere personeelskosten, alsmede diverse te betalen posten, die ingevolge de grondslagen voor de resultaatbepaling ten laste van het boekjaar worden gebracht.
Overige financiële verplichtingen De vennootschap en haar deelnemingen hebben in totaal voor een bedrag van circa € 4,2 miljoen (2003: circa € 4,1 miljoen) aan garanties verstrekt. Deze garanties hebben voornamelijk betrekking op huurverplichtingen. Aan medewerkers ter beschikking gestelde auto’s worden in het algemeen verkregen op basis van operational lease met een contractduur van 36 tot 48 maanden. De vennootschap en haar deelnemingen hebben in dit kader in totaal voor een bedrag van circa € 15,9 miljoen (2003: € 13,2 miljoen) aan leaseverplichtingen met een looptijd van minder dan een jaar. De vennootschap en haar deelnemingen hebben in totaal voor een bedrag van circa € 7,4 miljoen (2003: € 8,1 miljoen) aan huurverplichtingen met een looptijd van minder dan een jaar. De vennootschap en haar deelnemingen hebben in totaal voor een bedrag van circa € 5,5 miljoen (2003: circa € 5,6 miljoen) aan leaseverplichtingen ter zake hard- en software met een looptijd van minder dan een jaar.
Jaarverslag 2004
71
Jaarrekening
De overige financiële verplichtingen zijn als volgt
Auto’s
Hard- en software
Huur
Looptijden minder dan een jaar
15.907
5.484
7.415
Looptijden tussen twee en vijf jaar
21.572
4.782
24.082
–
–
21.741
37.479
10.266
53.238
naar looptijd te specificeren:
Looptijden langer dan vijf jaar
In het kader van de outsourcingsovereenkomst tussen Ordina en Staalbankiers hebben partijen, mede ingevolge de door toezichthouders opgestelde regelgeving, nadere afspraken gemaakt ter zake de continuïteit van de dienstverlening richting Staalbankiers. Indien op enig moment sprake zou zijn van een ernstig risico van discontinuïteit van de dienstverlening, heeft Staalbankiers de
72
mogelijkheid maatregelen te vorderen op grond waarvan continuïteit kan worden verkregen. Deze maatregelen zien op het door Ordina tijdelijk ter beschikking stellen van hard- en software onder nader overeen te komen condities. De vennootschap heeft zich op grond van artikel 403 Titel 9 Boek 2 BW aansprakelijk gesteld voor de uit rechtshandelingen voortvloeiende verplichtingen van het merendeel van de binnenlandse groepsmaatschappijen. De daartoe strekkende verklaringen zijn gedeponeerd ten kantore van het Handelsregister waar de betreffende rechtspersonen statutair zijn gevestigd. Voor een overzicht van de betreffende groepsmaatschappijen wordt verwezen naar pagina 87. De vennootschap en de meeste Nederlandse groepsmaatschappijen vormen een of meerdere fiscale eenheden voor de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (in duizenden euro’s, tenzij anders aangegeven)
8
Netto-omzet De netto-omzet bedraagt € 383,4 miljoen (2003: € 345,4 miljoen). Voor een verdeling van de omzet wordt verwezen naar pagina 25 en 29 van het directieverslag. 2004
2003
379.053
345.398
4.393
–
383.446
345.398
357.320
327.513
26.126
17.885
383.446
345.398
2004
2003
175.201
160.558
20.514
15.845
9.839
7.926
46.904
42.582
252.458
226.911
Omzetverdeling ICT-dienstverlening Business Process Outsourcing
Geografische omzetverdeling Nederland Overig
9
Personeelskosten Salarissen Sociale lasten Pensioenkosten Overige personeelskosten
Onder de overige personeelskosten zijn onder meer opgenomen autokosten, reis- en verblijfkosten en studiekosten. De gemiddelde personeelsbezetting op basis van fte’s over het jaar 2004 bedroeg 3.437 (2003: 3.415). Ultimo 2004 zijn er op basis van fte’s 3.612 medewerkers (ultimo 2003: 3.195 medewerkers) werkzaam bij de Ordina Groep. Het aantal medewerkers op basis van fte’s dat werkzaam is bij een buitenlandse groepsmaatschappij bedraagt ultimo 2004 233 (ultimo 2003: 165 medewerkers).
Jaarverslag 2004
73
Jaarrekening
Beloning statutaire directie / leden van de Raad van Bestuur Beloningsbeleid Voor een toelichting op het beloningsbeleid aangaande de leden van de Raad van Bestuur wordt verwezen naar het Verslag van de Raad van Commissarissen dat is opgenomen op pagina 16 van dit jaarverslag.
Beloning over het jaar 2004 Inzake de beloning van de Raad van Bestuur zijn de volgende bedragen in het resultaat van 2004, respectievelijk 2003 begrepen: 2004
2003
243
224
Variabele beloning / korte termijn component
191
50
Variabele beloning / lange termijn component
129
R. Kasteel Salaris
Pensioenkosten
– *
40
47
74 603
321 *
Salaris
212
194
Variabele beloning / korte termijn component
184
50
Variabele beloning / lange termijn component
111
J.H. den Hartog
Pensioenkosten
Totaal
– *
44
8
551
252 *
1.154
573
Voor een toelichting op het aandelen- en optiebezit van de leden van de Raad van Bestuur wordt verwezen naar de pagina’s 84 en 85. Ten behoeve van de leden van de Raad van Bestuur zijn leningen, voorschotten noch garanties verstrekt. * In het kader van de lange termijn variabele beloningscomponent over 2003 werden aan de heren Kasteel en Den Hartog in maart 2004 40.000 respectievelijk 35.000 opties op aandelen Ordina N.V. verstrekt. Onder de Nederlandse jaarverslaggevingsregels worden terzake geen lasten verantwoord. Onder toepassing van IFRS zouden deze opties een last van respectievelijk circa € 127.000 en circa € 111.000 betekenen.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Beloning van de Raad van Commissarissen In 2004 bedroeg de beloning van de Raad van Commissarissen € 93.000. In de onderstaande tabel zijn de beloningen van de individuele leden van de Raad van Commissarissen weergegeven:
Bezoldiging
2004
2003
C.J. de Swart
25
15
–
9
8
23
23
23
A. Wateler A. Baar E.P. de Boer R.J. van de Kraats
14
–
C.A.Th. Takkenberg
23
23
93
93
75 De bezoldiging van de Raad van Commissarissen is niet afhankelijk van het resultaat van de vennootschap. Ten behoeve van de leden van de Raad van Commissarissen zijn leningen, voorschotten noch garanties verstrekt.
