Inhoud
Redacteuren en auteurs
1
Woord vooraf
7
deel i algemeen
11
1
Epidemiologie van reizigersziekten, risico’s op reis G.J.B. Sonder, P. van Damme 1 Inleiding 2 Reizigers 3 Risico’s op reis 4 Interpretatie van risico’s, advies op maat Leesadvies
13
Reizigersconsult in zeven stappen F.A.M. van Balen, W. Peetermans 1 Inleiding 2 Organisatie van reisadvisering in de huisartspraktijk Leesadvies
21
Keuring voor en na de reis A.M.L. van Gompel, P.J.J. van Genderen 1 Screening voor de reis 2 Onderzoek na de reis Leesadvies
35
2
3
13 15 16 18 19
21 22 33
35 39 44
deel ii de vertrekkende reiziger
45
4
47
Vaccinaties en malariaprofylaxe G.J.B. Sonder, A.M.L. van Gompel 1 Inleiding 2 Vaccinaties en vaccinatieprogramma’s 3 Malariaprofylaxe
47 49 70
VI
Reizen en ziekte
4
5
6
7
8
Bijzondere reizigers met bijzondere indicaties en contra-indicaties Leesadvies
Preventie van reizigersdiarree A.M.L. van Gompel, G.J.B. Sonder 1 Epidemiologie en oorzaken van reizigersdiarree 2 Preventie 3 Behandeling van reizigersdiarree onderweg Leesadvies
79
De reisapotheek A.M.L. van Gompel, G.J.B. Sonder 1 Inleiding 2 De gewone reiziger 3 Bijzondere reizigers 4 Bijzondere factoren
87
Verzekeringen M.J. Oyen, H. Schilthuis 1 Inleiding 2 Ongevallen 3 Ziekten 4 Ziekteverzekering en reisbijstand (B), hulpverlening in het buitenland (NL) Leesadvies
93
Kleine kwalen W.M.G. Croughs, L.J. Boomsma 1 Inleiding 2 Vliegtuigongemakken 3 Blootstelling aan zon en hitte 4 Ongevallen 5 Steken en beten 6 Zwemmen en duiken 7 Hoogteziekte Leesadvies
deel iii specifieke groepen reizigers 9
77 78
De patiënt met ademhalingsproblemen E. Derom, R.A. Peleman, P. Pieters 1 Inleiding 2 Fysiologische achtergronden bij het vliegen 3 Evaluatie voor de reis 4 De technologieafhankelijke vliegtuigpassagier
79 80 83 86
87 88 90 91
93 93 94 94 101 103 103 103 107 109 110 112 113 115
117 119 119 119 120 126
Inhoud
VII
5 6 7 8
10
11
12
13
Verzekeringsaspecten Voorbereiding kort voor de vlucht Drinken, roken, inspanning Besluit Leesadvies
127 127 128 128 128
De reiziger met cardiovasculaire aandoeningen J.J. Schipperheijn, A.M.L. van Gompel 1 Het reisadvies aan mensen met een hoog cardiovasculair risico 2 Vliegreizen na acute cardiovasculaire aandoeningen 3 Reisadvies voor patiënten met hartfalen 4 Validiteitsbeperking tijdens de reis 5 De invloeden van het klimaat 6 Reizen en pacemakers Leesadvies
131
Diabetes J. Wens, R.J. Ligthelm 1 Inleiding 2 Wat meenemen? 3 Veranderingen in het evenwicht 4 Hoe insuline bewaren? 5 Exotische bestemmingen 6 Reisverzekering Leesadvies
149
Afweerstoornissen L.G. Visser, W.E. Peetermans 1 Inleiding 2 Advies aan reizigers met gestoorde immuniteit 3 Inflammatoire darmziekten 4 Splenectomie 5 Besluit Leesadvies
165
Slaapstoornissen H. Stuer, P.J.J. van Genderen 1 Inleiding 2 Slaaphygiëne op reis 3 De patiënt met een gestoorde slaap op reis 4 Specifieke reisgerelateerde slaapproblemen 5 Slaapmiddelen op reis Leesadvies
179
131 136 138 141 144 145 147
150 151 154 159 160 161 162
