IVN Meerssen. Nieuwsbrief

IVN Meerssen

Nieuwsbrief Maart 2015

Winter 2014/2015

IVN Meerssen Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid Secretariaat: Korte Raarberg 35, 6231 KP Meerssen Tel: 043-3644111, mail: [email protected] Web-site: ivn.nl/afdeling/meerssen RABO-bankrek: NL20 RABO 0132 6840 55 Het Bestuur: Voorzitter: Secretaris: Penningmeester:

Yvonne Brounts Jeanny Bronckers Jack Savelberg

[email protected] [email protected] [email protected] tel: 043-3642983 Ledenadministratie: Jack Savelberg [email protected] Bestuursleden: Paul Abels, Riet Hautvast, Annie Hupkens, Jo Lexis en Frans van de Kragt Coördinatoren van de Werkgroepen: Jeanne Lam tel: 043-3649012 Jo Lexis tel: 043-3646519 Yvonne Brounts tel: 06-54908152 Paul Abels tel: 043-3650610 Riet Hautvast tel: 043-3475663 en Annie Hupkens tel: 043-3472590 Yvonne Brounts tel: 043-3642798 Fiel V.d. Bergh tel: 043-3644271

Jeugdgroep Wandelingen/ Excursies Plantenwerkgroep Vice-voorzitter / Publiciteit Padden overzetten Contactpersoon voor gemeente Landschapsonderhoud

Soorten lidmaatschap vanaf 1-1-2015 voor nieuwe leden: Jeugdlid € 5,-A-lid = lid van afd. Meerssen € 14,-B-lid = A plus De Natuurgids € 29,50 C-lid = B plus Landelijk lid € 38,15 D-lid = A plus Landelijk lid € 22,65 Huisgenootlid € 5,-De Nieuwsbrief: Verschijnt 4 x per jaar, in het begin van de maanden: maart, juni, september en december. Kopij voor de volgende nieuwsbrief dient uiterlijk 11 mei 2015 te zijn ingeleverd bij: Redactie: Jeanny Bronckers [email protected] Lay-out en foto‟s: Paul Abels [email protected] 1

Inhoud 2 3 4 6 14 16 18 20 24 25 29 32 34 36 39

Natuuropschoondag Jeanny Bronckers Woordje van de voorzitter Yvonne Brounts Agenda Algemene Ledenvergadering Jeanny Bronckers Jaarverslag 2014 Jeanny Bronckers Verslag werkgroep Landschapsonderhoud Fiel Van den Bergh Wel en wee van de jeugdgroep Jeanne Lam Een haagbeuk in ruste Paul Notten Activiteitenprogramma Paul Abels/Jeanny Bronckers Welkom Nieuwe leden Jeanny Bronckers Meerdaagse Busreis 2015 info en aanmelding Riet Hautvast Info seizoens-excursies Vaeshartelt Wil Lemmens e 1 Seizoensexcursie Vaeshartelt Wil Lemmens Verslag van een wandelaar Groot wild op sjouw in Moorveld Paul Notten Sponsoren

Natuuropschoondag zaterdag 21 maart 2015 Met het voorjaar in het verschiet is het nuttig om de voorjaarbloeiers de ruimte te geven en de natuur te ontdoen van zwerfvuil. Al heel wat jaren schoont IVN Meerssen de natuur op in het natuurgebied Gemeentebroek en de Dellen, langs de Geul, rondom De Nachtegaal en omgeving Stella Maris. Een gebied dat door veel mensen aantrekkelijk wordt gevonden om te wandelen, fietsen, sporten, recreëren of als doorgaande route te gebruiken naar werk of school. Toch blijkt elk jaar opnieuw dat dit gebied bezaaid ligt met zwerfvuil. Daarom zal IVN Meerssen ook dit voorjaar de natuur in dit gebied een grote schoonmaakbeurt geven. Doet u ook mee? Het is gezond om buiten in de natuur actief bezig te zijn. Daarom raad ik u aan: doe mee op zaterdag 21 maart a.s. om uw buitengebied op te schonen van zwerfvuil. Dan kan de lente beginnen en kunnen wij en de dieren weer genieten van een prachtig natuurlijk en schoon buitengebied in ons eigen Meerssen. Start: vanaf 9.30 uur aan de parkeerplaats van De Nachtegaal. Jeanny Bronckers

2

Woord van de voorzitter Als ik dit stukje voor de Nieuwsbrief maak, is het bijna Carnaval. De verkleedkleren liggen nog op zolder. Hoog tijd om ze te gaan luchten om de muffe geur er uit te laten blazen door een aarzelend voorjaarsbriesje. Rond deze tijd beginnen niet alleen de benen te kriebelen om er eens op uit te gaan, maar ook de handen willen dolgraag in de grond gaan wroeten om het eerste aarzelende groen uit de grond te zien komen. Eerst maar eens in vermomming de stad in om te genieten van alle originele creaties waarin de mensen zich vertonen met die drie dagen (hoewel het tegenwoordig meer een week is of nog langer). Overigens is vermomming geen puur menselijke aangelegenheid. Wij vermommen ons om anderen voor de gek te houden, maar ook in het dierenrijk zijn tal van voorbeelden te vinden van dieren die zich vermommen om vijanden op een dwaalspoor te brengen. Soms is dat puur uit zelfverdediging. We kennen de onschuldige vliegen die zich voordoen als wespen door hun geel gestreepte lijf. Ook zijn er dieren die zich onzichtbaar kunnen maken tegen een achtergrond van zand of groene planten. Bekendste voorbeeld hiervan is de kameleon. Vaak is de reden van dit soort aanpassing een bescherming tegen vijanden maar bij dit dier is de belangrijkste functie van het vermogen om van kleur te veranderen communicatie. Kameleons hebben net als veel andere dieren een kleur die ze minder op doet vallen in hun natuurlijke omgeving. Het veranderen van kleur wordt in de regel gebruikt om de kameleon juist beter zichtbaar te maken voor andere kameleons. Het veranderen van kleur wordt vooral gebruikt door de mannetjes die een vrouwtje proberen te verleiden tijdens de balts. Daarbij proberen mannetjes het vrouwtje te imponeren door van kleur te verschieten. Mensen trekken immers ook hun mooiste kleren aan als ze iemand willen “versieren”. Kameleons kunnen ook een felle kleur aannemen als ze in gevecht gaan met andere kameleons, dan zijn het dus oorlogskleuren. Mijn carnavalskleren en –kleuren zijn niet bedoeld als oorlogskleuren. Heerlijk opgaan in de kleurrijke massa op het Vrijthof of het Onze Lieve Vrouweplein in Maastricht (sorry Meerssen, ik blijf een “Sjeng”). Een paar dagen plezier maken, niets moet, veel (niet alles) mag. Stress vergeten, werk vergeten. Genieten …achter de harmonie aan. Daarna kunnen we weer lang genoeg serieus zijn, en de tuin kan ook nog heel even wachten. Yvonne Brounts

3

Agenda algemene ledenvergadering Uitnodiging Het bestuur nodigt hierbij alle leden uit voor het bijwonen van de Algemene Ledenvergadering op maandag 30 maart 2015 om 19.30 uur in het Gemeenschapshuis De Stip, Past.Dom.Hexstraat 10 te Meerssen

Agenda 1.

Opening en mededelingen van de voorzitter, Yvonne Brounts.

2.

Goedkeuring van de notulen van de algemene ledenvergadering van 17 maart 2014. Zie Nieuwsbrief van juni 2014.

3.

Bespreking van het IVN jaarverslag 2014.

4.

Financieel overzicht 2014 en begroting 2015

5.

Verslag van de kascontrôle-commissie : Bert Sauter en Jo Roijen; Verkiezing nieuwe kascontrôle-commissie.

6.

De contributie in 2016 blijft gelijk v.w.b: het A-, J-; en H-lidmaatschap en het B-lidmaatschap onder voorbehoud van prijswijziging van het abonnement op De Natuurgids; Het IVN-Landelijk verhoogt per januari 2016 de contributie van € 8,65 naar € 10,-. Mede door wijziging ledenbeleid IVN Landelijk, is het voorstel om de bijdrage (thans € 4,65) die door de vereniging wordt betaald voor elk landelijk lidmaatschap op te heffen, zoals reeds vermeld in het betreffende artikel in de Nieuwsbrief van september 2014. Hiervoor is een wijziging van het Huishoudelijk Reglement nodig voor artikel 1, punt 5, lid e. De contributies voor 2016 zijn bij goedkeuring als volgt: Jeugdlid € 5,--; C-lid = B plus Landelijk lid € 39,50; A-lid = lid van afd. Meerssen € 14,--; D-lid = A plus Landelijk lid € 24,--; B-lid = A plus De Natuurgids € 29,50; Huisgenootlid € 5,--.

