Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen
"Alle gediplomeerde VMBO jongeren sluitend naar het vervolgonderwijs"
Dit verslag is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van de stuurgroep van het Preventieproject bestaande uit: mevr. dhr. dhr. dhr. dhr. mevr. dhr.
H.Visscher E.Oldengarm O.Jongsma M.Verhek J.Roffel A.Klappe P.Zwarter
Groningen © april 2008
RMC coördinator Oost Groningen, RMC coördinator Noord Groningen RMC coördinator Centraal en Westelijk Groningen Beleidsmedewerker Regioraad Noord Groningen Directeur Samenwerkingsverband VO/SVO RSNOG (2.02) Hoofd Dienst Loopbaanexpertise Alfa-college Hoofd Cursistendienstverlening Noorderpoortcollege
Inhoudsopgave
Inleiding Waarom een Preventieproject Risico's in de overstap De cijfers en resultaten Controle IB-Groep Risicofactoren Samenvatting en conclusies Aanbevelingen
3. 3. 4. 4. 5. 5. 6. 7.
Hoofdstuk 1. Gegevens en resutlaten per gebied
9.
Hoofdstuk 2. Toelichting op de risicofactoren
16.
Bijlagen Bijlage I Bijlage II
19. 20.
Lijst met afkortingen Risico-overstappers per school
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
2/21
Inleiding In 1998 is gestart met de uitvoering van het preventieproject "De Overstap". Op dit moment zijn in de provincie Groningen alle scholen voor Voortgezet (Middelbaar Beroeps) Onderwijs (VMBO), de Regionale Opleidingencentra (ROC's), het Agrarisch Opleidingencentrum (AOC), de contactgemeenten RMC( Regionale Meld- en Coördinatiepunten voortijdig schoolverlaten (RMC's), te weten Groningen, Veendam en Delfzijl in de provincie Groningen voor wat betreft het organiseren, financieren en de uitvoering bij dit project betrokken. De overstap van gediplomeerde leerlingen uit het VMBO naar een ROC of AOC loopt voor een deel van de leerlingen niet naadloos. Dit blijkt uit de ervaringen van de afgelopen jaren waarbij jaarlijks sprake was van 15- 20% risico-overstappers. Met het preventieproject (ook wel KSO project -Kort ScreeningsOnderzoek-genoemd), wordt geprobeerd het aantal risico-overstappers terug te dringen. Dit gebeurt door met gerichte interventies de decanen, de leerlingen en hun ouders/verzorgers te benaderen met de boodschap zich tijdig aan te melden voor een zo passend mogelijk vervolgtraject/opleiding. In de meeste gevallen zal dit bij een van de ROC's of AOC in de provincie Groningen zijn. In dit verslag wordt uiteen gezet op welke wijze en met welke resultaten het preventieproject in de provincie Groningen, door de drie RMC contactgemeenten Groningen, Delfzijl en Veendam is uitgevoerd. Dit project is het afgelopen schooljaar uitgevoerd door de RMCtrajectbegeleiders van de contactgemeenten. Hierdoor kan sneller worden gereageerd als risicojongeren bij de overstap problemen hebben. Tevens is hiermee een begin gemaakt met het inbedden van deze werkzaamheden in het reguliere werkproces van de RMCtrajectbegeleiders. Het KSO-project past ook heel goed in het project 'De keten sluiten met perspectief', een ESF/EQUAL project dat beoogt de ketenpartners beter met elkaar te laten samenwerken. De decanen op de scholen voor VMBO hebben met hun vierde klas VMBO-leerlingen informatiekaarten ('Wat ga je na het VMBO doen?') ingevuld. De RMC-trajectbegeleider heeft deze informatiekaarten verzameld en gescreend op risicofactoren (zie hierna). Daarna zijn door de RMC-trajectbegeleider bij de risicoleerlingen diverse acties, zoals telefonisch benaderen en adviesgesprekken, uitgevoerd. In het najaar is in opdracht van het Ministerie van OCW door de Informatie Beheer Groep (IB-Groep) een controle uitgevoerd op basis van de leerlingnummers van alle gediplomeerdeVMBO-ers en of ze wel ingeschreven staan bij een vervolgopleiding (MBO – HAVO).
Waarom een preventieproject De belangrijkste argumenten om de jongeren de jongeren preventief te begeleiden zijn: - Het VMBO is voorbereidend op het MBO; - De jongeren met een VMBO diploma zijn niet in het bezit van een startkwalificatie en worden als zij geen opleiding gaan volgen aangemerkt als voortijdig schoolverlater; - Jongeren die aan het werk gaan met een VMBO diploma hebben een grote kans om snel ontslagen te worden. 85% Van de jongeren ingeschreven bij het CWI heeft geen startkwalificatie; - Uit eerdere ervaringen en onderzoek blijkt dat indien jongeren behoren tot onderstaande benoemde risicofactoren. Dit leidt tot voortijdig schoolverlaten in het MBO; Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
3/21
-
Ook is gebleken dat jongeren wel aangeven dat zij doorgaan naar het MBO maar na de zomervakantie niet verschijnen op het MBO dan wel pas na de teldatum 1 oktober verschijnen en niet meer meetellen.
