LOCATIEGIDS 2012 – 2014
Pedagogische en praktische informatie BSO Regenboog Integraal kindcentrum
LOCATIEGIDS IKC DE REGENBOOG 2012 - 2014
Integraal kindcentrum de Regenboog Klipgriend 3 1354 GA Almere-Haven Telefoon:06-10781295 Juni 2012
2
LOCATIEGIDS IKC DE REGENBOOG 2012 - 2014 Voorwoord Hoofdstuk 1 - Partou Pedagogiek in BSO Kick 1.1 Hoe vertalen wij Partou Pedagogiek in de praktijk? 1.2 Partou heeft vier doelen. Hoe ziet u die terug in de praktijk? Hoofdstuk 2 - Educatie en de stimulering van de ontwikkeling 2.1 Stimulering van de ontwikkeling 2.2 Educatie Hoofdstuk 3 - Volgen en signaleren 3.1 Observatielijsten 3.2 Signalering 3.3 Betrekken ouders 3.4 Samenwerking met omgeving Hoofdstuk 4 - Samenwerking met ouders 4.1 Informeren en adviseren 4.2 Ouderbetrokkenheid Hoofdstuk 5 - Diversiteit en samenleving 5.1 Diversiteit 5.2 Samenleving Hoofdstuk 6 - Praktische informatie 6.1 Locatiebeschrijving 6.2 Intake 6.3 Wennen 6.4 Brengen en halen 6.5 Afscheid 6.6 Eten en drinken 6.7 Rituelen 6.8 Uitstapjes 6.9 Ziekte van het kind en ongevallen 6.10 Ruilen van dagen 6.11 Afnemen extra dag 6.12 Sluitingsdagen 6.13 Veiligheid en gezondheid 6.14 Teambeschrijving 6.15 Oudercommissie 6.16 Klachtenbeleid 6.17 Kwaliteitsbeleid en certificering Hoofdstuk 7 - Jaarplan 2012 7.1 Terugblik 7.2 Vooruitblik
4 5 5 6 8 8 8 10 10 10 10 11 12 12 12 13 13 13 15 15 16 16 16 17 17 17 17 18 18 18 19 19 20 21 21 22 23 23 23
3
Voorwoord Voor u ligt de locatiegids van BSO de Regenboog. Deze gids is de lokale en concrete uitwerking van het pedagogisch beleidsplan Partou Pedagogiek. U vindt hierin ook praktische informatie over onze locatie. Hoofdstukken 1 tot en met 5 gaan over de pedagogiek op onze locatie. In hoofdstuk 6 staat alle praktische informatie. Helemaal achterin de locatiegids, in hoofdstuk 7, vindt u tot slot een jaarplan. Daarin beschrijven we per jaar aan welke verbeterpunten en prioriteiten we extra aandacht besteden. We hopen met deze locatiegids duidelijkheid te geven over hoe wij werken én waarom wij daarvoor kiezen. Als u nog vragen heeft, aarzel niet en stap op onze medewerkers af. Het team van de Regenboog
4
Hoofdstuk 1 Partou Pedagogiek in BSO de Regenboog De Regenboog is een buitenschoolse opvang van Partou. Wat is precies een buitenschoolse opvang, oftewel BSO? Zodra kinderen vier jaar zijn gaan ze naar de basisschool. Voor kinderen van wie de ouders bijvoorbeeld werken of studeren is opvang nodig na schooltijd en tijdens schoolvakanties. Deze opvang vindt plaats in de buitenschoolse opvang. BSO de Regenboog volgt de Partou Pedagogiek. Hoe wij dat doen wordt zichtbaar in het handelen van pedagogisch medewerkers, de inrichting van een uitdagende speelleeromgeving en de activiteiten. Onze activiteiten zijn zeer divers en gebaseerd op de leeftijdsfase en interesses van de kinderen. Elke locatie heeft een eigen ‘kleur’, want Partou hecht aan maatwerk. Onze locatie maakt haar keuzes op basis van de buurt, de doelgroep en de locatievisie. BSO de Regenboog biedt opvang aan alle kinderen, ongeacht hun afkomst of achtergrond. Dat is onze belangrijkste taak. Wij willen daarbij een aantoonbare toegevoegde waarde leveren voor de (talent)ontwikkeling van kinderen en actief samenwerken met en ondersteuning bieden aan ouders. 1.1 Hoe vertalen wij Partou Pedagogiek in de praktijk? Educatie en stimulering van de ontwikkeling We bieden een uitdagende omgeving, waarin de kinderen zich volop kunnen ontwikkelen. Het feit dat we een integraal kindcentrum zijn betekent een ruime keuze voor de kinderen na schooltijd. De Regenboog biedt zelf activiteiten, denk aan knutselactiviteiten, koken, sport en spel maar ook activiteiten in samenwerking met organisatie De Schoor, zoals kleuterdans, Zumba, Breakdance en sportinstuif. Verder organiseert de activiteitencoördinator van het IKC allerlei bezigheden. Kortom, kinderen krijgen bij ons de ruimte om zich op een prettige manier te vermaken, van vrij spel tot educatieve activiteiten. Van een kookworkshop en street-dance tot het voorbereiden van een spreekbeurt of boekbespreking. We vinden het ontwikkelen van creativiteit heel belangrijk. Zo ontdekt het kind de eigen mogelijkheden en grenzen. Het kind voelt zich competent en leert omgaan met hindernissen. Dit is belangrijk voor het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Kinderen leren tijdens spelactiviteiten buiten of in de gymzaal samenwerken, maar ook om te gaan met winnen en verliezen. Zo ontwikkelen ze hun sociale vaardigheden. Tevens beschikt BSO de Regenboog over een eigen gymzaal en een professionele keuken. Saai is het nooit! Dagelijks wordt er in overleg met de kinderen een activiteit aangeboden. Volgen en signaleren Eenmaal per jaar organiseren wij oudergesprekken aan de hand van een observatieformulier. Het doel van deze oudergesprekken is om een moment bewust stil te staan bij de ontwikkeling van het kind. Hoe functioneert het in de groep en thuis? Zijn de ouders tevreden over de opvang? Bij problemen of onenigheid zoeken we samen met u naar een oplossing. Samenwerking met ouders We hechten veel waarde aan oudercontacten en ouderparticipatie. Daarom nemen we, voor zover de situatie het toelaat, de tijd bij het halen van uw kind om over uw kind van gedachten te wisselen. Zo blijven ouders en groepsleiding op de hoogte over wat er met het kind thuis en in de groep gebeurt. Zo’n gesprekje is informeel en vindt plaats tijdens het ophalen van uw kind. Ouders kunnen tussentijds ook een gesprek aanvragen of door ons worden 5
uitgenodigd voor een gesprek. We kunnen dan een onderwerp bespreken, zoals een vraag over hoe u bepaald gedrag van uw kind het beste kunt aanpakken of een haperende samenwerking tussen ouders en groepsleiding. Soms nemen wij het initiatief als we denken dat uw kind een extra steuntje in de rug nodig heeft. We praten daar open met u over, maken afspraken en hebben later eventueel een vervolggesprek. De Regenboog heeft momenteel geen oudercommissie, wij zijn dringend op zoek naar ouders die mee willen denken en doen. Diversiteit en samenleving In onze BSO komen kinderen uit verschillende culturen. We leren hen respect voor elkaar te hebben en maken geen onderscheid in geslacht of afkomst. Ieder kind mag zijn wie hij is en wordt gelijk behandeld, door zowel de pedagogisch medewerkers als de kinderen. We luisteren naar ieder kind en springen in op verhalen waarmee het kind komt. Daarnaast vinden we het belangrijk dat kinderen mee praten en denken over de BSO. We willen graag voor de kinderen vergaderingen organiseren waarin we de medezeggenschap en zelfstandigheid van de kinderen willen bevorderen .