7.

Samenstelling Bestuur 2015: Aftredend en herkiesbaar is Jack Savelberg. Het bestuur stelt voor hem te herkiezen. Frans van de Kragt wordt voorgedragen zitting te nemen in het bestuur.

4

Liesbeth Fiddelers wordt voorgedragen als aspirant-lid zitting te nemen in het bestuur. 8.

De website van IVN Meerssen.

9.

Rondvraag en sluiting van het zakelijk gedeelte van de vergadering.

Huldiging jubilarissen: 40 jaar lid: Mevr. T. Winkens-Lardinois, Maastricht; 25 jaar lid: Dhr. Ernest Augustin, Bunde; Dhr. Hans Hermans, Heerlen; Mevr. Marlou Janssen, Bunde; Mevr. M. Smoorenburg,, Geulle en Dhr.Toon Rongen, Bunde. PAUZE

Fotopresentatie: door Paul Abels

Natuuur in eigen omgeving

5

Jaarverslag IVN Meerssen 2014

1 INLEIDING Het jaarverslag geeft een overzicht van de voornaamste gebeurtenissen in het verslagjaar, voorafgegaan door een algemene beschrijving van IVN-Meerssen. Dit verslag beschrijft het jaar 2014. We sluiten het verslag af met een korte samenvatting van de activiteiten die naar onze mening sociaal van betekenis zijn voor de Meerssense gemeenschap. 2 DOELSTELLING IVN-Meerssen is een vereniging voor mensen die natuur, milieu en landschap een warm hart toedragen met als doelstelling: Natuureducatie en Duurzaamheid. 3 LEDEN Per 1 januari 2015 waren er 233 leden: 97 A-leden, 46 B-leden, 32 C-leden, 10 D-leden, 14 jeugdleden, 32 Huisgenootleden en 2 L-leden. Onderstaand een overzicht van de ledenaantallen sinds 2010:

1 januari

2010

2011

2012

2013

2014

2015

A-lid

106

109

109

109

101

97

B-lid

61

61

59

54

49

46

C-lid

31

29

31

30

30

32

D-lid

7

7

8

7

9

10

Jeugd

21

18

12

15

20

14

24

30

32

Huisgenootlid Landelijk Aangemeld Totaal

2

223

224

236

239

6

239

233

4 DOELGROEPEN Doelgroepen waarop de educatie zich richt zijn: Volwassenen a Burgers die in de omgeving wonen en toeristen; o.a. via wandelingen, excursies, themabijeenkomsten in IVN-lokaal, cursussen b Bestuurders; o.a. via overleg met en advies aan de Gemeente Kinderen c Vrije tijd o.a. via de Jeugdgroep; d Basisschool. 5 MIDDELEN en ACTIVITEITEN Excursies, wandelingen, lezingen etc. Jaarlijks wordt een programma opgesteld voor o.a. wandelingen en excursies. Ook worden op verzoek wandelingen of excursies geleid. De deelname aan de activiteiten was goed, zoals uit onderstaand overzichtje blijkt.

Onderwerp:

Aantal Deelnemers

Gemiddeld

Excursies / Wandelingen

24

629

Lezingen/voordrachten

4

136

34

Overig: o.a. Kroedwusj, natuuropschoondag en jaarvergadering. Kerstviering, Meerdaagse busreis

3

100

33

Jeugdactiviteiten

26

120 49

10

130

13

Meerdaagse Een Meerdaagse in Nederland, Bergen in Noord Holland was het reisdoel met 49 personen in de bus. Met onder weg excursies in Den Bosch en Asten. Wandelingen natuurlijk in het mooie duingebied bij Bergen en de excursie-

7

gangers bezochten o.a. het Zuiderzee-museum. De zon schitterde het gehele week-end aan de hemel, het hotel was prima, het humeur van de deelnemers opperbest. Een zeer geslaagde Meerdaagse, die georganiseerd werd door: Yvonne Brounts, Fiel van den Bergh, Riet Hautvast en Jo Lexis. Kerstavond Op vrijdag 12 december vond de kerstviering plaats in De Stip, met ongeveer 120 bezoekers. Op de bühne stond een enthousiast dameskoor Belcanto Resonance uit Valkenburg dat internationale kerstliederen ten gehore bracht. De Kersttombola maakte weer de nodige bezoekers blij met een mooie prijs, waarvoor de schenkers door de voorzitter werden bedankt. De Kerstvrouw sloot de avond op een ludieke manier af met een pleidooi voor de vrouw in de gehele samenleving. Diverse andere activiteiten  Er was weer de jaarlijkse bespreking van bestuur met gidsen en coördinatoren. 

Tijdens de natuur-opschoondag in maart is het gebied Gemeentebroek, langs de Geul en deels de Dellen door ongeveer 25 personen opgeschoond. Merkbaar is een afname van de hoeveelheid zwerfvuil.



In augustus werd voor de Kroedwusj gezorgd. Het bundelen gebeurde weer bij Jack en Els Savelberg aan de Veeweg. De H.Mis in de Basiliek op zondag 17 augustus werd recht-streeks uitgezonden op TV.  Jaarlijks presenteert het IVN zich (samen met IVN-Ulestraten) op de jaarmarkt van Meerssen, vooral met de gezamenlijke jeugdgroep. Er was ruime belangstelling. Overleg en advies:  Groen Platform Meerssen, is een klankbord van het college van B&W inzake beleid, projecten en beheer. Het Groen Platform is 2 keer bij elkaar geweest.



Het Natuur- en Milieueducatie-overleg (ook een overleg meente) heeft 2 keer plaats gevonden.



Buitengoed Geul en Maas. Het Buitengoed Geul en Maas is een initiatief van de Provincie om het Geul- en Maasdal van Maastricht, Meerssen en

8

met

de Ge-

Valkenburg te ontwikkelen en te promoten. IVN Meerssen participeert o.a. in de ontwikkeling van de natuur langs de Geul tot aan de Grensmaas bij Itteren. Jeugdgroep IVN-Meerssen/Ulestraten Het jeugdteam heeft 2014 af kunnen sluiten met een goed gevoel. Er waren tal van leerzame activiteiten en natuurervaringen voor de kinderen en hun begeleiders. Er werden o.a. hutten gebouwd, mergel bewerkt, een heks ontmoet in de IVN-hut, sporen van dieren gezocht en er was een mooie afsluiting van het seizoen in het natuurcentrum De Lietberg in Lanaken met een bezoek aan het insectenmuseum. Voor al deze onderdelen was er een goede ondersteuning van de gidsen en het bestuur. Het vaste enthousiaste Jeugdteam bestaat uit: Susanne Van de Berg-Willems, Geert Hovens, Will Voncken, Wil Dohmen, Leo Kurvers, Marie-José Steyns, Jeanne Lam en Cheyenne Bex als assistente. Cheyenne heeft haar maatschappelijke stage bij de Jeugdgroep gedaan en helpt nu enthousiast mee. Paddenwerkgroep Jaarlijks zet IVN-Meerssen bij kasteel Vaeshartelt padden over. De coördinatoren Riet Hautvast en Annie Hupkens kunnen hierbij beschikken over een groep vrijwilligers die de schermen en de emmers plaatsen en/of de padden 2 keer per dag overzetten gedurende een bepaalde periode. De paddenoverzet in 2014 langs Kruisdonk bij Vaeshartelt gebeurde binnen een tijdbestek van één maand nl: van 27 februari tot 27 maart. Totaal werden hier 1159 amfibieën overgezet, waarvan 1102 padden, 38 kikkers en 19 salamanders. In vergelijking met voorgaande jaren mogen we dit een groot succes noemen. De werkzaamheden aan de A2 hebben tot nu toe geen negatieve invloed gehad op het paddenbestand.

