Spreekbeurt
pakket
HULP | HOOP | HERSTEL
na een ramp of oorlog Jij wilt een spreekbeurt houden over mensen die moesten vluchten door een ramp of een oorlog. Dit pakket gaat je helpen! Je vindt hier:
• Informatie over vluchtelingen in de wereld • De reis van een vluchteling • Een voorleesverhaal • Wat doet ZOA? • Knutsel: een vluchtelingenkamp • Een poster voor in de klas Door het hele spreekbeurtpakket heen staan uitspraken van kinderen in de aparte kadertjes. Deze uitspraken komen uit gesprekken met kinderen in Sri Lanka. Op de achterpagina staan ook nog tips voor je spreekbeurt. Heb je nog vragen? Bel ons gewoon even: 055 36 63 339, of stuur een mailtje:
[email protected] Heel veel succes met je spreekbeurt!
WWW.ZOA.NL/KINDEREN
Wil jij eerlijk delen?
WWW.ZOA.NL/KINDEREN
✃
Wil jij meehelpen? Dat kan! • Vertel aan anderen over vluchtelingen, en hoe we ze kunnen helpen. • Schrijf een brief aan de minister-president, waarin je vertelt hoe belangrijk jij het vindt dat Nederland vluchtelingen helpt.
• Om vluchtelingen te helpen, is veel geld nodig. Organiseer een actie, bijvoorbeeld samen met je klas, of met een broer of zus, om geld in te zamelen. Een paar ideeën: ✔ lege flessen inzamelen ✔ auto’s wassen ✔ koekjes bakken om op een ouderavond te verkopen ✔ als je de juffen en meesters op school inschakelt, kun je misschien wel een rommelmarkt of hapjesmarkt organiseren of een lessenmarathon. ✔ ga met een paar vrienden bij elkaar zitten en bedenk zelf nog meer acties.
✃
• In het voorjaar organiseert ZOA altijd Wandelen voor Water, een leuke actie voor alle kinderen in groep 7 en 8! ➜ www.zoa.nl (helpmee/scholen)
• Of doe met je hele familie mee aan Walk4Water. ➜ www.walk4water.nl • In het najaar kun je meedoen met de kruidnotenactie. Dat is nog ’s een lekker idee! ➜ www.kruidnotenactie.nl
✃
Mijn hart huilt. Ik wil deze oorlog niet. Ik wil vrede. (meisje, 9 jaar)
Waarom vluchten mensen?
Vluchten doe je niet zomaar, want je laat bijna alles achter. Mensen vluchten om verschillende redenen:
A Geloof. In sommige landen worden mensen vervolgd om hun geloof.
Bijvoorbeeld: christenen in China of Afghanistan.
B Politiek. In sommige landen mag je niet zeggen dat je het oneens bent met de regering.
Doe je dat wel, dan kun je in de gevangenis belanden. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Iran of Sudan.
C Oorlog. De meeste vluchtelingen vluchten omdat het door oorlog gevaarlijk is in hun
land, bijvoorbeeld in Irak of Congo. Een oorlog tussen groepen in hetzelfde land noem je een burgeroorlog, bijvoorbeeld in Sri Lanka of Somalië.
D Honger en armoede. Door oorlog, droogte of overstromingen kan de oogst
mislukken en hebben mensen niet voldoende te eten. Ze hopen dan ergens anders voedsel of werk te kunnen vinden.
E Bevolkingsgroep. Zoals in de Tweede Wereldoorlog joden in Europa werden
vervolgd, worden ook nu nog allerlei bevolkingsgroepen vervolgd.
F Ramp. Bij een aardbeving of overstroming moeten mensen vluchten om hun leven te redden.
