PWN midden in de samenleving MVO bij PWN
www.pwn.nl
PWN midden in de maatschappij MVO in de genen
Maatschappelijk verantwoord ondernemen zit bij PWN in de genen. De belangrijkste bijdrage, het leveren van zuiver drinkwater, is de kern van haar bestaan. Daarnaast beheert PWN ruim 7.300 ha duin- en natuurgebied in Noord-Holland voor de huidige én toekomstige generaties. Andere belangrijke actuele MVO-thema’s zijn een CO2 neutrale bedrijfsvoering in 2015, duurzame innovaties en een bijdrage leveren aan de Millennium Development Goals (MDG, de millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties)¹. Ook stakeholdermanagement staat hoog op de prioriteitenagenda van MVO-inspanningen. Het is een middel om het maatschappelijke gezicht van PWN te laten zien.
Onze missie
PWN zorgt, nu en in de toekomst, voor de continue beschikbaarheid van zuiver drinkwater en waardevolle natuur voor de Noord-Hollandse samenleving. PWN staat als belangrijke maatschappelijke onderneming in goede verbinding met haar klanten, partners, medewerkers en stakeholders.
Onze visie
Duurzaam omgaan met water en natuur is in het belang van ons allemaal. PWN draagt hieraan bij door continu te zorgen voor schoon, betrouwbaar en lekker drinkwater en 7.300 ha prachtig natuurgebied. Dit vergt forse inspanningen. Vervuiling van water en natuur neemt immers toe en vervuiling van drinkwater wordt door technologische vooruitgang steeds beter zichtbaar. Bovendien is het druk onder de grond: de groei van het aantal kabels en leidingen en gebrek aan regie brengt risico’s met zich mee voor een betrouwbare drinkwatervoorziening. PWN heeft een maatschappelijke rol. Die willen we nog sterker benadrukken en nog meer tot uiting brengen. We stellen ons open en flexibel op om voortdurend in verbinding te staan met onze omgeving. De inzet van nieuwe technologie tegen zo laag mogelijke kosten zorgt ervoor dat we voldoende en betrouwbaar drinkwater kunnen blijven leveren aan tevreden klanten.
“Uiteindelijk is onze grootste bijdrage aan een duurzame leefomgeving ervoor te zorgen dat water uit de kraan zodanig betrouwbaar en lekker is dat niemand zich gedwongen voelt om flessenwater te gebruiken. Want dit is, zoals we weten, vele malen meer milieubelastend en bovendien aanzienlijk duurder. We doen er alles aan om dat goed te organiseren. Het resultaat van die inzet is dat in Noord-Holland water van hoge kwaliteit door onze leidingen stroomt, tegen lage kosten. Dit doen wij in uniek samenspel met het natuurbeheer van onze duinen. Met deze zelfverklaring laten we heel concreet onze maatschappelijke verantwoordelijkheid zien.” Martien den Blanken, directeur PWN
1
¹ In 2000 hebben de lidstaten van de Verenigde Naties afgesproken om vóór 2015 belangrijke vooruitgang te boeken op het gebied van armoede, onderwijs, gezondheid en milieu. Er zijn acht concrete doelstellingen vastgelegd: de millenniumdoelen. Eén daarvan heeft betrekking op vergroting van de toegang tot betrouwbaar drinkwater.
Drie kernwaarden verankeren de missie in de organisatie: Verbinden
We zijn betrokken bij de maatschappij in al haar facetten. We werken niet alleen samen, maar verbinden ook echt. We zoeken actief de dialoog en verbinding met onze omgeving, en intern met elkaar. We werken samen en zijn open naar elkaar en onze omgeving.
Vernieuwen
We denken altijd na over wat morgen beter kan. Vernieuwen stelt ons in staat om de lat altijd hoger te leggen en te streven naar continue verbetering. De vernieuwingen die wij zoeken zijn gericht op het blijven bieden van onze hoge kwaliteit in water, natuur en dienstverlening tegen lage maatschappelijke kosten.
Waarmaken
Bij verbinden en vernieuwen blijft het niet alleen. We maken waar wat we beloven. We leveren de prestaties die van ons gevraagd worden. We hebben ambities, starten zaken op en maken die ook af.
Van onbewust bekwaam naar bewust bekwaam
PWN doet dus veel op het gebied van MVO. Tot voor kort gebeurde dat nog onvoldoende gestructureerd. NEN-ISO 26000 heeft hier verandering in gebracht. De richtlijn vormt nu binnen PWN de kapstok voor alle MVO-activiteiten. MVO is dus niet nieuw voor PWN, maar niet alles werd zo benoemd. PWN was ‘onbewust bekwaam’. Nu wordt de stap naar ‘bewust bekwaam’ gezet. De focus is nu scherp. We weten wat ons te doen staat. We hebben nu een aantal MVOspeerpunten en daar focussen we op. MVO wordt meer inzichtelijk. Intern betekent dit vooral dat het MVO-bewustzijn bij medewerkers groeit en dat je beter kunt monitoren en sturen op de MVO-prestaties. Extern betekent het dat je concreet kan laten zien wat je doet om inhoud te geven aan MVO. De publicatie van de zelfverklaring is één van de zichtbare resultaten. In de toekomst zal PWN MVO nóg verder integreren in de organisatie en door haar activiteiten niet alleen intern, maar ook bij klanten en overige stakeholders bekend en bemind zijn als maatschappelijk verantwoord, toegankelijk vernieuwend en duurzaam drinkwaterbedrijf.
PWN gaat voor de allerbeste waterkwaliteit en wil op een effectieve, milieuvriendelijke en duurzame manier haar water zuiveren.
2
Scope van de zelfverklaring Het jaar waarop de zelfverklaring betrekking heeft 2012
Naam van de organisatie
NV PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland
Belangrijkste activiteiten
Drinkwatervoorziening en duin- en natuurbeheer
Actief in • Nederland
Locaties in Nederland: waterzuiveringen in Andijk, Bergen, Heemskerk, Wijk aan Zee en Laren, waterzuivering in de duinen van Noord-Holland, hoofdkantoor in Velserbroek, bezoekerscentra in Castricum (De Hoep) en Bloemendaal (De Zandwaaier), drie zelfstandige natuurcampings. • Internationaal
Via 100%-dochterondernemingen, PWN Technologies bv (PWNT) en Aquanet bv/PWN International Projects. Rwanda: 51% deelname in waterleidingbedrijf Aquavirunga. Aquanet verleent ondersteuning bij tal van ontwikkelingsprojecten, in bijvoorbeeld Vietnam, Indonesië, Rwanda, Senegal, Niger, Kenia, Tanzania en voor noodhulp in onder meer Atjeh, Indonesië en Haïti.
Locatie van het hoofdkantoor Velserbroek
Van toepassing op
NV PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland
50 miljoen m3 water uit het IJsselmeer wordt in Andijk sterk voorgezuiverd en via grote buizen onder de grond naar de duinen getransporteerd waar het o.a. wordt geïnfiltreerd in de bodem.
3
PWN geeft met deze zelfverklaring een onderbouwing en uitwerking van de gemaakte keuzes ten aanzien van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid op de volgende gebieden.
Vier Hoofdstukken 1. 2. 3. 4.
Onderschrijven en toepassen van de zeven principes van MVO. Identificeren en betrekken van stakeholders. De zeven MVO-kernthema’s en 37 MVO-onderwerpen. Integratie van maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen de organisatie.
MVO-PRINCIPES
PWN onderschrijft de zeven principes van MVO in NEN-ISO 26000: 1. Rekenschap afleggen: PWN is omgevingsbewust en legt rekenschap af over de impact van haar bedrijfsvoering via verschillende kanalen. De belangrijkste uitingen vormen: a. het Jaarrapport (https://www.pwn.nl/PuurPWN/OverPWN/Publicaties) b. de Beheerverslagen en Beheernota van de sector Natuur en Recreatie (https://www.pwn.nl/PuurPWN/OverPWN/Publicaties) c. het verslag aan de Raad van Commissarissen d. het Ondernemingsplan 2012-2016 waarin PWN haar visie en doelen voor een periode van vijf jaar uiteenzet e. jaarlijks beleidsplan met tariefvoorstellen Naast directe en open communicatie over haar handelen is PWN gecertificeerd volgens internationale standaarden. Zowel het algemene Kwaliteits-, het Milieu- en het Arbomanagementsysteem beantwoorden aan de ISO- en OHSASnormen. Daarmee laten we onze omgeving zien dat we de belangrijkste bedrijfsprocessen beheersen, borgen en voortdurend verbeteren. Op die manier kan PWN haar beloften aan klanten, partners en stakeholders waarmaken. (https://www.pwn.nl/PuurPWN/OverPWN/ISOenMilieukeur/Pages/Certificering.aspx) 2. Transparantie: PWN is als belangrijke maatschappelijke onderneming open naar haar omgeving. Water en natuur zijn producten die maatschappelijk relevant zijn en waar onze klanten geïnteresseerd in zijn. We willen de NoordHollandse samenleving nadrukkelijk laten zien dat PWN een maatschappelijk verantwoord, toegankelijk, vernieuwend en duurzaam bedrijf is. Dit zijn onze merkwaarden. We laten zien wat we doen en doen dat via: a. de website (www.pwn.nl) en andere online en print media b. het jaarrapport incl. financiële jaarrekening (https://www.pwn.nl/PuurPWN/OverPWN/Publicaties) c. Integrale kwartaalmanagement rapportage intern (ISO 14001 indicatoren) d. Interne rapportages programma PWN Duurzaam 3. Ethisch gedrag: PWN heeft ethisch gedrag gewaarborgd via een gedragscode (inclusief klokkenluidersregeling), via bestuursstructuren en via inkoopbeleid. De gedragscode: • laat zien hoe we met elkaar en met klanten willen omgaan: respectvol, betrokken en met waardering voor elkaars bijdrage • maakt duidelijk welke omgangsvormen we onacceptabel vinden • waarborgt de veiligheid en het welzijn van onze mensen • geeft ons een herkenbaar en geloofwaardig gezicht naar buiten In 2012 verschijnt een nieuwe gedragscode waarin de drie nieuwe kernwaarden, ‘verbinden, vernieuwen en waarmaken’, beschreven staan. Deze kernwaarden staan aan de basis van iedere beslissing en iedere handeling en zullen volgend jaar actief onder de aandacht van de medewerkers gebracht worden. Alle (nieuwe) medewerkers en leveranciers ontvangen deze nieuwe gedragscode. Daarnaast hanteert de sector Natuur & Recreatie (NR) nog een aantal belangrijke gedragscodes: • Gedragscode zorgvuldig bosbeheer 2005 – 2010 (opgesteld door Vogelbescherming Nederland en Bosschap) • Gedragscode natuurbeheer (opgesteld door Bosschap m.m.v. Staatsbosbeheer, SBNL organisatie voor particulier en agrarisch natuurbeheer, Natuurmonumenten, De Landschappen, Federatie Particulier Grondbezit e.a.) • Gedragscode Flora- en faunawet voor drinkwaterbedrijven (opgesteld door KWR) Voor Alle locaties van de sector Drinkwater (DW) gelden algemene huis- en veiligheidsregels (bijvoorbeeld de Hygiëne code). 4