9

Overzichtje van aantallen in de afgelopen jaren: 2008 : 380 2011 : 620 2014 : 1159 2009 : 260 2012 : 734 2010 : 700 2013 : 905 Ook buurtvereniging Geulle a/d Maas heeft in 2014 bij het Geulderlei ruim 200 padden overgezet. Plantenwerkgroep De plantenwerkgroep bestond dit jaar uit 13 leden en is, zoals gewoonlijk, 1 x per maand bij elkaar gekomen. De wintermaanden: januari-februari-maart noodgedwongen door de vroeg invallende duisternis- binnen, om daar gezamenlijk planten te determineren, die door de leden werden meegenomen. In de zomermaanden is de werkgroep naar buiten gegaan om planten te zoeken en gezamenlijk te determineren. Hiertoe werden o.a. bezocht: de Pietersberg, het oude kerkhof in Berg, de Kunderberg, de Hoge en Lage Fronten. Om het seizoen wat te rekken is de plantenwerkgroep in de maanden september, oktober en november op zaterdagochtend erop uit getrokken in plaats van de woensdagavonden. We boften met het weer, want het was een fantastisch najaar. In september hebben we kunnen genieten van de Duitse Gentianen op de Kunderberg en in oktober en november heeft de groep het bomenpad in Heugem gelopen en bestudeerd. Ook is de werkgroep van IVN Meerssen 2 avonden te gast geweest bij de plantenwerkgroep in Maastricht om samen te determineren. Werkgroep Landschapsonderhoud De werkgroep Landschapsonderhoud (coördinator Fiel Van den Bergh) is gericht op onderhoud en bescherming van natuur. De werkgroep is in de loop van 2014 weer uitgebreid en telt inmiddels 17 enthousiaste medewerkers. Meestal wordt op donderdagochtend gewerkt van 9.30 uur – 12.30 uur. De werkzaamheden in 2014 bestonden o.a. uit: - ondersteuning van de activiteiten voor de Jeugdgroep; - ondersteuning tuinonderhoud van de Kindervallei in Houthem; - onderhoud Natuurgebied Vroenhof en het knotten van bomen langs de Geul in Meerssen; - onderhoud wegkruisen in gemeente etc.

10

De werkgroep kwam dit verslagjaar 48 keer in actie en maakten samen maar liefst 1413 werkuren!! (het gehele verslag van de werkgroep staat op pagina: 14). Huisvesting Veel activiteiten van het IVN vinden plaats in de natuur. In de loop van 2013 zijn de verbouwplannen van het bestuurscentrum en daarmee ook het IVN-lokaal (pand museum), van start gegaan. Sinds die tijd vinden de binnen activiteiten zoals vergaderingen en lezingen plaats in de Proostenkelder, achter de Basiliek. De jeugdgroep maakt incidenteel nog gebruik van de Hut in de Dellen. Voor activiteiten met grotere aantallen deelnemers maken we gebruik van het Gemeenschapshuis De Stip. Contactpersonen voor de Proostenkelder zijn: Fiel Van den Bergh en Jack Savelberg. We participeren als IVN in een werkgroep met het NH-museum en de Heemkunde vereniging die tot doel heeft tot een nieuwe inrichting van het Museum, tevens ons verenigingslokaal, te komen. De Proosdijschuur wordt voor dit doel geheel verbouwd tot een “Huis van (Meerssens) Erfgoed”, waarin de 3 partijen gezamenlijk een onderdak gaan krijgen. Inmiddels is de verbouwing flink opgeschoten; er is een open verbinding gemaakt tussen het bestuurscentrum en de Proosdijschuur, zodat die ruimte, als de verbouwing klaar is, ook voor publiek toegankelijk is tijdens openingsuren van het Bestuurscentrum. De ruwbouw is momenteel klaar. Er werd diverse malen intensief overleg gepleegd met het NH-Museum en de Heemkundevereniging, zowel onderling als samen met de gemeente en de architect, over de verbouwing en herinrichting van de Proosdijschuur. Door de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 is er vertraging gekomen in de oplevering van het pand, daar de nieuwe raadsleden ook hun mening hebben over de verbouwing en daar enkele vergaderingen aan hebben besteed. We mogen aannemen dat het nieuwe Huis in de tweede helft van 2015 zal worden opgeleverd. 6. ORGANISATIE Bestuur Fiel Van den Bergh heeft tijdens de Algemene Ledenvergadering in maart 2014 afscheid genomen als bestuurslid. Wel blijft hij coördinator van de werkgroep Landschapsonderhoud. Werkgroepen Buiten het bestuur, maar in goed overleg met het bestuur, wordt een aantal activiteiten uitgevoerd door de diverse werkgroepen. Dat zijn de werkgroepen: Jeugd; Landschapsonderhoud en beheer lokalen; Wandelingen/Excursies; Planten; Padden.

11

Gidsen IVN-Meerssen beschikt over 14 natuurgidsen. De gidsen: Hans Bronswijk tel: 043-3649320 Nicole Cordewener, Maastricht, 043-3642423 Els Derks-van der Wiel, Ulestraten, 043-3643740 Wim Derks, Ulestraten, 043-3643740 Germaine Fouraschen, Maastricht, 043-3437126 Riet Hautvast, Maastricht tel: 043-3475663 Jo Heijnens, Bunde, 043-3645263 Geert Hovens, Geulle,043-3646026 Annie Hupkens, Maastricht, tel: 043-3472590 Jeanne Lam, Bunde, 043-3649012 Riekie Notten, Moorveld, 043-364 5416 Willy Savelberg, Meerssen, 043-3644955 Will Voncken, Berg aan de Maas, 046-4335339 Leo Voragen, Simpelveld, 045-5442300 Gids in opleiding: Wil Lemmens, Maastricht. De natuurgidsen verzorgen niet alleen activiteiten uit het jaarprogramma van IVNMeerssen. Vele gidsen zijn ook nog actief buiten ons normale IVN-programma. Zo wordt gegidst voor Natuurorganisaties, bv. het Limburgs Landschap, voor personeel van bedrijven of instellingen, buurtverenigingen, voor senioren (de wekelijkse "vuttrapperswandelingen") etc. Ook worden schoolklassen begeleid in de Natuur. De kwaliteit van de natuurgidsen wordt mede op peil gehouden met bijscholing, bijvoorbeeld door deelname aan de vrijwilligersdagen, georganiseerd door het district Limburg of door deelname aan eigen IVN-cursussen. Uitstapje Een keer per jaar wordt een uitstapje voor alle actieve leden georganiseerd. In 2014 is dit niet doorgegaan vanwege het overlijden van Els Savelberg. Nieuwsbrief De Nieuwsbrief is een belangrijk communicatiemiddel van de vereniging. In 2014 verschenen weer 4 edities waarvan de kaft gesierd wordt door fraaie natuurfoto‟s van Paul Abels. De redactie wordt verzorgd door Jeanny Bronckers (tekst) en Paul Abels (foto‟s en lay-out). Het IVN is de adverteerder en de sponsoren zeer erkentelijk voor de financiële steun. Publiciteit In regionale (week)bladen worden nagenoeg alle activiteiten gepubliceerd. In het verslagjaar zijn 45 nieuwsitems aan 10 verschillende media aangeboden.

12

Enkele dagen voorafgaand aan een activiteit wordt een z.g. “nieuwsflits” per email aan een 100-tal leden verzonden. In 2014 zijn 29 nieuwsflitsen verzonden. In de loop van 2014 is gebleken dat de website van IVN-Meerssen steeds meer wordt bekeken. Onze website werd in 2014 ruim 3200 maal bezocht. Op https://ivn.nl/afdeling/meerssen is/zijn onder meer „nieuws, activiteiten, foto‟s, verslagen en ook de Nieuwsbrieven‟ te lezen. De publiciteit en het beheer van de website wordt verzorgd door Paul Abels met ondersteuning van Bert Sauter. 7. SAMENVATTING VAN ACTIVITEITEN T.B.V. DE GEMEENSCHAP -

organiseren van natuurwandelingen en excursies verzorgen van voordrachten/lezingen organiseren van activiteiten voor de jeugdgroep in stand houden van de traditie van Kroedwusj groenonderhoud op diverse plekken binnen de Gemeente gratis tuinonderhoud bij de Kindervallei in Houthem deelname in Groenplatform en NME-overleg met Gemeente participeert in het Provinciale project Buitengoed Geul en Maas verzorgen lessen in basisonderwijs meewerken aan boomfeestdag en natuuropschoondag

13

Verslag Werkgroep Landschapsonderhoud 2014

De werkgroep is een onderdeel van IVN Meerssen en is 17 man/vrouw sterk. De werkzaamheden worden normaal verricht op de donderdagochtend van 9.30 uur tot 12.30 uur. Deze werkzaamheden zijn zeer divers, van snoeien, tuinonderhoud, knotten, natuurbeheer, onderhoud wegkruisen, ondersteuning jeugdactiviteiten enz. De coördinatoren zijn Jack Savelberg: techniek; Jo Lexis: arbo en Fiel Van den Bergh: algemeen. Groenspecialist is Willy Savelberg. Eind 2014 is door de werkgroep contact gezocht met Ron Theunisz van de afdeling Groen van de Gemeente Meerssen. Na een positief gesprek hopen we in hem een partner te hebben gevonden in ons streven naar een goed onderhouden natuur in onze Gemeente. In het kader van goed en deskundig onderhoud hebben de coördinatoren Jo Lexis en Fiel Van den Bergh de cursus Landschapsbeheer gevolgd bij het IKL in Roermond. Tevens werden door Frans v.d. Kragt en Fiel Van den Bergh de cursus broedstoven aanleggen gevolgd in Nuth bij het IKL, t.b.v. het Vliegend Hert. De werkgroep is 48 keer in actie gekomen en heeft gezamenlijk 1413 man-/ vrouwuren gewerkt!!! De werkzaamheden bestonden uit:  Ondersteuning jeugdgroep IVN Meerssen - Ulestraten o.a. bij Jaarmarkt en huttenbouwactiviteit;  Knotten bomen en takkenrillen aanleggen in arboretum fam. Notten, Moorveld;  Onderhoud natuurgebied Vroenhof (gemeente Meerssen);  Diverse werkzaamheden Weekershof (Groei en Bloei Maastricht);  Knotten wilgen en takkenrillen aanleggen langs de Geul in Meerssen.  Onderhoud van een vijftal wegkruisen in de gemeente en onderhoud insectenhotel;  Onderhoud tuin, daktuin, terrassen en paden bij Kindervallei in Houthem;

