____________________________________________________
PILOOTPROJECT: COACHING VAN KUNSTENAARS EVALUATIE
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
1
I. VOORWOORD Bij Ministerieel besluit van 1 december 2010 werd door de Vlaamse minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur aan vzw Kunstenloket een subsidiebedrag van 31.000 Euro toegekend voor het ontwikkelen en uitvoeren van een coachingtraject voor kunstenaars, door een intensieve begeleiding, op persoonlijke basis, van minimaal 8 kunstenaars uit 4 verschillende kunstendisciplines. In uitvoering van art. 7 van dit Ministerieel besluit, wordt in dit rapport inhoudelijk verslag uitgebracht over de uitwerking en het verloop van het project. De deelnemende kunstenaars verklaarden zich akkoord hun naam en discipline te laten vermelden voor de doeleinden van het rapport. De coachingtrajecten kunnen daarentegen inhoudelijk niet volledig worden meegegeven om deontologische redenen. Omwille van de intensieve begeleiding die werd aangeboden, kon het project nog niet worden afgerond. Eindconclusies zijn daarom nu nog niet mogelijk. Het rapport biedt wel een tussentijds zicht op het verloop van het project en de reeds behaalde resultaten. Binnen Kunstenloket vzw was de coaching in handen van Kathleen Deboutte (consulent). Tijdens het project kwam naar voor dat de noden van de betrokken kunstenaars zeer uiteenlopend zijn en zich binnen verschillende zakelijke en juridische domeinen situeren. Om een adequate begeleiding in alle disciplines te verzekeren, werkten aan het project mee Koen Byttebier, Hoogleraar Vrije Universiteit Brussel en Advocaat (Economisch recht), Els Deboutte, Consulent (Time management), François De Heel, Consulent (Strategisch beleid voor kunstenaars en artistieke organisaties), Didier Deneuter, Advocaat (Auteursrecht en contracten), Julie Vanden Broecke, Consulent ArtEconomy (Creative consultancy) Stef Van Bellingen (Curator) en Koen Vandyck, Consulent (Beheer van culturele organisaties). De sectororganisaties die werden bevraagd zijn BAM (Instituut voor Beeldende, Audiovisuele en Mediakunsten), VTi (Vlaams Theaterinstituut) en MCV (Muziekcentrum Vlaanderen). Ook het Kunstenloket deed vanuit de jarenlange ervaring en opgebouwde expertise een inbreng.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
2
II.
BESCHRIJVING VAN HET PROJECT
1.
Doelstellingen van het project Het opzet van het project was meervoudig:
2.
i.
Aanleren van een aantal zakelijke vaardigheden met het oog op ‘selfmanagement’
ii.
Begeleiden van individuele kunstenaars naar een gepaste organisatievorm of –structuur, en begeleiden van bestaande kunstenaarsgroeperingen naar een passende organisatiestructuur.
iii.
Exploreren van de toegevoegde waarde van artistieke vaardigheden binnen andere (bedrijfseconomische) contexten
Selectie van de deelnemers Om dit pilootproject te kunnen uitvoeren, werden een beperkt aantal kunstenaars uitgenodigd. Enkel kunstenaars die een ontwikkelingsgerichte beurs ontvingen in 2011 of kunstenaars die werden voorgedragen door de professionele steunpunten binnen hun discipline, werden uitgenodigd zich kandidaat te stellen voor het project. Ook Kunstenloket zelf droeg enkele kandidaten voor. Aan de genodigde kunstenaars werd duidelijk meegegeven dat de coaching géén administratieve, logistieke of productionele ondersteuning zou bieden. Ook werd erop gewezen dat deelname aan het project een engagement veronderstelde om het volledige traject (beschrijving: zie infra) te volgen.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
3
3.
Verloop van de coaching De coaching was opgedeeld in drie fases: i.