Soms wonen vluchtelingen op straat of in een tentenkamp. Als ze geluk hebben, kunnen ze een huisje vinden.
| 1 | Spreekbeurtpakket
Er bestaan verschillende ‘soorten’ vluchtelingen:
Een vluchteling is iemand die naar een ander land is gevlucht. Voorbeeld: in Afghanistan was het oorlog. Veel Afghanen vluchtten naar Iran en Pakistan en soms ook wel naar Nederland. Een ontheemde is iemand die gevlucht is uit zijn woonplaats, maar
wel in zijn eigen land is gebleven. Voorbeeld: in Sri Lanka vochten het leger van de regering en een groep rebellen tegen elkaar. De bewoners van het gebied waar gevochten werd, vluchtten naar een gebied waar het nog veilig was. Maar ze bleven wel in Sri Lanka. Er zijn ongeveer 16 miljoen vluchtelingen en 26 miljoen ontheemden in de wereld. Dat is meer dan twee keer zoveel mensen als in Nederland wonen. Allemaal op de vlucht. Dat kun je je gewoon niet voorstellen! (deze getallen staan op de website www.unhcr.org)
Waar wonen vluchtelingen? Veel mensen denken dat de meeste vluchtelingen naar het Westen gaan: Europa, Amerika of Australië. Maar dat is niet waar. Zeker 90% van de vluchtelingen woont in arme landen in Afrika of Azië. In Pakistan wonen bijna twee miljoen vluchtelingen uit Afghanistan. En in Tsjaad wonen 300.000 vluchtelingen uit Sudan. Dat is net zoveel als alle inwoners van de stad Utrecht. Soms wonen vluchtelingen op straat of in een tentenkamp. Als ze geluk hebben, kunnen ze een huisje vinden. En vluchtelingen in Nederland dan? Als iemand naar Nederland vlucht, vraagt hij asiel aan de Nederlandse overheid: een veilige plek om te wonen. Als Nederland vindt dat hij inderdaad gevaar loopt in zijn land, mag hij hier blijven. In Nederland wonen tussen de 200.000 en 250.000 erkende vluchtelingen.
Als je zo oud bent als ik, moet je spelen en dansen en springen. Maar we zijn de hele tijd bang. (jongen, 10 jaar)
Spreekbeurtpakket | 2 |
Kinderen op de vlucht Het is voor kinderen vreselijk om te moeten vluchten. Vaak begrijpen ze niet precies wat er aan de hand is. Maar ze horen wel de bommen, de geweerschoten en ze zien de soldaten. Ze moeten hun eigen huis achterlaten, hun school en vrienden. Soms verliezen ze zelfs iemand door de oorlog. Maar ook gevluchte kinderen houden van spelen. Ze gaan naar school en dromen over wat ze later willen worden. Lees maar!
Odera (13) uit Zuid-Sudan: Odera zit in groep 4 van een basisschool. Is hij daar niet een beetje te oud voor? De meeste kinderen in zijn groep lijken thuis te horen op een middelbare school. Dat komt omdat de scholen dicht zijn geweest tijdens de oorlog in Zuid-Sudan. Van ZOA heeft Odera een schooluniform gekregen en daar is hij erg blij mee! Weet je wat hij later wil worden? Dokter en misschien wel minister van gezondheid.
Josua (7) uit Liberia: “Ik ben ziek. Ik heb koorts en heel veel diarree. Dat komt omdat we geen kraan hebben. Het water komt uit een klein riviertje, maar daar zit ook poep en plas in. Dat heb ik gedronken en daar ben ik ziek van geworden. Gelukkig kon ik naar het ziekenhuis, nu voel ik me alweer een beetje beter. En we krijgen een waterput!”
Hakaran (11) uit Sri Lanka: “We moesten vluchten voor de burgeroorlog. Ik heb bijna twee jaar in een vluchtelingenkamp gewoond. Toen het weer veilig was, gingen we terug naar huis. Ons huis was beschadigd en er was allemaal onkruid in het rijstveld. Gelukkig kregen we hulp en hebben we alweer rijst geoogst. Als ik uit school kom, werk ik in onze groentetuin. Ik vind het echt superleuk om de aubergines, peperplant en pompoen te zien groeien. Daar kunnen we straks lekker van eten!”
| 3 | Spreekbeurtpakket
Pijn in je hart Kinderen die oorlog hebben meegemaakt en moesten vluchten, zijn soms zo bang of zo verdrietig, dat ze speciale hulp nodig hebben. Hulpverleners proberen hen te helpen hiermee om te gaan. Samen praten en tekeningen maken over wat er gebeurd is, zijn daarbij erg belangrijk. Verder is het belangrijk dat het leven voor kinderen zo snel mogelijk weer een beetje gewoon wordt. Daarom worden in vluchtelingenkampen altijd zo snel mogelijk scholen ingericht. Het is natuurlijk belangrijk dat kinderen naar school gaan zodat ze kunnen leren voor hun toekomst. Maar het is voor hen ook fijn om even niet aan de oorlog te hoeven denken, en samen met andere kinderen te kunnen spelen en leren. Ook spelen is belangrijk voor kinderen. Hulp voor vluchtelingenkinderen betekent daarom soms ook: een speeltuin bouwen.