14

   

Twee dagen meegewerkt aan “Meerssen, in de ban van . . . natuur” en de voorbereiding hiervan; Plaatsen en opruimen van schermen t.b.v. overzetten padden bij Vaeshartelt en in Geulle; Advies gegeven aan leden op het gebied van natuur en tuinonderhoud; Verder is de werkgroep actief bij de activiteiten van IVN Meerssen zoals de jaarlijkse kroedwusj en kerstviering en natuuropschoondag.

Vermeldenswaard is dat we dit jaar bezoek kregen van de nu oud wethouder Jim Janssen, die zich persoonlijk op de hoogte kwam stellen van onze werkzaamheden t.b.v. de natuur in onze gemeente.

2014 Was ook een verdrietig jaar voor onze werkgroep door het overlijden van Els, de echtgenote van Jack, die vaak onze gastvrouw was aan de Veeweg 20. We zullen haar niet vergeten. Coördinator werkgroep landschapsonderhoud IVN Meerssen 043-3644271 e-mail [email protected] Fiel Van den Bergh, ook namens mijn mede coördinatoren.

15

Het wel en wee van de IVN Jeugdgroep in 2014 De laatste bijeenkomst voor de grote vakantie naar Natuurcentrum de Lieteberg in België met een bezoek aan; het Insecten museum, de Vlindertuin en het Blote voetenpad was een succes. Vooral het Blote voetenpad was een topper. Jong en oud iedereen deed enthousiast en met veel plezier, gespetter en au-geroep mee. De kinderen waren het beste! Buitenactiviteiten doen de kinderen het liefst. Het concept educatie en natuur beleven werkt. Als er een activiteit in de Dellen is, wordt er gebruik gemaakt van de IVN-hut. De kinderen vinden het prachtig om zelf hutten te bouwen. In samenwerking met de Landschap werkgroep leren ze; met materiaal om gaan, zagen, takken sjouwen en vlechten tot prachtige hutten. De IVN-Jeugdgroep kan het jaar 2014 afsluiten, met tal van goede, leerzame en ook interessante activiteiten zoals; op bezoek bij de heks, roofvogels, uilenballen pluizen, dierensporen, activiteit bij de molen in Gronsveld, amfibieën, voorjaars bloeiers, vlinders, en rupsen, proefjes, herfstactiviteit, werken in de vrije natuur, hutten bouwen, sporen zoeken. De Jaarmarkt in Meerssen was een succes en wat betreft bekendheid IVN prima. Voor de Jeugdgroep bracht de Jaarmarkt veel belangstelling van kinderen, maar weinig nieuwe Jeugdleden op. Er is een enthousiast groepje kinderen, dat trouw komt en zeer gemotiveerd deelneemt aan de activiteiten van de Jeugdgroep. Daar buiten zijn er kinderen die onregelmatig komen. Het Jeugdteam merkt dat de huidige kinderen het druk hebben en aan veel andere activiteiten deelnemen. Wij hebben een stabiele opkomst van ongeveer 12 gemotiveerde kinderen, die regelmatig komen. Daar buiten is een groep die af en toe komt, als zij kunnen en

16

of als het onderwerp hen, of de ouders aanspreekt. Over de medewerking van de ouders wat betreft halen en brengen hebben wij niet te klagen. Wij hebben het afgelopen jaar gemerkt dat het ledental van de Jeugdgroep enigszins is afgenomen. De opkomst uit Ulestraten is buitengewoon laag. Wij werven nieuwe groepsleden door het gehele jaar via de Pers, Jaarmarkt en door een soepel beleid dat vriendjes mee mogen komen. Het vaste Jeugdteam bestaat uit: Geert Hovens, Will Voncken, Wil Dohmen, Leo Kurvers Marie-José Steijns, ( coördinator ) Jeanne Lam. ( coördinator ) Het is een aanwinst dat Susanne van de Berg de gelederen is komen versterken. Het grote aantal begeleiders is belangrijk om de groep goed en deskundig te kunnen begeleiden. Mijns inziens is dit ook de kracht van onze Jeugdgroep. Wij kunnen nog altijd weer versterking in ons Jeugdteam gebruiken. Jonge mensen, maar ook ervaren mensen, die belangstelling, goede ideeën en affiniteit hebben om met kinderen om te gaan kunnen zich melden. Voor het komende jaar zijn wij van plan om nog meer actie te ondernemen om nieuwe Jeugdleden te werven. Wij betreuren het dat er geen lokaal en inloop mogelijkheid meer is in Meerssen, ook in Ulestraten hebben wij geen eigen lokaal wat wij permanent kunnen gebruiken of waar wij iets kunnen laten zien wat de kinderen maken of doen. Er is geen vaste eigen plek voor de Jeugdgroep dat betreuren wij als Jeugdteam zeer! Wij hopen dat hier het komende jaar verbetering in komt.

Jeanne Lam coördinator

17

Een haagbeuk in ruste en toch actief Vanaf het terras van tennisvereniging de Pletschmeppers heb je een goed uitzicht op alle activiteiten in en rond de club. Achterover leunend in een stoel kun je op je gemak het tennis volgen en maak je gemakkelijk contact met iedereen rond het clubgebouw. Je ziet de fietsers en wandelaars op de Kleivelderweg en het valt op dat hondenbezitters een duidelijke voorkeur hebben voor het pad dat langs het weiland met de reeën loopt. Hondjelief kan daar ongestoord zijn (stoel)gang gaan terwijl de eigenaar in de verte staart. Natuurlijk is het terras dé plek om samen even te recreëren met een kop koffie of een glaasje fris. Tenminste, in de zomermaanden als het zonnetje wil schijnen. En wordt het zonnetje al te warm, dan was er altijd de mogelijkheid om weg te duiken in de lommer van de haagbeuk die vanaf de oprichting van de tennisclub in 1977 op het gazon gestaan heeft. Het is een wat ouder beeld dat de meesten van ons toch nog bekend zal voorkomen. Op enig moment een aantal jaren geleden is onze schaduw-beuk voor de bijl gegaan. Nou ja, wel voor de bijl maar niet uit de grond! Een boom ontwikkelt namelijk onder de grond een voor ons onzichtbaar, moeilijk verwijderbaar wortelsysteem waarmee niet iedereen bekend is.

Uiteindelijk is het ons toch gelukt de stronk uit de grond te krijgen. In het dialect wordt het uit de grond komend onderstuk van een boom „de vot‟ genoemd.

18

Toen onze „vot‟ op het gazon lag heb ik mij bij Harrie, de voorzitter, gemeld met de vraag of ik die kon krijgen ter versiering van de tuin in Moorveld. Gezamenlijk hebben we direct daarna de actie ingezet. Dat stuk hout naar de parkeerplaats te rollen leek een kleine klus maar het werd een groot werk. Hout van haagbeuk is héél compact met een hoog volumegewicht en daardoor erg zwaar. Vergelijkbaar met het gewicht van twee andere in houtland bekende zwaargewichten als eik en acacia. Met vereende krachten hebben we de vot op de aanhanger gekregen en naar Moorveld getransporteerd. De wortelstronk is ondersteboven op de grond geplaatst zó dat de dikke bobbel van de onderstam nu omhoog steekt. Tussen de afgekapte wortels heb ik sedums (vetplanten) geplant op een lemige ondergrond die ik met een plamuurmes op het hout van de haagbeuk aanbreng. Dit procedé heb ik in de praktijk ontwikkeld. Want wat blijkt? Onze löss is niet geschikt als plantgrond op een stam. Bij harde regen spoelt die grondsoort weg en bij lange droogte wordt de löss korrelig en valt bij het minste of geringste uit elkaar. Kleffe klei is wel een goede en stevige ondergrond om er sedums in te planten en absoluut noodzakelijk om de aanplant merelbestendig te maken. Die vogels pikken namelijk in alles wat los en vast zit. Als de merels zo bezig zijn vliegt de aarde én de jonge aanplant in alle richtingen. Met de aldus opgedane ervaringen heb ik de wortelkant van de haagbeuk geleidelijk aan helemaal beplant gekregen met vetplanten in allerlei vormen en kleuren. Dat kleurenpalet wordt ook nog verlevendigd door de groei van kleine, geel gekleurde golvende houtzwammetjes die als een zeventiende eeuwse kraag op het hout groeien. Tussen die lage begroeiing zijn ook nog eens een stuk of acht zaadbolletje van de Chamaecyparis ontkiemd. De vot is uitgegroeid tot een exotisch tuintje. Na lang zoeken heb ik een foto gevonden uit de tijd dat de haagbeuk nog in volle lengte op het gazon stond waar nu de drie platanen staan. Bij de haagbeuk géén heimwee naar die vroegere plek. Zijn vot die zich jaren lang moest ophouden in de duistere ondergrond is in het licht van de zon helemaal opgebloeid in een omgeving waar niet meer geroepen wordt: time! De haagbeuk, althans dat wat er van over is, heeft nu de tijd aan zich zelf. Paul Notten, Moorveld.

