1
vzw ’T PENSIONAAT Abeleplein 8A 8978 ABELE – Watou E-mail:
[email protected]
Jaargang 4 – nr. 1 januari – februari – maart 2009
Populus Alba Nieuwsbrief met nieuwtjes en weetjes over Abele en omgeving
Beste Populuslezer Eindelijk, na een jaar vruchteloos wachten, vindt u deze Populus Alba opnieuw in uw mailbox. Wanneer ik ’s morgens in de wagen op weg ben naar mijn werk, dan zie ik nu weer de zon opkomen. En ’s avonds, als ik terug in de auto stap om naar huis te gaan, dan zie ik de zon ondergaan. Maar dat is een goed teken: de dagen zijn aan ’t lengen. We hebben al enkele mooie voorjaarsdagen gehad en vooral: voor ’t eerst sinds jaren, hadden we een echte winter: we zagen sneeuw, die bleef enkele dagen liggen, het vroor en hier en daar zagen we in een tuin of op een oprit een sneeuwman pronken. Niet zo’n kleintje, maar een heuse grote van wel 2 meter. ’t Deed deugd om zoiets nog eens te zien. Ik vraag me toch af: baantje glijden, zou dat nog gedaan worden? Hebben kinderen deze winter op de speelplaats van hun school een glijbaan kunnen maken? Zo’n echte lange, waar ten langen leste de aanloopstrook even glad was als de glijbaan zelf? Zouden ze nog weten hoe het moet? En heeft er iemand van die kinderen ’s morgens bij ‘t ontwaken nog ijsbloemen gezien op de ruiten? Met die dubbele beglazing, verwarmde kamers en premies om de woning te isoleren, ik denk niet dat er nog veel mensen zijn die zoiets zien vandaag de dag. In alle geval, lees maar dit nummer door. Ik heb geprobeerd om er iets van te maken. In alle geval, ‘k wil jullie op de hoogte houden van wat er allemaal gebeurt in Abele. En ’t moet gezegd: 2008 was een bewogen jaar. Veel plezier en ik hoop jullie te kunnen verwelkomen op één van onze volgende activiteiten. Kijk daarom zeker naar de kalender, want er staat een heel belangrijk item in over Erfgoeddag.
Annick Clabau Namens vzw ’t Pensionaat
2
Voor alle vrouwen Vrouwen sijn bij nature goet; sij slachten den wine enter gloet die de werelt werelt verbliden. Die des wijns te vele in doet ende te naere den viere set den voet, hine vans niet gheliden. Waren de manne also behoet dat si oghen, sin en moet wel consten bebesniden, So ware vrouwen minne spoet. Vrouwen zijn goed van nature; zij lijken op wijn en op vuurgloed die het leven aangenaam maken. Wie te veel wijn drinkt of te dicht bij het haardvuur zit, hij houdt het niet uit. Als de mannen nu zo voorzichtig waren om hun ogen, hart en gemoed goed te beteugelen, Dan ware de liefde hun een zegen. Uit: Wapen Martijn, Jacob Van Maerlant, ca 1266
Geboorte De vzw ’t Pensionaat meldt u met grote vreugde de geboorte van
Rune zoontje van Koen Vanrenterghem en Chantal Catteau. Hij werd geboren op 15 december 2008 en is het broertje van Jarne en Kobe. Zoals jullie weten, is Koen onze schatbewaarder en penningmeester. We wensen Koen en zijn gezin van harte proficiat met dit wonder.
