Nieuwsbrief december IVN Meerssen

Nieuwsbrief december 2012

IVN Meerssen

IVN Meerssen Vereniging voor natuur- en milieueducatie Secretariaat: Korte Raarberg 35 6231 KP Meerssen Tel: 043-3644111 Email: [email protected] Web-site: www.meerssen.ivn-limburg.nl RABO-bankrek: 13.26.84.055 t.n.v. IVN Meerssen, Veeweg 20, 6231 RW Meerssen Het Bestuur: Voorzitter: Gerard Willems [email protected] Secretaris: Jeanny Bronckers [email protected] Penningmeester: Jack Savelberg [email protected] Ledenadministratie: Fiel V.d.Bergh [email protected] Bestuursleden: Jo Heijnens, Paul Abels, Riet Hautvast en Yvonne Brounts Coördinatoren van de Werkgroepen: Jeanne Lam tel: 043-3649012 Jeugdgroep Willy Savelberg tel: 043-3644955 Landschapsonderhoud Jo Heijnens tel: 043-3645263 Wandelingen/ Excursies Yvonne Brounts tel: 043-3642798 Plantenwerkgroep Paul Abels tel: 043-3650610 Paddenwerkgroep en Publiciteit Gerard Willems tel: 043-3649629 Contactpersoon voor gemeente Fiel V.d. Bergh tel: 043-3644271 Ledenadministratie Soorten lidmaatschap in 2012: Jeugdlid A-lid = lid van afd. Meerssen B-lid = A plus De Natuurgids C-lid = B plus Landelijk lid D-lid = A plus Landelijk lid Huisgenootlid

€ € € € € €

5,-14,-28,50 32,50 18,-5,--

De Nieuwsbrief: Verschijnt 4 x per jaar, in het begin van de maanden: maart, juni, september en december. Kopij voor de volgende nieuwsbrief dient uiterlijk 9 februari 2013 te zijn ingeleverd bij: Redactie: Jeanny Bronckers [email protected] Lay-out: Paul Abels [email protected]

Inhoud 1 2 3 4 6 7 8 10 13 14 15 16 17 18 21 23 25 32 35 36

Voorbereiding Kerstviering Willy Savelberg Bestuursfuncties en Contributiebetaling Het bestuur Programma Kerstviering Willy Savelberg en Jeanny Bronckers Nieuw logo, nieuwe naam Els Derks-van der Wiel Nieuwe website Jeanny Bronckers De sterren lachen je toe Els Derks-van der Wiel Meerssen had de primeur / Sterwandeling Hans Hermans De IVN Zomerweek 2012 in Mechelen Paul Notten Nieuwe Natuurgidsencursus Jeanny Bronckers Lezing en excursie archeologische opgravingen door Dominicanen, Rijckholt Jean Pierre de Warrimont Reünie Meerdaagse 2012 en Meerdaagse 2013 Gerard Willems SamSam Els Derks-van der Wiel Lief en Leed in de dierenwereld Hub Snellings Activiteitenprogramma Paul Abels/Jeanny Bronckers Treurnis bij een treurwilg Paul Notten Lief en Leed in de dierenwereld Hub Snellings Verslag Meerdaagse 2012 wandelingen Léon en Bernadette Willems Verslag Meerdaasge 2012 excursies Gerard Willems Kerstwens Het bestuur Sponsoren

Hulp voorbereiding Kerstviering 2012 Op vrijdag 14 december 2012 wordt de IVN-Kerstavond georganiseerd in het gemeenschapshuis De Stip. Zie voor het gehele programma op pagina: 3. Om een en ander in gereedheid te brengen en het maken van groenversiering en/of kerststukjes kunnen we hulp van leden goed gebruiken. Wie een paar uurtjes de tijd heeft is van harte welkom op vrijdag 14 december a.s. vanaf 10.00 uur in het gemeenschapshuis De Stip in Meerssen Alvast bedankt voor de hulp. Denk aan aanmelden voor het bijwonen van de Kerstviering! Willy Savelberg

1

Bestuursfuncties Het bestuur van IVN Meerssen is op zoek naar kandidaten ter uitbreiding van het aantal bestuursleden. Aanvulling en/of vernieuwing van het bestuur blijft belangrijk om de continuïteit van de bestuurswerkzaamheden op peil te houden. Conform onze statuten moeten bestuursleden gekozen worden door de ledenvergadering, eerst volgende in maart 2013. Wanneer u denkt ons behulpzaam te kunnen zijn, kunt u zich melden bij de voorzitter, Gerard Willems, tel: 043-3649629 of mail: [email protected] Het bestuur vergadert in principe op de eerste maandag(avond) van de maand. Het bestuur

Contributiebetaling en Internetbankieren Voor de betaling van de contributie 2013 ontvangt u begin januari 2013 het acceptgiro-formulier. De contributie is voor alle lidmaatschapsoorten gelijk aan 2012. Wij verzoeken u de contributie zo snel mogelijk na 1 januari te betalen. Daarvoor kunt u gebruik maken van de acceptgiro. Echter steeds meer IVN-leden betalen contributies en andere financiële zaken via internetbankieren. Ook voor onze vereniging is dit een prettige en goedkope manier van financieel zaken afhandelen en registreren. IVN Meerssen maakt alleen nog gebruik van de Rabobank. De ING-rekening is reeds met ingang van 1 januari 2012 opgeheven en kan dus niet meer worden gebruikt. Betalingen van en aan IVN Meerssen worden uitsluitend nog gedaan via de

RABO-bank rekeningnummer: 13.26.84.055 t.n.v. IVN Meerssen, Veeweg 20 6231 RW Meerssen Het bestuur

2

Programma IVN Kerstviering

Vrijdag 14 december 2012 in gemeenschapshuis De Stip in Meerssen

Inloop voor de kerstavond vanaf 19.00 uur; de zaal is open vanaf 19.30 uur.

 19.50 uur De kerstviering gaat van start met het openingswoord van de voorzitter, Gerard Willems

 20.00 uur Eerste deel van het Kerstconcert, uitgevoerd door: het zangkoor “Zingend door het Leven” uit Eys en het Mandoline orkest “Soriénto” uit Simpelveld o.l.v. dhr. Hans Scheijen en dhr. Roman Kreicek

 20.30 uur Pauze met gratis koffie en kerstgebak  21.15 uur Tweede deel Kerstconcert  21.45 uur Korte pauze voor een drankje  22.00 uur Trekking van de Kersttombola  22.15 uur Na het afsluiten van de avond door de voorzitter is er nog tijd voor napraten en een gezellig samenzijn. De entree van deze avond bedraagt € 5,-- p.p. inclusief 1 consumptie. De koffie/thee met wat lekkers in de pauze is gratis. Loten voor de Kersttombola kosten zoals gebruikelijk € 1,-- per stuk. De prijzen van de tombola zijn allemaal geschonken door leden van de vereniging, waarvoor hartelijk dank. Alle leden worden uitgenodigd deze mooie kerstavond mee te vieren. Wel tijdig aanmelden bij Willy Savelberg tel: 043-3644955 of via mail: [email protected] vóór 10 december 2012. Willy Savelberg en Jeanny Bronckers

3

Nieuw logo, nieuwe naam

Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid

U hebt het vast al gemerkt: IVN heeft een nieuw logo. Hierboven kunt u het zien, maar IVN hanteert nu ook een nieuwe naam. IVN is in 1960 voortgekomen uit de Bond van Natuurbeschermingswachten. De letters IVN stonden van oorsprong voor Instituut voor Natuurbeschermingseducatie. De letters IVN werden gehandhaafd maar de naam veranderde in 1991 in: IVN Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie. In 2012 is overgestapt op het bovenstaande: IVN, Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid. Het woord Instituut is weer terug, natuureducatie is gebleven maar nieuw is duurzaamheid. Op de Floriade die in Venlo gehouden werd draaide alles rond de thema’s Duurzaamheid en Cradle to Cradle. Ook IVN was vertegenwoordigd op deze Wereld tuinbouwtentoonstelling Het is dan ook geen wonder dat IVN tijdens die Floriade het nieuwe logo heeft gepresenteerd. Milieu is een onderdeel van duurzaamheid, maar duurzaamheid is breder. Duurzaamheid wordt vandaag de dag veel en vaak gebruikt. Terecht en onterecht. Maar wat is duurzaamheid nu precies? Duurzaamheid is een breed begrip. Het gaat over de invloed van ons handelen (van onze productie en consumptie) in onze omgeving (hier) op dit moment (nu), maar ook over de invloed van ons handelen elders (buiten onze omgeving en elders op de wereld) en later (komende generaties). Wij zijn verantwoordelijk voor de gevolgen van ons handelen, hier en nu, elders en later. Landelijk en plaatselijk werkt IVN aan een duurzame samenleving. Ons idee is dat betrokkenheid bij de natuur, duurzaam handelen stimuleert. Daarom laten wij jong en oud de natuur dichtbij beleven. We verbinden hen met groene initiatieven rond natuur en maatschappelijke thema’s zoals voeding, gezondheid en energie. Dit doen we met zo'n twintigduizend betrokken leden en een enorm netwerk van groene professionals. Dat maakt IVN een unieke partner in duurzaamheid en verantwoord ondernemen. IVN is een landelijke organisatie die mensen lokaal bij natuur betrekt. Op scholen, in Nationale Parken en in hun eigen buurt. Binnen de 170 lokale afdelingen van IVN zijn zo'n twintigduizend ervaren vrijwilligers actief. Jaarlijks organiseren zij met veel passie talloze excursies, cursussen, wandelingen, tentoonstellingen en opleidingen. Door deze laagdrempelige