1.2 Partou heeft vier doelen. Hoe ziet u die terug in de praktijk? Sociale veiligheid We bieden een vertrouwde omgeving, zodat kinderen zich in een ongedwongen sfeer kunnen ontplooien. De kinderen hebben een vaste groep met twee pedagogisch medewerker en mogen voor het contract ingaat rustig komen wennen. Zij vinden bij de Regenboog een tweede thuis, de sfeer van een groot, gezellig gezin. Er wordt geluisterd naar het kind, maar ook getroost en geknuffeld bij verdriet. Na een lange schooldag ‘stil zitten en leren’, hebben kinderen behoefte aan vrije tijdsbesteding en aan een huiselijke sfeer. Daarom staan vrije tijd en eigen keuzes centraal. Ontwikkeling van sociale competentie BSO de Regenboog helpt kinderen bij het ontwikkelen van sociale competenties. We ondersteunen hen waar nodig, bieden spel dat samenspelen ontlokt, maar ook vrij spel waarbij de kinderen zelf hun speelpartner kunnen kiezen. Dit alles helpt kinderen bij de ontwikkeling van sociale competenties. De pedagogisch medewerkers stimuleren de kinderen met elkaar te delen, elkaar te helpen en zelf ruzies op te lossen. BSO de Regenboog werkt met een opendeuren beleid. Dit betekent dat de kinderen in een stamgroep met vaste pedagogisch medewerkers eerst iets eten en drinken, maar vervolgens zelf mogen kiezen waar ze gaan spelen. Ontwikkeling van persoonlijke competentie De Regenboog ondersteunt kinderen in het ontwikkelen van persoonlijke competenties. Wat wil en kan een kind? Door het kind zelf te laten ontdekken, zal het zelfvertrouwen groeien. We stimuleren de zelfstandigheid door kinderen zelf hun brood te laten smeren en de tafel af te laten ruimen. We leren hen ook over persoonlijke verzorging, door hen bijvoorbeeld te vertellen dat je je handen moet wassen voor het eten en na toiletbezoek. Wanneer kinderen het gevoel hebben dat ze een taak volbracht hebben, geeft dit ze meer zelfvertrouwen.
6
Overdracht van waarden en normen BSO de Regenboog wil kinderen waarden en normen bijbrengen. Waarden en normen beïnvloeden immers ons doen en laten, ons zelfvertrouwen en onze relaties met anderen. Kinderen leren dat bepaalde regels thuis gelden en niet bij de Regenboog, maar andersom geldt dat ook. Bij de Regenboog vinden we het belangrijk dat we naar elkaar luisteren, respect hebben voor elkaar en op een juiste wijze met elkaar omgaan. In spelvorm besteden we daar aandacht aan. Op basisschool de Regenboog zijn alle leerkrachten gespecialiseerde kanjertrainers. In 2012 – In 2013 gaan ook de pedagogisch medewerkers deze opleiding volgen. De school werkt met “kanjerregels” welke ook gelden voor de BSO: - We vertrouwen elkaar - We helpen elkaar - Niemand speelt de baas - Niemand lacht uit - Niemand doet zielig Human Dynamics We werken op BSO de Regenboog met Human Dynamics. Human Dynamics gaat uit van 6 verschillende dynamieken van kinderen, de methode laat zien dat kinderen verschillende communicatie- en relatiebehoeftes hebben, hier houden we rekening mee en spelen we op in. We kunnen hiermee de talenten van kinderen vroeg herkennen en erkennen met als doel dat elk kind de kans krijgt om zich zo optimaal mogelijk te ontwikkelen. Human Dynamics leert ons ook dat kinderen in bepaalde omgevingen zich prettiger voelen. We houden bij de inrichting van het pand hier rekening mee. Hierbij valt te denken aan lees en computerhoeken, stilteplekken en gezellige huiskamer/ loungeplekken.
7
Hoofdstuk 2 Educatie en de stimulering van de ontwikkeling BSO de Regenboog heeft als taak de brede ontwikkeling van alle kinderen te stimuleren. Denk aan lichamelijke, cognitieve, creatieve en taalontwikkeling, maar ook aan morele en sociale ontwikkeling en de ontwikkeling van identiteit en zelfredzaamheid. Het zwaartepunt binnen onze BSO ligt bij het stimuleren van de zelfredzaamheid van het kind. We leren hen zelf oplossingen aan te dragen en elkaar te respecteren. Een voorbereiding op hun latere zelfstandige leven. Bij BSO de Regenboog willen we de ontwikkeling van een “eigen ik” stimuleren. Daarom laten we de kinderen meedenken, gaan we met ze in gesprek en mogen ze over een aantal zaken mee beslissen.