er Op een dag, toen we thuis waren, kwamenze soldaten. Wij konden wegkruipen, maar on . Mijn moeder, broer en zus zijn doodgeschotenn we vader kan niet voor ons zorgen. Nu wone r) bij onze tante. (Twee broertjes, 7 en 9 jaa
Vrede moet je leren! Oorlog kan alleen stoppen als mensen leren om samen te leven zonder vechten. Het is daarom belangrijk dat de verschillende groepen, die ruzie met elkaar hadden, bij elkaar komen. Ze moeten leren problemen op te lossen zonder geweld; soms door te praten, maar soms ook door bijvoorbeeld een voetbaltoernooi of een feest te organiseren. Ook voor kinderen is dat belangrijk. Door samen te spelen en naar school te gaan met kinderen van een andere groep of een ander geloof leren ze dat oorlog niet nodig is.
Spreekbeurtpakket | 4 |
Reis mee met een vluchteling
Mensen vluchten voor geweld of rampen. ➜
| 5 | Spreekbeurtpakket
Veel vluchtelingen komen terecht in een vluchtelingenkamp. ➜
Wat hebben mensen in een vluchtelingenkamp nodig? ➜
Eten en spullen om te koken.
Een dak boven hun hoofd.
Als de oorlog voorbij is, willen vluchtelingen graag weer naar huis. Maar vaak moet alles opnieuw worden opgebouwd: huizen, scholen, bruggen. ➜
Drinkwater, eerst gebracht met tankauto’s. Later worden meestal pompen gebouwd.
De kinderen moeten zo snel mogelijk weer naar school. Dan kunnen ze verdriet en angst even vergeten.
Het duurt lang tot het leven weer ‘normaal’ is. Soms zijn kinderen familie of vriendjes kwijtgeraakt door de ramp of de oorlog. Dat verdriet gaat natuurlijk nooit weg. Maar het is fijn om weer thuis te zijn en een eigen plek te hebben. Spreekbeurtpakket | 6 |
Wat is ZOA? ZOA is in 1973 opgericht om hulp te bieden aan vluchtelingen in Zuid-Oost Azië. Zo is de naam ontstaan. Later ging ZOA ook in andere gebieden werken, vooral in Afrika. Met de woorden Hulp | Hoop | Herstel vertellen we heel kort wat we willen doen voor mensen die een oorlog of een ramp hebben meegemaakt.
Wat doet ZOA om vluchtelingen te helpen? ZOA biedt verschillende soorten hulp.
Noodhulp
| 7 | Spreekbeurtpakket
Langdurige hulp aan vluchtelingen
Hulp bij terugkeer en wederopbouw
Noodhulp Na een ramp, zoals een overstroming of hongersnood, sturen we zo snel mogelijk spullen die nodig zijn om te overleven. Bijvoorbeeld eten en pannen om in te koken, drinkwater, tenten en dekens. Noodhulp moet altijd snel gebeuren, want mensen kunnen natuurlijk niet lang zonder eten en drinken. Voorbeeld: ZOA heeft noodhulp gegeven in Pakistan na een grote overstroming, met tenten om tijdelijk in te wonen en zaad voor de boeren om weer voedsel te verbouwen. In Ethiopië gaven we ook noodhulp, omdat er geen water meer was in de vluchtelingenkampen. Zij waren heel blij met de tankwagens die elke dag water brachten.