19

Activiteitenprogramma Zondag 1 maart: Dagwandeling (14 km) Nyswiller, Simpelveld en terug o.l.v. Leo Voragen tel: 045-5442300 en Riet Hautvast tel: 043-3475663 10.00 uur station Meerssen; 10.30 uur kerk Nyswiller Zaterdag 14 maart:

Jeugdactiviteit: Lente-programma met vogelnestjes maken o.l.v. Jeanne Lam tel: 043-3649012, MarieJosé Steijns tel: 045-4041639 en team 09.30 uur IVN lokaal “Onder d‟n Huppel”, Ulestraten, terug om 12.00 uur Zondag 15 maart: Middagwandeling (4 km) Door het groen en de historie van Meerssen o.l.v. Willy Savelberg en Fiel Van den Berg tel: 043-3644271 14.00 uur station Meerssen.

Woensdag 18 maart: Nationale Boomfeestdag 2015: Bomen en Water Bomen platen m.m.v. leerlingen De Bundeling, Bunde Op het terrein van de school vanaf 9.30 uur, Lindenlaan in Bunde

Vrijdag 20 maart: Dagwandeling ( 12 km) voor de liefhebbers van wilde narcissen! Moresnet; o.l.v. Jeanne Lam tel: 043-3649012 en Geert Hovens tel: 043-3646026 09.30 uur station Meerssen; 10.30 uur park.pl.Casinowijer Kelmis, België Aanmelden noodzakelijk vóór 10 maart !!

20

Zaterdag 21 maart: Natuuropschoondag: natuur opschonen omgeving Gemeentebroek en de Dellen o.l.v. Fiel Van den Bergh tel: 043-3644271 9.30 – 12.00 uur vanaf park.plaats Uitspanning de Nachtegaal Meerssen

Zondag 22 maart: Ochtendexcursie: Buitenplaats Vaeshartelt in de lente o.l.v. Wil Lemmens tel: 06-53654590 en Riekie Notten 09.15 uur station Meerssen; 09.30 uur Park.pl. Buitenplaats Vaeshartelt Aanmelden verplicht, max.deelnemers 25. Zie uitgebreide informatie op pag: 32. Maandag 23 maart: Activiteitenprogramma 2e helft 2015 samenstellen o.l.v. Jo Lexis tel: 043-3646519 en alle gidsen 19.30 uur in Proostenkelder (achter Basiliek) Meerssen

Zondag 29 maart: Ochtendwandeling (9 km): rond de oude trambaan MaastrichtVaals, omgeving Euverem, Ingber, Pesaken; o.l.v. Paul Abels tel: 043-3650610 en Jo Heijnens 09.30 uur station Meerssen; 10.00 uur Aan de Fremme, Margraten

Maandag 30 maart: Algemene Ledenvergadering o.l.v. Yvonne Brounts tel: 043-3642798, 06-54908152 19.30 uur in gemeenschapshuis De Stip Meerssen Zie agenda op pagina 3.

21

Zaterdag 11 april: Jeugdactiviteit: Wat bloeit er allemaal in het voorjaar? o.l.v. Marie-José Steijns 045-4041639 en Jeanne Lam tel: 043-3649012, Leo Voragen en team 09.30 uur IVN lokaal “Onder d‟n Huppel”, Ulestraten, terug om 12.00 uur

Zondag 12 april: Dagwandeling (14 km) door het Mergelland o.l.v. Jeanne Lam tel: 043-3649012 en Geert Hovens tel: 043-3646026 09.30 uur station Meerssen; 10.30 uur park.pl.Camping de Rozenhof, Camerig 12, 6294 NB Vijlen

Zondag 26 april: Middagwandeling (8 km) vanaf de Pley in Noorbeek een rondje via Vitsen en Schoppen o.l.v. Riet Hautvast tel: 043-3475663 en Annie Hupkens tel: 043-3472590 13.30 uur station Meerssen; 14.00 uur nabij kerk Noorbeek

Zaterdag 9 mei: Ochtend-excursie: nachtegaal spotten in De grote Hegge, Thorn o.l.v. Bert Merk tel: 043-3644339 en Jo Lexis tel: 043-3646519 08.00 uur !! station Meerssen; 08.45 uur !! park.pl. ingang natuurpark Koningssteen Thorn

22

Zaterdag 9 mei: Jeugdactiviteit: stenen zoeken langs het water o.l.v Jeanne Lam tel: 043-3649012, m.m.v. Els Derks-van der Wiel en team 09.30 uur IVN lokaal “Onder d‟n Huppel” Ulestraten, terug om 12.00 uur

Zondag 17 mei: Dagwandeling (14 km) in de omgeving van Kanne o.l.v. Jeanne Lam tel: 043-3649012 en Geert Hovens tel: 043-3646026 09.30 uur station Meerssen; 10.00 uur park.pl. Chateau Neercanne

Zondag 24 mei: Middag-excursie (6 km): Rivierpark Maasvallei o.l.v. Wim en Els Derks tel: 043-3643740 13.30 uur station Meerssen; 14.00 uur Itteren, Geneinde 6223 GT park.pl. bij Kanjel

De gids/excursieleider is verantwoordelijk voor de wandeling/excursie, maar de deelnemer heeft ook een eigen verantwoording. Volg altijd de aanwijzingen van de gidsen op. Middag-, ochtend- en avondwandelingen of excursies duren ongeveer 2½ uur, dagwandelingen 5 à 6 uur, jeugdactiviteiten starten om 9.30 uur en eindigen om 12.00 uur, tenzij anders vermeld. Voor activiteiten die vanaf station Meerssen vertrekken om naar een andere vertrekplaats te gaan, geldt bij voldoende auto‟s carpoolen tegen een vergoeding van € 0,07 per gereden km per persoon. Info kunt u verkrijgen bij de gids die de betreffende activiteit leidt. Wanneer door het KNMI een weeralarm wordt afgegeven, wordt de activiteit afgelast. Informeer hiervoor bij de gids. Zorg bij wandelingen/excursies voor goed schoeisel. Veel natuurplezier toegewenst door de gidsen en bestuur.

23

Welkom nieuwe leden We verwelkomen alle nieuwe leden die zich in het afgelopen jaar hebben aangemeld bij onze vereniging: Nieuwe leden: Mevr. Denise Salemans, Bunde; Mevr. Corry van Oppen, Bunde; Dhr. Tim Huijsmans, Meerssen; Mevr. Constance van Noorden, Maastricht; Dhr. Al Vandewall, Bunde; Dhr. Hub Smeets, Meers; Dhr. Peter Reijnders, Nuth; Mevr. Valerie Widdershoven, Bunde; Dhr. Rob Blom, Geulle; Mevr. Lucie Brabander, Meerssen; Mevr. Mia Sharaf, Maastricht. Huisgenootleden: Mevr. Lucienne Vandewall-Scheepers, Bunde; Mevr. Hannie en Mevr. Truus Smeets, Meers; Mevr. Els Reijnders, Nuth; De jeugdleden: Cira en Kiran Visser, Meerssen; Menno Thönissen, Mheer; Isa Ummels, Bunde; Colin Stelten, Landgraaf; Fenna Close, Maastricht;

We wensen iedereen veel natuurplezier bij de IVN-activiteiten.

