Memo Aan Van Betreft Datum Bijlagen
: Raad : College van BenW : EZ Agenda 2008-2010 en reactie op aanbevelingen rapport "Vaart in Diemen, economisch perspectief" van Kamer van Koophandel Amsterdam : 15 december 2009 Samenvatting EZ Agenda 2008-2010 (okt.2008) Samenvatting Vaart in Diemen, Economisch Perspectief (KvK, juni 2009)
INLEIDING In oktober 2008 heeft het college van B&W de “EZ Agenda: beleid en aandachtspunten 2008-2010” vastgesteld, met 6 prioriteiten op economisch terrein op korte termijn. Deze Agenda is op 28 oktober 2008 ter informatie voorgelegd aan de gemeenteraad. De EZ Agenda diende tevens als input voor een rapport van de Kamer van Koophandel Amsterdam (KvK): op verzoek van de gemeente en bedrijvenvereniging HID toonde de KvK zich bereid Diemen in economisch perspectief te plaatsen op langere termijn. Dit resulteerde in het KvK rapport “Vaart in Diemen, Economisch perspectief” (juni 2009) met 7 aanbevelingen voor de langere termijn, welke tevens als input dienen voor de gemeentelijke structuurvisie. De door BenW vastgestelde EZ prioriteiten en de huidige gemeentelijke herontwikkelingsplannen tonen veel raakvlakken met de KvK aanbevelingen voor het gemeentelijke economische meerjarenbeleid. In dit memo wordt verslag gedaan van de activiteiten in het kader van de EZ Agenda (H1), en van de (wenselijke) follow up op de aanbevelingen van Kamer van Koophandel (H2). In H2 wordt tevens melding gemaakt van de meest recente beoordeling van het Diemense ondernemingsklimaat in de tevens in opdracht van KvK Amsterdam uitgevoerde regionale “Beoordeling Ondernemingsklimaat 2009 BOK” van TNS NIPO (nov. 2009), waarin Diemen hoger scoort dan het regionale en landelijke gemiddelde. Tot slot gaan de Conclusies in op de vraag waar het Diemense EZ beleid nu staat staan en op enkele bevindingen van de bedrijfscontactpersoon.
H 1. EZ AGENDA: BELEID EN AANDACHTSPUNTEN 2008-2010 In de EZ Agenda wordt de gemeentelijke ambitie op economisch terrein samengevat als volgt: het bevorderen en in stand houden van de randvoorwaarden voor het behoud en kunnen aantrekken van een evenwichtig en divers aanbod aan bedrijvigheid (van kantoren, bedrijven, instellingen en detailhandel in de lokale winkelcentra), hetgeen leidt tot een plezierig woon- en werkklimaat en een goede uitgangspositie in de regio” (voor volledige EZ Agenda zie www.diemen.nl > ondernemer > kennismaking Diemen > beleidsdocumenten).
1
Het lokale en regionale beleidskader en recente feedback van ondernemerszijde hebben geleid tot de volgende 6 prioriteiten op economisch terrein: 1. Versterking van de relatie met het bedrijfsleven 2. Gebiedsgerichte aanpak voor kwaliteitsverbetering 3. Stimuleren van startende ondernemers 4. inbreng bedrijfsbelangen bij beleidsvorming en herontwikkeling 5. grotere aansluiting bij de regio 6. verbetering van het imago van Diemen als vestigingsplaats In navolging van een motie van de VVD van 3 november 2005 is in april 2006 een bedrijfscontactpersoon/beleidsmedewerker EZ aangesteld. De bedrijfscontactpersoon heeft, in overleg met de wethouder EZ en collega‟s, de EZ Agenda opgesteld en zet zich in om vorm te geven aan deze 6 prioriteiten door middel van o.a. de volgende (grotendeels in EZ Agenda genoemde) activiteiten. 1e EZ prioriteit: Versterking van de relatie met het bedrijfsleven Zoals in de EZ Agenda (4.1 of samenvatting) aangegeven gaat het hier om betere communicatie met en informatievoorziening aan het bedrijfsleven, bemiddeling, beperking van lasten en expliciete aandacht voor het bedrijfsleven als doelgroep in gemeentelijk beleid. Activiteiten in dit kader zijn o.a. de organisatie en verdere ontwikkeling van: bestuurlijk overleg en lopende contacten met bedrijvenvereniging HID en de winkeliersverenigingen, organisatie werkbezoeken van wethouder EZ aan bedrijven en follow up; organisatie van ondernemersbijeenkomsten voor Bergwijkpark en de bedrijventerreinen afzonderlijk en voor alle ondernemers in Diemen (bijv. tav Breednet), in samenwerking met medewerker Veiligheid organiseren van de werkgroepen in het kader van het Keurmerk Veilig Ondernemen (zie 2e prioriteit); opvang van signalen en verzoeken van ondernemers en aanspreekpunt voor nieuwe contacten, behandeling van ondernemersvragen en doorverwijsfunctie; verbetering van kwaliteit van brieven aan en NAW gegevens van bedrijven binnen de gemeente; ontwikkeling ondernemersdeel op website en bijdragen aan publicaties voor ondernemers (Informatie voor ondernemers, Nieuwsbrief