Marktanalyse
Algemene benchmark Pensioen, 2014 AWVN
AWVN Bezuidenhoutseweg 12 Postbus 93050 2509 AB Den Haag AWVN-werkgeverslijn: Telefoon 070 – 850 86 00 E-mail
[email protected] Internet www.awvn.nl
AWVN 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande toestemming van de Werkgeversvereniging AWVN. AWVN heeft aan deze uitgave de grootst mogelijke zorg besteed. AWVN aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit eventuele fouten of onjuistheden in deze uitgave. Ook kunnen aan de inhoud van deze uitgave geen rechten worden ontleend.
Algemene benchmark AWVN, 2014
1
Management samenvatting Voor het vierde opeenvolgende jaar heeft AWVN een survey uitgevoerd op de hoofdpunten van de pensioenregelingen van 93 pensioenfondsen. Aangezien ca. driekwart van alle werknemers verzekerd is via één van deze fondsen geeft dit een goed beeld van de Nederlandse pensioenmarkt. Op basis van de uitkomsten van de survey kunnen de volgende conclusies worden getrokken: De meerderheid van de pensioenregelingen is gebaseerd op middelloon. De gemiddelde pensioenrichtleeftijd gaat flink omhoog. Vijftig pensioenfondsen hebben de pensioenleeftijd verhoogd van 65 naar 67 jaar. Het gemiddelde opbouwpercentage voor ouderdomspensioen is in 2014 wederom lager dan in het voorgaande jaar. Een groot aantal pensioenfondsen meegenomen in deze survey heeft de pensioenopbouw verlaagd. Daartegenover heeft een aantal pensioenfondsen de pensioenopbouw teruggebracht naar het oorspronkelijke niveau (als gevolg van het herstel van hun financiële positie). De gemiddelde franchise is slechts iets hoger dan in 2013. Dit verschil is kleiner dan verwacht. Immers jaarlijks wordt de franchise standaard aangepast van de franchise met bijvoorbeeld de ontwikkeling van de AOW. Relatief veel pensioenfondsen hebben echter de franchise in 2014 niet verhoogd. Een aantal pensioenfondsen heeft de franchise zelfs verlaagd. De pensioenpremie bij de onderzochte bedrijfstakpensioenfondsen 1 is gestabiliseerd. Daarmee is de stijging van de afgelopen jaren een halt toegeroepen. Een beperkt aantal fondsen heeft de premie laten dalen. Met de besteding van deze verlaging is verschillend mee omgegaan, bijvoorbeeld in een verhoogde bijdrage aan overgangsregelingen. De gemiddelde werknemersbijdrage is in 2014 eveneens lager dan in het voorgaande jaar. Dit is waarschijnlijk een gevolg van de wettelijke versobering van pensioenregelingen waarbij een deel van de premievrijval is teruggegeven aan de deelnemers. Tussen de pensioenregelingen van bedrijfstakpensioenfondsen en de regelingen van ondernemingspensioenfondsen zijn duidelijke verschillen te zien. In het algemeen kan worden gesteld dat de gemiddelde pensioenregeling van de ondernemingspensioenfondsen voor werknemers tot hogere aanspraken leidt dan de gemiddelde pensioenregeling van bedrijfstakpensioenfondsen. De belangrijkste verschillen van bedrijfstakpensioenfondsen ten opzichte van ondernemingspensioenfondsen zijn: Het gemiddelde opbouwpercentage is lager De gemiddelde franchise is lager De gemiddelde werknemersbijdrage is aanzienlijk hoger In de uitkomsten van de pensioensurvey 2014 zien we effecten terug van de aanpassing van de fiscaal maximaal toegestane pensioenopbouw en de pensioenrichtleeftijd van 67 jaar. Meer dan de helft van de pensioenfondsen hebben de pensioenleeftijd verhoogd naar 67 jaar en de pensioenregelingen worden soberder (lagere pensioenopbouw).
1
Er is onvoldoende informatie beschikbaar over de pensioenpremies van ondernemingspensioenfondsen om hierover een uitspraak te doen.
Algemene benchmark AWVN, 2014
2
Algemene benchmark AWVN, 2014
3
Inhoudsopgave
Inhoud 1. 2. 3. 4.
