MATRIX VAN DE MAATSCHAPPELIJKE OPGAVE Bijdragen uit de zaal op post-its SUGGESTIES, IDEEEN, PLANNEN ETC. INHOUDELIJKE KERNPRINCIPES Eén kind, één plan Mensgericht, stimulerend Versterken eigen kracht In eigen omgeving Professional als coach Vraaggericht Van curatie naar preventie
Bijeenkomst Zorg voor jeugd 7 juni 2012
LOKAAL Werk met casemanagers in de frontlinie die vanuit een coachende rol een vertrouwensrelatie hebben met cliënt en omgeving (Versa) Vraaggericht werken betekent niet klakkeloos ú vraagt wij draaien‟. Echter wel interesse in de vraag achter de vraag en in de persoon in zijn context. Samenwerken onderwijs-zorg, korte lijnen Korte lijnen, elkaar lijnen, gebruik van elkaars expertise Opvoeden versterken, Alert4you (Trajectum) Aandacht voor kwetsbare gezinnen en risicogezinnen in de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang. Natuurlijke verbindingen en samenwerking zoeken. Laagdrempelige paden. Belangrijk om de frontoffices (CJG‟s) te versterken, rol toegang /toeleiding jeugdzorg en preventie “fysieke ontsluiting”kinderopvang/onderwijs met jeugdzorg dmv coaching on the job 1 plan zorg/welzijn/onderwijs met ouders Investeer ook in kinderen/gezinnen die hun vraag niet kunnen formuleren of niet onderkennen Zorg voor een doorlopende lijn/ zicht op waar alle betrokkenen mee bezig zijn (geweest) Wijkzorgstructuur mogelijk voor ca. 95% van de kinderen/gezinnen Voor ca. 5% van de kinderen/gezinnen regionaal en bovenregionaal organiseren Oplossingsgericht meedenken met gezinnen, niet problematiseren Zie en versterk de oudercontacten in de voorschoolse voorzieningen. Werk aan de relatie. Breng de zorg naar kind en gezin zo vroeg mogelijk. REGIONAAL CJG‟s vroeg meenemen in de arena‟s etc., zodat ontwikkelingen en standpunten van verschillende organisaties direct meekrijgen. Dit versoepelt mogelijk de samenwerking 1
Zorg organiseren voor kinderen die de dupe zijn van vechtscheidingen (P. van Eijk) Welke wethouder ziet toe op de kwaliteit in verhouding tot de regionale samenwerking LANDELIJK ORGANISATORISCHE EN PROCESMATIGE KERNPRINCIPES Uitgaan van benodigde functies en niet van stenen Clientvraag en route leidend Optimale professionele handelingsruimte Zo min mogelijk bureaucratie Geen overlap Zo min mogelijk schakels en gezichten Generalisten aan de voorkant Zoveel mogelijk lokaal Civil society
Bijeenkomst Zorg voor jeugd 7 juni 2012
LOKAAL Tip mbt regievoering: zoek sleutelfiguren die opereren op organisatie- en ketenoverstijgend niveau Voer regie, betrekken van alle beschikbare expertise Generalisten goed idee maar geen oplossing voor alles Generalist werkt lokaal (wijk) gericht en coördineert regionale en bovenregionale inzet. Redeneer vanuit vindplaatsen en spreek vanuit het CJG af hoe je elkaar versterkt/aanvult/bereikt. Erken dat veel verschillende vragen zijn die ook verschillende antwoorden nodig hebben Wat zou helpen in een korte keten: o Netwerkgelegenheden georganiseerd door gemeenten o Papieren folders om mee te geven (werkt beter dan sites) Ogen en oren van de wijk, opvangen van signalen en er op lokaal niveau vanuit eigen kracht mee aan de slag gaan sluit bijzonder goed aan bij welzijn nieuwe stijl. Gebruik de sociaal werkers bij deze transitie Meer bekendheid wat je waar kunt halen Meer financiële ruimte om preventief samen te werken Drempels verlagen en gezichten bij instellingen Papieren folders voor ouders Netwerkgelegenheden Zoek samenwerking Flexibiliteit en ruimte in prestatieafspraken met gemeenten (CJG/SOVEE) Maak organisaties deelgenoot van het proces: coproductie (CJG/SOVEE) Professional moeten érop af”:outreachend werken om preventief interventies te plegen. (Versa) Gemeente formuleert in overleg met het veld resultaatindicatoren 2
