2012-06-04
p
r
o v
in c
i
e Limburg 2de Directie
Welzijn
Minde rhed e n
Verkennend onderzoek naar de bestemming van giften offerfeest Aanleiding Het offerfeest is één van de belangrijkste islamitische feesten. Veel moslims slachten op die dag op rituele wijze een schaap. Het vlees wordt door hen gegeten en verdeeld onder buren, familieleden en armen. Niet alle moslims offeren zelf een schaap, sommigen laten een schaap offeren in het herkomstland of in arme landenvia een persoonlijke gift aan een organisatie. Over hoe groot de groep is die kiest voor het doen van een gift in plaats van zelf een schaap te slachten, is weinig bekend. Hoe gaat dit in zijn werk. En welke (andere) goede doelen worden er gesteund? Op deze vragen proberen we met dit verkennend onderzoek een antwoord te bieden.
Opzet onderzoek Om een beter zicht te krijgen op het algemeen geefgedrag van de moslimgemeenschap werden sleutelfiguren in 10 Limburgse gemeenten bevraagd: Hasselt, Beringen, Houthalen-Helchteren, Genk, Bilzen, Lommel, Ham, Leopoldsburg, Maasmechelen en Dilsen-Stokkem. Uit ieder gemeente werden een aantal goed gekozen sleutelfiguren uit de verschillende moslimgemeenschappen bevraagd. In dit onderzoek focussen we op het geefgedrag van de Turkse, Marokkaanse en de Ahmadiyya moslimgemeenschap, dat voornamelijk de Pakistaanse gemeenschap is. De bevraagde sleutelfiguren waren: bestuursleden en voorzitters van de Turkse , Marokkaanse moskeeën en de Ahmadiyya moslimgemeenschap, leden en voorzitters van verenigingen, een coördinator van een vrouwenvereniging van een moskee, vrijwilligers die actief zijn binnen eigen gemeente, integratieambtenaren en Islamleraren. Er werd ook naar het geefgedrag buiten de moslimgemeenschap gekeken. Via een verkennend gesprek met de voorzitter van het Limburgse Sikh gebedshuis, Sangat Sahib Gurdwara, in Sint-Truiden werd het geefgedrag van de Sikhs in Limburg in kaart gebracht. We stonden stil bij onderstaande aspecten van het geefgedrag: Een algemene schatting van het aandeel moslims die giften schenken; het verschil tussen de Turkse, Marokkaanse en Ahmadiyya moslimgemeenschap; de doorslaggevende factoren voor het kiezen om een gift te schenken i.p.v. zelf een dier te offeren; algemeen profiel van de schenker; de bestemming van de giften; praktische organisatie giften; belangrijke factoren voor de schenker bij het geven van een gift aan een goed doel; geefgedrag buiten het offerfeest;
steunen van Belgische ngo’s (niet-gouvernementele organisaties); en het geefgedrag van de Sikhs in Limburg.
Resultaten Uit de verschillende gesprekken met sleutelfiguren blijkt dat het geefgedrag verschilt tussen de moslimgemeenschappen. Schatting van het moslims die giften schenken Binnen de Turkse Moslimgemeenschap kiest meer dan de helft om een gift te schenken bij het offerfeest i.p.v. zelf een dier te offeren. De Marokkaanse Moslimgemeenschap hecht meer belang aan het zelf slachten van een schaap. Het geven van geld als alternatief komt bij deze laatstgenoemde zeer weinig voor. Dit gebeurt enkel als er geen andere optie is. Bij de Ahmadiyya gemeenschap in Hasselt schenkt ongeveer 80% niets, de reden hiervoor is omdat ze niet over de middelen beschikken, het is een relatief arme gemeenschap. Vorig jaar waren er drie gezinnen die een dier offerde en 2 à 3 gezinnen schonken geld. Verschil Turkse, Marokkaanse en Ahmadiyya moslimgemeenschap Het geefgedrag is sterk aanwezig binnen de Turkse Moslimgemeenschap, dit is altijd zo geweest. Het