Inleiding ................................................................................................................................................. 5 Totaal .................................................................................................................................................... 6 Bedrijfstakpensioenfondsen ................................................................................................................... 8 Ondernemingspensioenfondsen ........................................................................................................... 10
Algemene benchmark AWVN, 2014
4
1.
Inleiding
Dit rapport geeft de uitkomsten van een survey naar de hoofdpunten van pensioenregelingen. De survey is gebaseerd op de pensioenregelingen van 93 pensioenfondsen, waarvan: 40 bedrijfspensioenfondsen 53 ondernemingspensioenfondsen Onder deze 93 pensioenfondsen vallen ca. driekwart van alle actieve deelnemers aan pensioenregelingen. De survey is gebaseerd op openbare informatie, veelal te vinden op de websites van de betreffende pensioenfondsen. De informatie opgenomen in de survey wordt door AWVN met de grootst mogelijke zorg samengesteld. De verstrekte informatie is uitsluitend indicatief en aan verandering onderhevig. AWVN is niet aansprakelijk voor de juistheid en volledigheid van de getoonde informatie. Aan de verstrekte informatie kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. De survey is gebaseerd op de pensioenregelingen zoals die gelden voor werknemers bij indiensttreding. Pensioenregelingen gericht op werknemers geboren vóór 1950 en andere overgangsmaatregelen zijn buiten beschouwing gelaten. De survey gaat in op de volgende hoofdpunten van pensioenregelingen: Pensioenleeftijd Pensioensysteem: o Middelloon, eindloon of beschikbare premie Opbouwpercentage Nabestaandenpensioen: o Op basis van opbouw/risico. Indien opbouw, het percentage van het ouderdomspensioen Maximum pensioengevend salaris Werknemersbijdrage Werkgeversbijdrage2: o Uitsluitend voor bedrijfstakpensioenfondsen Het eerste hoofdstuk geeft een analyse op basis van alle 93 pensioenregelingen. Het tweede hoofdstuk gaat in op de bedrijfstakpensioenfondsen. Vervolgens worden in het derde hoofdstuk de ondernemingspensioenfondsen behandeld. De uitkomsten van de survey zijn gebaseerd op de optelsom van de pensioenregelingen. De uitkomsten zijn niet gewogen naar het aantal deelnemers per fonds.
2
Bij een aantal pensioenfondsen zijn de kosten van overgangsmaatregelen in het kader van VPL-wetgeving opgenomen in de pensioenpremie. Deze kosten zijn voor ons niet zichtbaar.
Algemene benchmark AWVN, 2014
5
2.
Totaal
In dit hoofdstuk wordt een analyse gedaan op basis van alle 93 pensioenregelingen meegenomen in de survey. De volgende tabel geeft een overzicht van de belangrijkste uitkomsten. Figuur 1: Bedrijfspensioenfondsen + Ondernemingspensioenfondsen, 2014 aantal percentage Totaal 93 100% Middelloon 79 85% Eindloon 5 5% Beschikbare premie 9 10% Pensioenleeftijd 65 39 Pensioenleeftijd 67 50 Gemiddelde pensioenleeftijd Middelloonregelingen Pensioenleeftijd 65 36 Pensioenleeftijd 67 39 Gemiddelde pensioenleeftijd Opbouwpercentage Franchise Wn-bijdrage (gem. % van pg), en Wn-bijdrage (gem. % van pgs) Max pensioengevend salaris*) 46 58% Max. pensioengrondslag NP als % van het OP (opbouw) 71 90%
gemiddelde
gemiddelde 2013 gemiddelde 2012 gemiddelde 2011
65,95
64,98
64,92
64,89
66,04 1,88% € 13.426 7,56% 0,19% € 61.759 € 48.795 58,20%
1,93% € 13.390 7,78% 0,21% € 62.887 € 49.728 57,78%
2,00% € 13.201 7,41% 0,19% € 62.257 € 49.084 57,17%
2,02% € 13.023 7,10% 0,20% € 61.260 € 47.416 57,17%
In het eerste deel van de tabel worden de pensioensystemen weergegeven waarop de 93 pensioenregelingen zijn gebaseerd, middelloon, eindloon of beschikbare premie. Vervolgens wordt in de tabel de gemiddelde pensioenleeftijd weergegeven. 39 pensioenfondsen: pensioenleeftijd 65 jaar 50 pensioenfondsen: pensioenleeftijd 67 jaar Een aantal pensioenfondsen hanteren andere pensioen(richt)leeftijden, bijvoorbeeld 63 jaar of 66 jaar. Van de 93 pensioenregelingen is het merendeel (85%) gebaseerd op het middelloonsysteem. Omdat slechts enkele pensioenregelingen eindloon- of het beschikbare premiesysteem3 toepassen worden deze regelingen verder buiten beschouwing gelaten. In het tweede deel van de tabel wordt ingegaan op de 79 middelloonregelingen.