4

en educatieve activiteiten maakt een groot aantal mensen kennis met de natuur. De beroepskrachten van IVN ondersteunen de vrijwilligers bij hun activiteiten, en initiëren landelijke en regionale campagnes zoals Scholen voor Duurzaamheid, Scharrelkids en Groen Dichterbij. Zo'n 130 professionals werken vanuit de provinciale vestigingen en een landelijk kantoor in Amsterdam. Laten we nog even terug komen op het begrip duurzaamheid. Alle producten die wij als consumenten kopen, die wij gebruiken, vinden hun oorsprong in de natuur. Wij betalen geld voor een product maar bij elk product kunnen we een onzichtbare rugzak denken waarin alle natuur zit die nodig is geweest om dat product te produceren. Deze rugzak kunnen we ecologische rugzak noemen. Een voorbeeld: een blikje frisdrank of bier is gemaakt uit ijzererts en aluminium. Het weegt bijna niets maar heeft een ecologische rugzak van 1,2 kg. Een drinkblikje gemaakt van alleen aluminium heeft zelfs een ecologische rugzak van 2,4 kg. Om 1 t-shirt te maken is 2.700 liter water nodig. Voor een auto is 150.000-400.000 liter water nodig, 15.500 liter water voor een kilo rundvlees, 5.000 liter water voor een kilo kaas, 2.400 liter water voor een broodje hamburger, 1.500 liter water voor een kilo suiker, 860 liter water voor een kilo bananen en 140 liter water voor een kop koffie. En dan gaat het alleen nog maar over water. Duurzaamheid is het toverwoord om onze aarde te behouden. Hoe kunnen wij daaraan een bijdrage leveren? Ga eens vaker fietsen of reis met openbaar vervoer, zet de verwarming wat lager, sluit de overgordijnen. Was met een volle wasmachine. Koop ook eens tweedehands. Let op logo’s: Fairtrade, EKO, FSC-hout, Max Havelaar. Kies fruit en groenten van het seizoen; uit eigen omgeving en niet uit verre landen. Als IVN kunnen we het goede voorbeeld geven en de boodschap voor duurzaamheid uitdragen. Doet u mee? Els Derks-van der Wiel

Onze Nieuwsbrief wordt op papier voorzien van het FSC-keurmerk gedrukt.

5

Nieuwe website voor IVN Nieuw logo, nieuwe naam en ook een nieuwe IVN website.

De website via het IVN District, waarvan wij tot nu toe gebruik maakten, komt te vervallen. Hiervoor in de plaats gekomen is een website van het IVN landelijk, die door de afdelingen zelf kan worden ingevuld. Paul Abels gaat voor onze afdeling deze website beheren en heeft al heel wat werk verzet om deze site te vullen en te activeren. Het resultaat mag er zijn. Oordeel zelf en ga eens surfen op de nieuwe website van IVN Meerssen:

www. ivn.nl/afdeling/meerssen. Organisatie, activiteiten, nieuws van werkgroepen etc., alles is opgenomen en wordt uitgebreid in beeld gebracht met foto’s. Ook de Nieuwsbrief met foto’s in kleur is te zien op de website. Nieuw logo, nieuwe naam, nieuwe uitstraling, dat gaat zeker ook gelden voor onze Nieuwsbrief, die in 2013 in een nieuw jasje wordt gestoken. Jeanny Bronckers

6

In de duisternis lachen de sterren je toe! Onder bovenstaande titel hebben we in de gemeente Meerssen op zaterdag 27 oktober 2012 voor de achtste keer meegedaan aan de “Nacht van de Nacht”. We, dat zijn: IVN-Meerssen, IVNUlestraten en Milieudefensie Meerssen. De weer- en sterrenkundevereniging Galileo heeft eerst 30 minuten een presentatie gegeven binnen in het Museum aan de Markt in Meerssen. Daarna zijn we gaan wandelen met in totaal 35 personen waaronder 11 kinderen. Onderweg hebben we de straatverlichting en tuinverlichting besproken en genoten van de duisternis! Een permanente lamp buiten aanlaten ’s nachts is minder goed om inbrekers te weren dan een lamp die aanspringt bij beweging. Bovendien is het armatuur van de straatverlichting belangrijk. Jammer en onnodig als een gedeelte van de lichtstraal naar boven schijnt. Halverwege de tocht hadden de leden van Galileo telescopen opgesteld: de maan was goed te zien en ook diverse sterren, sterrenbeelden en planeten. Iedereen genoot! Toen we onze wandeling vervolgden was er nog een verrassende ontmoeting met een echt nacht-spook. Bij uitspanning de Nachtegaal kon de groep kennis maken met de groene LEDverlichting. Zeer energiezuinig en een geconcentreerde lichtbundel naar beneden. De groene kleur is nauwelijks waarneembaar voor nachtdieren en dus heel vriendelijk om in het buitengebied toe te passen.

7

De gemeente Meerssen had die avond de verlichting van het bestuurscentrum, de bibliotheek en van de basiliek uitgelaten. Volgend jaar gaan we weer meedoen, waarschijnlijk vanuit de kern Bunde. U hoort er van. En als u opmerkingen hebt over straatverlichting of anderszins dan kunt u dat melden bij: Els Derks-Van der Wiel, [email protected] Tel: 043 3643740

Meerssen had de primeur Met het goed georganiseerde en prachtige jubileumjaar van de afdeling Meerssen nog in gedachte, zaten wij op zondag 2 september 2012 aan één tafel met de afd. Vaals van het IVN die op 19 januari 1963 opgericht werd en toen IVN ‘De Natuurvrienden’ Vijlen heette. Korte tijd later werd de afdeling ‘Vijlen-Vaals’ genoemd en die naam is nog steeds gebruikelijk. Vijlen werd niet meteen na Meerssen opgericht, maar vier jaar later. Er zijn momenteel zes afdelingen in Limburg die GOUD voor GROEN ontvangen hebben en die met andere woorden 50 jaar bestaan. Na de oprichting van de afdeling Meerssen in 1959, volgden een jaar later de afdelingen Heerlen en Voerendaal. In 1961 volgden de afdelingen Brunssum en Wylré en als zesde afdeling van het district Limburg, werd op 19 januari 1963 de afdeling Vijlen opgericht. Sterwandeling naar het drielandenpunt Het Drielandenpunt is klaarblijkelijk een geliefd plekje om sterwandelingen te organiseren en was al vaker het middelpunt. Bij het 20 jarig bestaan van de afdeling Vijlen-Vaals in 1983, werd hier de eerste sterwandeling, samen met de Eifelverein Aken, georganiseerd. Bij het 30 jarig bestaan werd