geven van giften wordt elk jaar populairder en meer aanvaard, vertelt een Integratieambtenaar. De Marokkaanse gemeenschap blijft meer belang hechten aan het slachten van een schaap. Verwacht wordt dat er in de toekomst meer en meer personen zullen overschakelen naar het geven van giften. Dit onder meer omwille van de verstrenging van de regelgeving rond de rituele slachting. Uit de verschillende gesprekken kan er worden geconcludeerd dat de verschillende cultuur en tradities een invloed uitoefenen op het geefgedrag van de Turkse en Marokkaanse Moslimgemeenschap. Een andere mogelijke verklaring waarom het geefgedrag binnen de Marokkaanse Moslimgemeenschap minder frequent voorkomt is het gebrek aan grote koepelorganisaties zoals Diyanet -volgens een sleutelfiguur. In vergelijking met de andere moslimgemeenschappen zien we dat de Ahmadiyya gemeenschap in Hasselt minder giften schenken. Mogelijke reden hiervoor is -volgens de voorzitter van de moskee van deze gemeenschap- dat het om een relatief arm gemeenschap gaat. De voorzitter van deze gemeenschap gaf aan dat de Ahmadiyya gemeenschap voornamelijk uit nieuwkomers bestaat die vooral tijdelijke jobs uitoefenen. Verder stelt hij dat er wordt niet zoveel belang gehecht aan het schenken van giften. Doorslaggevende factoren In de gesprekken met de sleutelfiguren, kwamen verschillende motieven naar voor die kunnen meespelen in de keuze van moslims voor giften in plaats van het offeren van een schaap: de regelgeving om ritueel een schaap te slachten wordt steeds strenger; de kostprijs om zelf een offer te slachten loopt steeds hoger op, wat giften aantrekkelijker maakt. Zo is het financieel voordeliger om een gift te sturen naar Afrika, zodat de moslims daar een offer kunnen doen; er zijn meer kleinere gezinnen en de meeste die in België wonen hebben het relatief goed en hebben het vlees niet nodig, ze doneren het geld liever aan armere mensen; 2
werkende mensen schenken liever een gift omdat het gemakkelijker i.p.v. een dier te offeren. Er is een gebrek aan tijd. Profiel schenker Sommige sleutelfiguren vertelden dat vooral de jongere moslims een gift doen, maar andere sleutelfiguren spraken dit dan weer tegen. Wel blijkt dat kiezen voor een gift zowel bij jongeren als ouderen gebeurt. Het is een divers publiek, zowel jong als oud schenkt. Toch lijkt het erop dat vooral de jongere moslims kiezen om een gift te geven. De oudere generatie kiest vaak voor beide opties, ze geven een gift én ze offeren een dier. Degene die werken en geen tijd hebben om een dier te slachten, verkiezen om geld te doneren. Alleenstaande personen en mensen die hier geen familie hebben, doen ook liever een gift. Bestemming giften Het geld gaat voornamelijk naar twee bestemmingen: familie (of arme mensen die in eigen dorp of stad in het moederland leven) en Islamitische organisaties, die geld inzamelen voor arme landen in de wereld. Dit geldt zowel binnen de Turkse als de Marokkaanse Moslimgemeenschap. Bij het schenken van geld komt de eigen familie op de eerste plaats. Als er geen arme mensen in de familie zijn dan wordt het geschonken aan arme mensen die in de dichte omgeving in het herkomstland wonen. Naast de giften aan de familie gebeuren er tijdens het offerfeest structurele inzamelingen voor goede doelen en projecten. Bijna iedere sleutelfiguur vertelde dat er grote inzamelingen georganiseerd worden voor verschillende projecten in Afrikaanse ontwikkelingslanden zoals Somalië, Ethiopië, Nigeria, etc.