Bijeenkomst Zorg voor jeugd 7 juni 2012
Vergeet in de samenwerkingsafspraken de zorgmijders niet. Zij hebben een speciale gezamenlijke afgestemde benadering nodig. Wij zouden graag een bijdrage leveren in de vorm van een pilot‟doorlopende zorg/leerlijn en kwalitatief goede samenwerking . Er ligt al een basis van enkele jaren (kinderopvang Baarn) REGIONAAL Ontwikkelen = leren van wat goed gaat. Niet de zoveelste misser in de jeugdzorg Starten en doorgaan met ontwikkelwerkplaatsen waarin sprake is van samen uitproberen van arrangeren van ondersteuning waarbij het onderwijs en gezinskant samenwerken. Lessen trekken en voortbouwen op de positieve resultaten. Geleidelijk opbouwen (NIS) Samenwerking/verbinding onderwijs-jeugdzorg essentieel bij de start experiment (CJG/ SOVEE) Aandacht voor kinderen waar gewoon opvoeden niet meer mogelijk is. Onwil/onmacht/geen ouders (Raad voor de Kinderbescherming) Afspraken maken over de toegang (tijdig) tot kinderbeschermingsmaatregelen (Raad voor de Kinderbescherming) Zorg voor kinderen die strafbare feiten plegen (Raad voor de Kinderbescherming) Regie kunnen voeren vraagt expliciete toedeling naar/van/door gemeente. Nu is het veelal de praktijk dat meerderen zich die positie toe eigenen. Bijeenkomsten zoals vandaag vaker organiseren. Zorgaanbieders moeten zich ook presenteren bij gemeenten. De 1ste lijn moet geen nieuwe instrumenten voor vroegsignalering/risicotaxatie gaan uitvinden. Veel is al voorhanden in de 2de lijn. Integratie van de 1ste en 2de lijn schept duidelijkheid (sociale kaart) Versterk de signaleringsfunctie van de voorschoolse voorzieningen CJG Amersfoort kan regionale rol van expertisecentrum voor CJG‟s krijgen Leer aan en van elkaar goed en snel te reageren op signalen en risico‟s. Zet bewustwording van professionals en ouders centraal. Handelingsbewustzijn is een essentieel onderdeel van de transitie Zoek samenwerking met onderwijs bij het ontwikkelen van plannen en systemen. Focus op samenwerking en niet denken dat je alles alleen kunt Nu al communiceren naar burgers en met regelmaat 3
Gezamenlijke verantwoordelijkheid, nadruk op sociaal netwerk, slotstuk : professionele hulp. In elke gemeente zichtbare keuze mogelijkheid creëren voor de burger, bv kunnen kiezen voor Christelijke zorg. Moed tonen en kiezen met kleinschalige experimenten Gewoon beginnen (CJG/SOVEE) LANDELIJK Bij gedwongen kader moet de jeugdzorg vroeg contacten leggen met volwassen/jongeren zorg op lokaal niveau wanneer bekend is dat de jongere niet in staat is een beroep te doen op zijn/haar netwerk en weer op straat beland. Dus meer samenwerking op dit grensgebied -18 en 18+ (Kwintes) Transitie jeugdzorg is een mooi middel om meer samen te werken en te ontschotten. FINANCIELE KERNPRINCIPES LOKAAL Binnen bestaande middelen 300mio REGIONAAL Sturingsinstrumenten/mechanismen Gemeenten dragen bij aan leer-, werk- en strafprojecten voor hun kinderen (Raad voor de voor grip op kosten Kinderbescherming) Eenduidig financieringssysteem Gebruik expertise van de 2de en 3de lijn om vroegtijdig de high risk gevallen eruit te halen binnen de gemeenten 0-meting van belang om straks te weten of de transitie positieve effecten heeft voor gezinnen en dus ook voor gemeenten. LANDELIJK -
Bijeenkomst Zorg voor jeugd 7 juni 2012
4
KNELPUNTEN, ZORGEN, PROBLEMEN INHOUDELIJKE KERNPRINCIPES Eén kind, één plan Mensgericht, stimulerend Versterken eigen kracht In eigen omgeving Professional als coach Vraaggericht Van curatie naar preventie
Bijeenkomst Zorg voor jeugd 7 juni 2012