3
Hiermee worden pensioenregelingen bedoeld die volledig gebaseerd zijn op het beschikbare premiesysteem.
Algemene benchmark AWVN, 2014
6
Bevindingen Onderwerp Pensioenleeftijd
2014 De gemiddelde pensioenleeftijd ligt op 65,95 jaar.
Opbouwpercentage
Het gemiddelde opbouwpercentage ligt op 1,88%. In het algemeen is de variatie in opbouwpercentages tussen 1,4% en 2,15%. De gemiddelde franchise bedraagt €13.426.
Franchise
Werknemersbijdrage
Maximum pensioengevend salaris
Nabestaandenpensioen op opbouwbasis
De gemiddelde werknemersbijdrage als percentage van de pensioengrondslag bedraagt 7,56%. Hier komt nog bovenop de gemiddelde werknemersbijdrage als percentage van het pensioengevend salaris: 0,19%. In 58% van de pensioenfondsen is de pensioenopbouw gebonden aan een maximum pensioengevend salaris. Van de pensioenfondsen die een maximum pensioengevend salaris hanteren ligt het gemiddelde op € 61.759. NB: Voor de ondernemingspensioenfondsen geldt het maximum slechts voor de middelloonregeling. Vanaf de maximumgrens geldt doorgaans een beschikbare premieregeling. In bijna 90% van de pensioenfondsen is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis. In het algemeen bedraagt het nabestaandenpensioen 70% van het (doorgaans te bereiken) ouderdomspensioen. Gemiddeld op basis van alle pensioenfondsen bedraagt het nabestaandenpensioen (opbouwbasis) 58% van het ouderdomspensioen.
Algemene benchmark AWVN, 2014
2014 t.o.v. 2013 De gemiddelde pensioenleeftijd in 2014 is ongeveer een jaar hoger dan in 2013. Het gemiddelde opbouwpercentage in 2014 is opnieuw lager dan in het jaar daarvoor. De gemiddelde franchise is ongeveer €30,- hoger dan in 2013. Dit verschil is kleiner dan verwacht. De gemiddelde werknemersbijdrage is lager dan in het jaar daarvoor. Dit is een trendbreuk met de voorgaande jaren.
Van de pensioenregelingen meegenomen in de survey is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis iets hoger dan in 2013.
7
3.
Bedrijfstakpensioenfondsen
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de 40 bedrijfstakpensioenregelingen meegenomen in de survey. De volgende tabel geeft een overzicht van de belangrijkste uitkomsten. In vergelijking met het overzicht van alle pensioenfondsen wordt in onderstaande tabel ook informatie gegeven over de totale pensioenpremie. Figuur 2: Bedrijfspensioenfondsen, 2014 aantal percentage Totaal 40 100% Middelloon 38 95% Eindloon 0 0% Beschikbare premie 2 5% Pensioenleeftijd 65 21 Pensioenleeftijd 67 19 Gemiddelde pensioenleeftijd Middelloonregelingen Pensioenleeftijd 65 19 Pensioenleeftijd 67 19 Gemiddelde pensioenleeftijd Opbouwpercentage Franchise Wn-bijdrage (gem. % van pg), en Wn-bijdrage (gem. % van pgs) Max pensioengevend salaris*) 29 76% Max. pensioengrondslag NP als % van het OP (opbouw) 33 87% Totale pensioenpremie PG Werkgeversdeel Werkgeversdeel als % totaal Totale pensioenpremie PGS Werkgeversdeel Werknemersdeel
34
89%
10
26%
gemiddelde
gemiddelde 2013 gemiddelde 2012 gemiddelde 2011
65,95
65,21
65,00
65,00
66,00 1,82% € 12.811 8,96% 0,40% € 57.870 € 45.112 55,99%
1,88% € 12.643 9,19% 0,45% € 57.181 € 44.618 55,99%