24

Meerdaagse busreis 2015 Tijdens de meerdaagse van 2014 hebben we met zijn allen kunnen constateren dat ons eigen land meer dan genoeg mogelijkheden biedt voor een lang weekend weg. Ook dit jaar blijven we in Nederland. De bestemming is dit jaar de Veluwe. Het zal eenieder bekend zijn dat je daar prachtig kunt wandelen. Ook voor de niet-wandelaars biedt de regio voldoende interessante en culturele mogelijkheden. We zullen verblijven in Hampshire Hotel-Mooi Veluwe in Putten. Kijk op internet. http://www.hotels.nl/nl/putten/mooiveluwe/ Het adres van het hotel is: Garderenseweg 154, 3881NC Putten. Tel: 0577 462 588

Het verblijf is volpension met uitzondering van de lunch op de eerste dag. De reiskosten zijn dit jaar hetzelfde gebleven als vorig jaar. Het belooft weer een reis te worden met veel nieuwe wandelmogelijkheden en prachtige excursies. De meerdaagse is van vrijdag 11 september t/m maandag 14 september. De deelnamekosten vindt u op het aanmeldingsformulier. De organisatoren zijn: Yvonne Brounts, Jo Lexis, Riet Hautvast en Fiel Van den Bergh. De wandelingen worden voorbereid en geleid door Mariëlle Urlings, Leo Voragen, Peter Hardy en Riet Hautvast. Praktisch alle excursies zijn inmiddels al voorbereid. De deelnemers ontvangen ruim voor aanvang van de reis een uitgebreid programma. Om een goede gang van zaken rond het aanmelden en eventuele afmelden te waarborgen moeten we enkele regels hanteren:   

Aanmeldingsformulier uiterlijk vóór 1 mei 2015 sturen naar Riet Hautvast. Deelname aan de reis gebeurt in volgorde van het voldoen van de aanbetaling van de reissom. De aanbetaling van € 100, - p.p. moet vóór 1 mei 2015 zijn voldaan. De rest van de reissom moet voldaan worden vóór 1 juli 2015. (let op: dit is 1 maand vroeger dan vorig jaar!)

25

   

Betaling op RABO-bankrekening: NL 20 RABO 0132 6840 55 van IVNMeerssen Veeweg 20 6231 RW Meerssen, onder vermelding van Meerdaagse 2015. Bent u alleenstaand, zoek dan zelf als u dat wilt, een compagnon onder de deelnemers om de kamer mee te delen; het aantal kamers voor enkele bezetting is maximaal 12. Bij een teveel aan aanmeldingen kunnen de laatst aangemelde personen op een wachtlijst geplaatst worden en eventueel invallen als mensen zich afmelden. De reis zal alleen doorgaan als er voldoende (minimaal 45) aanmeldingen zijn.

Wat te doen bij afmelding:    

Bij verhindering, afmelding direct schriftelijk melden bij Riet Hautvast. Indien mogelijk liefst zelf voor vervanging van reiziger(s) zorgen en financiën onderling regelen. Informeer hiervoor ook bij IVN voor eventuele personen op de wachtlijst. De vereniging kan niet op restitutie van kosten worden aangesproken, die wij voor u hebben gemaakt. In de reissom is een bedrag van € 10, - opgenomen voor administratie en voorbereidingskosten. Bij deze informatie hoort het aanmeldingsformulier (volgende pagina). Met het ondertekenen van het aanmeldingsformulier verklaart u zich akkoord met het bovenstaande. We zullen alles in het werk stellen om er weer een mooie Meerdaagse van te maken. Met vriendelijke groeten, Namens het bestuur: Yvonne Brounts, Jo Lexis, Fiel Van den Bergh en Riet Hautvast

IVN MEERSSEN Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid Secretariaat voor meerdaagse: Mevr. Riet Hautvast Holsteinbastion 28C, 6217 LJ Maastricht Tel: 043-3475663; e-mail: [email protected]

26

Aanmeldingsformulier I.V.N. Meerdaagse busreis naar Putten (Veluwe) Van vrijdag 11 sept. t/m maandag 14 sept. 2015 Deelnamekosten: € 310,00 - p.p. op basis van een 2-persoonskamer, € 350,00 - p.p. op basis van een 1-persoonskamer (max.12 beschikbaar) Overmaken op RABO-rekening: NL20 RABO 0132 6840 55 t.n.v. IVN-Meerssen, Veeweg 20 6231 RW Meerssen onder vermelding van Meerdaagse 2015. Deelname aan de reis gebeurt in volgorde van aanbetaling: Van € 100,-- p.p. uiterlijk vóór 1 mei 2015; Het resterende bedrag vóór 1 juli 2015. Bij verhindering en afmelding annuleringsverzekering aanspreken. De vereniging kan niet op restitutie aangesproken worden. ------------------------------------------------------------------------------------------------Aanmeldingsstrook Deze aanmeldingsstrook sturen naar: Mevr. Riet Hautvast, Holsteinbastion 28c, 6217 LJ Maastricht, of per E-mail: [email protected]. Naam: 1 ste persoon: Naam: 2 de persoon: Adres: Postcode:

Woonplaats:

E-mail:

Tel:

Tel mobiel:

Telefoon thuisblijvers: Naam: IVN-lid: Ja /Nee.

Reis- en annuleringsverzekering afgesloten: Ja /Nee

N.B. : indien 2de persoon niet onder de annuleringsverzekering van de 1ste persoon valt, moet 2de persoon ook zelf een aanmeldingsformulier indienen. Bijzonderheden: Datum:

Handtekening :

27

28

Seizoens-excursies Vaeshartelt Meebewegen en meebeleven met de seizoenen

De seizoenen “Alles zit nog in de knop en het ruikt zo fris”, zei de Lente al snuivend “Wat kan ik genieten van mijn vele kleuren”, zei de Zomer trots “Wat ben ik toch blij met mijn vele paddenstoelen”, zei de pronkende Herfst “Wat is het toch rustig, stil en koud”, fluisterde de Winter zachtjes Zomaar wat kenmerken van de vier seizoenen, maar er zijn er natuurlijk nog veel meer om op te noemen. Tijdens de seizoenen verandert de natuur telkens weer. Vaak neem je dat waar, maar er gaat ook veel aan je voorbij. Er wordt bij het waarnemen een beroep gedaan op al je zintuigen. Iedereen kent de vijf zintuigen wel: horen, zien, ruiken, proeven en voelen. En het is natuurlijker ingewikkelder dan dat. Om te proeven hebben we bijvoorbeeld verschillende receptoren ofwel cellen die gevoelig zijn voor prikkels voor het ervaren van basissmaken zoals zoet, zuur, zout en bitter. Onder „voelen‟ valt de afzonderlijke waarneming van onder andere warmte, koude, vibraties, vluchtige en aanhoudende aanraking. De seizoens-excursies Na deze ietwat filosofisch getinte inleiding zoemen we in op seizoens-excursies op Buitenplaats Vaeshartelt. Als natuurgids in opleiding is mijn streven jaarlijks seizoens-excursies te organiseren voor echte natuurliefhebbers. Het uitgangspunt daarbij zal zijn „Samen weten we meer dan één‟. Omdat het maximaal aantal deelnemers 25 is, is aanmelden noodzakelijk!! In de titel van dit artikel staan twee „werk‟woorden: meebewegen en meebeleven. Dat betekent dat de deelnemende natuurliefhebbers ook iets moeten doen. Hoe stel ik me dat voor? We bewegen en beleven met de seizoenen mee door te wandelen over de Buitenplaats Vaeshartelt. We gaan vooral waarnemen met al onze zintuigen. We kijken naar planten, bomen, vogels, dieren en het waterleven en zien hoe deze zich ontwikkelen tijdens de seizoenen.

29

We wisselen onze waarnemingen en belevingen uit, ieder vanuit eigen kennis en ervaringen. De beleving van de seizoenen wordt daardoor nog leerrijker. Tussendoor ruiken we natuurlijk ook aan de rijke historie en cultuur van Vaeshartelt.