LOKAAL Goede zorgstructuur binnen scholen, herkennen en erkennen van problemen, opschalen binnen passend onderwijs Hoe kunnen we huisartsen meenemen? Ken de beperkingen van eigen kracht (CJG/SOVEE) Bereik, toegankelijkheid allochtone gezinnen, vaak somatische ingang, vraagt integrale zorg ZvW, jeugdzorg, jeugd GGZ (ontschotten) Zie de kinderopvang als de voorhoede. Daar past preventie, daar komen de eerste signalen binnen (Kinderopvang Baarn) Zorg: De cliënt die ik als professional ken gaan doorverwijzen naar een instantie die voor ouders onbekend is, zowel in werkwijze als op persoonlijk vlak. Jeugd GGZ en LVB niet mee? Een gemiste kans met betrekking tot de ontschotting. Zorg: Er is veel eerstelijns hulp en veel gespecialiseerde hulp, maar de hulpverlening daartussen is nog te onbekend. Heb aandacht voor de mate van (licht) verstandelijke beperking en aanpalende problematiek (onder andere beperkt sociaal aanpassingsvermogen) in relatie tot psychiatrisch beeld, somatisch, gedragsmatig, etc. van jeugd en volwassenen. Wil graag meedenken vanuit de leidende principes (Abrona, instelling voor mensen met een verstandelijke beperking) Uitgaan van de vraag en eigen kracht is niet altijd mogelijk bij situaties waar de cliënt het probleem niet herkend. REGIONAAL Goede zorgstructuur binnen scholen, herkennen en erkennen van problemen, opschalen binnen passend onderwijs Hoe kunnen we huisartsen meenemen? Ken de beperkingen van eigen kracht (CJG/SOVEE) Bereik, toegankelijkheid allochtone gezinnen, vaak somatische ingang, vraagt integrale zorg ZvW, jeugdzorg, jeugd GGZ (ontschotten) Zie de kinderopvang als de voorhoede. Daar past preventie, daar komen de eerste 5
signalen binnen (Kinderopvang Baarn) Zorg: De cliënt die ik als professional ken gaan doorverwijzen naar een instantie die voor ouders onbekend is, zowel in werkwijze als op persoonlijk vlak. Jeugd GGZ en LVB niet mee? Een gemiste kans met betrekking tot de ontschotting. Zorg: Er is veel eerstelijns hulp en veel gespecialiseerde hulp, maar de hulpverlening daartussen is nog te onbekend. Heb aandacht voor de mate van (licht) verstandelijke beperking en aanpalende problematiek (onder andere beperkt sociaal aanpassingsvermogen) in relatie tot psychiatrisch beeld, somatisch, gedragsmatig, etc. van jeugd en volwassenen. Wil graag meedenken vanuit de leidende principes (Abrona, instelling voor mensen met een verstandelijke beperking) Uitgaan van de vraag en eigen kracht is niet altijd mogelijk bij situaties waar de cliënt het probleem niet herkend. LANDELIJK Over problematiseer niet! Drukke jongetjes? „Zwaardere‟ zorg eerder inzetten om „lichtere‟ zorg mogelijk te maken / houden Ouders zoeken pas hulp wanneer het echt uit de hand loopt, niet bij lichte problematiek, dit kan een valkuil zijn. Nederland is een prestatieland, hulp aanvaarden wordt vaak gezien als zwakte. LOKAAL Zorg: wie gaat op welke manier regie voeren op het komen tot samenhang. Organiseer (CJG) ouderbijeenkomsten, cursussen, spreekuren voor opvoeders op locaties van kinderopvang / peuterspeelzalen (Abrona) Jeugdzorg wil graag aansluiten op de zorgbehoefte uit het onderwijs, maar de eigen steunstructuur van onderwijs vindt dat ze het zelf kunnen oplossen (IB, leerkrachten) Onbekendheid van gemeenten met het aanbod in jeugdzorg Voorkomen dat er vooral (alleen) maar gepraat wordt (dat doen „we‟ namelijk al jaren rondom nog steeds dezelfde thema‟s) Ik mis duidelijke samenwerking met de volwassenzorg GGZ (de Hoop, GGZ) Zorg: Hoe krijg ik als zorgcoördinator van een VMBO school de juiste zorg binnen mijn school Zorg: Focus op „versimpeling van hulpvraag‟. Zorg: complexiteit blijft bestaan. Advies: 6