1,94% € 12.423 8,87% 0,41% € 56.253 € 43.668 56,86%
1,98% € 12.243 8,37% 0,42% € 55.431 € 41.543 56,86%
25,5% 15,9% 62,2% 1,8% 1,4% 0,4%
25,9% 16,0% 61,9% 1,8% 1,3% 0,5%
23,9% 14,7% 59,9% 1,8% 1,4% 0,4%
21,7% 13,2% 58,0% 1,8% 1,4% 0,4%
In het eerste deel van de tabel worden de pensioensystemen weergegeven waarop de 40 pensioenregelingen zijn gebaseerd, middelloon, eindloon of beschikbare premie. Vervolgens wordt in de tabel de gemiddelde pensioenleeftijd weergegeven. 21 bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een pensioenleeftijd van 65 jaar. 19 bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een pensioenleeftijd van 67 jaar. Van de 40 pensioenregelingen is het merendeel (38) gebaseerd op het middelloonsysteem. Omdat slechts twee pensioenregelingen het beschikbare premiesysteem toepassen worden deze regelingen verder buiten beschouwing gelaten. In het tweede deel van de tabel wordt ingegaan op de 38 middelloonregelingen.
Algemene benchmark AWVN, 2014
8
Bevindingen Onderwerp Pensioenleeftijd Opbouwpercentage
Franchise
Werknemersbijdrage
Werkgeversbijdrage Totale pensioenpremie Maximum pensioengevend salaris
Nabestaandenpensioen op opbouwbasis
2014 De gemiddelde pensioenleeftijd ligt op 66 jaar. Het gemiddelde opbouwpercentage ligt op 1,82% met een variatie tussen 1% en 2,15%. Het opbouwpercentage van 1% is overigens een uitschieter. In het algemeen is de variatie in opbouwpercentages tussen 1,4% en 2,15%. De gemiddelde franchise bedraagt € 12.811.
2014 t.o.v. 2013 De gemiddelde pensioenleeftijd in 2014 is flink hoger dan in 2013. Het gemiddelde opbouwpercentage in 2014 is opnieuw lager dan het jaar daarvoor.
De gemiddelde franchise is € 168,hoger dan in 2013. Dit verschil wordt grotendeels veroorzaakt door de jaarlijks standaard aanpassing van de franchise met bijvoorbeeld de ontwikkeling van de AOW. De gemiddelde werknemersbijdrage is lager dan in het voorgaande jaar. Dit is een trendbreuk met de voorgaande jaren.
De werknemersbijdrage bedraagt gemiddeld 8,96% van de pensioengrondslag. Hier komt nog bij de gemiddelde werknemersbijdrage als percentage van het pensioengevend salaris: 0,4% . De gemiddelde werkgeversbijdrage is iets lager dan in 2013, 15,9% ten opzichte 16%. Het aandeel van de werkgever in de totale pensioenpremie is echter wederom omhoog gegaan, van ongeveer 61,9% tot 62,2%. De gemiddelde totale pensioenpremie De gemiddelde totale pensioenpremie bedraagt bijna 25,5% van de is iets lager dan in 2013. Dit is een pensioengrondslag (34 pensioenfondsen). trendbreuk met de voorgaande jaren. 29 van de 38 bedrijfspensioenfondsen Het gemiddelde maximum hanteren een maximum pensioengevend pensioengevend salaris is hoger dan in salaris. Van de pensioenfondsen die een 2013. maximum pensioengevend salaris hanteren, ligt het gemiddelde op € 57.870. In 33 van de 38 bedrijfstakpensioenfondsen Het nabestaandenpensioen op is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis is ongewijzigd sinds opbouwbasis. 2013. Gemiddeld op basis van alle pensioenfondsen bedraagt het nabestaandenpensioen (opbouwbasis) 56% van het ouderdomspensioen.
Algemene benchmark AWVN, 2014
9
4.