Verrijn Stuart, Breednet, We‟re Amsterdam, aandragen ondernemersthema´s Diemen info, Diemernieuws etc); bemiddeling door met elkaar in contact brengen van partijen om gewenste ontwikkelingen te stimuleren (van bijv. hotel en bedrijfsverzamelgebouw met kleine units) en aandragen contacten met werkgevers ten behoeve van reïntegratieprojecten. Beperking van lasten door bijdrage aan heldere communicatie en beperken gevraagde bijdrage aan enquetes etc. 2e EZ prioriteit: Gebiedsgerichte aanpak voor kwaliteitsverbetering Dit betreft kwaliteitsverbetering per gebied, oog voor mogelijke subsidies, het volgen van detailhandelsontwikkelingen en inspelen op nieuwe ontwikkelingen en het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid (zie EZ Agenda 4.2) Activiteiten zijn o.a. het trekken van of bijdragen aan: De werkzaamheden in het kader van de sinds 2006 begonnen trajecten voor Keurmerken Veilig Ondernemen (KVO‟s) voor bedrijventerreinen Stammerdijk en de Sniep (behaald eind 2007), Bergwijkpark (behaald in 2009), bedrijventerrein Verrijn Stuart (net gestart), 2
Winkelcentrum Diemen Noord (behaald eind 2008), Winkelcentrum Kruidenhof (gestart in 2009). Dit betreft gestructureerd overleg van gemeente, bedrijvenvereniging HID of winkeliersvereniging, ondernemers, politie en brandweer om maatregelen te nemen ter verbetering van de veiligheid en uitstraling van een gebied. Bijdrage aan de aanvraag van de via Stadsregio Amsterdam verkregen HIRB subsidie van Provincie Noord Holland voor kwaliteitsverbetering Verrijn Stuart van 700.000 Euro, en deelname in projectgroep Verrijn Stuart; Meedenken over lopende herontwikkelingsplannen als vestigingslocatie voor bedrijven, instellingen en/of voorzieningen. 3e EZ prioriteit: Stimuleren van startende ondernemers Dit betreft stimulering van startende ondernemers door het bieden van startersbegeleiding en bevordering van de ontwikkeling/bekendheid van kleinschalige bedrijfsruimten (EZ Agenda 4.3). Activiteiten: Omdat starters zelf al contact zochten met het (door Gemeente Amsterdam mede gefinancierde) Ondernemershuis Amsterdam, heeft Gemeente Diemen na een succesvolle pilot in 2007-2008 een regeling getroffen waarbij 15-20 starters jaarlijks een beroep kunnen doen op de begeleiding van Ondernemershuis Groot Oost en Zuidoost; Ook is een begin gemaakt met een overzicht van bedrijfsverzamelgebouwen met kleine units (naar voorbeeld van Gemeente Amsterdam) op de site, en geeft de gemeente aan hier positief tegenover te staan (zo is Taminiau Business Center op Bergwijkpark in mede op aanmoediging van de gemeente tot stand gekomen).; Jaarlijkse deelname aan Landelijke Startersdag Kamer van Koophandel met gezamenlijke stand van de Amstelland Meerlanden gemeenten (AM); Daarnaast worden de starters (al dan niet via de bedrijfscontactpersoon) in directe contacten zo goed mogelijk geïnformeerd en geadviseerd. 4e EZ prioriteit: Inbreng bedrijfsbelangen bij beleidsvorming en herontwikkeling Dit betreft de inbreng van bedrijfsbelangen bij gemeentebrede beleidsvorming en herontwikkelingsprojecten (EZ Agenda 4.4). De bedrijfscontactpersoon is actief betrokken bij de ontwikkeling van de Structuurvisie (ihb thema Economie) en staat in nauw contact met de projectleiders van het Centrumplan, Plantage de Sniep en Bergwijkpark om input van bedrijven te geven en mee te denken over voorzieningen met (ook) voor het bedrijfsleven toegevoegde waarde. 5e EZ prioriteit: Grotere aansluiting bij de regio Hieronder wordt verstaan de optimale benutting van regionale overlegstructuren, versterking van regionale contacten en oog voor regionale ontwikkelingsplannen (EZ Agenda 4.5). Activiteiten: Actieve deelname aan de Werkgroep Economische Zaken van de Stadsregio Amsterdam en o.a. inzet voor deelname van Diemen aan fietsknooppuntbewegwijzering, Breednet, de regionale hotelmonitor (tbv inzicht ontwikkelingsmogelijkheden), afstemming van het detailhandelsbeleid zoals koopzondagen, regionaal economisch beleid (zoals voor het Platform Bedrijven en Kantoren PLABEKA) en bijdrage aan het verkrijgen van de provinciale HIRB subsidie voor Verrijn Stuart. Diemen als houder AM Secretariaat: Diemen heeft van oktober 2008 tot medio 2010 het (roulerende) secretariaat op zich kunnen nemen van het Portefeuillehoudersoverleg EZ 3