8

er zelfs een wimpeltje voor de deelnemende verenigingen en een button voor de deelnemers uitgereikt. Ook de afd. Meerssen heeft een aantal keren e die sterwandelingen bezocht. De 13 sterwandeling, in 1995, was helaas de laatste. Het 50 jarig bestaan van de afdeling Vijlen-Vaals was voldoende reden om een Sterwandeling naar het Drielandenpunt te houden. Op zondag 2 september 2012 waren er diverse vertrekpunten, waar de zeven deelnemende afdelingen van start gingen. De afdeling Meerssen o.l.v. natuurgids Jo Heijnens startte voor een 12 km lange tocht bij Lodge 7 in het Holsetterbos en andere afdelingen hadden, zoals bij een sterwandeling gebruikelijk, andere vertrekplaatsen uitgezocht. Aangekomen op het Belgisch gedeelte van het Drielandenpunt, lieten de deelnemers zich graag met vlaai en Chatte noire (koffie) verwennen. Aan de gezichten van de Maaslandse deelnemers was te zien, dat de Völser Moonkaat (Vaalser tongval) er minder goed inging dan vlaai en koffie… Alleen Riet had er geen moeite mee, geen wonder, haar moeder was een echt Völser Vruisje (Vaalser vrouwtje). De burgemeester van Vaals had een andere handicap; hij mocht zijn Vaalser ambtsketen in België niet dragen… Ook goud voor De Natuurgids We zouden haast vergeten dat ook ons tijdschrift De Natuurgids in 1963 opgericht werd en redactie en auteurs aan een jubileumjaar bezig zijn. In die vermeend goede oude tijd, werd het tijdschrift handmatig gestencild en geniet. Er was toen plaats voor natuurwachters- en gidsenwerk. Over natuurwachterswerk nu geen woord, daarvoor in de plaats boeiende bijdragen over natuur, milieu en heem in Limburg. Steeds vaker lezen we bijdragen over duurzaamheid en het is een feit dat natuurbetrokkenheid een stimulerende invloed heeft op de noodzakelijke duurzaamheid. Ratio in relatie met emotie, zou het devies kunnen zijn. Ons natuurtijdschrift publiceert een educatieve melange, waar groene initiatieven en heemkundige aspecten optimaal tot hun recht komen. Een reden waarom De Natuurgids bij jong en oud zo in trek is. Hans Hermans, Heerlen

9

De IVN Zomerweek 2012 in Mechelen Inleiding. Ieder jaar in de eerste volle week van augustus organiseert het landelijk IVN een Zomerweek, ieder jaar in een andere provincie. In 2012 is Limburg aan de beurt. Tineke de Jong en Riekie Notten hebben als echte kwartiermakers deze jamboree voorbereid. Bij hun zoektocht naar een geschikte accommodatie zijn zij uiteindelijk terecht gekomen bij de Vinkenhof in Mechelen. Zo genoemd naar familie Vinken die op deze locatie al generaties lang een boerenbedrijf runt. Hans Vinken, de huidige eigenaar, is als landbouwer meegegroeid in de ontwikkeling tot biologische boer, landschapsbeheerder en is zelfs natuurgids. Zijn hoofdactiviteit is gericht op een kudde Limousin koeien, afkomstig uit het Franse land. Maar het bedrijf van boer Hans heeft nog alleszins kenmerken van een gemengd bedrijf met akkerbouw en als jongste loot in het boerenbedrijf, het beheer van een landschap met als streekeigen producten: veldwegen, holle wegen en bosschages. Wat betreft de organisatie van de IVN Zomerweek. Het aantal deelnemers varieert jaarlijks rond de 70 à 80 personen, volwassenen en kinderen. De dagelijkse leiding wordt verzorgd door een coördinatieteam. Het programma voor de zeven dagen in de natuur is opgesteld door de voorbereidingsgroep uit het Limburgse. In 2013 is de provincie Friesland aan de beurt. Voorbereidingen. Na de ontvangst op vrijdag 3 augustus staat als eerste groepsactiviteit pontificaal genoteerd: vlaaien bakken naar Limburgs recept. Er is een mobiele bakoven ingehuurd en een inhoudelijk deskundige zoals de persoon met de vakkennis tegenwoordig aangeduid wordt. Dat blijkt te zijn Huub Wiertz, voorzitter van IVN Valkenburg. Dat kan niet meer mis. Van eerdere bezoeken aan de heemtuin in Valkenburg weet ik dat daar een ouderwetse bakoven ligt met regelmatig een grote bakbeurt. Als U er nog nooit geweest bent dan wordt een bezoek bij deze warm aanbevolen. Zelf ben ik voor het bakgebeuren in Mechelen aangeworven als de stoker van de mobiele bakoven. Zoiets heb ik nog nooit gedaan maar mijn schrijverij over oude Geulse bakovens heeft mij een roem bezorgd die ik nog niet verdiend heb. Behoudens dan mijn bijdrage aan vorige IVN Zomerweken waarbij ik als de grote ‘vunkelaer’ van het afsluitend kampvuur ben opgetreden. Vlaaien bakken. Vanaf vijf uur die avond worden de stellingen betrokken: Huub in de grote recreatieruimte aan een lange tafel met de bakingrediënten en ik buiten bij de bakoven. Tijdens een korte instructie wordt mijn taak duidelijk. De bakoven moet opgestookt worden tot een temperatuur van 200 tot 230 graden. Van thuis heb ik enkele zelfgemaakte ‘sjanse’ (takkenbossen) meegenomen. Daarmee is het aanmaken van de bakoven kinderspel. In

10

luttele tijd is er een stevig vuur dat gestookt wordt met tot de uitrusting van de bakoven behorend droog, gekliefd hout. Ondertussen is Huub Wiertz bezig met de voorbereidingen voor allerlei baksels. Eerste actie: meel in een grote bak met in het midden een met de hand voorbereid papje van gist. Doek erover en even rust gunnen. Opperbakker Huub, inmiddels voorzien van een prachtige bakkersmuts, rangeert ondertussen zijn tafel waarop allerlei toetjes voor op de vlaai te zien zijn: kersen, pruimen, ‘greumelkes’ en pudding voor op de gelijknamige vlaai. Ook is hij druk bezig met instructie van en hulp aan de vele kinderen en ‘willige’ volwassenen die allemaal hun eigen vlaaitje mogen maken. Veel pret maar toch ook een beetje spanning. Zal het bakken lukken? Het bolletje deeg wordt uitgerold en daarna ingepast in een kleine vlaaivorm. Daarop wordt de vulling aangebracht. De jonge bakkers ‘wiermelen’ om Huub heen en bestoken hem met honderd en een vragen. Belangrijkste vraag: zit er voldoende “sjpies” op het vlaaitje? Want, het moet natuurlijk wel lekker worden! Ondertussen loopt de temperatuur in de mobiele bakoven aardig op. Regisseur Huub is in het begin even komen kijken en is bezorgd over het temperatuurverloop. De oven moet warmer! Dat kan. Wat grote stukken hout in de oven en even later gieren de vlammen door de schoorsteen omhoog. Geleidelijk aan krijg ik het juiste gevoel voor temperatuurbeheersing in de ovenruimte. Het bakken kan beginnen. Op grote platen worden de vlaaikes aangeleverd en in de oven geplaatst; twee platen boven elkaar. Een

11

aangename bakgeur wordt geleidelijk aan sterker. Ik kijk een enkele keer in de ovenruimte en zie dat de korst stillekes aan een bruin tintje krijgt. Nog even doorgaan en de eerste lichting baksels is klaar. Ondertussen spelen de merendeels ‘Hollandse’ vakantiegangers een door Riekie gemaakt bakspel met zowel dialect als Nederlandse benamingen voor allerlei bakbenodigdheden. Het grote werk. Ook bakker Huub heeft niet stil gezeten. Hij heeft een aantal grote deegbollen tot vlaaibodems uitgerold en in de bakplaten verwerkt; die worden gevuld met de door hem meegebrachte spijzen. Voor mijn bakoven is het nu topdrukte. De grote vlaaien nemen veel plaats in. Dus heb ik continu contact met de ovenruimte om te zien welke vlaaien eruit kunnen en welke nog bijgeschoven moeten worden. De voltooide bakproducten worden mooi in rekken geplaatst; de kleine vlaaitjes allemaal ‘getekend’ zodat iedere jeugdige bakker zijn eigen product weet terug te vinden. Met het vorderen van de avond lukt het me steeds beter om de temperatuur in de oven op het gewenste niveau te houden. Het zijn maar kleine handelingen: een/enkele blokken hout erbij, klep van de schoorsteen vol open, even temperen. De bakoven is geformatteerd op de ideale temperatuur van 235 graden. Ik krijg zelfs de tijd om de laatste handeling in de bakruimte te bekijken en zeg in aanwezigheid van bakker Huub dat ik op bakgebied één specialiteit heb: de ‘knapkook’. Die opmerking is niet aan dovemansoren. Allerlei ingrediënten worden in mijn richting geschoven: deeg, roomboter, room en kaneel. Ik doe de uitgerolde deegbol in een grote vlaaiplaat en knijp het tegen de rand van de vlaaiplaat opstaande deeg met twee handen tot een sierlijst van bakkerskunst. In de vlaaibodem worden met de ‘versjet’ gaten geprikt zodat het geheel ontluchten kan. Daarna wordt de bodem opgevuld met klonters roomboter en komt er een flinke scheut room overheen. Over het geheel suiker en wat kaneel. Dit baksel gaat als laatste de bakoven in. De ‘knapkook’ werd vroeger gemaakt van de laatste restjes deeg die flinterdun werden uitgerold (want zóveel deeg bleef er niet over) en waarop dan een weinig boter, suiker en kaneel gestrooid werd. De suiker en kaneel

12

zorgden toen voor de smaak want klonters roomboter en room zoals we bij deze baksessie gebruiken, waren er vroeger niet bij! De volgende dag als we terugkomen van een excursie aan groeve ’t Rooth, wordt de bakproductie aan de man gebracht. De kinderen krijgen allemaal hun eigen vlaaitje. Ofschoon hoog zomer verdwijnen de stukken vlaai als sneeuw voor de zon. Datzelfde lot is ook die ene ‘knapkook’ beschoren. Gelukkig heeft Riekie voor mij een stuk opzij gelegd. Een volgende keer zal ik toch maar wat meer eigen baksels volgens oud recept maken. Paul Notten, Moorveld.

