MUZIEK BLAUWE ZAAL GROTE PODIA
Motion Trio wo 21 maart 2012
2011-2012 Accordeon! Maria Kalaniemi do 17 nov 2011 Teodoro Anzellotti za 11 feb 2012 Motion Trio wo 21 mrt 2012 Per Arne Glorvigen Trio za 12 mei 2012
begin 20.00 uur einde omstreeks 21.20 uur er is geen pauze teksten programmaboekje Yves Knockaert coördinatie programmaboekje deSingel
Motion Trio Janusz Wojtarowicz, Pawel Baranek, Marcin Galazyn accordeons
Michael Nyman (°1944) In Re Don Giovanni
4’
Pawel Baranek First Day of Spring
6’
Motion Trio Sunrise Dance Dj Chicken from Moscow Tango Libertin
10’ 5’ 5’
Janusz Wojtarowicz The Heart Little Story Space Carrousel
9’ 5’ 6’
Frédéric Chopin (1810-1849) Prelude in e
4’
gelieve uw GSM uit te schakelen
De inleidingen kan u achteraf beluisteren via www.desingel.be Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze.
reageer & win
Op www.desingel.be kan u uw visie, opinie, commentaar, appreciatie, … betreffende het programma van deSingel met andere toeschouwers delen. Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze. Neemt u deel aan dit forum, dan maakt u meteen kans om tickets te winnen. Bij elk concert worden cd’s te koop aangeboden door ’t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, Schilde, 03 384 29 70 > www.tklavervier.be Grand café deSingel open alle dagen 9 > 24 uur informatie en reserveren +32 (0)3 237 71 00 www.grandcafedesingel.be drankjes / hapjes / snacks / uitgebreid tafelen
Janusz Wojtarowicz Balkan Dance 6’ Silence 10’ Motion Trio You Dance
5’
Motion Trio
100% acoustic accordion Op de hoes van elk album van het Motion Trio staat het duidelijk te lezen: “This is a 100% acoustic recording with no electronic effects of any kind”. Puur akoestische accordeon, met zijn drieën. Om het nog eens extra in de verf te zetten prijkt direct onder ‘Motion Trio’ de vermelding ‘Acoustic Accordions’. Zou iemand hieraan twijfelen? Zeker omdat het klinkende resultaat de normale klank van de accordeon combineert met heel wat onverwachte geluiden. Onverwacht en onvoorstelbaar: wie had ooit gedacht dat dit allemaal uit een accordeon kan komen? Percussieve effecten en blaasbalggeluiden, luchtruisen van allerlei makelij hoor je, ‘ongehoord’, maar allemaal akoestisch. In de hoestekst van het album ‘Pictures from the Street’ moet het trio het nog eens goed benadrukken: “Het simpele idee accordeon te spelen, akoestisch, zonder toegevoegde effecten, dat zijn wij. We maken geen gebruik van samplers of electronics. Hebben wij samplers nodig? Een accordeon heeft alle mogelijke klanken en geluiden in zich. Het instrument omvat alle mogelijkheden van een kamerorkest. Hoeveel handen hebben we niet, hoeveel mogelijkheden om harmonisch te spelen…” En niet zonder zelfbewustzijn, op de hoes van het album ‘Play-Station’: “Motion Trio is helping the accordion to make a brilliant entry into the 21st century.” ‘Play-Station’ toont het onwaarschijnlijk brede spectrum aan geluidsmogelijkheden van het accordeon. Van ruis en ‘adem’ over basklanken die meer trilling dan klank zijn, naar piepjes en ‘toetertjes’ die erg humoristisch aandoen. Die rijke geluidswereld wordt ingebouwd in een aantal nummers die de wereld van het computerspel en van PlayStation gaan evoceren, tot en met herkenbare ‘tunes’ ervan. De titels van de nummers zijn sprekend: ‘Tilt’, ‘Game over’ en voor wie al te gek veel speelt: ‘Tranceaccordeon’. Eigentijds en nerveus. ‘Urban’ is dit accordeontrio om verschillende redenen, ze maken muziek van de stad. Eén van hun projecten is niet voor niets ‘Metropolis’ getiteld, een ander stond hierboven al: ‘Pictures from the Street’. Jachtig, snel, zeg maar ‘de virtuositeit van vandaag’, het karakter van de stad en daarnaast nu en dan een rustig sfeerstukje als herinnering aan hun jeugd, als verwijzing naar het Poolse uitgestrekte platteland. ‘Silence’ of ‘First Day of Spring’, pretentieloze muziek om van te genieten, waarbij de titel zegt dat het om kleine mooie dingetjes gaat: ‘Little Story’ bijvoorbeeld. Het grootsteedse van hun aanpak tart elke verbeelding: de Londense