4. Respect voor belangen van stakeholders: PWN is een publieke onderneming die maatschappelijke taken uitvoert zonder winstoogmerk. De “maatschappelijke opdracht” van PWN is de continue levering aan klanten van zuiver drinkwater en natuurbeheer op een maatschappelijke verantwoorde wijze (MVO). Dit doen wij tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. Samenwerken met relevante stakeholders is hierbij essentieel. Vanuit die taak is samenwerken met relevante stakeholders essentieel. Het geeft ons een extra verantwoordelijkheid omdat stakeholders en klanten geen keuze hebben voor hun drinkwaterbedrijf. Immers PWN heeft een monopolie positie. In al haar activiteiten komt PWN in aanraking met stakeholders. PWN steekt veel energie in het opbouwen, verbeteren en beheren van relaties met stakeholders. We willen de belangen, behoeften en verwachtingen van stakeholders begrijpen en erkennen en zoeken naar evenwicht tussen die belangen en het belang van PWN. De stakeholders van PWN zijn divers. Zij zijn op drie niveaus benoemd: corporate stakeholders, DW-stakeholders en NR-stakeholders. Dit omvat niet alleen de provincie Noord-Holland en de 50 gemeenten, maar ook organisaties als de waterschappen, De Vogelbescherming en Rijkswaterstaat. 5. Respect voor rechtsorde PWN houdt zich bij haar activiteiten aan de wet- en regelgeving. PWN heeft een werkgroep Wet- en Regelgeving die: • veranderende wet- en regelgeving beoordeelt en intern met de desbetreffende medewerkers bespreekt, • de wet- en regelgeving door bestudering van vakliteratuur en het volgen van cursussen in de gaten houdt en hierover communiceert met hun interne klanten • beoordeelt of de implementatie van die veranderingen op de juiste wijze heeft plaatsgevonden. Ook in het kader van risicomanagement en de externe accountantscontrole komt de naleving van de relevante wet- en regelgeving aan de orde. Zie ook bijlage 1 (pagina 26). NR & DW De sector Natuur & Recreatie heeft in het bijzonder te maken met de Natuurbeschermingswet en de Flora- en faunawet. Deze wetten sluiten aan bij de Europese Habitat- en Vogelrichtlijn. Dit is van toepassing op het Noordhollands Duinreservaat (NHD) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (NPZK). Het in stand houden en uit uitbreiden van de biologische diversiteit in de Europese Unie is een van de uitgangspunten. De sector Drinkwater heeft met vele wetten te maken waarbij de Drinkwaterwet de belangrijkste is. Brancheorganisaties PWN is aangesloten bij de brancheorganisaties VEWIN en VEMW. Internationaal PWN-T en Aquanet passen de wetgeving toe van de landen waar zij opereren. Als handhaving vanuit de betreffende overheid gebrekkig is, proberen PWN-T en Aquanet zoveel mogelijk de Nederlandse wetgeving toe te passen. 6. Respect voor internationale gedragsnormen: dit is vooral van toepassing op PWN-T en Aquanet. Als de wetgeving ontoereikend is (of landen hebben conflicterende wetgeving), dan stemmen PWN-T en Aquanet dit rechtstreeks af met de Directie, die dit indien nodig met de Raad van commissarissen afstemt. PWN-T is bezig met een gedragscode voor leveranciers en partners in de contractafspraken in ontwikkelingslanden. Waar nodig zal PWN bij internationale situaties terugvallen op internationale gedragsnormen, waarbij de OESO richtlijnen leidend zullen zijn. 7. Respect voor mensenrechten PWN volgt de Nederlandse wet- en regelgeving, waarin de mensenrechten zijn opgenomen. Dit geldt tevens voor diverse aspecten welke in het personeelsbeleid van PWN zijn opgenomen. In de toeleveringsketen worden risicosituaties bij het inkopen van componenten onderzocht. Met betrekking tot het vermijden van misbruik zijn instrumenten ontwikkeld als klokkenluidersregeling, gedragscode leveranciers en contractafspraken PWN-T.
5
IDENTIFICEREN EN BETREKKEN VAN STAKEHOLDERS PWN is een nutsbedrijf met een monopoliepositie. Onze klanten en stakeholders hebben dus geen keuze. Juist daarom willen we als belangrijke maatschappelijke onderneming in goede verbinding met onze stakeholders staan en aan hun verwachtingen voldoen. We beseffen goed dat dat niet vanzelf gaat. Daar zullen we continu in moeten investeren door niet alleen relaties met stakeholders op te bouwen, maar vooral door ze te verbeteren en met zorg te beheren. We willen inzicht hebben in hun wensen en verwachtingen zodat we die mee kunnen nemen bij de ontwikkeling van strategieën en plannen.
Onze stakeholders Corporate • Klanten • Medewerkers / Vrijwilligers • Leveranciers • Raad van Commissarissen (RvC) • Provincie (commissaris van de Koningin, Gedeputeerde Staten, Provinciale Staten) • Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) en ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) • Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) • Rijkswaterstaat • Gemeenten Noord-Holland • Collega drinkwaterbedrijven (directie) • Waterschappen (directie en management) • Brancheorganisaties • (Samenwerkings)partners • Financiële instanties • Vakbonden • Universiteiten/ Hogescholen • Pers (o.a. vakbladen) NR • • • • • • • • • • • • •
Provincie: leden Commissie Ruimte & Milieu (R&M) (Georganiseerde) duinbezoekers Vrijwilligers Wederverkopers Recreatieschappen Natuurbeheerorganisaties (NBO) Belangengroepen Duingemeenten Noord-Holland Duin Advies Raad (DAR) Collega natuurbeheerders/ Faunabeheereenheid Hulpdiensten, veiligheidsregio’s Leveranciers (Samenwerkings)partners
DW • Klanten (zoals: Tata Steel, Crown van Gelder, Vezet) • Provincie: leden commissie Water, Economie en Bestuur (WEB) • Gemeenten Noord-Holland • Rijkswaterstaat • Collega drinkwaterbedrijven • Waterschappen • Het Waterlaboratorium • Grondeigenaren • Aannemers • Ingenieursbureaus • Belangenverenigingen • Brancheorganisatie • RIWA • Netbeheerders/kabelaars • Hulpdiensten, veiligheidsregio’s
6
VEMW
Quotes van onze stakeholders De boswachter (medewerker) Jan Zijlstra is één van de dertig boswachters van PWN. In opdracht van de provincie Noor-Holland beheren zij samen meer dan 7.000 hectare duingebied. “Hoe meer dieren, hoe leuker de wandeling” “Onze focus ligt op natuurbescherming. Zo proberen we de biodiversiteit te vergroten. Maar hier profiteren de recreanten óók van. Want hoe meer dieren je tijdens een wandeling tegenkomt, hoe leuker het is, toch?” “De boommarter is terug, hét bewijs van natuurbalans” “We willen juist dat mensen lekker de natuur in gaan. Daarom zijn er ruiter-, fiets- en wandelpaden. Maar ook maatregelen en regels zoals je hond aanlijnen en geen hardloopwedstrijden in het broedseizoen, zorgen dat de balans blijft. Een mooi bewijs hiervan is de terugkeer van de boommarters. Het zoogdier, dat de grootte heeft van een huiskat, maar dan met kortere poten, heeft ruimte, rust en voedsel nodig. Blijkbaar heeft hij dat hier in de duinen gevonden. De burgemeester van Bergen (duingemeente) Hetty Hafkamp is burgemeester van gemeente Bergen, een Noord-Hollands plaatsje geliefd bij natuurrecreanten. “Vertrouwen zonder strijd” “PWN is zo trots en zuinig op haar natuurgebied. Alleen daarom al vertrouw ik op hun advies en keuzes. Een oude discussie, van voor mijn tijd, over de bereikbaarheid van Egmond aan Zee via de duinen naar Bergen aan Zee, ga ik dan ook niet aan. Volgens PWN is dit zo’n bijzonder stukje natuur, dat de toegang van recreanten de natuur zou schaden. Dus ik steun PWN. Overigens hebben we wel een oplossing gevonden. Er komt nu een fietspad aan de voet van de duinen.” Directeur Landschap Noord-Holland (collega natuurbeheerder) Jan Kuiper is directeur van Landschap Noord-Holland. Het Landschap behoudt en ontwikkelt natuur, landschap en cultuurhistorie in Noord-Holland. “PWN is voor Landschap Noord-Holland al decennia een zeer gewaardeerde collega beheerder van een fantastisch duingebied. PWN weet een prachtige en in de samenleving gedragen balans te vinden tussen natuurkwaliteit en recreatiemogelijkheden. Mens en natuur in evenwicht en dat is iets wat we vanuit Landschap Noord-Holland (‘Natuur dichtbij’) ook nastreven. Daarnaast geeft PWN ook werkelijk inhoud aan het woord collega en werken we op vele gebieden met veel plezier intensief samen.” Directeur van De Kennemerduincampings Willemieke de Waal is directeur de drie Kennemerduincampings: Bakkum, Geversduin en De Lakens. “Grootste fietspadendichtheid van Nederland” “Wist je dat de omgeving van ons campinggebied de grootste fietspadendichtheid van Nederland heeft? Fietsen, wandelen, paardrijden. Mensen kunnen hier ontsnappen aan de waan van de dag, even opladen. Dus de natuur zit recreatie hier niet in de weg, het draagt er juist aan bij en trekt alleen al om die reden gasten naar onze campings.” “Grond ruilen voor het goede doel” “Bij Geversduin bezitten we een stukje onontgonnen gebied. Volgens PWN is dit van hoge natuurwaarde. Dan doen wij ook niet moeilijk, en kijken we of we deze grond kunnen ‘ruilen’ voor een ander stukje.”