Nieuwe natuurgidsencursus van start In het najaar van 2013 zal er een nieuwe Natuurgidsencursus worden opgestart. Lessen worden gepland op maandagavond en zaterdagmorgen. Nu al is bekend dat het deel Mens en Milieu zal worden herschreven richting duurzaamheid. Tineke de Jong en Marianne Bonten zijn cursuscoach. Een cursusteam wordt geformeerd uit IVN-ers van de afdelingen uit de regio o.b.v. John Steijns van het CNME. Van IVN-Maastricht zit Irma Kokx in het cursusteam, dat verder nog wordt aangevuld. Vanaf nu zal het CNME en het IVN actief gaan werven van deelnemers; minimaal zijn er 20 cursisten nodig om deze cursus te starten. Maximaal 30 deelnemers. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden via het CNME: [email protected] of [email protected]. Aanmeldingen via de IVN-afdelingen zullen worden doorgespeeld aan John Steijns. De cursuskosten zullen € 250,-- bedragen voor IVN-leden en € 275,-- voor niet-leden. Het bestuur van IVN Meerssen heeft een paar jaar geleden reeds besloten om leden die de natuurgidsencursus willen volgen, tegemoet te komen in de kosten. Voor verdere informatie hierover kunt u terecht bij de voorzitter. Jeanny Bronckers

13

Archeologische opgravingen door paters Dominicanen De internationaal bekende prehistorische vuursteenmijnbouw in Rijckholt-St.Geertruid heeft een rijke onderzoeksgeschiedenis. De lezing, die J.P. de Warrimont houdt op maandag 25 februari 2013 behandelt de bijdrage tussen 1928 en 1932 van de paters Dominicanen uit Rijckholt aan dit onderzoek. Naast veel Luikse onderzoekers, waaronder de ontdekker van de vindplaats Marcel de Puydt (1881), hebben hier ook Nederlanders onderzoek gedaan, waaronder de beroemde paleontoloog Eugène Dubois (1886) en professor Van Giffen (1923). Tussen 1928 en 1932 hebben de paters dit onderzoek op een grootschalige wijze voortgezet. In de PowerPoint presentatie wordt ingegaan op de opgravingsgeschiedenis van het onderzoek in Rijckholt-St.Geertruid, de achtergrond van de (Franse) paters Dominicanen, de uitvoering van hun onderzoek, de resultaten hiervan en de verblijfplaats van de grote vondstcollectie. Van dit onderzoek zijn in 2012 verrassend mooie foto’s opgedoken. Deze lezing wordt gevolgd door een middagexcursie/wandeling op zondag 3 maart 2013 langs de vuursteenmijnen van Rijckholt-St.Geertruid De wandeling vertrekt vanaf de parkeerplaats tegenover eetcafé Riekelt (Rijksweg 184, Rijckholt) en komt hier na ongeveer 2½ uur weer terug. De wandeling voert ons langs: een ondergrondse kalksteen ontginning, de Schone Grub, de mysterieuze Henkeput en het Grand Atelier met de ´mijngang´ die de prehistorische vuursteenmijnen ontsloten heeft. De mijngangen zelf worden niet bezocht. Deze zijn ´s winters gesloten. Uitvoerig wordt stilgestaan bij: het archeologisch onderzoek vanaf 1881, de geologie , de prehistorische bewoning en de vuursteenmijnbouw in dit bijzonder fraaie landschap. Verder wordt gedemonstreerd hoe vuursteen te bewerken is. Jean Pierre de Warrimont

14

Reünie Meerdaagse 2012 en Meerdaagse 2013 Uitnodiging Alle deelnemers aan de Meerdaagse van 2012 worden bij deze uitgenodigd voor een reünie op: Zondag 17 februari 2013 in Gemeenschapshuis De Stip in Meerssen van 14.30 uur tot 17 uur. Met koffie en vlaai kunnen we dan terugkijken naar de Meerdaagse van 2012 en vooruitblikken naar 2013. We zullen dan ook kunnen genieten van de projectie van foto’s en film die onze reisgenoot Zef de Koning heeft gemaakt.

Meerdaagse busreis 2013: In september 2012 voerde de Meerdaagse ons naar het Sauerland. Voor het verslag van deze activiteit zie elders in deze Nieuwsbrief. Het hotel beviel zo goed dat we tijdens deze Meerdaagse meteen voor 2013 geboekt hebben. De data zijn vrijdag 6 t/m maand. 9 september 2013 We verblijven dan weer in Hotel Habbel in Cobbenrode. zie eventueel: www.berghotel-habbel.de Op 10 september jl. heeft ons werkgroepje Meerdaagse het Sauerland verkend om geschikte excursiedoelen te vinden. Daar zijn we in geslaagd. Ofschoon te zijnertijd natuurlijk een compleet programma verschijnt willen we toch al het e.e.a. verklappen: Op de heenreis op vrijdag bezoeken we Schloss Augustusburg in Brühl, nabij Keulen. Op zaterdag en zondag vinden zoals gewoonlijk de dagwandelingen plaats, terwijl de excursies gaan naar:  Stertschultenhof in Cobbenrode, een Heimatmuseum in een fraaie boeren-vakwerkwoning;  Holthausen/Schmallenberg. Hier bezoeken we een Schiefer( leien) bergbaumuseum, tevens Heimatmuseum  Sauerländer Besucherbergwerk in Ramsbeck, voormalige ertsmijn;  De Hennesee, rondvaart. Met welke activiteit we de terugreis onderbreken staat op dit moment nog niet vast. Dat blijft dus voorlopig een verrassing. In de Nieuwsbrief van maart 2013 komen we op de Meerdaagse terug. Dan wordt ook de mogelijkheid geopend om aan te melden. Namens de werkgroep: Gerard Willems

15

SAMSAM Aan de Volderstraat 31 in Meerssen vinden we SamSam waar Gert Grootenboer en zijn vrouw Debra de scepter zwaaien. SamSam=eten-drinken-slapen. Gert heeft contact met basisschool de Gansbeek opgenomen. Samen met zijn vrouw wil hij kinderen in contact brengen met de verbouw/teelt van voedsel, bereiding en smaak. Begrippen als duurzaamheid, slow food en vergeten groenten voeren daarbij de boventoon. Slow food is een stroming van eco-gastronomie gericht op lekker, puur en eerlijk voedsel met zo veel mogelijk voedsel uit de streek en van het seizoen. De slak is het symbool voor slow food. Educatief is het een zeer groot goed om kinderen op jonge leeftijd in aanraking te brengen met deze onderwerpen en zeker om ze de geneugten van een tuin bij te brengen. Tuinieren brengt rust, betrokkenheid bij de aarde, je eigen voedsel en automatisch is er de verbinding met alles wat er groeit en bloeit. Op deze manier kun je kinderen de samenhang in de natuur laten ervaren. Gert wil graag 1 keer per maand op vrijdag van 13.30 -14.30 uur de leerlingen van groep 5 (zijn nu 11 leerlingen) ontvangen in zijn proeftuin achter de zaak. De leerkracht is enthousiast en er zijn al activiteiten geweest. Van IVN wordt er vooral advies gevraagd en lesondersteuning. Els Derksvan der Wiel zal contactpersoon zijn namens beide IVN afdelingen en schreef dit wervend stukje. Wim Derks heeft dit project al ingebracht bij het Duurzaam-heidsplatform en bij het NME-overleg. Het zou mooi zijn als we een pool van begeleiders hebben. Er is al een jaarplanning en als er zich bijvoorbeeld 5 begeleiders aanmelden, kunnen we al lang van te voren de data, taken en onderwerpen verdelen. Iedereen zou dan 2 keer per jaar 1 middag beschikbaar zijn. Dat moet toch lukken! Als er kandidaten zijn komt er een gezamenlijke bespreking met Ger, IVN en vertegenwoordigers van de Gansbeek en gaan we de tuin achter SamSam bekijken. Wilt u meer informatie of u aanmelden dat kan op onderstaand adres. Aanmelden graag uiterlijk 15 januari 2013. Els Derks-van der Wiel 043-3643740 [email protected]