Langdurige hulp Jammer genoeg kunnen vluchtelingen niet altijd snel naar huis. Sommige kinderen worden in een vluchtelingenkamp geboren en groeien daar op tot ze groot zijn! Ook die kinderen moeten naar school, moeten lekker kunnen spelen en naar de dokter kunnen als het nodig is. Voorbeeld: ZOA in Thailand heeft scholen gebouwd voor de vluchtelingen uit Myanmar. Zij wonen soms al twintig jaar in een kamp. Kinderen kunnen er dus gewoon naar school, en daarna kunnen ze ook een beroep leren: timmerman, monteur of leraar bijvoorbeeld. Waar ze in de toekomst ook gaan wonen (want dat weten vluchtelingen natuurlijk vaak niet), ze nemen altijd mee wat ze geleerd hebben!
Hulp bij terugkeer en wederopbouw Bij terugkomst in hun eigen land en dorp moet er van alles gebeuren: huizen en scholen worden gerepareerd, waterpompen aangelegd. Soms moeten landmijnen worden verwijderd, zodat mensen weer veilig op het land kunnen werken. Voorbeeld: ZOA hielp vluchtelingen in Angola tijdens de burgeroorlog. Toen de oorlog voorbij was, gingen de vluchtelingen terug naar hun eigen dorpen. ZOA ging met ze mee! Samen met de mensen gingen we aan het werk. Na een paar jaar stonden er weer maïs en bonen op het land, waren bruggen en wegen hersteld, waren scholen en ziekenhuisjes weer open. Nu werkt ZOA niet meer in Angola: de mensen zijn geen vluchtelingen meer!
Vechten… vechten maakt alles kapot. Ik verloor mijn ouders, we leven in armoede. Vrede…. vrede haat de oorlog. Vrede geeft geluk. (jongen, 11 jaar) Spreekbeurtpakket | 8 |
Zeyneb en Hinde gaan plassen Een verhaal over twee ontheemde meisjes uit Ethiopië.
Het is donker. De harde wind laat het karton van de hut flapperen. Zeyneb wordt er wakker van. Ze hoopt maar dat het dak niet wegwaait. Dan moet ze zometeen weer op zoek naar dozen en lappen om het gat dicht te maken. Daar heeft ze niet zoveel zin in.
Ons land is een mooi land. Je moet er niet vechten! (meisje, 12 jaar)
“He Zeyneb”, hoort ze ineens vlak bij haar oor. Ha, dat is haar vriendin Hinde. Die komt haar halen, zoals iedere morgen. Wc’s zijn er in het kamp niet, dus lopen ze ’s ochtends en ’s avonds naar buiten het kamp. In het donker, zodat niemand hen kan zien. Zeyneb kruipt om de voeten van haar vier broertjes. Haar moeder is al wakker. ‘Neem je water mee als je terugkomt?’, vraagt ze. Hm, dat is waar ook, het is wasdag vandaag. Bah, dat betekent twee keer extra sjouwen met die zware jerrycan. Samen met Hinde loopt ze door het kamp. ‘Musa is zeker al wakker’, lachen ze als ze langs zijn hut lopen. Musa snurkt het hardst van iedereen, maar vandaag is het stil in zijn hut. De hutten in het kamp zijn gemaakt van karton en oude lappen, zodat ze elk geluidje kunnen horen, en ze maken er een spelletje van de verschillende snurkgeluiden te herkennen. Ze komen langs het kleine ziekenhuisje. Zeyneb rilt even als ze denkt aan vorig jaar, toen ze haar jongste broertje Fatah hiernaar toe bracht. Hij was al twee jaar, maar woog nog minder dan een baby. Wat was ze bang dat hij zou sterven, zoals haar kleine buurmeisje. En wat was ze blij toen er speciaal voedsel werd gebracht voor kleine kinderen. Fatah leeft nog, en Zeyneb houdt nu nog meer van haar kleine broertje. Zeyneb en Hinde lopen langs de laatste hutten van het kamp in de richting van de bomen. “Pas op dat je niet weer in de poep van iemand anders trapt”, waarschuwt Hinde grinnikend. Dat gebeurde Zeyneb vorige week. Ze had zich daarna twee keer gewassen, maar toch voelde ze zich de hele dag smerig. En haar broertje Abdi kneep iedere keer zijn neus dicht als ze in de buurt kwam, de plaaggeest! Voorzichtig hurken Zeyneb en Hinde neer. Met wat blaadjes vegen zij hun billen af. Poeh, dat lucht op! De zon komt bijna op, de wereld ziet er ineens heel anders uit. In de verte loopt een kudde kamelen voorbij. Vrolijk huppelen de twee vriendinnen naar de rivier, terwijl de gele jerrycans tegen hun benen dansen. Lachend spatten ze elkaar nat. Straks is er nog tijd genoeg om aan de was te denken. Nu hebben ze eventjes alleen maar plezier.
| 9 | Spreekbeurtpakket
Bouw je eigen minitentenkamp Ga aan de slag met papier-maché. Leuk om tijdens je SPREEKBEURT te laten zien!
