Ontwikkelingskansen voor ieder kind!
Kiki en de bosdieren
Kiki en de bosdieren
voor ouders
Kansen in kinderen
Voorwoord Deze maand duiken we in de wereld van de bosdieren. Welke dieren leven in het bos en hoe zien ze eruit? In het thema Kiki en de bosdieren maken de kinderen kennis met de verschillende dieren en hun kenmerken, en ook met de mooie natuur waarin de bosdieren leven. De herfst is hét seizoen om met kinderen eropuit te trekken naar het bos. Daar spelen we op in. En natuurlijk komen de kinderen niet met lege handen terug van de boswandeling. De verzamelde natuurschatten krijgen een plekje op de thematafel die deze maand een echte ‘groeitafel’ is. Wat overblijft kunnen we goed gebruiken voor de kijkdoos met bosmaterialen die de kinderen gaan maken. Kinderen mogen de doos bekijken in een donkere ruimte, met een zaklamp. Zo leren de wat oudere kinderen het verschil tussen kijken in het licht en kijken in het donker, net als de bosuil. Binnen is er ook veel te beleven in de herfst, in de opvang en thuis. Wat dacht u van voorlezen tijdens een herfstige middag? Het is niet toevallig dat bijna alle prentenboeken voor peuters over dieren gaan. Kinderen vinden het leuk, het prikkelt hun fantasie en hun zintuigen. Belevenissen vandieren zijn voor hen herkenbaar omdat de dieren in veel prentenboeken zich als mensen gedragen. Ook daar spelen we op in met het thema Kiki en de bosdieren. Kinderen mogen in de huid van dieren kruipen via interactief voorlezen.
aan bod. Meedoen met de oudere kinderen vinden ze prachtig en ook kijken naar de oudere kinderen levert veel vermaak op, in de vorm van ‘levende en leerzame televisie’. Kinderboekenauteurs gebruiken vaak een dier met menseneigenschappen als hoofdpersoon om op een indirecte manier in te spelen op ‘de binnenwereld’ van kinderen. Kinderen identificeren zich met de hoofdpersoon zonder dat het onderwerp voor hen te dichtbij komt. Zo speelt het boek ‘Mama kwijt’ van Chris Haughton in op een bekende kinderemotie. Het gaat over een uiltje dat uit het nest valt, zijn moeder kwijtraakt en hulp krijgt van een eekhoorn. Dit boek is een van de titels die we adviseren bij dit thema. Er valt weer veel te leren en te ontdekken, en toch gaat het thema ook deze maand vooral overplezier voor kinderen. Blije kinderen die plezier hebben in wat ze doen, leren beter. We laten ze heerlijk spelen, voelen en zich inleven in de wereld van de bosdieren. Ze mogen bouwen als ijverige bevers, noten verzamelen als eekhoorns en in het zand graven als echte mollen! Heeft u thuis nog lege schoenendozen en wc-rollen? Wij kunnen ze goed gebruiken. Ook is het verstandig om een setje ‘zand- en modderkleren’ mee te geven voor motorisch en sensorisch spel met bosmaterialen. Veel plezier met dit nieuwe thema! Met vriendelijke groet en een dikke berenknuffel, Kiki
De liefde van baby’s en dreumesen voor sensorisch spel en voor verstopspelletjes komt volop NB. Waar we in dit programma spreken over ‘hij’ of ‘zijn’, kan ook ‘zij’ of ‘haar’ worden gelezen. Waar we in dit programma spreken over ouder(s), kan ook verzorger(s) worden gelezen.
2
Kiki en de bosdieren Kansen in kinderen
Woordenlijst en woordkaarten Woorden die bij het thema Kiki en de bosdieren centraal staan:
0 tot 2,5 jaar
2,5 tot 4 jaar
Extra woorden
de haas
de haas
de snuit
de muis
de muis
de regen
de mol
de mol
de herfst
de vos
de vos
de wind
de wolf
de wolf
het holletje
de egel
de egel
tekenen
de bever
rollen
de eekhoorn
kruipen
het hert
zoeken
de uil
de beer
de boom
het konijn
het bos Woordkaarten in de bijlage:
Kansen in kinderen
de haas
Kansen in kinderen
de egel Kiki en de bosdieren
Kansen in kinderen
Kansen in kinderen
het bos 3
Liedjes en versje die passen bij het thema Liedje: Eekhoorn, eekhoorn Eekhoorn, eekhoorn met je lange staartje, eekhoorn, eekhoorn vlieg maar met een vaartje, tikke takke tonen, roetsj …… in de bomen.
Opzegversje: Oogjes open oogjes dicht Oogjes open oogjes dicht (handen voor de ogen) nu is het donker en nu is het licht. (handen weer weg)
Liedje: Onder de grond Onder de grond onder de grond daar woont een mol met zijn jasje van bont. Graaft hij een gang tien meter lang zand op zijn neusje en zand op zijn wang. Molletje kan bijna niet zien is dat niet gevaarlijk misschien ? Molletje, straks stoot je je kop! Au! Zet dan toch voortaan je brilletje op.