16

Lief en Leed in de dierenwereld Margraten Langs de weg van Bergenhuizen naar Terlinden in de buurt van Noorbeek is een lynx gesignaleerd, meldt ARK Natuurontwikkeling in een nieuwsbrief. Het dier dat slechts bij hoge uitzondering wordt waargenomen in deze streek werd onlangs gezien om 11 uur ‘s avonds. Volgens Hettie Meertens van ARK-Natuurontwikkeling gaat het om een betrouwbare waarneming. De vrouw die de lynx heeft gezien, noemde een aantal kenmerken die typisch toebehoren aan de lynx. Zo waren de pluimpjes aan de oren duidelijk te zien en wist de vrouw zeker dat het dier geen staart had. Ook uit de Voerstreek komen de laatste tijd wel eens waarnemingen. Dus deze waarneming is zo gek nog niet. Natuurmonumenten is een project gestart "Missing lynx " dat de ontbrekende schakels gaat onderzoeken. Het is vooral een onderzoek van zaken naar de bewust wording die nodig zijn om de natuurlijke omgeving zo compleet mogelijk te maken. Witte leeuw geboren in België In de dierentuin van het Belgische Olmen is een witte leeuw geboren. De geboorte is zeldzaam omdat de diertjes in het wild niet meer voorkomen. Het dierenpark Lommen, tussen Eindhoven en Hasselt is de enige zoo in België met witte leeuwen. De jonge welp verkeert in een goede gezondheid. Het is de eerste worp van de driejarige leeuwenkoppel Ashanti en Apollo, meldde het park onlangs.

Vink, spreeuw, kievit het meest geturfd De vink is tijdens de landelijke vogel teldag het meest gezien. Dat meldde Vogelbescherming Nederland. Die coördineerde de massale vogeltelling in het kader van de Euro Birdwatch, waaraan meer dan 40 landen deelnamen. De vink werd ruim 41.000 keer gezien, de spreeuw ruim 35.000 keer en de kievit bijna 32.000 maal. In de top vijf staan verder de kokmeeuw en de graspieper. Wordt vervolgd op pagina 23.

17

Activiteitenprogramma Middag- en ochtendactiviteiten duren 2 à 3 uur Dagactiviteiten duren 5 à 6 uur Avondactiviteiten van 19.30 – 21.30 uur Tenzij anders vermeld

Zaterdag 8 december: Jeugdactiviteit: De sterrenhemel en ruimtevaart o.l.v. Marie-José Steyns tel: 045-4041639, en team m.m.v. Edy Bevk en Lisa Jacobs 09.30 uur IVN-lokaal d’n Haamsjeut in Ulestraten

Zondag 9 december: Ochtendexcursie in Curfsgroeve o.l.v. Wim en Els Derks tel. 3643740 09.30 uur parkeerplaats Nachtegaal, Gemeentebroek, Meerssen Aanmelden verplicht. Max. 25 personen!!

Vrijdag 14 december: IVN-Kerstviering, zie programma op pagina 3 o.l.v. Willy Savelberg tel: 043-3644955 en Gerard Willems Inloop vanaf 19.00 uur in Gemeenschapshuis De Stip in Meerssen

Maandag 17 december: Thema-avond: Koeien “rassen en hun gedrag” o.l.v. Els Derks-van der Wiel tel: 043-3643740 en gastspreker Jan van Wersch 19.30 uur IVN-lokaal (pand Museum) Markt 27A Meerssen

18

Zondag 6 januari: Middagwandeling in het nieuwe jaar o.l.v. Gerard Willems tel: 0433649629, Fiel Van den Bergh en Germaine Fouraschen 14.00 uur vanaf de parkeerplaats station Meerssen; de wandeling wordt afgesloten in het IVN-lokaal aan de Markt met een gezellig samenzijn en een “warme” traktatie.

Zaterdag 12 januari: Jeugdactiviteit: Sporen zoeken in de winter o.l.v. Jeanne Lam, tel: 043-3649012 m.m.v. Wim Ghijsen, Will Voncken, Leo Kurvers en team 09.30 uur IVN-lokaal Meerssen (pand Museum) Markt 27A, Meerssen

Maandag 14 januari: Thema-avond: Landschap en Geologie van Zuid Limburg o.l.v. Wim Derks tel: 3643740 en Wim Ghijsen 19.30 uur IVN-lokaal (pand Museum) Markt 27A Meerssen

Zondag 20 januari: Middag-winterwandeling: Schutterspark Brunssum o.l.v. Jo Heijnens tel: 043-3645263 en Nicole Cordewener 13.15 uur park.pl. station Meerssen; 14.00 uur parkeerplaats Heideweg, Brunssum

Zondag 27 januari: Dagwandeling: Omgeving Simpelveld – Eys o.l.v. Leo Voragen tel: 045-5442300 en Riet Hautvast (ca. 12 km.) 10.00 uur park.pl. station Meerssen; 10.30 uur park.plaats boven aan Remigiusstraat, HulsSimpelveld

19

Zaterdag 9 februari: Jeugdactiviteit: Bezoek aan de Maaswerken, Maasvallei in Itteren o.l.v. Marie-José Steyns tel: 045-4041639 Fred Erkenbosch en team 09.30 uur IVN-lokaal d’n Haamsjeut in Ulestraten Zo 17 februari: Reünie voor de Meerdaagse Reizigers 2012 o.l.v. Gerard Willems tel: 043-3649629 14.30 uur in Gemeenschapshuis De Stip, zie pag: 15 Zo 24 februari: Ochtendwandeling: In het Geuldal, Geulhem en Berg en Terblijt 10 km o.l.v. Annie Hupkens tel: 043-3472590 en Willy Savelberg 09.45 uur park.pl. station Meerssen; 10.00 uur park.pl. Begraafplaats Lange Akker, Berg en Terblijt Maandag 25 februari: Thema-avond: Vuursteen-mijnbouw en het onderzoek van de paters Dominicanen van Rijckholt, zie pag: 14. o.l.v. Gerard Willems, tel: 043-3649629 en gastspreker Jean Pierre de Warrimont 19.30 uur IVN-lokaal (pand Museum) Markt 27A Meerssen

Zondag 3 maart: Middagexcursie: langs vuursteenmijnen en Henkeput (vervolg op lezing d.d. 25 februari) o.l.v. Gerard Willems, tel: 043-3649629 en gastgids Jean Pierre de Warrimont tel: 0433645461 13.30 uur park.pl. station Meerssen; 14.00 uur park.pl tegenover eetcafé Riekelt, Rijksweg, Rijckholt, zie pagina 14.

20

Treurnis bij een treurwilg In Moorveld op de hoek van de Schonen Steynweg en de Vliegveldweg ligt de boerderij van de familie Zeegers. Boven de ronde poort prijkt het jaartal 1904 als bewijs van ouderdom. Begin 1900 was het nog rustig aan de Schonen Steyn zoals het gebied plaatselijk genoemd werd blijkens de Trachotkaart uit de Franse tijd (1795-1813). Niet duidelijk is wat de herkomst is van de benaming Schonen Steyn. De Franse kaarttekenaar was al blij als hij de lokale benaming goed wist op te schrijven (wat vaak niet is gelukt). Bij de bouw van het huis in 1904 was het in deze omgeving nog héél rustig, erg rustig. De weg van Sittard naar Maastricht was een tweebaansweg met langzaam verkeer, variërend van voetgangers tot allerlei voertuigen, groot en klein, voortgetrokken door paard (dat was al heel wat|), koe, hond of mens. De weg werd de baan genoemd, een woord dat taalkundig verwant is met het Duitse ‘Bahn’. De Schonen Steynweg sloot aan de Ulestratense kant van de baan naadloos aan op de Schaapsweg. Aan die zijde lag er op het kruispunt een café, toebehorend aan Ramaekers. De oude herberg is begin jaren dertig van de vorige eeuw afgebroken. Gelukkig is er nog een tekening van het oude bouwsel met rieten dak (zie afbeelding).