Proms, een coffeeshop in Amsterdam, een terrasje in Parijs, een carrousel in Rio de Janeiro of Chinatown in New York. Alles kan op muziek, zelfs een hotel in Krakau en een geel Trabantje in Berlijn. Dus kan ook DJ Chicken uit Moskou niet ontbreken. Hier toont het Motion Trio de combinatie van de normale accordeonklank in dansmuziek of meestal snelle en hitsige ritmes met alle mogelijke ruisen (lucht zonder meer door de blaasbalg) en experimentele geluiden die hun instrument kan voortbrengen. Het Motion Trio laat zelfs ‘akoestisch’ een trein vertrekken in ‘Train to Heaven’. Ook drums of trommen zoals bongo’s laten ze op hun accordeon klinken. Door het gebruik van de toetsen en de registerknoppen ‘zonder lucht’ worden ook heel speciale effecten bereikt. Met de handen ritmes kloppen op alle mogelijke plaatsen van het instrument kan natuurlijk ook voor de nodige percussieve effecten zorgen. En blazen kan ook, niet alleen het instrument, maar letterlijk blazen op de blaasbalg. Andere dansen ontbreken natuurlijk niet op hun repertoire. Het Motion Trio speelt alle mogelijke dansmuziek: wals en tango, balkan-dansen met de typische aksak-ritmiek, waarbij binaire en ternaire maten met elkaar afwisselen (2+2+3 is erg populair). En dan is er weer het ‘urban’ in de ‘U-dance’ of ‘You dance’, waarvan een ‘Yerusalem’ als ondertitel heeft, wat dan weer op een invloed van bepaalde muziekgenres wijst, zo ook de ‘Sunrise Dance -; Islamabad’. Van afkomst zijn ze kleinsteeds: de drie musici zijn opgegroeid in kleine steden, met de allure van grote dorpen, waar ze genoten van elk feest omdat er muziek gespeeld werd. Muziek zonder pretentie of enige ambitie, muziek om op te dansen: met accordeon bijvoorbeeld. Toch begonnen ze vroeg accordeon te studeren in de lokale muziekscholen, daarna naar de grote stad: alle drie in de Muziekacademie te Krakau. Individueel hebben ze verschillende prijzen gewonnen en samen als trio de eerste prijs van de Vierde Internationale Krzysztof Penderecki Wedstrijd voor Kamermuziek in Krakau in het jaar 2000. Op dat moment waren ze alle drie twintigers. ‘Urban’ zijn ze ook omdat ze jarenlang in Krakau op straat gespeeld hebben. Voor wie de stad kent: op de hoek van de markt met Florianskastraat. “Dat is een heel drukke plaats. Docenten van de muziekacademie kwamen er langs en gooiden munten in onze hoeden.” Daarom is een van hun
albums ‘Pictures from the street’ getiteld. Op straat spelen was ooit echt nodig als bron van inkomsten, om te overleven. Wojtarowicz herinnert zich specifieke straten en pleinen van vele steden, omdat hij er uren stond te spelen: Freiburg, Strasbourg, Lyon, Dijon, Bazel, Zürich, Rome, enzovoort. In Franse steden werd hij tegen een kleine fooi door de clochards verwittigd als er een politiepatrouille op komst was. In Venetië op het San Marcoplein begon een vrouw op hem te schelden, hij begreep pas hoe kwaad zij was toen een bloempot vlak naast hem belandde. Bijna ongelooflijk is het volgende verhaal, weer van Wojtarowicz: in Rome kwamen drie mannen in chique kostuums met gouden kettingen op hem af en zegden dat zijn muziek te stil klonk. Ze dwongen hem mee te gaan met hun auto, kochten een geluidsinstallatie voor hem in een muziekwinkel en brachten hem terug naar de plek waar hij speelde om het resultaat van de versterking te horen. Daarna verdwenen ze zoals ze gekomen waren. Het trio speelde de laatste keer op straat in 2003, aan het Meer van Konstanz: ze hadden geld nodig voor de sneltrein naar Polen (ze waren erg gehaast), waar ze moesten optreden met de Amerikaanse zanger Bobby McFerrin. Alle muziek is goed als uitgangspunt of referentie. “We vinden onze inspiratie in hedendaagse, klassieke en barokmuziek, in jazz, rock, metal, techno, house en disco polo.” ‘Disco polo’ is niet zomaar te vertalen als ‘Poolse disco’: het is een Pools muziekgenre, ontstaan in het begin van de jaren 1990, dat invloeden samenbrengt van eigentijdse volksmuziek, muziek uit het oosten van Polen en invloeden uit de folklore van Oekraïne, Wit-Rusland en