2.1 Stimulering van de ontwikkeling Kinderen hebben de kracht en de drang om zich te ontwikkelen en zijn afhankelijk van wat de omgeving te bieden heeft. Hier ligt voor de Regenboog een belangrijke taak. Er is aandacht en erkenning voor elk afzonderlijk kind en competenties (vaardigheden, kennis en houding) worden uitgedaagd en ontwikkeld. We stimuleren de kinderen om zich onafhankelijk en autonoom te gedragen. We geven hen de ruimte om zichzelf te zijn, maar er zijn natuurlijk wel groepsregels. Ook de interactie tussen kinderen en tussen kind en volwassenen wordt actief gestimuleerd. We bieden een groot aanbod aan activiteiten, dat kinderen helpt om hun autonomie te versterken. Enkele praktijkvoorbeelden van wat we kunnen bieden: Voor buitenspel is er een buitenplein waar voldoende ruimte is voor vrij spel. We doen tal van activiteiten: sport, spel, knutselen, handvaardigheid, spelletjes (gezelschapspelletjes, lego, kapla), koken en bakken. We hebben dagelijks de gymzaal tot onze beschikking waar we activiteiten zoals tikspelen, balspelen, vaardigheidsspelen, teamsporten bieden In de vakanties gaan we regelmatig op excursie, bijvoorbeeld naar de dierenzaak, een leuke speeltuin in de buurt, de bioscoop of andere leuke activiteiten. We geloven in kinderparticipatie en laten de kinderen meedenken over activiteiten, speelgoed en materialen Voetbaltalent: we zorgen dat een kind de mogelijkheden aangeboden krijgt om zich hierin te ontwikkelen. We creëren buiten ruimte om te voetballen of binnen met een zachte bal. We maken doelen met een hek, paaltjes of een echt doel. Er is ook gelegenheid om te ontspannen, televisie te kijken of voor een videospelletje.
2.2 Educatie Een BSO is geen tweede school qua educatie, maar kan wel een verlengde zijn van school. Bij de Regenboog doen we leuke activiteiten met soms een educatief element. Enkele praktijkvoorbeelden: We doen het spel ‘galgje’ om de woordenschat te vergroten. We werken samen met school met thema’s met een educatief element We leren kinderen op speelse wijze goede tafelmanieren. Denk hierbij aan eigen brood smeren, niet met volle mond praten en netjes zitten.
8
We besteden aandacht aan andere culturen en gewoonten. Indien er extra aandacht voor huiswerk nodig is, kijken we in overleg met de leerkracht wat wij op de BSO kunnen doen We vinden het belangrijk om kinderen van 8 jaar en ouder een zelfstandigheidcontract aan te bieden om op deze manier hun zelfstandigheid en het vertrouwen in zichzelf te vergroten
9
Hoofdstuk 3 Volgen en signaleren Elk kindercentrum heeft de taak ieder kind op systematische wijze te volgen in zijn ontwikkeling en welbevinden en te zorgen voor een gerichte signalering. Op onze locatie vullen we standaard bij elk kind (minimaal eens per jaar) een observatieverslag in. Maar goed naar kinderen kijken is meer dan dat. Door gericht te kijken leren pedagogisch medewerkers de kinderen kennen en hebben zij bij ieder kind een beeld van de ontwikkeling en hoe het kind zich voelt in de groep.
3.1 Observatielijsten BSO de Regenboog maakt gebruik van de standaard observatielijsten van Partou. Deze lijsten geven een systematisch beeld van de ontwikkeling van een kind. Ouders vullen de vragenlijst in over hoe het thuis met het kind gaat. Vervolgens hebben we een oudergesprek (10-minuten gesprek). Op de volgende momenten observeren we en hebben we een oudergesprek: - bij 5 jaar: de observatielijst 4 t/m 6 jaar - bij 6 jaar: de observatielijst 4 t/m 6 jaar - bij 7jaar: de observatielijst 7 t/m 9 jaar - bij 8 jaar: de observatielijst 7 t/m 9 jaar - bij 9 jaar: de observatielijst 7 t/m 9 jaar - bij 10 jaar: de observatielijst 10 t/m 12 jaar - bij 11 jaar: de observatielijst 10 t/m 12 jaar - bij 12 jaar: de observatielijst 10 t/m 12 jaar Kinderen vanaf 7 jaar Om de zelfstandigheid te bevorderen laten wij kinderen participeren in veel dingen. Wij vragen hun mening om er achter te komen hoe zij het vinden op de BSO.
3.2 Signalering In de kinderopvang is goed naar kinderen kijken belangrijk voor het volgen van hun ontwikkeling. Opgroeien en ontwikkelen gaat met vallen en opstaan. We stimuleren kinderen door alert te reageren op hun gedrag. We geven ruimte aan talenten en steun bij vragen. Als er zorgen zijn rond een kind, bijvoorbeeld bij opvallend of afwijkend gedrag, dan bespreken de pedagogisch medewerkers dit met de ouder. De locatiemanager kan daar eventueel bij aanwezig zijn. Wij willen graag een open samenwerking met u op basis van wederzijds vertrouwen. Daarnaast is een goede samenwerking met de school van groot belang. Als dat nodig is, vragen we ouders om toestemming om te overleggen met school over de ontwikkeling van het kind.
3.3 Betrekken ouders Bij de Regenboog wordt de ontwikkeling en het welbevinden van alle kinderen gevolgd. Minstens zo belangrijk is het bespreken van onze observaties met ouders. Door de uitwisseling van informatie over het kind en het afstemmen van verschillen en overeenkomsten tussen thuis en het kindercentrum ontstaat een waardevolle samenwerking. Onze pedagogisch medewerkers doen de dagelijkse overdracht en vertellen u hoe de dag is verlopen.
10
3.4 Samenwerking met omgeving BSO de Regenboog is een onderdeel van IKC de Regenboog. IKC de Regenboog bestaat uit PCB de Regenboog van Prisma, kinderdagverblijf de Regenboog en BSO de Regenboog. In het pand klipgriend 3 zit zowel het kinderdagverblijf, de BSO als de groepen 1 en 2. De groepen 3 t/m 8 zitten in het naastgelegen pand klipgriend 1. De BSO, kdv en onderwijs werken nauw samen. Door regelmatig overleg, goede samenwerking en afstemming creëren wij één pedagogisch klimaat waarbij opvang en onderwijs hand in hand gaan. Samen met de school en de activiteitencoördinator bieden wij een gevarieerd en samenhangend aanbod van activiteiten voor onze kinderen.