van de Amstelland Meerlanden gemeenten dankzij de inzet van Schelte Meinsma (zie inzet bedrijfscontactpersoon onderaan H.1). Initiëren en onderhouden contacten met regionale actoren zoals de Kamer van Koophandel, Stadsloods van Amsterdam, makelaars, ondernemingsorganisaties (HIDVAZO, VNO-NCW); Volgen regionale ontwikkelingsplannen en aanhalen contacten met bijv. Science Park Amsterdam. 6e EZ prioriteit: Verbetering van het imago van Diemen als vestigingsplaats Hier gaat het om verbetering van het interne imago, betere communicatie over het bedrijfsleven, verbetering van het imago extern en de formulering van een krachtig economisch profiel (zie Agenda 4.6). Activiteiten: Intern: Aandacht voor het behoud (tevredenstellen) van gevestigde bedrijven en instellingen door hen aan te moedigen met opmerkingen bij de bedrijfscontactpersoon te komen (hetgeen veel gebeurt) en daar follow up aan te geven: de beste reclame is mond tot mond reclame van tevreden ondernemers; verzoek om in gemeentelijke nota‟s het bedrijfsleven expliciet als groep te erkennen en beleid hier mede op af te stemmen; Extern: deelname aan regionale en landelijke publicaties zoals het Ondernemersbelang; Profiel: De EZ Agenda noemt als pluspunten voor dit profiel: randgemeente Amsterdam, diversiteit van het bedrijfsleven, herontwikkelingsmogelijkheden, goede ontsluiting en parkeermogelijkheden en OV, redelijke toegang tot werknemers, korte lijnen gemeente en kleinschaligheid, geen erfpacht. Deze punten worden zoveel mogelijk onder de aandacht gebracht. Inzet bedrijfscontactpersoon: Bovengenoemde EZ prioriteiten vragen veel inzet. Conchita van der Sande, werkzaam voor 4 dagen per week, wordt sinds okt. 08 tijdelijk voor een dag per week bijgestaan door de heer Schelte Meinsma. Schelte heeft het EZ-Secretariaat van de Portefeuillehouders van de AM gemeenten gevoerd toen dat moest gaan rouleren omdat Amstelveen het niet langer kon doen. Vanwege de vele EZ werkzaamheden was dit de enige vorm waarop Diemen dit secretariaat gedurende anderhalf jaar op zich kon nemen, daarnaast neemt de heer Meinsma o.a. de EZ inzet (verbetering relaties van winkeliers met gemeente en onderling) op zich in het Projectplan Kruidenhof. Dit loopt door tot medio 2010. Bovengenoemde 6 prioriteiten uit de EZ Agenda 2008-2010 blijken een goed kader te bieden voor het huidige EZ beleid (en de daarbij horende activiteiten) en lijken hun geldigheid na 2010 te houden. De aanbevelingen in het rapport van de Kamer van Koophandel voor de langere termijn liggen grotendeels in het verlengde van de EZ Agenda.
4
H2. KVK RAPPORT “VAART IN DIEMEN, ECONOMISCH PERSPECTIEF” De Kamer van Koophandel heeft “Vaart in Diemen” gebaseerd op bureau- en veldonderzoek, analyse van cijfers, interviews met ondernemers en gemeente en discussiebijeenkomsten met de begeleidingsgroep. Deze bestond uit ondernemers en vertegenwoordigers van bedrijvenvereniging HID, Ondernemershuis Amsterdam, winkeliersverenigingen en gemeente. Het rapport is op 14 mei 2009 in aanwezigheid van de HID gepresenteerd aan de gemeenteraad. Als afronding heeft de Kamer op 24 juni 2009 in Diemen een (drukbezochte) “Netwerkbijeenkomst Vaart in Diemen” voor alle Diemense ondernemers georganiseerd. Het rapport dient als bouwsteen voor het gemeentelijke economische meerjarenbeleid en de gemeentelijke structuurvisie, en beperkt zich tot hoofdlijnen (voor volledige rapport zie www.kvk.nl/perspectiefdiemen). De Kamer stelt in de samenvatting van het rapport dat Diemen een wat slaperig imago heeft bij inwoners van de Stadsregio, maar schijn bedriegt. Met gerenommeerde grote ondernemingen en een fors aantal arbeidsplaatsen is Diemen van meer dan lokale betekenis. Diemen heeft in regionaal verband meer potentie dat het tot nu toe heeft laten zien en moet het hebben van het ontwikkelen van de bestaande kenmerken, kwaliteiten en verworvenheden. Economische kansen liggen op het gebied van werken, bedrijfshuisvesting, winkelen en vrijetijdsbesteding. Aanbevelingen Kamer van Koophandel De kamer doet de volgende aanbevelingen voor de toekomstige economische ontwikkeling van Diemen: I. Ontwikkel Diemen tot een vitale randgemeente in de Stadsregio II. Behoud en versterk de economische diversiteit III. Koester de aanwezige economische parels IV. Zorg voor een optimaal vestigingsmilieu V. Haal economisch meer uit de eigen en naburige ondernemers VI. Versterk het imago via eigen kwaliteiten en verworvenheden VII. Zoek samenwerking in regionaal verband maar behoud de zelfstandigheid Daar de uitwerking van de aanbevelingen in het rapport zelf en aparte samenvatting soms niet helemaal overeenkomen, is in dit memo gestreefd op beide te reageren.