Vaeshartelt: verleden, heden en toekomst Om alvast een tipje van de sluier van de historie van Vaeshartelt op te tillen, volgt hier een passage uit een folder van Vaeshartelt. Waarom zou je iets opnieuw beschrijven als het al zo prachtig beschreven is, nietwaar? “De Belgische tuinarchitect Gindra uit Angleur bij Luik kreeg in 1852 van Petrus Regout de opdracht een landschapspark te ontwerpen. Het tot op de dag van vandaag nog intact zijnde park heeft het karakter van een Engels landschapspark. Een stijl die zich presenteert als een „natuurlijk landschap‟ met veel open ruimte, doorkijkjes met veel ruimte voor solitair staande bomen.” En dan hebben we het nog niet eens gehad over de aanwezige struiken, planten en dieren… Voor de natuurliefhebber is het al genieten als je dit leest, en tijdens de excursies zal dit zeker een interessant onderwerp van gesprek zijn. En alsof

30

dat nog niet genoeg is, kijken we ook naar de huidige ontwikkelingen in de omgeving van Vaeshartelt, want daar staat nog veel te gebeuren. Het herstel van deze historische buitenplaats in de Maastrichter landgoederenzone is in een nieuwe fase gekomen. In de afgelopen jaren zijn weer diverse percelen aan het luisterrijke landgoed toegevoegd. Deze zullen veranderen in plantages met zacht fruit, kruidentuinen en borders met eetbare bloemen. Verder komt er op het landgoed een tuin van „vergeten groenten‟. Een van de pronkstukken in dit geheel is het eerherstel van de voormalige fruitgaard van Vaeshartelt. Ook het Sterrenbos (ruim 2 ha groot) is recent hersteld. Je ziet nu weer duidelijk dat de lanen en paden in het bos de vorm van een ster hebben. Hierdoor komt de bijzondere voorjaarbegroeiing nog beter tot zijn recht. Met veel elan werken diverse partijen in én rond de Tuinen van Vaeshartelt aan het herstel van de verbinding tussen mensen, natuur, landschap en regionaal voedsel. De ambitie is dat hier straks in de landgoederenzone op de kruising van Geul- en Maasdal, een hoogwaardig natuur- en duurzaamheidsLandschap van de 21ste eeuw ontstaat. Iedereen en dus ook de natuurliefhebber kan dan volop genieten, meebeleven en meebewegen met de natuur in de breedste zin van het woord. Uitdaging voor de echte natuurliefhebbers Als natuurliefhebbers willen we aan dit hoogwaardige natuur- en duurzaamheids-Landschap een steentje bij dragen. Hoe gaan we dat doen? Door te kijken naar o.a. de biodiversiteit en door te inventariseren wat we waarnemen per seizoen. Het zou geweldig zijn als we vanuit onze gezamenlijke ervaringen en belevingen tijdens die dag ideeën kunnen aandragen voor de verdere ontwikkeling van een natuurlijk Vaeshartelt. Wil ook jij meebewegen en meebeleven met de seizoenen op Vaeshartelt? Vind je het een uitdaging mee te kijken en mee te denken met andere natuurliefhebbers? Neem dan deel aan de jaarlijks terugkerende seizoens-excursies. De eerste excursie staat gepland voor zondag 22 maart 2015. Het is de Lenteexcursie waarbij we vooral kijken naar de voorjaarsbegroeiing zoals de bosane-moon, sneeuwklokje, sleutelbloem, aronskelk, één-

31

bes, salomonszegel. Ook kijken we naar boven waar we de vogels in de bomen nog goed kunnen zien en kunnen horen fluiten. Welke vogels het zijn? Komt het horen en zien! We staan ook kort stil bij het natuurbeheer en bij duurzaamheid. Maar het belangrijkste is dat we samen volop genieten van de geweldige natuur van Buitenplaats Vaeshartelt in al zijn facetten. Heb je verdere informatie nodig en/of suggesties, bel en/of mail gerust. Vergeet niet alvast de datum van 14 juni a.s. in de agenda te zetten, want dan gaan we kijken wat de zomer ons brengt op Vaeshartelt. Met natuurlijke groeten van: Wil Lemmens, IVN Meerssen, Natuurgids in opleiding

1e Seizoens-excursie Vaeshartelt “de Lente” “Alles zit nog in de knop en het ruikt zo fris”, zei de Lente al snuivend IVN Meerssen organiseert op zondag 22 maart 2015 een seizoens-excursie rondom de Buitenplaats Vaeshartelt in Maastricht. Deze seizoens-excursie is de eerste in een reeks van vier excursies die dit jaar georganiseerd worden waarbij elk seizoen nader belicht wordt. Deze excursies zijn met name bedoeld voor natuurliefhebbers die zich kunnen vinden in het uitgangspunt: samen weten we meer dan één. Met veel elan werken diverse partijen in én rondom buitengoed Vaeshartelt aan het herstel van de verbinding tussen mensen, natuur, landschap en regionaal voedsel. De ambitie is dat hier straks in de landgoederenzone, op de kruising van Geul- en Maasdal, een hoogwaardig natuur- en duurzaamheids-Landschap van de 21ste eeuw ontstaat. Wat gaan we doen? We gaan als natuurliefhebbers dit hoogwaardige natuur- en

duurzaamheids-Landschap verkennen. Dit doen we door te wandelen over het buitengoed Vaeshartelt. En vooral door te kijken naar planten, bomen, vogels, dieren en het waterleven. We zien hoe alles zich ontwikkelt tijdens de seizoenen. In dit geval de lente met zijn typische voorjaarsbegroeiing zoals de bosanemoon, sneeuwklokje, sleutelbloem, éénbes, salomonszegel, aronskelk.

32

We wisselen onze waarnemingen en belevingen uit, ieder vanuit zijn eigen kennis en ervaring. De beleving van de seizoenen wordt daardoor nog leerrijker. Tussendoor ruiken we natuurlijk ook aan de rijke historie en cultuur van Vaeshartelt. Tevens staan we stil bij het natuurbeheer en duurzaamheid. Het zou geweldig zijn als we vanuit onze gezamenlijke ervaringen en belevingen tijdens die dag ideeën kunnen aandragen voor de verdere ontwikkeling van een natuurlijk Vaeshartelt. Wil ook jij meebewegen en meebeleven met de seizoenen op Vaeshartelt? Vind je het een uitdaging mee te kijken en mee te denken met andere natuurliefhebbers? Meld je dan vooraf aan voor deze eerste seizoens-excursie op Zo 22 maart, want het maximaal aantal deelnemers is 25. via [email protected] of bel 0653654590. We vertrekken om 09:15 uur vanaf de parkeerplaats (P&R) achter het station in Meerssen met de mogelijkheid tot carpoolen. Of we treffen elkaar om 09:30 uur bij de parkeerplaats van Buitenplaats Vaeshartelt, Weert 9, 6222 PG Maastricht. Omstreeks half twaalf ronden we af en wisselen onze ervaringen uit eventueel onder het genot van koffie of thee en/of Limburgse vlaai in de brasserie van Vaeshartelt. Bij regenachtig weer kunnen de paden modderig zijn. Stevige wandelschoenen zijn dan ook een aanrader. Uw gidsen zijn: Wil Lemmens en Riekie Notten

33

Verslag van een wandelaar

34

35

Groot wild op sjouw in Moorveld 10 december 2014. Riekie en ik krijgen een culturele opfrisbeurt in Theater aan het Vrijthof in Maastricht. Na afloop van de voorstelling rijden we op ons gemak naar Moorveld. Vanaf Kasen voert de weg door een uitgestrekt nachtelijk buitengebied, vooral bestaande uit landerijen en fruitplantages. De manège in de vroegere hoeve Rouwet is de laatste menselijke bewoning. Vanaf dat punt spied ik in het autolamplicht de weidepalen af, op zoek naar de rustende uil die er jaren geleden regelmatig te zien was. Helaas, de uil laat het al lange tijd afweten. Maar eenmaal een met brede vleugelslag wegvliegende uil gezien, blijf je oplettend op die plek en hoop je op een herhaling; tegen beter weten in. Plots, 100 meter voorbij de Wonkelestraat, duikt links van de weg uit het duister een dier op dat met grote snelheid de weg over sprint. De actie vindt plaats ongeveer vijftien meter voor onze auto en is goed waarneembaar dankzij het licht van de koplampen. Kenmerken van de sprintende nachtganger: 60 centimeter lang, laag bij de grond met de kop als een speer naar voren. Met zekere achteloosheid zeg ik: een das, dat kan niet anders! „Geweldig‟, juicht Riekie, „nu eens een levende maar hij was wel goor‟. Enkele dagen later ben ik op bezoek bij mijn neef Jo Zeegers, wonende hoek Schonen Steynweg / Vliegveldweg. Jo valt met de deur in huis. Direct achter zijn boerenerf begint dat eerder genoemde gebied met landerijen en fruitplantages maar nu gezien vanuit het noorden. Daar rondlopend heeft hij in het akkerland op verschillende plekken de wroetsporen gezien van wilde varkens. Jo kan dat met zekerheid melden want in vroeger jaren heeft hij heel wat varkens zien opgroeien en ... zien wroeten. Hij weet dus waar haas hupt maar dan een grotere uitgave van een andere veldbewoner! Zijn waarneming sluit prima aan bij de ervaring van Ben Minten uit Hussenberg. Hij maakt eind november 2014 in de vroege avond nog een ommetje met de fiets vanaf de Schonen Steynweg, rechtsaf over de Vliegveldweg richting ‟t Kruuske in Kasen. Net als hij ter hoogte van de fruitplantage fietst doemt voor hem een groep van 11 of 12 wilde zwijnen op. De dieren zijn goed zichtbaar in het licht van het op de snelweg voorbij rijdende verkeer. De varkens lopen in straffe draf voor hem uit. Wegvluchten kan niet want rechts van de weg is de afrastering van een fruitplantage terwijl aan de andere kant van de weg het verkeer voorbij raast over de A2. Een ever blijkt toch links georiënteerd en duikt aan de linker kant van de weg de greppel in. De rest vindt de Vliegveldweg wat te hard aan de tenen en ruilt de asfaltweg in voor de grasstrook opzij van de weg, tot aan de plek waar de afrastering van de