☺☺☺☺☺
3
Het Kookboek. Vorig nummer hadden we het al over “moluwe” de gezouten kabeljauw die ons moeder in onze kindertijd af en toe op tafel zette. En hoe we er van smulden. ’t Is nog winter, en al is de lente niet ver meer af, niets smaakt beter in de koude dagen dan een heerlijk stoofpotje dat op ’t vuur staat te pruttelen en heel ’t huis met zijn aroma vult. Nog zo’n oude klassieker is “Blende Keuns”. Voor wie niet van Abele, Poperinge of omgeving is: “Blinde Konijnen”. Iedereen kent “Blinde (of Loze) vinken” (veugels zonder kop), een lapje rundsvlees gevuld met gehakt. In tegenstelling tot wat de naam laat vermoeden, zitten er geen keuns in deze bereiding. Stel u even de grote armoede voor in de 19de eeuw. De simpele man uit de straat had het heel moeilijk om te overleven. Er waren geen voorzieningen. Elk trachtte zijn eigen gezin in leven te houden. Een dak boven het hoofd, wat warmte en vooral voedsel waren prioritair. Kledij en dergelijk was van ondergeschikt belang voor de mensen die probeerden te overleven met de middelen die ze hadden. Maar toch waren ze heel inventief. Zeker in de dorpen had iedereen bij zijn huisje wel een tuin. Gazon was uit den boze, sierstruiken: vergeet het. Hoogstens jenivers en stekebeierstruiken. Een rabarberplant. Wat zurkel en Engelse selderie. Tijm. Soms, beschut tegen de vorst, een keukenlaurier. En misschien nog wat medicinale kruiden, bij wie er de plaats voor had. Maar heel zeker is dat de tuin vooral een groentetuin was die mee hielp voorzien in de behoeften van het gezin. Ajuinen en aardappelen stonden er zeker. Wortels, prei, kolen, rapen: allemaal dingen om stoofpotten mee te maken. De families waren groot, er moesten veel monden gevoed worden. Vlees was een luxeproduct, die in sommige gezinnen nooit op tafel kwam. In andere gezinnen enkel de zondag. Om in hun eigen behoeften te helpen voorzien, werden er soms kippen, kuikens en konijnen gekweekt. Soms werden die opgegeten, maar ook dikwijls verkocht. Om met dat geld andere dingen te kunnen aankopen waar het gezin behoefte aan had. Een feestmaaltijd was voor gewone arbeiders een maaltijd met konijn klaargemaakt met pruimen en een flesje bruin bier. Maar wat gegeten in tijden van schaarste? Geen nood: dit gerecht is een echte hongerstiller om duimen en vingers van af te likken.
Blende Keuns. Men neme: enkele grote aardappelen, een paar grote ajuinen, wat boter, peper, zout, tijm, laurier. Stoof de grof gehakte ajuin aan in de boter. Voorzichtig, niet te hard laten bruin worden, eerder glazig. Als je ziet dat de ajuin lichtjes begint te kleuren, doe er
4
de rauwe, geschilde en in stukken gesneden aardappelen bij. Laat eventjes aanstoven. Giet er een glas water bij, voeg wat peper, zout, tijm en laurier toe. Doe het deksel op de pan en laat een half uurtje op een zacht vuurtje gaar worden. Je weet niet wat je ruikt: door de heerlijke geur van de zoete ajuinen, de tijm en de laurier, zou je zweren dat er een konijntje aan ’t stoven staat. Vandaar de benaming: “Blende Keuns”. ’t Is van bedriegt den boer: er komt geen vlees aan te pas. Een variante op dit gerecht is de “Blende Keuns met bollebief”. Weer ontsproten aan de inventieve geest van mensen met hongerige magen. Tijdens de eerste wereldoorlog waren er in onze streek veel Britse soldaten gekazerneerd. Zij kregen rantsoenen “Boiled Beef”, gekookt rundsvlees in blik. De mensen uit de streek hadden het over “Bolle bief” en ze kregen dikwijls in ruil voor diensten aan de soldaten die blikken rundsvlees. ’t Moet gezegd worden dat ze massaal aan de Britse soldaten werden uitgedeeld. En die jongemannen wilden, als ze opnieuw naar ’t front trokken, niet al te zwaar geladen zijn. Bovendien dachten er velen (terecht) dat ze niet al te veel moesten over houden, dat het toch hun laatste tocht zou worden. Dus maakten ze hun geld en hun rantsoenen op. In sommige gezinnen werd er genaaid of gewassen voor de soldaten. Die dan betaalden met geld (soms zilvergeld) of met rantsoenen. Als er dan Blende Keuns werden klaargemaakt, werd er op de gestoofde aardappelen en ajuinen de inhoud van een dergelijk blik “bolle bief” aan toegevoegd. Zo was het meteen een compleet gerecht met aardappelen, groenten (de uien) en vlees. Probeer het maar eens uit, je zal versteld staan hoe smakelijk dit gerecht is.