Reactie gemeente op aanbevelingen I. Ontwikkel Diemen tot een vitale randgemeente in de Stadsregio De KvK noemt als kwaliteiten van Diemen de ligging op de grens van stad en buitengebied, de strategische ligging in de zone Haarlemmermeer-Zuidas-Almere en het dorpse en kleinschalige karakter. De Kamer pleit in het kader van de ontwikkeling van een vitale randgemeente voor: ontwikkeling van deelgebieden aan de rand in samenhang met hun omgeving (Bergwijkpark in relatie tot Zuidoost, Fort Diemerdam en Diemer Vijfhoek in relatie tot IJburg) geleidelijke opwaardering en transformatie van strategische locaties, ihb van het centrum, de stationsgebieden en uitvalswegen richting snelwegen. ontwikkeling van een beheersregime voor verouderde bedrijventerreinen vastlegging in een ruimtelijk-economische ontwikkelstrategie voor de langere termijn. De gemeente onderschrijft deze aanbeveling (en subaanbevelingen) hetgeen onder andere terugkomt in: 5
de prioriteiten van de EZ Agenda (streven naar grotere aansluiting bij de regio en gebiedsgerichte aanpak voor kwaliteitsverbetering incl. beheersregime), de herontwikkeling(splannen) van Fort Diemerdam, Bergwijkpark Noord (incl. station Diemen Zuid), Plantage de Sniep en het Diemerbos; De aanpak van het centrum is gestart met het Centrumplan en de Brede Hoed; voor bedrijventerrein Verrijn Stuart loopt het project Kwaliteitsverbetering Verrijn Stuart. Onderdeel hiervan (en vereiste voor de HIRB subsidie) is het streven te komen tot goed gezamenlijk beheer door middel van (een lichte vorm van) parkmanagement. In dit kader wordt gekeken naar de verschillende concepten van parkmanagement: hoe wordt samenwerking georganiseerd, welke diensten zou men eventueel gezamenlijk in willen kopen (zoals beveiliging, bewegwijzering naar bedrijven..), hoe worden eventuele gezamenlijke maatregelen gefinancierd? Als eerste stap voor gezamenlijk beheer ziet de gemeente het traject voor het Keurmerk Veilig Ondernemen. Dit is tot op heden slechts een oriënterende fase waarbij informeel van gedachten wordt gewisseld met bedrijvenvereniging HID. de positieve houding naar een eventuele hotelontwikkeling op Arent Krijtsstraat 1. Een ruimtelijk-economische ontwikkelingsstrategie voor de langere termijn zal in eerste instantie invulling krijgen door middel van de gemeentelijke structuurvisie. Op basis van de structuurvisie kan worden bezien welke vervolgstappen nodig zijn. Mede naar voorbeeld van Stadsloods Amsterdam gaat Team Ruimtelijk Beleid een lijst van “Ruimtezoekers (bedrijven, instellingen, voorzieningen)” en “Beschikbare locaties” opstellen, met het doel wenselijke ontwikkelingen gerichter te kunnen sturen. II. Behoud en versterk de economische diversiteit De Kamer ziet de kracht van de economie van Diemen in haar verscheidenheid aan “economische werelden”en vestigingsmogelijkheden: “Dit maakt haar minder kwetsbaar voor conjuncturele schommelingen. De strategische ligging, het groeiende consumentendraagvlak in en rond de gemeente en haar kleinschalige, dorpse karakter bieden kansen om deze economische diversiteit te verdiepen en verbreden”. De Kamer raadt aan: Diemen aantrekkelijk te houden voor meerdere soorten bedrijven door verschillende vestigingsmilieus te blijven bieden; Flexibel in te spelen op de vraag naar kleinschalige en middelgrote kantoor- en bedrijfsgebouwen, en op de structureel toenemende vraag naar woon-werk units (hetgeen steeds belangrijker wordt in de dienstverlenende, creatieve en ambachtelijke branches); Een (bescheiden) verbreding te zoeken van de lokale economie in een versterking van het (boven) lokale functie als winkel-, uitgaans- en recreatiegebied. De gemeente is het eens met de aanbeveling de grote diversiteit (in sector en grootte) aan bedrijvigheid in Diemen te koesteren. De diversiteit op de bedrijventerreinen is enorm (van bouw, industrie en transport tot mode en de creatieve sector), ook heeft Diemen naast vele (hoofd)kantoren en kleine(re) kantoren op het gebied van commerciële dienstverlening op Bergwijkpark een groot aantal maatschappelijke organisaties en de organisatie Pantar (door werk naar werk). Deze aanbevelingen sluiten aan bij EZ Agenda prioriteit 1 en 2: versterk de relatie met het bedrijfsleven (door te koesteren wat we hebben en bedrijventerreinen te behouden) en een gebiedsgerichte aanpak voor kwaliteitsverbetering (van lokale vestigingsmilieus). De gemeente werkt mee aan bedrijfsverzamelgebouwen met kleine units op de bedrijventerreinen. Daarnaast wordt getracht meer bekendheid aan deze units te geven door (de start van) een overzicht van bedrijfsverzamelgebouwen op de site (zie ondernemer > bedrijfsruimte). Hoewel de druk om vrijkomende gebouwen in woonwijken 6