Risico's in de overstap Door de jaren heen zijn op grond van de opgedane ervaringen een aantal indicatoren vastgesteld op grond waarvan aangenomen kan worden dat deze de risico's in de overstap van VMBO naar MBO aangeven. Een aantal risico's ligt bij de leerlingen zelf, bijvoorbeeld onvoldoende beeld hebben van eigen interesses en daardoor geen beroepskeuze kunnen maken of het willen werken zonder verdere scholing. Een ander risico ligt bij het verwerven, of beter gezegd bij het niet- kunnen verwerven van beroepspraktijkplaatsen voor BBL-opleidingen. Daarnaast speelt de onzekerheid over toelating tot een opleiding een rol, omdat bijvoorbeeld de intake voor die opleiding veel tijd in beslag neemt. Hieronder is het overzicht opgenomen van de verschillende risico's in de overstap naar het MBO. Deze risico's zijn geformuleerd op basis van de in voorgaande jaren uitgevoerde preventieactiviteiten: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
BBL kiezen, maar nog geen praktijkplaats hebben. Geen opleiding aangegeven. Nog geen keuze voor een vervolgopleiding hebben gemaakt. Wachtlijst/intake bij de opleiding van hun keuze. Onduidelijke bestemming aangeven op de diplomakaart. Willen werken zonder scholing.
Uit bovenstaande moge duidelijk zijn dat de term "risicojongere" niet betekent dat deze jongeren een meervoudige problematiek hebben m.b.t. schoolloopbaan danwel zorgtrajecten. Zij hebben immers, ondanks mogelijke beperkingen dan wel problemen, wel hun diploma VMBO behaald. Zij worden in deze aangemerkt als risicojongere omdat zij bij de overstap een risico vormen om niet op het MBO aan te komen danwel door een verkeerde schoolen/of beroepskeuze voortijdig uit te vallen.
De cijfers en resultaten In het schooljaar 2006/2007 hebben 2868 VMBO-leerlingen een diploma- informatiekaart ingevuld, waarvan 361 leerlingen geregistreerd werden als risico jongeren. Dit is afgerond naar boven is 13% van het totaal aantal jongeren dat VMBO examen heeft gedaan. Van de in totaal 361 risicojongeren zijn 347 risicojongeren alsnog teruggeleid naar school. Dat is 96%. Het resterende deel is begeleid naar werk danwel is verhuisd of bleek alsnog gezakt te zijn en doet het VMBO opnieuw.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
4/21
Controle IB-Groep Op basis van het onderwijsnummer is op verzoek van het Ministerie van OCW door de IBGroep, na 1 oktober 2007, een controle uitgevoerd op alle VMBO leerlingen of deze jongeren ingeschreven stonden op een MBO school. Dit bleek voor 49 jongeren niet te gelden. Zij waren dus door de scholen en de RMC's niet aangemerkt als risicojongeren. Deze jongeren hadden aangegeven dat zij een vervolgopleiding in het MBO zouden gaan volgen, maar hebben dit niet gedaan. Per RMC gebied ging het om de volgende aantallen: 22 jongeren; - Centraal Groningen: - Oost Groningen: 24 jongeren; - Noord Groningen: 3 jongeren. Van het totaal aan diplomakaarten 2868 hebben 49 jongeren zich alsnog niet ingeschreven op een vervolgopleiding. Dit is slechts 1.7%. Deze 49 jongeren zijn alsnog benaderd. Ze bleken op school te zitten en een enkeling was aan het werk. Veelal bleek dat de administratie van de scholen de inschrijving van de jongeren nog niet had aangemeld bij de IB-Groep. Dit is een aandachtspunt voor het MBO, omdat deze jongeren in de bekostiging niet meetellen voor het schooljaar. Risicofactoren Opvallend is dat de volgende factoren de grootste risico's vormen voor de overstap: 1. Nog geen keuze voor een vervolgopleiding hebben gemaakt. 2. Wachtlijst/intake bij de opleiding van hun keuze. 3. Onduidelijke bestemming aangegeven op de diplomakaart. De school moet er voor zorgen dat deze jongeren alsnog een keuze maken. Hierover zullen met het onderwijs voor komend schooljaar afspraken gemaakt moeten worden om dit punt te verbeteren. Opmerkelijk is verder het groot aantal jongeren in Noord Groningen met een BBL baan zonder een erkende werkplek. Gelukkig zijn deze door interventie van het CWI en de RMC's voor veel jongeren alsnog een erkende werkplek geworden. Ook in Centraal Groningen is het voor een groot aantal jongeren gelukt een BBL baan te vinden. Voor komend schooljaar zal deze groep door de scholen eerder aangemeld moeten worden bij het CWI en het RMC. De ROC's hebben geen wettelijke verplichting een werkplek te zoeken voor deze jongeren. Ook veel VMBO scholen beschouwen dit niet als hun taak. Echter, het VMBO is wel gehouden aan een goede overdracht naar organisaties die daar wel toe geeigend zijn en ze zouden met deze jongeren en de ouders in ieder geval zorg moeten dragen voor een inschrijving binnen de BOL opleidingen indien een BPV plek niet aanwezig is.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
5/21
Samenvatting en conclusies -
Het werk van de RMC trajectbegeleiders in samenwerking met de decanen en CWI consulenten is zeer effectief geweest. In totaal is 96% van de VMBO gediplomeerden herplaatst naar een onderwijs opleiding en na controle van de IB-Groep bleek slechts 1.3 % niet opgemerkt te zijn als risicoleerling.
-
De doelstelling om het aantal risicojongeren te verminderen van 5% tot 0% zoals vorig schooljaar afgesproken met de scholen is niet gerealiseerd. Het is 13%.
-
Opvallend dit jaar is dat bijna 25% van het totaal aantal jongeren bestaat uit jongeren die zich aangemeld hebben voor een BBL baan zonder een erkende BPV werkplek.