10
Overige bedrijfskosten De overige bedrijfskosten zijn als volgt te specificeren:
Huisvestingskosten Marketing- en verkoopkosten Overige kosten
2004
2003
12.960
13.199
5.756
4.548
12.144
18.666
30.860
36.413
De overige kosten betreffen onder meer kosten van informatiemanagement en automatisering, verzekeringen, accountants- en advieskosten en overige kosten. Onder de overige kosten over het verslagjaar 2003 zijn tevens reorganisatiekosten verantwoord ten bedrage van € 7,5 miljoen.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
11
Belastingen over het resultaat uit gewone bedrijfsvoering Belastingen over het resultaat bedragen € 7,3 miljoen (2003: negatief: € 5,4 miljoen). De procentuele belastingdruk bedraagt 28,8% (2003: negatief: 50,9%) en is als volgt opgebouwd:
Nominale belastingdruk Niet gecompenseerde verliezen Gecompenseerde verliezen Tariefsverschillen buitenland Incidentele posten Hogere waardering latente belastingvorderingen
76
Effectieve belastingdruk
2004
2003
34,5
34,5
0,3
21,7
- 3,9
- 3,5
0,3
1,0
- 2,4
- 80,1
–
- 24,5
28,8
- 50,9
De effectieve belastingdruk is berekend op basis van het resultaat exclusief afschrijving op en duurzame waardevermindering van goodwill. De niet gecompenseerde verliezen hebben betrekking op resultaten van deelnemingen die in het boekjaar niet voor compensatie in aanmerking komen. De gecompenseerde verliezen hebben betrekking op resultaten van deelnemingen die voor compensatie in aanmerking komen en waarvoor ten aanzien van deze compensatie geen actieve latentie is gevormd. Onder de incidentele posten is tevens opgenomen de herwaardering van de actieve latentie ter zake aanwezige rechten op verliescompensatie ingevolge de aanpassing per 1 januari 2005 van het nominale belastingtarief van 34,5% naar 31,5%. De stijging van de effectieve belastingdruk over 2004 ten opzichte van 2003 wordt met name veroorzaakt door de eenmalige bate en de hogere waardering van de actieve latentie ingevolge aanwezige rechten op verliescompensatie zoals deze in 2003 in de jaarrekening is verwerkt.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Gesegmenteerde informatie (in duizenden euro’s)
Ordina onderkent binnen haar dienstverlening de segmenten ICT dienstverlening en Business Process Outsourcing. Deze splitsing is van toepassing als gevolg van de verwerving van de backoffice activiteiten van Staalbankiers. De te onderkennen segmenten zijn ingegeven door het feit dat de activiteiten binnen Business Process Outsourcing een specifieke doelgroep, alsmede een afwijkend businessmodel en risicoprofiel kennen. Tevens sluit deze segmentatie aan bij de interne organisatiestructuur, besturing en rapportage. Gezien het feit dat met ingang van het verslagjaar 2004 voor het eerst sprake is van separaat te onderkennen segmenten zijn geen vergelijkende gegevens over 2003 opgenomen. De operationele informatie per segment over 2004 luidt als volgt:
2004
Netto-omzet Interne leveringen
ICT-Dienstverlening
Business Process Outsourcing
Totaal
379.053
4.393
383.446
–
–
–
77 Totaal
Afschrijvingen op immateriële vaste activa
379.053
4.393
383.446
3.034
119
3.153
6.809
140
6.949
Bedrijfsresultaat (EBITA)
25.585
34
25.619
Immateriële vaste activa
62.450
2.436
64.886
Materiële vaste activa
14.630
920
15.550
Investeringen in immateriële vaste activa
27.501
2.555
30.056
Afschrijvingen op materiële vaste activa
10.628
1.060
11.688
Vorderingen
108.750
1.038
109.788
Totale activa
218.460
5.916
224.376
91.869
4.006
95.875
Investeringen in materiële vaste activa
Totale schulden en voorzieningen
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Vennootschappelijke balans per 31 december 2004 Ordina N.V. (voor winstverdeling, in duizenden euro’s) 31 december 2004
31 december 2003
Activa Vaste activa Immateriële vaste activa
12
36.298
Financiële vaste activa
13
76.630
18.564 53.815 112.928
72.379
Vlottende activa Vorderingen
14
Liquide middelen
11.152
6.636
8.318
Totaal
13.328 19.470
19.964
132.398
92.343
78 Passiva Eigen vermogen
15
Gestort en opgevraagd kapitaal
3.678
3.411
Agioreserve
42.762
40.908
Overige reserves
67.179
37.197
Resultaat boekjaar
14.882
Kortlopende schulden Totaal
Jaarverslag 2004
16
10.522 128.501
92.038
3.897
305
132.398
92.343
Jaarrekening
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2004 Ordina N.V. (in duizenden euro’s) 2004
Resultaat deelnemingen Overige resultaten
2003
13.694
7.428
1.188
3.094
14.882
10.522
79
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Toelichting op de vennootschappelijke balans (in duizenden euro’s, tenzij anders aangegeven)
Aangezien de waarderingsgrondslagen gelijk zijn aan de waarderingsgrondslagen van de geconsolideerde jaarrekening, kan in deze toelichting in belangrijke mate worden volstaan met een verwijzing naar de geconsolideerde jaarrekening.
12
Immateriële vaste activa Het volgende overzicht geeft het verloop weer van de onder deze balanspost opgenomen activa gedurende 2004: Goodwill Stand per 1 januari 2004 Totaal aanschaffingswaarde
21.216
Totaal afschrijvingen
- 2.652
Boekwaarde
18.564
80 Mutaties in boekwaarde Investeringen
19.479
Afschrijvingen
- 1.745
Saldo mutaties
17.734
Stand per 31 december 2004 Totaal aanschaffingswaarde
40.695
Totaal afschrijvingen
- 4.397
Boekwaarde
36.298
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
13
Financiële vaste activa De deelnemingen worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde van de betreffende vennootschappen, waarbij rekening wordt gehouden met op de deelnemingen te vorderen bedragen. De waarde van de activa en passiva zijn conform de grondslagen van deze jaarrekening vastgesteld. Voor een overzicht van de voornaamste deelnemingen wordt verwezen naar pagina 87 van dit jaarverslag. Het verloop van de financiële vaste activa in 2004 is: Stand per 1 januari
53.815
Resultaat deelnemingen
13.694
Acquisitie deelnemingen
3.913
Saldo mutaties vorderingen op en schulden aan deelnemingen
81
5.208 22.815
Stand per 31 december
14
Vorderingen
76.630
2004
2003
Belastingen en premies sociale verzekeringen
9.450
4.027
Latente belastingvorderingen
1.702
2.609
11.152
6.636
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
15
Eigen vermogen Het verloop van het eigen vermogen over de jaren 2003 en 2004 is als volgt: Geplaatst kapitaal
Agioreserve
Overige reserves
Resultaat boekjaar
Totaal
3.348
39.929
20.473
18.071
81.821
Emissie bij verwerving deelnemingen
48
1.709
–
–
1.757
Emissie ingevolge optie-uitoefeningen
Saldo 1 januari 2003
15
979
–
–
994
Nettowinst boekjaar
–
–
–
10.522
10.522
Onverdeelde winst vorig boekjaar
–
–
15.015
- 15.015
–
Dividenduitkering vorig boekjaar
–
–
–
- 3.056
- 3.056
–
- 1.709
1.709
–
–
3.411
40.908
37.197
10.522
92.038
Geplaatst kapitaal
Agioreserve
Overige reserves
Resultaat boekjaar
Totaal
3.411
40.908
37.197
10.522
92.038
239
22.751
–
–
22.990
Overboeking agioreserve
82
naar overige reserves Totaal
Saldo per 1 januari 2004 Emissie bij verwerving deelnemingen Emissie ingevolge optie-uitoefeningen
28
1.854
–
–
1.882
Nettowinst boekjaar
–
–
–
14.882
14.882
Onverdeelde winst vorig boekjaar
–
–
7.231
- 7.231
–
Dividenduitkering vorig boekjaar
–
–
–
- 3.291
- 3.291
–
- 22.751
22.751
–
–
3.678
42.762
67.179
14.882
128.501
Overboeking agioreserve naar overige reserves Saldo 31 december 2004
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Gestort en opgevraagd kapitaal Het maatschappelijk kapitaal bestaat ultimo 2004 uit 89.999.995 aandelen van € 0,10 nominaal en 1 prioriteitsaandeel van € 0,50, verdeeld in: • prioriteitsaandelen
1
• preferente aandelen
17.999.995
• gewone aandelen
72.000.000
waarvan zijn volgestort 1 prioriteitsaandeel en 36.778.282 gewone aandelen (2003: 1 prioriteitsaandeel en 34.109.329 gewone aandelen).
