Inhoud
Lijst van redacteuren en auteurs
11
Voorwoord
14
Inleiding
16
1 1.1 1.2 1.2.1 1.3 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.4 1.4.1 1.4.2 1.5
Prevalentie van decubitus Inleiding Definitie van decubitus Oorzaken Meten van decubitus Methode van meten Meetinstrument Populatie Prevalentie en kenmerken van decubitus Prevalentiecijfers naar instelling Kenmerken van decubituswonden Kosten decubitus Literatuur
23 23 24 24 25 26 27 27 28 29 30 32 33
2 2.1 2.2 2.3
Oorzaken van decubitus Inleiding Historie Anatomie en functie van huid, vet en skeletspier Huid Mechanica Indirecte factoren die invloed hebben op het ontstaan van decubitus Theoriee¨n die schade in weefsels willen verklaren Ischemie
36 36 37
2.3.1 2.4 2.5 2.6 2.6.1
BSL - ALG_BK_1KZM - 1993_pvdh 9789031350254
39 40 47 55 57 57
005
6
Decubitus te lijf
2.6.2 2.6.3 2.6.4 2.7
Reperfusieschade Afsluiting van lymfesysteem Vervorming van cellen Conclusies Literatuur
58 59 59 61 62
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.4.4
Diagnostiek van decubitus Inleiding Historie EPUAP-classificatie Problemen bij classificatie Betrouwbaarheid Observatie van roodheid Donkere huid Decubitusclassificatie kan niet het helingsproces beschrijven Onderscheid met andere huidletsels Onderscheid tussen decubitus en vochtletsels Onderscheid tussen decubitus en schaafwonden Toekomst Besluit Literatuur
64 64 65 65 67 67 67 71
3.5 3.5.1 3.5.2 3.6 3.7
4 4.1 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.3 4.3.1 4.3.2 4.4 4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.5 4.6
BSL - ALG_BK_1KZM - 1993_pvdh 9789031350254
Preventie van decubitus Inleiding Principes van preventie Grootte van druk en schuifkrachten verminderen Duur van druk en schuifkrachten verminderen Continuı¨teit bij de preventie van decubitus Risicobepaling Risicoscorelijsten en klinische blik Niet-wegdrukbare roodheid Preventieve maatregelen Drukverlaging: vermindering van de grootte van de druk en de schuifkracht Drukpuntverandering: verminderen van de duur van de druk en de schuifkracht Hielbeschermers/zwevende hielen Betrokkenheid van patie¨nt en omgeving Niet-effectieve maatregelen om decubitus te voorkomen
71 72 72 78 79 80 80 83 84 84 85 85 85 86 86 91 92 92 1 00 1 03 1 04 1 04
006
7
Inhoud
4.7 4.8
Rol van voeding bij preventie Slotbeschouwing Literatuur
1 07 1 08 1 08
5 5.1 5.2 5.2.1 5.2.2 5.3 5.3.1 5.3.2 5.4 5.5 5.5.1 5.5.2 5.5.3 5.6
Wondzorg bij patie¨nten met decubitus Fasen in de wondgenezing Beı¨nvloedende factoren Lokale factoren Systemische factoren De wond: anamnese en aanvullend onderzoek De wondanamnese Aanvullend onderzoek Monitoren van het genezingsproces Wondbehandeling Wondreiniging Verbandmaterialen Wat is het juiste verband? Tot slot Literatuur Bijlage 1 Decubitus Wond Score Bijlage 2 Pressucre ulcer healing scale
1 16 1 17 1 19 1 20 1 22 1 24 1 24 1 28 1 29 131 131 1 36 1 40 1 43 1 43 1 48 1 50
6 6.1 6.2
Ketenzorg en decubitus Inleiding Waar gaat het om bij ketenzorg: kaders en definities Goede zorg voor de clie¨nt Definities Verbindingen tussen schakels Professionele werkwijze in de keten Schakels in de keten en de rol van de verpleegkundige daarin De rollen van de verpleegkundige Langdurende zorg Kortdurende zorg Samenwerken in de keten Succesfactoren voor goede samenwerking Goede voorbeelden uit de praktijk Knelpunten in regionale samenwerking Afronding Literatuur
151 151
6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.2.4 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.4 6.4.1 6.4.2 6.4.3 6.5
BSL - ALG_BK_1KZM - 1993_pvdh 9789031350254
1 53 1 53 1 54 1 55 1 56 1 57 1 57 1 58 1 64 1 69 1 69 171 1 73 1 76 1 77
007
8
Decubitus te lijf