-
Ondanks de kritiek op het feit dat er teveel jongeren vallen onder de risicofactoren 3, 4 en 5 doen de decanen, RMC trajectbegeleiders en CWI consulenten het beter dan het landelijke gemiddelde. In totaal wordt meer dan 95% van de VMBO gediplomeerde jongeren doorgeleid naar het MBO. Dit is hoger dan het landelijke gemiddelde van nog geen 60%.
-
De resultaten m.b.t. het herplaatsen van jongeren naar een vervolgopleiding is in alle gebieden een succes te noemen.
-
De uitgevoerde controle na de 1 oktober teldatum door de IB-Groep op basis van het onderwijsnummer is een zeer adequaat instrument om jongeren in beeld te krijgen.
-
Het invullen van de informatiekaarten geeft een wisselend beeld. Bij een gerichter toezicht hierop door de decanen valt veel te winnen. Er ontstaat een beter beeld over de situatie van de jongere waardoor effectiever en efficiënter kan worden gewerkt om de jongere alsnog een goede start te geven.
-
Verder valt op dat er steeds minder wachtlijsten worden ingesteld door de ROC's en het AOC.
-
De reacties van de ouders/verzorgers en leerlingen op het project blijven positief; de acties en aandacht worden zeer op prijs gesteld.
-
De samenwerking met de CWI's is zeer effectief gebleken. Zowel wat betreft het groepsgewijs als individueel bezoeken van de vestigingen en deelname aan de beroepenen capaciteitentests. Ook het vroegtijdig inschrijven van jongeren die een BBL baan zoeken is zeer positief verlopen.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
6/21
Aanbevelingen De stuurgroep van het project komt met de volgende aanbevelingen. 1. Van de VO scholen wordt verwacht: Voor de korte termijn: a. De faktoren 3, 4 en 5 (hierboven beschreven) blijven over de jaren heen het grootste risico voor jongeren. Naar onze mening dienen deze jongeren eerder door de scholen zelf alsnog naar een keuze begeleid te worden. In 2008 komen de factoren "geen keuze, onduidelijke keuze, niet aangemeld" niet meer voor, doordat de VMBO-decanen die zelf aanpakken. Kortom een actievere voorscreening door henzelf. b. VO scholen schrijven hun leerlingen pas uit als de vervolgbestemming bij hen bekend gemaakt is. Actieve deelname aan beroepenmarkten georganiseerd door het CWI c. Actieve melding in vroegtijdig stadium van BBL jongeren bij het CWI om gezamenlijk een erkende leerbaan en werkplek te zoeken. Alerter op de activiteiten die de RMC gemeenten uitvoeren in samenwerking met het bedrijfsleven, Kamer van Koophandel etc. d. Deelname van jongeren aan de competentie- en beroepentesten die gratis beschikbaar zijn bij het CWI. Veel jongeren kiezen voor een beroep en opleiding waarvoor in Noord Nederland geen werk te vinden is en zal zijn in de toekomst Voor de lange termijn: a. Met de directies willen wij de discussie aangaan over de voorwaarden waaraan voldaan moet zijn voordat van beëindiging van het project sprake kan zijn. In feite betekent dit het samen zoeken naar een sleutel tot duurzaam succes. Een mogelijkheid hiertoe is het convenant II aanpak voortijdig schoolverlaten waarvoor vanaf 2007 tot en met 2011 middelen beschikbaar zijn. Voor het schooljaar 2007 – 2008 zullen wij de scholen nog ondersteunen bij het Preventieproject. Met name op de risicofactoren 2,4 en 6. 2. Van de ROC's wordt verwacht: a. Actieve inzet om wachtlijsten en aannamestops zo vroegtijdig mogelijk kenbaar te maken en intakes zo snel mogelijk en pro-actiever uit te voeren. b. Eenduidiger worden over het aannamebeleid in de BBL-opleidingen. c. De MBO's dienen waakzaam te zijn op de inschrijvingen voor 1 oktober. Niet (goed) inschrijven kost geld. Daarnaast dienen zijn de VMBO scholen te informeren over de inschrijvingen anders kunnen zij een leerling niet definitief uitschrijven volgens de wet. 3. Ten aanzien van de Beroepskeuzevoorlichting (VO scholen en ROC's) a. Scholen voor VMBO moeten meer investeren in een goede beroepskeuzebegeleiding van leerlingen met inbouw van signalering en interventie als ontwikkelingen in het keuzeproces bij leerlingen mis dreigen te gaan. Zie de mogelijkheden in het kader van Convenant II. b. Scholen voor MBO moeten hun voorlichtingsactiviteiten beter afstemmen op de beroepskeuzebegeleiding van het VMBO. c. Bij de beroepskeuzebegeleiding moet er vanuit het VMBO en vanuit het MBO ouders/bedrijfsleven en andere partners worden betrokken. 4. De doelgroep wordt in 2008 (schooljaar 2007 – 2008) uitgebreid naar risicoleerlingen van PraktijkOnderwijs (PrO) en HAVO 3 en 4 en alle VMBO-bovenbouwleerlingen, die overstappen naar het MBO. Ook hier verwijzen wij naar de extra middelen en mogelijkheden die het Convenant II biedt.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
7/21
Hoofdstuk 1. Gegevens en resulaten per gebied Achtereenvolgens behandelen we de resultaten: - Centraal Groningen: Haren, Slochteren, Hoogezand-Sappemeer, Groningen en Ten Boer; - Westerkwartier: Grootegast, Marum, Zuidhorn, Marum; - Noord Groningen: Winsum, De Marne, Bedum, Loppersum, Eemsmond, Appingedam en Delfzijl; - Oost Groningen: Bellingwedde, Winschoten, Reiderland, Stadskanaal, Menterwolde, Pekela, Scheemda, Vlagtwedde en Veendam.