Rusland, maar dat alles vermengd met de ‘oudere’ disco uit Italië, daterend van de jaren 1980: ‘italo-disco’, bekend als een van de vroegste genres van ‘electronic dance music’, gebruik makend van drum machines en synthesizers, de high tech van dat moment. ‘Disco polo’ klonk op festivals, huwelijksfeesten en politieke meetings, maar oorspronkelijk vooral op de voetpaden langs de straat. ‘Urban’ als straatmuziek. Motion Trio speelt eigen composities, geschreven door het trio in groep of door een van de leden. Vooral Janusz Wojtarowicz, de leider van de groep, was oorspronkelijk en blijft ook nu de belangrijkste componist. Verder spelen ze bewerkingen, die zeer verregaand kunnen zijn. In het geval van Chopin bijvoorbeeld is er weinig sprake van transcripties of het ongewijzigd overzetten van de oorspronkelijke pianotekst naar drie accordeons. Je kan het soms ‘bewerkingen’ of ‘arrangementen’ noemen: daarmee is bedoeld dat meer ingegrepen wordt op het origineel om het af te stemmen op de mogelijkheden van het nieuwe medium. De piano van Chopin heeft andere mogelijkheden dan het accordeon, beperktere mogelijkheden dan drie accordeons: de piano kan ‘attacca’ inzetten wat moeilijker of toch zeker anders is voor een accordeon. Maar de klank van de piano
sterft onmiddellijk uit, terwijl de klank van het accordeon continu is. Natuurlijk kan de piano gebruik maken van het nagalmpedaal, maar daardoor wordt niet zozeer een langdurige klank bereikt dan wel een door elkaar galmen van alle aangeslagen tonen. Dat is natuurlijk erg verschillend bij het accordeon, dat totale controle heeft over elke klank, elke klankduur, elke klankvermenging in samenstelling en in duur. Het gaat dus meer om ‘parafrases’ op Chopin, zoals Liszt het zou noemen, dan om het naspelen van een Chopinstukje op accordeon. Soms gaat dat zo ver dat je nauwelijks het originele van de prelude of de mazurka van Chopin herkent. Chopin is niet de enige ‘klassieke muziek’ die het Motion Trio heeft aangepakt. Ook Brahms en Liszt genieten hun voorkeur: ‘Hongaarse dansen’ van Brahms en ‘Hongaarse Rapsodieën’ van Liszt. ‘Algemeen klassiek’ is hun nummer ‘Proms’ dat naar de Londense populaire en succesvolle concertreeks verwijst. Maar ook Mozarts ‘Don Giovanni’ spelen ze, samen met een hoornist voor de vocale partij van de catalogusaria. Dat is een resultaat van hun intense samenwerking met de Britse componist Michael Nyman (en ook zijn compositie), bekend voor zijn minimal music en zijn filmmuziek, die Janusz Wojtarowicz gearrangeerd heeft voor het accordeontrio, zoals bijvoorbeeld ‘Miranda’, muziek van Nyman voor de film ‘Prospero’s Books’ van Peter Greenaway. ‘In Re Don Giovanni’ is gebaseerd op een muzikale zin van zestien maten uit de bekende catalogusaria van Mozarts opera, waarin Leporello, de helper van Don Giovanni opsomt hoeveel vriendinnetjes zijn heer in elk land heeft gehad om een bedrogen liefje te troosten. De aanpak van Nyman wordt omschreven als een muzikale ‘deconstructie’. Met bekende landgenoten is natuurlijk ook veel samengewerkt: ‘Drie Stukken in Oude Stijl’ herwerkte Henryk Gorecki voor het trio. Krzysztof Penderecki maakte versies voor drie accordeons van de ‘Ciaccona’ uit zijn ‘Pools Requiem’ en van ‘De Profundis’, het derde deel uit zijn oratorium ‘Zeven Poorten van Jeruzalem’. Door de Poolse componist Wojciech Kilar, vooral bekend van filmmuziek, werd een versie van zijn stuk voor strijkorkest ‘Orawa’ speciaal voor het trio hercomponeerd. Kenners en critici zijn het over één zaak eens: het Motion Trio is totaal verschillend van alles wat bekend is in de wereld van de accordeonmuziek. Ze zijn ook verschillend van wat normaal met accordeon geassocieerd wordt: het gaat niet om tango of volksdans alleen, maar om een grote mix van ritmes en geluiden, van elementen uit alle genres. Omdat ze zowel lyrisch als wild en woest spelen, ook omdat ze heel virtuoos zijn, hebben ze als bijnaam wel eens ‘Trio furioso’ gekregen. Het Motion Trio bespeelt Pigini instrumenten: twee knoppenaccordeons en een met klavier.