36

appelgaard ophoudt. Dan ligt het veld met de hoog opgeschoten mosterdplanten open voor de dieren die met veel enthousiasme in het groen en de duisternis verdwijnen. Onze zegsman heeft enkele tientallen meters op zijn gemak fietsend een mooie natuurwaarneming gedaan. Op de Veluwe moet je dáár voor betalen, in Moorveld valt je dat zo maar in de schoot. En nog wel met verlichting. Inmiddels is mij uit verschillende waarnemingen van derden duidelijk geworden dat de wilde varkens zich thuis voelen op het plateau van Moorveld en ook verder door in het bosgebied tussen Bunde en Geulle. In het voorjaar 2014 zijn daar in de Leunde, het bospad dat vanuit Moorveld richting spoorlijn beneden loopt, nog twee wilde zeugen gesignaleerd met zoals bij varkens gebruikelijk een redelijk aantal jongen. Zo lijken de ecoducten in Kasen, zowel letterljk als figuurlijk, hun vruchten af te werpen. Want tijdens de voorbije wintermaanden 2013 - 2014 heb ik in mijn bostuin wel vijf keer reeën gezien, in aantallen variërend van 1 tot 4. Als bewoners van Moorveld wisten we al dat het hier goed toeven is. De wilde zwijnen en reeën hebben zich hierbij aangesloten. Even terug in de tijd. Wilde varkens zijn niet helemaal onbekend in onze contreien. In het laatste jaar van wereldoorlog II hebben we in Zuid Limburg ook een invasie beleefd. Als gevolg van de slag in de Ardennen en de explosies bij het opruimen van achtergebleven oorlogsmateriaal zijn de dieren daar op drift geraakt en hebben zelfs tot in het Maastrichtse stadspark verblijfplek gekozen. Dit gebeurt in 1947 en is uitgebreid beschreven in de toenmalige Gazet van Limburg (het artikel van destijds is bij gelegenheid van onze 70-jarige bevrijding nog eens gepubliceerd in de krant van september 2014). De varkens werden ontdekt in het struikgewas nabij het bruggetje over de Jeker richting Nieuwenhofstraat. Bij de jacht werden zes varkens gedood, eentje dook vergeefs in het water bij de „Vief Köp‟ en twee wisten te ontsnappen. De Maastrichtse beeldhouwer Charles Vos heeft van het voorval een gedenksteen gemaakt die ingemetseld is boven het Nieuwenhofpoortje. Over het chronogram (tijdsdicht) in de Latijnse inscriptie bestaat al decennia discussie over de vertaling van het opschrift. Maar één ding is zeker; de tekst gaat over de in het Stadspark opgedoken wilde varkens die ter plekke zijn doodgeschoten. Met de hulde aan de jagers voor de afgeschoten „Schweine‟ wordt nog een oorveeg uitgedeeld aan de Duitse bezetter. Het tijdsbeeld blijkt wel erg bepalend. Als recent in september 2014 wilde varkens uit een kanaal in Weert gedregd worden en daarna op het droge worden doodgeschoten door een opgetrommelde jager, dan wordt die man

37

naderhand bejegend als een dierenbeul. Overigens, van die „varkensgolf‟ vlak na de oorlog zijn ook enkele exemplaren in Moorveld terecht gekomen waarvan eentje werd doodgeschoten aan de Schonen Steynweg. Het andere wilde varken had op zijn of haar vlucht dekking gezocht in de smidse van Sjo Kerckhofs vlak boven de Moorveldsberg en werd daar uiteindelijk onschadelijk gemaakt door Martin Waelen. In het begin van dit verhaal heb ik wat al te betweterig opgemerkt dat het in het nachtelijk duister voor onze auto de weg overstekend dier een das geweest moet zijn. Die constatering moet ik in het licht (ook al was het duister) van al die andere waarnemingen herroepen. Onze das was en blijft een ever.

Paul Notten, Moorveld.

38

Sponsoren Deze ondernemers steunen ons met een financiële bijdrage: Albert Heijn – Dijkstra, Vliegenstraat 50,6241 CH Bunde, 043-3652244 Slagerij America, Beekstraat 42, 6231 LG Meerssen, 043-3642261 Apotheek Meerssen, Proost de Beaufortstraat 5, 6231 EB Meerssen Foto Artica, Volderstraat 13, 6231 LA Meerssen, 043-3642896 Autoservice Meerssen, Weerterveld 18, 6231 ND Meerssen, 043-3580208 Beum-Electro, Klinkenberg 94-100, 6231BE Meerssen, tel: 043-3643446 “BLOEIEND”, Bunderstraat 109, 6231 EJ Meerssen, tel: 043-3642393 Bloemenhuis De Zonnestraal Meerssen, tel: 043-3655081 Transportbedrijf P.Brassé, Groot Berghem 42, 6235 BL Ulestraten Bunder Bräu bierspecialiteiten, Roggeveldstr.14,Bunde www.bunderbrau.nl Café A ge Pannes, Panhuis 20, 6305 AR Schin op Geul, 043-4591439 Café Ghijsen, Raar 15, 6231 RP Meerssen, 043-3643386 Café-terras AU SOLEIL, Grendelplein 11, Valkenburg tel: 043-6012768 Camping aan Geul en Bos, Houthemerweg, 043-3642085 / 06-54604580 Camping het Geuldal, Gemeentebroek 13, Meerssen, 043-6040437 Camping Meerssen, Houthemerweg 95, Meerssen, tel: 043-3654743 Chocolaterie S‟mores, Beekstraat 27, 6231 LE Meerssen, 06-23907278, Stomerij Clean Inn, Bunderstraat 76, 6231 EL Meersen, 04303644212 Computerservice Meerssen CSM, St.Josephstraat 3, Meerssen,043-3646770 De Groenteschuur, aardappelen, groente en fruit, Bonaertsweg 4, Bunde, 3645260 Aannemersbedrijf De Jong, Meerssen, 043-3642391 Stg.Gemeenschapshuis De Stip, Meerssen, 043-3650522, bgg 043-3643445 Rijwielhuis Jean-Pierre Dieteren, Bunde, 043-3648939 Enter Force, Vliegveldweg 194, Maastricht-Airport tel: 043-3649055 Centrum voor Fysiotherapie en Medische Fitness, Meerssen, 043-3644066 Glashandel Meijers, Oranje Nassaustr. 4, 6231 EX Meerssen, 043-3642857 Huisartsenpraktijk Bunde, tel: 043-3648935, www.huisartsenpraktijkbunde.nl

39

Heads Hairfashion, St Josephstraat 21, 6231 EC Meerssen, 043-3648765 Hoveniersbedrijf Cordewener Groen, Pasweg 1a, Bunde 043-3648548 R. Lardenoije, Vliek 11, 6235 NR Ulestraten, 043-3643234 Fysiotherapie Laumen en Leszczynski Bunde, 043-3645332 Loodgietersbedrijf Krauth, Bunderstr.13, 6231 EH Meerssen, 043-3642275 Gebroeders Odekerken, voor al uw bestratingen, 043-3644448 Slijterij Wijnhandel Bernard Rekko, Meerssen, 043-3642533 Rob Smeets Rijwielen, Bunderstraat 193, Meerssen, 043-3655269 Rosta-Tours Touringcar-bedrijf, Burg.Kisselsstr.75, Meerssen, 3647173 Rovisport, Bunderstraat 27, 6231 EH Meerssen, 043-3647923 P.Sassen VOF Transportbedr.grond- en sloopwerken, Bunde, 043-3641468 Mechanisatiebedrijf Schouteten, Genzon 14, Ulestraten, 043-3643210 Slagerij van de Nobelen, Agnesplein 4, 6241 CA Bunde Tandheelkundig Centrum Bunde, Burchtstraat 35, 6241 CR Bunde Verhey Meubelen, Beekstraat 35-37, 6231 LE Meerssen, 043-3642941 Wonen Meerssen, Bunderstr.28, 6231 EL Meerssen, 043-3664777

40

De

Klaverzuring

voorjaarsbloeiers

Komen

Speenkruid

eraan ! !

Uitspanning “De Nachtegaal” Gemeentebroek 6 6231 RV Meerssen Telefoon 043-3642161 Internet www.uitspanningdenachtegaal.nl Mail [email protected]

Iedere dag geopend vanaf 10.00 uur