11
Hoofdstuk 4 Samenwerking met ouders BSO de Regenboog ziet zichzelf als partner in de opvoeding. Ons gezamenlijk doel: de kinderen begeleiden naar zelfstandigheid in onze diverse samenleving. Een goed contact en regelmatig overleg tussen ouders en pedagogisch medewerkers vormen de basis voor de beste kinderopvang. Hierdoor kunnen ouders en pedagogisch medewerkers de verschillende leefwerelden voor het kind verbinden. Onze mededelingen voor de ouders zijn op de locatie terug te vinden. Het is onze wens om in de komende jaren uit te breiden met informatie via internet. Daar kunt u dan ook foto’s van de kinderen en informatie over activiteiten terugvinden.
4.1 Informeren en adviseren Het delen van de opvoeding begint met het uitwisselen van informatie. Een stapje verder gaat het op elkaar afstemmen van de verzorging, opvoeding en educatie. Bij ophalen van de kinderen besteed de pedagogisch medewerker veel aandacht aan de overdracht. Zij vertelt hoe de dag is verlopen, bijvoorbeeld waarmee uw kind heeft gespeeld of geknutseld. We horen ook graag informatie over thuis. Door een goede overdracht met de ouders kunnen we inspelen op wat het kind meemaakt en rekening houden met het gedrag van het kind. Nieuwsbrieven U ontvangt ongeveer eens per twee maanden een nieuwsbrief van de Regenboog. Hierin leest u de laatste nieuwtjes over de Regenboog en eventueel informatie over het thema dat speelt. We melden ook informatie over de vakantieopvang. Kortom, een update van het reilen en zeilen van onze BSO.
4.2 Ouderbetrokkenheid Partou hecht veel waarde aan een goede samenwerking met ouders. Het blijkt dat betrokkenheid van ouders een positief effect heeft op de ontwikkeling van kinderen. Enkele praktijkvoorbeelden: We streven ernaar om twee keer per jaar een ouderavond te organiseren, één vanuit Partou en één vanuit de oudercommissie. Voor de ouderavonden moeten ouders zich inschrijven. Bij onvoldoende inschrijving gaat een ouderavond niet door. BSO de Regenboog probeert ouders zoveel mogelijk te betrekken bij alle activiteiten. Denk aan het meevragen van ouders bij uitstapjes en het inzetten van talenten van ouders.
12
Hoofdstuk 5 Diversiteit en samenleving In de visie van Partou heeft de kinderopvang een sociaal-maatschappelijke functie. Ook de Regenboog is een ontmoetingsplaats waar we gelijkheid en respect voor verschillen waarderen en ervaren, waar geen sociale barrières zijn. Kinderen spelen samen, leren van en met elkaar, botsen soms en maken het weer goed.
5.1 Diversiteit Ieder kind is welkom bij Partou, ongeacht geloof, geaardheid, sociale klasse, culturele of etnische achtergrond. Het contact van kinderen met elkaar is het startpunt om hen kennis te laten maken met diversiteit. Iedereen in de groep krijgt dezelfde behandeling en we gaan positief om met verschillen. BSO de Regenboog kenmerkt zich door verschillende culturen van zowel ouders, kinderen als personeel. Hierdoor leren de kinderen andere gewoontes van elkaar kennen. Af en toe besteden we aandacht aan diversiteit, maar we leggen niets op. Denk aan bidden voor het eten als kinderen hierom vragen of het zingen van liedjes met Pasen en kerst.
5.2 Samenleving BSO de Regenboog wil kinderen leren dat zij onderdeel uitmaken van de wereld. Dat begint al bij jonge kinderen, wanneer zij andere kinderen ontmoeten en ervaringen opdoen buiten het eigen gezin. Je helpt elkaar, leert van en met elkaar en luistert naar elkaar. We maken kinderen ervan bewust dat ze deel uitmaken van de samenleving, dat mensen verschillend zijn en welke verrijking dat met zich meebrengt. De Regenboog streeft ernaar de kinderen te stimuleren in het ontwikkelen van hun zelfredzaamheid. Dit vertaald zich door de kinderen meer ruimte geven om zelf keuzes te maken om zo hun zelfstandigheid te bevorderen. Denk hierbij aan het zelf of met anderen te kiezen voor een (sport) activiteit, aankopen voor de groep, maar ook het mee discussiëren over diverse onderwerpen. Bij meer kinderparticipatie zal de pedagogisch medewerker een andere rol hebben, meer sturend en begeleidend. Dit verschilt per leeftijdscategorie. Enkele praktijkvoorbeelden: Bij BSO de Regenboog mogen kinderen zelf kiezen wat ze willen doen. Kinderen mogen meedenken over de verdere inrichting van het pand en het speelgoed/ spellen We stimuleren de vrijheid van meningsuiting bij de kinderen binnen de grenzen van respect. In het kader van kinderparticipatie en diversiteit stellen we samen met de kinderen groepsregels op, we spreken conflicten onderling uit, hebben respect voor de omgevingsruimte en laten zien dat elk kind gelijk is ongeacht zijn cultuur. De pedagogisch medewerkers hebben hierin een voorbeeldfunctie. Zelfstandigheidcontract De BSO stimuleert de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van (oudere) schoolkinderen. De kinderen krijgen, aansluitend bij hun leeftijd, meer vrijheden. Vanaf 8-jarige leeftijd kan een zelfstandigheidcontract worden afgesloten. Aan de hand hiervan gaat het kind zelfstandig een aantal activiteiten ondernemen. De afspraken die met ouders en kind mogelijk zijn, hangen af van de locatie en de omgeving. Het contract wordt in nauw overleg met ouders en pedagogisch medewerkers afgesloten op het moment dat het
13
kind er echt aan toe is. Het zelfstandigheidcontract is een aanvulling op de eerder getekende opvangovereenkomst en hangt hiermee samen.
14
Hoofdstuk 6 Praktische informatie Kinderen willen de wereld om zich heen ontdekken. Wij creëren een uitdagende omgeving met kansen om nieuwe dingen te leren en vaardigheden op te doen. Een goede omgeving is veilig en biedt structuur, is stimulerend en betekenisvol.