Optieregelingen In de jaren 1999 tot en met 2002, alsmede in 2004 zijn jaarlijks optierechten toegekend aan directie, management en medewerkers. De opties hebben een looptijd van 5 jaar, behoudens de opties die zijn toegekend ingevolge de optieregeling die optiehouders in 2002 is aangeboden. Van deze optie-
83
rechten bedraagt de totale looptijd van het ultimo 2004 nog lopende optieplan 3,5 jaar. De optie-uitoefenkoers is minimaal gelijk aan de slotkoers van het aandeel Ordina N.V. op de dag voorafgaand aan de datum van toekenning. Binnen de optieplannen is een terugbetalingsregeling opgenomen, op grond waarvan bij uitdiensttreding binnen 3 jaar na toekenning een deel van het bij uitoefening van de optierechten genoten voordeel dient te worden terugbetaald. De optierechten die in 2004 zijn toegekend aan directie, management en medewerkers betreffen in alle gevallen optierechten met zogenaamde uitgestelde heffing. Dit betekent dat loonheffing is verschuldigd bij uitoefening over het alsdan behaalde voordeel. Ultimo 2004 zijn voor de uitoefening van optierechten geen aandelen ingekocht door de vennootschap. Het aantal gewone aandelen binnen het maatschappelijk kapitaal van Ordina N.V. is toereikend om toekomstige emissies ingevolge uitoefening van uitstaande optierechten mogelijk te maken. Ingevolge de lopende optieplannen staan ultimo 2004 ruim 2,3 miljoen optierechten uit. Gedurende het boekjaar zijn 291.601 optierechten uitgeoefend tegen een gemiddelde optie-uitoefenkoers van € 6,74. Voor ruim 1,1 miljoen van de ultimo boekjaar uitstaande optierechten geldt dat de optieuitoefenkoers lager is dan de slotkoers van het aandeel Ordina N.V. per 31 december 2004 ad € 9,23. Ultimo 2004 zijn circa 12.000 opties uitgeoefend ter zake waarvan de uitlevering van aandelen Ordina N.V. begin 2005 heeft plaatsgevonden. Deze emissie zal in de jaarrekening 2005 worden verwerkt.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Onderstaand wordt een overzicht gegeven terzake het verloop van het totaal aantal uitstaande optierechten.
Optieregeling
Aantal toegekend
Aantal uitgeoefend
Aantal vervallen
Aantal nog openstaand
Gem. optieuitoefenkoers
Looptijd
Optieregeling 1999
750.000
4.376
745.624
–
31,56
5 jaar
Optieregeling 2000
816.885
420
733.509
82.956
35,79
5 jaar
Optieregeling 2001
981.582
–
248.931
732.651
19,52
5 jaar
Optieregeling 2002
295.000
–
75.000
220.000
13,85
5 jaar
Optieregeling 2002
500.000
57.704
53.109
389.187
6,73
5 jaar
Optieregeling 2002
287.432
220.325
67.107
–
6,73
2,5 jaar
Optieregeling 2002
388.000
78.102
44.987
264.911
6,73
3,5 jaar
Optieregeling 2004
175.000
–
20.000
155.000
10,24
5 jaar
Optieregeling 2004
447.242
2.200
1.350
443.692
8,68
5 jaar
Optieregeling 2004
41.870
–
–
41.870
8,20
5 jaar
2.330.267
84
Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de optierechten die worden gehouden door de leden van de Raad van Bestuur. Aan de Raad van Commissarissen zijn geen optierechten op aandelen Ordina N.V. toegekend.
R. Kasteel
Aantal toegekend
Aantal uitgeoefend
Aantal vervallen
Aantal nog openstaand
Optie-uitoefenkoers
Vervaldatum
8.221
-
8.221
-
6,73
31-dec-04
R. Kasteel
10.500
-
-
10.500
6,73
31-dec-05
R. Kasteel
19.54 3
-
-
19.54 3
20,95
07-jun-06
R. Kasteel
45.000
-
-
45.000
13,85
12-mrt-07
R. Kasteel
40.000
-
-
40.000
10,24
12-mrt-09
115.043 J.H. den Hartog
18.000
-
18.000
-
6,73
31-dec-04
J.H. den Hartog
14.000
-
-
14.000
6,73
31-dec-05
J.H. den Hartog
19.54 3
-
-
19.54 3
20,95
07-jun-06
J.H. den Hartog
45.000
-
-
45.000
13,85
12-mrt-07
J.H. den Hartog
35.000
-
-
35.000
10,24
12-mrt-09
113.543
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Aandelenbezit leden Raad van Bestuur en leden Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Bestuur bezitten ultimo 2004 153.684 aandelen Ordina N.V. (ultimo 2003: 153.684 aandelen). De verdeling over de leden van de Raad van Bestuur luidt als volgt:
R. Kasteel J.H. den Hartog
2004
2003
135.399
135.399
18.285
18.285
153.684
153.684
De leden van de Raad van Commissarissen bezitten ultimo 2004 124.761 aandelen Ordina N.V. (ultimo 2003: 124.761 aandelen). De verdeling over de leden van de Raad van Commissarissen luidt als volgt:
C.J. de Swart
2004
2003
–
–
124.761
124.761
R.J. van de Kraats
–
–
C.A.Th. Takkenberg
–
–
124.761
124.761
E.P. de Boer
Jaarverslag 2004
85
Jaarrekening
16
Kortlopende schulden
2004
2003
Overige schulden en overlopende passiva
3.897
305
3.897
305
Nieuwegein, 28 februari 2005 Raad van Commissarissen Mr. C.J. de Swart, voorzitter E.P. de Boer
86
R.J. van de Kraats RA Prof. dr. ir. C.A.Th. Takkenberg Raad van Bestuur Drs. R. Kasteel, CEO Mr. J.H. den Hartog, CFO
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Voornaamste deelnemingen
Vestigingsplaats
Deelname in % 2004
Ordina Holding B.V. *
Nieuwegein
100
Ordina Nederland B.V. *
Nieuwegein
100
Ordina Finance B.V. *
Amsterdam
100
Ordina Public B.V. *
Nieuwegein
100
Ordina Trade, Transport & Industry B.V.