7
MVO-KERNTHEMA’S We zeiden het al eerder. PWN staat midden in de maatschappij. Dat is het resultaat van wat we dagelijks doen, drinkwater leveren en ons natuurgebied beheren, maar het gaat verder. We kiezen er bewust voor om vanuit onze maatschappelijke rol een bijdrage te leveren aan de Noord-Hollandse samenleving. PWN onderscheidt twee belangrijke MVO-iconen: 1. Combinatie van uitstekende drinkwatervoorziening én natuurbeheer 2. Duurzame vernieuwingskracht Combinatie van drinkwatervoorziening en natuurbeheer PWN speelt een hele belangrijke rol in de Noord-Hollandse samenleving. We zorgen ervoor dat er elke dag weer zuiver drinkwater uit de kraan stroomt. Dat water is niet alleen lekker, maar ook nog eens goedkoop. Dat mogen we bijzonder noemen, vooral als je nagaat dat er veel voor nodig is om van IJsselmeerwater schoon drinkwater te maken. We doen dat met de grootste zorg. En dat geldt ook voor ons duinbeheer. Dit doen we voor de huidige generatie, maar ook voor de Noord-Hollanders van de toekomst. Dit komt onder andere tot uitdrukking in de volgende voorbeelden: • de natuur als onmisbaar element voor onze drinkwatervoorziening: we infiltreren IJsselmeerwater in de duinen om het na minimaal 21 dagen weer op te pompen om er drinkwater van te maken. Daarom investeren we veel om die natuur te behouden en te verzorgen. Voor de veiligstelling van onze drinkwatervoorziening en voor recreatie, • PWN berekent als eerste in Europa per ‘winput’ wat de natuureffecten zijn en past haar bedrijfsvoering daarop aan, • Integrale milieueffectrapportages (MER): deze leiden tot hogere capaciteit en natuurverbetering, • Duurzame energie: PWN wil investeren in duurzaamheid. Daarom zijn we al jaren op zoek naar mogelijkheden om op onze eigen terreinen duurzame energie op te wekken. Bovendien vragen de moderne en toekomstvaste zuiveringstechnieken (membranen, UV in combinatie met H2O2) van PWN steeds meer energie. Binnen het programma PWN Duurzaam 2011-2015 beoordelen we de verdere mogelijkheden om duurzame energie op te wekken en onze CO2-uitstoot zelf te verminderen of te compenseren. Duurzame vernieuwingskracht PWN leunt niet achterover. We staan bekend om ons vermogen en onze bereidheid om steeds weer te vernieuwen. Daar hebben we een lange traditie in. Dat geldt zowel voor onze watertechnologie, als voor ons natuurbeheer. Binnen ISO 26000 worden zeven MVO-kernonderwerpen beschreven die het onderwerp MVO in grote lijnen inhoudelijk afbakenen.
1. Behoorlijk bestuur
PWN is een maatschappelijke onderneming zonder winstoogmerk, werkzaam als monopolist, met de Provincie Noord-Holland als eigenaar. Vanuit onze visie (zie pagina 1) is de bedrijfsvoering gestoeld op zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. PWN is een naamloze vennootschap waarop het verzwakt structuurregime van toepassing is. De Raad van Commissarissen wordt gevormd door zes personen, allen op voordracht van de Raad benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De provincie Noord-Holland is onze enige aandeelhouder. De besluitvorming als aandeelhouder heeft doorgaans plaats in het college van Gedeputeerde Staten. De directeur en de gedeputeerde die namens de aandeelhouder optreedt, overleggen regelmatig met elkaar. Eenmaal per jaar neemt ook de president-commissaris aan het overleg deel. De aandeelhouder wordt voortdurend op de hoogte gehouden van belangrijke ontwikkelingen bij PWN.
2. Mensenrechten
PWN streeft duurzame ontwikkeling na. Dit komt onder andere concreet tot uiting in het project Duurzaam inkopen. Duurzame ontwikkeling is voor PWN niet een onderwerp dat is voorbehouden aan milieudeskundigen, ze heeft ook betrekking op mensenrechten zoals het tegengaan van kinderarbeid en het stimuleren dat arbeidsomstandigheden tenminste op een minimaal aanvaardbaar niveau liggen. Voor duurzaam inkopen adopteert PWN de doelstellingen die de provincies, waaronder de aandeelhouder van PWN, zichzelf hebben opgelegd (zie ook ‘eerlijk zaken doen’, pag 11).
8
3. Arbeidsomstandigheden
Sociaal, maatschappelijk en betrokken: PWN is een sociale, maatschappelijk betrokken werkgever die meegaat met zijn tijd: flexibel in arbeidsvoorwaarden en arbeidstijden. PWN biedt daarnaast veel ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en training. We zien onze medewerkers graag met plezier werken en stimuleren hen om zich te ontwikkelen en vitaal te blijven. PWN heeft onder andere een uitgebreid trainingsaanbod voor haar medewerkers.
PWN telde in 2011 532 medewerkers en daarnaast meer dan 400 vrijwilligers.
Onze medewerkers “We communiceren op een open manier. Er is veel aandacht voor drinkwater, natuur, maatschappij en medewerkers. Opleidingen, ontplooiing en gezondheid worden gestimuleerd. Initiatief wordt gewaardeerd.” “PWN is een organisatie die je de ruimte en tijd geeft om jezelf te ontwikkelen. Collegialiteit en gezelligheid gaan hand in hand met presteren. Samen klaarstaan voor de wensen van de klant.” “Werken bij PWN is leuk! Het is een dynamisch bedrijf en goed voor haar medewerkers. Zij biedt haar medewerkers namelijk mogelijkheden en kansen tot zelfontplooiing aan, dit vind ik zeer positief.” De arbeidsvoorwaarden van PWN zijn vastgelegd in de WWB-CAO. Het salaris bij PWN is marktconform en de overige primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden zijn zeer goed te noemen. PWN kent ook vele faciliteiten om zorg en arbeid op een goede wijze te kunnen combineren. Voorbeelden hiervan zijn onder meer het ouderschapsverlof, levensloopverlof, kortdurend zorgverlof en langdurend zorgverlof. Gezondheidsmanagement Een andere blijk van investeren in onze medewerkers is het gezondheidsmanagement. PWN biedt diverse zaken op dit gebied aan, bijvoorbeeld Bedrijfsfitness, het Fietsenplan en Stoelmassage.
9
4. Milieu
PWN streeft er voortdurend naar om drinkwater van topkwaliteit te leveren zodat het consumentenvertrouwen groot is en zij niet de noodzaak voelen om flessenwater te drinken. Dit is onze grootste bijdrage aan duurzaamheid. Effectievere, milieuvriendelijker en duurzamer manier van water zuiveren: Andijk III Op dit moment bouwen we in Andijk een nieuwe voorzuiveringsinstallatie voor de productie van drinkwater. De installatie, die we Andijk III noemen, is gebaseerd op een ingenieus proces dat door PWN’ers zelf is ontwikkeld. Het bijzondere van de nieuwe installatie is dat de waterkwaliteit straks nog hoger zal zijn en het energieverbruik en de milieubelasting lager. Dus een effectievere, milieuvriendelijker en duurzamer manier van water zuiveren. In de bouw van de installatie - die we eind 2013 in gebruik hopen te nemen - investeert PWN enkele tientallen miljoenen euro’s. De bouw is in handen van onze volle dochter PWN Technologies BV. Er is nu al wereldwijd belangstelling voor Andijk III, bijvoorbeeld vanuit Azië en Australië en Amerika. We hopen dan ook waterbedrijven over de hele wereld te kunnen laten profiteren van onze technologie. De opbrengsten zullen we weer investeren in nieuwe research en development programma’s. Duurzaam natuurbeheer: wisenten helpen de duinen open te houden Het is belangrijk dat het duingebied dat PWN beheert ‘open blijft’. Als we niet ingrijpen, verruigen de duinen terwijl dat van oorsprong open landschappen zijn waar de wind vrij spel heeft en kaal zand en lichte begroeiing elkaar afwisselen. Een van de manieren om het duin open te houden is het laten grazen van wisenten (wilde rundachtigen). In dit project werken PWN, Stichting Duinbehoud, ARK, FREE Nature en Stichting Kritisch Bosbeheer samen. Via wetenschappelijk onderzoek bekijken we wat het effect is van het gedrag van de wisenten. Op dit moment zijn we de enige organisatie in Nederland die de wisent hebben teruggebracht naar Nederland. Een project dat ook internationaal de aandacht trekt. Op die manier leveren wij een bijdrage aan kennis over dit dier in het ecosysteem zoals dit er vroeger heeft uitgezien. Duurzaam PWN: CO2 neutraal in 2015 PWN heeft haar CO2-footprint vastgesteld en de energiebesparingopties verkend. In 2010 is het programma Duurzaam PWN van start gegaan. De prioriteiten liggen bij het terugdringen van onze CO2-uitstoot, het realiseren van energiebesparing op onze pompinstallaties en duurzaam inkopen. De ambitie van PWN is om in 2015 een CO2-neutrale bedrijfsvoering te hebben. De ambitie is vertaald naar drie doelstellingen: • In 2015 is onze emissie van broeikasgassen, uitgedrukt in CO2-equivalenten, gelijk aan nul. • PWN heeft bedrijfsbreed energiebesparingsmaatregelen gerealiseerd. In 2015 is voor de pompinstallaties een besparing van 7,5% op het stroomverbruik gerealiseerd ten opzichte van 2010. • PWN wil zelf duurzame energie opwekken. In 2020 is het aandeel zelf opgewekte duurzame energie binnen PWN ten opzichte van het totale energiegebruik 20%. Vanuit onze maatschappelijke positie kiezen we voor een brede scope: zowel de directe als indirecte emissies (in de keten, o.a. bij klanten en leveranciers) terugdringen. Indirecte emissie zit met name in ons chemicaliëngebruik. Het nieuwe proces Andijk 3 zal dit fors terugdringen.
Innovatieparel: wisenten helpen de duinen open te houden.
10
5. Eerlijk zaken doen Duurzaam inkopen PWN verstaat onder duurzaam inkopen ‘Het toepassen van milieuaspecten, sociale aspecten, ethische principes en economische aspecten in het inkoopproces zodat dit uiteindelijk leidt tot een goede en gebalanceerde afweging bij de keuze voor de daadwerkelijke levering van een product, dienst of werk.’ Duurzame inkoop richt zich niet alleen op het milieu. Het gaat om het vinden van een gezonde en structurele balans tussen maatschappelijk welzijn, de natuurlijke omgeving en sociaal-economische ontwikkeling. Zoals we al eerder schreven: voor duurzaam inkopen adopteert PWN de doelstellingen die de provincies, waaronder de aandeelhouder van PWN, zichzelf hebben opgelegd Dit betekent dat in minimaal 50% van de aanbestedingen en offerteaanvragen van producten en diensten waarvoor duurzaamheidscriteria beschikbaar zijn, deze criteria worden toegepast. In 2015 geldt dit voor 100% van het jaarinkoopvolume. In 2015 wil PWN op het gebied van duurzaam inkopen ‘excelleren’ en wil PWN een stap verder gaan dan alleen het toepassen van de duurzaamheidscriteria. Om hier invulling aan te geven legt PWN zichzelf de volgende aanvullende doelstellingen op: • Naast de minimum eisen als inspanningsverplichting ook de gunningcriteria van Agentschap NL hanteren. In 2015 zullen in minimaal 50% van de aanbestedingen ook de gunningcriteria van Agentschap NL worden toegepast. • PWN wil vanuit de ketengedachte samenwerken met bedrijven die zelf ook aantoonbaar maatschappelijk verant woord ondernemen. In 2015 wil PWN 75% van de leveranciersomzet besteden bij dergelijke leveranciers. • Indien er geen duurzaamheidscriteria beschikbaar zijn dient actief gezocht te worden naar mogelijkheden om voor de betreffende dienst of product het aspect duurzaamheid mee te nemen. Verduurzamen in de keten: PWN heeft de mogelijkheid om leveranciers aan te spreken op hun inzet op het vlak van energiebesparing en CO2-reductie. Via deze indirecte weg zijn de potentiële besparingsmogelijkheden vele malen groter dan de eigen mogelijkheden. Er wordt binnen de waterketen, met overheden en leveranciers op diverse gebieden overleg gevoerd naar mogelijkheden tot verduurzamen in de keten. Bijvoorbeeld door het beperken en of terugwinnen van warmte uit warm water in huishoudens.