6.1 Locatiebeschrijving BSO de Regenboog is gevestigd in een van de 2 panden van basisschool de Regenboog en samen met de school en het kinderdagverblijf onderdeel van het integraal kindcentrum (IKC) de Regenboog. BSO de Regenboog biedt opvang aan kinderen van 4 tot en met 12 jaar. We zijn van maandag tot en met vrijdag open van 7.00 tot 19.00 uur, gedurende het hele jaar, met uitzondering van de feestdagen. Onze BSO telt drie groepen, die elk plaats bieden aan twintig kinderen. Alle groepen zijn verticaal, wat betekent dat er kinderen van diverse leeftijden zijn. Er zijn verschillende inspirerende, gezellige plekken voor de kinderen met leuke naschoolse activiteiten. Na schooltijd hebben we dagelijks de beschikking over de gymzaal, de professionele keuken en de buitenruimte, het aangesloten schoolplein van PCB de Regenboog. Onze openingstijden zijn: - Voorschoolse opvang is van 7.00 tot 8.30 uur. - Schooldagen, maandag, dinsdag en donderdag van 15.15 uur – 19.00 uur (of eerder afhankelijk van het afgesloten contract) - Woensdag en vrijdag onderbouw: 12.00-19.00 uur (of eerder afhankelijk van het afgesloten contract) - Woensdag bovenbouw 12.30 uur – 19.00 uur; vrijdag bovenbouw 15.15 uur-19.00 uur (of eerder afhankelijk van het afgesloten contract) - Andere scholen passend bij de schooltijden van die school - Vakantieopvang en schoolvrije dagen zijn van 7.30 tot 19.00 uur. (of eerder afhankelijk van het afgesloten contract) Op deze dagen kunt u de kinderen voor 10.00 uur brengen en kunt hen na 15.30 uur ophalen. Als u wilt afwijken van onze tijden, kan dit in overleg met de pedagogisch medewerkers. Tijdens schoolvakanties: Er wordt een activiteitenprogramma gemaakt op basis van de behoeften van de kinderen. We maken uitstapjes zoals: naar het bos, theater, musea, de bioscoop, speelparadijzen. Het programma hangt op het infobord op de locatie. Open deuren beleid Wij werken in de BSO met een opendeurenbeleid. Dit houdt in dat de kinderen na de eetmomenten op een andere groep mogen spelen. Zij vragen dit eerst aan de pedagogisch medewerker en bij aankomst op de andere groep meldt het kind zich bij de pedagogisch medewerker van die groep.
15
Samenvoegen van groepen Het kan soms voorkomen dat we groepen samenvoegen. Als we bijvoorbeeld een uitstapje maken, aan het begin en aan het einde van de dag of als er op een dag wat minder kinderen zijn. Tot enthousiasme van de kinderen. Het is voor kinderen leuk om te spelen met nieuwe vrienden en vriendinnen. Voor de groepsleiding biedt het mogelijkheden om met een groter team gevarieerde activiteiten aan te bieden. Uiteraard houden we ons ook op deze momenten aan de wettelijke richtlijnen voor het aantal pedagogisch medewerkers per groep. 6.2 Intake Het kennismakingsgesprek, ook wel intakegesprek genoemd, is er om u als ouders te informeren over de dagelijkse gang van zaken. Tegelijkertijd willen wij graag informatie van u krijgen over uw kind. Het is ook het moment waarop we de nodige formulieren invullen. Als uw kind op de Regenboog is geplaatst, nemen de pedagogisch medewerkers ruim van tevoren telefonisch contact met u op voor het plannen van het gesprek. Als dit telefonisch niet lukt, zoeken we schriftelijk contact met u. Een kind kan beginnen bij de Regenboog als het intakegesprek heeft plaatsgevonden. Ook moeten de contracten ondertekend zijn. Tijdens het kennismakingsgesprek vertellen wij u alle belangrijke zaken over de Regenboog en we horen graag meer over uw kind. We verzoeken u dringend om persoonlijke gegevens zoals adres, telefoonnummers, verzekeringsnummer, enzovoort, die u tijdens de intake geeft, steeds up-to-date te houden. Als iets in deze gegevens verandert, moet u dat direct aan ons melden. Privacygevoelige gegevens van kinderen zijn niet ter inzage voor derden. We geven ook geen telefoonnummers van kinderen aan andere ouders.
6.3 Wennen Bij de Regenboog vindt het wennen plaats op de vaste plaatsingsdagen. Ouders zijn tijdens de wenperiode bereikbaar en stand-by. De wenperiode is bedoeld om een kind rustig kennis te laten maken met de nieuwe omgeving en het ritme van de BSO. De omvang van de wenperiode verschilt per kind, maar we houden een wenperiode aan van drie dagen (maximaal vijf dagen). Daarna gaat het kind volgens de normale gang van zaken gebruik maken van de BSO. De wenperiode kan in de vakantie vallen, dan geldt een aangepast rooster. Indien het kind op het kinderdagverblijf zit, zullen we ruim van te voren het wennen inplannen. Kinderen kunnen dan, net als het meedraaien in de kleutergroepen, ook indien zij hier aan toe zijn, meedraaien op de BSO groepen.
6.4 Brengen en halen Een pedagogisch medewerker haalt dagelijks de kinderen van school, in overleg met ouder en kind is het ook mogelijk dat uw kind zelf naar de BSO ruimte loopt. Aan het eind van de dag haalt u uw kind bij ons op. Tijdens de schoolvakanties is de BSO de hele dag open en brengen en halen de ouders hun kinderen. BSO de Regenboog sluit om 19.00 uur. Voor een goede overdracht vragen wij u 10 minuten voor sluiting aanwezig te zijn. Geef aan de pedagogisch medewerkers door wanneer uw kind door iemand anders wordt opgehaald. Kinderen worden niet aan onbekenden of kinderen onder de 12 jaar meegegeven
16
6.5 Afscheid Op het moment dat een kind de locatie verlaat, houden we een eindgesprek met de ouders. Daarnaast nemen we op een persoonlijke manier afscheid van het kind. Het afscheid gaat in overleg tussen groepsleiding en ouders. Meestal trakteert het kind en krijgt het een aardigheidje van de Regenboog. Ouders kunnen hier bij zijn.
6.6 Eten en drinken We houden zoveel mogelijk rekening met de voedingsgewoonten van het kind. We streven ernaar zo gezond mogelijk te eten. We bieden dagelijks vers fruit, eten bruin brood, drinken melk en kiezen voor hartig broodbeleg. Tijdens vakanties en speciale gelegenheden wijken we daarvan af en bieden we als traktatie hagelslag, chocoladepasta en snoep. Heeft een kind een bepaald dieet, dan kijken we samen met de ouders of de Regenboog de voedingsmiddelen aanschaft of dat u ze meebrengt. Ouders kunnen vaak de kosten van dieetvoeding declareren bij hun ziektekostenverzekering. Wilt u de voeding zelf aanschaffen, meld dit dan bij de pedagogisch medewerker. We houden rekening met diëten en/of geloofswensen. Tijdens vakanties bieden we regelmatig iets anders. Denk aan een broodje knakworst, soep of een gerecht dat de kinderen zelf hebben gemaakt. Er mag in het centrum tijdens het brengen en halen geen meegebracht eten en drinken worden genuttigd.