ORGANISATORISCHE EN PROCESMATIGE KERNPRINCIPES Uitgaan van benodigde functies en niet van stenen Clientvraag en route leidend Optimale professionele handelingsruimte Zo min mogelijk bureaucratie Geen overlap Zo min mogelijk schakels en gezichten Generalisten aan de voorkant Zoveel mogelijk lokaal Bijeenkomst Zorg voor jeugd 7 juni 2012
Civil society
Twee sporen beleid: 1) eenvoudig, 2) complex Ook voor de professional moet normaal worden te weten als hij niet verder komt met een kind dat hij dan hulp vraagt Verbinding onderwijs zorgstructuur met jeugdzorgstructuur Spanningsveld: Product- en productiegedreven uitvoeringsorganisaties ten opzichte van ruimte voor het zoeken naar alternatieven in de samenwerking. Belangrijke rol hierbij heeft de financier. Deze bepaalt hoe zorg wordt geleverd en waarvoor wordt betaald. Nu gemeenten meer in handen krijgen, kunnen / moeten zij dit terug laten komen in hun afspraken met aanbieders. De zorgverzekeraar is hierin ook partij. Zij gaan zorgpartijen hier immers ook op aanspreken. REGIONAAL Laat het nieuwe systeem geen nieuw instituut worden Cultuur- gedragsverandering is de grootste opgave (CJG/SOVEE) Betrekken van huisartsen Maak een keten van de zorg (opvolging in plaats van concurrentie) Provincie tuigt nog steeds op: veel verantwoording. Spagaat jeugdzorgaanbieders tijdens transitie. Graag experimenteer ruimte. Jeugdpreventie oké, maar er zijn kinderen met hun ouders die beperkt zijn in hun mogelijkheden door gedrag en leerprobleem en dit niet erkennen. LVB kinderen en ouders. Wat met financiering cq. hulpverlening kinderen die complexe zorg behoeven, maar niet vallen onder de betreffende gemeente? Helder krijgen wat is de eis (achtergrond / opleiding) die gesteld wordt aan casemanagers binnen CJG als deze coördinerende rol gaat nemen. Denk om schaalgrootte van complexe problematiek: zoek aansluiting regionale Zorg voor jeugd van 18-23 jaar hebben vaker een breder netwerk. Nu lijkt het alsof het gaat over jeugd tot 18 jaar. Het lijkt soms alsof „we‟ het altijd fout hebben gedaan en er nu een goed plan ligt. Beetje oude wijn in nieuwe zakken…. LANDELIJK Centrale plek is nodig (CJG?) waar al het aanbod bekend wordt, leemten geconstateerd worden en opgelost worden.
Bijeenkomst Zorg voor jeugd 7 juni 2012
7
Vakjargon / taal? Naar aanleiding van mensgericht werken in plaats van systeemgericht. Systeemgericht is in hulpverlenerstaal een goede zaak! Je werkt niet individueel met het kind, maar met het gezin, school, familie, buurt, etc. waarom niet de term organisatiegericht gebruikt? Spanningsveld: zorgmijders en vraaggericht hulpverlenen. Hoe dragen we als samenleving de verantwoordelijkheid voor deze kwetsbare gezinnen. FINANCIELE KERNPRINCIPES LOKAAL Binnen bestaande middelen Zorg en welzijn zijn communicerende vaten. Dus geen bezuiniging. Ook burgerschap moet 300mio je organiseren. Sturingsinstrumenten/mechanismen Bezuinigen op VVE is vragen om toename van hulpverlening. Gemeenten die 0-4 jarigen voor grip op kosten zorg niet inzetten als vindplaats / hulpplaats missen veel kansen Eenduidig financieringssysteem Eigen verantwoordelijkheid bij kwetsbare 18+er: hoe dat vorm te geven. Waar liggen binnen de gemeenten namelijk de vragen? Wat te doen bij 18+. Eigen verantwoordelijkheid jongere??? Teveel wordt er gekeken naar kind en gezin, graag gehele context betrekken (Kwintes) REGIONAAL LANDELIJK Afhankelijk van (korte termijn) visie van politiek Zorg: de jeugdzorg gaat verpolitieken…wordt politiek Zorg: jeugd GGZ laten bij de AWBZ ja / nee. Antwoord: „ja‟. In latere termijn dit erbij pakken misschien
Bijeenkomst Zorg voor jeugd 7 juni 2012
8