Oude spreuken en gezegden Onlangs gehoord in Boeschepe (in ‘t Vlemsch dan nog): We goan ’t doen met ‘t volk dan m’en, zei ’n boer en e batteusde olleëne. Deze is beter bekend: D’er is gin rook zoender vier, zei ’n vent en ‘en ontstak zyn pupe an e peirdestront
5
Kalender voor 2009 Zoals jullie weten, zit de vzw ondanks het wegblijven van de Populus Alba, toch niet stil. De eerste activiteit waar de vzw aan meewerkt, is inmiddels achter de rug. De “Avond van de Vlaamsche Leute” in l’Etrier, in Boeschepe was op vrijdag 27 februari. Een mengeling van verhaaltjes vertellen, zingen, muziek maken en vooral Vlaams klappen, met gelijkgezinde mensen van weerskanten van de schreve. Meer moet een mens niet hebben om een leuke tijd te beleven. Behalve misschien wat te eten? Maar geen nood, ook daaraan werd voldaan. Een “jambon/frites” zorgde ervoor dat alle hongerige magen gevuld werden. Een glaasje wijn, een biertje en nog een dessertje voor wie nog wat plaats over had en iedereen vertrok ten laatste zo rond middernacht naar huis, content om de gezellige avond, doorgebracht met vrienden en kennissen. Op vrijdag 6, zaterdag 7 en zondag 8 maart organiseren de Oldtimervrienden Abele in ’t Pensionaat hun jaarlijkse streekbierenkaarting. Voor de gelegenheid wordt het gebouw als kaart- en praatcafé ingenomen. Inleg is 1 euro per kaart of drie kaarten voor 2,5 euro. De winnaar gaat naar huis met een door hem gekozen streekbier van Brouwerij St. Bernardus uit Watou. Op vrijdag vanaf 19u, zaterdag vanaf 18u en zondag vanaf 10u doorlopend. Op zaterdag 14 maart van 15u tot 19u is er in ’t Pensionaat een wijnproefnamiddag ingericht door Willy en Arlette Vanhuyse – Pover. De wijnen die geproefd worden zijn: Vin des coteaux de Layon et d’Anjou van het “Domaine de la Belle Angevine”. Het is een enige gelegenheid om kennis te maken met een lekkere wijn van hoge kwaliteit. De wijnbouwers zijn ter plaatse aanwezig. De wijnen worden vergezeld van aangepaste hapjes. Ook kunt u via film kennis maken met dit domein en er is mogelijkheid tot aankopen. Inlichtingen: Willy en Arlette Vanhuyse – Pover, tel.: 057/33 59 75 Op zaterdag 25 april vanaf 19u is er in ’t Pensionaat de jaarlijkse “Kaasen Wijnavond” ten voordele van de werking van onze vzw. Voor de prijs van 11 euro krijgt u een uitgebreid kaasbuffet met 20 soorten kaas en 10 soorten brood. Diegene die er de voorgaande jaren bij waren, weten dat het assortiment kazen dat we aanbieden zeer ruim en bijzonder smakelijk is. We voorzien ook slaatjes en fruit. Inschrijven vooraf is de boodschap: reserveren kan op tel. 057 33 45 26 of via mail:
[email protected] We hopen er u te mogen verwelkomen
6
Zoals sedert enkele jaren, nemen we ook dit jaar deel aan Erfgoeddag op zondag 26 april, doorlopend van 10u tot 18u. Thema dit jaar is “Uit Vriendschap?!”. Wij, van de vzw, geven dit jaar een heel eigen invulling aan het thema. Niet alleen is 26 april de zondag van Erfgoeddag, ook is het de zondag waarop in heel Vlaanderen de Chiro haar 75-jarig bestaan viert. Eveneens is dat weekend de start van de Week van de Amateurkunsten (WAK). U hoort ons al afkomen: we kozen ervoor om die drie thema’s die zondag uit te werken. Wijzelf, de vzw zullen uitpakken met een tentoonstelling rond het oude gebruik om met het feest van St.