Programmabegroting Programmabegroting 2015, gemeente Littenseradiel

Programmabegroting 2015-2018

Programmabegroting 2015, gemeente Littenseradiel

1

Oan de leden fan de Ried Lykwicht Foar jo leit in slutende begrutting 2015 én in slutende mearjierrenbegrutting oant en mei 2018. Út de Maitiidsnota die al bliken dat ús gemeente net mear oant de earmtakken ta yn it jild sit. Dy nota liet ommers al in fiks oprinnend tekoart foar de kommende jierren sjen. Namstemear is it kolleezje bliid de Rie in begrutting presintearje te kinnen dy't finansjeel sjoen yn lykwicht is. It is wier dat der sprake is fan licht ekonomysk herstel, mar de flage kin noch net op 'e toer. Noch altyd geane der bedriuwen fallyt, spitigernôch ek yn ús gemeente, en komme minsken op strjitte te stean. En wy libje yn ûnwisse tiden. De wrâld stiet op in protte plakken yn'e brân - de spanning is ek yn ús lân te fielen. It is de fraach oft it ekonomysk herstel beynfloede wurdt troch dizze ûnrêst yn de wrâld. It is mei dêrom saak om foar de kommende trije jier, oant de weryndieling, in finansjele buffer oan te hâlden. Ûnwis bliuwt de útkearing út it gemeentefûns - der folget ommers noch in herferdieling. Ek mei it oerheveljen fan in grut part fan de sosjale taken fan it Ryk nei de gemeenten rinne wy finansjele risiko's. Fansels dogge wy ús uterste bêst om alles sa goed mooglik yn de stringen te hâlden, mar omdat it hjir om saneamde "open einde regelingen" giet, kin net útsletten wurde dat in grutter berop op it sosjaal domein dien wurdt as ferwachte. De Rie hat earder oanjûn dat der yn dizze begrutting ek ynvestearingsromte fûn wurde moat. Oan alle winsken dy't beneamd binne kin net foldien wurde. Mar mei it ynsetten fan in part fan de reserves en de ynset fan provinsjaal jild ûntstiet der romte. Romte, om in tal projekten út te fieren dy’t ferspraat binne oer de gemeente. Ek yn dat opsicht binne wy fan miening in goed lykwicht fûn te hawwen. Mei ús weryndielingspartners binne de earste stappen yn it fúzjeproses setten. De foarlizzende begrutting wiist út dat wy dat proses mei betrouwen yn gean kinne. Foar it kolleezje fan B&W Bram Bonnema Wethâlder finânsjes


2


3

Inhoudsopgave

PROGRAMMABEGROTING 2015 TOT EN MET 2018 ............................................................................6 Programma 1 Sociale voorzieningen ...................................................................................................9 Programma 2 Cultuur, sport en recreatie ......................................................................................... 14 Programma 3 Onderwijs en kinderopvang ....................................................................................... 18 Programma 4 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting ................................................................ 20 Programma 5 Natuur en milieu ......................................................................................................... 24 Programma 6 Volksgezondheid ........................................................................................................ 28 Programma 7 Openbare orde en veiligheid ..................................................................................... 30 Programma 8 Verkeer en vervoer ..................................................................................................... 32 Programma 9 Economische structuur ……………………………………………………………………….37 Programma 10 Bestuur ...................................................................................................................... 42 Paragraaf A Weerstandsvermogen en risicobeheersing ............................................................... 46 Paragraaf B Onderhoud kapitaalgoederen .................................................................................... 50 Paragraaf C Financiering ................................................................................................................ 51 Paragraaf D Bedrijfsvoering ........................................................................................................... 55 Paragraaf E Verbonden partijen ..................................................................................................... 60 Paragraaf F Grondbeleid ................................................................................................................. 64 Paragraaf G Lokale heffingen ......................................................................................................... 68 Financiële analyse............................................................................................................................... 74

1.

Overzicht van baten en lasten ............................................................................................ 74

2.

Uiteenzetting financiële positie .......................................................................................... 79

3.

Toelichting en Analyses ...................................................................................................... 83

4.

Kerngegevens ………………………………………………………………………………………..89


4


5

PROGRAMMABEGROTING 2015 TOT EN MET 2018 Inleiding Hierbij bieden wij u aan de Programmabegroting over 2015 tot en met 2018. Met de behandeling van de Programmabegroting wordt recht gedaan aan de kaderstellende en controlerende rol van uw raad. Op basis van deze begroting wordt de Productenraming opgesteld om de beheerstechnische en uitvoerende taak van ons college te ondersteunen. De functies en de bevoegdheden van de raad en het college zijn daarmee gescheiden. Voorjaarsnota. Op 26 mei j.l. heeft de gemeenteraad de Maitiidsnota 2014 vastgesteld. Deze sloot over de jaren 2015 tot en met 2018 met forse negatieve saldi van € 785.000 in 2015 oplopend tot € 1,1 miljoen in 2018. Bij deze Maiitiidsnota is een mogelijk dekkingsplan opgesteld. In het proces naar de vaststelling van de begroting 2015 – 2018 is het dekkingsplan verder uitgewerkt. Hieronder worden de dekkingsmogelijkheden beschreven. Economische ontwikkelingen. De onzekerheid die er was bij de Maitiidsnota, is nog steeds niet weggenomen. Toch ontstaat er steeds meer duidelijkheid. Op dit moment is het wachten op de resultaten van de herijking van het gemeentefonds tweede fase. Waarschijnlijk worden de eerste effecten hiervan in december 2014 getoond. Daarnaast bevat ten aanzien van de decentralisaties nog onzekerheden. De budgetten zijn bekend, maar hoe de uiteindelijk uitwerking er uit zal zien is nog niet bekend. Decentralisaties. De transitie en transformatie in het Sociaal Domein zorgen voor forse aanpassingen van de begroting. De consequenties komen steeds duidelijker in beeld. In de Mei-circulaire 2014 zijn de laatste budgetten bekend gemaakt voor de decentralisaties. Voor de over te dragen taken worden onderstaande budgetten door het rijk aan de gemeente overgedragen. Littenseradiel

2015

2016

2017

Nieuwe taken Jeugd Nieuwe taken WMO

1.733.000 1.343.000

1.646.000 1.464.000

1.580.000 1.522.000

Totaal

3.076.000

3.110.000

3.102.000

In 2015 is er voor de uit te voeren taken zo’n 10% minder budget beschikbaar. Vooralsnog gaan wij er vanuit dat deze forse taakstelling kan worden gerealiseerd. De gemeenten beschouwen 2015 als een overgangsjaar. Er moet rekening worden gehouden met een zekere frictieperiode. Bijvoorbeeld voor wat betreft het inregelen van het gebiedsgericht werken met gebiedsteams. In de begroting is rekening gehouden met mogelijkheden voor financiële flexibiliteit. In de komende maanden zal er uitgebreid worden teruggekomen op dit onderwerp en kan, zodra de aanbestedingen bekend zijn, een betere inschatting worden gemaakt omtrent de realisering van de genoemde taakstelling. Voor het sociaal domein zal een aparte begroting worden gemaakt en opgenomen binnen de beleidsplannen van het sociaal domein. Begroting 2015. Zoals hierboven is aangegeven sloot de Maiitiidsnota 2014 met forse negatieve saldi over de periode tot 2018. Het daarbij genoemd dekkingsplan is in de afgelopen periode verder uitgewerkt dit heeft geresulteerd in het feit dat wij nu een sluitende begroting 2015 en een sluitende meerjarenraming tot en met 2018 kunnen presenteren. Dit is mogelijk door het toepassen van administratieve wijzigingen, zoals het niet meer toerekenen van rente aan een aantal reserves maar deze bedragen ten bate te brengen van de exploitatie en het afboeken van boekwaarden van wegen. Daarnaast is er nog een beperkt aantal bezuinigingsmogelijkheden gevonden. Ook kon er niet worden ontkomen aan een verhoging van de onroerende zaakbelastingen.


6

Daar tegenover staat dat er op dit moment wordt gewerkt aan een herziening van het rioleringsplan. De verwachting is dat het tarief voor de rioolheffing zal gaan dalen, waardoor het totaal aan belastingdruk voor de burger gemiddeld gezien toch zal gaan dalen. Onderstaand wordt aangegeven hoe een en ander cijfermatig wordt onderbouwd. DEKKINGSPLAN BEGROTING 2015 - 2018 (x € 1.000) 2015 -506

2016 -685

2017 -826

2018 -886

120 25 25 290 100

100 50 50 290 100

100 75 50 290 100

21 2

13 2 7 2 5 10 21 2

13 2 7 2 5 10 21 2

100 100 50 290 100 50 13 2 7 2 5 10 21 2

8 32 24 20

8 32 24 20

8 32 24 20

8 32 24 20

26 8 11 8 2

26 8 11 8 2

26 8 11 8 2

26 8 11 8 2

Totaal bezuinigingen

729

791

816

891

Restant (-=tekort)

223

106

-10

5

Begrotingstekort Dekkingsmogelijkheden: Rente Belastingverhoging (regulier) Belastingverhoging (extra) Creëren reserve personeel Afboeken boekwaarde wegen Werkplaats Mantgum Peuterspeelzaalwerk Flankerend ouderenwerk Jeugd- en jongerenwerk Vormings- en ontwikkelingswerk Amateuristische kunstbeoefening Brede school It Trochpaad Onderwijsbeleid Bouw- en Woningtoezicht aankoop registers .c.a. Bermmaaien nu twee keer per jaar, voorstel eerste keer alleen de vlakke delen en de tweede keer vlakke delen plus taluds FUMO Geen nieuwe vervangingsinvesteringen Openbare Verlichting Met Empatec onderzoeken om de beide bruggen Easterlittens en Winsum door één brugwachter te laten bedienen in plaats van twee. Voordeel € 20.000 structureel vanaf 2015. Inhuur Automatisering (projectenkalender) Inkoop drukwerk Kerstpakketten Campagne fietsen scoort

7

Zoals hierboven is aangegeven sluit de begroting op basis van het bestaand beleid met een tekort van € 506.000 in 2015 oplopend tot € 886.000 in 2018. Na het doorvoeren van de betreffende dekkingsmogelijkheden sluit de begroting met een positief saldo van € 223.000 in 2015 tot een financieel sluitende meerjarenraming in 2018. Voor een toelichting op de individuele dekkingsmogelijkheden wordt u verwezen naar de bijlage “Uiteenzetting financiële positie” van deze begroting. De bovenstaande ombuigingen/bezuinigingen maken onderdeel uit van het totale dekkingsplan en zijn als zodanig wel tekstueel per programma vermeld, maar niet opgenomen in de financiële overzichten “Wat mag het kosten” in de diverse programma’s. Reserves en voorzieningen. In de financierings- en dekkingsmogelijkheden zijn ook de reserves betrokken. De huidige Risicoreserve van € 1,8 miljoen blijft hierbij onaangetast. Ook de Algemene Bedrijfsreserve blijft op een acceptabel niveau van € 750.000 gehandhaafd. Wel wordt de reserve “Budgettaire ruimte” gebruikt. Deze reserve van € 2,5 miljoen wordt voor € 1,5 miljoen gebruikt voor het afboeken van boekwaarden op wegen en voor € 680.000 ingezet voor het creëren van de voorziening tijdelijk personeel. Het restant van € 320.000 kan dan worden gebruikt voor het realiseren van projecten. Doordat de exploitatie van de begroting 2015 sluit met een positief saldo van € 220.000 kan ook dit bedrag hier voor worden ingezet. In 2015 is er dan ook een bedrag van totaal € 540.000 beschikbaar aan eenmalige middelen voor het realiseren van projecten.


7

Projecten. In de afgelopen tijd zijn de mogelijk te realiseren projecten op een rijtje gezet. In onderstaande tabel worden de projecten aangegeven. In de kolom “Bruto” staan de bruto-bedragen vermeld voor het realiseren van de projecten. In de kolom “Subsidies” staan de reeds toegezegde provinciale subsidies aangegeven en in de kolom “Reserves” worden de bedragen vermeld die komen uit de Reserve Plattelandsontwikkeling en de Reserve Dorpsuitleg om vervolgens in de kolom “Netto” het restant bedrag te tonen wat moet worden gedekt uit het hierboven genoemd beschikbare budget van € 540.000. Voor dit bedrag kunnen de projecten worden gerealiseerd die met een * zijn aangegeven. De overige projecten worden op de wensenlijst geplaatst. Pro jec t en

Brut o

Aanleg fietspad langs de Swette (2e fase)

Subsidies

Reserves

88.000

Realisatie, inric hting en onderhoud 60km/uur zones

225.000

Dorpskern Wommels en toegangswegen

88.000 *

464.000

162.000

Parkeerterrein Mantgum

55.000

30.000

Kunstgrasv eld Easterein

160.000

125.000

100.000 *

202.000

100.000 *

-

gaande route Mantgum

250.000

Aanleg v oetpad langs Sibadawei te Easterein

160.000

125.000

22.000

Verbreden Van Sminialeane-Van Ey singaleane

25.000 * 160.000 *

Visie en deels v oorbereiding en realisatie door-

Verkeerssituatie Weidum

Net t o

260.000

125.000 160.000 22.000 * 260.000

Verv aardigen arc hiefinv entarissen

63.000

63.000

Drie oplaadpunten elektrisc he auto's

18.000

18.000

Onderzoek inv entarisatie monumenten Aanleg Swettepaad Jellum-Swette Dorpshuis Bears

p.m.

p.m.

252.000

252.000

85.000

85.000

Voor een beschrijving van de betreffende projecten wordt u verwezen naar het betreffende programma van de begroting. Conclusie en verwachting. De Provincie heeft in haar begrotingscirculaire aangegeven dat de begroting in het eerste jaar (2015) of het laatste jaar (2018) in evenwicht moet zijn en heeft aangegeven dat zij de in de begroting opgenomen bezuinigingen en taakstellingen zal beoordelen op hardheid, haalbaarheid en volgbaarheid. Omdat deze begroting naar onze mening voldoet aan die betreffende voorwaarden, verwachten wij ook dat wij opnieuw onder het repressieve toezicht van de provincie zullen gaan vallen. Zoals hierboven is aangegeven, is de begroting zowel voor 2015 als in meerjarenperspectief tot en met 2018 sluitend en is er daarnaast nog ruimte om voor een totaal (bruto)bedrag aan projecten te realiseren van bijna € 1 miljoen.


8

Leeswijzer De programmabegroting is opgebouwd uit 2 delen: Deel 1. Programma’s: 1. Sociale voorzieningen 2. Cultuur, sport en recreatie 3. Onderwijs en kinderopvang 4. Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting 5. Natuur en milieu 6. Volksgezondheid 7. Openbare orde en veiligheid 8. Verkeer en vervoer 9. Economische structuur 10. Bestuur Onder deze programma’s zijn de doelstellingen weergegeven, waarbij de vraagstellingen volgens de Drie - W’s: Wat willen we bereiken, Wat doen we daarvoor en Wat mag het kosten als richtlijn gelden. Onder elk programma vindt u vervolgens het budget terug dat nodig is om die doelstellingen te kunnen bereiken. Daarnaast zijn de volgende zeven Paragrafen verplicht voorgeschreven. Deze paragrafen moeten onder meer duidelijkheid geven over de risico’s die de gemeente loopt en de mate waarin zij deze kan opvangen. A. Weerstandsvermogen en risicobeheersing B. Onderhoud kapitaalgoederen C. Financiering D. Bedrijfsvoering E. Verbonden partijen F. Grondbeleid G. Lokale heffingen Deel 2: Financiële analyse: Hierin is de uiteenzetting van de financiële positie weergegeven. Dit deel is bedoeld om inzicht te krijgen in de financiële positie en de beïnvloeding daarvan. Tevens zijn hieronder overzichten opgenomen van het verloop van de begrotingspositie. Ook dekkingsmogelijkheden maken hier onderdeel vanuit.


9

Programma 1 Sociale voorzieningen Het programma Sociale voorzieningen omvat de subsidiëring van welzijnsinstellingen, de bevordering van zelfredzaamheid en de maatschappelijke participatie, het op weg helpen van inwoners naar werk, zorg voor een adequaat voorzieningenniveau, het bestrijden van armoede en het verstrekken van bijstand en maatschappelijke diensten. De drie decentralisaties in het sociale domein betekenen een aanzienlijke uitbreiding van het gemeentelijke taakgebied. Wat willen we bereiken? • Een herkenbare en goed bereikbare toegang tot de maatschappelijke ondersteuning • Continuïteit in zorg en in kwaliteit van de zorg • Maximale benutting van vrijwillige inzet en informele zorg • Faciliteren van initiatieven op het terrein van het sociaal domein vanuit de mienskip • Aandacht voor en een grotere rol van vrijwilligers en mantelzorgers • Participatie van iedereen • Een actieve armoedebestrijding • Evaluatie ketenbeleid • Instandhouding bestaande dorpshuizen/mfc’s Wat doen we daarvoor? Sociaal domein • In 2013 is de visie Naar een veerkrachtig sociaal domein vastgesteld, in 2014 gevolgd door de Koersnota Veerkracht in het sociale domein. Op dit moment wordt op basis van deze beide stukken volop gewerkt aan de vormgeving van de nieuwe sociale infrastructuur. • Aan het minimabeleid wordt op verschillende manieren bekendheid gegeven (Op ‘e Skille, folders, gemeentelijke website en de door de cliëntenraad WWB in samenwerking met Súdwest-Fryslân en Littenseradiel uitgegeven kanseninformatiebrief). • Door middel van het project Pastiel worden de belangen en wensen van de werkgevers goed in beeld gebracht, zodat werkzoekenden eerder slagen op de arbeidsmarkt. • Samen met de gemeente Súdwest-Fryslân werken we aan de vorming van gebiedsteams als toegang tot de ondersteuning en wordt de inkoop van zorgproducten voorbereid. Er komt een eigen gebiedsteam voor onze gemeente, afgestemd op de problematiek van Littenseradiel, dat verbindingen weet te leggen met de informele zorg in welke vorm ook. De visie en de koersnota zijn inmiddels uitgewerkt in een beleidsplan Sociaal Domein. Dit plan zal na de inspraakprocedure ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Het beleidsplan is een beleidskader voor de integrale uitvoering van de Jeugdwet, Wmo, Participatiewet en Wet passend Onderwijs. Het plan regelt de toegang van onze inwoners tot de benodigde zorg/ ondersteuning en de wijze waarop we uitvoering willen geven aan de nieuwe wetten; het concreet inhoud en vorm geven aan de transities en transformaties. De regelgeving - in de vorm van verordeningen en nadere (beleids)regels - voor de nieuwe taken van de gemeente in het sociaal domein wordt nu ook voorbereid en met het beleidsplan in november ter vaststelling aan uw raad aangeboden. • We onderzoeken op welke wijze vrijwilligers en mantelzorgers het best ondersteund / gefaciliteerd kunnen worden en waaraan – voor waar het gaat om het sociaal domein - in de dorpen verder behoefte bestaat. We geven vorm aan deze ondersteuning en we faciliteren en stimuleren initiatieven ter versterking van de eigen kracht van het sociale netwerk. Opbouw vanuit de mienskip is essentieel. • Met een integrale aanpak en vernieuwing van het zorgaanbod willen we het gebruik van de al aanwezige voorzieningen vergroten. • De informatievoorziening m.b.t. de regelingen op het terrein van het minimabeleid worden voortgezet. De maatregelen moeten passen binnen het beleid(splan) t.a.v. het sociaal domein.


10

•

•

Daarnaast zal worden ingezet op preventie als actieve vorm van armoedebestrijding. Op basis van de resultaten van het project Pastiel zal worden bekeken of het project Toeleiden van mensen naar de arbeidsmarkt kan worden voortgezet en zo ja in welke vorm. Voor de uitwerking van het beleidsplan sociaal domein wordt voor onze gemeente een uitvoeringsplan opgesteld.

Jongerenwerk • Er is een ketenbeleid, waarbij een beperkt aantal keten onder voorwaarden wordt gedoogd. Dit beleid is onlangs geëvalueerd. Op basis van de evaluatie en de uitkomsten van het op 22 september jl. gehouden rûntepetear gaan wij in overleg met betrokkenen – keetbezoekers en dorpsbelangen – om tot nieuwe afspraken te komen. Ouderenwerk • Met enige regelmaat vindt er overleg plaats met het Seniorenplatform Littenseradiel. Het platform ontvangt jaarlijks een bijdrage van de gemeente voor de organisatie van cursussen en voorlichtingsmiddagen. • De ontgroening, oftewel de daling van het aantal jonge mensen en de stijging van het aantal 65-plussers, zal een zwaarder beslag leggen op zowel professionele ondersteuning als mantelzorg.

Ombuigingen/bezuinigingen Peuterspeelzaalwerk Door de stichting Middelsee is aangegeven dat het aantal groepen gaat verminderen. Dit levert met ingang van 2016 een besparing op van € 13.000. Flankerend ouderenwerk Negen organisaties ontvangen jaarlijks een bijdrage van € 10 per deelnemer voor meer bewegen voor ouderen. De subsidie heeft geen relatie met de exploitatie. De bijdrage zou door de ouderen zelf opgebracht moeten kunnen worden. Het vervallen van de bijdrage levert ingaande 2016 totaal € 2.000 op. Jeugd- en jongerenwerk In de programmabegroting staan twee bedragen opgenomen die noch voortvloeien uit de eerste nota jeugdbeleid (€ 2.690 en € 5.000 of totaal € 7.690). Voor deze bedragen bestaat geen specifieke bestemming en kunnen per 2015 vervallen. Overdracht van taken naar de Gemeenten De overdracht van taken naar de gemeenten gaat gepaard met kortingen. Gemeenten moeten de overgedragen taken uitvoeren met minder middelen. Op dit moment is nog onvoldoende duidelijk met welke kosten gemeenten te maken gaan krijgen. In de beleidsnota inkoop, sturing en financiering is als uitgangspunt opgenomen dat de uitgaven voor de oude en nieuwe taken niet hoger mogen worden dan de inkomsten. Dit betekent dat er al wel wordt gekeken hoe zaken anders kunnen worden georganiseerd en of taken efficiënter kunnen worden uitgevoerd. Doel hiervan is een inzet van middelen die aansluit bij de uitgangspunten zoals die zijn opgenomen in de visie op het sociaal domein en het creëren van evenwicht tussen de inkomsten van het Rijk en de uitgaven van de gemeente op dit terrein. Mocht dit laatste om wat voor reden niet lukken, dan kan een eventueel tekort worden gedekt uit de reserve Maatschappelijke Ondersteuning.


11

Nieuw beleid Geen. Wat mag het kosten? Saldo programma Sociale voorzieningen in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018

Lasten Bestaand beleid

5.169.078

5.166.083

5.169.158

5.169.894

Voorziene uitgaven

-

-

-

-

Nieuw beleid

-

-

-

-

Ombuigingen / bezuinigingen

-

-

-

-

5.169.078

5.166.083

5.169.158

5.169.894

Totaal Baten Bestaand beleid

2.972.439

2.972.439

2.972.439

2.972.439

Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

Totaal

2.972.439

2.972.439

2.972.439

2.972.439

Saldo programma Sociale voorzieningen

2.196.639

2.193.644

2.196.719

2.197.455

2015

2016

2017

2018

Incidentele lasten en baten begroting Lasten

-

-

-

-

Baten

-

-

-

-

Dekking

-

-

-

-

Wensenlijst Geen

Toekomstige ontwikkelingen De wetgeving op het terrein van het sociaal domein is medio dit jaar afgerond. Zoals aangegeven wordt op dit moment volop aan de invoering ervan gewerkt. Voorlopig worden geen nieuwe ontwikkelingen verwacht.