4
Kiki en de bosdieren Kansen in kinderen
Hoe kunt u thuis aansluiten bij het thema? Ga samen met de kinderen wandelen in het bos en maak er een uitstapje van. Benoem tijdens de boswandeling alles wat jullie zien. Is uw kind geïnteresseerd, probeer dan de tijd te nemen om even te blijven staan, zodat uw kind goed kan kijken. Wat voor ons zo normaal is en soms niet eens meer opvalt, kan voor uw kind een geweldige ontdekking zijn. De vele bomen, de bladeren en takken, eikels, kastanjes, paddenstoelen en natuurlijk alle dieren die er leven.
Boeken die passen bij het thema: ͳͳ ‘Dierenboek’ van Dick Bruna ͳͳ ‘In het rond Roodkapje 3d’, auteur onbekend ͳͳ ‘Kleine Muis ontdekt de wereld’ van Gillian Lobel en Daniël Howard ͳͳ ‘Ik hou van mijn mama’ van David Bedford ͳͳ ‘Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft’ van Werner Holswartz en Wolf Erlbruch ͳͳ ‘Mama kwijt’ van Chris Haughton
In de bibliotheek zijn veel boeken over bosdieren te vinden. Door boeken te kiezen die passen bij het thema Kiki en de bosdieren zal uw kind woorden op diverse manieren aangereikt krijgen. Zo leert uw kind nog makkelijker nieuwe woorden.
Kiki en de bosdieren Kansen in kinderen
5
Activiteit voor thuis, molletje in het zand Doel De kinderen worden gestimuleerd in hun creatieve ontwikkeling. We maken samen een molletje in het zand, leuk! Voorbereiding Het is het handigst om deze activiteit uit te voeren aan een grote tafel waar de kinderen veel ruimte hebben. Bedek de tafel met een groot knutselkleed. Zo kan uw kind lekker aan de slag gaan. Kern Nodig: ͳͳ lege papieren beker ͳͳ bruine verf ͳͳ zand ͳͳ sjabloon van de mol om in elkaar te zetten ͳͳ roloogjes (verkrijgbaar bij HEMA) Kinderen van 0 tot 2,5 jaar Voor de jongste kinderen is deze activiteit ook leuk. Verven is een heerlijk werkje voor hen. De papieren beker mag worden geverfd met bruine verf. In plaats van kwasten kunt u de kinderen ook laten verven met de vingers. Breng het handje richting de verf. Laat het kind met de vingertoppen de verf voelen en ontdekken. U zult merken dat als het kind daar eenmaal aan gewend raakt, hij misschien wel met het hele vuistje wilt gaan verven. Laat dit vooral gebeuren. Kinderen zijn gek op voelen en ook op proeven, dus let er wel goed op dat het kind de verf niet in de mond steekt. Als de beker droog is kan het bekertje worden gevuld met zand. De kinderen kunnen goed helpen met het zand in de beker te scheppen. Hier kan straks het molletje in gaan wonen. Tel samen het aantal handjes zand die in de beker passen. Daarna kan het molletje erin. De oudere
6
kinderen kunnen het molletje zelf in elkaar zetten en daarna in het zand steken. De sjabloon van de mol vindt u onderaan de activiteit. Deze kunt u uitprinten of overtrekken op gekleurd papier. Kinderen van 2,5 tot 4 jaar Leg alle materialen op tafel. Het kind mag zijn eigen mol knutselen. Als eerste wordt het bekertje geverfd met een bruine (grond)kleur. Het bekertje kan drogen terwijl de kinderen de mol gaan maken. Hieronder vindt u een getekend voorbeeld. Laat uw kind de mol zelf mooi kleuren met stift/krijt of verf, en daarna zelf het bekertje vullen met zand. Hier kan de mol in gaan wonen. Als dit klaar is kunnen de oudere kinderen de mol zelf uitknippen en in elkaar zetten. Afsluiting Samen hebben jullie de mooiste mol gemaakt. Als de mol een mooie plek in huis krijgt lokt dat vast spontane gesprekjes uit op onverwachte momenten, daarmee sluit u thuis aan op het thema in de opvang. Hoe leuk is het om dan ook thuis het liedje van de mol te zingen of een spelletje te doen waarbij de kinderen het verschil tussen licht en donker ervaren. Het opzegversje is daarvoor een mooie manier.