om financiële redenen te transformeren in woningen groot is (bijv. schoolgebouwen die vrij gaan komen in Diemen Noord) groot is, wordt vanuit EZ gepleit kansen voor een combinatie met kleinschalige bedrijfs/kantoorruimten in woonwijken te benutten. Een beperkte verbreding van de lokale economie zal volgen met de herontwikkeling van Diemerplein en de ontwikkeling van een bedrijvenstrook langs het spoor op Plantage de Sniep. Verbreding is al gaande bij de bouw- en wooninrichtingswinkels op Bedrijventerrein De Sniep. Ook op recreatief gebied zal de herontwikkeling van het Diemerbos en Fort Diemerdam hieraan bijdragen. Mogelijkheden voor uitgaan krijgen nog te weinig structurele aandacht, deze kunnen mogelijk worden meegenomen in de in 2010 uit te werken integrale Horecabeleid. In de gemeentelijke structuurvisie worden mogelijkheden voor aanvullende bedrijfslocaties afgewogen tegen andere ruimtelijke claims. III. Koester de aanwezige economische parels De Kamer wijst erop dat bedrijven zoals Randstad, Tele2, Oostenrijk bussen, Veilinghuis de Eland, Proost en Brandt en Koninklijke Saan uitstraling geven aan de economie van Diemen en de dragers zijn van de belangrijke regionale werkgelegenheidsfunctie. De Kamer onderstreept het belang goed “voeling” te houden met de wensen en knelpunten van deze bedrijven, en beveelt aan: Accountmanagement van de top (20) van Diemense bedrijven te organiseren; Periodiek bestuurlijke werkbezoeken (bijv jaarlijks) aan de top (10) af te leggen; Meer ruchtbaarheid geven aan wat Diemense bedrijven presteren; Een opvangterrein voor klemzittende en voor lokale economie vitale bedrijven. De gemeente onderschrijft de gedachte om de economische parels te koesteren, hetgeen aansluit bij de eerste EZ prioriteit: versterking van de relatie met het bedrijfsleven. De wethouder EZ heeft samen met de bedrijfscontactpersoon (en andere bestuurders) sinds 2006 tientallen bedrijven bezocht. Er zijn structuren opgezet (zoals de Werkgroep Veiligheid Bergwijkpark) waarin bedrijven en de gemeente elkaar informeel ontmoeten. Ook via het halfjaarlijkse bestuurlijk overleg het voltallige HID bestuur houdt de gemeente voeling met een aantal belangrijke bedrijven. Het lijkt verstandig, in verband met de vele economische parels en beperkte capaciteit, het accountmanagement niet op 10-20 bedrijven te focussen. Wel wordt gestreefd over een college periode een groot deel van hen te zien en de werkbezoeken te spreiden over sectoren en locaties. De Werkgroep Veiligheid Bergwijkpark blijkt een nuttige rol te spelen om voeling te houden, zo ook werkgroepen op de bedrijventerreinen en met de winkeliers. Het jaarlijkse Raadsuitje stond in 2009 in het kader van werkbezoeken aan bedrijven: iets om elke raadsperiode te doen! Kansen voor presentatie van het Diemense bedrijfsleven in media worden aangegrepen; Een aantal van deze economische parels zit krap in haar bedrijfsruimte of zit in verouderde bedrijfsruimte maar heeft de gemeente laten weten graag in Diemen te blijven indien daar mogelijkheden voor zijn. Diegenen die dit niet op eigen terrein kunnen oplossen tonen interesse voor de driehoek. Bij de ontwikkeling van de Structuurvisie wordt gekeken naar de wenselijke ontwikkeling van dat gebied. IV. Haal economisch meer uit de eigen en naburige ondernemers (4e aanbeveling uit samenvatting, in rapport zijn 4e en 5e aanbeveling omgewisseld) De Kamer stelt dat Diemen sterk onderbedeeld op het gebied van winkels en horeca, waardoor een deel van de consumentenbestedingen naar omringende gebieden verdwijnt en
7
de gewenste levendigheid in Diemen zelf ontbreekt. Ten behoeve van de eigen inwoners van Diemen, zakelijke bezoekers en omliggende gebieden zoals IJburg beveelt de Kamer aan: Het winkelaanbod te verbeteren door de ontwikkeling van Diemerplein tot winkelhart, verbetering van de kwaliteit van winkelcentrum Diemen Noord en benutting van de transformatie van de zuidkant van Diemen (Bergwijkpark) om het winkelaanbod in zuid een impuls te geven. De recreatieve mogelijkheden te verbeteren door ontwikkeling van het Diemerbos, Diemen als toegangspoort naar het buitengebied, benutting van kansen voor waterrecreatie rond Fort Diemerdam en benutting van de Weespertrekvaart voor toervaart in combinatie met horeca (terrassen), en verbetering van de het horeca aanbod bij het Diemerbos, Fort Diemerdam, langs de Weespertrekvaart en richting Diemen Centrum, en betere communicatie en promotie. De aanbevelingen van de Kamer op dit vlak komen grotendeels terug in de herontwikkelingsplannen van de gemeente (en EZ Agenda 4.2, gebiedsgerichte aanpak voor kwaliteitsverbetering). Herontwikkeling van het Diemerplein moet het centrum de gewenste impuls geven. De gemeente werkt samen met winkelcentrum