-Catherine kaartjes te sturen. Vooral eind de 19de en tijdens de eerste helft van de 20ste eeuw bestond het gebruik om met die feestdag de jonge, niet gehuwde meisjes met een kaartje te verrassen. Zo ontstonden er hele collecties, waarvan u er op die zondag een deel kan bewonderen. Er zitten hele mooie tussen, die u ongetwijfeld zal herkennen. Samen met Chiro Abele werken we een tentoonstelling uit rond de Chirospelen vroeger en nu. Ook werken we rond het thema: “Wat als vriendschap liefde wordt?”, dat we op een ludieke manier proberen uit te werken. Op zondag 26 april is er “Olé Pistolé”, de ontbijtactie van Chiro Vlaanderen waar ook onze Chiro Abele aan deelneemt. Iedereen kan er die zondag terecht voor een heerlijk ontbijt. Neem zeker eens een kijkje op www.chiroabele.be en daar vind je allerlei informatie over hun jubileumjaar. Ook basisschool “De Kleine Prins” werkt dit jaar weer mee aan Erfgoeddag. Zij werkten rond het thema “Uit het oog, maar niet uit het hart”. De kinderen gingen oud-leerlingen opzoeken. Op basis van foto’s en interviews, toonden ze aan dat de band met de school niet zo makkelijk wordt opgegeven. Sommige oud-leerlingen werden vrienden van de school. Op 26 april wordt het resultaat van hun werk getoond in ’t Pensionaat.
7
En dan is er het luik WAK. Het thema van WAK is “Van Harte”, een thema dat naadloos aansluit bij het thema “Uit Vriendschap”. We deden een oproep aan enkele amateur-kunstenaars om enkele van hun werken te komen exposeren in ’t Pensionaat. We kozen bewust voor mensen die er nog nooit eerder tentoonstelden. Maar niet alleen de plastische kunsten komen aan bod. Er is ook muziek. Dit is de deelnemerslijst, zoals ze afgesloten werd op 1 maart: Rik Ryon uit Proven met koperassemblages en keramiek Agnes Joye uit Menen met schilderijen Mieke Vandenaweele uit Heule met textiele kunsten Charles Meuleman uit Ieper met assemblages uit ijzerafval Severine Hallosserie uit Poperinge met juwelen Carine Fieu uit Watou met schilderijen Els Vermandere met beeldhouwwerken Roselinde Kino uit Poperinge met schilderijen Mia Goeman uit Abele met beeldhouwwerken (onder voorbehoud) Treden voor u op: De Trimards met Vrolijke en Ondeugende Vlaamsche Liedjes Trio Vier’n met Vlaamsche Folk Jan Lasure en Hilde Deraeve met diatonische accordeon Dit alles vindt plaats op zondag 26 april, doorlopend van 10u tot 18u in ’t Pensionaat, Abeleplein 8A in Abele. U kunt terecht op 057 33 45 26 voor meer inlichtingen. Neem zeker eens een kijkje op www.pensionaat.be en op www.erfgoeddag.be waar u nog meer informatie terug vindt. Op zaterdag 6 juni, de laatste zaterdag van de Sinksenkermis in Abele, is het een traditie geworden dat wij een begeleide wandeling organiseren. Dit jaar doen we dat ook. We verzamelen vanaf 13u aan ’t Pensionaat. Vandaar vertrekken we, met de auto’s, naar Eecke, waar we de “Circuit du Klockhuis” doen. Dit is een zeer mooie wandeling rond Eecke van 10 km, waarvan zeker 8km onverharde wegen zijn. Hou er rekening mee dat het niet zo makkelijk wandelen is en dat naargelang het weer de weken voordien, er nogal wat slijk kan liggen. Hou dus rekening met de keuze van uw schoeisel. Dit is een wandeling voor iedereen die houdt van het verkennen van ongewone plekjes. U schrijft best vooraf is. We vragen 5 euro deelneming, waarvoor u 2 drankjes en een vieruurtje onder de vorm van een stuk taart krijgt onderweg. Zeker een aanrader voor stappers en natuurliefhebbers.