De tekening is gemaakt door de uit Beek afkomstige Johan Pelzer, een goedwillende amateur schilder, die dit soort tekeningen maakte om het

21

gelag van cafébezoek te betalen. Voor de woning is de rijksweg getekend, gelijkend op een sladderige veldweg. Maar, niet te zeer spotten over die oude rijksweg die inmiddels omgevormd is tot de vierbaans A2. Over Graatsje Franssen, eigenaar van het café totdat hij de zaak overdroeg aan zoon Frans, nog de volgende anekdote. Graatsje had de gewoonte om bij het bedienen van klanten even achter het buffet weg te duiken. Die duik benutte hij om even een klein afzakkertje te nemen. Met het gevolg dat hij tegen tienen in de avond aardig aangeschoten was zonder dat hij voor het oog van de buitenwereld ook maar íets gedronken had. Zijn gezondheid heeft er niet onder geleden want Graatsje is 101 jaar oud geworden. Terug naar huize Zeegers aan de Geulse kant van de baan waar ik in mijn jeugd vaak op en rond de boerderij gespeeld heb. Marie Zeegers-Notten was een zuster van mijn vader. In de jaren na de oorlog hebben we er als buurtbewoners heel wat avonden bij elkaar gezeten. Plenken was dat. Eerst praten over de dingen van alle dag en daarna een potje kaarten (kwajongen). Uit het praatgedeelte herinner ik mij dat iemand vroeg naar de ouderdom van de treurwilg in de oprit. Nonk Giel vertelde toen dat hij die

boom geplant had in 1939. Een treurwilg maakt jaarlijks gemakkelijk een groeischeut van meer dan anderhalve meter. Met de schietwilg en de canadas behoort de treurwilg tot de meest onstuimige groeiers.

22

De treurwilg van Nonk Giel heeft zijn naam alle eer aangedaan. De boom is in de loop van decennia steeds hoger en qua stamomvang dikker geworden. De hoogte van de boom werd af en toe gecorrigeerd als bij een storm dikke takken afwaaiden waardoor de straat meer dan eens geblokkeerd werd. Het afgewaaide hout werd opgeruimd en wilgje lief begon met de volgende groeischeut. Tot de dag van maandag 26 september 2012. Volgens onze meteorologen, als steeds hunkerend naar extreme weersituaties, moesten we voor die dag rekenen op een depressie met tijdelijk stormachtige wind. Die middag rond half vijf –de aangekondigde depressie stormt met rare rukwinden over het land- klopt dhr. Smets van de gemeente Meerssen aan bij Jo Zeegers met de mededeling dat de wilg doormidden geknapt is en in volle omvang op de Schonen Steynweg ligt. Door een vlagerige rukwind is de boom op een hoogte van 4 à 5 meter afgeknapt als een lucifer. De geblokkeerde weg wordt afgezet en de brandweer van Meerssen heeft ruim 4 uur nodig om de boom te ‘stukkeren’. Na de stormschade is de geknakte treurwilg op een hoogte van ongeveer drie meter geamputeerd. Het rotte stamgedeelte is afgezaagd en de boom kan in het komend voorjaar beginnen aan zijn vierde jeugd. De onderstam met een omtrek van 3.80 meter, gemeten op een meter hoogte, oogt nog bijzonder krachtig en gezond. Die boom kunnen we voorlopig weer zijn gang laten gaan. Reacties: [email protected] .

Lief en Leed in de dierenwereld Gaia Zoo krijgt Mergelland kippen GAIA ZOO in Kerkrade krijgt Mergelland Hoenders Het kippenras is sinds vorig jaar terug in Limburg. Het ras stamt af van de Gauloise, een Gallische oerkip die in België Hervehoen wordt genoemd. Vroeger scharrelde het dier rond op de erven en weilanden in de driehoek Maastricht-Aken-Luik. Door de opkomst van meer productieve kippenrassen is het nagenoeg geheel verdwenen uit de regio. Een speciaal fokprogramma moet de toekomst van het dier in Zuid-Limburg weer veilig stellen. De herintroductie van de Mergellandhoen is een initiatief van het Genootschap van het Mergel-

23

landhoen uit Noorbeek. Om meer bekendheid aan het ras te geven, gaat het genootschap samenwerken met Gaia. Een "toomje" is al aanwezig in het park, ik heb ze al gezien. Boeren tonen ook al belangstelling voor de fraaie dieren, die bruin/zwartachtig en rustig zijn. Slangengif: de nieuwste pijnstiller. Het gif van de meest giftige slang van Afrika,de zwarte mamba, zou een belangrijke pijnstiller kunnen opleveren. Dit stellen wetenschappers uit ZuidFrankrijk in het vaktijdschrift Nature. De onderzoekers van het Moleculair en Celulair Farmacologisch Instituut( IPMC) bij Cannes betogen dat een stof die de slang produceert net zo krachtig is als morfine, maar veel van de nare bijwerkingen van morfine niet heeft. De wetenschappers hopen in de loop van hun onderzoek te kunnen vaststellen dat de stof die ze "mambalgine " hebben genoemd, tevens niet verslavend werkt zoals morfine. Eerder onderzoek wees al uit dat gif van bepaalde slangen als pijnstiller kan werken. De Nederlandse bioloog Freek Vonk heeft ook onderzoek gedaan naar de pijnstillende werking van slangengif. Wat deze wetenschappers hebben ontdekt, is een heel nieuwe manier van pijn stillen. Babygorilla geboren in Artis. De gorillavrouwtjes Shindy en Dafina zijn in Artis vrijwel tegelijkertijd bevallen De baby van moeder Dafina, een mannetje is daar jammer genoeg overleden. Artis onderzoekt de doodsoorzaak. Het jong van Shindy is kerngezond. Beide vrouwtjes en het jong, waarvan nog niet duidelijk is of het een mannetje of vrouwtje is, maken het goed. Haar moeder vervult haar moedertaak uitstekend. Artis is blij met de nieuwe aanwinst want het is tien jaar geleden dat er een babygorilla werd geboren. Hazelworm. Het was het gesprek van de dag in Gulpen; de hazelworm die de bouw van een opvangtehuis voor Korzakov-patiënten wist tegen te houden. Een buurman heeft namelijk bij het maaien van het gras een hazelworm onthoofd. En hazelwormen zijn beschermd dus dat zat goed fout. Reden voor het ministerie om de bouw onmiddellijk stil te leggen. Heel wat lezers hebben bij het lezen van dat artikel het hoofd geschud. Maar er zijn er ook die met briljante ideeën kwamen en die ook nog eens naar de krant mailden. Neem Hein

24

Dautzenberg, in het dagelijks leven gemeenteraadslid die erg begaan is met de hazelworm, maar nog meer met de Korzakov-patiënten. Wel erg toevallig dat juist op dat stukje grond een hazelworm zo maar uit de lucht komt vallen. Misschien is het wel mogelijk op dat stukje grond een opvangtehuis voor hazelwormen te bouwen. Vroege vogels. Een Poolse ooievaar-expert voorspelt dat zijn land een barre, vroege winter tegemoet gaat. Hij baseert zijn verwachting op het gedrag van de trekvogels, die al half augustus aan hun trek naar het zuiden zijn begonnen, tien dagen eerder dan normaal. Ze vliegen naar Afrika, waar ze overwinteren Vleermuizen. Wist u dat? Als het voorjaar vroeg begint, dan worden er tot twee keer meer vrouwelijke dan mannelijke vleermuizen geboren. Klaarblijkelijk kunnen vleermuizen het geslacht van hun jongen aanpassen aan de omstandigheden. Dit vergroot hun overlevingskans en de mogelijkheid om zich sneller voort te planten. Welke interne mechanismen aan de basis liggen blijft vooralsnog een raadsel. Niet alleen vleermuizen hebben dit vermogen ook andere zoogdieren, waaronder enkele hoefdieren en zeehonden kunnen de geslachtsverhouding sturen. Jouw vlaai of de mijne Wist u dit al? De -ook officieel zo genoemde - strontvlieg doet zijn naam eer aan; hij is veelvuldig op koeienvlaaien te vinden. Niet om te eten, maar om andere vliegen te ontmoeten. Zodra een grijs vrouwtje verschijnt, dingen de geelbruine mannetjes om haar gunst. Het prille stel zondert zich af en na de paring keert het vrouwtje terug naar de mest om haar eitjes te leggen. De eitjes zijn voorzien van vliezige vleugels zodat ze niet wegzinken in de natte mest en zo verstikken. De maden zwelgen in de koeienmest tot ze zich verpoppen . Bronnen: Tijdschrift Zoogdier; Panda; IVN-natuurgids; Puur Natuur; Vogelwacht Limburg; De Takkeling; National Geographic; Discovery;enz. Hub Snellings