Fase 1: Gezamenlijk traject (5, 6 en 7 juli 2011) Vooraleer met de eigenlijke coaching op individuele basis van start te gaan, namen de kunstenaars deel aan een driedaagse gezamenlijke opleiding. Deze was gericht op kennisoverdracht en had tot doel een algemeen denkkader aan te reiken om mee de individuele noden in te schatten. De thema's die aan bod kwamen waren -
sociaalrechtelijk statuut en mogelijke organisatievormen,
-
strategisch beleid voor kunstenaars, en
-
contractonderhandelingen voor kunstenaars.
Een beschrijving van deze opleidingsonderdelen is verderop te vinden.
ii.
Fase 2: Samenstelling van het individueel traject (24 juli 2011) De invulling van een specifiek individueel begeleidingstrajecten per deelnemer gebeurde op basis van een oriëntatiegesprek. Aan het einde van het gesprek werd voor elke deelnemer een prioriteire doelstelling naar voor geschoven en een traject uitgewerkt van maximum 10 sessies van 2 uur.
iii.
Fase 3: individuele coachingsessies (vanaf 1 september 2011)
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
4
III.
DEELNEMERS AAN HET PROJECT In overeenstemming met de opdracht, werd gewerkt met kunstenaars uit verschillende disciplines. Voor de indeling binnen het hierna volgend overzicht, wordt voortgegaan op de omschrijving en kwalificatie door de kunstenaars zelf.
Sector Beeldende Kunst: Catherine Claeyé Het werk van Catherine Claeyé bestaat uit, enerzijds, monumentale installaties in situ (doorgaans in open lucht) en, anderzijds, schilderijen met olie op doek. Doordat beide, zeer uiteenlopende aspecten even aanwezig zijn in haar portfolio, was het voor Catherine niet duidelijk waar haar plaats in het veld is. Zij gaf in haar kandidatuur aan vooral te willen zoeken naar de juiste doelgroep voor haar werk. Wouter Cox Als beeldend kunstenaar maakt Wouter Cox sculpturaal werk. Op dit moment is hij echter vooral bezig met de oprichting van een productiehuis en/of kunstenwerkplaats in eigen beheer, genaamd ‘PostX’. In het kader van de coaching wilde hij zoeken naar de juiste rechtsvorm en een ondernemingsplan uitwerken. Lotte Vanden Audenaere De praktijk van Lotte als kunstenaar omvat tekeningen, video, fotografie, installaties, werk in situ, interventies en ingrepen in de publieke ruimte. Ze maakt daarbij gebruik van verschillende media, dragers en technieken. Haar vragen situeren zich vooral rond de planning van haar artistiek parcours op lange termijn. Karen Vermeeren Karen omschrijft haar werk als een interpretatie en visualisatie van het geologisch natuurlandschap, vertrekkend van een tweedimensioneel artistiek landschap. Ze is algemeen op zoek naar een groter publieksbereik, en (meer gericht) naar het vinden van een galerie of ander geschikt tussenpersoon.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
5
Sector Muziek Annelies Van Parys Annelies componeert hedendaags klassieke werken voor een bezetting gaande van solo instrument of stem, over ensemble tot muziektheater en groot orkest. Ze heeft sinds een samenwerking met een (buitenlands) managementkantoor. Ze krijgt regelmatig (binnen- en buitenlandse) opdrachten, maar deze situeren zich vooral in kamermuziekrepertoire. Haar ambitie is om compositieopdrachten te vinden voor muziektheater en/of andere podiumkunstvoorstellingen, enerzijds, en haar reeds bestaand kamermuziekrepertoire te zien heropvoeren, anderzijds. Hiervoor hoopt ze zoveel mogelijk samen te werken met haar manager.
Sector Podiumkunsten Kunstenaarsgroepering 'Ocean#10' / Christoph Ragg 'Ocean#10', voor het doel van de coaching vertegenwoordigd door scenograaf Christoph Ragg, is een losse groep kunstenaars uit Brussel die elk hun eigen artistiek project nastreven maar wilden onderzoeken of, en in welke mate, zij hun zakelijke, logistieke en productionele ondersteuning kunnen delen en welke hiervoor een gepaste rechtsvorm zou zijn. Als uitgangspunten stelde de groepering voorop dat het niet de bedoeling is om een gezamenlijk artistiek project uit te bouwen, noch om op termijn structurele werkingsmiddelen aan te vragen bij de overheid.