Nieuwegein
100
Ordina Energy, Telecom & Media B.V. *
Nieuwegein
100
Ordina System Integration & Development B.V. *
Amsterdam
100
Ordina Enterprise Solutions B.V.
Nieuwegein
100
Ordina Technical Automation B.V. *
Nieuwegein
100
Ordina Infrastructure Solutions B.V. *
Nieuwegein
100
Ordina Data Services B.V. *
Zeist
100
Ordina Desktop Solutions B.V. *
Zeist
100
Ordina Application Management B.V. *
Nieuwegein
100
Ordina Business Process Outsourcing B.V.
Zoetermeer
100
The Vision Web Nederland B.V.
Delft
100
FiNext B.V.
Delft
100
Innovity B.V.
Houten
100
Rijnconsult B.V. *
Houten
100
Ormit B.V. *
De Bilt
100
Integer Noord Nederland B.V. *
Wormerveer
100
Integer Zuid Nederland B.V. *
Tilburg
100
Ordina België N.V.
Schelle (België)
100
Ordina Denkart N.V.
Schelle (België)
100
The Vision Web Belgium N.V.
Leuven (België))
100
Ormit België N.V.
Brussel (België)
100
Voor de met een * aangegeven deelnemingen is een hoofdelijke aansprakelijkstelling (ex. Artikel 403 Titel 9 Boek 2 BW) afgegeven. Aan deze vennootschappen is toestemming verleend hun jaarrekening niet overeenkomstig de voorschriften van deze titel in te richten.
Jaarverslag 2004
87
Jaarrekening
Overige gegevens
Accountantsverklaring Opdracht Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2004 (op pagina 61 tot en met 87) van Ordina N.V., statutair gevestigd te Utrecht, gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van Ordina N.V. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.
Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en toelichtingen in de jaarrekening.
88
Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die het bestuur van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel.
Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2004 en van het resultaat over 2004 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW.
Utrecht, 28 februari 2005 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Statutaire bepalingen Statutaire bepaling omtrent de prioriteit De Stichting Prioriteit Ordina Groep, waarin het door de vennootschap uitgegeven prioriteitsaandeel is ondergebracht, heeft zich ten doel gesteld een goed bestuur in de vennootschap te bevorderen. De prioriteit is, als daartoe door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aangewezen orgaan, bevoegd tot uitgifte van aandelen en het beperken of uitsluiten van voorkeursrechten, terwijl een besluit tot vermindering van het geplaatste kapitaal slechts op voorstel van de prioriteit kan worden genomen en een besluit van de directie tot een voorstel tot statutenwijziging of ontbinding van de vennootschap de goedkeuring van de prioriteit behoeft. De prioriteit stelt tevens het aantal statutaire directeuren en commissarissen vast. Het stichtingsbestuur bestaat uit Mr. C.J. de Swart, E.P. de Boer en Drs. R. Kasteel. Naar het gezamenlijk oordeel van de Raad van Bestuur van Ordina N.V. en de bestuurders van de Stichting Prioriteit Ordina Groep is de stichting onafhankelijk van Ordina N.V, een en ander als bedoeld in Bijlage X bij het Fondsenreglement van de Amsterdam Exchanges.
89 Statutaire bepalingen omtrent de winstbestemming Indien uit een door de Raad van Commissarissen vastgestelde en door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders goedgekeurde jaarrekening blijkt dat er over het verslagjaar winst is gemaakt, zal de Algemene Vergadering de bestemming van de winst bepalen. Op preferente aandelen kan niet meer dividend worden uitgekeerd dan de wettelijke rente op het moment waarop het dividend wordt vastgesteld.
Voorgenomen statutenwijziging In verband met een wijziging van het structuurregime zal aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders een statutenwijziging dienaangaande worden voorgesteld.
Bestemming van de winst In afwachting van de definitieve vaststelling van het dividend over het boekjaar 2004, is de volledige nettowinst ad € 14.881.593 gepresenteerd als separate component binnen het eigen vermogen. De definitieve vaststelling van het dividend over het boekjaar zal plaatsvinden tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, welke zal worden gehouden op 11 mei 2005.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Informatie over het aandeel Ordina N.V.
Kapitaal en aandelen Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 9.000.000, verdeeld in € 7.200.000 gewone aandelen, € 1.799.999,50 preferente aandelen en € 0,50 prioriteitsaandeel. Geplaatst en volgestort zijn 1 prioriteitsaandeel en 36.778.282 gewone aandelen. De preferente aandelen zijn niet geplaatst. De gewone aandelen zijn genoteerd aan de effectenbeurs Euronext.
Euronext indices Ordina is opgenomen in de beursindex Next 150 van Euronext. Tevens zal Ordina worden opgenomen in de Amsterdam Small Cap Index (AscX) van Euronext, welke index in maart 2005 zal worden geïntroduceerd.
Wet Melding Zeggenschap
90
In het kader van de Wet Melding Zeggenschap in ter beurze genoteerde vennootschappen zijn de volgende meldingen door de vennootschap ontvangen: Aandeelhoudersbelang 5 – 10%: ING Groep Fortis Utrecht N.V.
Jaarverslag 2004
Jaarrekening
Koersverloop in euro’s 25 20 15 10 5 0 2002
2003
2004
Belangrijke data 11 mei 2005
Aandeelhoudersvergadering
13 mei 2005
Notering ex-dividend
20 mei 2005
Dividendbetaling
23 augustus 2005
Publicatie halfjaarcijfers
7 maart 2006
Publicatie jaarcijfers 2005
11 mei 2006
Aandeelhoudersvergadering
22 augustus 2006
Publicatie halfjaarcijfers
91
Jaarverslag 2004
Gericht groeien | Keuzes maken
Kiezen voor grote risico’s nemen |
Onze
92
is kennisgedreven
|
op financiële performance | Goed
| Waardecreatie als constante
voor de lange termijn |
klanten
| Verantwoord
maatschappelijke rol Hoofdstuk 4
Ordina Groep
Scherp sturen en transparant ondernemingsbestuur
| Mensen zien als drijvende kracht
94
Wij willen ons op een bedrijfseconomisch en maatschappelijk verantwoorde wijze verbinden aan het succes van onze opdrachtgevers. Dat doen we met ons kernproduct: kennis.