Duurzaam terreinbeheer past in het milieubeleid van PWN, waarbij we de mileubelasting door eigen bedrijfsvoering en in de relatie met anderen zoveel mogelijk beperken.
11
6. Klant- en consumentenaangelegenheden
Voor PWN is klantgerichtheid en inspelen op de behoeften van onze klanten belangrijk. Immers het is onze maatschappelijke plicht om hier adequaat mee om te gaan: onze klanten zijn van onze inzet afhankelijk. Klantencontactcentrum Ons doel is helder: zoveel mogelijk tevreden klanten. PWN is daarom 24 uur per dag, zeven dagen per week bereikbaar en luistert en denkt mee. Efficiënte en accurate hulp bij vragen, problemen of financiële administratie zijn daarbij van belang. Omdat onze mensen goed in staat zijn vragen correct af te handelen, zijn er weinig herhaalcontacten. PWN heeft een centraal klantencontactcentrum (KCC) ingericht. Dit centrum heeft als doel om alle klantenvragen in één keer correct te beantwoorden. Dit geldt voor elk kanaal waarvoor de klant kiest. De bereikbaarheid is hoog: 80% van de telefoontjes worden binnen 20 seconden opgenomen. “PWN zet alles op alles om storingen te voorkomen. Zodra er toch iets niet deugt aan het water, dan is bereikbaarheid het allerbelangrijkst. Onze klanten moeten ons snel en makkelijk kunnen bereiken. En dan blijft de telefoon toch het beste middel,” aldus Andreas Aukema, Manager Consumentenmarkt KM. “Via deze weg kunnen onze medewerkers doorvragen.” Klachtenafhandeling Er is een specifieke ingang voor klachten waar in 2011 ruim 900 klachten zijn geïnventariseerd. Doelstelling is om deze binnen vijf dagen te beantwoorden en in 80% van de klachten wordt deze doelstelling gerealiseerd. Transparantie over tarieven PWN is transparant over haar tarieven en vermeldt deze vanzelfsprekend op de website. Voorlichting over water en natuur PWN vindt het haar maatschappelijke taak om adequate voorlichting over water en natuur te geven. Dit om klanten de maatschappelijke waarde te laten zien. Dit doen we op allerlei manieren zowel door voorlichting in onze bezoekerscentra als ook op website, door middel van publieksdagen en waterpromotie acties. Kwetsbare klanten Kwetsbare klanten zijn instellingen/klanten voor wie de kwaliteit van het kraanwater extra van belang is. Voorbeelden hiervan zijn dialysepatiënten, ziekenhuizen en zorginstellingen. PWN heeft deze specifieke klanten gekenmerkt in haar database en bij calamiteiten wordt er voor hen een aparte procedure gehanteerd. Zij worden bij een calamiteit bijvoorbeeld als eerste door onze relatiebeheerders geïnformeerd. Aspecten die ook betrekking hebben op verantwoord omgaan met consumenten zijn het aanbieden van veilige producten/ diensten en het stimuleren van duurzame consumptie: Beschermen van de gezondheid en veiligheid van onze klant De kwaliteit van drinkwater staat bij PWN voorop. Daarom wordt die kwaliteit bij de bron, maar ook op de plek waar het uit de kraan komt, bij huishoudens en bedrijven continu gecontroleerd. In opdracht van drinkwaterbedrijf PWN controleert Het Waterlaboratorium in Haarlem jaarlijks 35.000 monsters waarop 150.000 analyses uitgevoerd worden. Op die manier stellen we de levering van gezond, betrouwbaar, zuiver en lekker drinkwater veilig. Duurzame consumptie Kraanwater is aanzienlijk duurzamer dan flessenwater. De hoge kwaliteit kraanwater zorgt ervoor dat het gebruik van flessenwater in Nederland beperkt is. Zeker in vergelijking met het groeiende aandeel van flessenwater in andere Europese landen. In Nederland drinken we per persoon gemiddeld 21,5 liter flessenwater per jaar, tegenover 76,1 liter voor een mede-Europeaan. Ook het financiële voordeel is aanzienlijk aangezien een liter flessenwater tussen de 200 en de 800 keer duurder is dan een liter kraanwater.
12
7. Maatschappelijke betrokkenheid & ontwikkeling Twee bezoekerscentra: kennis delen Kennis delen doen we ook door middel van onze bezoekerscentra, de Zandwaaier in Overveen en de in 2011 verbouwde Hoep in Castricum). We zijn een open organisatie en vinden het belangrijk om onze kennis over water en natuur te delen. Dagelijks kunnen belangstellenden een kijkje achter de schermen nemen in onze bezoekerscentra. We organiseren daar activiteiten voor individuele bezoekers, maar ook voor groepen (volwassenen of kinderen) en scholen. Kennmerduincampings in bezit van Green Key PWN beheert de Kennemer Duincampings (de zelfstandige natuurcampings Camping Bakkum, Camping Geversduin en Camping de Lakens) waar MVO en duurzaam- en natuurgericht kamperen hoog in het vaandel staan. Alle campings zijn in het bezit van de hoogst mogelijke milieu erkenning, de Gouden Green Key. De Green Key is het internationale keurmerk voor bedrijven in de toerisme- en recreatiebranche, en in de markt voor vergader- en congreslocaties, die serieus en controleerbaar bezig zijn met duurzaamheid, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, met zorg voor milieu op het bedrijf en de natuur in hun omgeving. Op de campings wordt gewerkt volgens een groenbeheersplan dat in nauwe samenwerking met de sector Natuur & Recreatie van PWN is opgesteld. De drie natuurcampings vinden maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid vanzelfsprekend. Daarom worden er verschillende projecten aangegaan, onder ander met de stichting Roads. De campings bieden in dit kader deelnemers, mensen met een psychiatrische aandoening, een breed palet aan scholing en leer/werkplaatsen en helpen hen op weg. Samenwerkingsovereenkomst tussen PWN en SPG (leer/werkomgeving) PWN en SPG (Samenwerkingsverband Praktijk-opleidingen Grond weg en Waterbouw Noord-Holland Bolegbo) hebben vorig jaar een samen-werkingsovereenkomst getekend. De samenwerking houdt in dat SPG twee jaar lang leerling monteurs infratechniek zal werven die uiteindelijk door PWN in dienst genomen worden als storingsmonteur of servicemedewerker. Doel van de samenwerking is de instroom van jongere medewerkers op gang brengen en leerling-monteurs na het succesvol afronden van hun opleiding baanzekerheid bieden. De werving en opleiding van leerling monteurs is in oktober gestart. We doen dit omdat we dankzij de samenwerking met een opleidinginstituut als SPG kennis kunnen delen en dat past bij de maatschappelijke rol die we willen spelen. Nieuwe educatietechniek: serious multi reality adventure Waag Society, Stichting Tijdgeest en PWN zijn een samenwerkingsproject gestart met als doel; een zo groot mogelijke betrokkenheid van kinderen genereren bij het erfgoed van hun eigen omgeving. De aanpak binnen de scholen in dit project valt het best te omschrijven met ‘Avontuurlijk leren’. Daarbij worden kinderen meegesleept in een verhaal, waarbij ze spelenderwijs een schat aan informatie verzamelen om het avontuur tot een goed einde te brengen. Door hun acties sturen ze zelf het verloop van het verhaal. Ze worden bewust gemaakt van het verleden van hun eigen leefomgeving door deskresearch maar ook door veldonderzoek in de natuur. De avonturen en het onderzoek spelen zich voor een groot deel af in het duingebied dat door PWN wordt beheerd. Daarbij wordt mede gebruik gemaakt van de kennis en kunde van de boswachters van PWN.
Nieuwe educatietechniek voor avontuurlijk leren. Serious Multi Reality Adventure
13
400 Vrijwilligers PWN is een bedrijf dat maatschappelijk verantwoord wil ondernemen. De inzet van vrijwilligers door PWN sluit hierbij naadloos aan. Er wordt in de organisatie, vooral bij de sectoren NR en KM, in toenemende mate gebruikgemaakt van de inzet van vrijwilligers. Bij NR zijn er circa 400 vrijwilligers werkzaam. Bij KM worden circa 20 vrijwillige gastheren/vrouwen ingezet. Marianne Snabilie, Manager Onderhoud NR “Vrijwilligers staan midden in de samenleving en verschaffen ons informatie en signalen over wat er bij de mensen leeft. Ze hebben vaak kennis en vaardigheden die goed van pas komen voor onze organisatie. Daarnaast staan vrijwilligers veelvuldig in contact met het publiek en maken onze organisatie daarmee ook zichtbaar in de samenleving.” Sponsoring PWN staat voor zuiver en betrouwbaar drinkwater en beheer van natuurgebieden. Simavi werkte samen met PWN op verschillende wandellocaties voor Wandelen voor Water. Tijdens dit jaarlijkse evenement leren kinderen over de waterproblematiek in ontwikkelingslanden. Ze krijgen hierover eerst gastlessen op school en daarna lopen ze zes kilometer met zes liter water op hun rug om zelf te ervaren wat hun leeftijdsgenootjes in veel ontwikkelingslanden dagelijks doen; kilometers lopen om bij een waterput schoon drinkwater te halen. Verspreid over verschillende wandelroutes in Nederland halen scholen samen met Simavi een geldbedrag op voor een waterproject. Millennium Development doelen en nooddrinkwatervoorziening Er zijn plekken in de wereld waar zuiver en betrouwbaar drinkwater niet voorhanden of zo vanzelfsprekend is. PWN levert al sinds 1986 een bijdrage aan het verbeteren en tot stand brengen van goede drinkwatervoorzieningen in ontwikkelingslanden. In 2005/2006 heeft PWN besloten om een grotere bijdrage te leveren aan het behalen van de Millennium Development doelen. Volgens de Drinkwaterwet mogen wij maximaal 1% van de omzet gebruiken voor het realiseren van die doelen. PWN is blij met deze mogelijkheid, want we beschikken over veel expertise over drinkwater die we graag beschikbaar stellen ten behoeve van landen waar het niet normaal is dat er schoon drinkwater uit de kraan komt zoals bij ons. Inmiddels heeft PWN ondersteuning geboden bij tal van ontwikkelingsprojecten in bijvoorbeeld Vietnam, Indonesië, Rwanda, Senegal, Niger, Kenia en Tanzania en voor noodhulp in onder meer Atjeh, Indonesië en Haïti. Op dit moment investeert PWN 0.5% van haar omzet in ontwikkelingshulp. De uitvoering en coördinatie van deze projecten is ondergebracht bij Aquanet BV een 100% dochter van PWN. Leo Commandeur, directeur Aquanet ‘Betrouwbaar drinkwater is van levensbelang. Voor iedereen. In Arusha, Tanzania, moest de bevolking 30 km reizen voor betrouwbaar water. Via Simavi leverde PWN expertise om het drinkwatersysteem te verbeteren. Nu is er in Arusha niet alleen betrouwbaar drinkwater, maar hebben de mensen daar ook de kennis om de levering anders in te richten. Bewoners betalen voortaan voor het water. Hierdoor is er geld voor onderhoud, zodat er ook op lange termijn drinkwater geleverd wordt. Die duurzaamheid, dát vinden we belangrijk. We leveren graag die bijdrage, zodat ‘even de kraan open draaien’ in Tanzania net zo vanzelfsprekend wordt als in Noord-Holland.’