Sector Nieuwe Media / Transmedia / Technologie Bart Vandeput Bart maakt ervaringsgerichte in situ opstellingen met gebruik van verschillende soorten technologie, dragers en materialen. Hij werkt volgens verschillende modellen (voorbereiding in studio, organisatie eigen projecten, buitenlandse residenties, ...) en wilde op zoek naar een methode om zijn tijd efficiënter te beheren. Daarnaast wilde hij exploreren of het mogelijk is een alternatieve inkomstenbron te vinden naast zijn reeds bestaande inkomen.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
6
Kunstenaarsgroepering 'Le Monde Dumas' / Marie Daelemans, Igor De Kok, Philip Van de Gehuchte 'Le Monde Dumas' brengt Belgische iconen en Belgisch erfgoed opnieuw naar buiten op een hedendaagse manier en met gebruik van nieuwe technologieën.De projecten situeren zich in de domeinen van muziek, nieuwe media/technologie, podiumkunst, mode, audiovisueel werk en entertainment. Het collectief is ook betrokken bij de uitgave van een tijdschrift in eigen beheer ('Stempel'). Via deelname aan de coaching hoopte het collectief zichzelf op een duidelijke manier naar buiten toe te profileren en meer structuur te kunnen geven aan de zeer uiteenlopende projecten.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
7
IV.
VERLOOP VAN DE COACHING EN BEHAALDE RESULTATEN
1.
Gezamenlijk traject Het gezamenlijk traject werd opgedeeld in drie opleidingsonderdelen: 'Een gepaste organisatievorm voor mijn activiteit' (docenten: Kathleen Deboutte, consulent Kunstenloket en Koen Byttebier, Hoogleraar Vrije Universiteit Brussel, Faculteit Rechtsgeleerdheid) Tijdens deze opleiding werden verschillende organisatiemodellen (eigen sociaalrechtelijk statuut, rechtspersonen, ….) voorgesteld. De leidraad daarbij was de vraag ‘Waarom eerder kiezen voor de ene of voor de andere wijze om zich op termijn te organiseren ?’. De verschillende modellen werden geïllustreerd aan de hand van voorbeelden uit de praktijk en de sector. De kennis die tijdens de eerste dag is meegegeven, diende als leidraad voor de kunstenaar om zelf op zoek te gaan naar de beste oplossing voor zijn persoonlijke situatie in functie van de eigen professionele doelstellingen.
'Ondernemingsplanning voor kunstenaars' (docent: François De Heel, consulent) Vertrekkend vanuit de vraag ‘waar wil ik naartoe op termijn ?’ werd ingegaan op een kernachtige formulering van de artistieke ambities en het formuleren van concrete doelstellingen die noodzakelijk zijn om deze ambities naar een realiteit te vertalen. Daarnaast werd ingegaan op technieken om de doelstellingen verder te vertalen naar een operationeel plan of werkschema.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
8
Contractonderhandeling voor kunstenaars (docent: Didier Deneuter, Advocaat) Het vertrekpunt van deze opleiding is streven naar duurzame relaties met professionele partners, waarin plaats is voor de belangen van beide partijen. Daarbij werd bijzondere aandacht besteed aan sectorspecifieke contractclausules, in het bijzonder op vlak van auteurs- en nevenrechten. 2.