Ordina Groep
Bestuurlijke structuur De bestuurlijke structuur van Ordina laat zich
Executive Committee
op hoofdlijnen als volgt weergeven.
In het Executive Committee wordt de
Raad van Bestuur en statutaire directie
de samenhang van strategie en beleid
De eindverantwoordelijkheid voor de strategie,
bewaakt en vindt doorvertaling plaats van
de dagelijkse, operationele leiding en besturing
de strategie en het beleid naar de verschil-
van de onderneming en de aansturing van
lende bedrijfsonderdelen. In het Executive
centrale stafafdelingen is in handen van de
Committee hebben naast Ronald Kasteel
leden van de Raad van Bestuur: Ronald Kasteel
(CEO) en Hans den Hartog (CFO) de heren
(CEO) en Hans den Hartog (CFO).
Philip van Blanken, Hans Snijders en
gemeenschappelijke strategie ontwikkeld,
Voor de persoonlijke gegevens van de leden
Eddy Vermeire, allen eindverantwoordelijk
van de Raad van Bestuur en hun onderlinge
lijndirecteur voor enkele bedrijfsonderdelen
taak- en portefeuilleverdeling wordt verwezen
van Ordina, zitting.
naar pagina 19 van dit verslag. Philip van Blanken (1962) is verantwoordelijk
Raad van Commissarissen
voor alle IT-Solutions binnen Ordina.
De Raad van Commissarissen bestaat uit de
Hiervoor was hij verantwoordelijk voor de sector
heren Carlo de Swart (voorzitter), Erry de Boer,
Finance en het onderdeel System Integration &
Robert-Jan van de Kraats en Cees Takkenberg.
Development. Philip werkt sinds 1997 bij
De Raad is primair belast met het houden van
Ordina en was, voordat hij bij Ordina in dienst
toezicht op het bestuur, zowel vanuit strategisch
trad, werkzaam in diverse managementposities
als operationeel perspectief. De samenstelling
bij enkele andere ICT-dienstverleners en in
van de Raad van Commissarissen van Ordina N.V.
de verzekeringsbranche.
is gebaseerd op de daartoe opgestelde profielschets. Belangrijk element uit die profielschets
Hans Snijders (1956) is binnen Ordina ver-
is onder meer dat het commissariaat, gegeven
antwoordelijk voor Business Solutions en
het relatief klein aantal leden, als collectief
Enterprise Solutions. In voorgaande jaren
verantwoordelijk is voor het uitoefenen van
is hij binnen Ordina verantwoordelijk
de toezichthoudende taak. In het verlengde
geweest voor de sector Public en het onder-
hiervan beschikken de leden van de Raad van
deel Infrastructure Solutions. Hans was lid
Commissarissen over één of meer van de
van de hoofddirectie van Relan en directeur
volgende deskundigheids- of ervaringseisen:
bij Relan ICT toen dit bedrijf door Ordina
algemene bestuurlijke ervaring, financiële
werd aangekocht.
expertise en ervaring en/of kennis van de ICT-markt en de ontwikkelingen daarbinnen.
Eddy Vermeire (1952) is verantwoordelijk voor
Voor de persoonlijke gegevens van de leden
de aansturing van het strategische commerciële
van de Raad van Commissarissen wordt ver-
proces, outsourcing en programmamanagement
wezen naar pagina 9 en 10 van dit jaarverslag.
binnen Ordina. Hij was mede-oprichter en CEO van The Vision Web Group. The Vision Web maakt sinds 2004 deel uit van Ordina.
Jaarverslag 2004
95
Ordina Groep
Adviserend lid Raad van Bestuur Tom Rodrigues (1954) is als adviserend lid van de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor het thema maatschappelijk verantwoord ondernemen en voor de partners binnen Ordina. Daarnaast is Tom op commercieel terrein op topniveau actief voor Ordina, waarbij hij zich in het bijzonder richt op de Public-markt. Tot slot werkt Tom regelmatig als topconsultant, dagvoorzitter en moderator bij belangrijke veranderkundige trajecten. Tom is sinds 1990 in het adviesvak werkzaam en werkt sinds 1997 bij Ordina.
Ordina N.V. Ordina Holding B.V.
Finance
Public
TT I
ETM
Business Solutions
Business Solutions
Business Solutions
Business Solutions
Enterprise Solutions System Integration & Development Application Management Technical Automation Infrastructure Solutions
Jaarverslag 2004
BPO
België
Strategisch accountmanagement & programmamanagement
Deelnemingen
96
Ordina Groep
Waar wij voor staan Onze missie
Onze partners
Wij willen bereiken dat opdrachtgevers door
• Wij doen op een loyale en eerlijke
inzet van onze kennis en kunde structureel en aantoonbaar voordeel behalen. Wij verbinden ons op een bedrijfseconomisch en maatschappelijk verantwoorde wijze aan
manier zaken met onze partners. • Wij vullen partnership in door te streven naar een win-win-situatie. • Wij leggen de verantwoordelijkheid
het succes van onze opdrachtgevers met wie
daar waar deze behoort en maken
wij een duurzame relatie aangaan.
hierover heldere afspraken.
97
Onze kernwaarden
Onze medewerkers
• Authentiek
• Wij bieden onze medewerkers een prettige,
• Ondernemend • Betrokken • Betrouwbaar • Respectvol
inspirerende en leerzame werkomgeving. • Wij geven hen alle kansen om zich te ontplooien. • Wij bieden marktconforme beloning die recht doet aan individuele en
Wat wij van elkaar verwachten In de wijze waarop wij acteren jegens onze klanten, onze aandeelhouders, onze partners, onze medewerkers en onze omgeving staan
collectieve prestaties. • Wij verwachten van onze medewerkers maximale inzet als tegenprestatie. • Wij zijn eerlijk en open tegenover elkaar.
onze kernwaarden centraal.
De maatschappij Onze klanten • Wij gaan op een integere en respectvolle manier om met onze klanten. • Wij stellen het belang van onze klanten centraal. • Wij streven ernaar het best mogelijke resultaat te bereiken voor onze klanten.
• Wij geven scherp rekenschap van onze rol en positie in de maatschappij. • Wij houden ons aan de geldende wet- en regelgeving. • Wij dragen in richtinggevende projecten bij aan het oplossen van relevante en actuele maatschappelijke vraagstukken.
• Wij verplichten ons vertrouwelijk om te gaan met bedrijfsinformatie van onze klanten.
Onze business principles
• Wij zien onze klanten als onze partners en handelen daarnaar op een onder-
Wij opereren bedrijfseconomisch verantwoord,
nemende en betrokken wijze.
wij zijn een loyale en betrouwbare partner, een sociale en aantrekkelijke werkgever, een be-
Onze aandeelhouders
trouwbaar beursfonds en gaan bewust om met
• Wij houden rekening met de belangen
onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.
van onze aandeelhouders. • Wij streven naar het best mogelijke rendement op hun investering in Ordina. • Wij communiceren open en eerlijk over onze prestaties.