Kiki en de bosdieren Kansen in kinderen
Sjabloon: Molletje
Kiki en de bosdieren Kansen in kinderen
7
Maandonderwerp, drie waarneemposities Wanneer je in een situatie terecht komt waarin de communicatie niet zo makkelijk verloopt, kun je gebruik maken van de verschillende waarneemposities. Het geeft je meer inzicht, informatie en perspectief. Ik gebruik deze aanpak regelmatig tijdens trainingen en meetings met collega’s. Het is een aanpak die je makkelijk voor jezelf kunt toepassen. Ik leg de aanpak uit met het voorbeeld van Laura uit dit hoofdstuk dat ik tijdens de training KIKI Kansen in kinderen vaak gebruik. Tijdens een trainingsdag bij een middelgroot kinderdagverblijf legde de leidinggevende mij deze situatie voor. Pedagogisch medewerker Laura is geïrriteerd omdat de moeder van Tim 20 minuten te laat komt, zonder te bellen dat ze later komt. Laura staat te popelen om te gaan sporten, ze heeft haar sportkleding meegenomen naar het kinderdagverblijf om geen tijd te verliezen en op tijd te kunnen zijn. Laura reageert beledigd en geïrriteerd als moeder arriveert. Ik besprak op de trainingsdag de situatie van Laura met de collega’s. Zij konden zich gemakkelijk verplaatsen in de situatie van Laura omdat ze dit soort situaties ook wel eens meemaken. Ik heb 3 kranten op grond gelegd en ze genummerd met positie 1 ,2 en 3. Ik liet Laura plaatsnemen op positie 1 (Laura) en vroeg haar hoe ze zich voelde op dat moment. Het was voor Laura makkelijk om zich in zichzelf te verplaatsen en ze kon duidelijk vertellen wat ze ervan vond, met haar emoties erbij. Vervolgens vroeg ik haar naar positie 2 (moeder van Tim) te stappen. Ik vertelde haar dat ze nu op de plek van de ouder stond die te laat kwam. Ik vertelde haar ook dat zij eigenlijk om 6 uur weg wilde van haar werk, werd opgehouden door haar leidinggevende die echt iets belangrijks
8
moest bespreken en vervolgens vast kwam te zitten in de file. Tot overmaat van ramp was haar mobiele telefoon ook nog eens leeg en kon ze niemand bellen dat ze was vertraagd. Ze vond het allemaal heel vervelend en in de auto maakt ze zich druk om haar kind en de leidster in het kinderdagverblijf. Ook had ze zorg over haar oudste dochter thuis bij oma en over haar vriendin waarmee ze om 19.00 uur zou gaan sporten en die ze nu ook niet kon afbellen… Oh, wat voelde ze zich vervelend en schuldig. Toen ze uiteindelijk ruim een kwartier te laat arriveerde bij het kinderdagverblijf rende ze naar de deur. Haar kind was al zowat buiten gezet met jas aan, alle lichten waren al uit in het kinderdagverblijf. De leidster stapte meteen naar buiten en liet haar ook nog weten dat ze er niet blij mee was, ze miste nu de bus en kwam te laat bij haar afspraak. Dat allemaal omdat zij zo laat haar kind kwam ophalen. Laura kon zich op dat moment ook erg goed inleven op positie 2, in de rol van ouder. Ik zag Laura nadenken over de situatie. Vervolgens vroeg ik Laura om te stappen naar positie 3 (observator met een helikopterblik). Ik stelde haar een vraag: “stel dat je nu vanuit een helikopter kijkt naar positie 1 en positie 2, wat zou je advies zijn, wat zou helpend zijn en wat zou je vanaf positie 3 ervaren?” Ik zag Laura nadenken en ik gaf haar hiervoor een compliment. Kort daarna vroeg ik Laura weer op positie 1 te gaan staan en te vertellen hoe ze in vervolg zou reageren. Daarna praatten we met de collega’s na over deze ervaring waarbij iedereen op alle drie po-
Kiki en de bosdieren Kansen in kinderen
sities heeft gestaan. Je kunt je voorstellen dat ze veel nieuwe inzichten hebben gekregen. Zelf maak ik vaak gebruik van deze posities. In het begin door echt vellen papier op de grond te leggen. Nu kan ik de stappen ook in mijn hoofd maken. Ik doe dat vaak voordat ik ergens op reageer. Een week na de training evalueerde ik de training telefonisch met de leidinggevende. Ze vertelde dat Laura op eigen initiatief de moeder excuses had gemaakt voor haar niet zo vriendelijke gedrag. Moeder toonde begrip voor de irritatie van Laura en beloofde voortaan echt moeite te doen om op tijd te komen en anders in ieder geval te bellen.
Mijn advies: kom je in een nog niet zo makkelijke situatie terecht of een conflict rond communicatie, leg dan 3 vellen papier op de grond en bekijk de situatie vanuit de 3 verschillende posities. Het kan erg verhelderend zijn! Bron: Boek KIKI, Ontwikkelingskansen voor elk kind! Vanaf heden verkrijgbaar via de website www.kanseninkinderen.nl
3 Meta positie
1
2
Zelf
Ander
Kiki en de bosdieren Kansen in kinderen
9
Kiki en de bosdieren
Kiki en de bosdieren In het thema Kiki en de bosdieren maken de kinderen kennis met verschillende dieren en hun kenmerken, en ook met de mooie natuur waarin de bosdieren leven. Dit is hét seizoen om met kinderen eropuit te trekken naar het bos. Daar spelen we op in in dit thema.
Copyright © 2014, Kiki-s, Bunschoten-Spakenburg
Kansen in kinderen
Kiki Training en Coaching
T: 033 - 711 06 95
Hoekstraat 21
E:
[email protected]
3751 AL Spakenburg
www.kiki-s.nl
Volg ons op Twitter: @vvekiki FaceBook: gastouderprogramma Kiki