Bezoekerscentrum De Hoep ontvangt ruim 100.000 bezoekers per jaar.
14
INTEGRATIE VAN MVO BINNEN DE ORGANISATIE Introductie
PWN heeft in 2010 en 2011 deelgenomen aan het ISO 26000 Championship Programma, waarbij de resultaten zijn beschreven in het NEN-boek“De implementatie van MVO - Praktijkcases en tools voor ISO 26000” van Pierre Hupperts en Hans Kröder. PWN is hierdoor de eerste in haar branche die MVO integreert in haar bedrijfsvoering volgens ISO 26000.
Sectormanager Natuur en Recreatie, Piet Veel:
“Er is op managementniveau lang gezocht naar een ‘kapstok’ voor alle MVO-activiteiten. Die zoektocht kostte veel tijd en energie. Met ISO 26000 kreeg ik het gevoel dat deze PWN zou gaan helpen met het aanbrengen van de structuur en samenhang in ons totale beleid.”
In de komende jaren blijven we concreet invulling geven aan activiteiten op het gebied van duurzaamheid. Onze belangrijkste bijdrage aan MVO is het leveren van zuiver drinkwater. Dit reikt verder dan technische projecten op het gebied van CO2 neutraal en gaat dus ook over onze producten en medewerkers. Daarnaast leveren we via dochteronderneming Aquanet een bijdrage aan de Millennium Development Goals. Vanuit onze maatschappelijke kern blijft actief stakeholdermanagement ook een essentieel thema voor de komende jaren. Immers door in verbinding te staan met stakeholders kunnen we op optimale wijze vernieuwingen doorvoeren.
Elke dag zuiver drinkwater leveren aan onze klanten is onze belangrijkste bijdrage aan MVO.
15
MVO Beleid en ambitie De visie en missie van PWN zijn vermeld in de introductie (zie blz. 1). Hierin is te zien dat MVO zich in het hart van onze visie en missie bevindt. Deze verbondenheid met MVO voelt ook goed, het is de drijfveer voor al ons handelen. Bestuur, directie, management en personeel: wij willen onze maatschappelijke rol zo goed mogelijk invullen. In 2010 zijn alle beleidsdocumenten gereviewd op hun bijdrage aan: • de 7 MVO-principes • de 7 MVO-kernthema’s • (h)erkennen van MVO en ketenverantwoordelijkheid en invloedssfeer Dit heeft ertoe geleid dat MVO niet meer als aparte paragraaf in het beleidsplan 2012 wordt geformuleerd, maar dat het is opgenomen in alle activiteiten. Speerpunten 2012-2016 PWN heeft voor de komende vijf jaar gekozen voor zeven strategische thema’s. Dit zijn onze belangrijkste prioriteiten voor de komende jaren om ook in een veranderende omgeving een sterk bedrijf te blijven. Ze vormen een uitgekiende mix doordat ze elkaar versterken en zorgvuldig zijn afgestemd op de uitdagingen van de komende jaren. Een van die zeven strategische thema’s is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Het is onze kern. In de komende jaren blijven we concreet invulling geven aan onze MVO-activiteiten op basis van ISO 26000. THEMA 1: DRINKWATER PWN zorgt voor schoon en betrouwbaar drinkwater Noord-Holland schoon en betrouwbaar drinkwater geven: dat is wat klanten van PWN verwachten en waar PWN voor staat. We handhaven de hoge kwaliteit en continue levering van ons drinkwater. Dit vraagt om continue inspanningen. Vervuiling van onze oppervlaktewaterbronnen neemt toe, dit vraagt een zwaardere inspanning om zuiver drinkwater te maken. Ook zijn veel inspanningen nodig om ons leidingstelsel en de installaties goed te beheren voor nu in de toekomst. Vanzelfsprekend willen we onze ambitie van hoge kwaliteit en beschikbaarheid realiseren tegen zo laag mogelijke kosten. THEMA 2: GROEN-BLAUWE COMBINATIE PWN is water en natuur PWN zorgt in Noord-Holland voor schoon en betrouwbaar drinkwater en beheert 7.300 ha prachtig duingebied. Bij PWN werken ingenieurs en monteurs, maar ook boswachters en hun vrijwilligers. Water en natuur, een krachtige combinatie verenigd in één organisatie. Drinkwaterproductie en natuurbeheer dagen elkaar uit en vullen elkaar aan. Met passie voeren wij beide taken uit. Bedrijfsvoeringen van water en natuur in één hand, is een combinatie die voordelen heeft op het gebied van kosteneffectiviteit, duurzaamheid, continuïteit en zekerheid voor de levering van zuiver drinkwater. In geval van calamiteiten is de strategische voorraad duinwater een buffer die kan worden aangesproken. Bij de drinkwaterproductie doen we geen concessies aan het beheer van onze duinen. Puur water en natuur, blauw en groen. Ze hebben elkaar nodig en versterken elkaar. Dankzij deze sterke combinatie kan PWN alle inspanningen leveren die nodig zijn om onze natuur én ons drinkwater voor de toekomst veilig te stellen. Zie ook bijlage 2 (pagina 29).
16
THEMA 3: VERNIEUWINGSKRACHT PWN toont vernieuwingskracht PWN wil schoon en betrouwbaar drinkwater leveren tegen zo laag mogelijke kosten. Dat is alleen mogelijk als we onze bedrijfsprocessen voortdurend optimaliseren. Van onze primaire processen voor water, natuur en recreatie tot onze relatie met klanten en onze interne bedrijfsvoering aan toe. Het is onze maatschappelijke taak om onze vernieuwingskracht optimaal in te zetten, te leren en zich te blijven ontwikkelen. Om kosten te besparen, duurzaam te kunnen opereren, voldoende en betrouwbaar drinkwater te kunnen blijven leveren aan tevreden klanten. Als deze vernieuwingskracht door de gehele organisatie heen tot resultaten leidt, hebben onze klanten er het meest profijt van. THEMA 4: STERK MERK PWN laat zien wat ze doet PWN heeft 2 prachtige producten: water en natuur. Onze naambekendheid is hoog, maar mensen weten niet goed wat we doen. PWN ziet het als haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om de drinkwatervoorziening en natuur in NoordHolland veilig te stellen voor de toekomst. Ze zal zich blijven ontwikkelen en vernieuwen om deze belangrijke taak te kunnen uitvoeren tegen zo laag mogelijke kosten en naar de grootst mogelijke tevredenheid van haar klanten. Deze maatschappelijke rol willen we sterker uitdragen, zodat onze klanten, samenwerkingspartners en andere belangrijke partijen nog beter weten waar PWN voor staat. Want wie weet wie PWN is en wat PWN doet, zal nog meer vertrouwen hebben in de manier waarop PWN voorziet in één van onze primaire levensbehoeften: schoon drinkwater. THEMA 5: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN PWN heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid PWN heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de samenleving. Door te voorzien in schoon en betrouwbaar drinkwater, waardoor consumptie van flessenwater onnodig is. En door 7.300 ha natuurgebied te beheren, zodat nog vele generaties hiervan kunnen genieten. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen voor PWN is ook: doordacht en actief rekening houden met de omgeving waarin we opereren, duurzaam innoveren, streven naar een CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2015, duurzaam inkopen, een goede werkgever zijn en niet te vergeten drinkwatervoorzieningen realiseren in landen waar schoon drinkwater niet vanzelfsprekend is. THEMA 6: WERKGEVERSCHAP PWN is een aantrekkelijke werkgever PWN is een boeiend bedrijf met mooie, relevante producten en diensten. Haar maatschappelijke rol, vernieuwingskracht en klantgedrevenheid en de unieke, krachtige combinatie van watervoorziening en natuurbeheer maken dat mensen met plezier bij PWN willen en blijven werken. Wat wij onze medewerkers te bieden hebben, willen wij sterker uitdragen. PWN zal zich nadrukkelijker laten zien op de arbeidsmarkt als aantrekkelijke werkgever. THEMA 7: WATERKETEN PWN wil samenwerken PWN gelooft in de voordelen van nauwe samenwerking met gemeenten en waterschappen. Samen zijn wij verantwoordelijk voor de waterketen: het winnen, zuiveren en distribueren van water, dat na gebruik en afvoer opnieuw gezuiverd wordt, klaar voor de volgende ronde. Samenwerking leidt tot meer efficiency, waardoor de kosten van schoon en betrouwbaar water voor de maatschappij zo laag mogelijk zijn. Wij denken graag mee, laten zien dat we geloven in de voordelen die nauwe samenwerking kan bieden, maar PWN zal niet op de zaken vooruitlopen. We streven ook naar nauwe samenwerking met andere waterbedrijven, maar alleen als samenwerken ook echt schaalvoordelen en synergie oplevert.
17
Onze MVO-ambitie is: • CO2-neutraal in 2015 (dit reikt verder dan de VEWIN branche-ambitie van 35% besparing in 2015); • 20% zelf opgewekte duurzame energie in 2020; • Handhaven hoge kwaliteit en continue levering van het drinkwater; • Vasthouden huidige hoge niveau van klanttevredenheid; • Blijvend ondersteunen van de Millennium Development Goals met internationale drinkwaterzuivering voor ontwikkelingslanden en duurzame innovatieve technologie (Perfectorserie); • Blijvend investeren in duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Introductie implementatiestappenplan Voor de verdere implementatie van MVO in de bedrijfsvoering maken wij gebruik van een aantal tools uit het ISO 26000 Championship Programma. Eén daarvan is het implementatiestappenplan dat PWN heeft opgesteld. In het plan zijn de belangrijkste processtappen en activiteiten met op te leveren resultaten opgenomen. Elke processtap of activiteit krijgt één afdeling als ‘eigenaar’ en een persoon als ‘trekker’. Tevens wordt aangegeven welke andere afdelingen eveneens een bijdrage moeten leveren. De processtappen en activiteiten zijn in 6 blokken verdeeld: 1. Opzetten MVO communicatie/stakeholderplan; analyse invloedssfeer en opzetten rapportage; 2. MVO-onderwerpen en actie: relevantie, significantie en prioriteiten vaststellen. Inclusief: actieplannen opstellen, MVO-KPI’s vaststellen voor meten en monitoren. 3. Ontwikkelen MVO bewustzijn, competenties en integratie in HRM; 4. Integratie van MVO in bestaande systemen en processen (INK, ISO 9001, ISO 14001, tools e.a.). Inclusief: actie plannen uitvoeren, monitoren en meten; 5. Selecteren en toepassen van de juiste MVO-initiatieven en instrumenten; 6. Verificatie van MVO-prestaties. Ook zijn er enkele aandachtspunten voor beleid en strategie gedefinieerd, waaronder: Milieustrategische keuzes: eco-effectiviteit toepassen J/N. TCO wel/niet toepassen bij investeringsbeslissingen (en inkoop).