Duurzaam ondernemen Door een blijvende focus op optimale winstgevendheid willen wij de continuïteit van de onderneming in het belang van alle stakeholders veiligstellen.
Jaarverslag 2004
Met de systemen die bij TPG Information Systems in Duiven ontwikkeld worden, houdt TNT Express wereldwijd zo’n twintigduizend (vracht)wagens en ruim veertig vliegtuigen op koers. En zoals in elke business is ook hier voortdurende ICTinnovatie de sleutel tot succes. Maar de zorg voor bestaande systemen moet ondertussen wel doorgaan; doe je dat niet, dan
TPG Information Systems Aorta van een wereldwijd netwerk
ligt het TNT-netwerk plat. TNT Express is het bedrijfsonderdeel van TPG dat wereldwijd koeriers- en expresdiensten verzorgt voor de zakelijke markt. Om een idee te krijgen: wekelijks worden er 3,6 miljoen bestellingen afgeleverd in meer dan 200 landen. Daar is uiteraard een uitgebreide infrastructuur voor nodig. ‘We hebben drie grote netwerken,’ vertelt Development Manager Hans Slag. ‘Een voor de weg, een voor onze eigen vliegtuigen en een voor de honderden subcontractors bij wie we vrachtvliegtuigcapaciteit inhuren. Die drie grote netwerken worden vanuit Duiven ondersteund met ICT.’ Toch werken er in Duiven slechts veertig man. ‘Je moet het zo zien, wij zijn een vooruitgeschoven post van de hoofdbasis in Engeland. Dat is het wereldwijde computercentrum waar de mainframes draaien, de helpdesk zit, het management et cetera. Wij zijn hier exclusief verantwoordelijk voor de applicatie-ontwikkeling.’ Het complete portfolio in Duiven bevat een vijftiental applicaties. Die vormen de aorta van het vervoersnetwerk van TNT Express, maar zijn inmiddels toe aan een vernieuwingsoperatie. Hans Slag: ‘Je systemen moeten mee-evolueren met de markt. Die eist modernere systemen met meer internet-achtige toepassingen. We zitten in een sterk concurrerende markt met vakgenoten als UPS en DHL. Je moet meer kunnen bieden dan het vervoeren van een zending van a naar b. Die toegevoegde waarde zit bijvoorbeeld in het verstrekken van goede informatie aan de klant. Internet zorgt ook in onze business voor een revolutie en daar moeten we in meegaan. Een ander ding is dat we een geïntegreerd systeem willen
voor domestic en internationaal vervoer.
niét op papier. Dat hoefde met Ordina
De komende drie jaar gaan we ons met
ook niet, want in feite hadden we ze
die nieuwe ontwikkelingen bezighouden.
natuurlijk allang binnengelaten. Die trein
Dat betekent zo’n 20, 30 manjaren aan
reed al voordat het contract definitief
extra werk! Dan volgt automatisch de
ondertekend was.’
Ordina-case
vraag: hoe organiseer je dat? Zo is Ordina in beeld gekomen.’
Twee profielen ‘Op papier of niet; het grote voordeel van het outsourcen van het applicatiebeheer
Eigenlijk was Ordina al in beeld, want de
is dat we hardere afspraken kunnen maken
relatie houdt al zo’n vijftien jaar stand. Al
over inzet,’ vervolgt Slag. ‘Kostenreductie
die jaren zijn Ordina-medewerkers be-
is zeker een drijfveer achter deze operatie.
trokken geweest bij diverse projecten die
Het is regel bij applicatiebeheer dat er
te maken hebben met de vernieuwing en
werkzaamheden bijkomen en werkzaam-
ontwikkeling van de cruciale systemen
heden afvallen. We destilleren daar trends
voor de planning van het vervoersnetwerk
uit en passen de bezetting daarop aan. Het
van TNT Express. De automatiseerder levert
voordeel van een externe club als Ordina
projectmanagement, softwareontwikkeling
is dat deze mensen eraan gewend zijn dat
en applicatiebeheer. De verkering is zo
er strikt gemeten wordt wat er aan werk-
hecht dat er zelfs van beide kanten ge-
zaamheden wordt gedaan en dat daar dan
investeerd is in een lijnverbinding tussen
ook op gestuurd wordt. En bij elke vraag
Duiven en Nieuwegein. ‘Het zit hier vaak
die nu op tafel komt, kijk je eerst of daar
helemaal vol en dat lossen we dan op
wel echt een antwoord op moet komen,
door Ordina-mensen “thuis” te laten
voordat je er in investeert. Onze eigen
werken.’ Daarnaast is gestart met het
mensen zijn natuurlijk veel meer geneigd
‘offshore’ laten bouwen van applicaties,
zo’n vraag meteen op te pakken, omdat
waarbij Ordina de regie over de bouw
dat nu eenmaal bij hun werk hoort.’
voert en de verantwoordelijkheid voor de
Verder heeft het outsourcen van het appli-
kwaliteit van het eindproduct heeft.
catiebeheer lucht gecreëerd om de eigen
In 2004 is op basis van expliciete service
organisatie beter in te richten. ‘Een project-
level agreements het contract afgesloten
manager was voorheen verantwoordelijk
voor het beheer van alle applicaties die nu
voor het gehele project dat hij onder
in de lucht zijn. ‘Onze eigen mensen
handen had. Nu zie je twee profielen ont-
worden zo helemaal vrijgehouden voor de
staan: de technische club en de project-
vernieuwing. Ordina-mensen die al in huis
managementclub. Heel goed, want zo kan
waren, zijn aangevuld met een aantal
iedereen focussen op z’n eigen onder-
nieuwelingen. Het mooie is dat de “oude”
werpgebied en dus betere prestaties
Ordina-mensen hun eigen collega’s
leveren. Technisch georiënteerde mede-
konden opleiden. Hun domeinkennis is
werkers kunnen zich concentreren op het
immers prima.’
design en het bouwen. Projectmanagers
Uiteraard gaat het opstellen van een con-
kunnen veel meer aandacht besteden aan
tract gepaard met scherpe procedures.
projectmanagement en het ophalen van
Vooral het vastleggen van verantwoorde-
de specificaties. In ons bedrijf betekent
lijkheden is belangrijk: wie neemt een
dat wereldwijd je contacten onderhouden
opdracht aan, wie levert hem af, een
en dat is een vak op zich. Bij elkaar levert
TNT’er of de Ordina-collega? ‘Papier is
het op dat de vertaling van business naar
prima, moet zelfs. Maar je moet niet alles
ICT veel beter wordt. Met de betrouw-
dichtspijkeren met eindeloze procedures;
bare en vertrouwde ondersteuning van
dan krijg je een onwerkbare situatie. De
Ordina kunnen we dat de komende tijd
olie die partijen bij elkaar brengt staat juist
nog verder uitbouwen.’