8
De legende van de Oostenrijkse ruiter. Als hekkensluiter zou ik dit keer een verhaal willen vertellen. Mijn beste vriend Guido reikte het me aan en ik heb er iets van gemaakt dat ik vertelde op de Avond van de Vlaamsche Leute in Boeschepe. Niet dat het zulk een leutig verhaal is, maar ik vond dat het wel iets had. En bovendien: ’t is ollemoale echt woar gebeurd…. ’t Was in de tijd van de sansculotten, u weet wel, die soldaten zonder broek. Of tenminste, ’t leek alsof ze geen broek droegen. Ze hadden een witte kniebroek aan, die nogal spande rond hun gat en hun billen en hun … sacoche en vandaar dat men ze “les sansculottes” noemde. Hier bij ons, zwaaiden de Oostenrijkers de plak: we mochten belasting betalen aan Keizer Jozef II. In Boeschepe, of tenminste in Frankrijk, waren Louis XVI en Marie-Antoinette nog aan de macht. De grens was er meer dan ooit en ’t zag er niet naar uit dat dit gauw zou veranderen. Dat was zonder Robespierre gerekend en zijn vrije en libertijnse gedachten. Op 14 juli 1789 veranderde er veel: in Parijs had het volk de rijken en de pastoors buiten gebonjourd. Louis XVI en Marie-Antoinette en met hen nog vele anderen moesten het met hun leven bekopen. De koppen rolden letterlijk. Het volk had van de ene op de andere dag plots alles te zeggen. Iedereen was ook gelijk voor de wet: ze noemden elkaar “Citoyen” en “Citoyenne”. De Vrijheid, Gelijkheid en Broederlijkheid vierden hoogtij. Aan deze kant van de grens, werd dat hele gebeuren met argusogen gevolgd. Velen zeiden de sansculotten te gaan vervoegen om dan Vlaanderen binnen te vallen en ons te bevrijden van de Oostenrijkse verdrukker. Er werd (nog maar eens) gedroomd van een vrij en onafhankelijk Vlaanderen. En de geschiedenis leert ons dat het nog heel wat keren zou gebeuren. Nu woonde er in Watou een brouwer en die had een zoon die Rogier Gwijde Koenraad heette maar iedereen noemde hem Djee. Djee moest veel naar Hazebrouck en die kanten om zijn bier te verkopen. In de cafés hoorde hij vertellen ven Robespierre en de vrijheid en gelijkheid voor iedereen. Hij had er de mond van vol en zei dienst te zullen nemen in het Franse leger om zo tegen de Oostenrijkers te kunnen vechten. Hij was niet alleen, zo zijn er nog van de streek die dat gedaan hebben. In Abele, in de herberg A la Houblonnière, hadden ze een snelle moarte. Ze had mooi ros lang haar, dat tot aan haar gat reikte. Als ze lachte, dan zag je haar witte tanden. Haar lippen waren zo rood als de zomerse kersen. Haar bloesje was goed gevuld op de juiste plaatsen. Ze had de helderste en vriendelijkste lach van uren in ’t rond. Ze heette Anna Rosa Maria, maar iedereen noemde haar Maaike. Maaike luisterde dikwijls naar Djee en al zijn vertellementen over vrijheid en
9
vrij en gelijk zijn. Ze luisterden naar elkaar en ’t klikte tussen die twee. Ze genoten van hun vrijheid en van hun samenzijn. Maar Djee was niet de enige die daar te vrijen ging. Er was ook nog een Oostenrijkse officier die regelmatig ’t gezelschap van Maaike opzocht. Dan vertelde hij over de bossen in zijn land en hoe de beken met het helderste water door de bergen stroomden, hoe ’s winters er maandenlang alles onder een wit sneeuwtapijt bedolven lag. Hij vertelde van zijn heimwee en van zijn verlangen, van zijn eenzaamheid hier zo ver van huis. En Maaike luisterde. Maar Djee, met al zijn geweld en zijn luide stem, die lachte hem vierkant uit. Op een dag kwam het Franse leger naar Abele afgezakt. Er was een treffen tussen de Fransen en de Oostenrijkers van Baron De Poch nabij de Vleterbeek en het Helleketelbos. Nu moest het wel lukken dat die Oostenrijkse officier