Invulling van de individuele trajecten Na het algemeen traject had elke deelnemer met de coach een orienterend gesprek waarbij afspraken werden gemaakt over de aanpak van de coaching, de terugkoppeling en de mogelijke verwachtingen. Aan de kandidaat-deelnemers werd gevraagd hun verwachtingen aan te geven. Uit deze verwachtingen bleek dat de coachingvraag bij de geselecteerde deelnemers niet zozeer een ontwikkelingsvraagstuk is, maar eerder een vraag naar bedrijfsmatige begeleiding. Vermits deze groep een duidelijke vraag had naar dit type van coaching, werd de scope van de individuele trajecten in het bijzondere toegespits op volgende punten: - Formuleren van de prioriteire individuele doelstellingen binnen het coachingstraject. De coach werkte met een gelimiteerd aantal doelstellingen waarin een prioriteit werd aangebracht. Voorbeelden: ontwikkelen van een specifiek project, het zich eigen maken van specifieke vaardigheden (netwerken, financieel beheer), … - Opstellen van een stappenplan om de doelstellingen te realiseren. Er werden afspraken gemaakt rond planning en engagement. Alle deelnemers gaven naast een vraag naar bedrijfsmatige begeleiding (eigenlijke coaching) ook blijk van een duidelijke nood aan gericht advies in diverse juridische domeinen (consultancy). De vraag naar advies ging verder dan het eerstelijnsadvies dat Kunstenloket vzw in het kader van de reguliere werking verstrekt.
3.
Individuele trajecten
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
9
De volledige individuele trajecten per deelnemer kunnen niet worden weergegeven om reden van bescherming van de privésfeer. Hierna volgt een algemeen overzicht van de thema's die tijdens de individuele trajecten aan bod kwamen, en de resultaten die werden bereikt. i.
Noden op vlak van begeleiding / individuele doelstellingen binnen de coaching De coachingvragen die binnen deze groep kunstenaars naar voor kwamen betreffen volgende domeinen: Thema 1: Marketing / positionering / spreiding als kunstenaar: Onder de betrokken kunstenaars bevonden er zich verschillende die aan de uitbouw van een draagvlak wilden werken alsook mogelijkheden van (binnen- en buitenlandse) spreiding wilden exploreren. De begeleide kunstenaars bevinden zich in volgende stadia van de loopbaan: -
-
-
-
Een kunstenaar die reeds een minimale erkenning geniet in eigen land en het veld wil aftasten om een plaats te vinden; Een kunstenaar die reeds diverse tentoonstellingen en opdrachten heeft gedaan, maar in eigen land een ruimer publieksbereik nastreeft; Een kunstenaar die in eigen land een duidelijk draagvlak heeft gevonden en de mogelijkheden van internationale spreiding wil aftasten; Een kunstenaar die reeds internationale spreiding kent, maar het type opdrachten wenst te verengen met het oog op uitdieping van een specifieke niche.
De laatste twee kunstenaars hebben ook reeds een samenwerking met een tussenpersoon. Hoewel de respectievelijke kunstenaars zich in een verschillende fase van hun loopbaan bevinden, werd gestreefd naar de ontwikkeling van een algemene methodiek die voor elk van hen als leidraad kan dienen, en ook voor/door een ruimere artistieke gemeenschap kan worden gebruikt. Als uitgangspunt werd gewerkt met een lijst van de reeds bestaande contacten van elke kunstenaar. Bij alle kunstenaars konden binnen de contacten vier grote _________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
10
groepen worden onderscheiden: Actoren waarmee reeds een samenwerking had plaatsgevonden, Losse contacten met binnenlandse professionelen uit de respectievelijke sector die een duidelijke interesse in het werk van de kunstenaar hadden vertoond maar waarmee nooit een concrete samenwerking tot stand is gekomen, Enkele losse contacten in het buitenland, en Een ‘wishlist’ van plaatsen of personen in binnen- en buitenland waar een samenwerking mee wordt nagestreefd. Op basis van de bestaande contacten en kennis van de sector werd per kunstenaar een spreidingsplan uitgewerkt. Het spreidingsplan werd opgebouwd rond volgende peilers: Een analyse van de bestaande, maar verwaterde contacten en een evaluatie in welke mate deze tot de verwezenlijking van de nagestreefde doelstellingen kunnen bijdragen; Een gerichte uitbreiding van de ‘wish list’ met inachtname van het eigen (artistiek) profiel versus het profiel van de beoogde professionele actoren; Een actieplan met het oog op consolidatie van bestaande contacten, enerzijds, en uitbreiding van het contactenbestand, anderzijds. Aan de kunstenaars die reeds met een tussenpersoon werken, werd tevens een leidraad aangereikt om de samenwerking op regelmatige tijdstippen (minstens jaarlijks) wederzijds te evalueren volgens een vast stramien. Het stramien dat werd aanbevolen omvat volgende luiken: Evaluatie van de lopende samenwerking: Zijn de verwachtingen van beide partijen ingelost? Is er voldoende contact en communicatie tussen kunstenaar en de tussenpersoon? Zijn beide partijen tevreden met de opvolging van bestaande contacten? Waar zien beide partijen de meerwaarde van de tussenpersoon tot nog toe? …
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
11
-
-
Lopende zaken: Waar is de tussenpersoon concreet mee bezig op het moment van evaluatie ? Zijn er directe opportuniteiten of prospecten ? Toekomst: Zien beide partijen nog toekomst in de samenwerking ? Hoe / waar zien ze mogelijkheden ? Wat zijn de verwachtingen van de kunstenaar op dit vlak ? Hoe realistisch meent de tussenpersoon dat die verwachtingen zijn ? Welke acties zullen worden ondernomen en kan hieraan een timing worden gekoppeld ?.
Alle experts die werden bevraagd, gaven tevens nog als advies mee dat per land en per type activiteit naar de meest geschikte partner moet worden gezocht. Ook werd het belang van onderhoud en uitbouw van een netwerk met zowel collega’s als andere professionelen benadrukt. Thema 2: Exploreren van de toegevoegde waarde van artistieke vaardigheden binnen een andere economische context: Twee kunstenaars gaven te kennen een alternatieve inkomstenstroom te willen zoeken via het aanbieden van diensten als 'creative consultant' en/of 'creative sparring partner' aan de bedrijfswereld. Er werd gewerkt aan de hand van een aantal vragen: Welke diensten wenst de kunstenaar precies aan te bieden, en wat kan de meerwaarde daarvan zijn voor de bedrijfswereld ? Onder welke vlag (‘functiebenaming’) wensen de kunstenaars hun diensten aan te bieden ? Zijn de diensten eerder gericht op procesmatige begeleiding of op de input rond een bepaald project of product ? Zien ze zelf opportuniteiten bij bepaalde bedrijven of beroepsfederaties voor het type diensten dat ze wensen aan te bieden ? De kunstenaars werden begeleid tijdens een explorerend gesprek met één mogelijke client.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
12
Thema 3: Organisatievormen: Binnen de coaching werd onderzocht of het mogelijk is om een kostendelende organisatie op te zetten tussen een aantal individuele kunstenaars, naar het model van de kostenassociaties van andere individuele vrije beroepsbeoefenaars. Tevens werd bekeken welke rechtsvorm zich hiertoe leent. De betrokken kunstenaars hebben allemaal hun individuele artistieke praktijk. Er zijn weliswaar kruisbestuivingen, maar dat is niet de regel. Het basisopzet van de organisatie: Het delen van een basisfilosofie rond zakelijke omkadering van de (individuele) artistieke praktijk, Het delen van een aantal kosten, en Het gezamenlijk delegeren van taken m.b.t. zakelijke ondersteuning. De kunstenaars stelden als basismodaliteiten voorop: De organisatievorm is uitsluitend gericht op een zakelijke ondersteuning. De kunstenaars willen zelf de volledige eindverantwoordelijkheid blijven dragen, en geen leidinggevende in de organisatie betrekken. De organisatie van kunstenaars wil ook niet als groep naar buiten treden: de onafhankelijkheid van de kunstenaar staat centraal. Het is niet de bedoeling om administratieve kosten verbonden aan de organisatie te (laten) financieren met overheidsmiddelen. Er werd gewerkt rond volgende vragen: Welke zouden de basiscriteria zijn voor toetreding tot de organisatie? Welke taken kunnen worden gedelegeerd (behoefteanalyse) en welke nieuwe taken (bijv. besluitvorming, opvolging personeel, …) ontstaan hierdoor? Welke kosten kunnen worden gedeeld en volgens welke verdeelsleutel (gelijke delen, in functie van gebruik of in functie van omzet)? Hoe gebeurt de besluitvorming binnen een dergelijk type van organisatie?