Motion Trio © Manuela Alcer
Motion Trio Janusz Wojtarowicz, Pawel Baranek, Marcin Galazyn Het uitzonderlijke Motion Trio werd in 1996 opgericht door Janusz Wojtarowicz, accordeonist van wereldniveau en tevens de muzikale leider en ‘huiscomponist’ van het ensemble. De overige twee leden, Pawel Baranek en Marcin Galazyn, zijn eveneens topmuzikanten. Samen reizen ze de wereld af met hun muzikale performances, doordrongen met de nodige portie actie en drama. Het trio staat dan ook bekend als een waar fenomeen, dat de accordeon in al zijn facetten en ver daarbuiten laat zien. Voortdurend zijn ze op zoek naar nieuwe speelwijzen en mogelijkheden om de perceptie van accordeonmuziek te veranderen: traditionele speelwijzen worden op de korrel genomen of geridiculiseerd, vaak wordt het geheel aangepeperd met nabootsingen van elektronica, etc. “Zij die dachten dat het accordeon ouderwets is en die een concert van het Motion Trio hebben meegemaakt, moeten hun vroegere mening bijstellen (...)”, vat Liberation samen. Dat hun virtuositeit en unieke benaderingswijze van het instrument op veel lof kan rekenen, bewijzen de vele prestigieuze awards die ze reeds wonnen. Zo heeft het trio in 2000 de Grand Prix op de Krzysztof Penderecki International Contemporary Chamber Music Competition in de wacht gesleept, alsook de prijs voor beste Poolse opname en beste debuut uit 2000 in Polen. In 2005 werden hier nog een ‘Gus Viseur’ Award in de categorie ‘muzikale ontdekking van het jaar’ en een ‘Cobalt Muse’ aan toegevoegd. Het ensemble heeft ondertussen in 33 verschillende landen getoerd en is uitgenodigd op diverse vermaarde festivals: het Oxford Contemporary Music Festival, Het SchleswigHolstein Musik Festival in Hamburg, Fest Der Kontinente (Berlijn), La Folle Journée (Nantes), Festival d’Ile de France (Parijs), Quebec City Summer Festival (Canada) en vele anderen. Motion Trio heeft in de loop der jaren samengewerkt met componisten als Krzysztof Penderecki, Henryk Mikolaj Górecki, Michael Nyman en vele toporkesten. Hun discografie omvat ondertusen zeven albums. Recentelijk gaf het Motion Trio masterclasses aan de Universiteit van Chicago, de Royal Academy of Music in Londen en aan het Conservatoroire National in Parijs. www.motiontrio.com
binnenkort in deSingel jazz
Marc Ribot & Ensemble Really the Blues marc ribot gitaar Cooper-moore keyboards brad jones contrabas jt lewis drums
Marc Ribot © Ziga Koritnik
za 31 mrt 2012 20 uur / blauwe zaal € 22 basis € 18 -25/65+ € 8 -19 jaar inleiding Hugo De Craen 19.15 uur / blauwe foyer
architectuur theater dans muziek
WWW.DESINGEL.BE
T +32 (0)3 248 28 28 DESGUINLEI 25 / B-2018 ANTWERPEN
WORD FAN VAN DESINGEL OP FACEBOOK
deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van hoofdsponsor
mediasponsors