12


13

Programma 2 Cultuur, sport en recreatie Het programma Cultuur, sport en recreatie omvat het initiëren en in stand houden van voorzieningen op de gebieden van kunst, cultuur en sport. Wat willen we bereiken? • Instandhouding bestaande voorzieningenniveau • Vergroting sportdeelname • Stimuleren en faciliteren van initiatieven op cultureel terrein • Ruime aandacht voor kunst en cultuur(-educatie) Wat doen we er voor? Cultuur • De afgelopen tijd hebben verschillende organisaties met steun van de gemeente gezamenlijk initiatieven ontwikkeld met als doel leerlingen in het basisonderwijs in aanraking te laten komen met kunst en cultuur. • Het bruist in onze gemeente van de culturele activiteiten, variërend van het Iepenloftspul in Jorwert en het Berne Iepenloftspul in Easterwierrum tot de Keunstrûte en talloze lokale activiteiten op het gebied van muziek en toneel. De gemeentelijke ondersteuning bij de totstandkoming van deze activiteiten zal zoveel mogelijk worden voortgezet. • De gemeente speelt in het cultuurbeleid een faciliterende rol. Daar waar nodig – en mogelijk - ondersteunt de gemeente activiteiten, organisatorisch en financieel. • Waar mogelijk wordt aangesloten bij initiatieven in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa 2018. • Speciale aandacht verdient de Rely Jorritsmapriis voor verhalen en gedichten in de Friese taal. De prijs wordt bekostigd uit een particulier legaat, de gemeente Littenseradiel is verantwoordelijk voor de organisatie en de uitreiking. Wij oriënteren ons op de toekomst van deze prijs, in verband met de komende herindeling. Bibliotheek • Stichting Bibliotheken Mar en Fean verzorgt het bibliotheekwerk in onze gemeente. Hieronder vallen de vaste vestiging in Wommels en de Lytse Bybs in acht dorpen in onze gemeente • Zorgen voor de instandhouding van bibliotheekvoorzieningen in de gemeente, rekening houdend met de nieuwe ontwikkelingen. Muziek-, dans- en theateronderwijs • Stichting Ritmyk verzorgt het cultureel onderwijs in drie gemeenten waaronder Littenseradiel. Met Ritmyk zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop. In overleg met de verenigingen bepalen wij wat Ritmyk de komende jaren op dit terrein gaat doen. Dorpshuizen • De dorpshuizen in onze gemeente verkeren in een goede staat. De gemeente heeft tot nu toe bijgedragen in de kosten van uitbreiding en renovatie. Ook ontvangen de dorpshuizen jaarlijks een bijdrage in de kosten van onderhoud. Dit beleid wordt de komende jaren voortgezet. Met de gemeentelijke bijdragen stimuleren wij de dorpshuizen om zelf ook verantwoordelijkheid voor het onderhoud te nemen. Sport • Littenseradiel telt tal van sportvoorzieningen, zowel voor binnen- als buitensport. Van deze voorzieningen wordt veel gebruik gemaakt. • Op 1 april jl. is de buurtsportcoach in onze gemeente met zijn werkzaamheden gestart. Basis hiervoor vormt het Uitvoeringsplan Buurtsportcoach Littenseradiel 2014-2017. • Het voorzieningenniveau wordt zoveel mogelijk in stand gehouden.


14

Ombuigingen/bezuinigingen Vormings- en ontwikkelingswerk Een tiental organisaties in onze gemeente ontvangt jaarlijks een bijdrage van € 250 voor het organiseren van cursussen. Deze bijdrage vormt geen wezenlijk bestanddeel van de exploitatie en zou door de deelnemers zelf opgebracht moeten kunnen worden. Dit levert met ingang van 2016 een bezuiniging op van € 2.500. Amateuristische kunstbeoefening De subsidie heeft geen relatie met de exploitatie. De bijdrage van € 5.000 zou per 2016 geschrapt kunnen worden.

Nieuw beleid Renovatie sportveld Easterlittens Volgens de meerjaren onderhoudsprognose voor het sportveld, dient het bijveld op het sportcomplex in Easterlittens in 2015 gerenoveerd te worden. Het bijveld verkeert in een slechte onderhoudsconditie. De gemeente is als eigenaar verantwoordelijk voor groot onderhoud aan de velden. De kosten van de renovatie worden geraamd op € 56.870. Op basis van een 25-jarige, 4% annuïteit bedraagt de jaarlast € 3.640. Voor het hoofdveld is in 2017 een renovatie gepland. De kosten daarvan zijn geraamd op € 40.777. Uitgaande van een 25-jarige, 4% annuïteit is de jaarlast € 2.610. Kunstgrasveld Easterein In uw vergadering van 17 februari jl. heeft u ons gevraagd in overleg te treden met Stichting De Skoalleseize over de mogelijkheden voor realisering van een kunstgrasveld in Easterein. Dit overleg heeft plaatsgevonden op 21 maart 2014 met als resultaat een aanvulling op het eerder ingediende projectplan. De aanvulling omvat een besparing door het schrappen van kosten voor o.a. de terreinverlichting en het niet aanleggen van een wedstrijdveld achter de sporthal en een verhoging van de eigen inbreng (zelfwerkzaamheid en financiële middelen). Bespaard wordt een bedrag van € 116.055. De geraamde kosten komen in de nieuwe opzet op € 689.881 De bijdrage van de Skoalleseize op € 277.220 Van de gemeente wordt een bijdrage gevraagd van € 412.661 Op 17 februari jl. is een bedrag beschikbaar gesteld van € 250.904 De Skoalleseize vraagt derhalve een aanvullende bijdrage van € 161.757 ======== Voorgesteld wordt om deze bijdrage te dekken via een bijdrage uit de Algemene bedrijfsreserve.


15

Wat mag het kosten? Saldo programma Cultuur, sport en recreatie in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


972.492

976.383

969.902

969.955

-

-

-

-

3.640

3.640

3.640

3.640

-

-

2.610

2.610

161.757

-

-

-

165.397

3.640

6.250

6.250

-

-

-

-

1.137.889

980.023

976.152

976.205

73.895

73.895

73.895

73.895

Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

Voorziene uitgaven Nieuw beleid Renovatie sportveld Easterlittens - bijveld Renovatie sportveld Easterlittens - hoofdveld Kunstgrasveld Easterein

Ombuigingen / bezuinigingen Totaal Baten Bestaand beleid

Totaal Saldo programma Cultuur, sport en recreatie

Incidentele lasten en baten begroting

73.895

73.895

73.895

73.895

1.063.994

906.128

902.257

902.310

2015

2016

2017

2018

Lasten Kunstgrasveld Easterein

161.757

-

-

-

-

-

-

-

161.757

-

-

-

baten Dekking Onttrekking uit Algemene bedrijfsreserve

Wensenlijst Aanleg, vervanging of renovatie sportvoorzieningen De afgelopen 5 jaar is er ruim € 300.000 aan subsidie beschikbaar gesteld in de kosten voor aanleg, vervanging of renovatie van sportvoorzieningen. Het is waarschijnlijk dat de gemeente ook de komende 4 jaar weer met verzoeken om subsidie geconfronteerd zal worden. Het gemeentelijk sportbeleid biedt de mogelijkheid in genoemde kosten 50% subsidie te verstrekken. Uitgaande van het vorenstaande kan rekening worden gehouden met een jaarlijks benodigd bedrag van € 65.000. Bouw, uitbreiding of renovatie van dorpshuizen De afgelopen 5 jaar is ruim € 350.000 subsidie beschikbaar gesteld in de kosten van bouw, uitbreiding of renovatie van dorpshuizen. Aangenomen kan worden dat de gemeente de komende 4 jaar eveneens met verzoeken om subsidie krijgt te maken.


16

Het gemeentelijk beleid met betrekking tot dit soort investeringen biedt de mogelijkheid in genoemde kosten een subsidie te verstrekken van 40%, met een maximum van € 125.000. Op basis van de ervaringen uit het verleden kan rekening worden gehouden met een jaarlijks benodigd bedrag van € 100.000. Dorpshuis D’Ald Skoalle te Bears Het dorpshuisbestuur vraag een subsidie van € 95.000 voor de verbetering van D’Ald Skoalle. Het gaat met name om energiebesparende maatregelen en een verbetering van de ruimtelijke indeling. De kosten hiervoor worden geraamd op € 213.212. Op deze aanvraag zijn de gebruikelijke subsidieregels van toepassing (maximaal 40% subsidie met een maximum van € 250.000). De gemeentelijke bijdrage in de kosten zou daarmee maximaal op € 85.285 uitkomen

Toekomstige ontwikkelingen Geen


17

Programma 3 Onderwijs en kinderopvang Het programma Onderwijs en kinderopvang omvat de zorg voor de onderwijshuisvesting, het ontwikkelen van lokaal onderwijsbeleid en het stimuleren van persoonlijke ontwikkeling binnen diverse doelgroepen. Wat willen we bereiken? • Goed onderwijs • Samenwerking peuterspeelzalen, kinderopvang en basisscholen • Stimuleren drietalige scholen Wat doen we daarvoor? Vroeg- en Voorschoolse Educatie (VVE) • Er vindt overleg plaats met peuterspeelzalen, kinderopvang en primair onderwijs over de invulling van de wettelijke taken. • De gemeente heeft als wettelijke taak om de doelgroep voor VVE te bepalen. Dit gebeurt in overleg met de betrokken partijen. Het overleg met deze partijen wordt voortgezet. Het overleg heeft ook als doel de samenwerking tussen partijen te bevorderen. Nauwe samenwerking zorgt voor een warme overdracht en meer betrokkenheid. Peuterspeelzalen en kinderopvang • De gemeente heeft het peuterspeelzaalwerk ondergebracht bij de Stichting Welzijn Middelsee. • De gemeente subsidieert het tweetalige peuterspeelzaalwerk. • Er is toezicht en handhaving op de kwaliteit van kinderopvang. • In samenspraak met o.a. de Stichting Welzijn Middelsee wordt ingezet op het stimuleren van de ontwikkeling van jonge kinderen. Dit in samenwerking met kinderopvang en primair onderwijs. • Kijken naar mogelijkheden voor samenwerking om knelpunten binnen inspectie-eisen, locaties en overdracht naar het basisonderwijs te verminderen. Basisonderwijs • Onderhoudstoestand basisscholen wordt op niveau gehouden. Taak van de gemeente is de zorg voor goede huisvesting en de ondersteuning van zorgleerlingen en de onderwijskwaliteit. • Na 1 januari 2015 blijft de gemeente verantwoordelijk voor nieuwbouw, uitbreiding, constructiefouten en herstel van schade aan schoolgebouwen. Op 1 januari 2015 wordt de verantwoordelijkheid voor het buitenkantonderhoud en de aanpassing van schoolgebouwen overgeheveld van gemeente naar schoolbesturen. • De ondersteuning van zorgleerlingen is één van de onderwerpen die is opgenomen in de Lokale Educatieve Agenda. Als zodanig brengen wij de ondersteuning ter sprake in ons reguliere overleg met schoolbesturen en andere partners. • De totstandkoming van drietalige scholen wordt gestimuleerd.

Ombuigingen/bezuinigingen Brede school It Trochpaad In It Trochpaad zijn verschillende organisaties ondergebracht. Vanaf het begin is geprobeerd deze organisaties ook inhoudelijk samen te laten werken. In eerste instantie met professionele ondersteuning, later met ambtelijke ondersteuning. Op dit moment “redt men zich zelf”. Wel worden er nog kosten bij de gemeente in rekening gebracht. Voorgesteld wordt om hier met ingang van 2016 een bezuiniging bij op te leggen van € 10.000. Onderwijsbeleid De afgelopen jaren blijken de werkelijke kosten Onderwijsbeleid zo rond de 45.000 te liggen. Dit onderdeel kan daarop met ingang van 2015 worden afgestemd (verlaging derhalve met € 21.250).


18

Nieuw beleid Geen. Wat mag het kosten? Saldo programma Onderwijs en kinderopvang in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


1.685.981

1.684.617

1.644.052

1.637.497

Voorziene uitgaven

-

-

-

-

Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

1.685.981

1.684.617

1.644.052

1.637.497

263.440

263.440

263.440

263.440

Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

Totaal Baten Bestaand beleid

Totaal Saldo programma Onderwijs en kinderopvang


263.440

263.440

263.440

263.440

1.422.541

1.421.177

1.380.612

1.374.057

2015

2016

2017

2018

Lasten

-

-

-

-

Baten

-

-

-

-

Dekking

-

-

-

-

Wensenlijst Geen

Toekomstige ontwikkelingen Geen.


19

Programma 4 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Het programma Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting omvat stedenbouwkundige advisering, ontwikkeling van de dorpskommen en het buitengebied, de realisatie van bouwlocaties en het ontwikkelen van volkshuisvestingsbeleid. Wat willen we bereiken? • Het behouden en versterken van de kwaliteit van het landschap. De fysieke leefomgeving en het aangezicht van onze dorpen behouden en versterken. De gemeenschapszin en lokale kracht van bewoners benutten om de leefbaarheid en de vitaliteit van de dorpen te behouden en te versterken. • Huisvesting bieden aan alle doelgroepen. De inwoners van Littenseradiel moeten gehuisvest kunnen worden op een wijze die past bij de eigen gezinssituatie. Jongeren moeten in een betaalbare woning (huur of koop) in Littenseradiel kunnen wonen. Alleenstaanden moeten in staat zijn een woning te hebben of te betrekken, passend bij de financiële situatie. Gezinnen moet de mogelijkheid worden geboden te blijven wonen, dan wel te verhuizen naar een meer passende situatie. Ouderen moeten de mogelijkheid hebben in de eigen omgeving te blijven wonen, waarbij zowel de woning, als de voorzieningen, als de zorg op maat zijn. Speciale aandachtsgroepen, zoals verblijfsgerechtigden, kunnen in deze gemeente wonen, waarbij er voldoende aandacht is voor integratie • Alle bestemmingsplannen zijn en blijven actueel. Wat doen we daarvoor? Kwaliteit van het landschap, kwaliteit van de dorpen • De Welstandsnota is in 2014 herzien. De Welstandsnota en beeldkwaliteitsplannen als toetsingskaders hanteren voor de bebouwde omgeving, de ruimtelijke kwaliteit en waardevolle landschapselementen. De Welstandsnota wordt gebruikt als kader voor de aanpak van verloederde panden en de daadwerkelijke aanpak zal in 2015 vorm krijgen. • Het gemeentelijk groenbeleid en bomenbeleid wordt geëvalueerd en geactualiseerd • Verdere uitwerking van de Structuurvisie realiseren. • Afronden bestemmingsplan Buitengebied en het bijbehorend Beeldkwaliteitsplan. • Geen verruiming bieden aan de mogelijkheden voor windmolens. • Actief participeren in Stadsregio- en Streekwurkverband. • Het gebied rondom het gemeentehuis herinrichten in aansluiting op het al heringericht deel van het centrum van Wommels. De versnippering van het centrum hiermee opheffen, de aanwezige ondernemers goed positioneren en de ruimtelijke kwaliteit rond de kerk versterken. Leefbaarheid • Actief zoeken naar subsidiemogelijkheden om de leefbaarheid in stand te houden of te vergroten • Door een integrale aanpak (bestemmingsplannen, beeldkwaliteitsplannen, welstandsnota en dorpsvisies) willen we de leefbaarheid van het platteland bevorderen. We faciliteren en ondersteunen daarbij initiatieven uit en voor de Mienskip en combineren mogelijkheden en financiële middelen om tot het gewenste resultaat te komen. Wonen • Actualisatie van de woonvisie voor de periode 2015-2018. Bij het opstellen van de woonvisie worden de bevolking, de woningcorporatie(s), de zorginstellingen en de provincie betrokken. Daar waar nodig de woningbehoefte peilen, bijvoorbeeld door een enquête. De inbreng van Dorpsbelangen en de dorpsvisies meenemen in concrete wooninitiatieven of plannen. Ondersteunen en faciliteren van initiatieven. • In samenspraak met dorpsbelang Winsum komen tot een oplossing of invulling van de driehoek en de overige woningbouw in Winsum. • Invulling geven aan de locatie Seerp van Galamawei met woningbouw, met respect voor de bijzondere omliggende gebouwde omgeving.


20

•

•

Heldere afspraken worden gemaakt met de woningcorporatie en de zorginstellingen over wonen en voorzieningen in het kader van wonen-welzijn en zorg. Indien nodig en mogelijk worden bestemmingsplannen aangepast om meer mogelijkheden te bieden voor wonen met zorg. De voorraad vrije woon- en bedrijfskavels beter voor het voetlicht brengen om zo de verkoop te bevorderen. (zie paragraaf Grondbeleid).

Ombuigingen/bezuinigingen Bouw- en Woningtoezicht: aankoop registers c.a. Het budget ter grootte van € 2.000 ten behoeve van aankoop registers c.a. voor bouwen woningtoezicht kan per 2015 vervallen.

Nieuw beleid Initiatieven In de Structuurvisie 2030 is één van de thema’s de veranderende rol van de overheid. De gemeente wil de lokale kracht van bewoners en ondernemers beter benutten en wil zelf een open, actieve en betrokken rol vervullen in de samenwerking tussen de partijen en het ondersteunen van projecten. De huidige crisis heeft de noodzaak om tot een omwenteling te komen in het denken over participatie versneld. Hiervoor is loslaten, faciliteren en ruimte geven aan initiatieven in de samenleving nodig; een verschuiving van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie. Het vraagt om een faciliterende houding en werkwijze van ambtenaren bij burgerinitiatieven en om nieuwe samenwerkingsvormen tussen overheid en burgers, zoals cocreatie. Het is niet alleen nodig om over financiële middelen te kunnen beschikken voor dit veranderproces, maar ook voor nieuwe initiatieven en projecten(-in-wording). Hierbij kan gedacht worden aan zaken zoals: • middelen voor onderzoek, externe inhuur en advies bij nieuwe initiatieven en projecten. Bijvoorbeeld co-creatie in de openbare ruimte (herinrichting, landschaps-/ en natuurbehoud/ontwikkeling), maatschappelijk aanbesteden en energiecoöperaties. • middelen voor het ontwikkelen en toepassen van nieuwe methoden en nieuw beleid. • begeleiding bij de interne (gemeentelijke) en de externe (maatschappelijke) dialoog, zoals workshops, sprekers, advies, gespreksleiding; • middelen benodigd voor het faciliteren van maatschappelijke initiatieven, zoals een initiatievenloket, ideeënmakelaars, werkateliers, startbudget, beschikbaar stellen grond/leegstaande gebouwen, levering materialen, delen kennis- en ondersteuningsnetwerken. • middelen om vooruitlopende op concrete initiatieven deel te kunnen nemen in ontwikkelprojecten bijvoorbeeld in het kader van de Streekagenda Het budget Uitwerken projecten structuurvisie is bedoeld voor de voorbereiding van projecten en initiatieven die aansluiten bij de zes thema’s zoals in de Structuurvisie benoemd. De verwachting is dat de komende jaren naast nu al bekende initiatieven van ons ondersteuning gevraagd zal worden bij initiatieven op het gebied van zorg (bijvoorbeeld woonservicezones), duurzaamheid en toerisme. Op grond van dit laatste punt wordt dan ook gevraagd in het kader van mutatie van beleid aanvullende middelen van € 5.000 uit de post Stimulering Toerisme over te hevelen naar de post Uitwerken projecten Structuurvisie. Dit is mogelijk omdat sinds de start van de provinciebrede Nije marketing Organisaasje een geringere jaarlijkse bijdrage nodig is voor instanties die toeristische informatie verstrekken. Hier is sprake van een budgettair neutrale actie. Stimuleringsfonds Lokale Initiatieven Met het instellen van het Stimuleringsfonds Lokale Initiatieven kunnen initiatiefnemers een kleine bijdrage ontvangen voor zaken met een gemeenschappelijke functie in de ruimste zin van het woord. Het motto van dit fonds is met elkaar voor elkaar. Voorgesteld wordt om voor dit fonds een structureel bedrag van € 25.000 op te nemen.


21

Wat mag het kosten? Saldo programma Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


1.416.156

1.411.739

1.414.493

1.401.468

-

-

-

-

Voorziene uitgaven Nieuw beleid

-

-

-

-

25.000

25.000

25.000

25.000

25.000

25.000

25.000

25.000

-

-

-

-

Initiatieven Stimuleringsfonds Lokale Initiatieven

Ombuigingen / bezuinigingen Totaal

1.441.156

1.436.739

1.439.493

1.426.468

421.262

421.866

421.465

421.568

Baten Bestaand beleid Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

421.262

421.866

421.465

421.568

1.019.894

1.014.873

1.018.028

1.004.900

Totaal Saldo programma Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting


2015

2016

2017

2018

Lasten Kleine projecten Plattelandsontwikkeling

Baten

15.000

-

-

-

-

-

-

-

15.000

-

-

-

Dekking Onttrekking uit reserve Plattelandsontwikkeling

Wensenlijst Visie en deels voorbereiding en realisatie doorgaande route Mantgum In Mantgum spelen meerdere ontwikkelingen en er is een aantal knelpunten. Vanuit Mantgum (doarpsmienskip en bewoners Seerp van Galemawei) is het verzoek bij de gemeente neergelegd om een totaalvisie (met een ontwerp) te ontwikkelen voor de doorgaande route door het dorp ( Seerp van Galemawei- It Bosk). In dit totaalplan moet aandacht zijn voor onder andere de verkeersproblematiek en -onveiligheid, het versterken van de ruimtelijke kwaliteit en de cultuurhistorische waarde en de initiatieven en ontwikkelingen die langs de route spelen bij onder andere de dorpsentree bij het stationsgebied, bouwontwikkelingen op het parkeerterrein bij het oude gemeentehuis en het wegonderhoud. Vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid en ruimtelijke kwaliteit is het dringend gewenst maatregelen te nemen bij de entree van Mantgum (onder andere spoorwegovergang) en de stationsomgeving; een herinrichting van dit gebied. Deze herinrichting moet passen in de totaalvisie.


22

De kosten voor het, in nauw overleg met het dorp, opstellen van een visie, de herinrichting van het stationsgebied en de aanpassingen aan It Bosk worden totaal geraamd op € 250.000. Inmiddels is duidelijk dat we voor dit project inderdaad een beroep kunnen doen op een provinciale bijdrage van 50% (€ 125.000). Een voorwaarde voor het verkrijgen van de bijdrage is dat het project in 2015 afgerond moet worden. Waardevolle gemeentelijke panden In aanvulling op de Rijksmonumenten zal een overzicht van waardevolle panden worden opgesteld. Ter bescherming van deze panden zal beleid worden geformuleerd. Kosten op p.m.