“Afrika is de laatste jaren nogal in bij het kiezen voor een gift. Ook daar wordt er effectief een offer geslacht en krijgt de schenker een bericht terug dat zijn offer geslacht is. Meestal zijn er enkele mensen van Lommel bij die zelf naar Afrika reizen om offers te slachten en uit te delen,” vertelt de voorzitter van de Islamitische gemeenschap Selimiye in Lommel. De inzamelingen worden aangemoedigd vanuit de moskeeën. Hiernaast zijn er binnen de Turkse Moslimgemeenschap verschillende Islamitische bewegingen, maar de vier grote groepen zijn: Fethullah Gülen-beweging, Soefiverenigingen, Milli Görüs en Süleymancilar. Het is een gewoonte geworden om giften te geven, de mensen worden vaak goede doelen voorgesteld door hun moskeeën waar ze lid van zijn. De Milli Görus, Soefiverenigingen en Fethullah Gülen-beweging doen vooral grote inzamelingen. Hieronder volgt een overzicht van een aantal grote hulporganisaties. Voorzitters van Turkse moskeeën en verenigingen vertellen dat de Turkse koepelorganisatie Diyanet een belangrijke rol speelt bij grote inzamelingen voor ontwikkelingslanden. Diyanet is het Turkse "Presidium voor Godsdienstzaken, een organisatie die vanuit de Turkse staat georganiseerd wordt. De overgrote meerderheid van de Turkse Moslimgemeenschap doneert geld via Diyanet. Diyanet staat bekend voor hun goede organisatie en geniet van een groot vertrouwen. De schenker krijgt aan de hand van een attest de zekerheid dat het geld werkelijk opgestuurd wordt naar een ontwikkelingsland. De voorzitter van een Turkse moskee in Genk zegt: “Een mogelijke
reden waarom het geefgedrag binnen de Marokkaanse Moslimgemeenschap tijdens het offerfeest zwakker is, is omdat er binnen deze gemeenschap geen grote koepelorganisaties bestaan zoals Diyanet die deze mogelijkheid aanbieden.”
3
“Het geefgedrag is altijd aanwezig geweest maar de bestemming van de giften is met de tijd veranderd,” vertelde de coördinator van de Turkse vrouwenvereniging Ayasofya die ook lerares Islam is in de lagere school. Vroeger werd het geld alleen naar familie in het herkomstland gestuurd. Vandaag de dag wordt het geld naar arme landen in Afrika gestuurd waar moslims leven zoals Somalië, Ethiopië, Nigeria,etc. De verschillende sleutelfiguren vertelden dat het geld gebruikt wordt voor o.a. de bouw van waterputten in die gebieden. Ook voor andere gebieden zoals Pakistan en Palestina wordt er geld ingezameld. “In het verleden wist men ook niet dat er zoveel armoede in de wereld bestond,” zegt de coördinator van de vrouwenvereniging Aya Sofia. Ook gebieden waar natuurrampen gebeuren worden gesteund. Dankzij de actieve werking van verschillende Islamitische organisaties krijgen de schenkers beelden te zien van de aanwezige armoede in de wereld. Uit de bevraging zijn de volgende humanitaire hulporganisaties naar voren geschoven als bestemming voor de giften: Vuslat Het Turkse gemeenschapscentrum Vuslat is een educatieve, liefdadigheids- en sociale en culturele organisatie in Genk. De organisatie organiseert activiteiten om kinderen, jongeren en volwassenen persoonlijke, sociale en culturele competenties bij te brengen en de participatie aan de samenleving te stimuleren. Ze zetten eveneens liefdadigheidsprojecten op om behoeftigen te helpen. Vuslat helpt de behoeftigen via de organisatie van sociale verantwoordelijkheidsacties .
“Het doel hiervan is om met elke vorm van steun binnen onze mogelijkheden behoeftige mensen in binnen- en buitenland, zoals de armen, daklozen, alleenstaanden, zieken, wezen, en zij die getroffen zijn door natuurrampen, zoals aardbevingen, overstromingen, brand, enz. te helpen.”
Tijdens de periode van het offerfeest delen ze enveloppen uit waarin men een bepaald bedrag kan doneren voor het schenken van een schaap in een arm land. Deze dieren worden in die landen geslacht en het vlees wordt uitgedeeld aan de plaatselijke arme bevolking. Kimse Yokmu (Is er niemand?) Kimse Yokmu is een Turkse humanitaire hulporganisatie die ieder jaar een ontwikkelingsland kiest om geld voor in te zamelen. Het gaat meestal om landen waar er een natuurramp is gebeurd of waar er een grote nood is aan hulp. Bij het offerfeest zamelt de organisatie geld in voor arme mensen die zelf geen dier kunnen offeren. De organisatie voorziet zelf slachters die vanuit België vertrekken om in het arm land te slachten. Als bewijs zet de organisatie filmpjes van het project op de site.