Somalische vluchtelingen in Ethiopië bouwen hun huizen met grote lappen stof. Deze mensen zijn nomaden. Dat betekent dat ze normaal gesproken met hun kudden door het land trekken, op zoek naar gras en water. Huizen van stof zijn dan makkelijk op te bouwen en af te breken!
STAP 1
Vraag je ouders om te helpen bij deze stap. Maak een dik mengsel van behangplaksel: ongeveer een boterbakje vol. Zoek alle spullen die je nodig hebt bij elkaar en plak de vuilniszak met plakband aan de tafel. Anders lijm je straks alles vast aan de tafel. ➜
STAP 2
Blaas de ballon op en knoop het touwtje eraan vast. Pak de oude kranten en scheur heel veel reepjes af van ongeveer 5 centimeter breed. Smeer daarna de reepjes krantenpapier goed in met behangplaksel en plak ze één voor één op de ballon. Is de ballon helemaal vol? Ga dan door met het volgende laagje. Zorg ervoor dat de reepjes goed vast plakken en zorg dat je minstens 5 laagjes met krantenpapier op de ballon plakt. ➜
STAP 3
Heb je vijf laagjes over de ballon geplakt? Hang de ballon op aan het touwtje (aan lamp of waslijn werkt het beste) en laat de ballon twee dagen goed drogen. Als de lijm helemaal opgedroogd is, kun je verder gaan met de volgende stap. ➜
STAP 4
Prik een gaatje in de ballon en laat ‘m langzaam leeglopen. Als het goed is, houd je nu een mooie ‘kartonnen’ bal over. ➜
Wat heb je nodig? • Een boterbakje • Behangplaksel • Een ballon • Schaar • Oude kranten • Touwtje • Vuilniszak • Plakband • Kwastje • Acrylverf of lapjes stof en lijm
STAP 5
Knip de ballon halverwege door zodat je een tentvorm krijgt. Het werkt het best om eerst met potlood een lijn over de ballon te trekken. Knip er ook een deur in en je hebt je mini-nomadentent. ➜
STAP 6
Je kunt de tent nog mooier maken door ‘m te verven of door er lapjes stof op te plakken. Als je samen met je klasgenoten aan de slag gaat, bouw je in een paar dagen een heel tentenkamp!
Spreekbeurtpakket | 10 |
• Je kunt je spreekbeurt helemaal uitschrijven en daarna voorlezen. Maar dat is wel een beetje saai. Beter is het om het uit je hoofd te vertellen. De belangrijkste dingen en de volgorde kun je op een briefje zetten. • Als je het over een land hebt, wijs die dan aan op een wereldkaart. • Laat tijdens je spreekbeurt plaatjes of andere spullen zien. • Oefen je spreekbeurt thuis een paar keer hardop. • Kijk de kinderen in de klas af en toe aan. Wat kunnen kinderen in Nederland doen om vluchtelingen te helpen? Om vluchtelingen te helpen, is veel geld nodig. Laat de kinderen in je klas aan het eind van je spreekbeurt ideeën opschrijven om geld in te zamelen. Houd dan een stemming om één of twee acties uit te kiezen. En ga dat doen met elkaar! En na die geweldige spreekbeurt wil je meester of juf ook wel meehelpen natuurlijk!
ZOA | Postbus 4130, 7320 AC Apeldoorn T 055 36 63 339 | E
[email protected] | Giro 550
WWW.ZOA.NL/KINDEREN GIRO 550
Tekst: ZOA, 2011 • Fotografie: Dirk Jan Verkuil, ZOA, Dirk-Jan van den Aardweg/EO • Vormgeving: IDD concept.communicatie.creatie | www.idd.nu
Tips voor jouw spreekbeurt