in zijn been geschoten werd. Hij viel van zijn paard en bleef steken in de dikke, zware modder. Hij werd gevangen genomen door de Fransen. De Franse kolonel, die niet goed Duits sprak, ook niet goed Vlaams, liet Djee bij hem roepen. Hij zei: “Djee, tu connais la région. Prends ce pauvre officier Autrichien blessé et accompagne-le jusqu’au camp Autrichien le plus proche. Cela nous évitera à nous tous beaucoup de misère et d’ennuis.” Djee kreeg ook nog een man mee, in geval die Oostenrijker lastig zou zijn. Ze trokken alle drie op weg. Djee had onmiddellijk de Oostenrijker herkend die regelmatig bij Maaike op visite kwam. Hij zag zijn kans schoon en in de omgeving van ’t Helleketelbos, gaf hij dat paard met zijn vlakke hand een klets op zijn gat, dat ’t als gek ervandoor ging, ’t liep zo hard het kon. Djee nam zijn geweer en schoot de Oostenrijker neer. Die was op slag dood. Aan zijn maat zei Djee: “Je hebt het gezien hé: hij wou ontsnappen!!” “Jaja”, zei die maat, “’k Heb het gezien: voor een fles genever”. “ ’t Is goed”, zei Djee.. En hij en zijn maat begroeven de Oostenrijker en zijn paard, want dat hadden ze ook afgemaakt. Dat alles was gebeurd in een dreef van ’t Helleketelbos die toen de Oude Wulfhullestraat genoemd werd. Toen ze terug kwamen, kocht Djee een fles genever voor zijn maat en hij vertelde aan iedereen dat hij verplicht geweest was te schieten, omdat de Oostenrijker wilde ontsnappen. Ze geloofden hem, ook Maaike. Na een tijdje, kon hij Maaike in zijn bed en in zijn huis krijgen, maar ze dacht nog vaak aan haar Oostenrijkse aanbidder en aan zijn mooie blauwe ogen. Als ze haar ogen sloot en aan hem dacht, kon ze nog zijn geur ruiken en voelde ze de aanraking van zijn zachte handen. Djee wist dat. Na een tijd, toen Djee op zijn ronde door ’t bos moest passeren, beweerde hij telkens het paard, dat er begraven was, te horen hinniken en briesen. Hij raakte er bezeten van en werd zelfs doodsbang. Hij begon te drinken, beter gezegd te zuipen, nog meer dan hij voordien al deed. Hij werd een versteende dronkaard
10
en Anna Rosa Maria geraakte hem en zijn kuren beu. Ze zette hem uit haar bed en uit haar huis. Zij bleef alleen, ze heeft nooit iemand anders meer gewild. Rogier Gwijde Koenraad begon te tjolen. Ze hebben hem op een decembermorgen dood aangetroffen in een grachtkant: hij was doodgevroren, alhoewel sommigen beweerden dat je duidelijk de afdruk van een hoefijzer in zijn gezicht kon zien. Volgens hen was hij doodgetrapt door een paard. Hij liet kind noch kraai achter. Het was intussen bekend geraakt waar in ’t Helleketelbos de ruiter en het paard begraven waren. Die dreef heet nu de Paardendreef. Maar op die plek groeit er sindsdien gras, noch bloem noch boom meer. En iedere keer dat er daarna een oorlog dreigde, beweren de mensen dat ze een zwart paard met een Oostenrijkse ruiter in volle galop door het bos en soms over de velden daarrond zagen lopen, zo hard dat de aarde onder de hoeven van het paard metershoog omhoog vloog. En overal waar die gepasseerd waren, groeide er tien jaar lang niets meer. En dat is allemaal echt waar gebeurd….
Nog enkele websites die zeker het bezoeken waard zijn… www.abele.be via bovenstaande website kan u in de kolom links klikken op “pensionaat” en dan komt u op onze website. www.poperinge.be, waarna je op zoek kan naar nieuws over o.a. de bewonersplatforms van alle dorpen. www.chiroabele.be met veel leuke foto’s www.oldtimervrienden.be http://vbsabele.vbop.be , de website van Basisschool De Kleine Prins uit ons dorp. Met hele mooie foto’s van alle activiteiten in en voor de school. Veel surfplezier gewenst.