4
Islamic Relief Islamic Relief is de eerste Europese humanitaire organisatie die geïnspireerd is door de Islamitische waarden. Deze internationale ngo is in 1984 opgericht in Birmingham waar de internationale zetel is gevestigd. Islamic Relief biedt iedereen hulp, ongeacht de politieke overtuiging, de etnische achtergrond, het ras of de religie. Moslimgemeenschappen van verschillende achtergronden richten zich tot deze organisatie. Elk jaar houdt Islamic Relief een Offerfeestactie. Dit biedt de gelegenheid aan moslims over de hele wereld om te doneren voor de aankoop en het rituele slachten van offerdieren. Het offervlees is uitgedeeld aan noodlijdenden in meer dan 24 landen. Kizilay Een andere bestemming waar de giften naartoe gaan is Kizlay oftewel de Turkse Rode Maan. De Turkse Rode Maan is een humanitaire hulporganisatie die vanuit de Turkse staat is georganiseerd. Ze bieden hulp aan mensen in nood. De Turkse Rode Maan werkt ook samen met het internationale comité van het Rode Kruis. Mehmetcik Vakfi Er wordt ook geld gegeven aan Mehmetcik Vakfi, dit is een hulporganisatie voor soldaten. Zij bieden sociale en economische hulp aan de families van overleden soldaten en soldaten met een blijvende handicap.Tijdens het offerfeest kunnen mensen geld storten waarmee de organisatie offers uitbrengt en het vlees verdeelt onder deze families. Daarnaast aanvaarden ze ook giften die gebruikt worden ten behoeve van deze gezinnen. Humanity First Binnen de Ahmadiyya gemeenschap wordt er geld geschonken aan de organisatie Humanity First. Deze organisatie verstrekt financiële steun aan moslims in Afrikaanse landen zoals Somalië, Kenia, etc. Humanity First is gevestigd in 33 landen en werkt aan ontwikkelingsprojecten en treedt actief op bij natuurrampen sinds 1995. Uit de verschillende gesprekken met sleutelfiguren kan er gezegd worden dat de inzameling van het geld gebeurt meestal via de grote organisaties zoals Diyanet, Islamic relief en Kimse Yokmu. Er zijn ook individuen die zelf beslissen waar ze hun gift naar toe willen sturen. Dit is dan vaak in hun eigen geboortedorp waarvan ze zeker weten dat het geld goed zal terechtkomen. Praktische organisatie giften Het geven van giften is goed georganiseerd binnen de Moslimgemeenschap. Vanuit de moskeeën worden goede doelen voorgesteld. Het is gemakkelijk geworden om geld te doneren aan een goed doel. Voorzitters van Turkse moskeeën, verenigingen en een integratieambtenaar vertellen dat voor het aanbreken van het offerfeest massaal reclame wordt gemaakt via posters in de moskeeën. De schenker kiest zelf aan welk project hij/zij wil schenken. In de moskee worden formulieren ter beschikking gesteld met het rekeningnummer om een bepaald bedrag over te schrijven. 5
Het geld dat in kader van het offerfeest geschonken wordt, is onderworpen aan een aantal voorwaarden. De schenker wil er zeker van zijn dat het geld gebruikt wordt om een dier te offeren in zijn naam. Als dit niet gebeurt is er geen sprake van een geldige offer. Verschillende sleutelfiguren binnen de Turkse moslimgemeenschap vertellen dat de organisaties Diyanet, Kizllay en Kimse Yokmu de schenker telefoneren bij het slachten van het offer. Elke schenker krijgt een attest als bewijs dat de schaap geslacht is en bij elke slachting van een dier worden de namen van de schenkers om beurt afgeroepen, dit wordt gefilmd en de schenker krijgt dit te zien. Een sleutelfiguur die veel vrijwilligerswerk doet in Beringen deelt mee dat er in de omgeving ook geld wordt ingezameld. Dit wordt aan een verantwoordelijke of vertrouwenspersoon binnen de gemeenschap gegeven. Meestal is dit iemand die actief is binnen de moskee. Deze persoon zorgt ervoor dat het geld goed aankomt en dat ermee geslacht wordt. Ook deze sleutelfiguur vertelt dat schenkers filmpjes te zien krijgen om aan te tonen dat het geld werkelijk gebruikt wordt om de arme mensen te helpen. Belangrijke factoren bij het kiezen van een goed doel