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
13
Specifiek voor deze groep kunstenaars werd als mogelijke rechtsvorm de figuur van het ESV (‘Economisch Samenwerkingsverband’) naar voor geschoven. Deze, nog relatief onbekende vennootschapsvorm kan door natuurlijke of rechtspersonen (bijv. vzw’s) worden opgericht en heeft uitsluitend tot doel om de economische bedrijvigheid van de leden te vergemakkelijken of te helpen ontwikkelen. Het ESV heeft krachtens de wet een uitsluitend ondersteunend karakter en mag zich niet rechtstreeks of onrechtstreeks mengen in de uitoefening van de bedrijvigheid van zijn leden. Deze vennootschapsvorm kan dus ook niet worden gebruikt om alle activiteiten van de leden te verenigen. Het ESV mag voor zichzelf ook geen winst nastreven. Voor de toepassing van inkomstenbelasting wordt het ESV geacht zelf geen rechtspersoonlijkheid te bezitten: de leden blijven dus rechtstreeks onderworpen aan de inkomstenbelasting respectievelijk op hen van toepassing. De ESV zelf wordt niet onderworpen aan belastingen. In die zin heeft de ESV dus een ‘onvolkomen’ rechtspersoonlijkheid. Daarentegen kan de ESV wel contracten afsluiten voor bijv. indienstname personeel, huur lokalen, … dit in tegenstelling tot bijv. de maatschap die helemaal geen rechtspersoonlijkheid heeft. Gelet op de doelstellingen van de kunstenaarsgroepering zoals hoger vermeld, komt het ESV voor als een mogelijke organisatievorm.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
14
Thema 4: Time management: Enkele kunstenaars gaven te kennen meer inzicht te willen in hun eigen tijdsgebruik. Tijdens de coachingsessies hierrond werd ingegaan op volgende vragen: Wat zijn de verschillende doelstellingen die de kunstenaar wil realiseren (zowel professioneel als privé) ? Hoe doet het tijdsgebruik zich op dit moment voor ? Waar ervaart de kunstenaar zelf knelpunten ? Er werd vooral ingegaan op het bewustwordingsproces van keuzes maken tussen tijdsgebruik ingegeven door de noodzaak om in het levensonderhoud te voorzien, enerzijds, en ruimte voor artistieke projecten anderzijds, en de implicaties die aan elke keuze verbonden zijn. Thema 5: Ondernemingsplan: Eén kunstenaar wilde een ondernemingsplan uitwerken voor het opzetten van een eigen organisatie. Gedurende verschillende sessies werd ingegaan op volgende vragen: kernachtige formulering van de missie, uitwerken van het aanbod in kaart brengen van mogelijke doelgroepen exploreren van mogelijke financieringsbronnen, financieel plan. Noden op vlak van juridisch advies Eerder werd vermeld dat de kunstenaars tijdens de oriëntatiegesprekken ook blijk gaven van een duidelijke vraag naar juridisch advies. Deze vragen situeerden zich in volgende juridische disciplines: Auteursrecht & contracten: Alle kunstenaars die aan het project deelnamen, gaven te kennen nood te hebben aan bijstand bij onderhandelingen met hun tussenpersoon (uitgeverij, managementkantoor, galerie, …). Economisch recht _________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
15
Diverse kunstenaars wilden meer inzicht verwerven in de mogelijkheden om hun activiteiten onder te brengen in een vennootschap. Deze vragen situeerden zich in volgende juridische disciplines: Auteursrecht & contracten: Alle kunstenaars die aan het project deelnamen, gaven te kennen nood te hebben aan bijstand bij onderhandelingen met hun tussenpersoon (uitgeverij, managementkantoor, galerie, …). Economisch recht Diverse kunstenaars wilden meer inzicht verwerven in de mogelijkheden om hun activiteiten onder te brengen in een vennootschap. Sociaal recht: Gelet op de verschillende werkmodellen die alle betrokken kunstenaars combineren, gaven alle deelnemende kunstenaars te kennen nood te hebben aan advies m.b.t. hun sociaalrechtelijk statuut.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
16
V.