Jaarlijks neemt PWN circa 35.000 watermonsters. Hierop voert Het Waterlaboratorium ongeveer 150.000 analyses uit. De totale kosten om de waterkwaliteit te bewaken bedragen ongeveer 5 miljoen euro.
18
1. MVO Communicatie naar stakeholders
In het implementatieplan zijn de volgende acties opgenomen en al grotendeels uitgevoerd: Stakeholder communicatie, keten & invloedssfeer en rapportage
Op te leveren resultaten
Identificeren van stakeholders
Stakeholdermap + plaat
Keuze in de wijze van communicatie (per stakeholdergroep)
Corporate communicatieplan en stakeholder database
Analyse van stakeholder belangen (in nieuw stakeholdermgt. proces)
Stakeholdermanagement proces
Analyse van de invloedssfeer
Krachtenveld analyses
Communicatie m.b.t. de iconen vaststellen
Icoon communicatie (in corporate communicatie plan)
MVO rapportage vaststellen (GRI level C en B onderzoeken)
Rapportage structuur met GRI
PWN heeft haar stakeholders geïdentificeerd waarbij onderscheid is gemaakt tussen: • Corporate stakeholders • Stakeholders voor Drinkwatervoorziening • Stakeholders voor Natuur en recreatie Zie voor een uitgebreid overzicht H2, blz. 6 en verder. Door de Sectormanager Strategie van Drinkwater is in 2010 een eerste stakeholderonderzoek uitgevoerd naar verwachtingen van de stakeholders van PWN over MVO.
Manager Strategie Drinkwater, Roger de Rooij:
De stakeholders van PWN geven aan: “PWN moet als publiek bedrijf, monopolist, leverancier van drinkwater en beheerder van natuurgebieden, verder gaan dan de normen geldend voor het bedrijfsleven. PWN moet inspelen op toekomstige verwachtingen door meer te doen dan verwacht.”
Stakeholdermanagement als proces Dit heeft PWN gesterkt in haar overtuiging om nog beter te communiceren naar haar stakeholders. In 2011 is hiertoe een projectgroep aangesteld om stakeholdermanagement als ‘proces’ in te richten voor de sector Drinkwater. De meest complexe stakeholderprocessen bevinden zich in deze sector. Zo zijn er tegenstrijdige belangen met de waterschappen die dijkaanpassingen willen doorvoeren, welke grote consequenties kunnen hebben voor de leidinginfrastructuur van PWN. PWN heeft hiertoe in 2011 krachtenveld-analyses uitgevoerd om de belangen van de diverse stakeholders beter in beeld te brengen.
19
Dialoog bij Natuur en Recreatie lost mountainbike-dilemma op Bij de sector Natuur en Recreatie wordt al enkele jaren gewerkt met een stakeholdercommunicatieplan. Dit heeft er onder meer toe geleid dat een slepend dilemma rond het gebruiken van de duinen door mountainbikers met vele belanghebbenden op een uiterst succesvolle wijze is opgelost. Door met alle betrokken partijen (mountainbikers, boswachters, wandelverenigingen en gemeenten) om tafel te gaan zitten, zijn duidelijke afspraken gemaakt dat tussen bepaalde tijden een mountainbike traject van 105 kilometer mag worden gebruikt. Dit is uniek want de mountainbikers hadden oorspronkelijk om 15 km. gevraagd en de uitkomst is het grootste mountainbike natuurtraject in Nederland.
Door met alle betrokken partijen om tafel te gaan zitten, is een slepend dilemma succesvol opgelost.
MVO-rapportage
PWN heeft tot op heden nooit een MVO-verslag uitgebracht. Tevens is in het jaarverslag nooit aparte aandacht besteed aan MVO. Door het ISO 26000 Championship Programma is hier voor het eerst over nagedacht en heeft dit geresulteerd in deze rapportage van de ISO 26000 zelfverklaring op basis van de NEN NPR 9026. GRI is een internationale non-gouvernementele organisatie, die ernaar streeft om duurzaamheidverslaggeving standaard bedrijfsvoering te maken door het verstrekken van begeleiding en ondersteuning aan organisaties. Hiervoor is een brede set aan indicatoren ontwikkeld om duurzaamheidprestaties helder en meetbaar in beeld te brengen, verdeeld over diverse MVO-aandachtgebieden (economische prestaties, milieu en klimaat, arbeidsomstandigheden en volwaardig werk, mensenrechten, maatschappij en productverantwoordelijkheid). Veel bedrijven passen deze wijze van verslaglegging al toe. Een inventarisatie in 2011 wees uit dat PWN al op veel gebieden prestatiedata verzamelt en op zeker 20 van deze GRI-indicatoren zou kunnen rapporteren. Dit sluit aan bij het middelste ambitieniveau voor GRI-rapportage (niveau B). Voor PWN worden daarmee de volgende aspecten in beeld gebracht: • Economische prestaties • Materialen • Energie • Water • Luchtemissies • Biodiversiteit • Werkgelegenheid • Verhouding werkgever en werknemer • Gezondheid en veiligheid • Opleiding en onderwijs • Gezondheid en veiligheid consumenten • Etikettering van producten en diensten Besloten is vanaf dit verslagjaar met de GRI-rapportage te starten en vervolgens jaarlijks de voortgang in beeld te brengen.
20
2. MVO prioriteiten vaststellen
PWN heeft in 2010 aandacht besteed aan het in kaart brengen van haar MVO-prioriteiten. Dit is gebeurd met behulp van de tool ‘onderwerpen-matrix’ welke in het ISO 26000 Championship Programma werd toegepast en eveneens is opgenomen in de zelfverklaring van NEN NPR 9026 onder bijlage C. Het management van alle afdelingen heeft bijgedragen aan de analyse van: • welke MVO-onderwerpen relevant zijn voor PWN? • welke significante impact is er op milieu, maatschappij en stakeholders? • welk prestatieniveau wordt nagestreefd en welke prioriteit voor actie is daarbij nodig? Tevens is voor de MVO-onderwerpen in kaart gebracht op welke processen zij van toepassing zijn en welke stakeholders zijn betrokken. De prioriteiten zijn afgestemd door de directie met het bestuur. Op alle MVO-prioriteiten lopen actieprogramma’s voor realisatie. In aanvulling op de MVO-prioriteiten heeft PWN ook haar MVO-iconen kunnen bepalen. MVO-iconen fungeren als baken voor het MVO-verhaal van de organisatie. Ze maken zichtbaar hoe PWN zich onderscheidt op MVO-gebied.
Manager Marketing en Communicatie, Anna Eelhart:
“Het werken met MVO-iconen spreekt mij als communicatiedeskundige erg aan. Het helpt ons om duidelijk te maken aan onze medewerkers en stakeholders wat wij met MVO bedoelen”
Zie voor meer informatie H3, blz. 8 en verder. MVO-onderwerpen die een hoge prioriteit hebben gekregen zijn onder andere: Milieu: 1. Broeikasgasemissies terugdringen en aanpassen (gasemissies terugdringen, voorkomen; gebruik fossiele brandstoffen terugdringen, compenseren; hernieuwbare alternatieven) 2. Duurzaam gebruik hulpbronnen; energiebesparing (o.a. pompen) Werkomstandigheden: 3. Persoonlijke ontwikkeling en training: opleiding en ontwikkeling van medewerkers (programma HR-strategie ‘Talent benutten en ontwikkelen’) Eerlijk zakendoen: 4. Vergroten van MVO in de invloedssfeer: meer dialoog voeren met belangrijke partijen in waterketen voor gezamenlijke aanpak van risico’s en kansen Mensenrechten: 5. Vermijden van medeplichtigheid: zaken doen met partijen die toeleveranciers hebben in gebieden waar mensenrechten worden gerespecteerd (duurzaam inkopen en risicoanalyse in de keten) Klant en consumentenaangelegenheden: 6. Voorlichten en bewustmaken: voorlichting over gebruik water en apparaten, eventueel relatie met energie (opwarmen water)
21
3. Ontwikkelen MVO bewustzijn, competenties en integratie in HRM In het implementatieplan zijn de volgende acties opgenomen:
Ontwikkelen bewustzijn, competenties en integratie in HRM
Op te leveren resultaten
Ontwikkelen van MVO bewustzijn voor medewerkers (voorlichting, cursus e.a.)
MVO Voorlichting in medew-progr.
Ontwikkelen van MVO competenties bij medewerkers (kennis, gedrag, vaardigheden)
MVO Opleiding in medew-progr.
Evt. opnemen in taak / rol / functie-beschrijvingen
Nog niet in 2012
Evt. opnemen in persoonlijke ontwikkelplannen en beoordelingen
Nog niet in 2012
In 2011 is door middel van een speciale MVO-editie van het personeelsmagazine BIJ een eerste voorlichting gegeven over MVO binnen PWN. In 2012 worden speciale MVO-opleidingen verzorgd om de MVO-kennis te vergroten. De ervaring uit het ISO 26000 Championship Programma leert ons dat er al veel kennis en bekwaamheid over MVO binnen PWN aanwezig is. Het is veeleer de kunst om die ‘onbewuste bekwaamheid’ om te vormen tot ‘bewuste bekwaamheid’.
Manager HRM, Anita Wijma:
“MVO is al ingebed in de cultuur van PWN. Toch willen wij extra aandacht besteden aan het bewust maken van onze kennis en bekwaamheden voor MVO. Hierdoor kunnen wij nog bewuster keuzes maken voor mens, milieu en maatschappij.”
Bij de MVO-opleidingen zal onder andere een aantrekkelijke vorm van gaming worden toegepast. Tevens wordt het NEN praktijkboek “De implementatie van MVO – Praktijkcases en tools voor ISO 26000” gebruikt. PWN vindt het nog te vroeg om vanuit HRM het functiehuis en de functieprofielen in 2012 aan te passen, gezien het feit dat MVO al in veel functies is terug te vinden, hoewel soms impliciet. Wel zal in 2012 binnen de sector Drinkwater de rol van ‘stakeholdermanager’ en die van ‘issue-eigenaar’ sterker benadrukt worden. Doel hiervan is dat gewone issues (d.w.z. incidenten die om directe actie vragen), maar ook MVO-issues opgelost worden, waarbij afdelingsgrenzen overstegen kunnen worden en samenwerken noodzakelijk is.
PUUR
Blad voor alle PWN’ers
voor u van PWN
Over Slimme meters, mensenrechten en duurzaam bouwen
Kraanwater of flessenwater
Themanummer MVO
Wat is gezonder? Noodhulp in Haïti “Toen we midden in de nacht arriveerden, zagen we een land compleet in puin”
geven de duinen hun ‘Weeeuwige jeugd terug ’ Leon Terlouw, adviseur Natuur & Recreatie
Geef grote grazers de ruimte
02 01
# #
maart juni 2011 2011
dit nummer: 2 Bijblijven + 4 Het nieuwe ondernemingsplan + 6 3 x Puur + 7 dossier mVO + 11 Werken aan onze veiligheid + 12 een nieuwe
drinkwatertransportleiding! + 14 Bij ons + 16 intussen Bij...