6.7 Rituelen We vieren verjaardagen in overleg met u. Het kind mag trakteren, we zingen en er wordt een cadeautje aangeboden. Omdat het kind de verjaardag meestal uitgebreid op school viert, is het bij de Regenboog vaak iets ingetogener. Wanneer een zusje of broertje wordt geboren, hangen we een pamflet op de deur van de groep van het kind. Het kind mag iets maken voor zijn nieuwe zus of broer. Verder vieren we sinterklaas en kerst. Sinterklaas vieren we op de eigen groep van het kind met cadeautjes en iets lekkers. Het feest zelf wordt al uitvoerig op school gevierd. Kerstfeest vieren we met een uitgebreide lunch.
6.8 Uitstapjes Partou zorgt voor adequaat toezicht bij uitstapjes. De minimale medewerker-kind ratio is voor lang niet alle uitstapjes voldoende. Risico’s zijn afhankelijk van leeftijd, soort uitstapjes (dicht bij huis/verder weg) en vervoermiddel. Dicht bij huis In de buurt van de locatie, op loopafstand voor begeleiders en/of kinderen. Kinderen lopen of fietsen. Deze uitstapjes kunnen met alle leeftijdsgroepen worden ondernomen. De pedagogisch medewerkers hoeven dit niet te melden bij de locatiemanager. Verder weg Niet op loopafstand voor de kinderen. 4-12 jarigen: deze groep gaat vaker verder weg (met name in vakantieweken) Alleen met toestemming van de locatiemanager.
17
Begeleiding minimaal twee personen. Nooit alleen weg met meer dan een kind!
6.9 Ziekte van het kind en ongevallen Wanneer een kind ziek is (of om een andere reden een dag thuis blijft) moet u dat zo snel mogelijk melden. Als een kind tijdens het verblijf op de BSO ziek wordt, bellen we de ouders. Soms kijken we het eerst even aan. We overleggen met de ouders of het kind opgehaald moet worden. Doorslaggevend is hoe het kind zich in de groep gedraagt. Bij besmettelijke ziekten volgen wij de richtlijnen van de GGD. Ongevallen/calamiteiten Als een kind binnen de BSO letsel oploopt, neemt de pedagogisch medewerker contact op met de ouders en meldt dit bij de locatiemanager. In dergelijke situaties maken wij gebruik van het ‘Registratieformulier ongevallen’. Bij een ongelukje halen we de hoofd BHV’er erbij, die aanwijzingen kan geven. Bij twijfel bellen we onmiddellijk 112. De locatiemanager is niet altijd aanwezig in het pand, zij wordt bij ernstige calamiteiten gebeld, zij of haar vervanger komt dan onmiddellijk naar de locatie toe Medicijnbeleid • Medicijnen, één of twee keer daags, worden niet op de BSO gegeven. • De pedagogisch medewerkers geven alleen medicijnen als dit echt noodzakelijk is. • Ouders vragen van tevoren aan arts/apotheek of het medicijn één of tweemaal daags (dus thuis) kan worden gegeven. • Medicijnen zijn voorzien van de duidelijk leesbare naam van het kind op de directe verpakking. • Medicijnen zijn voorzien van (een kopie van) de bijsluiter. • Ouders informeren het kindercentrum over medicijnen, die thuis worden ingenomen. • Ouders vullen een standaardformulier in met de belangrijkste vragen over het medicijngebruik. • Ouders zijn verplicht om vooraf met de pedagogisch medewerkers van hun kind te overleggen over toediening van nieuwe medicijnen. • Indien nodig bespreken de pedagogisch medewerkers eerst met de locatiemanager of de toediening van een medicijn verantwoord is. • Ouders blijven altijd zelf verantwoordelijk voor de gevolgen van een toegediend medicijn.
6.10 Ruilen van dagen Alle vestigingen van Partou hebben dezelfde mogelijkheden voor het ruilen van opvangdagen. Ouders die op vaste dagen opvang afnemen, kunnen een opvangdag omruilen. Hiervoor kunnen ouders vooraf (een schriftelijke) afspraak maken met de groepsleiding of de locatiemanager. Ruilen van een dag kan alleen binnen dezelfde week en mits de bezetting dit toestaat.
6.11 Afnemen extra dag In overleg met de groepsleiding kunnen ouders een dag extra afnemen. Dit kan alleen als de bezetting van de groep dat toelaat en na overleg met de groepsleiding. Op de dag zelf moet
18
een ‘extra opvangdag formulier’ ingevuld en ondertekend worden. De volgende maand wordt deze extra dag doorbelast via de maandfactuur.
6.12 Sluitingsdagen Tijdens het intakegesprek krijgen de ouders een overzicht van de jaarlijkse sluitingsdagen mee. Deze sluitingsdagen gelden voor de hele organisatie en kunnen niet worden geruild. Ouders worden minimaal twee weken van tevoren via affiches hierover nogmaals op de hoogte gebracht.