Diemen Noord en Kruidenhof (met behulp van o.a. het Keurmerk Veilig Ondernemen) aan kwaliteitsverbetering. De ontwikkeling van Fort Diemerdam en het Diemerbos incl. horeca, het horeca paviljoen aan de Weespertrekvaart en de recent geopende horeca in Diemerburgh verbeteren de recreatieve mogelijkheden; Mede naar aanleiding van deze aanbevelingen zet de gemeentelijke (concept) structuurvisie in op Diemen o als toegangspoort van stedelijk naar het buitengebied, met o de Weespertrekvaart als centrale as met oa horeca, en o levendige wijkcentra (incl. horeca) in Diemen centrum, noord en zuid. De structuurvisie zal worden uitgewerkt in concrete projecten, waarbij de EZ inbreng moet worden meegenomen. De concrete projecten moeten na afronding bij de communicatie en promotiestrategie worden meegenomen; In 2010 zal een integraal horeca beleidsplan worden opgesteld waarin bovenstaande moet worden meegenomen. V. Zorg voor een optimaal vestigingsmilieu De Kamer stelt dat het ondernemingsklimaat in Diemen over het algemeen goed is. Diemen moet de (schaarse) vrijkomende bedrijfsruimte bestemmen voor bedrijvigheid die qua aard, schaal en verkeersaantrekking bij het economisch profiel past (waarbij kerkgenootschappen e.d. worden geweerd), waarbij elders ruimte moet worden gereserveerd voor het eventueel uitplaatsen van bedrijven (bijv. de driehoek). De Kamer ziet een positieve bijdrage van revitaliseringsprojecten zoals het project Kwaliteitsverbetering Verrijn Stuart en herontwikkeling van Bergwijkpark Noord, waarbij een passend voorzieningenniveau wordt gerealiseerd. Daarnaast beveelt de Kamer een beeldkwaliteitsplan voor de zichtassen van Verrijn Stuart te maken en stelt dat een verbeterplan voor Stammerdijk en onderzoek naar mogelijkheden naar lichtere bedrijfsinvulling langs de Weespertrekvaart voor vernieuwing kunnen zorgen. Bedrijfspanden en vrijkomende scholen en kerkgebouwen kunnen worden omgebouwd tot betaalbare kleinschalige, flexibele huurbare bedrijfsruimtes, en de gemeente moet zorgen voor goede begeleiding van startende ondernemers en voor ontmoetingsplaatsen.
8
De gemeente werkt aan een deel van bovenstaande op de volgende wijze: Overeenkomstig het regionale beleid van Platform Bedrijven en Kantoren (Plabeka) koestert gemeente Diemen haar (regionaal schaarse) bedrijventerreinen. Bij de herziening van het bestemmingsplan bedrijventerreinen wordt de bestemming Bedrijventerrein geconsolideerd, met beperkte mogelijkheden voor bedrijfsgerelateerde voorzieningen zoals horeca, sport en eventueel kinderopvang. Parkeren op eigen terrein wordt in het bestemmingsplan zelf opgenomen (nu nog volgens landelijke Crow normen), zelfstandige kantoren worden geweerd. De projectgroep Verrijn Stuart onderzoekt mogelijkheden om huidige problemen met overlast van parkeren en oneigenlijk gebruik zoals kerken aan te pakken, en vraagt intern hieraan prioriteit te verlenen (in het besef dat de huidige problemen tot vertrek van bedrijven kan leiden); Bij de herinrichting van de openbare ruimte van Verrijn Stuart wordt de openbare ruimte ook langs de Weespertrekvaart verfraaid. De gemeente gaat ervan uit dat verbetering van de openbare ruimte de ondernemers stimuleert hun eigen terreinen op te knappen. Naast het Veilighuis zijn er enkele ontwikkelingen van bedrijfsverzamelgebouwen met kleine units gaande. Er komt een hoveniersbedrijf dat met het eigen pand een voorbeeld van duurzaamheid wil uitstralen. Uitgaande van de al in gang gezette ontwikkelingen is het niet nodig in het bestemmingsplan een beeldkwaliteitsplan op te nemen. Wel wil de gemeente ondernemers stimuleren om met de kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte ook de eigen bedrijfspanden aan te pakken. Ten aanzien van Stammerdijk zijn er bij het Keurmerk Veilig Ondernemen Stammerdijk en De Sniep maatregelen ter verbetering opgesteld en heeft er in november 2009 een Schouw van de HID (en gemeente) plaatsgevonden, de bevindingen moeten verder worden uitgevoerd. De Werkgroep Veiligheid Bergwijkpark is een goed instrument om signalen op te vangen over het vestigingsklimaat. Ondernemers staan positief tegenover de herontwikkeling van Bergwijkpark Noord en tonen enige zorg over de beperkte levendigheid op Bergwijkpark Zuid. De gemeente zal daarom in 2010 een aparte bijeenkomst met bedrijven van Bergwijkpark Zuid plannen om te horen wat de wensen zijn. Op de bedrijventerreinen en in beperkte mate Bergwijkpark vindt de ontwikkeling van kleinschalige bedrijfs/kantoorunits plaats. De gemeente zal meer aandacht geven aan eventuele mogelijkheden voor kleinschalige units in vrijkomende gebouwen in de woonwijken. In de gemeentelijke structuurvisie worden voor het centrum, Diemen Noord en Zuid (en Plantage