Toekomstige ontwikkelingen Herinrichting Winsum In het gebied van Molepaed e.o. in Winsum zijn woningen gesloopt. De geplande herinrichting door woningstichting Elkien wordt niet gerealiseerd. Het betreft een zeer in het oog springend gebied aan de ingang van het dorp. Op dit moment onderzoekt dorpsbelang met ondersteuning van Elkien de woonwensen – en -behoeften in het dorp. Op grond van de uitkomst zal door dorpsbelang de mogelijkheden onderzocht worden. Onduidelijk is nog hoe de herontwikkeling er uit zal zien en of er (op korte termijn) woningen gerealiseerd zullen worden. Wat de uitkomst ook is, er zullen altijd kosten voor de gemeente uit voort vloeien (en wellicht ook inkomsten). Afhankelijk van de ontwikkeling of herinrichting die uiteindelijk plaatsvindt kan er sprake zijn van een grondexploitatie of van een gebied dat (tijdelijk) ingericht moet worden. Hierbij moet rekening gehouden worden met de afspraken met Elkien ten aanzien van de afhandeling naar de gemeente met betrekking tot het Groene kruisgebouw (tegemoetkoming in aankoopkosten gemeente of overdracht gronden aan de gemeente). Daarnaast heeft de gemeente een specifiek voor dit project een Garantstelling woningcorporatie Elkien gereserveerd ter hoogte van € 125.000.


23

Programma 5 Natuur en milieu Het programma Natuur en milieu omvat de zorg voor het openbaar groen en het natuur- en milieubeheer. Wat willen we bereiken? • De groene ruimte wordt duurzaam beheerd • Regenwater wordt zoveel mogelijk direct op het oppervlaktewater geloosd Wat doen we daarvoor? Milieuaspecten • De gemeente beschikt over een bodemkwaliteitskaart en een bodembeheerplan. Dit vormt het kader voor de bescherming van de bodem. Voor het behoud van de kwaliteit van de bodem binnen de gemeente investeren we in het toezicht bij grondverzet door de grond-, wegen waterbouwbedrijven. • Door wijzigingen in de geluidsregelgeving moet er een geluidskaart voor de gemeente komen. Om te beschikken over de benodigde invoergegevens, moeten we de verkeersbewegingen op de gemeentelijke wegen beter in kaart brengen. Duurzaamheid • Duurzaamheid is een ruim begrip dat verschillende aandachtsvelden omvat, zoals energiebesparing en duurzaam inkopen, die er op gericht zijn om klimaatverandering tegen te gaan en de milieubelasting van het dagelijks leven zo klein mogelijk te houden dan wel neutraal te maken. • Om het treffen van energiebesparende maatregelen te stimuleren, biedt de gemeente vanaf 2010 de Duurzaamheidslening aan. • Jaarlijks wordt er aandacht gegeven aan het thema lichtvervuiling. • De komende jaren wordt de voorlichting over duurzaamheid verder opgepakt. • We stimuleren de oprichting van lokale duurzaamheidscoöperaties met een startsubsidie vanuit de Stadsregio Leeuwarden. Het gebruik van zonnepanelen wordt gestimuleerd. Openbaar groen • Wij hebben geprobeerd het onderhoud van het groen bij de dorpsbelangen onder te brengen. Dit is tot nu toe alleen gelukt in Reahûs. Verder is via Op ‘e Skille meerdere malen aandacht geschonken aan de overdracht (verkoop of in gebruik geven) van openbaar groen direct grenzend aan woonhuispercelen. Bovenstaande mogelijkheden worden opnieuw onder de aandacht gebracht. Bomen/beplanting • De gemeente heeft een bomenverordening, waarin waardevolle bomen staan beschreven. In de praktijk blijkt de verordening niet aan de verwachtingen te voldoen. Het bestaande beleid zal in 2015 worden geëvalueerd en bijgesteld. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de groenstructuur. Ecologisch bermbeheer • De bermen langs het fietspad De Swette zijn ingezaaid met een bloemrijk gewas. • Ook op andere plaatsen wordt ecologisch bermbeheer toegepast. • Vooruitlopend op het nieuwe bermbeheerplan wordt bij wijze van proef het gemaaide gras van de tussenberm Easterwierrum-Weidum afgevoerd. Dit is bedoeld om de toplaag te verschralen, waardoor bloemen en kruiden meer kans krijgen. Afhankelijk van de resultaten zal dit op meer plaatsen gebeuren.


24

Ombuigingen/bezuinigingen Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO) Doordat een bijdrage via het Gemeentefonds wordt vergoed, ontstaat er met ingang van 2015 een besparing van € 32.000.

Nieuw beleid Geluidskaart gemeentelijke wegen Gemeenten worden in het SWUNG2 (Samen Werken aan de Uitvoering van Nieuw Geluidbeleid) verplicht elke 5 jaar de gemeentelijke wegen te monitoren. Eind 2014 zal de ontwerpregelgeving klaar zijn. Dit houdt in dat de gemeente verplicht wordt om een geluidskaart op te stellen. De eerste keer dat deze kaart moet worden gemaakt zal, zoals het nu lijkt, in 2017 zijn. Gemeenten zullen de voor de geluidkaarten benodigde invoergegevens, hun telprogramma moeten intensiveren. Dit geldt dan niet alleen voor de gemeentelijke hoofdwegen, maar ook voor de 30 km wegen. FUMO biedt de gemeenten in Fryslan de mogelijkheid aan om de geluidskaart in provinciaal verband te laten uitvoeren. De kosten worden, ingaande 2015, geraamd op € 25.000. Uitgaande van een afschrijvingsduur van 5 jaar en een rente van 4% bedraagt de annuÏteit € 5.616. Wat mag het kosten? Saldo programma Natuur en milieu in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


835.967

838.810

839.786

840.079

-

-

-

-

5.616

5.616

5.616

5.616

5.616

5.616

5.616

5.616

-

-

-

-

841.583

844.426

845.402

845.695

2.881

2.881

2.881

2.881

Voorziene uitgaven Nieuw beleid Geluidskaart gemeentelijke wegen

Ombuigingen / bezuinigingen Totaal Baten Bestaand beleid Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

2.881

2.881

2.881

2.881

838.702

841.545

842.521

842.814

Totaal

Saldo programma Natuur en milieu


2015

2016

2017

2018

Lasten

-

-

-

-

Baten

-

-

-

-

Dekking

-

-

-

-


25

Wensenlijst Drie oplaadpunten voor elektrische auto’s De elektrische auto is sterk in opkomst. Geleidelijk komen er steeds meer elektrische auto’s op de Nederlandse wegen. Op basis van de verwachte groei van elektrisch rijden schat de provincie Fryslân dat er vóór 2015, 25-40 nieuwe openbare oplaadpunten in Fryslân nodig zijn. De tijd lijkt rijp om ook in onze gemeente een oplaad infrastructuur te realiseren. Te weten een drietal oplaadpunten in centrum van Wommels, station te Mantgum en nieuw te realiseren carpoolplaats te Winsum. Verduurzaming van de mobiliteit draagt bij aan het behalen van milieudoelen op het gebied van klimaat. Per oplaadpunt moet rekening worden gehouden met een investering van € 6.000. Voor 3 oplaadpunten is de investering € 18.000.



26


27

Programma 6 Volksgezondheid Het programma Volksgezondheid omvat de zorg voor volksgezondheid, reiniging, afvalstoffenverwijdering en riolering. Wat willen we bereiken? • Gezonde inwoners in een gezonde omgeving. Wat doen we daarvoor? Algemene gezondheidszorg • De gemeente participeert in de Veiligheidsregio, waarin alle Friese gemeenten dit taakgebied hebben ondergebracht. In samenwerking met de Veiligheidsregio en andere instellingen geven we invulling aan lokaal gezondheidsbeleid. • De gemeente zet de bovenstaande lijn door en werkt samen met anderen aan het stimuleren van een gezonde levensstijl (o.a. door de inzet van de buurtsportcoach). Afvalstoffenheffing • De tariefstelling van de afvalstoffenheffing is gebaseerd op een 100%-dekking. In de afgelopen jaren waren de inkomsten uit de afvalstoffenheffing hoger dan de uitgaven. Hierdoor is langzamerhand een voorziening ontstaan. In de komende drie jaren zal de tariefstelling zodanig worden aangepast dat de voorziening naar een acceptabel niveau wordt terug gebracht. Riolering • Van het geldende Gemeentelijk RioleringsPlan van 2010 t/m 2014 zullen eind 2014 de daarin beschreven acties zijn uitgevoerd. Eind 2014 zal er een nieuwe GRP worden aangeboden voor de jaren tot de herindeling. Daarin spelen de consequenties van de door het Rijk opgelegde verlaging, c.q. mindere stijging van de rioolheffing een belangrijke rol. Hierover zijn afspraken gemaakt in het Fries Bestuursakkoord Waterketen. Eén van de onderdelen hiervan is een verlaging van de vervangingsinvestering. Voor de vervangingsinvesteringen is tot nog toe rekening gehouden met het openbreken van de betreffende straten en een volledige vervanging van de betonbuizen. Nieuwe technische oplossingen maken het mogelijk om het riool niet meer te vervangen, maar te ‘relinen’. Dat wil zeggen dat in het bestaande riool een kunststofkous wordt aangebracht.

Ombuigingen/bezuinigingen Geen.

Nieuw beleid Geen.


28

Wat mag het kosten? Saldo programma Volksgezondheid in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


1.951.522

1.950.045

1.953.628

1.936.200

Voorziene uitgaven

-

-

-

-

Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

1.951.522

1.950.045

1.953.628

1.936.200

1.861.268

1.862.851

1.864.530

1.866.310

Totaal Baten Bestaand beleid Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

1.861.268

1.862.851

1.864.530

1.866.310

90.254

87.194

89.098

69.890

Totaal

Saldo programma Volksgezondheid


2015

2016

2017

2018

Lasten

-

-

-

-

Baten

-

-

-

-

Dekking

-

-

-

-

Wensenlijst Geen.



29

Programma 7 Openbare orde en veiligheid Het programma Openbare orde en veiligheid omvat openbare orde en veiligheid, het verbeteren van de sociale veiligheid en de vermindering van criminaliteit en overlast. Wat willen we bereiken? • Een veilige gemeente (objectieve veiligheid) en inwoners die zich veilig voelen (subjectieve veiligheid) • De politie-inzet is jaarlijks toegesneden op de vijf veiligheidsvelden uit de notitie Integrale veiligheid (Veilige woon- en leefomgeving, bedrijvigheid en veiligheid, jeugd en veiligheid, fysieke veiligheid, integriteit en veiligheid) • Een goede, adequate brandweerzorg en rampenbestrijding (crisisbeheersing) Wat doen we daarvoor? Politie, veilige omgeving • Op 27 mei 2013 heeft de raad de notitie Integraal veiligheidsbeleid Gemeente Littenseradiel 2013-2017 vastgesteld. Aan de lokale prioriteiten van de raad en de regionaal vastgestelde prioriteiten wordt uitvoering gegeven. • Samen met de politie Noord-Nederland en de gemeenten Súdwest-Fryslân en de Friese Meren zetten we in 2014 een inbraakpreventiecampagne op. Rampenbestrijding (crisisbeheersing) • De gemeente doet actief mee aan de Veiligheidsregio Fryslân, samen met de andere Friese gemeenten, Brandweer Fryslân, GGD Fryslân en andere partners. • Medewerkers van de gemeente worden regelmatig geschoold en er wordt samen met de medewerkers van de andere gemeenten in ons district geoefend. • De gemeente werkt mee aan het efficiënter inrichten van de regionale crisisbeheersing. Buurtagent • De buurtagent houdt een keer in de week spreekuur in het gemeentehuis. In overleg met ambtenaar Integrale Veiligheidszorg (IVZ) wordt bepaald welke zaken in de gemeente (extra) aandacht behoeven. • De gemeente voert de regierol op het gebied van openbare orde en veiligheid. Er is regelmatig overleg tussen de ambtenaar IVZ en de buurtagent. Brandweer • Sinds 1 januari 2014 hebben we in Fryslân een regionale brandweer, genaamd Brandweer Fryslân. De regionale brandweer is onderdeel van de Veiligheidsregio Fryslân. De brandweer geeft uitvoering aan de hoofdprocessen van de veiligheidsketen: pro-actie, preventie, preparatie, repressie, nazorg en bedrijfsvoering. De gemeente kent twee brandweerkorpsen, in Wommels en in Mantgum. Ook nu de brandweer onderdeel is geworden van de Veiligheidsregio vinden wij het contact met onze twee korpsen van groot belang. Handhavingsbeleid • De gemeente heeft een handhavingsbeleid. Het vastgestelde handhavingsbeleid voldoet goed. We blijven alert op overbodige regelgeving.

Nieuw beleid Geen.



30

Wat mag het kosten?

Saldo programma Openbare orde en Veiligheid in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


765.956

755.149

741.488

729.786

Voorziene uitgaven

-

-

-

-

Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

Totaal

765.956

755.149

741.488

729.786

21.000

21.000

21.000

21.000

Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

21.000

21.000

21.000

21.000

744.956

734.149

720.488

708.786

Baten Bestaand beleid

Totaal

Saldo programma Openbare orde en Veiligheid

2015

Incidentele lasten en baten

2016

2017

2018

Lasten

-

-

-

-

Baten

-

-

-

-

Dekking

-

-

-

-

Wensenlijst Geen.



31

Programma 8 Verkeer en vervoer Het programma Verkeer en vervoer omvat de aanleg en het onderhoud van wegen en straten, de openbare verlichting, de zorg voor de verkeersveiligheid en voor een bereikbaar openbaar vervoer en het parkeren in de kernen. Wat willen we bereiken? • Het scheppen van de juiste randvoorwaarden zodat verkeersdeelnemers zich op een veilige manier door de gemeente kunnen bewegen • Dorpen moeten met het openbaar vervoer bereikbaar zijn • Aantrekkelijke routes voor fietsers en wandelaars Wat doen we daarvoor? Verkeer en wegen • We geven uitvoering aan het Gemeentelijk Verkeer- en Vervoersplan, het GVVP, waarbij verkeersveiligheid een kernwoord is. • De wegen worden op een adequaat niveau onderhouden. • Het onderhoudswerk van de bestrating wordt gecombineerd met wensen uit de dorpen over verkeersveiligheid. Openbaar vervoer • Inzetten op behoud van de huidige lijnen. Openbare verlichting • De gemeenteraad heeft in 2013 gekozen voor een uitwerking van het laagste scenario. Dit scenario voorziet in een vervanging/aanpassing van een beperkt aantal lichtmasten per jaar. • In 2014 wilden we een uitvoeringsplan maken op grond van het door de gemeenteraad gekozen scenario “Laag”. Hiermee is tot nog toe gewacht omdat er zich de mogelijkheid voordeed om gezamenlijk met de Noordwestgemeenten bij de provincie een plan voor subsidie in te dienen. Dit om te komen tot vervanging van armaturen met LED-licht plus een vermindering van het aantal lichtmasten. Hiermee zou er wel uitvoering gegeven kunnen worden aan de speerpunten in het genoemde scenario duurzaamheid en donker. Halverwege 2014 is gebleken dat dit plan niet past binnen de provinciale doelstellingen. Daarom is nu besloten dat plan in te dienen bij het Waddenfonds bij de tender die vanaf 1 september 2014 start.

Ombuigingen/bezuinigingen Geen nieuwe vervangingsinvesteringen Openbare Verlichting De geplande vervangingsinvesteringen in led-verlichting worden niet doorgevoerd. Dit levert per 2015 een besparing op van € 24.000. Brugbediening Met Empatec wordt onderzocht om de beide bruggen Easterlittens en Winsum door één brugwachter te laten bedienen in plaats van twee. Geplande bezuiniging ingaande 2015 is € 20.000. Bermmaaien De bermen worden nu twee maal per jaar gemaaid. Voorgesteld wordt alleen de vlakke delen en tweede keer de vlakke delen en taluds te maaien. Dit levert een besparing op van € 8.000 per jaar.


32

Nieuw beleid Onderhoud deklagen wegen Naar aanleiding van de raadsdiscussie over het onderhoudsniveau versus kosten, is er gekozen voor scenario 2: basis woongebied laag. Hiervoor is structureel een budget nodig van € 105.000. In de meerjarenraming is vanaf 2015 rekening gehouden met een budgetverhoging van € 90.000. Het budget dient derhalve met € 15.000 te worden verhoogd. Onderhoud bruggen Het groot onderhoud aan de bruggen is de laatste jaren steeds gedekt via een bijdrage uit de reserve Bruggen. Gelet op het saldo van deze reserve is het noodzakelijk dat het normaal onderhoud, met inbegrip van het groot onderhoud, structureel in de begroting wordt opgenomen. In verband hiermee zijn de bruggen opnieuw geïnspecteerd. Na inspectie blijkt dat structureel een bedrag nodig is van € 75.100. In de begroting is rekening gehouden met € 24.950 per jaar. Voorgesteld wordt om met ingang van 2015 de raming te verhogen met € 50.150. Realisatie, inrichting 60km/uur zones Het betreft hier het uitvoeren van vastgesteld beleid (en dus mutatie van beleid). In het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) is vastgelegd welke wegen aangewezen zijn als erftoegangsweg (ETW) ofwel 60 km/uur weg. Deze wegen moeten worden aangepast in overeenstemming met de inrichtingseisen en herkenbaarheidskenmerken. Dat vraagt om maatwerk. In ieder geval dient de belijning en de bebording te zijn aangebracht. Belijning: Op ETW’s met een breedte vanaf 4,5 meter wordt een kantbelijning aangebracht. In totaal moet er zo’n 16 kilometer aan (dubbele) kantmarkering worden aangebracht. Bebording: Bij de entrees van de 60 km gebieden dient bebording te worden aangebracht. Maatregelen: Voornamelijk op de doorgangsroutes zoals Wommels – Tsjom, Easterein – Scharnegoutum, Easterein – N384, Mantgum – Baard, Mantgum N384 moeten aanvullende maatregelen worden getroffen. Daarbij zijn Wommels – Tsjom en Rien – Scharnegoutum twee belangrijke trajecten. Maatregelen zijn noodzakelijk om een eenduidig herkenbaar wegbeeld passend bij de 60 km zonering te creëren. Dit zijn deels infrastructurele maatregelen en deels omgevingsmaatregelen (zoals beplanting). Totaal is dan € 225.000 nodig voor de realisatie. Vanuit het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) is nog een krediet beschikbaar van € 50.000. Aanvullend wordt € 175.000 gevraagd, waarvan € 75.000 kan worden gedekt via een bijdrage uit de reserve Dorpsuitleg en € 100.000 via een bijdrage uit de Algemene bedrijfsreserve. Onderhoud 60km/uur zones na realisering In aansluiting op de realisatie en inrichting van de 60 km/uur zones (zie hieronder) moet de betreffende inrichting onderhouden worden. Door de wijziging van as naar kantbelijning ontstaat een verdubbeling van de te onderhouden kilometers belijning. Hiervoor is aanvulling op het onderhoudsbudget noodzakelijk (Beheer). Voor de al gerealiseerde 19 kilometers belijning is € 4.600 nodig. Per kilometer belijning is een aanvullend onderhoudsbudget van is € 240 nodig; dus na realisatie van de geplande 16 km is nogmaals een uitbreiding van het onderhoudsbudget met € 3.840 nodig. Aanleg fietspad langs De Swette (2e fase) Om de tweede fase van het fietspad (Froonackerdyk langs De Swette tot Boazum) aan te kunnen leggen en om de voorfinanciering van het deel om Scharnegoutum te kunnen dekken, wordt er van de gemeente een hogere bijdrage in dit project gevraagd van € 88.235. Voorgesteld wordt om de bijdrage van € 88.235 eenmalig te onttrekken uit de Algemene bedrijfsreserve.


33

Het realiseren van een goede doorgaande route door Wommels. Het realiseren van functionele, herkenbare en verkeersveilige dorpsentrees aan de Hottingawei en de Van Sminialeane in Wommels gecombineerd met een beperkte, sobere herinrichting van de wegen. Een goede doorgaande route door een dorp als Wommels, met een regiorol binnen onze gemeente, is van groot belang. In aansluiting op de realisatie van het nieuwe uitbreidingsplan Wommels NoordOost moet een deel van de Van Sminialeane heringericht worden als 30 km-weg met bijpassende snelheidsremmende maatregelen, een veilige voetgangers- en fietsersoversteek en een functionele entree die de overgang naar een 30 km/uur zone duidelijk markeert. De Hottingawei vormt één van de grootste knelpunten op de doorgaande wegen door Wommels. De doorstroming is slecht en het parkeren laat te wensen over. De verkeerssituatie is onoverzichtelijk. Ook visueel ziet de weg er onaantrekkelijk uit. Al in 2009 werd door de uitkomsten van een enquête bevestigd dat ook een groot deel van de inwoners van Wommels de Hottingawei als een knelpunt ervoer. Een functionele entree samen met een herinrichting van de Hottingawei moet leiden tot een goede inrichting van de weg waarbij de problemen rond het parkeren en de onoverzichtelijkheid worden opgelost en waarbij een goede doorgaande route wordt gerealiseerd. In de periode 2009-2010 heeft in nauw overleg met de bewoners het ontwerpproces voor de herinrichting plaatsgevonden. Inmiddels zijn er vier jaren verstreken en moet het ontwerp in nauw overleg met de bewoners getoetst worden op actuele ontwikkelingen. De kosten worden geraamd op € 464.000. In het kader van de Quick-win projecten is inmiddels duidelijk dat we voor dit project inderdaad een beroep kunnen doen op een provinciale bijdrage van € 162.000. Een voorwaarde voor het verkrijgen van de bijdrage is dat het project in 2015 afgerond moet worden. Na de provinciale bijdrage is nog € 302.000 nodig voor de realisatie. Voorgesteld wordt om € 102.000 te onttrekken uit de reserve Plattelandsontwikkeling, € 100.000 uit de reserve Dorpsuitleg en tot slot € 100.000 te onttrekken uit de Algemene Bedrijfsreserve. Parkeren station Mantgum Bij het station in Mantgum is een structureel tekort aan parkeerplaatsen. Auto’s worden daarom in de omgeving geparkeerd en dit leidt tot overlast. In verband met de parkeerproblematiek rond het stationsgebied, de daar uit voortvloeiende overlast en een bestuurlijke afspraak met Dorpsbelang Mantgum is gezocht naar mogelijkheden om het aantal parkeerplaatsen uit te breiden. Met het oplossen van de parkeerproblematiek wordt bovendien uitvoering gegeven aan een onderdeel uit de Structuurvisie waarin gepleit wordt voor het beter benutten van mogelijkheden om openbaar vervoer en andere soorten van vervoer beter op elkaar aan te sluiten, bijvoorbeeld door middel van een park en ride. De kosten zijn geraamd op € 55.000. Voor de realisatie van de extra parkeerplaatsen is in het kader van een Brede doeluitkering (BDU) en Groei op het spoor totaal € 30.000 subsidie beschikbaar. Een voorwaarde is wel dat in 2014 gestart wordt met de voorbereiding en uitvoering. Voorgesteld wordt om de kosten voor het parkeren bij het station in Mantgum, na subsidie, te dekken via een bijdrage uit de Algemene bedrijfsreserve. Aanleg voetpad en het verplaatsen van de komgrens aan de Hegedyk te Weidum. In verband met de veiligheid van voetgangers is het zeer wenselijk om de komgrens aan de Hegedyk op te schuiven en het voetpad vervolgens te verlengen tot aan de nieuwe komgrens. De weg maakt onderdeel uit van een ommetje, waar ook veel ouderen gebruik van maken. Dorpsbelang Weidum heeft dit verzoek dit jaar bij de gemeente neergelegd. De kosten zijn geraamd op € 22.000. Wij stellen voor om deze bijdrage te dekken via een bijdrage uit de Algemene bedrijfsreserve.