“Bij het kiezen van een goed doel wordt er gebaseerd op de Koran en de gewoontes van de Profeet, vrede zij met hem,.” zegt een lerares Islam die lesgeeft in een basisschool in Hasselt. Een van de ondervraagde die veel vrijwilligerswerk doet in Beringen en een goed zicht heeft op de Moslimgemeenschap binnen de gemeente vertelt dat de voorkeur wordt gegeven aan projecten die men kent, de schenker wil er zeker van zijn dat het geld werkelijk gebruikt wordt om een schaap te offeren. Het is belangrijk dat dit via een persoon gebeurt die men kent en men kan vertrouwen. Uit de andere gesprekken met de verschillende Moslimsleutelfiguren in Limburg kan dit bevestigd worden, de schenkers hebben een nood aan zekerheid. Een lid van een vrouwenvereniging in Meulenberg stelt: “de schenkers willen de nood
aan hulp zelf opmerken bijvoorbeeld aan de hand van beelden. Er wordt een voorkeur gegeven aan de personen of landen die dat het meest nodig hebben. De mensen moeten ervan overtuigd zijn dat er een werkelijke behoefte is. De schenkers, vooral de ouderen, vernemen deze nood liever via mensen die ze kennen en kunnen vertrouwen.” Geefgedrag buiten het offerfeest
“Ten tijde van het vastenmaand Ramadan is het geefgedrag evenzeer hoog,” aldus de Integratieambtenaar van Ham.
“De Moslims moeten normaal gezien altijd vrijgevig zijn,” vertelt een lerares Islam van Hasselt. “Uit ervaring kan er gezegd worden dat de mensen vrijgevig zijn tijdens de vastenmaand Ramadan. De mensen denken dan niet aan hun eigen maar ze denken ook eens aan hun medemens.” De mogelijkheden die het meest naar voren kwamen uit de gesprekken: Op regelmatige basis wordt er geld ingezameld voor moskeeën. Verschillende sleutelfiguren vertellen dat het een gewoonte is geworden om bijna iedere vrijdagsgebed geld in te zamelen voor de moskee; Bij natuurrampen in de wereld of voor bepaalde oorlogsgebieden gebeuren er structurele inzamelingen vanuit de gemeenschap bvb. Somalië, Ethiopië, Pakistan, Palestina. De voorzitter van een Turkse moskee in Genk vertelt hierbij 6
dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen moslim- of niet- moslimlanden. Het geld wordt via een van de hulporganisaties gestuurd. De Al Aqsa International Foundation en Islamic Relief zamelen geld in voor deze landen. De Al Aqsa International foundation is een liefdadigheidsinstelling die humanitaire projecten in de Palestijnse gebieden ondersteunt. Verder is er nog de Quds, dit is een organisatie vanuit Marokko om geld in te zamelen voor Palestina. Dit is vooral gericht naar de Marokkaanse gemeenschap. Verschillende sleutelfiguren bevestigen dat buiten de periodes van het offerfeest en de Ramadan er op regelmatige basis door de meeste moslimfamilies jaarlijks geld wordt gestuurd naar familie of behoeftige mensen in de herkomstland; De Integratieambtenaar van Ham vertelt dat universiteitsstudenten in Turkije ook vaak gesteund worden via donaties en giften uit België.” Er kan opgemerkt worden dat het geefgedrag binnen de Ahmadiyya moslimgemeenschap minder sterk is in vergelijking met de Turkse en Marokkaanse moslimgemeenschap. De voorzitter van de Ahmadiyya gemeenschap in Hasselt deelt mee dat - het offerfeest buiten beschouwing gelaten- er wel kleine aalmoezen van ongeveer 2€ worden gegeven. Dit geld gaat ofwel naar de lokale moskee voor aankoop van materiaal of het wordt geschonken aan de humanitaire hulporganisatie Humanity First. Buiten het offerfeest zijn er een aantal andere Islamitische verplichtingen omtrent het schenken van geld: Sadaqa is een liefdadigheid, dit kan materieel of immaterieel zijn. Een bestuurslid van een vereniging in Dilsen-Stokkem vertelt dat er in DilsenStokkem liefdadigheid geschonken wordt aan familie in de herkomstland of