Tabel 1. Regio Centraal Groningen In totaal zijn in Centraal Groningen 1.477 diplomakaarten verwerkt waarvan 778 van buiten de gemeente Groningen kwamen. Deze zijn doorgestuurd naar de andere RMC's. In totaal waren 699 leerlingen woonachtig in de gemeente Groningen. Hiervan werden 81 jongeren als risicojongere aangemerkt. Dit is 11,6% Risicofactoren, aantal leerlingen per risicofactor en in procenten. Risicofactor
Aantal leerlingen 25 17 21 14 3 1 81
%
1. BBL kiezen, maar nog geen praktijkplaats hebben 31% 2. Geen opleiding aangeven 21% 3. Nog geen keuze voor een vervolgopleiding hebben gemaakt 26% 4. Wachtlijst/intake bij de opleiding van hun keuze 17% 5. Onduidelijke bestemming aangegeven op de informatiekaart 4% 6. Willen werken zonder scholing 1% Totaal 100% Opvallend is het groot aantal jongeren zonder een erkende werkplek. Ook het totaal van de risicofactoren 2, 3 en 4 is met meer dan 50% hoog. Dit kan door de decanen voorkomen worden.
Tabel 2. Resultaten regio Centraal Groningen Resultaten van de interventie van de RMC-trajectbegeleider naar risicofactor en resultaat gedifferentieerd. Risicofactor 1. BBL kiezen, maar nog geen praktijkplaats hebben.
Aantal Resultaat
25
2. Geen opleiding aangegeven
17
3. Nog geen keuze voor een vervolgopleiding hebben gemaakt.
21
4. Wachtlijst/intake bij de opleiding van hun keuze
14
BOL opleiding VMBO-sprint HAVO Herstart Werkwijs BOL opleiding BBL opleiding BOL opleiding BBL opleiding Gezakt opnieuw VMBO Overdracht LPA BOL opleidling
Aantal
17 2 3 1 1 5 12 15 2 2 2 14
5. Onduidelijke bestemming aangeven op 3 BOL opleiding 2 de informatiekaart. Diversen/zorg 1 6. Willen werken zonder scholing. 1 Werkt i.o.m. school en LPA 1 Totaal 81 81 Na de interventie van de RMC-trajectbegeleider bleken uiteindelijk 80 jongeren naar een vervolgopleiding te gaan, 1 jongere is nog een korte tijd in begeleiding gebleven. 77 jongeren zijn verwezen naar onderwijs. Dit is 95% procent van het totaal aantal risicojongeren. Voor de overzichten van het aantal risicojongeren per school en gemeente zie de bijlagen. Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
8/21
Tabel 3. Regio Westerkwartier In het Westerkwartier werden er 459 diplomakaarten ingevuld. Hiervan werden 71 risicojongeren aangemerkt. Het laagste aantal van de provincie Groningen. Risicofactor Aantal leerlingen % 1. BBL kiezen, zonder praktijkplaats 18 25% 2. Geen opleiding aangeven 5 7% 3. Geen keuze vervolg opleiding 6 8% 4. Wachtlijst/intake bij opleiding van keuze 26 37% 5. Onduidelijke bestemming aangegeven op de informatiekaart 13 18% 6. Willen werken zonder scholing 3 4% Totaal 71 100% Ook in het Westerkwartier is het aantal jongeren dat een BBL opleiding wil volgen maar geen erkende werkplek heeft groot. De factoren 2,3 en 5 zijn ten opzichte van de andere regio,s laag. Het aantal jongeren dat op een wachtlijst staat hoog.
Tabel 4. Resultaten regio Westerkwartier Resultaten van de interventie van RMC trajectbegeleider naar risicofactor en resultaat gedifferentieerd. Risicofactor
Aantal Resultaat
Aantal
1. BBL kiezen, zonder praktijkplaats
18
BPV gevonden bij opleiding BOL ipv BBL opleiding
6 12
2. Geen opleiding aangeven
5
BPV gevonden bij opleiding Alsnog aangemeld
5
3. Geen keuze vervolg opleiding
6
4. Wachtlijst/intake bij opleiding van keuze
26
5. Onduidelijke bestemming aangegeven op de informatiekaart
13
6. Willen werken zonder scholing
3
BPV gevonden bij opleiding BOL ipv BBL opleiding Alsnog aangemeld Werk zonder Startkwalificatie Uniformberoep Gezakt opnieuw VMBO Overige, niet bereikbaar Alsnog aangemeld voor opleiding Andere opleiding uniformberoep BPV gevonden bij opleiding Aangemeld voor opleiding Gezakt opnieuw VMBO BPV gevonden bij opleiding Werk Alsnog aangemeld bij opleiding
4 1 1 23 2 1 12 1 2 1
Totaal 71 71 In totaal werden van de 71 risicojongeren alsnog 70 herplaatst naar onderwijs. Dit is 99 procent. Ook hier is het aantal jongeren dat alsnog een BOL opleiding gaat volgen omdat zij geen werkplek hebben kunnen vinden hoog. Ook in deze regio zal hier met het CWI aandacht aan besteed worden.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
9/21
Tabel 5. Regio Noord Groningen In de regio Noord Groningen werden in totaal 727 diplomakaarten verwerkt. Hiervan worden er 114 als risicojongere aangemerkt. Het hoogste percentage in de provincie Groningen, te weten 15,6 %. Dit is veroorzaakt door het feit dat de RMC trajectbegeleiders ook de diplomakaarten gescreend hebben van jongeren die door de school zelf als NIET risicojongeren werden aangemerkt. Dit leverde een groter aantal op dan door de decanen zelf werd aangegeven. Met name werd door de RMC trajectbegeleiders gescreend op opleidingen die bijna altijd vol zitten danwel jongeren die zeggen dat ze zich aangemeld hebben voor een opleiding, maar bij de beschrijving een opleiding aangeven die niet bestaat of anders genoemd wordt. Voordeel van deze aanpak is wel geweest dat Noord Groningen na de IB-Groep controle slechts 3 jongeren niet ingeschreven stonden bij een vervolgopleiding. Risicofactor Aantal leerlingen % 1. BBL kiezen, zonder praktijkplaats 46 40% 2. Geen opleiding aangeven 13 11% 3. Geen keuze vervolg opleiding 19 17% 4. Wachtlijst/intake bij opleiding van keuze 9 8% 5. Onduidelijke bestemming aangegeven op de informatiekaart 25 22% 6. Willen werken zonder scholing 2 2% Totaal 114 100% Het aantal jongeren dat voor een BBL plek kiest is het hoogste aantal t.o.v. de andere regio's. Het is in samenwerking met de CWI's gelukt om voor de helft een betaalde werkplek te vinden. Echter voor de andere helft nog niet. Ook dit is in deze regio een punt van aandacht. Jongeren dienen eerder bij het RMC en CWI gemeld te worden.