34

Wat mag het kosten? Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


2.790.744

2.813.335

2.775.715

2.655.847

-

-

-

-

Onderhoud deklagen wegen

15.000

15.000

15.000

15.000

Onderhoud bruggen

50.150

50.150

50.150

50.150

175.000

-

-

-

4.600

8.440

8.440

8.440

88.235

-

-

-

Voorziene uitgaven Nieuw beleid

Onderhoud 60 km/uur zones Onderhoud 60 km/uur zones na realisering Aanleg fietspad langs De Swette (2e fase) Het realiseren van een goede doorgaande route door Wommels Parkeren station Mantgum

302.000

-

-

-

25.000

-

-

-

Aanleg voetpad en het verplaatsen van de komgrens aan de Hegedyk te Weidum

22.000

-

-

-

681.985

73.590

73.590

73.590

-

-

-

-

Ombuigingen / bezuinigingen Totaal

3.472.729

2.886.925

2.849.305

2.729.437

12.372

12.372

12.372

12.372


-

-

-

-


-

-

-

-

12.372

12.372

12.372

12.372

3.460.357

2.874.553

2.836.933

2.717.065

Totaal

Saldo programma Verkeer en vervoer


2015

2016

2017

2018

Lasten Realisatie, inrichting 60km/uur zones Aanleg fietspad langs De Swette (2e fase)

175.000

-

-

-

88.235

-

-

-

Het realiseren van een goede doorgaande 302.000

-

-

-

25.000

-

-

-

22.000

-

-

-

Onttrekking reserve Dorpsuitleg

175.000

-

-

-

Onttrekking reserve Plattelandsontwikkeling

102.000

-

-

-

Onttrekking Algemene bedrijfsreserve

335.235

-

-

-

route door Wommels Parkeren station Mantgum Aanleg voetpad en het verplaatsen van de komgrens aan de Hegedyk te Weidum Baten Dekking


35

Wensenlijst Aanleg voetpad langs Sibadawei te Easterein. In verband met de veiligheid van voetgangers en fietsers is het zeer wenselijk om, zoals in het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) is vastgelegd, een voetpad langs de Sibadawei aan te leggen. De Sibadawei is één van de ontsluitingswegen door Easterein. Aan deze weg is veel bedrijvigheid gevestigd en de weg ontsluit tevens het bedrijventerrein te Easterein. Mede hierdoor maakt relatief veel zwaar verkeer gebruik van dit wegdeel. De weg maakt onderdeel uit van een wandel- en fietsommetje naar het natuurgebied Skrok. De recreatieve functie kan niet goed benut worden, omdat de weg door zijn huidige inrichting als zeer gevaarlijk en onprettig ervaren wordt. Dit wordt veroorzaakt door de hoge rijsnelheid van het verkeer en de verreden bermen aan weerskanten van de rijbaan. Fietsers en voetgangers zijn genoodzaakt op rijbaan te fietsen en te lopen. Dorpsbelang Easterein heeft het verzoek voor een voetpad enkele jaren geleden voor het eerst bij de gemeente neergelegd. In overleg met dorpsbelang is gekeken naar een goedkoper alternatief met bermverharding. Het aanleggen van het pad is dan circa €30.000 goedkoper dan een volwaardig voetpad. Dorpsbelang Easterein heeft te kennen gegeven voor een volwaardig voetpad te gaan van trottoirtegels. De kosten voor het aanleggen van een voetpad langs de noordkant van de rijbaan vanaf de 30 km/uur zone tot aan de afslag naar het Skrok zijn geraamd op € 160.000. Verbreden Van Sminialeane-Van Eysingaleane De weg van Easterein naar Wommels is in het Gemeentelijke Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) aangewezen als een gebiedsontsluitingsweg (80 km/uur). De weginrichting, inclusief de breedte van de weg, voldoet niet aan het profiel van een gebiedsontsluitingsweg. De kosten van de maatregelen die genomen moeten worden om hier aan te voldoen worden geraamd op €410.000. Deze investering verhoudt zich niet tot het rendement. Voorgesteld wordt een maatwerk oplossing toe te passen, waarbij de weg wordt gecategoriseerd als een erftoegangsweg+. Dit houdt in dat het tracé 80 km/uur blijft, maar de inrichting van een erftoegangsweg krijgt. Naast maatregelen zoals passende belijning en duidelijk markeren van de inritten naar de boerderijen, wordt de weg ten behoeve van het zware verkeer, aan de fietspadzijde verbreed tot 6 meter door het aanbrengen van bermverharding. De investering wordt geraamd op € 260.000. Aanleg Swettepaad Jellum-Swette Doarpsbelang Jellum-Bears heeft gevraagd om een langzaam-verkeerverbinding mogelijk te maken naar het nog aan te leggen nieuwe station aan de Werpsterhoek. Het meest voor de hand ligt om het pad tussen de afslag Bears-noord en de Zwette te verwerven en dat op te waarderen naar een volwaardig fietspad. Dit is te combineren met de landbouwbrug voor de Dairy Campus. De verbinding voor het landbouw verkeer en de brug worden gefinancierd door de provincie. Het pad sluit dan aan op het fietspad aan de oostkant van de Zwette. Wij ondersteunen de wens voor een langzaamverkeersverbinding. Het pad is echter in de ruilverkaveling niet aan de gemeente toegedeeld, zodat wij de grond voor het pad nog moeten verwerven en geld nodig hebben voor de verbetering van de bestaande puinreed. In de gevraagde investering wordt uitgegaan van het opwaarderen van het bestaande puinprofiel tot een betonpad van 1 tot hooguit 2 meter (20 cm dik) binnen het bestaande slotenpatroon. Er zullen passeerstroken voor fietsers bij dammen worden aangebracht. Ook zal er een draaiplaats worden gemaakt en zal aan het einde ca. 230 m sloot moeten worden gegraven om een vrij liggend pad te maken. Deze kosten staan los van de kosten die de provincie maakt voor grondverwerving ten behoefde van de landbouwverkeersweg en de brug. Het investeringsbedrag is geraamd op € 252.000.


36

Toekomstige ontwikkelingen Verkeer en Vervoer In het gebiedsgerichte project Nieuw Stroomland (samenwerkingsverband tussen de gemeenten Littenseradiel, Menaldumadeel, Leeuwarden en de provincie Fryslân) wordt een plan ontwikkeld om de verbindingenstructuur tussen Leeuwarden en Littenseradiel te verbeteren. Het gaat dan met name om fiets-, wandel- en vaarverbindingen. Wellicht zullen hiervoor kredieten worden gevraagd.


37

Programma 9 Economische structuur Het programma Economische structuur omvat het bevorderen van een evenwichtige pluriforme economische structuur en werkgelegenheid. Wat willen we bereiken? • Een zo laag mogelijk werkloosheidscijfer • Het stimuleren van economische activiteiten die het karakter van de gemeente versterken • Uitbreiding en schaalvergroting in de landbouw is mogelijk mits zij niet ten koste gaan van het landschap of het landschap versterken • Versterking van de toeristische en recreatieve sector Wat doen we daarvoor? Economie • Het inrichten van bedrijfsterreinen met direct beschikbare kavels. • Verkoop van kavels. • Er is structureel branchegericht overleg, zoals met de LTO en Bouwend Nederland. De gemeente voert jaarlijks overleg met de diverse ondernemersverenigingen, er worden bedrijfsbezoeken afgelegd en er zijn contacten met individuele ondernemers. In Stadsregioverband wordt deelgenomen aan de werkgroep economie/toerisme. • Bedrijven behorend tot het midden- en kleinbedrijf in Littenseradiel zo veel mogelijk betrekken bij aanbestedingen conform het aanbestedingsbeleid. • In overleg met ondernemersverenigingen verkennen we de mogelijkheden om de bestaande bedrijfsterreinen in te vullen. We brengen beschikbare kavels actief onder de aandacht. Gezien de nog beschikbare kavels en de huidige economische situatie leggen we geen nieuwe bedrijfsterreinen aan. • Om een andere bestemming van leegstaande bedrijfspanden en boerderijen ruimtelijk mogelijk te maken streven we naar meer flexibiliteit in onze bestemmingsplannen, te beginnen met het ontwerp-bestemmingsplan buitengebied. Wij denken daarbij bijvoorbeeld aan zorg en kleine detailhandel. • Wij ondersteunen en faciliteren de ontwikkeling van coöperaties op het gebied van bijvoorbeeld energie en zorg. Toerisme en recreatie • Investeren in de fysieke recreatieve infrastructuur, zoals in fietspaden en vaarroutes. Actief zoeken naar subsidiemogelijkheden. • Er komt een plan van aanpak voor stimulering van recreatie en toerisme. • Wij nemen actief deel in de nieuwe Regiomarketingorganisatie. • Wij willen bijdragen aan het versterken van het profiel van de Greidhoeke in de recreatieve markt, maar dat kan niet zonder de medewerking van de ondernemers in ons gebied. Vooral zij hebben baat bij de ontwikkeling van toeristische routes en arrangementen. • In het verlengde daarvan ligt het benutten van de kansen die Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa 2018 biedt. • In het verband van de Stadsregio gaan wij door met het verbeteren van wandel- en fietsvoorzieningen en het stimuleren van het gebruik van het in 2014 geopende wandelknooppuntennetwerk van de Stadsregio. Landbouw en natuur • Het gemeentelijk beleid vastleggen in bestemmingsplannen, met name in het nieuwe (ontwerp) bestemmingsplan buitengebied. • Bij uitbreiding en verzoeken voor bouwvlakvergroting is grondgebondenheid een uitgangspunt. Geen intensieve veehouderij. • Alle uitbreidingen boven de 1,5 hectare bouwvlak worden getoetst met de Nije Pleatsmethode. Hierbij gaat het om maatwerk en landschappelijke inpassing. • Wij zoeken naar mogelijkheden, bijvoorbeeld in het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied, om het weidevogelbeheer te stimuleren. Over deze kansen gaan we in gesprek met de standsorganisaties. De in 2009 opgerichte coöperatieve natuurbeheerorganisatie Baarderadeel is een voorbeeld van hoe het kan in onze gemeente.


38

•

De schaalvergroting van de landbouw zorgt er ook voor dat een deel van de kleinschalige agrarische bebouwing haar functie verliest. In het bestemmingsplan buitengebied wordt daarom ruimte geboden om andere functies, zoals wonen, werken, recreatie en/of zorg toe te staan. Zo worden karakteristieke gebouwen behouden en wordt het mogelijk dat het buitengebied een diversiteit aan functies blijft herbergen die elkaar versterken. Nieuwe functies moeten wel passen in het omliggende landschap, waarbij bijvoorbeeld gelet wordt op lichtreclame en aanpassingen aan de agrarische gebouwen. Hierbij zijn de welstandsnota en het beeldkwaliteitsplan buitengebied het toetsingskader.

Bereikbaarheid Wij ondersteunen het initiatief van vijf dorpen om met steun van de provincie glasvezel aan te leggen. Binnen de financiële mogelijkheden willen we andere initiatieven om te komen tot het aanleggen van snel internet / glasvezel in het zogenaamde witte gebied stimuleren.


Nieuw beleid Geen.


39

Wat mag het kosten? Saldo programma Economische structuur in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


16.139

16.139

16.139

16.139

Voorziene uitgaven

-

-

-

-

Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

16.139

16.139

16.139

16.139

1.026

1.026

1.026

1.026

Totaal Baten Bestaand beleid Nieuw beleid

-

-

-

-


-

-

-

-

1.026

1.026

1.026

1.026

Totaal

Saldo programma Economische structuur


15.113

2015

15.113

15.113

2016

15.113

2017

2018

Lasten

-

-

-

-

Baten

-

-

-

-

Dekking

-

-

-

-

Wensenlijst Geen.



40


41

Programma 10 Bestuur Het programma Bestuur omvat de versterking van de relatie tussen bestuur en burger, onder meer door de verbetering van de dienstverlening, door open en proactieve communicatie met de inwoners en het scheppen van ruimte voor zelfregulering door burgers en hun organisaties. Ook het functioneren van de gemeentelijke organisatie en de ondersteuning van raad en college kunnen hiertoe worden gerekend. Wat willen we bereiken? • Een bestuur dat toegankelijk is voor inwoners, bedrijven en instellingen • Een snelle, duidelijke, vakkundige en klantvriendelijke dienstverlening • Ruimte in de regelgeving – waar het kan – voor de inwoners, hun initiatieven en organisaties. Wat doen we daarvoor? Herindeling • In de afgelopen collegeperiode heeft de discussie over de toekomst van Littenseradiel een definitieve wending richting herindeling genomen. De gemeenteraad heeft zich in juni 2013 in meerderheid daar voor uitgesproken. Ter voorbereiding heeft het college geïnvesteerd in een intensief inspraakproces van 23 avonden met betrekking tot de herindeling. Daarnaast is in de gemeenteraad het vergadermodel Voorst ingevoerd, dat een grotere rol toekent aan de inwoners en maatschappelijke partijen bij de voorbereiding van besluiten door de gemeenteraad. • Het college richt zich op het handhaven van kwaliteit van organisatie en bestuur tijdens de herindelingsvoorbereiding. Daarbij is van belang dat datgene wat specifiek is voor Littenseradiel voortdurend onder de aandacht wordt gebracht. Hoge prioriteit heeft verder de toekomst van de individuele medewerkers en het plaatsingsproces richting ontvangende gemeenten. Relatie met de burger • De gemeente maakte in de afgelopen periode voor het eerst gebruik van sociale media om de inwoners te bereiken (en andersom!). Twitter, Facebook en soortgelijke nieuwe media zijn niet meer weg te denken. • Mede in opdracht van de gemeenteraad bij het besluit over de herindeling van 2013 zal het college een belangrijk punt maken van de goede relatie tussen de inwoners en hun toekomstige gemeenten in de voorbereiding van de herindeling. Het college hecht aan verdere betrokkenheid van de inwoners bij de voorbereiding van de herindeling. Burgerinitiatief • In de afgelopen periode hebben inwoners van onze gemeente initiatieven genomen waarbij ondersteuning van de gemeente gewenst of noodzakelijk was. Voorbeelden zijn het initiatief voor de aanleg van glasvezel in de dorpen Hinnaard, Itens, Rien, Lytsewierrum en Hidaard en initiatieven op het gebied van energiecoöperaties. • Het al ruimschoots aanwezige eigen initiatief van de burgers in onze gemeente moet verder gestimuleerd worden. Samenwerken • De gemeente heeft in de afgelopen jaren een aanzienlijke verandering doorgemaakt in de samenwerkingsrelaties met andere gemeenten en maatschappelijke partijen. Dit was het rechtstreekse gevolg van schaalvergroting in onze omgeving, niet alleen van gemeenten, maar ook van onder meer politie, brandweer, de veiligheidsregio, fusies van woningcorporaties en zorginstellingen. Tendens was een toenemende ongelijkwaardigheid in die samenwerking, waardoor de invloed van onze gemeente op een aantal terreinen onmiskenbaar is afgenomen. • Het streven naar strategische samenwerkingspartners maakt plaats voor de voorbereiding van de herindeling. Zolang de gemeente nog bestaat, zal ook geïnvesteerd moeten worden in de continuering van bestaande samenwerkingsverbanden. Daarbij moet speciaal op de sterk gewijzigde samenwerking in het sociaal domein en de ICT gelet worden.


42

•

Op alle gebieden krijgt samenwerking met de aanstaande herindelingspartners voorrang boven eventuele andere samenwerkingsverbanden.

Transparantie • De gemeente staat voor openbaarheid, openheid, ambtelijke en bestuurlijke integriteit. Het integriteitsbeleid wordt gecontinueerd. • Ambtenaren en bestuur richten zich op een proactieve communicatie met de bevolking. Dienstverlening burgers • De kwaliteit van de dienstverlening aan de inwoners wordt periodiek gemeten op basis waarvan verbeteringen worden doorgevoerd. De dienstverlening moet snel, efficiënt en betrouwbaar zijn. De afgelopen jaren is verbetering van de dienstverlening bijna een permanent onderwerp van aandacht geweest. • Het rijk stelt eisen aan de modernisering van de gemeentelijke dienstverlening, waaraan uiteraard ook Littenseradiel moet voldoen. Littenseradiel wil toegroeien naar een op maat van onze gemeente gesneden KlantenContactCentrum (KCC). Deregulering • Waar nodig en mogelijk zijn in de afgelopen collegeperiode regels vereenvoudigd of afgeschaft. Werkelijk overbodige regels moeten worden afgeschaft; verder moet gelet worden op de kwaliteit van de regels, niet per sé op het afschaffen ervan. Deregulering is als simpele doelstelling achterhaald. Het afschaffen van regels wordt door inwoners vaak verwelkomd voor de eigen situatie, maar soms niet voor die van de buren. Het kappen van een perceel met oude vruchtbomen en de sloop van enkele zeer oude boerderijen in onze gemeente - alles geheel of grotendeels binnen de regels - hebben de andere kant van weinig regels laten zien. Belastingen • Voor de heffingen wordt er gestreefd naar een 100%-dekking. De belastingen worden verhoogd overeenkomstig de loon- en prijsstijgingen. In de komende jaren streven wij ernaar de het totaal van de huidige belastingdruk alleen aan te passen aan de reguliere loon- en prijsstijgingen. Organisatie gemeentehuis • In de ambtelijke organisatie is een begin gemaakt met de voorbereiding van de interne en externe mobiliteit en het beter passend maken van werkaanbod en werkvraag. Ter voorbereiding op de herindeling is de organisatievisie in 2014 aangepast. De visie wordt gevolgd door een intensief trainingsprogramma. • Het gebruik van het Fries in de organisatie wordt gestimuleerd door cursussen en door het gebruik van het Fries in het formele en informele schriftelijke verkeer. Ook bij selectie en werving van personeel speelt kennis van het Fries een belangrijke rol. • Het bevorderen van mobiliteit brengt ook het risico van te grote discontinuïteit en kennisverlies mee. Tijdelijke problemen moeten zo veel mogelijk worden opgelost door middelen uit de herindelingsuitkering. Onmiskenbaar neemt de druk op de organisatie in de laatste jaren voor de herindeling fors toe. Herindeling per 1-1-2018 • Met de voorbereidingen voor de herindeling is een aanvang gemaakt. Dit betekent dat ook inzicht zal moeten worden verkregen in zowel de kosten als de aanvulling op de algemene uitkering uit het gemeentefonds. • Wij gaan er vanuit dat de extra kosten die de herindeling met zich meebrengen geheel ten laste kunnen worden gebracht van een door het rijk vanaf 2017 te verstrekken herindelingsuitkering. Met de gemeente Súdwest-Fryslân, in 2018 de rechtsopvolger van Littenseradiel, worden afspraken gemaakt over de financiële verantwoording van de herindeling en de voorfinanciering van kosten voor 2017.


43

Ombuigingen/bezuinigingen Kerstpakketten Jaarlijks worden de kerstpakketten uitgereikt. Door deze post te schrappen wordt met ingang van 2015 een bezuiniging gerealiseerd van € 8.000.

Nieuw beleid Geen. Wat mag het kosten? Saldo programma Bestuur in euro's Begroting

Meerjarenraming

2015

Omschrijving

2016

2017

2018


2.660.544

2.830.055

2.981.528

3.127.262

Voorziene uitgaven

-

-

-

-

Nieuw beleid

-

-

-

-

Ombuigingen/bezuinigingen

-

-

-

-

Totaal

-

-

-

-

12.284.095

11.890.172

11.869.513

11.768.838


-

-

-

-

Ombuigingen/bezuinigingen

-

-

-

-

12.284.095

11.890.172

11.869.513

11.768.838

-9.623.551

-9.060.117

-8.887.985

-8.641.576

Totaal

Saldo programma Bestuur


2015

2016

2017

2018

Lasten

-

-

-

-

Baten

-

-

-

-

Dekking

-

-

-

-

Wensenlijst Vervaardigen archiefinventarissen De aanleiding voor het vervaardigen van de inventarissen is de gemeentelijke herindeling van de gemeente Littenseradiel met de gemeenten Leeuwarden en Súdwest-Fryslân per 1 januari 2018. De kosten bedragen € 64.000, te verdelen over 2015, 2016 en 2017 of te wel € 21.333 per jaar.

Toekomstige ontwikkelingen Algemeen Er zijn veel algemene landelijke of regionale ontwikkelingen waar de gemeenten de komende jaren mee te maken krijgen en die grote gevolgen kunnen hebben. Het is ondoenlijk om hier al die (mogelijke) ontwikkelingen te schetsen waarvan nog lang niet duidelijk is waar die zullen uitkomen. Voorbeelden van dergelijke ontwikkelingen zijn de regionalisering en of centralisering van politie en brandweertaken maar ook de samenwerking in de provincie Fryslân.


44


45

Paragraaf A Weerstandsvermogen en risicobeheersing De paragraaf weerstandsvermogen geeft aan de mate waarin de gemeente in staat is om niet structurele financiële risico‘s op te kunnen vangen, zonder dat de continuïteit van de (gemeentelijke) taken daardoor in gevaar komt. Daarbij bestaat een relatie tussen de weerstandscapaciteit - de middelen waarover de gemeente beschikt / kan beschikken om niet begrote kosten te dekken - en de mate waarin de gemeente de risico’s onder controle heeft. Het weerstandsvermogen geeft mede inzicht in de gezondheid van de financiële positie van de gemeente voor het begrotingsjaar en volgende jaren worden bepaald. De zogenaamde Risicoreserve vormt met een bedrag van € 1,8 miljoen de vaste kern van het weerstandsvermogen. Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) vraagt om inzicht te geven in de verhouding tussen de weerstandscapaciteit en het risicoprofiel. In verband hiermee volgt hierna een uitwerking van de weerstandscapaciteit en de risico’s. Weerstandscapaciteit per 1-1-2015 Bij de bepaling van de weerstandscapaciteit van onze gemeente worden betrokken: de Algemene reserve, de vrij besteedbare bestemmingsreserves, de stille reserves, de post onvoorzien en de onbenutte belastingcapaciteit. Volgens onderstaande berekening komt deze uit op € 2.566.000. Onbenutte belastingcapaciteit: Onvoorzien Weerstandscapaciteit exploitatie

geen € 34.000 €

34.000

Vermogen: • vrij aanwendbare algemene reserve € • vrij aanwendbare bestemmingsreserves € Weerstandscapaciteit vermogen Totale weerstandscapaciteit

357.000 2.175.000 € 2.532.000 € 2.566.000

Risico’s Tegenover de weerstandscapaciteit staan de risico’s die hierna worden beschreven en toegelicht. Aansprakelijkheidsrisico’s Schadeclaims (aansprakelijkheidsstellingen) De gemeente kan op velerlei gebied aansprakelijk worden gesteld, als gevolg van onjuist of niet tijdig handelen. Hierbij kan worden gedacht aan de volgende onderwerpen: - Weg- en rioolbeheer - Vergunningverlening en handhaving (milieu, RO, bouwen en veiligheid) - Niet-tijdig nemen van besluiten Deze risico’s kunnen aanzienlijk zijn. Uiteraard heeft onze gemeente bij de OVO een verzekering afgesloten tegen het aansprakelijkheidsrisico. Daarbij geldt echter een eigen risico van € 2.500 voor zowel vermogensschade als zaakschade. Risico’s van de bedrijfsvoering Ziekte Wanneer werknemers binnen onze organisatie (langdurig) ziek zijn, zal soms tijdelijk een externe kracht worden ingehuurd. Hiervoor is geen budget geraamd.