de Sniep) levendige wijkcentra nagestreefd. Onderdeel hiervan kan zijn aandacht voor eventuele mogelijkheden voor kleinschalige kantoorunits. Ontmoetingsplaatsen in de vorm van horeca zijn hierbij essentieel, het nieuwe (in 2010 op te stellen) integrale horecabeleid moet de aantrekkelijkheid van Diemen van goede horeca ondernemers zien te versterken; Signalen over het vestigingsmilieu worden door de toenemende contacten met ondernemers (mede van de bedrijfscontactpersoon) beter opgevangen en intern uitgezet, en al dan niet onder de aandacht gebracht voor het Wijkuitvoeringsprogramma (WUP). VI. Versterk het imago via eigen kwaliteiten en verworvenheden Ondanks de ambitieuze plannen en groot aantal gerenommeerde bedrijven heeft Diemen een flets imago. De Kamer beveelt aan het imago moeten versterken via de eigen kwaliteiten en verworvenheden met een op maat gesneden promotiestrategie, sterkere profilering van Diemen als werkgemeente met een kleinstedelijke sfeer in grootstedelijke omgeving en meer aandacht voor de positieve beoordeling van de gemeentelijke dienstverlening en voor de plannen voor Verrijn Stuart, Diemen Centrum en Bergwijkpark Noord. Deze aanbeveling komt overeen met de prioriteiten uit de EZ Agenda (4.6, verbetering van het imago van Diemen als vestigingsplaats), waarin ingezet wordt op de verbetering van het imago in Diemen (gevestigde bedrijven koesteren: de beste reclame is mond op mond reclame van tevreden ondernemers), bewustere presentatie van gerenommeerde bedrijven 9
en instellingen en betere benutting van regionale en landelijke media en contacten. Dit uit zich o.a. in meerdere recente publicaties over Diemen in We‟re Amsterdam, het Ondernemersbelang, het Gemeenteboek etc. en toenemende contacten met bijv. regionale makelaars. Samen met bestuurders en Team Communicatie werkt de bedrijfscontactpersoon aan sterkere profilering van Diemen als vestigingsplaats. Ook het projectenteam speelt hierbij een belangrijke rol.
VII. Zoek samenwerking in regionaal verband maar behoud de zelfstandigheid De Kamer raadt aan op deelonderwerpen samenwerkingsverbanden aan te gaan met regionale partijen zoals de Stadsregio, Amstelland Meerlanden Gemeenten (AM), buurgemeenten en ondernemersorganisaties op het gebied van bijv. gebiedsmanagement van bedrijventerreinen en op het gebied van recreatie en ontspanning. Dit komt overeen met prioriteit 5 de EZ Agenda (4.5 grotere aansluiting bij de regio). Gemeente Diemen is actief in Stadsregio kader, mede met wethouder Leo Worm in het Dagelijks bestuur en wethouder Lex Scholten in de werkgroep voor Locatiebeleid (Bereikbaar Plannen). De gemeente heeft (zoals genoemd onderaan H1) de afgelopen anderhalf jaar het EZ-Secretariaat gevoerd voor de AM gemeenten, en neemt jaarlijks in AM kader deel aan de landelijke Startersdag van de Kamer van Koophandel. In het kader van het project Kwaliteitsverbetering van Verrijn Stuart heeft een informele gedachtewisseling plaatsgevonden over manieren voor parkmanagement (gezamenlijk beheer van overheid en bedrijfsleven van de bedrijventerreinen) met Ouder Amstel. Ook ten aanzien van het buitengebied wordt intensief samengwerkt met o.a. Groengebied Amstelland, Staatsbosbeheer en Stadsherstel (tbv ontwikkeling Diemerfort). Regionale “Beoordeling Ondernemingsklimaat 2009 (BOK)” (door KvK in nov. 09 toegestuurd aan BenW en fractievoorzitters Diemen) Naast de individuele studie “Vaart in Diemen, economisch perspectief” heeft Kamer van Koophandel Amsterdam Diemen meegenomen in de Beoordeling Ondernemingsklimaat 2009 (BOK) van de regio Amsterdam. In het voorjaar van 2009 heeft TNS NIPO in opdracht van de Kamer in 19 gemeenten bijna 2000 ondernemers ondervraagd over verschillende aspecten van het ondernemingsklimaat. Het ondernemingsklimaat van Diemen scoort hierin een 7 en een gemiddelde op alle deelaspecten van 6,7. Dit is boven het landelijk en regionaal gemiddelde en hoger dan in het TNS Nipo onderzoek in 2003 (waarin Diemen resp. een 6,7 en 6,4 scoorde). Diemen scoort lager dan gemiddeld op de thema´s tevredenheid woningaanbod duurder en regulier segment, kwaliteit woonomgeving en recreatieve voorzieningen en veiligheid. De thema´s ondernemingsklimaat, binding en relatie met de gemeente, gemeentelijke dienstverlening, bereikbaarheid per auto en per openbaar vervoer, parkeren nabij bedrijfslocatie en staat openbare ruimte scoort Diemen relatief goed tot zeer goed. Daarbij geven Diemense ondernemers aan dat zij relatief veel belang hechten aan verbetering van de veiligheid en van recreatieve voorzieningen, en – hoewel deze regionaal en landelijk hoger dan gemiddeld scoren – verdere verbetering van de gemeentelijke dienstverlening en binding en relatie met de gemeente.