7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.4.1 7.4.2 7.4.3
8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.4.1 8.4.2 8.4.3 8.4.4 8.4.5 8.4.6 8.4.7 8.5 8.5.1 8.5.2 8.5.3 8.5.4 8.5.5 8.5.6
9 9.1 9.2 9.3
BSL - ALG_BK_1KZM - 1993_pvdh 9789031350254
Leiderschap en decubitus Inleiding Wat is leiderschap Verandermanagement Decubituszorg in de praktijk Bestuur en management Decubitusconsulent Regionaal Decubitus Netwerk Literatuur Bijlage 1 Decubitus incidentie registratieformulier Bijlage 2 Regionaal protocol voor de preventie van decubitus Bijlage 3 Behandelingsprotocol
1 79 1 79 1 80 181 1 82 1 84 1 84 1 87 1 90
Kwaliteit van zorg Inleiding Wat is kwaliteit van zorg? Welke partijen spelen een rol in de kwaliteit van zorg? Welke methoden dragen bij aan de kwaliteit van zorg? Klachtenregeling Melden van (bijna-)fouten Intervisie Kwaliteitsmodellen/certificering Patie¨ntenenqueˆtes Indicatoren Richtlijnen en protocollen Richtlijnontwikkeling Historie richtlijnontwikkeling Ontwikkelen van richtlijnen Autorisatie/legitimatie Implementatie Herzien van een richtlijn Toekomstperspectief Literatuur
1 96 1 96 1 97
200 20 1 20 1 20 1 202 204 205 205 207 208 209 210 210 210 21 1 21 1
Sturen met indicatoren Inleiding Wat is een indicator? Functie van indicatoren
214 214 215 216
1 92 1 94 1 95
1 99
008
9
Inhoud
9.3.1 9.3.2 9.4 9.4.1 9.5 9.5.1 9.5.2 9.5.3 9.6 9.6.1 9.7 9.7.1 9.7.2
Externe toepassing Interne toepassing Berekening Streefnorm Typen indicatoren Structuurindicatoren Procesindicatoren Uitkomstindicatoren Indicatoren decubitus Het meten van de uitkomstindicator decubitus Het verbeteren van de kwaliteit van zorg De verbetercyclus Stappenplan verbetertraject Literatuur
216 217 217 218 218 218 219 219 219 220 223 225 225 229
10 10.1 10.2 10.3 10.3.1 10.3.2 10.4 10.5 10.5.1 10.5.2 10.6
Patie¨ntveiligheid Inleiding Wat is patie¨ntveiligheid Patie¨ntveiligheid binnen het zorgsysteem Faalfactoren binnen het systeem De mens als schakel in het zorgsysteem Veiligheid Management Systeem (VMS) Het voorko´men van fouten Het melden van (bijna-)incidenten Het analyseren van (bijna-)incidenten Casus Literatuur
23 1 23 1 232 233 233 235 235 236 237 238 24 1 244
11 11.1 11.2 11.2.1 11.2.2 11.2.3 11.3 11.4 11.5 11.5.1 11.5.2 11.6 11.7
Implementatie Inleiding Wat is implementeren Wat zijn innovaties Wat zijn beı¨nvloedende factoren Wat is een implementatiestrategie Gedragsverandering Proces van implementatie Implementatie richtlijnen Wat zijn richtlijnen Hoe implementeer je richtlijnen Checklist implementatiemonitor Conclusie Literatuur
246 246 247 248 249 250 252 255 258 258 258 260 260 26 1
BSL - ALG_BK_1KZM - 1993_pvdh 9789031350254
009
10
Decubitus te lijf
12 12.1 12.2 12.3 12.3.1 12.3.2 12.3.3 12.4 12.4.1 12.4.2 12.4.3 12.5 12.6 12.6.1 12.6.2 12.6.3 12.6.4 12.6.5 12.6.6 12.7
13 13.1 13.2 13.2.1 13.3 13.4
BSL - ALG_BK_1KZM - 1993_pvdh 9789031350254
Wet- en regelgeving en rechtspraak Inleiding Professionele standaard Patie¨ntenrechten: WGBO Verslaglegging Recht op informatie, toestemming, geheimhouding en inzage in dossier Wilsbekwaamheid en vertegenwoordiging Beroepsuitoefening: Wet BIG Deskundigheid en bekwaamheid Voorbehouden handelingen Protocollen en richtlijnen Kwaliteitswet zorginstellingen Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid Verantwoordelijkheid beroepsbeoefenaar Tuchtrecht Strafrecht Civiel recht Klachtrecht Disciplinaire maatregelen Slotbeschouwing Literatuur
263 263 267 269 270 27 1 273 274 274 275 276 277 278 278 280 28 1 282 282 283 283 283
Decubitus internationaal Inleiding De EPUAP Conclusie De NPUAP Slotbeschouwing Literatuur
286 286 287 289 289 29 1 29 1
Register
292
010