46

Financiële risico’s Bestuursdwang De gemeente heeft geen budget voor bestuursdwang. Het risico bestaat dat ergens binnen de gemeente bestuursdwang toegepast moet worden waarbij bijvoorbeeld sprake is van hoge opruimkosten. Deze kosten komen in eerste aanleg voor rekening van de gemeente. Wanneer de kosten niet te verhalen zijn op de overtreder blijft de gemeente met een schade post zitten. Proceskostenveroordeling In bezwaar- en beroepsprocedures kan de gemeente worden veroordeeld tot het betalen van een vergoeding voor proceskosten op grond van de Algemene wet bestuursrecht. Risico’s toename demografische ontwikkelingen en woningbouw Onze gemeente wordt getypeerd als een echte plattelandsgemeente, waarbij als specifieke kenmerken van de bevolking van Littenseradiel gelden: • Meer gezinnen met meer kinderen • Minder ouderen • Meer alleenstaanden en eenpersoonshuishoudens Volgens de prognose zal de bevolking in onze gemeente tot 2030 (licht) groeien. Wel zullen de verhoudingen tussen de verschillende leeftijdsgroepen wijzigen. In de begroting en meerjarenramingen is rekening gehouden met de inzichten en conclusies, zoals in bovengenoemde nota is aangegeven. De eerdere groei-aannames voor wat betreft de inwoners en de woningbouw zijn overeenkomstig bijgesteld. De hierboven genoemde crisis heeft ervoor gezorgd dat de nieuwbouw slechts minimaal is. Risico‘s voortvloeiende uit het eigen beleid Grondbedrijf Het huidige beleid is dat de personeelslasten en overige bijkomende kosten van 0,35 formatieplaats (fte) van de afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling en 0,3 fte van de afdeling Ondersteuning (financiën) worden doorberekend aan de bouwgrondexploitatie en daarmee voorziet in een financiële bijdrage in de exploitatie van Baten en Lasten. Indien door bepaalde omstandigheden geen werkzaamheden voor het “grondbedrijf” plaats vinden, dan ontstaat een financieel risico, ter grootte van de niet meer aan het grondbedrijf toe te rekenen uren. Voor het overige wordt verwezen naar paragraaf F Grondbeleid. Openeindregelingen Leerlingenvervoer Het is moeilijk in te schatten hoeveel personen gebruik zullen maken van deze regeling. Het betreft hier dan ook een zogenaamde open-eind regeling. Er is sprake van een zekere stabilisatie van het aantal te vervoeren leerlingen. Mede hierdoor is het financiële risico als minimaal te beschouwen. Kwijtscheldingsbeleid Gemeenten kunnen kiezen voor een kwijtscheldingsbeleid. Binnen het kwijtschelding beleid kan de gemeente zelf bepalen hoe groot het percentage is voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. Onze gemeente heeft er voor gekozen om de kwijtscheldingsnorm vast te stellen op 100%. In de begroting en meerjarenraming zijn de ramingen gebaseerd op dit percentage en het gemiddelde aantal aanvragen over de afgelopen jaren. Uiteraard blijft de vraag of iedereen die voor kwijtschelding in aanmerking komt, het ook daadwerkelijk aanvraagt. Wij gaan er vanuit dat in de begroting voldoende rekening is gehouden met de effecten van het kwijtscheldingsbeleid. Uitkeringen Sinds 1 januari 2011 worden de werkzaamheden op het terrein van sociale zaken, op basis van een gemeenschappelijke regeling, uitgevoerd door de gemeente Súdwest-Fryslân.


47

Onze gemeente zal de overeengekomen diensten afnemen in de vorm van beleidsvorming en uitvoering. De totale uitgaven (uitkeringen) zijn afhankelijk van het aantal mensen dat een beroep doet op de sociale uitkeringen. Dit aantal wordt mede bepaald door de gunstige, dan wel minder gunstige economische ontwikkelingen en de eventuele wijzigingen in de regelgeving. Beheersplannen Voor de beheersplannen wordt kortheidshalve verwezen naar Paragraaf B Onderhoud kapitaalgoederen. Risico‘s voortvloeiende uit externe factoren Decentralisatie van rijkstaken De uitvoering van de wetten op het gebied van het sociaal domein worden naar de gemeenten overgeheveld. Dit heeft grote consequenties. Het is nog niet volledig in te schatten hoe zich dit zal gaan vertalen. Economische ontwikkelingen Het gaat hier om algemene ontwikkelingen buiten de invloedsfeer van de gemeente. Risico‘s voortvloeiend uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties Gemeenschappelijke regelingen De gemeente kan worden geconfronteerd met financiële tegenvallers van gemeenschappelijke regelingen, waarin de gemeente zich heeft verplicht bij te dragen in eventuele nadelige saldi. Aangezien hierop niet altijd directe invloed mogelijk is, houdt deze verplichting een bepaalde mate van financieel risico in zich. In dit verband wordt verwezen naar Paragraaf E Verbonden Partijen. In voorkomende gevallen gaan wij ervan uit dat deze risico’s in het geheel binnen de gemeenterekening kunnen worden opgevangen. Gemeentegaranties Onze gemeente staat garant voor een aantal geldleningen. Het totale bedrag waarvoor onze gemeente per 1 januari 2013 garant staat bedraagt € 10,6 miljoen. Dit heeft voornamelijk betrekking op garantstelling aan woningcorporaties. Door de crisis en de waardeverminderingen van de woningen is het financiële risico aanzienlijk toegenomen. Gelet op de achtervangfunctie van de gemeente, gaan wij er vooralsnog vanuit dat de gemeente niet snel zal worden aangesproken. Risico‘s voortvloeiend uit voor de gemeente niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen Renteontwikkeling De rente van het huidige leningenpakket is vrij laag. Een verhoging van de rente bij aanpassing van het percentage zal gevolgen hebben voor de exploitatiekosten, omdat deze niet zijn afgedekt. Dit geldt uiteraard ook voor rente die voortvloeit uit nieuwe leningen. Gezien de huidige ontwikkeling van rente is hier sprake van een zeer beperkt risico.


48


49

Paragraaf B Onderhoud kapitaalgoederen De gemeente Littenseradiel heeft openbare ruimte in beheer. Veel activiteiten vinden hier plaats zoals wonen, vervoer, werken en recreëren. Voor die activiteiten zijn veel kapitaalgoederen nodig zoals: wegen, riolering, openbaar groen, water, verlichting en gebouwen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is mede bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten. Het beleid van de gemeente Littenseradiel voor het onderhoud kapitaalgoederen is onder meer opgenomen in de nota's: 1. Wegbeheer. 2. Gemeentelijk Rioleringsplan. 3. Onderhoud gemeentelijke gebouwen. 4. Onderhoud kunstwerken. 5. Onderhoud openbaar groen. 6. Openbare verlichting. 7. Gladheidbestrijdingsplan. 8. Waterplan. 9. Kaden en beschoeiingen.

1.

Wegbeheer

In de voorjaarsnota 2014 is voorgesteld, indien het “basis” niveau financieel niet haalbaar is, te kiezen voor scenario 2. En voor de jaren 2015 tot 2018 € 105.000 extra beschikbaar te stellen om het niveau “Basis” te handhaven, met uitzondering van de verharding woongebied (rijbanen en parkeren). Voor deze laatste categorie is voorgesteld te kiezen voor het niveau “Laag.

2.

Rioleringen

In de voorjaarsnota 2014 is voorgesteld indien het “basis” niveau financieel niet haalbaar is te kiezen voor scenario 2. En voor de jaren 2015 tot 2018 € 105.000 extra beschikbaar te stellen om het niveau “Basis” te handhaven, met uitzondering van de verharding woongebied (rijbanen en parkeren). Voor deze laatste categorie is voorgesteld te kiezen voor het niveau “Laag. De nota Gemeentelijk Rioleringsplan is het resultaat van een planproces omvattende de aan de riolering te stellen doelen, de maatregelen om deze doelen te bereiken en daarvoor in te zetten middelen. Om het zorgproces voor de riolering gaande te houden heeft dit plan (tweede generatie) een geldigheidsduur van vijf jaar, te weten de planperiode 2010 tot en met 2014. Het onderhoud en het doen van nieuwe investeringen evenals renovatie - en vervangingsinvesteringen zullen, conform het raadsbesluit in die planperiode worden uitgevoerd. In dit plan is tevens aandacht geschonken aan de nieuwe wettelijke zorgplicht voor het hemelen grondwater. In 2014 zullen wij u een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan voor de jaren 2015 t/m 2018 ter goedkeuring voorleggen.

3.

Onderhoud gemeentelijke gebouwen

Voor het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen is de notitie voor het onderhoud van de sportgebouwen als uitgangspunt genomen. De financiële paragraaf, welke voor meerdere jaren inzicht geeft in het benodigde onderhoudsbudget, is verwerkt in de begroting.


50

4.

Onderhoud kunstwerken

Naar aanleiding van de discussie hoe om te gaan met de reserve bruggen, is er In 2014 een inspectie uitgevoerd om de staat van de kunstwerken vast te leggen en om een nieuw meer jaren onderhoudsplan 2014-2027 te maken. Van de financiële gevolgen daarvan is nu in de voorjaarsnota 2014 voorgesteld om die structureel in de meer jaren begroting op te nemen. De reserve bruggen zou hiermee kunnen komen te vervallen.

5.

Onderhoud openbaar groen

Voor het onderhoud van het openbaar groen (uitgezonderd de sportvelden welke door de buitendienst worden onderhouden) is een bestek gemaakt, waarin de uit te voeren werkzaamheden zijn beschreven. Dit bestek wordt gebruikt voor uitbesteding op basis van een vijfjarig contract. Voor het maaien van de bermen en het slootonderhoud, is een meerjarig contract afgesloten met een aantal plaatselijke loonwerkers.

6.

Openbare verlichting

Het beheer en onderhoud van de openbare verlichting is in een stichting onder gebracht, waarbij het administratieve beheer en het daadwerkelijke beheer via een aanbesteding bij een aannemer zijn ondergebracht. Onder diezelfde stichting wordt ook de gezamenlijke inkoop van energie geregeld. Begin 2013 is door de raad besloten om een beleidsplan uit te werken op grond van het laagste scenario. Daar de benodigde gelden in de voorjaarsnota 2013 zijn opgenomen voor 2014 en volgende jaren, zal een uitwerking niet eerder kunnen starten dan in 2014. Begin 2014 is op initiatief van Menaldumadeel een verzoek bij de provincie ingediend in het kader van een economische impuls voor een verduurzamingsproject, waarbij zoveel mogelijk straatlantaarns worden voorzien van Led-licht. Eén van de voorwaarden van de provincie is dat dit plan kans van slagen heeft als het wordt verbreed tot een regionaal Plan. Daarom hebben ook wij ons bij dit plan aangesloten. Dit is de reden waarom er tot nog toe geen uitwerking is gegeven aan het door de raad vastgestelde scenario.

7.

Gladheidsbestrijdingsplan

De gemeente is als wegbeheerder belast met de zorg voor een goede en veilige staat van wegen, voor zover deze zorg niet aan een ander overheidsorgaan is opgedragen. Hiertoe behoort ook het bestrijden van gladheid op deze wegen. Van belang is dat het hierbij gaat om een inspanningsverplichting van de gemeente en niet om een resultaatsverplichting. Het beleid is aangegeven in het Gladheidsbestrijdingsplan, welke jaarlijks wordt gepubliceerd.

8.

Waterplan

In overleg met Wetterskip Fryslân is een Wateragenda opgesteld, waarin alle relevante watertaken zijn benoemd met een planning voor uitvoering daarvan. Twee keer per jaar vindt er ambtelijk en één keer bestuurlijk overleg plaats voor bijstelling en bewaking van de plannen.

9.

Kaden en beschoeiingen

De financiële consequenties van het aan u voorgelegde meerjaren onderhoudsplan voor de kaden en beschoeiingen zijn verwerkt in de begroting.


51

Paragraaf C Financiering Treasuryparagraaf I.

Portefeuille vaste schuld per 01-01-2015 (Bedragen x € 1.000)

Instrument

Afloopdatum

RenteSchuldpercentag restant e

Weging in portefeuil le

Onderhandse lening (o/g) Leningnr. 77; Bng Leningnr. Leningnr. Leningnr. Leningnr. Leningnr. Leningnr. Leningnr. Leningnr. Leningnr. Leningnr. Leningnr.

78; 79; 80; 81; 82; 83; 84; 85; 86; 87; 88;

Bng Bng Bng Bng Bng Bng Bng Bng Bng Bng Bng

17-0916 16-1021 15-11-17 16-12-22 15-01-19 15-03-24 01-08-30 02-05-31 14-06-32 01-02-33 01-07-33 01-04-35

Totaal vaste schuld

5,160 % 5,175 4,559 4,729 4,235 4,270 3,663 4,349 4,990 4,530 5,055 4,150

% % % % % % % % % % %

152

1,32 %

397 200 320 200 500 960 1.020 1.800 1.900 1.900 2.100

3,47 1,75 2,79 1,75 4,37 8,38 8,91 15,72 16,60 16,60 18,34

% % % % % % % % % % %

11.449

100,00%

De weergegeven leningportefeuille is conform het overzicht van langlopende geldleningen welke is opgenomen in de bijlage van de begroting. Vervroegde aflossing van deze leningen is niet mogelijk. II.

De kasgeldlimiet

Om te kunnen voldoen aan de Uitvoeringsregeling Financiering Decentrale Overheden wordt per kwartaal de Modelstaat A (berekening liquiditeitspositie) opgesteld. Door wijziging van de Wet Fido geldt er geen verplichting meer voor het toesturen van de kwartaalrapportages aan de Provincie. Echter de Provincie moet wel op de hoogte worden gesteld als in drie achtereenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet wordt overschreden. De kasgeldlimiet wordt berekend door een vastgesteld percentage (8,5%) te vermenigvuldigen met het totaal van de jaarbegroting van het voorafgaande jaar. Onderstaande tabel geeft een overzicht t/m het tweede kwartaal van 2014 weer.


52

Berekening kasgeldlimiet Omvang begroting per 1 januari 2014 Kasgeldlimiet in procenten van de grondslag Kasgeldlimiet in bedrag

20.752 8,50% 1.764

Totaal vlottende schuld Totaal vlottende middelen Totaal netto vlottende schuld Toegestane kasgeldlimiet Ruimte (+) / Overschrijding (-)

(Bedragen x € 1.000) REALISATIE Kwartaal Gemiddeld 1 2 1.357 15 1.342 1.764 422

1.181 151 1.030 1.764 734

1.269 83 1.186 1.764 578

Uitgangspunt van de kasgeldlimiet is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten. De kasgeldlimiet stelt een grens aan de korte financiering, waardoor het renterisico hierop kan worden beperkt. Tenzij anders kan worden aangetoond, moet bij (structurele) overschrijding van de kasgeldlimiet worden overgegaan tot consolidatie van de korte schuld. Uit het overzicht blijkt dat de kasgeldlimiet in het eerste halfjaar van 2014 niet wordt overschreden. De verwachting is dat in 2015 de kasgeldlimiet structureel zal worden overschreden en er herfinanciering moet plaatsvinden. III.

De renterisiconorm en renterisico’s van de vaste schuld per 01-01-2015

Voor het berekenen van het renterisico op de vaste schuld moet de renterisiconorm worden bepaald. De jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen mogen niet meer bedragen dan 20% van het begrotingstotaal van uitsluitend het komende jaar. (Bedragen x € 1.000) 2017 2018

Omschrijving

2015

2016

Renterisiconorm: Begrotingstotaal Percentage Renterisiconorm

20.370 20% 4.074

20.370 20% 4.074

20.370 20% 4.074

20.370 20% 4.074

0 849 849 4.074 3.225

0 849 849 4.074 3.225

0 773 773 4.074 3.301

0 706 706 4.074 3.368

Toetsing renterisico aan norm: Renteherziening Aflossingen Renterisico Renterisiconorm Ruimte (+) / Overschrijding (-)

Met de toetsing aan de renterisiconorm wordt beoogd dat er een spreiding van de opgenomen leningen, looptijden en renteaanpassingdata, en eventueel hieruit voortvloeiende rentewijzigingen ontstaat. Zoals uit het overzicht blijkt vindt er geen overschrijding van de renterisiconorm plaats.


53

IV.

Gemeentefinanciering

Zoals bij de kasgeldlimiet is aangegeven, zal de gemeente bij een structureel tekort over moeten gaan tot het aantrekken van een langlopende vaste geldlening. In de bijlage van de begroting is bij de berekening van het rente-omslagpercentage aangegeven, dat het financieringstekort per 1 januari 2015 circa 5,4 miljoen euro zal bedragen. Het financieringstekort kan als volgt worden ingevuld: - kasgeld 1,7 miljoen - langlopende geldlening 3,7 miljoen Het eventueel afsluiten van langlopende geldleningen vindt plaats via b&w-besluit. Daarnaast zal bij de jaarrekening in de treasuryparagraaf hierover verslag worden gedaan. De verwachting is dat het in 2015 noodzakelijk zal zijn om een langlopende lening aan te trekken.


54


55

Paragraaf D Bedrijfsvoering Bedrijfsvoering bestaat traditioneel uit de onderdelen personeel, informatisering, automatisering, communicatie, organisatie, financiën, huisvesting en juridische zaken. De traditionele bedrijfsvoering was intern gericht en werd als regel door de staf verricht. Burgers stellen echter tegenwoordig andere eisen aan de gemeente en verwachten dat deze rechtmatig handelt en betrouwbaar, transparant, doelmatig, doeltreffend en responsief is. Daaruit vloeien criteria voort voor de uitkomsten van de bedrijfsvoering. Onderstaand zijn deze criteria verder uitgewerkt: Rechtmatig: een gemeente handelt rechtmatig als zij handelt volgens de geldende weten regelgeving. Betrouwbaar: de gemeente heeft haar zaken voor elkaar en voert de (wettelijke) regels voorspelbaar uit en handhaaft de regels. Transparantie: een transparante overheid biedt inzicht in de uitvoering van de programma’s en de ondersteunende processen. Doelmatigheid: met zo min mogelijk middelen voortbrengen van een vooraf bepaalde opbrengst. Of met een bepaalde hoeveelheid middelen zoveel mogelijk opbrengst behalen. Doeltreffendheid: de effecten bereiken die beoogd waren. Responsiviteit: een responsieve gemeente anticipeert en speelt in op de maatschappelijke ontwikkelingen en de wensen van de burgers. De bedrijfsvoering is van belang voor het uitvoeren van programma’s. Het welslagen van de programma’s is in belangrijke mate afhankelijk van de externe gerichtheid, toegenomen transparantie en de kwaliteit van de bedrijfsvoering. Bovendien is de bedrijfsvoering bij een externe gerichtheid van de gemeente zichtbaar geworden. Hierdoor is de bedrijfsvoering een factor voor het imago van de gemeente. De raad heeft daartoe nadere regels voor de bedrijfsvoering gesteld. In de Wet dualisering gemeentebestuur is dit, in relatie tot de Gemeentewet, expliciet aangegeven bij de volgende onderwerpen: 1. 2. 3. 4.

artikel 212 Financiële verordening artikel 213 Controle verordening artikel 213a Verordening onderzoek naar doelmatigheid en doeltreffendheid lokale rekenkamerfunctie: Verordening Rekenkamercommissie

Daarnaast geeft de paragraaf bedrijfsvoering in ieder geval inzicht in de stand van zaken en de beleidsvoornemens ten aanzien van de bedrijfsvoering. Hieronder wordt aangegeven wat de huidige stand van zaken (bestaand beleid) is en welke acties er worden ondernomen. Naast deze ‘highlights’ worden uiteraard ook de reguliere taken voor bedrijfsvoering uitgevoerd. Personeel Bedrijfsvoering en bestuurlijke ontwikkeling Herindeling In juli 2013 heeft de raad er voor gekozen om de gemeente uiterlijk per 1 januari 2018 samen te laten voegen met de buurgemeenten. De voorbereidende werkzaamheden hiervoor zijn al gestart. Er is veelvuldig overleg tussen de betrokken gemeenten, zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau. Het personeel moet zo goed mogelijk begeleid worden in de gevolgen van de herindeling. Dit gebeurt onder meer door informatiebijeenkomsten te organiseren en het aanbieden van opleidingen. De werkzaamheden rond de herindelingen zullen steeds intensiever worden waardoor de werkdruk verder zal oplopen. Hier zal op worden gestuurd.


56

Informatisering en automatisering In 2014 is de gemeenschappelijke regeling ISZF ontbonden en zijn de overgenomen door de gemeente Súdwest-Fryslân. Met deze gemeente is een dienstverleningsovereenkomst gesloten die het huidige niveau van dienstverlening ook voor de komende jaren moet garanderen. Jaarlijks wordt een projectenkalender samengesteld. In deze projectenkalender worden de diverse projecten vermeld die in vooral het komende jaar zullen worden uitgevoerd. Deze projecten zijn vooral gebaseerd op het Nationaal Uitvoeringsprogramma (i-NUP) aangevuld met een aantal gemeentelijke wensen. Het gaat hierbij onder meer om digitalisering van het bestuursproces, geoinformatie en software en behoeve van het Klant Contact Centrum (KCC). Werkplek De gemeente Littenseradiel kent 75 gebruikers van een ICT werkplek. Deze gebruikers hebben verschillende behoeften. De gebruikers worden ondersteund door een pc, laptop, smartphone, of iets dergelijks. Sinds enige tijd wordt ook de tablet steeds belangrijker. Digitalisering maakt het mogelijk om anders tegen de werkplek aan te kijken: plaats-, tijd- en handelingsonafhankelijk. Het huidige werkplekconcept en onderliggende architectuur voldoen niet geheel aan deze nieuwe eisen. De komende jaren zullen elementen van het Nieuwe Werken verder worden ingevoerd. Dienstverlening De gemeente Littenseradiel wil voldoen aan de landelijk opgelegde normen èn aan zijn eigen ambitie op het terrein van de gemeentelijke dienstverlening. Landelijk worden minimale richtlijnen aangegeven waar de dienstverlening aan moet voldoen. Alle bestaande communicatiekanalen (balie, telefoon, post, internet, e-mail etc.) moeten open staan, zodat mensen kunnen kiezen wat bij hen past. Ongeacht het kanaal krijgt men het goede antwoord. In dit verband willen wij onze eigen invulling geven aan een Klant Contact Centrum (KCC). ORGANISATIE Omvang van de ambtelijke organisatie. De afgelopen tien jaar is de ambtelijke organisatie door taakwijzigingen, efficiencyverbetering en natuurlijk verloop aanzienlijk in omvang afgenomen. Bij elke nieuwe vacature wordt nut en noodzaak van de functie weer overwogen. Inmiddels is wel duidelijk dat de huidige formatieomvang ruim onder de landelijke benchmark van vergelijkbare gemeenten zit en dat op sommige terreinen een kritische grens in zicht komt. Overzicht personeelssterkte in fte's. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 65,29 64,35 62,29 62,18 61,34 60,68 59,92 Financiën Financiële onzekerheid. In de afgelopen periode zijn, op grond van de ingeschatte financiële gevolgen van de crisis, bezuinigingen vastgesteld. Intussen wordt steeds meer duidelijk op welke wijze de bezuinigingen op de gemeenten worden afgewenteld. De effecten voor de algemene uitkering en de eerste fase van de herijking van het gemeentefonds zijn nu duidelijk. De uitwerking van de tweede fase van de herijking is nog niet bekend. Mogelijk wordt dat in de eerste helft van 2015 duidelijk. Ook zijn de effecten van de decentralisaties nog onzeker. De uitkering van het rijk is intussen redelijk in te schatten, maar de uitgaven die er mee gemoeid zijn zijn nog steeds onduidelijk. Veel hangt af van de aanbestedingen, maar duidelijkheid zal pas komen wanneer er daadwerkelijk aan de slag wordt gegaan met de nieuwe taken op het gebied van het sociaal domein.