naar projecten. Hiernaast is er ook de Zakaat oftewel de armenbelasting. De Zakaat is een van de vijf zuilen van de Islam. De Zakaat bedraagt 2,5% van het vermogen. De vastenperiode wordt door de Moslims verbroken met de zakaat al-fitr, dit is een kleiner donatie dat gelijk is aan een iftarmaaltijd oftewel de avondmaaltijd bij het verbreken van de vasten. De Moslims die tijdens de Ramadan niet kunnen vasten en dit ook niet kunnen bijvasten (wegens ziekte of zwangerschap) dienen dagelijks een bepaald bedrag te schenken om de armen te voeden. Giften aan Belgische ngo’s Uit de verschillende gesprekken met de sleutelfiguren blijkt dat Belgische ngo’s in mindere mate gesteund worden. Er wordt voorrang gegeven aan ‘eigen’ projecten en goede doelen. Dit wil niet zeggen dat deze projecten volledig links worden gelaten. “Bij
grootschalige acties voor hulp aan internationale rampen zijn deze moslims even solidair met hun medemens als met deze in hun land van herkomst,” zegt de integratieambtenaar van de gemeente Ham. Verschillende sleutelfiguren geven aan dat deze soort inzamelingen meestal niet structureel vanuit de moskee georganiseerd wordt. Er wordt wel individueel geld gegeven bijvoorbeeld als deze aan de deur komen. Andere gesprekken met voorzitters spreken dit tegen. Sommige moskeeën steunen i.s.m. de gemeente Belgische ngo’s. De voorzitter van een Turkse moskee in Genk vertelt dat de Turkse moskee in Sledderlo vorig jaar i.s.m. de gemeente geld inzamelde voor de 11.11.11 campagne. Zo heeft ook de Marokkaanse moskee in Maasmechelen 7
i.s.m. de dienst Diversiteit meegedaan aan het project Kom op tegen kanker. De moskee heeft een plantenverkoop georganiseerd waarvan al de opbrengsten naar het project gingen. Een bestuurslid van de moskee in Dilsen-Stokkem stelt dat de moslimgemeenschap in Bilzen i.s.m. de lokale gemeentelijke diensten geld heeft geschonken aan de lokale bejaardentehuis. Tijdens het offerfeest werd er ook vlees geschonken. Dit was echter een eenmalige actie.
“Mensen helpen betekent mensen helpen ongeacht hun afkomst, etc.,” vertelt een leraar Islam van Hasselt. “De oudere generaties geven niet snel aan Belgische ngo’s omdat ze liever hun eigen families eerst helpen, maar de jongere generaties zullen dat wel doen.” De voorzitter van de Ahmadiyya moslimgemeenschap in Hasselt zegt dat ze vorig jaar i.s.m de stad Sint-Truiden hebben meegedaan aan een wandeltocht, alle opbrengsten hiervan gingen naar de 11.11.11 campagne. Giften buiten de moslimgemeenschap Er werd ook naar het geefgedrag buiten de moslimgemeenschap gekeken. Via een verkennend gesprek met de voorzitter van het gebedshuis, Sangat Sahib Gurdwara, in Sint-Truiden werd het geefgedrag van de Sikhs in Limburg in kaart gebracht. Er worden giften geschonken aan de 4 gurdwara’s (Sikh gebedshuizen). In België zijn er 4 gebedshuizen: de Gurdwara Sangat Sahib in Sint-Truiden, Gurdwara Guru Nanak Dev Ji in Vilvoorde, de Guru Ram Dass Sikh Study Cultural Centre in Borgloon en de Guru nanak Prakash in Luik. Er wordt ook geld gegeven aan de Sikh sportorganisatie (voetbal, cricket, kadabbi, gatka). De voorzitter deelt mee dat het geld voornamelijk naar eigen Belgische gebedshuizen gaat omdat de Sikh gemeenschap hier nog niet goed gevestigd zijn. Er wordt ook geld geschonken aan familie in het herkomstland. Er wordt weinig aan projecten/ goede doelen gegeven omdat de Sikh gemeenschap geen rijke gemeenschap is. Ze beheersen nog onvoldoende de Nederlandse taal, de gemeenschap bestaat immers uit veel nieuwkomers. Aan Belgische ngo’s wordt er in beperkte mate gegeven, dit heeft vooral te maken met het feit dat de Sikh gemeenschap in België nog niet goed gevestigd is waardoor er vooral geld wordt gegeven aan de eigen instellingen. Er zijn wel individuele, hoger opgeleide Sikhs die dit doen maar dit komt in mindere mate voor.