25

Verslag Meerdaagse Busreis 2012 Sauerland

Vrijdag 7 september, 7.30 uur. Een groepje mensen ontmoet elkaar voor een busreis naar het Sauerland. Handen worden geschud, gesprekken worden aangeknoopt. Hernieuwde of nieuwe kennismakingen, blije gezichten. Iedereen heeft er zin in. De bus van Rosta Tours met Roel Kerckhofs aan het stuur arriveert op tijd. Al gauw maakt de bus vanuit Meerssen een rit naar Maastricht en worden onderweg nog meer reizigers opgehaald. Een pechvogel arriveert wat later, maar gelukkig kan de bus toch tijdig de stad Keulen bereiken. Hier wacht ons de eerste bestemming: de imposante dom van Keulen. Sinds 1146 worden in Keulen de relieken van de drie koningen vereerd, omdat de oude kerk de toestroom van pelgrims niet aankon werd in 1248 met de bouw van de dom begonnen, een bouw die ruim zeshonderd jaar in beslag zou nemen!

Na de bezichtiging op eigen gelegenheid gingen we naar de volgende bestemming: Brauhaus Sion. Het brouwhuis is er al sinds de dertiende eeuw en is genoemd naar de familie Sion. Voor een goed glas Kölsch en een traditionele maaltijd schoven we graag aan.

26

Na de buikjes rond gegeten (en misschien ook wel gedronken) te hebben, ging de busrit verder naar het Sauerland. Eindbestemming : berghotel Habbel in Cobbenrode. Na het inchecken volgde er nog voor de belangstellenden een kleine wandeling in de omgeving van het hotel. We kregen al een voorproefje voor wat ons te wachten stond: mooie vergezichten en uitgestrekte naaldbossen. De naam Sauerland heeft overigens niets te maken met “zuur land”. In de dertiende eeuw heette het gebied nog “Suderland” (vanwege de zuidelijke ligging), maar in de vijftiende eeuw is de letter “d” om onduidelijke redenen weggevallen.

Tijdens deze eerste wandeling kwamen we onderweg nog een hazelworm (of in het dialect goudschlengkske) tegen. Dit is geen worm noch een slang, maar een pootloze hagedis. ’s Avonds wachtte ons nog een driegangen diner en daarna gingen we moe maar voldoen slapen in een magnifieke kamer. De volgende dag konden we al vroeg genieten van een schitterend palet: de nevel trok op uit het dal en de zon zette het landschap in een gouden gloed. Het beloofde een mooie dag te worden, prima wandelweer dus!

27

Na een uitgebreid ontbijtbuffet trokken we de wandelschoenen aan en begonnen we aan een wandeling van ongeveer 13 ½ kilometer naar kleine dorpjes als Niedermarpe, Dormecke en Obermarpe, plaatsjes die zich bevinden in het grote natuurgebied Homert. Onderweg kruisten we enkele punten van de zogeheten Franziskusweg, een in 2005 aangelegde bezinningsweg rond het beroemde Zonnelied van Sint Fransiscus van Assisi. De weg is gemarkeerd door Taukruisen.

Eén van de onderdelen is een blote-voeten-paadje. Slechts één van de wandelaars durfde de ervaring aan. We wandelden weer door een naaldbos, waar een klein loopspinnetje ons pad kruiste. Deze spinnen maken geen web, maar vangen hun prooi rennend. Het zijn dus de wandelaars onder de spinnen!

Onderweg werd gepauzeerd in de vrije natuur in de gezegende nabijheid van een kapelletje. We konden uitpuffen, want wat eerder was er een fikse beklimming die getrotseerd moest worden. Er werd gegeten van het lunchpakket, maar bij sommigen ontstonden al fata morgana’s over frisse glazen bier en heerlijke Duitse gebakjes. Na uitgerust te zijn, werd de wandeling hervat.

28

Het mooie weer bleek ook uitstekend vlinderweer, want we kwamen de nodige aantallen kleine vossen, atalanta’s en zelfs citroenvlinders tegen. Op tal van plaatsen bloeide de reuzenbalsemien overdadig. Over deze van origine uit de Himalaya stammende plant zijn de meningen verdeeld. Bij aanraking springen de rijpe vruchten van deze plant open en worden de zaden met kracht weggeslingerd. We stelden de proef op de som en konden inderdaad deze verspreidingswijze met eigen ogen ervaren.

Uiteindelijk bereikten we ons hotel, waar we op het terras nog konden napraten onder het genot van heerlijk gebak. Daarna kon men de spieren nog ontspannen in het zwembad, de sauna, de massagetafel of in het ligbad op de kamer. De tweede wandeldag ging om 9.30 uur van start. Op het programma een wandeling van ongeveer 15 kilometer. We daalden af naar het dorpje Cobbenrode en daarna bergopwaarts naar een houten kruis. Dit kruis memoreert de Kyrill-storm, die in geheel Europa woedde in januari 2007 en aan 47 mensen het leven kostte. De storm richtte grote schade aan in de Duitse bossen, alleen al in Nordrhein-Westfalen sneuvelden naar schatting 25 miljoen bomen! Opruimwerkzaamheden duurden tot 2008 voort en ook hierbij vielen nog slachtoffers te betreuren. Na genoten te hebben van het uitzicht werd de wandeling voortgezet naar Herschede en Arpe. Maar voordat we op onze pauzeplek kwamen, moest er natuurlijk eerst gewandeld worden.

29

Een geleidelijke klimpartij kon ons niet weerhouden om van de schoonheid van het landschap te genieten. Hier en daar doken buizerds op, die van de thermiek handig gebruik wisten te maken. Er werd zelfs een raaf gehoord en gezien. In Arpe maakten we een tussenstop bij gasthof Voss, waar de pruimentaartjes net uit de oven kwamen. Ook kwarkgebak en kruisbessenschuimtaart stonden op de kaart. De familie Voss ontving ons gastvrij, een gastvrijheid die ze niet alleen betoonde aan mensen maar ook aan huiszwaluwen. Een bordje met opschrift “Schwalbenfreundliches Haus” bevestigde dit.

Als wandelaar verleen je soms ook gastvrijheid aan andere wezens, ze liften met je mee. Over vervelende klieren als dazen, muggen en teken zullen we het verder maar niet hebben. Maar soms neem je onbedoeld een rupsje mee. In ons geval bleek het rupsje van een gehakkelde aurelia meegenomen te zijn. De vervolgens opgediende porties gebak deed de grootspraak van sommigen wel een tweede de stuk te lusten verstommen. Maar daarna was het wel weer aanpoten geblazen, we moesten immers nog terug naar Cobbenrode. Een bijzondere beeldengroep, voorstellende Antonius abt, vergezeld van varkens, konden we niet onopgemerkt passeren. Bekend is het verhaal van Antonius, die tal van verlokkingen van de duivel moest trotseren. Welke

30

verleidingen zouden wij wandelaars dan nog op weg naar de eindbestemming tegenkomen? Dit werd als snel duidelijk: iets verderop bleek op een grote hoeve een koorfeest bezig. De dames van de koorleden hadden allerlei gebak vervaardigd en dit werd verkocht ten bate van de verenigingskas.

Met moeite moesten we het aanbod afslaan van diverse koorleden om toch te komen proeven. Maar net als Antonius konden we de verleiding weerstaan! Uiteindelijk bereikten we ons hotel weer, na een fikse eindklim. Een glas wijn, frisdrank of witbier smaakte heerlijk na afloop. Het was het einde van een schitterende wandelmeerdaagse. Leo, Riet, Peter en Mariëlle, bedankt voor deze mooie ervaringen. Medewandelaars, bedankt voor jullie prettige gezelschap.