57

Juridische zaken Het huidige beleid zal worden voortgezet. In afwachting van nieuwe wetgeving rond de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) wordt zoveel mogelijk getracht de stroom ‘misbruikverzoeken’ in te dammen. De wet WOB zal in eerste instantie worden losgekoppeld van de wet Dwangsom bij niet tijdig beslissen. In 2013 is een van de communicatiekanalen (email) al voor de verzoeken op basis van de WOB afgesloten en zullen evidente misbruikgevallen niet in behandeling worden genomen. De eerdergenoemde loskoppeling heeft ook tot doel het aantal misbruikgevallen te verminderen. Bij de gemeente Littenseradiel is in 2014 het aantal WOBverzoeken gestegen tot 50. In de nabije toekomst zal de WOB nog worden vervangen voor een nieuwe wet Open Overheid. De effecten daarvan moeten worden afgewacht.


58


59

Paragraaf E Verbonden partijen Een verbonden partij is een publiekrechtelijk of privaatrechtelijk orgaan waarin de gemeente een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Onder een bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld: een gemeentelijke bijdrage in de exploitatielasten van het samenwerkingsverband. Een verbonden partij voert taken uit, die de gemeente ook zelf(standig) zou kunnen doen, maar waarbij samenwerking meestal efficiënter is. Het komt voor dat wel sprake is van een financieel, maar niet van een bestuurlijk belang. Dan is geen sprake van een verbonden partij. Voorbeeld: de bibliotheek die wel door de gemeente wordt gesubsidieerd, maar waarin de gemeente geen rol vervult in het bestuur. Verbonden partijen gerangschikt naar juridische status. Gemeenschappelijke regelingen:

1

Naam

Vestigingsplaats

Zeggenschap

Financieel risico

Veiligheidsregio Fryslân (HVD)/

Leeuwarden

Ja, 1 stem/27 gemeenten

Ja

818.518

Ja, 1 stem/ 22 gemeenten

Ja

9.855

Ja, 1 stem 26 gemeenten

Ja

20.000

1/1 31/12 Vreemd vermogen 1/1 31/12 Resultaat

Aandeelkapitaal (in €)

Jaarlijkse bijdrage (in €)

Eigen vermogen

2

3

€ 4.378.230 € 3.507.737 €15.882.787 €11.372.757 € 94.223

De Marrekrite

Grou

Eigen vermogen


€ 3.988.660 € 3.589.770 - € 398.878

Hûs en Hiem

Leeuwarden

Eigen vermogen

€ 83.360 - € 109.132 € 10.771 € 10.771 - € 192.492



60

4

Fumo (volgende jaar beschikbaar)

Grou

Ja, 1 stem 24 gemeenten

Ja

116.274

5

Werkvoorzieningsschap Fryslân-West

Sneek

Ja

Ja

19.000

Eigen vermogen


€ 4.538.000 € 4.538.000 € 136.000 € € 4.000

Openbaar Lichaam Afvalverwijdering Friesland (OLAF) latent; niet opgeheven

Leeuwarden

Ja, 1 stem/ 27 gemeenten

Ja

6

-

Privaatrechtelijke relatie: Naam

Vestigingsplaats

Zeggenschap

Ja, 1 stem/403 gemeenten Ja, 1 stem/ 24 gemeenten Ja, 1 stem/4 gemeenten Ja

Financieel risico

Aandeelkapitaal (in €)

Jaarlijkse bijdrage (in €)

7

Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)

Den Haag

Nee

15.008

8

Vereniging van Friese Gemeenten (VFG)

Leeuwarden

Nee

3.606

9

Gearhing

Bolsward

10

Bank Nederlandse Gemeenten

Den Haag

11

Enexis

Arnhem

Ja, 0,001%

Nee

12

Stichting Openbare Verlichting Fryslân

Heerenveen

Nee

6.353

13

Stadsregio Leeuwarden

Leeuwarden

Ja, 1 stem/ 31 gemeenten Ja

Nee

20.637

Ja, alleen bij (dreigend) faillissement Nee

0

21.840

7.524

Toelichting: 1. Veiligheidsregio Fryslân: Openbaar belang: De Veiligheidsregio is een gemeenschappelijke regeling van alle Friese gemeenten en verzorgt de wettelijke taken op het gebied van veiligheid, inclusief brandweer en gezondheid voor alle inwoners va Fryslân. Daarnaast is ook de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg (0-19 jaar) bij de VRF ondergebracht. Bestuurlijke vertegenwoordiging:

Vertegenwoordiging in het algemeen bestuur.


61

2. De Marrekrite. Openbaar belang:

De Marrekrite verzorgt de aanleg en onderhoud van aanlegvoorzieningen voor de watersport.

Bestuurlijke vertegenwoordiging: 3. Hûs en Hiem Openbaar belang:

Bij Hûs en Hiem worden (verplichte) welstandadviezen ingewonnen voor het afgeven van bouwvergunningen.

Bestuurlijke vertegenwoordiging: 4. Fumo Openbaar belang:



Samenwerkingsverband op het gebied van milieu is met ingang van 1 januari 2014 operationeel.

Bestuurlijke vertegenwoordiging:


5. Werkvoorzieningsschap Fryslân-West. Openbaar belang: Het op bedrijfsmatig verantwoorde wijze uitvoeren van taken van en voor de deelnemende gemeente op het terrein van gesubsidieerde arbeid. De uitvoerende organisatie hierbij is Empatec. Met ingang van 1 januari 2015 wordt de invoering van de Participatiewet een feit. In verband met de ontwikkelingen rondom deze wet is de ontwerp-begroting 2015 van Fryslân-West uitgesteld en nog niet ontvangen. Bestuurlijke vertegenwoordiging:


6. Openbaar Lichaam Afvalverwijdering Friesland (OLAF). Openbaar belang: De gemeenschappelijke regeling OLAF is tot dusver om verschillende redenen gehandhaafd, doch leidt feitelijk een slapend bestaan. Dat laat onverlet dat een enkel formeel besluit in OLAF-verband niet kan worden uitgesloten. Bestuurlijke vertegenwoordiging:


7. Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Openbaar belang: De V.N.G. is de belangenbehartiger van en adviseert aan de Nederlandse gemeenten. De drie voornaamste taken zijn belangenbehartiging, dienstverlening en platformfunctie. Belangenbehartiging geldt van alle gemeenten bij andere overheden met als belangrijke gesprekspartners de Tweede Kamer, kabinet en maatschappelijke organisaties. Dienstverlening houdt in advisering aan alle leden over actuele ontwikkelingen (proactief) en advisering aan individuele leden (op verzoek). De platformfunctie krijgt vorm via de VNG-commissies, provinciale afdelingen, congressen, studiedagen en ledenraadplegingen. Bestuurlijke vertegenwoordiging: Via de Algemene Ledenvergaderingen kunnen de besturen invloed uitoefenen op het beleid van de V.N.G.


62

8. Vereniging van Friese Gemeenten (VFG). Openbaar belang: De VFG heeft 3 hoofddoelen te weten: belangenbehartiging, platformfunctie en vertegenwoordiging van de Friese gemeenten. Bestuurlijke vertegenwoordiging: 9. Gearhing. Openbaar belang:


Stichting Gearhing is het bevoegd gezag van de openbare basisscholen uit de gemeenten Lemsterland, Gaasterlân-Sleat en Littenseradiel en de 4 basisscholen te Boazum, Kubaard, Hindeloopen en Bantega. Het bestuur, bestuursbureau en schooldirecteuren streven naar goed kwalitatief basisonderwijs.


Niet van toepassing.

10. Bank Nederlandse Gemeenten. Openbaar belang: De B.N.G. is de bank voor overheden en instellingen voor maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde dienstverlening draagt de B.N.G. bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Bestuurlijke vertegenwoordiging: 11. Enexis. Openbaar belang:

Aandeelhouder.

In 2009 heeft het college besloten om de aandelen van Essent te verkopen aan het Duitse RWE. Hiervoor is éénmalig de opbrengst van de verkoop van aandelen ontvangen. Met de verkoop van de aandelen Essent heeft de gemeente aandelen in het netwerkbedrijf Enexis ontvangen.


Aandeelhouder.

12. Stichting Openbare Verlichting Fryslân. Openbaar belang: De stichting fungeert als uitvoerende dienst voor de meeste Friese gemeenten en de provincie die betrokken zijn bij de samenwerking op het gebied van openbare verlichting en inkoop van energie. Het doel is het voorbereiden en doen uitvoeren van gemeenschappelijk beleid voor het beheren en in stand houden van openbare verlichting. Bestuurlijke vertegenwoordiging:

In de raad van toezicht.

13. Stadsregio Leeuwarden. Openbaar belang: De Stadsregio Leeuwarden is een samenwerkingsverband van de gemeenten Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Littenseradiel, Menameradiel en Tytsjerksteradiel dat zich met name richt op wonen, economie en recreatie en toerisme. Bestuurlijke vertegenwoordiging: Per deelnemende gemeente wordt door en uit het college een lid en plaatsvervangend lid aangewezen. Overig. Naast bovengenoemde verbonden partijen moet ook het samenwerkingsverband met de gemeente Súdwest-Fryslân worden vermeld. Deze gemeente voert voor de gemeente Littenseradiel op basis van een samenwerkingsovereenkomst de taken uit op het gebied van het sociaal domein en de ict.


63

Paragraaf F Grondbeleid Inleiding In de nota grondbeleid (2009) zijn de kaders van het grondbeleid vastgelegd. Het gemeentelijke grondbeleid is een belangrijk instrument om ruimtelijke beleidsopgaven en ambities in de praktijk te realiseren. Dit kunnen ontwikkelingen zijn die wij zelf initiëren, al dan niet met de bijvoorbeeld een woningbouwcorporaties of andere marktpartijen. Per ontwikkeling wordt bepaald welk type grondbeleid en daarbij behorende instrumenten wordt ingezet. Dit kan zowel actief of faciliterend grondbeleid zijn. Visie op het grondbeleid Er wordt de komende jaren ( tot 2017) een licht herstel van de woningmarkt verwacht. De verwachting is dan ook dat we door het diepste punt heen zijn. De onzekerheid over de arbeidsmarkt en de huizen die ‘onder water’ staan veroorzaken weliswaar een vertrouwensprobleem, maar hiertegenover staan de gestabiliseerde huizenprijzen, de lichte toename van woningverkopen en de lage kosten voor de ( toekomstige) huizenbezitters. Denk hierbij aan de lage overdrachtsbelasting van 2% en historisch lage hypotheektarieven. Gelijktijdig zijn de banken doorgeschoten in kredietbeperking. De leencapaciteit van huishoudens is ver gekrompen, tussen de 10 á 20 procent ten opzichte van 2010. Tweeverdieners met een modaal inkomen kunnen zelfs 33 % minder lenen. Het afgelopen jaar was de crisis in de woningmarkt nog goed te merken, met als gevolg dat er geen eigen woningbouwkavels zijn verkocht. Om die reden achten we het noodzakelijk om aan de verkoop van woningbouwkavels meer aandacht te schenken. Inmiddels worden de volgende maatregelen genomen : Het verbeteren van de vindbaarheid op internet van woningen bedrijfskavels, die wij als eigenaar verkopen. Het inschakelen van de makelaar zodat de kavels ook te vinden zijn op de internetsite Funda. Indien nodig willen we een flexibele indeling van kavels als er blijkt dat daaraan behoefte is bv. meerdere goedkopere en kleinere i.p.v. grote duurdere kavels. Naast de bovenstaande ontwikkeling moeten we extra aandacht hebben voor de woningbouwontwikkelingen in Winsum. Het project Trije Keningen vormt samen met het herstructureringsproject Molepaed een grote voorraad woningbouw. Het project Trije Keningen heeft een hoge boekwaarde en een zeer moeizame afzet van bouwkavels en daardoor een groot renterisico. Er zijn in het verleden ook locaties voor woningbouw aangekocht, die nog niet bouwrijp zijn. Zoals de uitbreidingsplannen voor Spannum, Mantgum en Boazum. Door actualisatie van de Wjenvisie zal bekeken worden of we deze gronden moeten behouden, afstoten of ontwikkelen. Initiatieven van derden In 2013 is de planvoorbereiding gestart voor het bouwen van een aantal woningen in Hilaard. Dit is een particuliere ontwikkeling, waarbij de gemeente over de grondpositie beschikt. Hetzelfde geldt voor de locatie Sjeerp van Galamawei te Mantgum. De gemeentelijke rol is beide gevallen stellen van randvoorwaarden, toetsend en faciliterend. Als gevolg van het beleid van woningcorporatie Elkien, zijn er contacten met de dorpsbelangen van Winsum en Easterlittens. Bedrijventerreinen Bij het bedrijventerrein te Winsum is er sprake van leegstaand door faillissement en bedrijfsverplaatsing. Ook is er al jaren geen vraag naar bedrijfsgrond op deze locatie. Bij de “maatwerk” bedrijventerrein te Easterwierrum en Easterein, is tegemoet gekomen aan de wensen van de bedrijven uit het dorp. Regionaal vindt er afstemming plaats in ontwikkeling van bedrijfsterreinen. Gemeente zal de komende jaren in principe niet nieuwe bedrijventerrein aanleggen. De voorraad van direct uitgeefbare percelen ligt op de bedrijventerrein in Winsum, Easterwierrum en Easterein.


64

Resultaatbepaling grondexploitatieprojecten. Jaarlijks worden alle grondexploitaties volledig herzien. De hercalculaties die naar 1 januari 2014 geactualiseerd zijn leveren het volgende beeld op: Positieve resultaten: op waarde van 1-1-2014 laten de grondexploitaties een positief resultaat zien van € 215.000. Negatieve resultaten: de exploitaties van Winsum, Wiuwert, Baard en Boazum, bedrijventerrein Winsum en herstructurering Winsum laten een negatief resultaat zien van € 1.092.000. Voor dit bedrag is een voorziening getroffen. In onderstaande tabel staat een overzicht van de lopende grondexploitaties in 2014. Tabel overzicht lopende grondexploitaties 2014 1.000

Bedragen

Verwacht resultaat op 1-1-2014 WONINGBOUWLOCATIES

Looptijd voordelig

nadelig

C36 Easterein, Boomgaard III

-180

2017

C50 Wiuwert, Wiuwerter Opfeart

-92

2017

C67 Baard, Baerdersleat

-57

2020

C68 Boazum, Boazmerfeart

-354

2018

C91 Wommels, NoordOost

0

2025

C 93 Itens, Tsjems & Tuolle

54

2018

C101 Winsum, Trije Keningen

-214

2018

C102 Mantgum, Inbreiding S. v. Galama

-1

2015

C106 Winsum, Molepaed*

-114*

C107 Easterwierrum, vrije kavel

x

9

BEDRIJVENTERREINEN B3 Winsum

-194

2020

C98 Easterwierrum

42

2015

B12 Easterein

110

2017

Totaal

215

-1.092

* Het verlies van het project Herstructurering Winsum valt binnen de garantstelling van € 125.000 door Elkien. Het nadelig saldo is niet meegenomen in het totaal. Prognose Verwachting uitgifte Op alle grondexploitaties van woningbouwplannen hebben we als gevolg van de crisis te maken met een vertraagde uitgifte. In 2013 hebben we geen woningbouwkavel verkocht. Per 1 januari 2014 hebben we 116 kavels verspreid liggend over acht dorpen. De prognose voor 2014 is een verkoop van circa 6 kavels. In totaal is er nog circa 2,2 hectare bedrijfsterrein uit te geven op 1 januari 2014. De verkoopverwachting voor 2014 en 2015 is in beide jaren ca. 0,75 hectare.


65

Tabel: aantal bouwrijpe bouwkavels Nog te verkopen bouwkavels 1-1-2014

WONINGBOUWLOCATIES C36 Easterein, Boomgaard III

4

C50 Wiuwert, Wiuwerter Opfeart

4

C67 Baard, Baerdersleat

4

C68 Boazum, Boazmerfeart

3

C91 Wommels, NoordOost

60

C 93 Itens, Tsjems & Tuolle

3

C101 Winsum, Trije Keningen

17

C102 Mantgum, Inbreiding S. v. Galama

-

C106 Winsum, Molepaed*

20

C107 Easterwierrum, vrije kavel

1

Projectontwikkelaar

Plan Elkien/Dorp

BEDRIJVENTERREINEN B3 Winsum

4

C98 Easterwierrum

3

B12 Easterein

6

Totaal

116


66


67

Paragraaf G Lokale heffingen De gemeente Littenseradiel kent de volgende 8 belastingen, heffingen, leges en tarieven: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Onroerende zaakbelastingen (OZB) Forensenbelasting Afvalstoffenheffing Rioolheffing Gemeentelijke leges c.a. Lijkbezorgingrechten Brandweerrechten Gemeentelijke sportaccommodaties.

In de hiernavolgende voorstellen zijn de volgende uitgangspunten genomen: 1. 2.

Het streven naar kostendekkendheid van de tarieven, heffingen en de leges. Het verhogen van de belastingen, heffingen, leges en tarieven met ten minste het inflatiepercentage, dat voor de komende jaren volgens de mei-circulaire 2014 van de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds, als volgt wordt geschat: 2015 2016 2017 2018 Prijsontwikkeling BBP 1,25 % 1,25 % 1,25 % 1,25 %

Onderstaande ramingen zijn op basis van het voor 2015 verwachte aantal eenheden en de vastgestelde tarieven van 2014; de dan berekende bedragen worden in de primitieve begroting voor het jaar 2015 en het meerjarenperspectief verwerkt. IN HET DEKKINGSVOORSTEL WORDEN DE VERHOGINGEN MEEGENOMEN, VOOR ZOWEL HET BEGROTINGSJAAR 2015 ALS HET MEERJARENPERSPECTIEF. 1.

Onroerende zaakbelastingen

Er zijn twee soorten onroerende zaakbelastingen, te weten: 1. 2.

Eigenarenbelasting (eigenaar, erfpachter, vruchtgebruiker e.d.) Gebruikersbelasting (gebruiker niet woningen).

Als grondslag voor het vaststellen van de waarde van de onroerende zaak wordt uitgegaan van de waarde die in het economische verkeer wordt gehanteerd met voor het jaar 2015 als peildatum 1 januari 2014. Bij het samenstellen van deze begroting waren de nieuwe waarden met peildatum 1 januari 2014 nog niet bekend. Bij de tariefstelling voor het jaar 2015 zal rekening worden gehouden met de dan bekende marktsituatie in onze gemeente. Bij de tariefsvoorstellen in de decemberraad a.s. komen wij hierop terug. 1.1 Geraamde inkomsten Op basis van het voor 2014 vastgestelde tarief: Voor de eigenaren 0,140 % van de vastgestelde waarde Voor de gebruiker 0,116 % van de vastgestelde waarde Geraamde opbrengsten onroerend zaakbelasting over 2015 (nieuwe grondslag x tarief 2014) 972.224.000

eenheden x 0,140 % = € 1.361.113

175.266.000

eenheden x 0,116 % = €

Totaal geraamd

203.309

€ 1.564.422


68

De hoogte van de onroerende-zaakbelastingen is de laatste jaren door het Rijk gelimiteerd door de jaarlijkse vaststelling van de zogenaamde macronorm. De macronorm voor het begrotingsjaar 2015 is nog niet bekend. Daarom is de norm van 2,45% voor 2014 ook voor 2015 aangehouden. Het is gebruikelijk om de tarieven jaarlijks in ieder geval te verhogen met het inflatiepercentage. Voor 2015 en volgende jaren wordt hiervoor 1,25 % aangehouden. Opbrengstontwikkeling en stijgingspercentages

Inflatiecorrectie

Geraamde opbrengst

2015

2016

2017

2018

1.25 %

1.25 %

1.25 %

1.25 %

€ 1.583.977

€ 1.603.777

€ 1.623.824

€ 1.644.122

Zoals hiervoor vermeld, is in bovenstaande tarieven nog geen rekening gehouden met de waardeontwikkeling van het onroerend goed in onze gemeente voor de komende jaren; de tarieven zullen jaarlijks aangepast worden aan de nieuwe peildatum van de jaarlijkse herwaardering. 2.

Forensenbelasting

Deze belasting wordt geheven van natuurlijke personen die, zonder in de gemeente hoofdverblijf te hebben, er op meer dan 90 dagen van het belastingjaar voor zich of voor hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar houden. 2.1 Geraamde inkomsten Op basis van het voor 2014 vastgestelde tarief bedraagt de opbrengst: 1.

2.

Voor woningen gelegen binnen de grenzen van de bebouwde kom van het dorp € 993,00 Voor woningen gelegen buiten de grenzen van de bebouwde kom van het dorp € 835,00.

Geraamde opbrengsten forensenbelasting 2015 (nieuw aantal woningen x tarief 2014) 14 woningen * € 993,00 7 woningen * € 835,00 Totaal geraamd

= € 13.902 = €

5.845

€ 19.747

Exclusief verhogingen

Opbrengstontwikkeling en stijgingspercentages 2015

2016

2017

2018

Inflatiecorrectie

1.25 %

1.25 %

1.25 %

1.25 %

Geraamde opbrengst

19.993

20.243

20.496

20.752

3.

Afvalstoffenheffing

Deze heffing is voor het legen van de huisvuilcontainers. De heffing, die niet afhankelijk is van het daadwerkelijk meegeven van huisvuil, houdt verband met de plicht van de gemeente om van elk perceel (woning of woninggedeelte) het afval in te zamelen.