99 TPG Information Systems
Eigen mensen vrijhouden
Ordina Groep
Eerlijke concurrentie
Informatievoorziening
Wij zijn voorstander van een open en
Onze (half)jaarverslagen zijn openbaar. Hierin
eerlijke concurrentie op alle markten waar
leggen wij getrouw, zorgvuldig, tijdig en trans-
wij actief zijn.
parant verantwoording af over onze prestaties. De vennootschap doet hiervan verslag in over-
100
Zakelijke integriteit
eenstemming met de in Nederland algemeen
Eerlijkheid, openheid en integriteit staan
aanvaarde grondslagen voor de financiële ver-
centraal in al ons handelen. Wij verwachten
slaggeving en wettelijke eisen die van toepassing
dezelfde houding van onze businesspartners.
zijn op de vennootschap. Alle gebeurtenissen
Directe of indirecte betaling van steek-
die van invloed zijn op het resultaat van de
penningen wijzen wij ten strengste af.
onderneming worden direct, volgens de
Wij verwachten van onze werknemers dat
vigerende regelgeving, openbaar gemaakt.
zij zich hoeden om privé-belangen in conflict te laten komen met Ordina-belangen.
Compliance
Alle zakelijke transacties moeten correct en
Wij houden ons aan op ons van toepassing
volledig kunnen worden verantwoord.
zijnde wet- en regelgeving en beschikken
Human resources
lijnen. Wij zorgen ervoor dat deze reglementen
terzake over specifieke reglementen en richtOnze ambitie is om een van de voorkeurs-
en richtlijnen bekend zijn bij de doelgroep en
ondernemingen te zijn waar ambitieuze,
zien toe op een correcte naleving daarvan.
talentvolle mensen graag willen werken. Ordina wil gericht investeren in medewerkers
Melding van misstanden
en hen maximale ontplooiingskansen bieden
Ingeval een medewerker van oordeel is dat er
in combinatie met goede, marktconforme
sprake is van misstanden, kan de medewerker
arbeidsvoorwaarden. Als tegenprestatie ver-
deze, zonder consequentie voor zijn of haar
wachten wij van onze medewerkers maximale
eigen positie, melden volgens het binnen
inzet. Het HRM-beleid van Ordina is erop ge-
Ordina van toepassing zijnde klokkenluiders-
richt voortdurend een dynamisch evenwicht
reglement, dat ook op onze website is geplaatst.
te vinden tussen de belangen en kansen van
De meldingen worden gedaan bij management
organisatie en individuen.
en een centrale functionaris binnen de afdeling HRM. Meldingen worden binnen daartoe ge-
Maatschappelijk verantwoord
stelde termijnen onderzocht. Indien daartoe
ondernemerschap
aanleiding is, worden vervolgacties ingezet.
Wij willen een zinvolle bijdrage leveren aan maatschappelijke vraagstukken, door onze
Veiligheid en milieu
kernkennis in te zetten. In het programma Care
Een veilige werkplek voor onze medewerkers en
IT hebben wij daarvoor de kaders vastgelegd.
goede arbeidsomstandigheden zijn zaken waar-
In alle gevallen geldt dat het resultaat van onze
aan wij gericht aandacht besteden. Tevens geven
inzet voordeel moet opleveren voor zowel de
wij ons rekenschap van het milieu, meer in het bij-
opdrachtgever als voor Ordina.
zonder door, waar mogelijk, het aantal kilometers dat onze medewerkers dagelijks moeten afleggen te verminderden. Wij geven hieraan zowel invulling door concentratie van kantoorlocaties als door het faciliteren van locatieonafhankelijk werken.
Jaarverslag 2004
Ordina Groep
Deelnemingen ORDINA GROEP
Ordina Energy, Telecom
Rozenburglaan 9
& Media B.V.
9727 DL Groningen
Ordina N.V.
Ringwade 1
tel. (050) 520 90 00
Ringwade 1
3439 LM Nieuwegein
3439 LM Nieuwegein
tel. (030) 663 79 11
tel. (030) 663 70 00
Ordina Application Management B.V.
Ordina Enterprise
Ringwade 1
Ordina Holding B.V.
Solutions B.V.
3439 LM Nieuwegein
Ringwade 1
Ringwade 1
tel. (030) 663 86 00
3439 LM Nieuwegein
3439 LM Nieuwegein
tel. (030) 663 70 00
tel. (030) 663 70 00
101 Ordina Technical Automation B.V.
Ordina APM B.V.
Van Ostadestraat 149
Ringwade 1
Ringwade 1
1073 TK Amsterdam
3439 LM Nieuwegein
3439 LM Nieuwegein
tel. (020) 607 70 00
tel. (030) 663 71 00
tel. (030) 663 79 00 Lekstraat 4
Science Park 5602
Ordina Match-IT B.V.
3433 ZB Nieuwegein
5692 EN Son
Ringwade 1
tel. (030) 606 63 36
tel. (040) 260 11 00
3439 LM Nieuwegein tel. (030) 663 70 72 Ordina Finance B.V.
Zuiderzeelaan 23-25
Ordina Infrastructure
8017 ZV Zwolle
Solutions B.V.
tel. (038) 468 66 66
Ringwade 1
Paalbergweg 46
3439 LM Nieuwegein
1105 BW Amsterdam
Ordina System Integration
tel. (020) 409 66 60
& Development B.V.
tel. (030) 663 70 00
Paalbergweg 46
Ordina Desktop
Science Park 5602
1105 BW Amsterdam
Solutions B.V.
5692 EN Son
tel. (020) 409 66 60
Utrechtseweg 38-40
tel. (040) 260 11 00
3704 HD Zeist Rivium Quadrant 122
Ordina Public B.V.
2909 LC Capelle a/d IJssel
Ringwade 1
tel. (010) 710 42 00
3439 LM Nieuwegein tel. (030) 663 72 00 Ordina Trade, Transport
tel. (030) 267 77 02 Ordina Data Services B.V. Utrechtseweg 38-40
Plotterweg 1
3704 HD Zeist
3821 BB Amersfoort
tel. (030) 267 80 24
tel. (033) 434 16 00
& Industry B.V.
Ordina BPO B.V.
Ringwade 1
Ringwade 1
Louis Braillelaan 100
3439 LM Nieuwegein
3439 LM Nieuwegein
2719 EK Zoetermeer
tel. (030) 663 70 00
tel. (030) 663 70 00
tel. (079) 368 31 00
Jaarverslag 2004
Ordina Groep
DEELNEMINGEN
BELGIË
The Vision Web
Ordina Belgium Holding N.V.
Nederland B.V.
Boomsesteenweg 30
Nieuwe Plantage 58
B-2627 Schelle
2611 XK Delft
tel. +32 (0) 38 66 00 22
tel. (015) 219 28 28 Ordina België N.V.