Tabel 6. Resultaten regio Noord Groningen Resultaten van de interventie van RMC trajectbegeleider naar risicofactor en resultaat gedifferentieerd. Risicofactor 1. BBL kiezen, zonder praktijkplaats
Aantal Resultaat Aantal 28 46 BPV gevonden bij opleiding 14 Bol ipv BBL 2 Geen BPV wel ingeschreven 1 BBL Werk zonder SK 1 Verhuisd 1 2. Geen opleiding aangeven 13 BPV gevonden bij opleiding 10 Alsnog aangemeld 1 Overige, instroom november 1 Verhuisd 3. Geen keuze vervolgopleiding 19 BPV gevonden bij opleiding 2 Bol ipv BBL 3 Alsnog aangemeld 11 Werk zonder SK 1 Uniformberoep 1 Overige, niet bereikbaar 1 4. Wachtlijst/intake bij opleiding van 9 Alsnog aangemeld voor opleiding 7 keuze. uniformberoep 2 5. Onduidelijke bestemming aangegeven 25 BPV gevonden bij opleiding 2 op de informatiekaart Aangemeld voor opleiding 23 6. Willen werken zonder scholing 2 BPV gevonden bij opleiding Alsnog 1 aangemeld bij opleiding 1 Totaal 114 114 In totaal zijn van de 114 jongeren alsnog 110 aangemeld bij het vervolgonderwijs. Dit is 94% procent.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
10/21
Tabel 7. Regio Oost Groningen In totaal zijn 983 diplomakaarten verwerkt. Hiervan werden er 95 aangemerkt als risicojongere. Dit is 9,6%. Risicofactor
Aantal % leerlingen 1. BBL kiezen, zonder praktijkplaats 14 14,7% 2. Geen opleiding aangeven 7 7,4% 3. Geen keuze vervolgopleiding 7 7,4% 4. Wachtlijst/intake bij opleiding van keuze 48 50,5% 5. Onduidelijke bestemming aangegeven op de informatiekaart 16 16,8% 6. Willen werken zonder scholing 3 3,2% Totaal 95 100% Het aantal jongeren dat een op een wachtlijst staat is erg hoog. Dit kan in samenwerking met de ROC,s beter. Een oorzaak kan zijn dat de aanmeldingen laat zijn verricht. Dit is een aandachtspunt voor de VMBO scholen.
Tabel 8. Resultaten regio Oost Groningen De resultaten van de interventie van RMC trajectbegeleider naar risicofactor en resultaat gedifferentieerd. Risicofactor 1. BBL kiezen, zonder praktijkplaats
aantal 14
2. Geen opleiding aangeven
3. Geen keuze vervolgopleiding
4. Wachtlijst/intake bij opleiding van keuze 5. Onduidelijke bestemming aangegeven op de informatiekaart 6. Willen werken zonder scholing
7
7
48 16 3
Resultaat BPV gevonden bij opleiding Bol ipv BBL Geen BPV wel ingeschreven BBL Werk zonder SK Verhuisd BPV gevonden bij opleiding Alsnog aangemeld Overige, instroom november Verhuisd BPV gevonden bij opleiding Bol ipv BBL Alsnog aangemeld Werk zonder SK Uniformberoep Overige, niet bereikbaar Alsnog aangemeld voor opleiding uniformberoep BPV gevonden bij opleiding Aangemeld voor opleiding BPV gevonden bij opleiding Alsnog aangemeld bij opleiding
aantal 10 4
1 5 1
6
1 48 3 13 1 2 95
Totaal 95 In totaal zijn 90 van de 95 jongeren alsnog herplaatst naar een opleiding. Dit is 95% procent Het aantal jongeren dat alsnog een BBL plek heeft gevonden is het hoogste van alle regio's. Dit is een zeer positieve ontwikkeling en een compliment voor de samenwerking CWI en RMC trajectbegeleiders.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
11/21
Tabel 9. Totaal aantal risicofactoren provincie Groningen Totalen risicofactoren
Centraa westerkw noord oost Totalen l 1. BBl zonder praktijkplaats 25 18 46 14 103 2. Geen aanmelding opleiding 17 5 13 7 42 3. Geen keuze 21 6 19 7 53 4. Toelating (wachtlijst, nog intake, keuring) 14 26 9 48 97 5. Best. onduidelijk, bijv. meerdere opties 3 13 25 16 57 6. Werken zonder scholing 1 3 2 3 9 Totaal 81 71 114 95 361 Het aantal jongeren dat kiest voor een BBL baan is 28.5% van het totaal. Niet meer dan de helft vindt een betaalde baan maar kiest voor een BOL opleiding of werk. Dit is een belangrijk risico voor uitval in het MBO omdat deze jongeren over het algemeen niet kiezen en niet geschikt zijn voor een dagopleiding. Daarnaast blijven de risicofactoren 3,4 en 5 veel te hoog. Dit is een belangrijk verbeterpunt voor de decanen van de VMBO scholen.