69

Het streven is om jaarlijks met kostendekkende tarieven te werken, rekeninghoudend met het saldo van de egalisatiereserve. 3.1. Geraamde inkomsten Voor de afvalstoffenheffing is het beleid erop Opbrengsten afvalstoffenheffing 2015 gericht te komen tot een 100% dekking van de (verwacht aantal percelen x tarief 2014) kosten. De tarieven voor 2014 zijn als volgt door de raad vastgesteld: 1.

voor een gezin / samenwoning € 187,80

2.

voor een alleenwonende € 148,20

3256 percelen * € 187,80

= €

611.477

1160 percelen * € 148,20

= €

171.912

Totaal geraamd

€ 783.389

Exclusief verhogingen

Het aantal objecten wat kan worden aangeslagen betreft in 2015 in totaal 4500, waarvan 1160 aanslagen voor alleenwonenden. Er moet rekening worden gehouden met een leegstand van 2%. Opbrengstontwikkeling en stijgingspercentages 2015

2016

2017

2018

Inflatiecorrectie

1.25 %

1.25 %

1.25 %

1.25 %

Geraamde opbrengst

793.181

803.096

813.135

823.300

4.

Rioolheffing

Deze HEFFING wordt geheven voor het (direct of indirect) lozen van hemel, afvalwater en/of drekstoffen op het gemeenteriool. 4.1. Geraamde inkomsten Het bij raadsbesluit van 21 juni 2010, no. 18, vastgestelde Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) voor de jaren 2010 tot en met 2014 zal worden opgevolgd door het nieuwe GRP voor de periode van 2015 tot en met 2019. Dit plan is op het moment van de opstelling van deze paragraaf nog niet gereed. Dit geldt dus ook voor de eventueel daarin voor te stellen tariefontwikkelingen. Voorlopig wordt het bestaande tarief met een verhoging met het inflatiepercentage van 1,25% aangehouden. Het tarief 2014 voor woningen e.d. is als volgt door de raad vastgesteld: Bij lozing op het gemeenteriool € 246,00. Voor andere percelen is de heffing afhankelijk van het waterverbruik per jaar. Bij een verbruik van minder dan 5.000 m2 per jaar gelden echter dezelfde tarieven als voor woningen.


70


2016

2017

2018

1.25 %

1.25 %

1.25 %

1.25 %

249,10

252,20

255,30

258,50

€ 1.028.783

€ 1.041.586

€ 1.054.389

€ 1.067.050

Inflatiecorrectie

Geraamde opbrengst

5.

Gemeentelijke leges c.a.

In de gemeente Littenseradiel worden verschillende gemeentelijke leges geheven. Leges Leges Leges Leges Leges

als gevolg van APV als gevolg van Wet r.o. bouwvergunningen gebruikersvergunningen bevolking

5.1 Geraamde inkomsten Voorgesteld wordt om de leges te verhogen met de inflatiecorrectie van 1,25%.

Geraamde opbrengsten leges 2015 (tarief 2014) Leges APV

€

16.000

Leges Wet R.O.

€

30.000

Leges Omgevingsvergunningen€

200.000

Leges bevolking

€

120.000

Totaal geraamd

€

366.000

Exclusief inflatiecorrectie

Opbrengstontwikkeling en stijgingspercentages

Inflatiecorrectie Geraamde opbrengst 6.

2015

2016

2017

2018

1.25 %

1.25 %

1.25 %

1.25 %

€ 370.575

€ 375.207

€ 379.897

€ 384.646

Lijkbezorgingsrechten

Deze rechten worden geheven krachtens de verordening op de heffing en invordering van begrafenisrechten. De lijkbezorgingsrechten, geheven in onze gemeente, behoren tot de laagste in Nederland. In verband hiermee heeft uw raad voorgaand jaar besloten, om tot en met 2016, naast de inflatiecorrectie, een verhoging toe te passen van 10% per jaar.


71

6.1 Geraamde inkomsten. Geraamde opbrengsten lijkbezorgingrechten 2015 (tarieven 2014) Totaal geraamd

€ 2.840

Exclusief tariefaanpassingen


2016

Extra verhoging

10 %

10 %

Inflatiecorrectie

1.25 %

Geraamde opbrengst

€ 3.163

7.

2017

2018

1.25 %

1.25 %

1.25 %

€ 3.523

€ 3.567

€ 3.612

Brandweerrechten

Het betreft hier de leges voor door de brandweer verstrekte diensten.

7.1.

Geraamde inkomsten

Voorgesteld wordt om de rechten te verhogen met het inflatie percentage van 1,25%. Van deze dienstverlening wordt zeer weinig gebruik gemaakt.

8.

Geraamde opbrengsten brandweerrechten 2015 (tarieven 2014) Totaal geraamd

PM

Gemeentelijke sportaccommodaties

Het betreft hier de opbrengsten voor het gebruik van: Gymlokaal in Mantgum Gymlokaal in Winsum Sportzaal te Wommels De gemeentelijke sportterreinen De sporthal in Easterein Totaal

€ 7.400 € 4.000 € 2.000 € 17.000 € 45.000 € 75.400 =======

8.1. Geraamde inkomsten Voorgesteld wordt de tarieven in 2015 eveneens te verhogen met het inflatiepercentage van 1,25 %.

Opbrengsten gemeentelijke sportaccommodaties 2015 (uren 2014 x tarief 2014) Totaal geraamd


€ 75.400

72

Opbrengstontwikkeling en stijgingspercentages

Inflatiecorrectie Geraamde opbrengst

9.

2015

2016

2017

2018

1.25 %

1.25 %

1.25 %

1.25 %

€ 76.343

€ 77.297

€ 78.263

€ 79.241

Overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen

2015+ = INCLUSIEF DE VOORGESTELDE VERHOGINGEN.

Belastingsoort Onroerend zaakbelasting Forensenbelasting Afvalstoffenheffing Rioolheffing Diverse Leges Lijkbezorgingrechten Brandweerrechten Gemeentelijke Sportaccommodaties Totaal geraamd

2015

2015+

2016

2017

2018

€1.564.422 € 19.747 € 783.389 €1.015.980 € 366.000 € 2.840 € p.m.

€1.583.977 € 19.993 € 793.181 €1.028.783 € 370.575 € 3.163 € p.m.

€ 1.603.777 € 20.243 € 803.096 € 1.041.586 € 375.207 € 3.523 € p.m.

€1.623.824 € 20.496 € 813.135 1.033.841 €1.054.389 1.009.058 € 379.897 € 3.567 € p.m.

€ 1.644.122 € 20.752 € 823.300 9541.049.349 € 1.067.050 € 384.646 € 3.612 € p.m.

€

€

€

€

€

75.400

€ 3.827.778

76.343

€ 3.876.015

77.297

€ 3.924.729

78.263

€ 3.973.571

79.241

€ 4.022.723

10. Kwijtscheldingsbeleid Voor mensen met een laag inkomen kent de gemeente de mogelijkheid kwijtschelding te verlenen van betaling van de gemeentelijke belastingen. Het wel of niet in aanmerking komen voor kwijtschelding hangt onder meer af van het netto maandinkomen, het vermogen, de gezinssituatie en de geldende kwijtscheldingsnorm. Het kwijtscheldingspercentage is door de raad vastgesteld op 100 % In programma 1 Sociale voorzieningen is hiervoor over het jaar 2014 onder de post armoedebestrijding een bedrag opgenomen van € 40.000,00. Het inkomen wordt als volgt berekend: Netto inkomen per maand

+/+

Vakantietoeslag +/+ Diversen (o.a. rente inkomsten) +/+ Ziektekostenpremie -/Kale huur (boven € 194,74) -/Sinds 1 juli 2014 gelden de volgende normen: Echtpaar / samenwonenden € 1.359,49 Alleenstaande ouder € 1.223,54 Alleenstaande € 951,64 Wanneer het berekende inkomen lager is dan de geldende norm kan de burger in aanmerking komen voor kwijtschelding.


73

Financiële analyse Inleiding In de Financiële analyse wordt de financiële positie van onze gemeente uiteengezet. Het kennen hiervan is van groot belang om te kunnen beoordelen in hoeverre het beoogde beleid kan worden verwezenlijkt. Voor de bepaling van de financiële positie zijn de volgende interne gegevens onmisbaar: de baten, lasten, investeringen, financiering, risico’s en reserves en voorzieningen (aparte notitie). Deze gegevens vindt u terug in deze programmabegroting en de paragrafen. De belangrijkste inkomsten voor de gemeenten zijn de middelen die zij via de Algemene uitkering uit het gemeentefonds van het rijk krijgen toegewezen. De Financiële analyse is ingedeeld in: 1. Overzicht van baten en lasten en toelichting. 2. Uiteenzetting financiële positie, waaronder aanvullend dekkingsvoorstel. 3. Toelichtingen en analyses. 4. Kerngegevens.

1. Overzicht van baten en lasten Uitgangspunten opstellen begroting/meerjarenraming Bij de opstelling van de begroting 2015 en de meerjarenraming 2015 tot en met 2018 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: • • • •

Ongewijzigd beleid; Inflatiecorrectie voor 2015: 1,25 % en tot en met 2018 constante lonen en prijzen; Raadsbesluiten tot en met 26 mei 2014 in cijfers verwerkt; Salarissen, inhoudingen en sociale lasten opgenomen naar het peil van 1 januari 2012; rekening gehouden met periodieke verhogingen en bevorderingen; • Geen rekening gehouden met verhogingen van belastingen en tarieven; grondslagen wel aangepast • Rente - omslagpercentage voor 2015 tot en met 2018: 4 • Prognose aantal inwoners en woonruimten:

Inwoners Woonruimten

2014

2015

2016

2017

2018

10.986 4.592

11.017 4.604

11.049 4.617

11.083 4.629

11.053 4.690


74

In het volgende overzicht zijn de “primitieve” ramingen van de in de Programmabegroting opgenomen baten en lasten ondergebracht. Overeenkomstig het BBV is het resultaat van “geraamde resultaat voor bestemmen” in Overzicht A en “geraamde resultaat na bestemmen” in Overzicht B aangegeven. Het verschil bestaat uit de toevoeging en onttrekking aan de reserves. Overzicht A Lasten / Programma

1. Sociale voorzieningen

2. Cultuur, sport en recreatie

3. Onderwijs en kinderopvang

4. Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting

5. Natuur en milieu

6. Volksgezondheid

7. Openbare orde en veiligheid

8. Verkeer en vervoer

9. Economische structuur

10. Bestuur Geraamde resultaat voor bestemmen

Begroting

baten

2015

Meerjarenraming 2016

2017

2018

Lasten

€

5.169.078 €

5.166.083 €

5.169.158 €

5.169.894

Baten

€

2.972.439 €

2.972.439 €

2.972.439 €

2.972.439

Saldo

€

2.196.639 €

2.193.644 €

2.196.719 €

2.197.455

Lasten

€

1.137.889 €

980.023 €

976.152 €

976.205

Baten

€

73.895

73.895 €

73.895 €

73.895

Saldo

€

1.063.994 €

906.128 €

902.257 €

902.310

Lasten

€

1.685.981

1.684.617 €

1.644.052 €

1.637.497

Baten

€

263.440 €

263.440 €

263.440 €

263.440

Saldo

€

1.422.541 €

1.421.177 €

1.380.612 €

1.374.057

Lasten

€

1.441.156 €

1.436.739 €

1.439.493 €

1.426.468

Baten

€

421.262 €

421.866 €

421.465 €

421.568

Saldo

€

1.019.894 €

1.014.873 €

1.018.028 €

1.004.900

Lasten

€

841.583 €

844.426 €

845.402 €

845.695

Baten

€

2.881 €

2.881 €

2.881 €

2.881

Saldo

€

838.702 €

841.545 €

842.521 €

842.814

Lasten

€

1.951.522 €

1.950.045 €

1.953.628 €

Baten

€

1.861.268 €

1.862.851 €

1.864.530 €

1.866.310

Saldo

€

90.254 €

87.194 €

89.098 €

69.890

Lasten

€

765.956 €

755.149 €

741.488 €

729.786

Baten

€

21.000 €

21.000 €

21.000 €

21.000

Saldo

€

744.956 €

734.149 €

720.488 €

708.786

Lasten

€

3.472.729 €

2.886.925 €

2.849.305 €

2.729.437

Baten

€

12.372 €

12.372 €

12.372 €

12.372

Saldo

€

3.460.357 €

2.874.553 €

2.836.933 €

2.717.065

Lasten

€

16.139 €

16.139 €

16.139 €

16.139

Baten

€

1.026 €

1.026 €

1.026 €

1.026

15.113 €

15.113 €

15.113 €

15.113

1.936.200

Saldo

€

Lasten

€

2.660.544 €

2.830.055 €

2.981.528 €

3.127.262

Baten

€

12.284.095 €

11.890.172 €

11.869.513 €

11.768.838

Saldo

€

-9.623.551 €

-9.060.117 €

-8.887.985 €

-8.641.576

€

-1.228.899 €

-1.028.259 €

-1.113.784 €

-1.190.814


75

Overzicht B Begroting Programma

Meerjarenraming

2015

Geraamde resultaat voor bestemmen

€

2016

-1.228.899 €

2017

-1.028.259 €

2018

-1.113.784 €

-1.190.814

Toevoeging aan reserves 1.

Sociale voorzieningen

€

- €

- €

- €

-

2.

Cultuur, sport en recreatie

€

35.000 €

35.000 €

35.000 €

35.000

3.

Onderwijs en kinderopvang

€

- €

- €

- €

-

4.

Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting

€

- €

- €

- €

-

- €

- €

- €

-

345.485 €

345.485 €

345.485 €

345.485

5.

Natuur en milieu

€

6.

Volksgezondheid

€

7.

Openbare orde en veiligheid

€

- €

- €

- €

-

8.

Verkeer en vervoer

€

332.000 €

336.000 €

340.000 €

340.000

Economische structuur 10. Bestuur

€

- €

- €

- €

-

€

515.400 €

- €

- €

-

Totaal toevoeging aan reserves

€

1.227.885 €

716.485 €

720.485 €

720.485

9.

Onttrekking aan reserves 1.


€

- €

- €

- €

-

2.


€

164.381 €

2.624 €

2.624 €

2.624

3.


€

- €

- €

- €

-

4.

Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting

€

15.000 €

- €

- €

-

5.

Natuur en milieu

€

- €

- €

- €

-

6.

Volksgezondheid

€

226.548 €

226.548 €

226.548 €

226.548

7.


€

- €

- €

- €

-

8.

Verkeer en vervoer

€

1.217.062 €

604.827 €

527.961 €

517.996

Economische structuur 10. Bestuur

€

- €

- €

- €

-

€

302.789 €

173.285 €

173.285 €

173.285

Totaal onttrekking aan reserves

€

1.925.780 €

1.007.284 €

930.418 €

920.453

€

-531.004 €

-737.460 €

-903.851 €

-990.846

9.

Geraamde resultaat na bestemmen Overschot (+) / tekort (-)


76

Als uitgangspunt is gesteld dat de belastingen en tarieven jaarlijks in ieder geval worden verhoogd met het inflatiepercentage. Het hierna toegepaste percentage is overgenomen uit de Mei-circulaire 2014. Belasting- en tariefsverhogingen op basis van inflatiecorrectie (zie paragraaf G locale heffingen) 2016

2015

Begroting 2015 en meerjarenraming 2016 - 2018

2017

2018

zie recapitulatiestaat meerjarenraming €

-531.004 €

-737.460 €

-903.851 €

-990.846

€

19.555 €

39.355 €

59.402 €

79.700

€

246 €

496 €

749 €

1.005

Leges c.a. verhoging inflatie 1,6%

€

4.575 €

9.207 €

13.897 €

18.646

Lijkbezorgingsrechten verhoging inflatie 1,6%

€

323 €

683 €

727 €

772

Tarieven sportaccomodaties (inflatie 1,6%)

€

943 €

1.897 €

2.863 €

3.841

Totaal dekkingsplan

€

25.642 €

51.638 €

77.638 €

103.964

Overschot (+) / tekort (-)

€

-505.362 €

-685.822 €

-826.213 €

-886.882

Overschot (+) / tekort (-)

Belastingverhogingen / verhoging rechten O.Z.B. (Voorjaarsnota 2014)

2015 e.v. verhoging inflatie 1,6%

Woonforensenbelastingen

2014 e.v. verhoging inflatie 1,6%

Reinigingsrechten Uitgangspunt 100% kostendekking

Rioolrechten 2014 e.v. verhoging Inflatie 1,6% Extra verhoging in verband met aanpassing GRP 2013 € 9 en 2014 € 8; uitgangspunt 100% dekking

Extra verhoging tot en met 2016: 10%


77

2015

2016

2017

2018

Reserve

Nieuw beleid

Exploitatie

Evenals de voorgaande jaren is het voorgenomen nieuw beleid integraal in de Programmabegroting opgenomen.

Programma 2: Cultuur, sport en recreatie Renovatie sportveld Easterlittens - bijveld

€

3.640 €

3.640 €

3.640 €

3.640

Renovatie sportveld Easterlittens - hoofdveld

€ €

- € 161.757 €

- € - €

2.610 € - €

2.610 -

Kunstgrasveld Easterein

V V V

Programma 4: Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Initiatieven

€

- €

- €

- €

-

Stimuleringsfonds Lokale Initiatieven

€

25.000 €

25.000 €

25.000 €

25.000

V

5.616 €

5.616 €

5.616

V V V

Programma 5: Natuur en milieu Geluidskaart gemeentelijke wegen

€

5.616 €

Programma 8: Verkeer en vervoer Onderhoud deklagen wegen

€

15.000 €

15.000 €

15.000 €

15.000

Onderhoud bruggen

€

50.150 €

50.150 €

50.150 €

50.150

Realisatie, inrichting 60km/uur zones

€

175.000 €

- €

- €

-

Realisatie, inrichting 60km/uur zones na realisatie

€

4.600 €

8.440 €

8.440 €

8.440

Aanleg fietspad langs De Swette (2e fase)

€

88.235 €

- €

- €

-

V

door Wommels

€

302.000 €

- €

- €

-

Parkeren station Mantgum

€

25.000 €

- €

- €

-

V V

aan de Hegedyk te Weidum

€

22.000 €

- €

- €

-

Totaal eenmalig

€

773.992 €

- €

- €

-

Totaal - structureel

€

104.006 €

107.846 €

110.456 €

110.456

V V

Het realiseren van een goede doorgaande route

Aanleg voetpad en het verplaatsen van de komgrens


78

V


79

2. Uiteenzetting financiële positie Inleiding In de vergadering van 26 mei jl. heeft uw raad de Voorjaarsnota 2014 vastgesteld. De uitkomsten van de jaarschijven 2015 tot en met 2018 bedroegen respectievelijk € 785.000, € 982.000, € 1.043.000 en € 1.117.000 negatief. Hiervoor is in de genoemde voorjaarsnota een mogelijk dekkingsplan opgenomen die naar het vaststellen van de begroting 2015 -2018 verder zou worden uitgewerkt. Deze nota is zo veel mogelijk integraal in de voorliggende Programmabegroting 2015 tot en met 2018 ingebracht. Sommige cijfers zijn bijgesteld, als gevolg van later blijkende ontwikkelingen. Daarnaast is het betreffende dekkingsplan verder uitgewerkt. Begroting 2015 De algemene uitkering is in de begroting geraamd naar de Mei-circulaire 2014, terwijl in de voorjaarsnota nog uitgegaan is van de december-circulaire 2013. De periode tussen deze circulaires is slechts een paar maanden, maar de verschillen in de algemene uitkeringen zijn toch weer aanzienlijk. De Provincie heeft bij de begrotingscirculaire overigens al aangegeven zich bij haar toezicht ook te baseren op de Mei-circulaire 2014. Op basis hiervan is het voldoende dat de eerste of laatste jaarschijf positief sluit. In ons geval zijn, na het toepassen van het dekkingsplan, beide van toepassing. Wij gaan er dan ook vanuit dat het repressief toezicht van toepassing wordt Dekkingsplan 2015 – 2018 De begroting 2015 en meerjarenraming tot en met 2018 sluit op basis van bestaand beleid met een negatief saldo van € 506.000 in 2015 oplopend tot € 886.000 in 2018. Voor het oplossen van dit tekort is een dekkingsplan gepresenteerd. En ziet er als volgt uit:

DEKKINGSPLAN BEGROTING 2015 - 2018 (x € 1.000) 2015 -506

2016 -685

2017 -826

2018 -886

120 25 25 290 100

100 50 50 290 100

100 75 50 290 100

21 2

13 2 7 2 5 10 21 2

13 2 7 2 5 10 21 2

100 100 50 290 100 50 13 2 7 2 5 10 21 2

8 32 24 20

8 32 24 20

8 32 24 20

8 32 24 20

26 8 11 8 2

26 8 11 8 2

26 8 11 8 2

26 8 11 8 2

Totaal bezuinigingen

729

791

816

891

Restant (-=tekort)

223

106

-10

5

Begrotingstekort Dekkingsmogelijkheden: Rente Belastingverhoging (regulier) Belastingverhoging (extra) Creëren reserve personeel Afboeken boekwaarde wegen Werkplaats Mantgum Peuterspeelzaalwerk Flankerend ouderenwerk Jeugd- en jongerenwerk Vormings- en ontwikkelingswerk Amateuristische kunstbeoefening Brede school It Trochpaad Onderwijsbeleid Bouw- en Woningtoezicht aankoop registers .c.a. Bermmaaien nu twee keer per jaar, voorstel eerste keer alleen de vlakke delen en de tweede keer vlakke delen plus taluds FUMO Geen nieuwe vervangingsinvesteringen Openbare Verlichting Met Empatec onderzoeken om de beide bruggen Easterlittens en Winsum door één brugwachter te laten bedienen in plaats van twee. Voordeel € 20.000 structureel vanaf 2015. Inhuur Automatisering (projectenkalender) Inkoop drukwerk Kerstpakketten Campagne fietsen scoort

7


80

Toelichting: Rente: de rente van reserves en voorzieningen worden tot op heden toegerekend aan de betreffende reserve en voorziening. Voorgesteld wordt om, daar waar de mogelijkheid aanwezig is, de rente ten gunste van de exploitatie te brengen. Belastingverhoging: naast de reguliere belastingverhoging (aanpassing conform de prijsstijgingen) wordt een extra belastingverhoging voorgesteld. Deze belastingverhoging wordt gecompenseerd door een lagere rioolheffing (zoals blijkt uit het herziene rioleringsplan). De gemiddelde belastingdruk wordt hierdoor voor de burger niet hoger. Creëren reserve personeel: uit een interne inventarisatie is gebleken dat er potentieel voor 5,5 fte aan ruimte in de organisatie aanwezig is. Deze functies vervallen uiterlijk per 1 januari 2018 door natuurlijk verloop of doordat het contract uiterlijk per die datum vervalt. Deze functies hebben een tijdelijk karakter waardoor dezen ook tijdelijk moeten worden gefinancierd. Hiervoor is een totaal bedrag van € 680.000 nodig. Dit bedrag wordt geput uit de reserve “Budgettaire ruimte”. Per saldo levert dit een structureel voordeel op van € 290.000. Afboeken boekwaarde wegen: De reserve “Budgettaire ruimte” wordt voor € 1,5 miljoen aangesproken om de boekwaarden van wegen af te boeken. Per saldo levert dit een structureel voordeel op van € 100.000. Werkplaats Mantgum: de werkplaats in Mantgum is verkocht, maar wordt tot 1 januari 2018 deels nog gebruikt door de gemeente. Het huurcontract vervalt per 1 januari 2018, waardoor er een voordeel ontstaat van € 50.000. Peuterspeelzaalwerk: door de stichting Middelsee is aangegeven dat het aantal groepen gaat verminderen. Dit levert een voordeel op van € 13.000. Flankerend ouderenwerk: negen organisaties ontvangen jaarlijks een bijdrage van € 10 per deelnemer voor meer bewegen voor ouderen. De subsidie heeft geen relatie met de exploitatie. De bijdrage zou door de ouderen zelf opgebracht moeten kunnen worden. Jeugd- en jongerenwerk: In de programmabegroting staan twee bedragen opgenomen die noch voortvloeien uit de eerste nota jeugdbeleid (€ 2.690 en € 5.000). Voor deze bedragen bestaat geen specifieke bestemming. Vormings- en ontwikkelingswerk: Een tiental organisaties in onze gemeente ontvangt jaarlijks een bijdrage van € 250 voor het organiseren van cursussen. Deze bijdrage vormt geen wezenlijk bestanddeel van de exploitatie en zou door de deelnemers zelf opgebracht moeten kunnen worden. Amateuristische kunstbeoefening: De subsidie heeft geen relatie met de exploitatie. De bijdrage zou geschrapt kunnen worden. Brede school It Trochpaad: In It Trochpaad zijn verschillende organisaties ondergebracht. Vanaf het begin is geprobeerd deze organisaties ook inhoudelijk samen te laten werken. In eerste instantie met professionele ondersteuning, later met ambtelijke ondersteuning. Op dit moment “redt men zich zelf”. Wel worden er nog kosten bij de gemeente in rekening gebracht. Voorgesteld wordt hier een bezuiniging bij op te leggen van € 10.000. Onderwijsbeleid: De afgelopen jaren blijken de werkelijke kosten Onderwijsbeleid zo rond de 45.000 te liggen. Dit onderdeel kan daarop worden afgestemd (verlaging derhalve met € 21.250). BWT aankoop registers c.a.: het budget ter grootte van € 2.000 voor bouwen woningtoezicht kan vervallen.