102
Venuslaan 14
Boomsesteenweg 30
3318 JX Dordrecht
B-2627 Schelle
tel. (078) 652 60 00
tel. +32 (0) 38 66 00 22
FiNext B.V.
Ordina Euregio N.V.
Nieuwe Plantage 58
H. van Veldekesingel 150
2611 XK Delft
(B 54)
tel. (015) 219 28 28
B-3500 Hasselt tel. +32 (0) 11 87 08 06
Innovity B.V. De Molen 19
Ordina Denkart N.V.
3994 DA Houten
Boomsesteenweg 30
tel. (030) 639 45 00
B-2627 Schelle tel. +32 (0) 38 66 00 22
Ormit B.V. Dorpsstraat 85
The Vision Web
3732 HH De Bilt
Belgium N.V.
tel. (030) 298 43 00
Dietsevest 58 B-3000 Leuven
Integer Noord Nederland B.V.
tel. +32 (0) 16 27 00 80
Produktieweg 131 1521 NJ Wormerveer
Recyfin N.V.
tel. (075) 647 40 20
Twee-Molenstraat 6 B-2440 Geel
Integer Zuid Nederland B.V.
tel. +32 (0) 14 28 57 00
Heuvelpoort 305 5038 DT Tilburg
Ormit België N.V.
tel. (013) 536 00 40
Tervurenlaan 412 B-1150 Brussel
Rijnconsult B.V. Hofspoor 9 3994 VZ Houten tel. (030) 298 42 50
Jaarverslag 2004
tel. +32 (0) 25 33 98 90
Ordina Groep
Verklarende woordenlijst Application Outsourcing
Delivery organisatie
Het overnemen van de verantwoordelijkheid
Deel van de organisatie dat verantwoordelijk is
voor beheer, onderhoud en alle bijkomende
voor het leveren van diensten aan en uitvoeren
activiteiten voor applicaties door een externe
van werkzaamheden bij de klant.
leverancier.
Enterprise Applications Backoffice
Standaardapplicaties die gebruikt worden voor
Algemene aanduiding voor afdelingen die geen
functies als Enterprise Resource Planning (ERP),
direct klantcontact hebben en de kernprocessen
Customer Relationship Management (CRM) en
van de onderneming ondersteunen met ERP- en
Business Intelligence (BI).
103
HRM-systemen.
Financial backoffices Business Intelligence
Backoffices van financiële instellingen,
Aanduiding van een proces waarbij gestruc-
zoals banken en verzekeraars.
tureerde data, vaak vanuit een datawarehouse, geanalyseerd wordt om trends of patronen in
Human Benefits Management (HBM)
bijvoorbeeld gedrag, bestedingen of prestaties
HRM methodiek van Ordina gericht op het
te onderkennen en vervolgens veranderingen
belonen van medewerkers.
door te voeren.
Human Performance Management (HPM) Business Process Outsourcing (BPO)
HRM methodiek van Ordina gericht op het
Het overnemen van de verantwoordelijkheid
vaststellen van doelen van medewerkers en
en alle bijkomende activiteiten voor specifieke
de beoordeling daarvan.
bedrijfsprocessen door een externe leverancier.
Human Resource Management (HRM) Code Tabaksblat
Functie binnen de organisatie belast met het
Nederlandse Corporate Governance Code.
managen van alle aspecten op het vlak van personeelsbeleid om medewerkers binnen
Corporate Governance Code
de organisatie zich te laten ontplooien, te be-
Code met principes, gedragsregels en aan-
oordelen en te belonen.
bevelingen om het bestuur en toezicht van beursgenoteerde ondernemingen te verbeteren,
Human Talent Management (HTM)
in Nederland opgesteld door de Commissie
HRM methodiek van Ordina gericht op de juiste
Tabaksblat.
wijze van ontwikkelen van talenten, zodat de
Datacenter
nisatie geïntegreerd en gerealiseerd worden.
doelstellingen van de medewerker en de orgaCentrum waar data, servers en systemen van organisaties opgeslagen en gehuisvest worden.
Impairmenttest
Dit kan zowel binnen als buiten de organisatie
Test waarmee de waarde van activa (zoals
gebeuren. Datacenters worden ook wel reken-
bijvoorbeeld goodwill) wordt beoordeeld.
centra genoemd.
Infrastructure Management Diensten rondom het beheren van desktops en het runnen van datacenters.
Jaarverslag 2004
Ordina Groep
104
Interactive webdesign
Shared Service Center
Het ontwikkelen van websites die optimaal
Centrale organisatie waar – veelal – admini-
gebruik maken van nieuwe mogelijkheden zoals
stratieve processen geconsolideerd worden
het gebruik van video en mogelijkheden om
uit oogpunt van efficiency en het voorkomen
gebruikers op een actieve manier te betrekken.
van versplinterde kennisopbouw.
International Financial Reporting
Third Party Mededeling (SAS 70)
Standards (IFRS)
Verklaring van externe accountants binnen
Nieuw raamwerk voor externe verslaglegging,
een dienstverlenend proces waarbij de
verplicht voor beursgenoteerde bedrijven
dienstverlener aan haar klanten laat zien
vanaf 2005.
dat de activiteiten en processen op het vlak van internal control goed verlopen.
Management Informatie Systeem (MIS)
SAS 70 staat voor Statement on Auditing
Systeem gericht op het ondersteunen van
Standards nummer 70, een audit rapport
besturing en besluitvorming door het
dat veel wordt toegepast binnen dienst-
management waarbij informatie uit verschil-
verlenende processen op het gebied van
lende bronnen op een inzichtelijke manier
business process outsourcing.
gepresenteerd en geanalyseerd wordt.
Manufacturing Execution Systems (MES) Systemen binnen fabricage-omgevingen om productiemethodes en procedures geautomatiseerd te ondersteunen, zodat werkorders uitgevoerd kunnen worden. Een MES is vaak een uitbreiding op een aanwezige ERP-omgeving.
Ontwikkelstraat Een raamwerk bestaande uit processen, architectuur, (technologische) hulpmiddelen en mogelijk opleidingen gericht op een specifieke programmeeromgeving of type applicatie. Een ontwikkelstraat bundelt kennis waardoor projecten snel en professioneel uitgevoerd kunnen worden.
Performance management Verzamelterm voor processen, methodologieën, metrieken en technologieën die zich richten op het meten en besturen van de prestaties van ondernemingen.
Preferred supplier Leverancier die de voorkeur heeft boven andere leveranciers.
Jaarverslag 2004
Productie Via>Handelskade Fotografie Eric Bakker Beeldmanipulatie Via>Handelskade Tekstproductie Jos de Bondt tekst & vorm - Quita Hendrison, Tekstvisie Lithografie Hoenke Pre-Press Rotterdam b.v. Drukwerk Broese & Peereboom B.V.
ORDINA N.V. Ringwade 1 3439 LM Nieuwegein Telefoon: (030) 663 70 00
Fax: (030) 663 70 93 www.ordina.nl