In 2011 is een speciale MVO-editie van het personeelsmagazine BIJ verschenen.
22
4. Integratie van MVO in bestaande systemen en processen In het implementatieplan zijn de volgende acties opgenomen: Integratie in bestaande systemen en processen
Op te leveren resultaten
(bijv. INK, Projectplan, tools e.a.) Opnemen MVO beleidsaandachtspunten in jaarplan-cyclus
MVO-beleid In jaarplan-cyclus
Opnemen en evt. aanpassen van MVO in interne processen, Syst. werkoverleggen e.d.
Relatie met INK, project-mgt, diverse tools
Monitoren en meten van MVO-prestaties: 10 speerpunten in P&C cyclus; MVO KPI’s
MVO speerpunten in P&C; MVO KPI’s
Inbouwen c.q. benutten van continue leer- en verbetermogelijkheden voor MVO
MVO in bestaande leer/verbeter cyclus
MVO Risico en kans management doorvoeren (incl. due diligence)
MVO Risico/kans in matrix Irene
Duurzaam inkopen borgen (incl. leverancier-gedragscode)
Duurzaam inkopen beleid + lever.-code
Een belangrijke borging van MVO heeft in 2011 plaatsgevonden door de realisatie van de MVO-speerpunten op te nemen in de Planning & Control-cyclus van PWN. Ook past PWN sinds 2003 een integraal kwaliteitssysteem toe op basis van ISO 9001, ISO 14001 en OHSAS 18001 (arbeidsomstandigheden). Daarnaast hanteert PWN het INK-managementmodel voor de structurering van haar besturing en planvorming. In 2011 is al een eerste onderzoek gedaan naar de koppeling tussen INK en ISO 26000, maar omdat er géén link-document is gemaakt door EFQM ten opzichte van ISO 26000 is dit momenteel nog niet verder uitgewerkt. Voorts is er in 2011 door PWN veel aandacht besteed aan risicomanagement, zowel risico’s voor PWN zelf als voor diverse belangrijke stakeholders zoals bedrijfsleven, consumenten, gemeenten, waterschappen en Rijkswaterstaat). Bij deze risico’s bevinden zich ook de nodige MVO-risico’s en impacts op stakeholders, milieu en maatschappij. Dit uitgevoerde risicomanagement heeft natuurlijk raakvlakken met het ‘due diligence’proces dat ISO 26000 vraagt om in te richten.
Manager Financiën, Irene Veerkamp:
“ISO26000 dient als gids bij het integreren van maatschappelijk verantwoord gedrag in onze organisatiestrategie, -systemen, -praktijken en -processen. Dit spreekt mij aan in de richtlijn”
Invloed in de keten
PWN is een slanke organisatie en besteedt veel zaken uit. Maatschappelijk verantwoord inkopen is daarom een van de MVO-prioriteiten van het bedrijf. “PWN kan en wil met zijn inkoopactiviteiten invloed uitoefenen in de keten door leveranciers aan te spreken op hun gedrag en bewust te maken dat wij MVO belangrijk vinden,” zegt Ruud van der Neut, programmamanager Duurzaam PWN. “Ook spreken wij met leveranciers over hun toeleveranciers (bijvoorbeeld over arbeidsomstandigheden), en leggen wij verantwoording af aan onze stakeholders in de keten.”
23
(‘due diligence’ betekent letterlijk ‘gepaste zorgvuldigheid’. In de accountancy is er echter een specifieke betekenis, namelijk boekenonderzoek, bijvoorbeeld bij een bedrijfsovername.)
5. Keuze van MVO initiatieven
Er bestaat een grote veelheid aan maatschappelijke initiatieven en goede doelen waarvoor PWN wordt gevraagd een bijdrage te leveren. Omdat wij onze tijd, middelen en geld zo duurzaam mogelijk willen besteden, kiezen wij voor die MVO-initiatieven die passen bij onze kernactiviteiten. Om transparant en eerlijk te kunnen zijn naar de aanvragers of initiatiefnemers, hebben wij duidelijke selectiecriteria binnen vastgestelde kaders gedefinieerd.
Zie onderstaand overzicht aan MVO-initiatieven die PWN ondersteunt:
MVO-initatief
Activiteiten
Vastgesteld kader
PWN als leerbedrijf
Bieden stagemogelijkheden en leerwerkplekken inclusief begeleiding en vergoeding
In directie vastgesteld beleidskader
Sponsoring
Financiële bijdragen aan maatschappelijke activiteiten, soms onderdeel van stakeholdermanagement
Sponsorbeleid
Bedrijf en Samenleving
Diverse activiteiten samen met bedrijfsleven Zuid-Kennemerland. Financiële bijdrage aan Stichting B&S en de Kinderuniversiteit
Overeenkomst
Serious Gaming; Multiple Reality Adventure
Inhoudelijke en financiële bijdrage aan ontwikkeling en uitvoering nieuwe educatietechniek
Contract, Innovatiebeleid
Faciliteren maatschappelijke evenementen
Duingebied en bezoekerscentra al dan niet inclusief begeleiding beschikbaar stellen voor maatschappelijke activiteiten
Beheernota Natuur en Recreatie
Binnen H3 zijn bijvoorbeeld de activiteiten van PWN als leerbedrijf verder beschreven. Zie hiervoor pagina 13.
Als publieke organisatie draagt PWN een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom sponsort en ondersteunt PWN jaarlijks evenementen en organisaties.
24
6. Verificatie van MVO prestaties Verificatie van MVO-prestaties
Op te leveren resultaten
Interne evaluaties en (self assesments) - afstemmen met interne audit-club
Self assessment plan
ISO 26000 zelfverklaring (in corporate comm-plan; géén refer-matrix naar buiten)
Voorbereiden Publicatie Zelfverklaring
Verificatie van prestaties door (externe) stakeholders
In MTO, KTO en stakeholderplan
Assurance door externe onafh. deskundigen - afstemmen met interne audit-club
Extern Audit plan 2012
De belangrijkste verificaties van onze MVO-prestaties zullen altijd plaatsvinden door onze stakeholders. Zij bepalen uiteindelijk hoe goed de duurzame bijdragen van PWN aan mens, milieu, economie en maatschappij zijn. Zo zijn er voor de sector Drinkwater vele (duurzame) criteria van branchevereniging VEWIN waar PWN aan dient te voldoen. Ditzelfde geldt voor het natuurbeheer. Meer gedetailleerde cijfers hierover zijn te lezen in de bijlagen betreffende: • Bijlage ‘drinkwaterbeleid’ • Bijlage ‘natuurbeheerresultaten’
8,4
Het uitbrengen van de ISO 26000 zelfverklaring en dit rapport is voor PWN en haar stakeholders een belangrijke stap op weg naar verificatie van de duurzame prestaties van PWN. Wij willen laten zien hoe wij invulling geven aan duurzame ontwikkeling op een transparante en open manier. Voor de echte MVO-kenners is er - voor het eerst over 2011 – een overzicht gemaakt van 20 MVO KPI’s die worden gehanteerd door Global Reporting Initiative (GRI) voor duurzame rapportage.
PWN-water scoort een 8,4
Wist u dat? In 1995 gebruikte een vaatwasser 25 liter per keer. Nu is dat nog maar 15 liter. Wasmachines gingen van 97 naar 57 liter. Dertigers douchen het langst. Rond je dertigste verbruik je zo’n 66 liter water per douchebeurt. De gemiddelde 55-plusser doet het met bijna de helft: 38 liter. De tandarts adviseert dagelijks twee keer twee minuten tanden te poetsen. PWN adviseert om er de kraan bij dicht te draaien. Dit scheelt elke maand 1000 liter drinkwater! (Bron: ‘Watergebruik thuis 2010’, TNS NIPO in opdracht van de Vereniging van waterbedrijven (Vewin))
25
Klanten waarderen het drinkwater van hun waterbedrijf landelijk met een 8,3. PWNklanten gaan daar een tiende punt overheen en geven het water in Noord-Holland een 8,4! Ten opzichte van 2003 is dit met maar liefst 0,6 punt gestegen. TNS NIPO hield in 2010 een enquête naar de beleving van drinkwaterkwaliteit. Dit gebeurde in opdracht van branchevereniging Vewin.
Leuke werkgever: check onze site PWN is een sociale, maatschappelijk betrokken werkgever die meegaat met zijn tijd: flexibel in arbeidsvoorwaarden én arbeidstijden. Regelmatig hebben we uitdagende nieuwe vacatures. Houd daarom onze site in de gaten. www.pwn.nl/vacatures
Bijlage 1: drinkwaterkwaliteit De drinkwaterkwaliteit wordt door PWN in een continu meetprogramma getoetst aan wettelijke normen (Drinkwaterbesluit). Binnen de branchevereniging Vewin is hiervoor een nog hogere maatstaf afgesproken, uitgedrukt in de Waterkwaliteitsindex (WKI). De Vewin versie (benchmark) kijkt naar de kwaliteit van ruw en reinwater. PWN kijkt daarnaast ook nog naar indicatoren in de processen tussen bron (ruw) en tap (rein). Nationaal drinkwaterbeleid Het nationale drinkwaterbeleid stoelt grotendeels op een wet: de Drinkwaterwet. De Drinkwaterwet, het Drinkwaterbesluit en vier ministeriele regelingen vormen gezamenlijk één pakket en vervangen de oude Waterleidingwet. De Drinkwaterwet De nieuwe Drinkwaterwet, die sinds 1 juli 2011 van kracht is, geeft onder meer aan dat de kwaliteit van het drinkwater centraal staat en altijd zal blijven staan bij de activiteiten van de drinkwaterbedrijven. De duurzame veiligstelling van de openbare drinkwatervoorziening wordt aangemerkt als een ‘dwingende reden van groot openbaar belang’. Deze status houdt in dat bij een afweging van strijdige belangen het belang van de drinkwatervoorziening voorrang heeft. Waterkwaliteit in Nederland Nederland heeft een van de beste drinkwaterkwaliteiten in de wereld. Vewin, de drinkwaterbrancheorganisatie, heeft een wereldwijde benchmark georganiseerd waaraan 40 waterbedrijven over de gehele wereld participeerden. Er wordt gewerkt aan vergelijkingen en conclusies. Nederland behoort tot de top en heeft nationaal ook de minste kwaliteitsverschillen. De kwaliteit van het drinkwater is getoetst met behulp van Waterkwaliteitsindices (WKI) per parametergroep. Deze laten zien in welke mate water voldoet aan de wettelijke normen, zoals bepaald in het Waterleidingbesluit. Een score van ‘0’ is de hoogst haalbare score en wordt daarmee als optimaal drinkwater beschouwd. Water dat net voldoet aan de wettelijke normen krijgt een score van ‘1’. De drinkwaterbedrijven blijven ruimschoots binnen deze normen met een gemiddelde WKI over alle parametergroepen van 0,02 (Gezondheidskundig acuut = 0,00; Gezondheidskundig niet-acuut = 0,01; Bedrijfstechnisch = 0,03; Klantgericht = 0,04). De in 2009 geleverde drinkwaterkwaliteit voldoet voor zowel acute als niet-acuut gezondheidskundige parameters als voor bedrijfstechnische en klantgerichte parameters ruimschoots aan alle wettelijke normen. Er zijn zelfs optimale scores voor acuut gezondheidskundige parameters. Het gaat hier om bacteriën en virussen die direct effect op de gezondheid kunnen hebben. Sinds 1997 komen deze in drinkwater nauwelijks voor en in 2009 kan het drinkwater van alle drinkwaterbedrijven als optimaal worden beschouwd met een waterkwaliteitsindex van 0,00. Er is een bepaald optimum bereikt. De kwaliteit van een specifieke bron fluctueert over het jaar: de zuivering is er daarom op ingericht om ook van de slechtste kwaliteit water betrouwbaar drinkwater te maken. Daarnaast wordt er in de sector stelselmatig geïnvesteerd om de kwaliteit van het drinkwater tot het hoge niveau te houden waar het nu is. De drinkwaterzuivering is er op gericht om ook de moeilijk verwijderbare stoffen uit het water te halen. Hierdoor worden er meer stoffen uitgehaald dan wettelijk strikt noodzakelijk is. Dit is inherent aan de technieken die gangbaar zijn om het drinkwater te zuiveren. Ontwikkelingen rondom drinkwaterkwaliteit in Nederland De drinkwaterbedrijven willen borgen dat iedere Nederlander het volste vertrouwen houdt in het schone drinkwater dat zij leveren. Daar de ontwikkelingen van de kwaliteit van de drinkwaterbronnen nog relatief onzeker zijn, is het een uitdaging voor de drinkwaterbedrijven om de drinkwaterkwaliteit tenminste op het hoge niveau te houden ongeacht of de drinkwaterbronnen van slechtere kwaliteit worden of niet.