Ondernemingspensioenfondsen
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de 53 ondernemingspensioenregelingen meegenomen in de survey. De volgende tabel geeft een overzicht van de belangrijkste uitkomsten. Figuur 3: Ondernemingspensioenfondsen, 2014 aantal percentage Totaal 53 100% Middelloon 41 77% Eindloon 5 9% Beschikbare premie 7 13% Combi-regelingen 19 36% Pensioenleeftijd 65 18 Pensioenleeftijd 67 31 Gemiddelde pensioenleeftijd Middelloonregelingen Pensioenleeftijd 65 17 Pensioenleeftijd 67 20 Gemiddelde pensioenleeftijd Opbouwpercentage Franchise Wn-bijdrage (gem. % van pg), en Wn-bijdrage (gem. % van pgs) Max pensioengevend salaris*) 11 27% Max. pensioengrondslag NP als % van het OP (opbouw) 36 88%
gemiddelde
gemiddelde 2013 gemiddelde 2012 gemiddelde 2011
66,11
64,78
64,83
64,76
65,90 1,93% € 13.995 6,25% 0,00% € 72.012 € 58.506 60,25%
1,98% € 14.018 6,56% 0,00% € 72.621 € 58.444 59,33%
2,05% € 13.871 6,12% 0,00% € 71.929 € 58.005 57,45%
2,06% € 13.728 5,98% 0,00% € 71.206 € 57.434 57,45%
In het eerste deel van de tabel worden de pensioensystemen weergegeven waarop de 53 pensioenregelingen zijn gebaseerd, middelloon, eindloon of beschikbare premie. Vervolgens wordt in de tabel de gemiddelde pensioenleeftijd weergegeven. 18 bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een pensioenleeftijd van 65 jaar. 31 bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een pensioenleeftijd van 67 jaar. Van de 53 pensioenregelingen is het merendeel (41) gebaseerd op het middelloonsysteem. Omdat slechts enkele pensioenregelingen het eindloon- of beschikbare premiesysteem toepassen, worden deze regelingen verder buiten beschouwing gelaten. In het tweede deel van de tabel wordt ingegaan op de 41 middelloonregelingen.
Algemene benchmark AWVN, 2014
10
Bevindingen Onderwerp Pensioenleeftijd
2014 De gemiddelde pensioenleeftijd ligt op 66,90 jaar.
Opbouwpercentage
Het gemiddelde opbouwpercentage ligt op 1,93% met een variatie tussen 1,6% en 2,15%. De gemiddelde franchise bedraagt € 13.995.
Franchise
Werknemersbijdrage
De werknemersbijdrage bedraagt gemiddeld ca. 6,25% van de pensioengrondslag.
Maximum pensioengevend salaris
In 11 van de 41 ondernemingspensioenfondsen is de pensioenopbouw op basis van de middelloonregeling gebonden aan een maximum pensioengevend salaris. Van de pensioenfondsen die een maximum pensioengevend salaris hanteren, ligt het gemiddelde op € 72.012. Het maximum pensioengevend salaris geldt in het algemeen slechts voor de middelloonregeling. Vanaf de maximumgrens geldt doorgaans een beschikbare premieregeling. In 36 van de 41 ondernemingspensioenfondsen is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis. In het algemeen bedraagt het nabestaandenpensioen 70% van het ouderdomspensioen. Een aantal regelingen met nabestaandenpensioen op opbouwbasis hanteren echter een lager percentage dan 70%. Gemiddeld op basis van alle pensioenfondsen bedraagt het nabestaandenpensioen (opbouwbasis) 60,25% van het ouderdomspensioen.
Nabestaandenpensioen op opbouwbasis
Algemene benchmark AWVN, 2014
2014 t.o.v. 2013 Meer dan de helft van de pensioenfondsen hanteert een pensioenleeftijd van 67 jaar. Een aantal pensioenfondsen hanteren echter nog steeds een lagere pensioenleeftijd dan 65 jaar. Het gemiddelde opbouwpercentage in 2014 is opnieuw lager dan in het voorgaande jaar. De gemiddelde franchise is ca. € 20,lager dan in 2013. Een aantal pensioenfondsen hebben de franchise (fors) verlaagd . De gemiddelde werknemersbijdrage als percentage van de pensioengrondslag is lager dan in het voorgaande jaar. Dit is een trendbreuk met voorgaande jaren. Het maximum pensioengevend salaris is iets lager dan in 2013.
Van de pensioenregelingen meegenomen in de survey is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis iets hoger dan in 2013.
11
Algemene benchmark AWVN, 2014
12