CONCLUSIES
1.
De noden waarvan de deelnemende kunstenaars blijk gaven, zijn zeer uiteenlopend en beslaan verschillende vakgebieden. Om een adequate begeleiding te verzekeren, is toegang tot een diversiteit aan expertise vereist.
2.
Tijdens de oriëntatiegesprekken voor invulling van de individuele trajecten kwam naar voor dat kunstenaars onvoldoende kennis hebben van het bestaand aanbod aan zakelijke tools, formats en opleidingen en hierdoor hun eigen noden niet altijd accuraat kunnen plaatsen. Dit belemmert hen in een gerichte zoektocht naar een verdere ontplooiing op vlak van zakelijke vaardigheden.
3.
Anderzijds bleek tijdens het eigenlijke verloop van de individuele trajecten dan weer dat de deelnemende kunstenaars over een potentieel aan zakelijke vaardigheden beschikken waarvan ze zich niet bewust zijn en/of die niet gestructureerd worden toegepast. De individuele begeleiding leidde evenzeer tot een bewustwordingsproces en mentaliteitswijziging waar het de inschatting van de eigen capaciteit op zakelijk vlak betreft.
4.
De kunstenaars vertoonden een sterk engagement voor zowel de deelname aan het gezamenlijk traject, als de deelname aan en het voorbereiden van de individuele sessies. Het is de perceptie dat alle deelnemende kunstenaars de mogelijkheid van coaching als een unieke kans hebben ervaren om hun loopbaan in een stroomversnelling te brengen en/of naar een hoger niveau te tillen.
5.
Gelet op de eerder beperkte duurtijd van de individuele trajecten kon slechts een aanzet van strategische aanpak worden uitgewerkt voor het realiseren van de respectievelijke individuele doelstellingen. Het lijkt aangewezen om ook de implementatie van die strategieën op langere termijn te kunnen opvolgen en, zo nodig, bij te sturen.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
17
6.
Het begeleiden van kunstenaars op individuele basis vergt een procesmatige benadering en kan niet op basis van een ad hoctussenkomst van de coach gebeuren. De coach moet bij alle sessies aanwezig zijn, en de sessies met externe experten voorbereiden (o.a. door het forurmuleren van de coachingvraag) en opvolgen (o.a. door terugkoppeling binnen het volledige traject naar andere experten). Hierdoor ligt de tijdsinvestering van de coach veel hoger dan het aantal uur dat met de kunstenaars wordt doorgebracht. Coaching lijkt uitsluitend mogelijk te zijn indien dit als kernopdracht wordt waargenomen.
7.
De coach moet te allen tijde waakzaam blijven over de scope van het project (eigenlijke coaching) en de eigen rol binnen de trajecten, i.e. begeleiden. Een bedrijfsmatige begeleiding omvat een degelijke kennis van, en zekere betrokkenheid bij het project van de kunstenaar. Hierdoor ontstaat het gevaar dat de coach in de rol van ‘sparring partner’ terecht komt (co-management)
8.
De grens tussen coaching en co-management is zeer dun. Bij het afsluiten van het project blijkt dat sommige kunstenaars aansturen op het tweede. De zelfstandigheid als ondernemer zal voor een groot stuk afhangen van de persoonlijkheid van de kunstenaar. “Kennis” betekend niet noodzakelijk “doen”, en het overstappen naar het tweede kan een langer werkproces zijn, dat niet vervat kan worden in een vastgelegde coachingreeks.
_________________________________________________________________________________________________ KUNSTENLOKET VZW
Pilootproject: coaching van kunstenaars.Evaluatie.
12/07/2012
18