Tabel 10. Totaal aantal diplomakaarten en percentage risicojongeren 2868
3000 2700 2400 2100 1800 1500 1200 900
983 727
699 459
600 300 0
81
12%
361 71
15%
114
16%
95
10%
13%
centraal
westerkwartier
Noord
Oost
Totaal
totaal
699
459
727
983
2868
risicoleerling
81
71
114
95
361
12%
15%
16%
10%
13%
perc risico
Het aantal risicojongeren is in Noord Groningen het hoogst, mede vanwege de gewijzigde aanpak. Het gemiddelde risicojongeren aantal is niet gedaald over de afgelopen jaren.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
12/21
Tabel 11. Aantallen risicojongeren per gebied naar risicofactor
380
280
180
80
7 -20
Centraal
westerkw
noord
oost
Totalen
1. BBl zonder praktijkplaats
25
18
46
14
103
2. Geen aanmelding opleiding
17
5
13
7
42
3.Geen keuze
21
6
19
7
53
4. toelating (wachtlijst, intake, keuring)
14
26
9
48
97
5. Best. Onduidelijk
3
13
25
16
57
6. werken zonder scholing
1
3
2
3
9
7. Totaal
81
71
114
95
361
Het aantal jongeren met een BBL opleiding zonder betaalde werkplek is het hoogst in Noord Groningen De risicofactoren 3, 4 en 5 die relatief makkelijk door de scholen zijn op te lossen zijn nog altijd veel te hoog en zorgen voor onnodig veel werk voor de RMC trajectbegeleiders.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
13/21
Tabel 12. Overzicht van het totaal aantal risicojongeren in het schooljaar naar risicofactor
103
42 1. BBl zonder praktijkplaats 2. Geen aanmelding opleiding
53 361
3.Geen keuze 4. toelating (wachtlijst, intake, keuring) 5. Best. Onduidelijk 6. werken zonder scholing
97
9
Tabel 13.
7. Totaal
57
Percentage risico jongeren afgelopen schooljaren
16
15
14
13 12
12 10 8 6 4 2 0
percent. Risico
2004-2005
15
2005-2006
12
2006-2007
13
Het aantal risicojongeren is gestegen ten opzichte van het schooljaar 2005 – 2006.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
14/21
Tabel 14. Totaal aantal jongeren en herplaatsingen
3500 2868
3000 2500 2000 1500 983
1000 500
727
699 459
361347
81 77
71 70
114110
95 90
centraal
westerkwartier
Noord
Oost
Totaal
totaal
699
459
727
983
2868
risicoleerling
81
71
114
95
361
herplaatst
77
70
110
90
347
95,06%
98,59%
96,49%
94,74%
96,12%
0
Percentage
Het percentage herplaatsingen naar onderwijs is hoog. Landelijk ligt het gemiddelde nog niet op 60% van de jongeren met een VMBO diploma die doorstroomt naar Havo en MBO. Wat dat betreft doet de provincie Groningen het opnieuw goed.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
15/21
Hoofdstuk 2. Toelichting op de risicofactoren
2.1 Gekozen voor BBL als leerweg, maar nog geen praktijkplaats gevonden Werken en leren tegelijkertijd spreekt een bepaalde doelgroep jongeren aan. De arbeidsmarkt laat ook aanlokkelijke geluiden horen ("kom voor een leerbaan"). De samenwerking met het MKB leerbanenplan verliep deze zomer naar volle tevredenheid. Dankzij die samenwerking zijn tientallen jongeren aan een leerbaan geholpen. Als kanttekening moet wel genoemd worden, dat een deel van de jongeren in deze fase van hun leven nog niet zelfstandig een baan kan vinden, c.q. behouden. Ook sluiten vraag en aanbod (beschikbaarheid, soort banen, regio, opleidingsniveau) niet naadloos op elkaar aan. De ROC's lijken niet eenduidig in hun beleid aangaande inschrijving van deze risicojongeren. Soms nemen ze ze wel op in de betreffende BBL, soms in een verwante BOL, soms sturen ze deze jongeren eerst nog weer op sollicitatiepad. Punten waarop in de toekomst nog winst te behalen valt aangaande deze risicofactor Bij de voorbereiding op het VMBO: Moeten leerlingen en ouders/verzorgers eigenlijk niet veel kritischer gemaakt worden over de lasten die een BBL keuze met zich meebrengt, naast de lusten van zelfstandige inkomstenverwerving? Is de leerling wel echt klaar voor een dergelijke stap? Moet hij/zij niet tijdig een speciaal oriëntatiegesprek voeren op de betreffende opleiding? In de inschrijvingsfase: Moet het MBO niet eenduidiger communiceren en beleid voeren aangaande aanname, begeleiding en inschrijving van deze doelgroep? Aangaande de verlokking: Is het verstandig als de RMC's hierover met de CWI's en diensten Sociale Zaken in gesprek raken over hoe hiermee om te gaan, althans wat daarbij beïnvloedbaar is in onze regio? Is er een rol weggelegd voor de brancheorganisatie en Kenniscentra Beroepsonderwijs/Bedrijfsleven in relatie tot het VMBO en MBO in dezen? Kortom, we zouden het volgens de stuurgroep kunnen zoeken in de richting van een intensiever begeleidingstraject van leerlingen die deze interesse aangeven.