26
De uitdagingen hierin liggen enerzijds bij het samenwerken met andere betrokken partijen, zoals waterschappen, internationale organisaties en de land- en tuinbouwsector, om de kwaliteit van de drinkwaterbronnen te beschermen. PWN maakt deel uit van internationale organisaties als EUREAU, IAWR en RIWA en stuurt ze bovendien aan. Martien den Blanken, directeur van PWN, is voorzitter van RIWA en IAWR (Internationale lobbyorganisaties ter verbetering van de kwaliteit van Rijn en Maas). Bovendien maken klimaatveranderingen en milieuvervuiling het noodzakelijk voor de sector om te blijven investeren in verbetering en vernieuwing van de zuiveringsprocessen. Bij stijgende omgevingstemperatuur kan op termijn het drinkwater worden opgewarmd in het distributienet met negatieve gevolgen voor de waterkwaliteit (groei bacteriën). De waterkwaliteit van PWN (bron VEWIN) De gemiddelde Nederlandse klant geeft zijn waterbedrijf maar liefst een 8.3 als rapportcijfer voor de waterkwaliteit. PWN scoort beter en krijgt van zijn klanten een 8,4 op gebied van waterkwaliteit. Hiermee staat de waterkwaliteit op de tweede plek in Nederland. Gezien het feit dat PWN oppervlakte water moet zuiveren waarvan de kwaliteit van de bron matig is en het zuiveringsproces complex, is dit een uitstekende prestatie. De waterkwaliteit is de afgelopen 7 jaar gestegen: rapportcijfer 7,7 naar 8,4. Eigen waterkwaliteitsindex bij PWN Ondanks strenge wet- en regelgeving heeft PWN een eigen monitoringsproces ingericht met bijbehorende PWN waterkwaliteitsindex om zo snel en scherp mogelijk de processen te kunnen (bij)sturen. PWN legt zich hogere eisen op dan wettelijk voorgeschreven. Het interne, door PWN ontwikkelde “track & tracesysteem” betreft geautomatiseerde kwaliteitsanalyse, monstering etc. Monitoring op waterkwaliteit Dagelijks neemt PWN watermonsters op de productiestations en in het distributienet en bij klanten aan de tap om de kwaliteit te controleren. Het Waterlaboratorium in Haarlem analyseert in opdracht van PWN jaarlijks 35.000 monsters. Hierop worden 150.000 analyses uitgevoerd. In totaal worden er jaarlijks een klein aantal overschrijdingen gevonden. PWN neemt indien parameters worden overschreden passende maatregelen, dit kan zover gaan als het stopzetten van de inname bij de bron. Naast al deze testen wordt voortdurend gecontroleerd op drie kernwaarden: kleur, geur en smaak. PWN spendeert jaarlijks 5 miljoen euro in monitoring op waterkwaliteit.
27
Bijlage 2: natuurbeheerresultaten PWN realiseert 401 hectares beschermde of herstelde habitats 5 ha 24 ha 29 ha 343 ha
loopduin Buizerdvlak (opgeleverd december 2010) nieuwe natuur binnenduinrand Egmond (BES) natuurherstel Bokkedoorns (Zuid-Kennemerland) bestrijding invasieve prunus (Zuid-Kennemerland)
Buizerdvlak: duin weer in beweging Wind is de motor van een natuurlijk duinlandschap. Hij houdt het zand voortdurend in beweging. Op die manier verjongt het duin zich. In de afgelopen tientallen jaren is er om allerlei redenen van dit natuurlijk proces weinig meer overgebleven. PWN en Staatsbosbeheer hebben in 2010 een project uitgevoerd om een hoog duin ten noorden van Bergen aan Zee weer actief in verstuiving te brengen. Dit duin ligt op de grens van het Buizerdvlak (in beheer bij PWN) en de Pirolavlakte (in beheer bij Staatsbosbeheer). Met dit project dragen PWN en SBB bij aan het vergroten van de diversiteit van de flora en fauna van het duin. Nieuwe natuur binnenduinrand Egmond PWN startte in 2007 een langjarig project voor het realiseren (feitelijk: herstellen) van natuur in de binnenduinrand bij Egmond. Dit gebeurt binnen de Landinrichting Bergen Egmond Schoorl (BES), op basis van een compromis tussen landbouw en natuur. Naast de wateraanvoer voor bollengebieden werd afgesproken om 45,5 hectare nieuwe natuur (EHS) te realiseren in het z.g. bollenconcentratiegebied en om vijf duinrellen te herstellen. Inmiddels is er ca. 24 ha ingericht, waaronder de restauratie van een 17e eeuws bleekveld. Van de duinrellen zijn er twee gedeeltelijk ingericht (voor zover ze liggen in door PWN beheerd gebied). Natuurherstel Bokkedoorns In 2002 stopte PWN met het winnen van grondwater in het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (NPZK). Dat had gevolgen voor het duin. In 1999 zag het Masterplan Regeneratie Duinvalleien NPZK het licht. Eind november startte de tweede fase, het herstel van 22 duinvalleien. Van deze valleien wordt de bodem ontdaan van begroeiing en afgegraven tot het schone duinzand. Dit werk wordt verdeeld over twee winterhalfjaren: 2011/2012 en 2012/2013. Alle werkzaamheden vinden buiten het broedseizoen plaats en ook met het toeristenseizoen wordt rekening gehouden. Het vrijkomende zand wordt elders in het NPZK gebruikt. Bijvoorbeeld voor het ondieper maken van het Spartelmeer, de toekomstige aanleg van een aantal geplande ecoducten en het herinrichten van parkeerterrein Koevlak ten behoeve van het daar nieuw te bouwen bezoekerscentrum van het NPZK. Bestrijding invasieve prunus PWN bestrijdt de Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina) in haar natuurgebied. De Amerikaanse vogelkers is een zogenaamde ‘invasieve exoot’, die van nature niet in Nederland thuishoort maar sinds de jaren ‘90 van de vorige eeuw grote delen van het duingebied heeft overwoekerd. Steeds meer natuurbeheerders bestrijden, net als PWN, deze soort om te voorkomen dat kenmerkende duingebieden met hun unieke flora en fauna verdwijnen. Met het herstel van het oorspronkelijke duin valt er voor bezoekers straks meer te genieten. Vanuit Natura 2000 (Europees netwerk van beschermde natuurgebieden) zijn natuurbeheerders verplicht deze duingebieden in stand te houden. Duinen komen wereldwijd erg weinig voor.
28
Groen-blauwe combinatie: natuur en water PWN levert drinkwater aan bedrijven en aan meer dan 1,6 miljoen inwoners in Noord-Holland. De totale vraag in ons voorzieningsgebied is momenteel ongeveer 105 miljoen m³ per jaar. Voor de productie hiervan gebruiken we vooral het IJsselmeer als zoetwaterbron. Voor de helft van de totale productie is het Noord-Hollands Duinreservaat (NHD) onmisbaar. In dit gebied wordt het water, dat uit het IJsselmeer afkomstig is, geïnfiltreerd. Voordat dit gebeurt, wordt het water eerst in Heemskerk voorgezuiverd door een behandeling in de UV/H2O2-installatie. Op deze manier worden microverontreinigingen (zoals resten bestrijdingmiddelen, geneesmiddelen e.d.) afgebroken. Dit doen we om te voorkomen dat het duin met deze stoffen belast wordt. Als het water na deze voorzuivering geïnfiltreerd is, verblijft het enkele weken tot maanden in de bodem om daarna weer opgepompt te worden, samen met een geringe hoeveelheid natuurlijk duinwater. De ondergrondse opslag maakt het water langs natuurlijke weg een betrouwbare bron voor de drinkwatervoorziening. Dit - uit de bodem opgepompte - water is namelijk vrij van onder andere bacteriën en is zeer eenvoudig te zuiveren tot drinkwater. Door de opslag en voorraad in het duinreservaat is het gebied zeer waardevol voor de drinkwatervoorziening. Daarnaast heeft het duinreservaat nog andere gebruiksfuncties: natuur, recreatie en zeewering. Het is de verwachting dat de totale levering van drinkwater zal blijven stijgen en daarom is een uitbreiding van de winning van duinwater nodig. Ook omdat de infiltratie en terugwinning al op het vergunde niveau is. In het verleden is de intentie uitgesproken om de winning van duinwater beperkt te houden om verdroging van de natuur te voorkomen. Een andere bedrijfsvoering en een verzwaarde inzet van de infiltratiesystemen in het duingebied is daarvoor nodig. Om de Provincie Noord-Holland van voldoende informatie te voorzien om te kunnen besluiten over een wijziging van vergunningen heeft PWN een milieueffectrapportageprocedure doorlopen waarvan het Milieu Effect Rapport (MER) het resultaat is. Deze vergunning is in februari 2012 door Provincie Noord-Holland verstrekt. Het onderzoek was gericht op betere benutting en verdere optimalisatie van de bedrijfsvoering van de bestaande systemen in het duingebied en op het leveren van informatie over de mogelijkheden tot 1) veiligstellen van de dekking van de behoefte aan drinkwater, 2) in stand houden van natuur- en recreatiewaarden van het natuurgebied en verder terugdringen van verdroging en 3) vermijden van extra grondwaterlast in de binnenduinrand.
29