Leon en Bernadette Willems

31

Meerdaagse 2012 verslag excursies Aanvullend op het fraaie verslag over de eerste dag en de wandelingen op zaterdag en zondag, volgt hier nog een overzicht van de gemaakte excursies op zaterdag, zondag en maandag. Voor de niet-wandelaars stonden op zaterdag 8 september 2 excursies op het programma. Nadat iedereen van een lunchpakket was voorzien vertrok de bus naar Attendorn. De rit daar heen voerde door het prachtige Sauerland-landschap. De chauffeur Roel maakte enkele ommetjes over secundaire wegen om daar van te genieten. Om 11 uur stonden bij de druipsteengrot Attahöhle in Attendorn de gidsen gereed om ons in twee groepen rond te leiden. Sommigen hadden al eens eerder ergens een bezoek aan druipsteengrotten gebracht; voor anderen was dit de eerste keer. Voor iedereen waren de onderaardse natuurverschijnselen een bijzondere belevenis. De in 1907 ontdekte druipsteengrot is een van de mooiste grotten in Duitsland.

32

Na het bezoek aan de grot werd nog gezellig een drankje genuttigd op het terras. Vervolgens werd koers gezet naar het Maschinen und Heimatmuseum in Eslohe. Onderweg hebben we nog op een idyllische plek tussen de natuur en weilanden het lunchpakket verorberd. s’Middags van 3 tot 5 waren we te gast in bovengenoemd museum. In twee groepen werden we door gidsen rond geleid. De particuliere verzamelingen van de Esloher fabrikant Koenig vormen de kern van een veelzijdige expositie. De huidige museumvereniging heeft deze verzameling al ruim 30 jaar verzorgd en uitgebreid. We zagen o.a.:  historische stoom-, benzine-, diesel- en elektromachines;  streek- en volkskunde uit de streek Eslohe;  traditionele ambachten en landbouw;  een oude smidse. Door de mix van techniek en volkskunde kwam iedereen aan zijn trekken. Ook zondag 9 september hadden we voor de niet-wandelaars een excursieprogramma: Allereerst werd koers gezet naar Fleckenburg. Daar werd het bestekmuseum bezocht. Het museum is gevestigd in de voormalige bestekfabriek van de firma Carl Hesse KG. Iedereen in de bus had toch een beetje het gevoel wat zal dit nu brengen. Het gebouw en de inrichting staan onder monumentenzorg. Het maken van bestek werd gedemonstreerd. Uit een plaatje roestvrij staal werd het hele productieproces met oude machines door een van de vrijwilligers en gids doorlopen met als resultaat een mooie lepel. Na de rondleiding konden we nog genieten van koffie met zelfgebakken vlaai. Een bijzonder interessant bezoek, en volgens velen een van de hoogtepunten van de excursies. ’s Middags ging de reis naar Berleburg. Daar ligt het slot van de familie Zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg. Het is een van de weinige nog door de eigenaars bewoonde kastelen van Westfalen. Onder begeleiding van een gids werd een deel van het kasteel bezocht. De prima gids vertelde vele leuke en interessante verhalen uit de historie en de bewoners van het kasteel. Het verhaal van de eerste kus van Beatrix en Claus, die in dit kasteel zou hebben plaats gevonden konden bezoekers wel waarderen.

33

Ook op deze dag kon vanuit de bus volop genoten worden van het fraaie land-schap en de mooie dorpjes. Kortom weer een prachtige dag. Na het ontbijt van de maandag restte helaas niets anders dan inpakken en uitchecken uit hotel Habbel. Omdat veel reisgenoten hun tevredenheid uitten over het hotel en de verzorging hebben we ter plekke maar meteen weer gereserveerd voor de meerdaagse van 2013.

De terugreis ging weer via Keulen. Nu werd daar een bezoek gebracht aan de Botanische tuinen “Flora”. Het was mooi weer en de plantenen bomenliefhebbers konden volop genieten.

Na een drankje in een ongastvrij Bierhaus ging het richting De Nachtegaal in Meerssen voor het traditionele afscheidsetentje. Ik denk dat ik wel mag zeggen dat we een heel geslaagde reis hebben gehad. Dank aan de medeorganisatoren: Fiel en Riet en zeker ook aan de wandelgidsen Leo en Peter, Riet en Mariëlle. 27 september, Gerard Willems

34

35

SPONSOREN Deze ondernemers steunen ons met een financiële bijdrage: Slagerij America, Beekstraat 42, 6231 LG Meerssen, 043-3642261 Amerikaanse Hal, Pletsstraat 8, Bunde, www.amerikaansehal.nl Apotheek Meerssen, Proost de Beaufortstraat 5, 6231 EB Meerssen Foto Artica, Volderstraat 13, 6231 LA Meerssen, 043-3642896 Autoservice Meerssen, Weerterveld 18, 6231 ND Meerssen, 043-3580208 “BLOEIEND”, Bunderstraat 109, 6231 EJ Meerssen, tel: 043-3642393 Transportbedrijf P.Brassé, Groot Berghem 42, 6235 BL Ulestraten BUNDER BRÄU bierspecialiteiten, Roggeveldstr.14,Bunde www.bunderbrau.nl Café A ge Pannes, Panhuis 20, 6305 AR Schin op Geul, 043-4591439 Café Ghijsen, Raar 15, 6231 RP Meerssen, 043-3643386 Café-terras AU SOLEIL, Grendelplein 11, Valkenburg tel: 043-6012768 Camping aan Geul en Bos, Houthemerweg, 043-3642085 / 06-54604580 Camping het Geuldal, Gemeentebroek 13, Meerssen, 043-6040437 Camping Meerssen, Houthemerweg 95, Meerssen, tel: 043-3654743 Stomerij Clean Inn, Bunderstraat 76, 6231 EL Meersen, 04303644212 Albert Heijn – Dijkstra, Bunde, 043-3652244 De Groenteschuur, aardappelen, groente en fruit, Geulstr.45, Bunde, 3645260 Aannemersbedrijf De Jong, Meerssen, 043-3642391 Stg.Gemeenschapshuis De Stip, Meerssen, 043-3650522, bgg 043-3643445 Rijwielhuis Jean-Pierre Dieteren, Bunde, 043-3648939 EPM Maastricht, mail: [email protected], twitter:@epmmaastricht tel: 043-3642823 ETOS Mullenders, St.Rochusstraat 22, 6241 CD Bunde, 043-3650210 Centrum voor Fysiotherapie en Medische Fitness, Meerssen, 043-3644066 Glashandel Meijers, Oranje Nassaustraat 4, 6231EX Meerssen, 043-3642857 Heads Hairfashion, St Josephstraat 21, 6231 EC Meerssen, 043-3648765 Hoveniersbedrijf Cordewener Groen, Pasweg 1a, Bunde 043-3648548

36

Kapsalon Haarmode Jacobs, St.Catharinastr. Ulestraten, 043-3643107 Bakkerij Kleintjes, Gasthuisstraat 20, 6231 JW Meerssen, 043-3642283 R.Lardenoije, Vliek 11, 6235 NR Ulestraten, 043-3643234 Fysiotherapie Laumen en Leszczynski Bunde, 043-3645332 Loodgietersbedrijf Krauth, Bunderstr.13, 6231 EH Meerssen, 043-3642275 Mattie’s Kringloopwinkel, Glacisweg 67A, Maastricht, 043-3253266 Gebroeders Odekerken, voor al uw bestratingen, 043-3644448 Slijterij Wijnhandel Bernard Rekko, Meerssen, 043-3642533 Rovisport, Bunderstraat 27, 6231 EH Meerssen, 043-3647923 P.Sassen VOF Transportbedr.grond- en sloopwerken, Bunde, 043-3641468 Mechanisatiebedrijf Schouteten, Genzon 14, Ulestraten, 043-3643210 Slagerij van de Nobelen, Agnesplein 4, 6241 CA Bunde Schildersbedrijf Bert Smoorenburg, Broekhoven 1, Geulle, 043-3653360 Tandheelkundig Centrum Bunde, Burchtstraat 35, 6241 CR Bunde Tandartsenpraktijk Stegen, Aan de Gapert 4, 6231 BX Meerssen Natuursteenbedrijf Valksteen, De Valkenberg 1B, Valkenburg, 043-6014858 Verhey Meubelen, Beekstraat 35-37, 6231 LE Meerssen, 043-3642941 Hampshire Inn - Vue des Montagnes Geulhem, 043-6040652 Wonen Meerssen, Bunderstr.28, 6231 EL Meerssen, 043-3664777

Gemeentebroek 6 6231RV Meerssen Tel 043-3642161 Internet www.uitspanningdenachtegaal.nl Mail [email protected] iedere dag geopend vanaf 10.00 uur