2.2 Nog niet aangemeld voor vervolgopleiding Het laat aanmelden valt maatschappelijk steeds meer waar te nemen, ook in het hoger onderwijs. Het probleem in deze factor schuilt in het niet meer kunnen worden ingeschreven op de opleiding of opleidingslocatie van eerste keuze met het risico van demotivatie en voortijdig schoolverlaten. Waar het plaatsing in HBO en WO aangaat, valt nog te redeneren dat er sprake is van een startkwalificatie en maatschappelijke zelfredzaamheid, bij de overstap naar de vervolgopleiding van de doelgroep in dit project is daar geen sprake van. Overwegingen bij de VMBO'ers blijken te zijn: - Dacht naar HAVO te gaan, maar mocht na examen toch niet daar naartoe; - Dacht te zullen zakken, maar is alsnog geslaagd; - Dacht dat er nog wel tijd genoeg was om zich aan te melden. Deze doelgroep is over het algemeen vrij eenvoudig en met weinig middelen te activeren. Wel ontstaan risico's vanwege het feit dat er last minute acties nodig zijn. Dingen die de zorgvuldigheid van het keuzeproces niet altijd ten goede komen.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
16/21
Punten waarop in de toekomst nog winst te behalen valt aangaande deze risicofactor Deze risicofactor is in de ogen van de stuurgroep moeilijk te accepteren. Het mag niet voorkomen dat een leerling afscheid neemt van zijn VO school, vervolgens de vakantie ingaat terwijl een vervolgbestemming qua schoolloopbaan ontbreekt. Scholen voor VO mogen hun leerplichtige leerlingen niet eerder uitschrijven dan wanneer de leerling op de volgende bestemming is aangekomen. In de voorbereiding en keuzegedrag-monitoring op het VMBO en in de communicatie vanuit het MBO valt aangaande deze doelgroep in onze ogen een zodanige winst te behalen, dat deze factor naar 0 te reduceren moet zijn.
4.3 Geen keuze gemaakt Deze factor ligt in het verlengde van de vorige. Uitstelgedrag van jongeren en onvoldoende druk van de omgeving werken dit verschijnsel mogelijk in de hand. Punten waarop in de toekomst nog winst te behalen valt aangaande deze risicofactor Deze risicofactor is in de ogen van de stuurgroep eveneens moeilijk te accepteren. Met alle loopbaanoriëntatie- en keuzebegeleidingsprogramma's van tegenwoordig is het merkwaardig dat een leerling afscheid neemt van zijn VO school zonder dat een vervolgkeuze gemaakt is. Scholen voor VO mogen hun leerplichtige leerlingen niet eerder uitschrijven dan wanneer de leerling op de volgende bestemming is aangekomen. In de voorbereiding en keuzegedragmonitoring op het VMBO en in de communicatie vanuit het MBO valt aangaande deze doelgroep in onze ogen dan ook zodanig resultaat te behalen, dat deze factor naar 0 te reduceren moet zijn.
4.4 Wachtlijst, intake moet nog, aanmelding voor uniformberoep In het verlengde van de vorige factor ligt dit risicopunt: Een leerling heeft zich veelal laat aangemeld, waardoor hij op een (tijdelijke) wachtlijst terecht is gekomen of waardoor een MBO-opleiding nog geen intakegesprek heeft kunnen voeren. Of, in uitzonderingsgevallen, dat voor een civiele opleiding een keuring noodzakelijk is voordat tot inschrijving kan worden overgegaan (uniformberoepen, beveiligingsbranche). Voor alle duidelijkheid: Deze factor wordt ook veroorzaakt door de onderwijsinstellingen en aanstaande werkgevers (landmacht, politie.) Het zorgt duidelijk voor onzekerheid of de jongere wel geplaatst gaat worden of dat er zelfs geen plaatsing meer mogelijk blijkt te zijn (zoals veelal bij sport-, kunst- en beveiligingsopleidingen). Deze doelgroep is over het algemeen vrij eenvoudig te volgen, maar noodzaakt bij een negatieve uitkomst van de aanvankelijk ingezette weg tot last minute acties. Acties die de zorgvuldigheid van het keuzeproces niet altijd ten goede komen. Punten waarop in de toekomst nog winst te behalen valt aangaande deze risicofactor Bij de voorbereiding: Met intensivering van de organisatie van de keuzebegeleiding kan wel het gewenste resultaat geboekt worden. In de inschrijvingsfase kan een betere communicatie en interne organisatie bijdragen aan tijdige helderheid en een eventuele heroriëntatie op de eerste keuze. Als je als jongere afgekeurd wordt, wat is dan je tweede keus?