“In de toekomst verwachten we een verandering in het geefgedrag van de Sikh gemeenschap. Zodra de eigen instellingen in België beter gevestigd zijn en zodra ze beter Nederlands spreken, zal dit veranderen,” vertelt de voorzitter.
8
Conclusie Uit dit verkennend onderzoek naar het geefgedrag van de moslims tijdens het offerfeest besluiten we het volgende: Het geefgedrag tijdens het offerfeest verschilt per moslimgemeenschap. In dit onderzoek werd de Turkse, Marokkaanse en de Ahmadiyya Moslimgemeenschap bevraagd. Er kan gezegd worden dat het geefgedrag bij de Turkse Moslimgemeenschap sterker is dan bij de andere Moslimgemeenschappen. Een mogelijke verklaring hiervoor zijn de verschillende culturen en tradities. Binnen de Marokkaanse Moslimgemeenschap blijft het zelf offeren van een dier bij het offerfeest erg belangrijk. Een andere mogelijke verklaring waarom het geefgedrag binnen de Marokkaanse Moslimgemeenschap zwakker is, is wegens het gebrek aan grote koepelorganisaties zoals Diyanet. Binnen de Ahmadiyya gemeenschap in Hasselt wordt minder gekozen voor giften in vergelijking met de andere moslimgemeenschappen. Mogelijke reden hiervoor is dat het om een relatief arm gemeenschap gaat. De voorzitter van deze gemeenschap gaf aan dat de Ahmadiyya gemeenschap voornamelijk uit nieuwkomers bestaat die vooral tijdelijke jobs uitoefenen. Verder stelt hij dat er wordt niet zoveel belang gehecht aan het schenken van giften. Op basis van de verschillende gesprekken kan er vastgesteld worden dat er geen sprake is van een homogeen profiel van de schenker. Sommige sleutelfiguren vertelden dat vooral de jongere moslims een gift doen, maar andere sleutelfiguren spraken dit dan weer tegen. Wel blijkt dat kiezen voor een gift zowel bij jongeren als ouderen gebeurt. Het is een divers publiek, zowel jong als oud schenkt. Toch lijkt het erop dat vooral de jongere moslims kiezen om een gift te schenken. De oudere generatie kiest vaak voor beide opties, ze geven een gift én ze offeren een dier. Degene die werken en geen tijd hebben om een dier te slachten, verkiezen om geld te doneren. Alleenstaande personen en mensen die hier geen familie hebben, doen ook liever een gift. Verwacht wordt dat er in de toekomst meer en meer personen zullen overschakelen naar het geven van giften. Dit onder meer omwille van de verstrenging van de regelgeving rond de rituele slachting. Buiten het offerfeest is het geefgedrag evenzeer hoor. Er zijn een aantal andere Islamitische verplichtingen omtrent het schenken van geld zoals o.a. de sadaqa (liefdadigheid) en de zakaat (armenbelasting). De Moslims die tijdens de Ramadan niet kunnen vasten en dit ook niet kunnen bijvasten (wegens ziekte of zwangerschap) dienen dagelijks een bepaald bedrag te schenken om de armen te voeden. Uit de verschillende gesprekken met de sleutelfiguren blijkt dat Belgische ngo’s in mindere mate gesteund worden. Er wordt voorrang gegeven aan ‘eigen’ projecten en goede doelen. Dit wil niet zeggen dat deze projecten volledig links worden gelaten. Verschillende sleutelfiguren geven aan dat deze soort inzamelingen meestal niet structureel vanuit de moskee georganiseerd wordt. Er wordt wel individueel geld gegeven bijvoorbeeld als deze aan de deur komen.
9