6.13 Veiligheid en gezondheid Partou kindercentra voeren een beleid, dat de veiligheid en gezondheid van de kinderen zoveel mogelijk waarborgt. De wet Kinderopvang beschrijft aan welke wettelijke voorwaarden een kindercentrum moet voldoen op het gebied van Veiligheid en Gezondheid. Jaarlijks wordt er toezicht uitgevoerd op kindercentra door de GGD inspectie Kinderopvang. De GGD brengt een rapport uit, dat op de locatie in de infoklapper te lezen is. Risico-inventarisatie De risico-inventarisatie beschrijft de veiligheidsrisico’s die de opvang van de kinderen met zich meebrengt: verbranding, vergiftiging, verdrinking, valongevallen, verstikking, verwondingen, beknelling, botsen, stoten, steken en snijden. Jaarlijks wordt ook een risico-inventarisatie uitgevoerd op gezondheidsrisico’s die de opvang van de kinderen met zich meebrengt. We kijken naar ziektekiemen, binnenmilieu, buitenmilieu en medisch handelen. Deze risico-inventarisaties worden door de pedagogisch medewerkers en de locatiemanager uitgevoerd. Naar aanleiding hiervan zijn groepsgedragsregels ontwikkeld. Deze worden tijdens het zeswekelijkse groepsoverleg besproken. De oudercommissie brengt advies uit op het gevoerde beleid ten aanzien van de risicoinventarisaties en de plannen van aanpak. Aandachtspunten uit de risico-inventarisatie pakken we meteen aan. Tijdens teamvergaderingen besteden we ook aandacht aan dit onderwerp. We doen bijvoorbeeld een risico-inventarisatie op elkaars groepen, zodat anderen de groep bekijken en eventuele ‘blinde vlekken’ ontdekken. Veiligheids- en gezondheidsregels Het zoek raken of kapot gaan van meegenomen, eigen speelgoed is voor risico van de ouders. We ventileren goed de groepsruimtes Als we met de kinderen naar buiten gaan, controleren we het buitenterrein op zwerfvuil Huisdieren zijn niet toegestaan, ook niet tijdens halen en brengen. Let op dat bij het binnenkomen en weggaan de buitendeur goed gesloten is en dat er geen onbekenden mee naar binnen lopen. Houd uw spullen, zoals tas, buiten bereik van de kinderen Veeg bij regen uw voeten op de inloopmat, zo voorkomen wij dat de vloer nat en glad wordt
19
6.14 Teambeschrijving Bij BSO de Regenboog werken afhankelijk van de groepsgrootte één of twee pedagogisch medewerker(s). De locatiemanager geeft leiding aan de pedagogisch medewerker(s). Bij afwezigheid van de locatiemanager is er altijd een aanspreekpunt: een seniorleidster, een collega locatiemanager of de pedagogisch medewerker(s) van uw kind. De Regenboog maakt gebruik van de centrale invalpool van Partou. We proberen altijd een vast gezicht in te plannen. Elke pedagogisch medewerker beschikt over diverse competenties, die we graag inzetten. Denk aan een pedagogisch medewerker die een geweldige kok is. Deze medewerker wordt dan ingezet voor een kookworkshop. Zo wordt elke kwaliteit zoveel mogelijk benut. Medewerker-kind ratio Bij de berekening van het maximale aantal kinderen en het minimale vereiste aantal beroepskrachten, wordt bij groepen, samengesteld uit kinderen van verschillende leeftijden, een vaste volgorden aangehouden. De eerste stap daarbij is dat het maximale aantal kinderen per leeftijdscategorie wordt berekend, bijvoorbeeld maximaal 4 baby’s (0-jarigen) per beroepskracht. De tweede stap is vervolgens het berekenen van het resterende aantal kinderen en de daarbij behorende maxima. Er wordt naar boven afgerond; bij een rest van 0,5 of hoger wordt naar 1 afgerond. Een rest van 0,5 of lager wordt naar beneden afgerond. Schema voor de berekening van de medewerker-kind ratio bij samengestelde groepen dagopvang en buitenschoolse opvang. Leeftijd
Beroepskrachten
0 tot 1 1 tot 2 2 tot 3 3 tot 4 4 tot 13 4 tot 8 8 tot 13 Leeftijd
1 1 1 1 1 1 1 Beroepskrachten
0 tot 13 1 tot 13 2 tot 13 3 tot 13
1 1 1 1
Maximale aantal 4 5 6 8 10 10 10 Maximale aantal 1 6,66 2 7,25 3 8 4 9
In de leeftijdscategorie 8 tot 13 is het toegestaan om boven de 20 kinderen naast 2 beroepskrachten een andere volwassene in te zetten. Dit is op de kidsclubs van Partou bijvoorbeeld een theaterspecialist, een sportinstructeur of een kunstenaar. Diploma’s en Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) Alle beroepskrachten die bij ons werken, hebben minimaal een van de MBO opleidingen afgerond die genoemd worden in de CAO kinderopvang (minimaal MBO-3). 1
Waarvan maximaal vier 0 tot en met 3-jarigen, waarvan maximaal twee 0-jarigen. Waarvan maximaal vier 1 tot en met 3-jarigen, waarvan maximaal twee 1-jarigen. 3 Waarvan maximaal vijf 2 tot en met 3-jarigen. 4 Waarvan maximaal zes 3-jarigen. 2
20
Naast de vaste medewerkers werken ook pedagogisch medewerkers in opleiding op de groepen. Elke medewerker die in contact komt met kinderen is in het bezit van een Verklaring Omtrent Gedrag. Omgaan met inzet pedagogisch medewerkers in opleiding Als gevolg van de wet Educatie Beroepsonderwijs werkt Partou samen met diverse opleidingsinstituten. Partou is een leerbedrijf. Op een groep zijn afhankelijk van de groepsgrootte altijd één of twee vaste pedagogisch medewerker(s) werkzaam. Op elke groep is er in principe een leerwerkplek beschikbaar. Een leerplaats kan worden ingevuld door een BBL of BOL stagiair. BOL stagiairs hebben een praktijkovereenkomst, zij volgen een voltijd-opleiding en lopen stage. Een BOL stagiair wordt niet ingezet als beroepskracht, maar is extra op de groep. De BOL stagiair wordt tijdens de stageperiode op de werkplek begeleid door de praktijkbegeleider. BBL stagiairs hebben een arbeidsovereenkomst bij Partou (beroepspraktijkovereenkomst). Zij leren vooral in de praktijk en gaan één dag per week naar school. Een BBL stagiair kan tijdens het opleidingstraject wel geleidelijk als volwaardig beroepskracht worden ingezet. Bij Partou worden de BBL stagiairs de eerste drie maanden van de opleiding altijd boventallig ingezet. Na een positieve beoordeling op basis van de informatie van de opleiding en de praktijkbegeleider kan de BBL stagiair na drie maanden deels als beroepskracht worden ingezet. Dit wordt op basis van beoordeling tijdens het opleidingstraject geleidelijk uitgebreid naar volledige inzetbaarheid. De beoordelingen en afspraken over inzetbaarheid worden altijd schriftelijk vast gelegd. De BBL stagiair wordt gedurende de opleiding op de werkplek begeleid door de praktijkbegeleider.