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
17/21
4.5 Onduidelijke bestemming De verzorging van de juiste invulling van de diplomakaarten door leerlingen is een punt dat risicofactor 5 grotendeels verklaart. Met de beperkte middelen voor "preventieachtige"acties kun je veel effectiever opereren als je administratieve slordigheden niet meer hoeft te corrigeren. Het geld gericht inzetten op de werkelijke probleemgevallen, naar schatting zo'n 5% van het totaal, levert veel meer effect op dan ook achter 100 andere sloddervosjes aan te zitten. Punten waarop in de toekomst nog winst tebehalen valt aangaande deze risicofactor In de voorbereidingsfase: Met intensivering van de administratieve kanten van de organisatie van de keuzebegeleiding kan wel enige winst geboekt worden. Met een strakke aanpak kan deze factor in 2007 al teruggebracht worden naar 0.
4.6 Wil gaan werken, zonder scholing Deze keuze is lastig om te buigen naar aanvaardbare wegen richting startkwalificatie. Gelukkig is deze keuze een steeds minder voorkomende. Het gaat hier immers om een maatschappelijk gezien onacceptabele keuze. Punten waarop in de toekomst nog winst te behalen valt aangaande deze risicofactor De komst van de kwalificatieplicht komt bij deze factor groot in beeld. Wat speelt is dat sommige jongeren een eigen versie willen van een time-out, dan wel achterliggende problematiek hebben (schulden) en in hun keuze gedoogd/ gesteund worden door ouders/ verzorgers. Daarmee vormen zij een lastige gesprekspartner, zeker voor een externe projectuitvoerder. In de voorbereidingsfase: Met intensivering van de organisatie van de keuzebegeleiding kan wel enige winst geboekt worden. Aangaande de komende kwalificatieplicht: De RMC's zullen hierover met de diensten Sociale Zaken en CWI's in gesprek moeten over hoe hiermee om te gaan, althans voor wat beïnvloedbaar is in onze regio. Daarnaast is het belangrijk die enkele leerlingen met de interesse te gaan werken intensief te begeleiden.
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
18/21
Bijlage I AOC
Lijst met afkortingen
AWBZ BVG BOL BBL ESF
Agrarische Opleidings Centra (in onze regio AOC Terra Winsum en Groningen) Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten BedrijfsVerzamelGebouw Beroeps Opleidende Leerweg – MBO Beroeps Begeleidende Leerweg - MBO Europees Sociale Fonds
GGD GGz GSD MBO MKB MLK LPA OCW OM
Gemeentelijke Gezondheids Dienst Geestelijke Gezondheids Zorg Gemeentelijke Sociale Dienst Middelbaar Beroeps Onderwijs Midden en Klein Bedrijf Moeilijk Lerende Kinderen LeerPlichtAmbtenaar Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Openbaar Ministerie
PCW PGB PO PrO
Platform Complementair Werken Persoons Gebonden Budget Primair Onderwijs PraktijkOnderwijs
REA REC
ROC
Wet op de (Re)integratie Arbeidsgehandicapten Regionaal Expertise Centra (doof, blind, gehandicapt en moeilijk opvoedbaar) Regionaal Expertisecentrum Noord Nederland (indicatie en begeleiding REC) Regionaal Meld- en Coördinatiepunten voor voortijdige schoolverlaters Regionaal Opleidings Centra
SO SVO SW SZW
Speciaal Onderwijs Speciaal Voortgezet Onderwijs Sociale Werkvoorziening Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
UMCG UWV
Universitair Medisch Centrum Groningen (Ziekenhuis) Uitvoering Werknemers Verzekeringen
VMBO VO VO Raad
Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs Voortgezet Onderwijs Raad voor Voortgezet Onderwijs
Wajong WAO Wmo WSW WWB
Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet maatschappelijke ondersteuning Wet Sociale Werkvoorziening Wet Werk en Bijstand
RENN RMC's
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
19/21
Bijlage II
Risico-overstappers per school
Regio Centraal Groningen Naam school NPC Van Schendel Mondriaan Gomarus Vinkenborgh Belcampo Kamerlingh Onnes Wilgenborg Wessel Gansfort Maartenscollege Zernikecollege Werkmancollege Alfa-College vavo sprint AOC Terra Eelde Augustinus Hamrik Leon van Gelder NPC Opwierderweg Dollard College Ommelandercollege AOC Terra locatie Ripperda Winsum AOC Terra locatie De Brake Winsum De Graafschool Groningen AOC Terra Oldekerk Lauwerscollege Totaal Regio Westerkwartier Naam school NPC Van Schendel Singelland Surhuisterveen Gomarus College De Borgen Kamerlingh Onnes Werkmancollege AOC Terra Eelde Augustinuscollege Hamrik Leon van Gelder AOC Terra Oldekerk Lauwerscollege Totaal
Totaal 22 10 4 4 9 6 3 0 3 2 0 4 3 0 3 6 0 0 0 2 0 0 0 0 81
Totaal 5 5 10 14 0 0 0 1 0 2 4 0 41
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
20/21
Regio Oost Groningen Naam school Comenius Dollard College Drenthe College Esdal College Gomarus Noorderpoortcollege Ubbo Emmius De Wilgenborgh Winkler Prins Totaal
Totaal 4 9 1 1 6 38 18 1 17 95
Regio Noord Groningen Naam school Totaal AOC Terra, locatie de Brake 10 AOC Terra, locatie Ripperda 14 Fivel College 21 Ommelander College 5 ROC Noorderpoortcollege 6 Belcampo 2 De Hamrik 1 De Vinkenborgh 2 Gomarus College 15 Reitdiep College 5 Het Hogeland College 20 ROC Alfa-college 3 Dollard College 1 De Wilgenborgh 1 Totaal 106 (komt niet helemaal overeen met genoemde aantal van 114 uit andere tabellen van Noord)
Preventieproject 2007 RMC's provincie Groningen; april 2008
21/21