10
CONCLUSIE De EZ Agenda 2008-2010 heeft met de gestelde prioriteiten de afgelopen paar jaar een goed kader geboden voor gerichte activiteiten ter verbetering van het ondernemingsklimaat. Op alle 6 de prioriteiten is enige tot veel vooruitgang geboekt, maar er blijft veel te doen. De Kamer ziet Diemen als opvallend bedrijvige gemeente, en concludeert dat Diemen in regionaal verband meer potentie heeft dan het tot nu toe heeft laten zien. De aanbevelingen voor de toekomstige economische ontwikkeling van Diemen sluiten goed aan bij de 6 prioriteiten uit de EZ Agenda, en ondersteunen de gemeentelijke herontwikkelingsplannen. Het rapport van de Kamer moedigt gemeente Diemen aan op de ingeslagen weg voort te gaan, en daarbij meer bekendheid te geven aan de eigen gerenommeerde bedrijven en instellingen en de lopende projecten. De aanbevelingen van de Kamer zijn ingebracht in de gemeentelijke structuurvisie en zullen worden meegenomen bij opstelling van het integrale horecabeleid in 2010 en overig gemeentelijk beleid, en verdere ontwikkeling van communicatie en promotie van Diemen als vestigingsplaats. De prioriteiten uit de EZ Agenda lijken ook na 2010 hun geldigheid te behouden. De eind Hoofdstuk 2 genoemde Beoordeling Ondernemingsklimaat 2009 (BOK) bevestigt dat ondernemers in Diemen relatief positief zijn over het huidige ondernemingsklimaat. Bevindingen bedrijfscontactpersoon Diemen heeft ten opzichte van het aantal inwoners opvallend veel bedrijvigheid met grote diversiteit in grootte en sectoren, en veel bekende bedrijven. Dit maakt de werkzaamheden van een bedrijfscontactpersoon bijzonder boeiend en uitdagend, al blijft het lastig vanwege de vele bedrijven en kwesties die aandacht vragen voortdurend keuzes te moeten maken. Sinds de indiensttreding van de bedrijfscontactpersoon in april 2006 zijn tientallen bedrijven door de wethouder EZ en bedrijfscontactpersoon bezocht, hebben een groot aantal ondernemersbijeenkomsten in aanwezigheid van de wethouder EZ (al dan niet met overige bestuurders) plaatsgevonden evenals de reguliere bestuurlijke overleggen met ondernemersverenigingen, en is de bedrijfscontactpersoon door een paar honderd ondernemers benaderd als eerste aanspreekpunt. In het algemeen is het contact zeer positief en de lijnen kort, evenals het interne overleg over follow up van die contacten. TNS Nipo ziet de rol van de bedrijfscontactpersoon als een soort accountmanager: Dienstverlener (reactief): centraal aanspreekpunt en case manager Relatiebeheerder (proactief): met individuele bedrijven, met groepen en op afstand (bijv. goede informatievoorziening op gemeentelijke website). De werkzaamheden van de bedrijfscontactpersoon in Diemen hebben zich ook op deze wijze ontwikkeld: als eerste aanspreekpunt voor ondernemers en als „case manager‟ (als een ondernemer meerdere ambtenaren nodig heeft of contact zoekt met een bestuurder). Deze werkzaamheden nemen veel tijd en men moet waken dat dit niet ten koste gaat van het relatiebeheer: werkbezoeken en individuele contacten, ondernemersbijeenkomsten en verbetering van informatievoorziening. Daarbij komen de werkzaamheden als beleidsmedewerker en ambtelijk vertegenwoordiger in regionale EZ verbanden. Doordat de bedrijfscontactpersoon veel “buiten” komt bij bedrijven, verenigingen en in de regio, komen signalen over het ondernemingsklimaat eerder bij de gemeente. Wel is de tevredenheid van ondernemers mede afhankelijk van de capaciteit van de gemeente om op signalen te reageren. Daarbij is het met name van belang dat die gemeentelijke dienstverlening goed verloopt die door ondernemers als gemeentelijke randvoorwaarden 11
voor een goed ondernemersklimaat worden gezien. Hierbij zijn in het bijzonder de kwaliteit van Onderhoud en Infra, Vergunningverlening en Handhaving essentieel. Voor de toekomst is het van belang door te gaan met de EZ prioriteiten en aanbevelingen van Kamer van Koophandel Amsterdam. Daarnaast moet de bedrijfscontactpersoon bij organisatorische veranderingen meedenken hoe hierin een goede dienstverlening aan het bedrijfsleven wordt gegarandeerd, hierbij is het volgende wenselijk: een goede inbedding van de Servicelijn Openbare Ruimte bij het Klantcontactcentrum; een Omgevingsloket waar ondernemers direct alle vragen over vergunningen en bestemmingsplannen kunnen stellen en worden begeleid; voor overige vragen (en problemen) en contacten met het georganiseerd bedrijfsleven kan men terecht bij de bedrijfscontactpersoon.
12