6.15 Oudercommissie Alle kindercentra van Partou hebben een oudercommissie. De locatiemanager is de eerste gesprekspartner voor de oudercommissie. Het reglement Oudercommissie Kindercentrum en het reglement Centrale Oudercommissie beschrijven regelingen en afspraken waarbinnen de medezeggenschap bij Partou wordt uitgevoerd op lokaal en centraal niveau. De oudercommissie bepaalt zelf haar eigen werkwijze en legt dit vast in een huishoudelijk reglement. De oudercommissie is bevoegd gevraagd en ongevraagd te adviseren over de onderwerpen waarvoor de oudercommissie adviesrecht heeft. Wij bieden ouders kinderopvang aan tijdens de vergaderingen van de oudercommissie. De locatiemanager ondersteunt de oudercommissie, levert informatie, woont de vergadering bij en is bereikbaar voor de leden. BSO de Regenboog is op zoek naar enthousiaste ouders die mee willen denken over het optimaliseren en verbeteren van de opvang. Heeft u interesse om lid te worden van de oudercommissie? Dit kunt u aangeven bij de locatiemanager.
6.16 Klachtenbeleid Ondanks onze inspanningen om de opvang van de kinderen naar wens te laten verlopen is het mogelijk dat er een keer onvrede ontstaat. In dat geval willen wij dat graag horen. Partou ziet de opvang van de kinderen als een samenspel tussen ouders, kind en onze organisatie. Door goed naar ouders te luisteren weten wij wat zij belangrijk vinden en kunnen wij onze dienstverlening beter afstemmen op hun behoeften.
21
Wij gaan er van uit dat ouders kritiek uiten vanuit een sterke betrokkenheid en de wens om de situatie te verbeteren. In geen enkel geval moeten ouders de indruk krijgen dat een klacht negatieve invloed heeft op de opvang van hun kinderen. Ouders kunnen hun klacht aan iedereen binnen onze organisatie kenbaar maken. Degene die de klacht in ontvangst neemt, zorgt dat deze op de goede plek terechtkomt en wordt opgevolgd. Ouders kunnen ook kiezen voor de externe route: die van de klachtencommissie. Dat kunnen zij meteen doen, maar ook nadat de interne route onbevredigend is afgesloten. Partou heeft zich aangesloten bij een onafhankelijke klachtencommissie, zodat een eerlijke behandeling van klachten is gewaarborgd. Partou betaalt het lidmaatschap en onze klanten kunnen vertrouwen op een zorgvuldige en deskundige klachtenafhandeling. Op onze locaties zijn folders van deze klachtencommissie verkrijgbaar. Klachten over de totstandkoming of de uitvoering van de overeenkomst tussen de klant en Partou kunnen, na de interne klachtenroute, voorgelegd worden aan de Geschillencommissie. In tegenstelling tot de uitspraak van de klachtencommissie is de uitspraak van de Geschillencommissie bindend. In de algemene voorwaarden van Partou staan de procedures die deze commissie hanteert. Het volledige klachtenbeleid van Partou is beschikbaar op elke locatie. Adressen Partou Coördinator klachtenafhandeling Postbus 22070, 1100 CB Amsterdam Telefoon: (020) 398 61 00 Klachtencommissie Kinderopvang, Ambtelijk secretariaat Postbus 21 3738 ZL Maartensdijk Telefoon: (0900) 0400034 Geschillencommissie Kinderopvang www.sgc.nl
6.17 Kwaliteitsbeleid en certificering Binnen de wettelijke voorschriften voert Partou een eigen kwaliteitsbeleid. Wij werken met een kwaliteitssysteem met certificatie. Dit bestaat uit een (digitaal) kwaliteitshandboek met bijbehorende bijlagen. Onze werkwijze stelt ons in staat om alle bedrijfsprocessen optimaal te controleren en te verbeteren. Bovendien verzekert dit systeem ouders van kwaliteit. Partou is sinds 1 januari 2010 ook formeel HKZ en ISO 9001 gecertificeerd. Daarmee is het externe toezicht op de werking van ons kwaliteitssysteem ook gewaarborgd. Deze locatiegids is onderdeel van dit kwaliteitssysteem.
22
Hoofdstuk 7 Jaarplan 2012 7.1 Terugblik • In September 2011 zijn we met de voorbereidingen voor het integraal kindcentrum gestart • Oktober 2011 zijn regiomanager en locatiemanager van Partou op de 3 informatieavonden van PCB de Regenboog aanwezig geweest en hebben wat verteld over de visie en de vorm van samenwerking tussen Partou en Primsa. • Locatiemanager van Partou heeft diverse studiedagen en in mei 2012 de basiscursus van Human Dynamics gevolgd • Er zijn sollicitatiegesprekken van Prisma geweest; er is ook personeel aangenomen. Hier heeft de locatiemanager van Partou, volgens afspraken IKC aan deelgenomen bijgezeten. Volgens de afspraken tussen Partou en Prisma wordt het personeel van het IKC door de directie van PCB de Regenboog en de locatiemanager van de Regenboog
7.2 Vooruitblik Er wordt personeel voor het kdv, bso en onderbouw aangetrokken Het personeel wordt geschoold in Human Dynamics en kanjertraining Er zijn 4 gezamenlijke studieavonden met IKC de Regenboog We werken er naar toe dat we een oudercommissie samen met de MR gaan vormen We streven er naar meer klanten aan te trekken voor de kinderopvang We willen de samenwerking met de school zodanig neerzetten dat we een team vormen door oa, in werkoverleggen thema’s doorspreken, gezamenlijke activiteiten organiseren Het streven is om voor 2013- 2014 een gezamenlijke gids voor alle ouders te schrijven. Scholengids en locatiegids in 1 document Naast de scholengids 2012-2013 en de locatiegids van Partou wordt er voor 2012-2013 nog een integraal kindcentrum gids geschreven, waarin de samenwerking, de gezamenlijke visie, de werkwijze en de doelen en meer over de invulling van Human Dynamics worden omschreven Alle feesten en festiviteiten in 2012-2013 worden gezamenlijk voorbereid en georganiseerd Er wordt een activiteitencoördinator aangetrokken voor de naschoolse activiteiten. Deze coördinator houdt zich ook beizg met de activiteiten tijdens schooltijd We willen door middel van foto’s op het digitale fotolijstje in de hal de activiteiten van zowel kdv, BSO als onderwijs tonen We werken naar één team toe waarbij er geen onderscheid wordt gemaakt tussen opvang en onderwijs We willen naar een vorm werken waarbij de oudergesprekken worden gevoerd/ voorbereid door leerkracht en pedagogisch medewerkers
23