81

Bermmaaien: de bermen worden nu twee maal per jaar gemaaid. Voorgesteld wordt alleen de vlakke delen en tweede keer de vlakke delen en taluds te maaien. Dit levert een besparing op van € 8.000 per jaar. FUMO: Doordat een bijdrage via het Gemeentefonds wordt vergoed, ontstaat er een besparing van € 32.000. Geen nieuwe vervangingsinvesteringen OV: de geplande vervangingsinvesteringen in ledverlichting worden niet doorgevoerd. Dit levert een besparing op van € 24.000. Brugbediening: Met Empatec wordt onderzocht om de beide bruggen Easterlittens en Winsum door één brugwachter te laten bedienen in plaats van twee. Voordeel € 20.000. Inhuur: op het budget voor inhuur wordt een bezuiniging gerealiseerd van € 26.000. Automatisering: in het budget voor automatisering zit een bedrag opgenomen voor de projectenkalender. In de loop naar de herindeling zal er minder gebruik worden gemaakt van dit budget. Dit levert een besparing op van € 8.000. Inkoop DIV-drukwerk: door de verdergaande digitalisering wordt er minder gebruik gemaakt van deze post. Dit levert een besparing op van € 11.000. Kerstpakketten: jaarlijks worden de kerstpakketten uitgereikt. Door deze post te schrappen wordt een besparing gerealiseerd van € 8.000. Door het doorvoeren van bovengenoemde bezuinigingen wordt er een besparing/bezuiniging gerealiseerd van € 729.000 in 2015 oplopend naar € 891.000 in 2018. Hierdoor ontstaan er de volgende saldi: 2015 € 223.000 voordelig 2016 € 106.000 voordelig 2016 € 10.000 nadelig 2017 € 5.000 voordelig Hieronder melden wij verder de zaken die in meer of mindere mate de begrotingspositie nog kunnen beïnvloeden. Wensenlijst Onder de Programma’s zijn verschillende wensen opgenomen. Omdat we te maken hebben met schaarse middelen zijn deze wensen via afweging en keuze op deze lijst terecht gekomen. In latere instantie kan nog worden overwogen om deze wensen, afhankelijk van de toekomstige ontwikkelingen, nog uit te voeren. Toekomstige ontwikkelingen/onderwerpen Onder de verschillende programma’s zijn eveneens de mogelijk toekomstige ontwikkelingen opgenomen, die op korte termijn niet tot uitvoering zullen komen. Het spreekt voor zich dat de hieruit voortvloeiende – financiële – consequenties niet bekend zijn. Ruimte nieuw beleid Nieuw beleid kan alleen nog worden uitgevoerd wanneer er een gunstiger financieel klimaat ontstaat. Tenslotte is nieuw beleid uiteraard welkom, wanneer er inkomsten worden gegenereerd die de daaraan verbonden kosten dekken. Algemene uitkering Zoals eerder vermeld is deze begroting opgesteld naar de Mei-circulaire 2014. De effecten van de komende September-circulaire 2014 zijn nog niet meegenomen. Ook zal de tweede fase van de verdeling van het gemeentefonds tegen het licht worden gehouden. Welke effecten dat zal hebben en het moment van het eventueel invoeren van een nieuwe verdeling van het gemeentefonds zijn nog niet bekend. Op basis van deze onzekere factoren zijn wij mening dat een zekere voorzichtigheid in acht moet worden genomen.


82

Decentralisaties. Voor de overdracht van de te decentraliseren taken is financieel gezien lang onduidelijkheid geweest. In de Mei-circulaire 2014 is aangegeven welke budgetten de gemeente hiervoor van het rijk beschikbaar krijgt, namelijk: Littenseradiel

2015

2016

2017

Nieuwe taken Jeugd Nieuwe taken WMO

1.733.000 1.343.000

1.646.000 1.464.000

1.580.000 1.522.000

Totaal

3.076.000

3.110.000

3.102.000

Hoewel hierop een forse korting zit van ongeveer 10% wordt er van uit gegaan dat de uitvoering van de taken budgettair-neutraal kan verlopen. Onvoorziene uitgaven In de begroting/meerjarenraming is hiervoor een bedrag opgenomen van € 34.034. Reserves en voorzieningen In bovengenoemd dekkingsplan is aangegeven dat de rente van de reserves, daar waar mogelijk, niet meer aan de betreffende reserve wordt toegevoegd, maar ten gunste wordt gebracht aan de exploitatie. Daarnaast wordt voorgesteld om de reserve BTWcompensatiefonds, omdat deze niet meer voor dat doel wordt gebruikt, op te heffen en het bijbehorende bedrag van € 450.000 over te hevelen naar de Algemene Bedrijfsreserve. Ook de reserve Bruggen kan worden opgeheven. Doordat de prognose is dat de reserve Wegen op korte termijn negatief zal komen te staan, wordt voorgesteld het bedrag van de reserve Bruggen over te hevelen naar de reserve Wegen. Door het doorvoeren van bovengenoemde mutaties in de reserves zijn alle reserves weer op een acceptabel niveau gebracht. In de nota reserves en voorzieningen 2015 die uw raad in december a.s. zal worden aangeboden, zal een actualisering en bovengenoemde herschikking van de reserves en voorzieningen plaatsvinden.


83

3. Toelichting en Analyses Saldo rekening 2013

Programma

Saldo begroting 2014 na wijziging

Saldo begroting 2015

Verschil 2015 t.o.v. 2014

1


€

2.774.554

N

€

2.601.098

N

€

2.196.639

N

€

404.459-

V

2


€

1.177.980

N

€

1.342.284

N

€

1.063.994

N

€

278.290-

V

3


€

1.693.631

N

€

1.746.289

N

€

1.422.541

N

€

323.748-

V

4

Ruimtelijke ordening

€

1.053.168

N

€

1.423.439

N

€

1.019.894

N

€

403.545-

V N

5

Natuur en milieu

€

644.358

N

€

786.022

N

€

838.702

N

€

52.680

6

Volksgezondheid

€

149.242

N

€

172.052

N

€

90.254

N

€

81.798-

V

7


€

663.617

N

€

721.150

N

€

744.956

N

€

23.806

N

8

Verkeer en vervoer

€

2.559.427

N

€

3.113.155

N

€

3.460.357

N

€

347.202

N

9 10

Economische structuur Bestuur

€ €

12.673 10.758.181-

N V

€ €

14.992 11.920.481-

N V

€ €

15.113 10.321.446-

N V

€ €

121 1.599.035

N N

€

29.531

V

€

0

€

-531.004

N

€

531.004

Rekeningsaldo / begrotingssaldo

Omdat de eventuele wijzigingen in de rekening 2013 zijn meegenomen in de cijfers van de begroting 2014 wordt hier volstaan met het vermelden van de saldi per programma. Hierna worden per programma de verschillen tussen de cijfers van de begroting 2015 ten opzichte van 2014, na wijziging verklaard waarbij in grote lijnen rekening is gehouden met het volgende: De huidige begroting 2014 na wijziging bevat beleid dat door uw raad in 2014 en voorgaande jaren is vastgesteld. Het betreft onder andere eenmalig beleid, vastgesteld via de Programmabegroting 2015 en 1e Tussentijdse rapportage 2015. De overboekingen van de restantkredieten vanuit voorgaande jaren zijn buiten beschouwing gelaten. Tegenover de lasten van de restantkredieten staat een dekking uit diverse reserves. Deze eenmalige overboekingen hebben dan ook geen budgettaire gevolgen. Daarnaast kunnen er verschillen per programma ontstaan door toerekening vanuit interne producten. Voorbeelden zijn lasten met betrekking tot personeel, gemeentehuis, automatisering en de buitendienst. Deze lasten worden omgeslagen over de 10 programma’s. Daarnaast is met ingang van 2015 de rente-omslag verlaagd van 6% naar 4%. Een toelichting hierop staat hierna vermeld bij programma 10. Verder kan een verschuiving van de toerekening van de interne producten ontstaan tussen de onderlinge programma’s. In de hierna volgende analyse worden, indien van toepassing, alleen de bedragen vermeld welke van invloed zijn tussen de onderlinge programma’s. De verschillen tussen de cijfers van de begroting 2015 ten opzichte van 2014, na wijziging kunnen in grote lijnen als volgt worden verklaard:

Programma 1 Sociale voorzieningen Sociale zaken De budgetten Wet Werk en Bijstand (WWB), bijzondere bijstand en armoedebestrijding zijn in totaliteit structureel verhoogd met totaal € 40.000. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) Jaarlijks wordt de uitkering Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) door het rijk, via de Mei- en Septembercirculaire, geactualiseerd. Met ingang van 1 januari 2015 gaat een gewijzigde WMO in werking treden. Hierbij worden de budgetten die samenhangen met de nieuwe taken behorend bij de WMO 2015 verdeeld op grond van historische uitgaven.


84

Dit betekent voor onze gemeente een verlaging ten opzichte van de huidige WMO 2014, op basis van de huidige taken, een totale verlaging van € 368.000. De nieuwe WMO wordt met ingang van 2015 onderdeel van het Sociaal Domein. De ramingen zijn voor 2015 en volgende jaren gelijk aan dat in de Algemene uitkering uit het gemeentefonds is opgenomen. Transitiekosten Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) naar de WMO In 2014 heeft het rijk middelen beschikbaar gesteld om gemeenten te compenseren voor transitiekosten die samenhangen met de decentralisatie van AWBZ-zaken naar de WMO. Voor onze gemeente ging het om een bedrag van € 45.000. Gelet op het eenmalig karakter is dit budget met ingang van 2015 komen te vervallen. Jeugdwerker Conform de Programmabegroting 2015 vervalt de post jeugdwerker met ingang van 2015. Voor de jeugdwerker was in 2014 een budget beschikbaar van € 30.000. Interne producten De lasten zijn door een gewijzigde toerekening van interne producten per saldo verlaagd met € 24.000.

Programma 2: Cultuur, sport en recreatie Nieuw beleid Aan nieuw beleid is in deze begroting eenmalig € 161.757 opgevoerd voor het kunstgrasveld in Easterein. Daarnaast is aan structureel beleid voor 2015 € 3.640 opgevoerd ten behoeve van renovatie sportveld Easterlittens. Mutaties 2014 In de begroting 2014 na wijziging is voor totaal € 41.000 aan eenmalig nieuw beleid opgevoerd, welke in 2015 is komen te vervallen. Het betreft onder andere bestrijding legionella sporthal en een aanvullende subsidie met betrekking tot de molens Winsum en Easterlittens en de Poarte van Bears. Daarnaast heeft er een eenmalige onttrekking uit de Algemene bedrijfsreserve plaats gevonden van € 432.000 ten behoeve van subsidie diverse accommodaties. Interne producten De lasten zijn door een gewijzigde toerekening van interne producten per saldo verhoogd met € 20.000.

Programma 3: Onderwijs en kinderopvang Overheveling buitenonderhoud primair onderwijs en speciaalonderwijs Met ingang van 1 januari 2015 gaan de verantwoordelijkheid van buitenonderhoud en aanpassingen van schoolgebouwen voor primair onderwijs en scholen voor speciaal onderwijs over van de gemeenten naar de schoolbesturen. De schoolbesturen zullen de middelen voortaan ontvangen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Om die reden is de Algemene uitkering uit het gemeentefonds voor onze gemeente structureel verlaagd met € 95.000. De Algemene uitkering staat als inkomst vermeld onder programma 10. Tegenover deze verlaging staat dat de geraamde onderhoudsbudgeten van ruim € 60.000 met ingang van 2015 zijn vervallen. Gewijzigde kapitaallast De lasten zijn door een gewijzigde toerekening van kapitaallasten voor dit programma € 240.000 lager.

Programma 4: Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting Nieuw beleid Aan nieuw beleid is structureel € 25.000 opgenomen ten behoeve van het Stimuleringsfonds Lokale Initiatieven.


85

Plattelandsontwikkeling In de begroting 2015 is de bijdrage voor plattelandsontwikkeling verlaagd van € 32.000 naar € 15.000. De bijdrage van € 12.000 is conform de uitvoering van de Voorjaarsnota 2008 beëindigd per 2014. Daarnaast is de eenmalige bijdrage, vanuit een onttrekking uit de reserve Plattelandsontwikkeling, verlaagt van € 20.000 naar € 15.000. Interne producten De lasten zijn door een gewijzigde toerekening van interne producten verlaagd met € 60.000 Mutaties 2014 Ten behoeve van het onderhoud en beheer van de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) is in 2014 een eenmalig bedrag van € 348.000 onttrokken aan de Algemene bedrijfsreserve.

Programma 5: Natuur en milieu Nieuw beleid Ten behoeve van de Geluidskaart gemeentelijke wegen is structureel € 5.616 aan nieuw beleid opgenomen. Interne producten Voor dit programma zijn de lasten door een gewijzigde toerekening van interne producten verhoogd met € 15.000 Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO). Via de Decembercirculaire 2013 heeft het rijk in het kader van decentralisatie provinciale taken vergunningverlening, toezicht en handhaving de Algemene uitkering uit het gemeentefonds structureel verhoogd met ruim € 32.000. Deze gelden zijn toegevoegd aan het budget voor de Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO).

Programma 6: Volksgezondheid Afvalstoffen(heffing) Via een afzonderlijk raadsvoorstel wordt op de afvalstoffenheffing teruggekomen. Bijdrage Veiligheidsregio Fryslân De bijdrage voor de Veiligheidsregio Fryslân (voorheen Hulpverleningsdienst Friesland) is vanaf 2015 structureel met € 15.000 verlaagd. Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) De bijdrage van € 80.000 voor Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) maakt vanaf 2015 onderdeel uit van het Sociale Domein. Gezond in de stad Via de Meicirculaire 2014 ontvangt de gemeente een bijdrage via de Algemene uitkering uit het gemeentefonds voor Gezond in de stad. In het kader van het stimuleringsprogramma Gezond in de Stad (GIDS) vanuit het rijk ontvangen gemeenten met wijken/buurten met een relatief hoge achterstandsproblematiek GIDS-gelden. Vanaf 2014 geldt er een andere verdeelsleutel. Daardoor komen ook enkele middelgrote steden en sommige plattelandsgemeenten in aanmerking. Voor onze gemeente gaat het om een bedrag € 20.000 voor de periode 2015 tot en met 2017. Deze gelden zijn gereserveerd en over de uitvoering wordt nader onderzoek gedaan. Interne producten Voor dit programma zijn de lasten door een gewijzigde toerekening van interne producten verhoogd met € 18.000.


86

Programma 7: Openbare orde en veiligheid Interne producten Door een gewijzigde toerekening van interne producten zijn de lasten voor dit programma verhoogd met € 49.000. Mutaties 2014 Het budget voor de brandweer is verlaagd met € 15.000.

Programma 8: Verkeer en vervoer Nieuw beleid In de begroting 2015 is in totaal € 612.000 aan eenmalig beleid opgevoerd ten behoeve van onder andere inrichting 60km/uur zones en realisering goede doorgaande route door Wommels. Daarnaast is er voor ruim € 69.000 aan structureel beleid opgevoerd. Het betreft onderhoud deklagen wegen, onderhoud bruggen en onderhoud na realisering inrichting 60km/uur zones. Mutaties 2014 De reservering van kapitaallasten ten behoeve van het verkrijgen van eigendommen Ruilverkaveling Baarderadeel (Voorjaarsnota 2006) van € 27.000 is met ingang van 2015 komen te vervallen. Het benodigde krediet is reeds beschikbaar gesteld. Ten opzichte van de begroting 2014 is het budget voor het wegenonderhoudsprogramma 2014 - 2017 in 2015 verlaagd van € 182.000 naar € 90.000. Conform de Programmabegroting 2014 bedraagt het budget voor dit programma voor de jaren 2015 tot en met 2017 jaarlijks € 90.000. Tot slot is er in 2014 een eenmalige bijdrage opgevoerd van € 32.500 voor uitvoering diepteschouw. Gewijzigde kapitaallast De lasten zijn door een gewijzigde toerekening van kapitaallasten voor dit programma € 173.000 lager.

Programma 10: Bestuur Rente De bijdrage van de lasten en baten wegens afronding rente-omslag percentage is voor 2015 verlaagd met € 292.000. Ook de jaren na 2015 is een verlaging van toepassing. Daarnaast is het bedrag aan bespaarde rente reserve in 2015 eenmalige verminderd met € 318.000. Deze aanpassingen vloeien voort uit een gewijzigd rente-omslag percentage. Met ingang van 2015 is deze verlaagd van 6% naar 4%. Dit werkt overeenkomstig door in de toerekening van de kapitaallasten en van de rente op de reserves. Algemene uitkering uit het gemeentefonds De algemene uitkering uit het gemeentefonds is in de begroting 2015 opgenomen naar de meicirculaire 2014. De uitkering in de begroting 2014 is gebaseerd op de mei-circulaire 2013. De mei-circulaire 2014 bevat een aantal wijzigingen ten opzichte van de voorgaande jaren: In 2015 worden de budgeten die samenhangen met de nieuw taken behorende bij de WMO 2015 verdeeld op grond van historische uitgaven. In het huidige WMO is het voorgaande niet van toepassing. Op basis van de huidige systematiek en de nieuwe opzet van 2015 is er sprake van een verlaging van € 219.000.


87

Daarnaast zijn gemeenten met ingang van 2015 niet meer verantwoordelijk voor buitenonderhoud en aanpassingen van schoolgebouwen in het primair onderwijs en speciaal onderwijs. Vanaf 2015 gaat de verantwoordelijkheid inclusief de beschikbare middelen over naar de verantwoordelijke schoolbesturen. Voor onze gemeente betekent dit een structurele verlaging van € 95.000. Verder bevat de algemene uitkering 2015 een afname in verband met de overheveling van middelen naar de begroting van Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Deze overheveling staat los van de verantwoordelijkheid van buitenonderhoud schoolgebouwen. Uit onderzoek is gebleken dat de verdeling van gelden met betrekking tot onderwijshuisvesting niet correspondeert met de feitelijke uitgaven van gemeenten. Tevens is in de algemene uitkering voor het jaar 2015 rekening gehouden met het grootonderhoud van het gemeentefonds. Naast het hiervoor genoemde is de Algemene uitkering ten opzichte van 2014 in 2015 verminderd met € 380.000. Gelijk aan voorgaande circulaires worden de reserveringen voor de verwachte loon- en prijsstijgingen/verlagingen aangepast op basis van de aangereikte gegevens van het Centraal Planbureau (CPB). Leges bevolking De leges bevolking zijn met ingang van 2015 met € 24.000 verhoogd. Het betreft hier de ontvangen rijks- en provinciale leges en andere reisdocumenten. Waterschapsverkiezingen Per 1 juli 2014 is de Wet aanpassing waterschapsverkiezingen in werking getreden. Dit betekent dat de waterschapsverkiezingen in 2015 tegelijk met de verkiezingen voor de provinciale staten plaatsvinden. Onze gemeente krijgt door de wetswijziging voor het eerst een rol bij het organiseren van de waterschapsverkiezingen. Via de meicirculaire 2014 stelt het rijk middelen ter compensatie beschikbaar voor de extra kosten als gevolg van de organisatie van gecombineerde verkiezingen. Voor onze gemeente gaat het om een bedrag van ruim € 15.000. Interne producten De lasten zijn door een gewijzigde toerekening van interne producten verhoogd met € 131.000. Onttrekking aan reserves In de voorgaande programma’s is eenmalig beleid vermeld. Tegenover dit eenmalig nieuw beleid staat voor 2014 een onttrekking aan diverse reserve van totaal € 810.000. Voor het eenmalig beleid 2015 gaat het om een onttrekking aan verschillende reserves van € 773.992.


88


89

4. Kerngegevens sociale structuur

2013

2014

Aantal inwoners Waarvan Van 0 -< 20 jaar Van 20 -< 65 jaar

10.975

10.928

3.057 6.494

2.858 6.274

Aantal Aantal Aantal Aantal

84 38 7 1

117 36 11 2

periodieke bijstandsgerechtigden tewerkgestelden in sociale werkgemeenschappen uitkeringsgerechtigden als gevolg van de I.O.A.W. uitkeringsgerechtigden als gevolg van de I.O.A.Z.

Fysieke structuur Oppervlakte gemeente waarvan binnenwater

13.319

ha.

13.319

ha.

176

ha.

176

ha.

Aantal woonruimte

4.500

Lengte van wegen Waarvan Wegen buiten bebouwde kom Wegen binnen bebouwde kom Lengte van recreatieve fiets-, ruiter en wandelpaden Lengte van de waterwegen

349,4

km.

349,4

km.

141 52 58,7 97,7

km. km. km. km.

141 52 58,7 97,7

km. km. km. km.

22,2 13,0 1,6 1,2 0,23 1,2 0,17

ha. ha. ha. ha. ha. ha. ha.

22,2 13,0 1,6 1,2 0,23 1,2 0,17

ha. ha. ha. ha. ha. ha. ha.

0,56

ha.

0,56

ha.

3,67

ha.

3,67

ha.

Groenvoorziening:

openbaar groen sportvelden (gemeentelijk) scholen (gemeentelijk) recreatievoorzieningen begraafplaats zwembad Wommels jachthaven Wommels Verhuurde gemeentegrond (geen bouwexploitatie) voor derden te maaien sportvelden (gemeente is geen eigenaar)

Woningwet- en premiewoning Overige woningen Wooneenheden

939 3.498 88


4.565

919 3.558 88

90

Programmabegroting Programmabegroting 2015, gemeente Littenseradiel

Recommend Documents