165 166 176 176 177 177
180 181 182 184 186 187
VIII
Reizen en ziekte
14
15
16
17
18
Trombose en stollingsstoornissen P.J.J. van Genderen, F.R. Rosendaal 1 Vaccinaties in patiënten met orale antistolling 2 Orale antistolling en reizen 3 Reizen als oorzaak van trombose Leesadvies
189 189 190 193 200
Problemen met het houdings- en bewegingsapparaat G. de Brabanter, S.K. Höweler 1 Inleiding 2 Het plannen van de reis 3 De reis 4 De reisapotheek Leesadvies
203
Zwangerschap A.M.L. van Gompel, D. Dewilde 1 Zwanger naar Tanzania 2 Zwanger worden in Bolivia? 3 Zwanger naar India 4 De beslissing om op reis te gaan 5 Vaccinaties 6 Malaria 7 Reizigersdiarree 8 Een reisapotheek voor de zwangere 9 Vliegreizen en verblijf op grote hoogte Leesadvies
217
Ouderen W.M.G. Croughs, A.J. Fogteloo 1 De beslissing om de reis te ondernemen 2 Naar Afrika 3 Naar Tenerife 4 De voorbereiding 5 Vliegreizen en cruises 6 Acclimatisatie 7 Vaccinaties 8 Overige aandachtspunten Leesadvies
235
Kinderen en zuigelingen P.W.M.T. Dieleman, G.G.G. Baaten 1 Inleiding 2 Voor vertrek 3 Tijdens de reis
251
203 203 205 214 215
217 219 221 222 224 227 230 232 232 233
235 236 238 239 240 242 243 246 248
251 253 259
Inhoud
IX
4 5
19
Ter plaatse Weer thuis Leesadvies
Hadj-gangers G.G.G. Baaten, Y. van Laethem 1 Inleiding 2 De hadj en de rituelen 3 Vaccinaties 4 Algemene preventie Leesadvies
deel iv de thuiskomende reiziger 20
21
22
267 267 269 270 275 278
281
Laboratoriumbepalingen M. van Esbroeck, L. van Lieshout 1 Inleiding 2 Parasitologie 3 Microbiologisch onderzoek 4 Aanvullend onderzoek Leesadvies
283
Koorts F.A.M. van Balen, E. Bottieau 1 Inleiding 2 Koorts na terugkeer uit de tropen 3 Besluit Leesadvies
295
Reizigersdiarree en buikklachten R. Schats, N.J. de Wit, P.P.A.M. van Thiel 1 Inleiding 2 Definitie en klachtenpatroon 3 Epidemiologie 4 Etiologie 5 Differentiële diagnostiek 6 Diagnostiek 7 Behandeling 8 Preventie
313
Leesadvies 23
261 265 265
Zweren en vlekken; jeuk B. Naafs, A. Stevens 1 Inleiding 2 Aandoeningen veroorzaakt door zonexpositie 3 Aandoeningen veroorzaakt door warmte en vocht 4 Jeuk en vlekken
283 283 291 293 294
295 297 310 310
313 313 314 315 317 325 326 328
330 333 333 333 338 339
X
Reizen en ziekte
5 6 7
24
25
26
27
Filariasis en loiasis Zweren Tropische contacten Leesadvies
Longaandoeningen M. Keuter, J. van den Hombergh 1 Inleiding 2 Koorts met acute longklachten (hoest, versnelde ademhaling) (tabel 24.1) 3 Chronische hoest en andere longklachten bij normale immuniteit (tabel 24.1) 4 Chronische longklachten bij patiënten met immunosuppressie (tabel 24.1) 5 Piepende ademhaling, eosinofilie en vluchtige longinfiltraten (tabel 24.1) Leesadvies Wormaandoeningen en eosinofilie D. W. Koetsier, J.C.F.M. Wetsteijn 1 Inleiding 2 Indeling van de worminfecties 3 Klachten en symptomen 4 Eosinofilie 5 Diagnostiek (tabel 25.1) 6 Geografische anamnese 7 Behandeling 8 Complicaties 9 Verwijzing 10 Beloop en chroniciteit 11 Voorlichting en preventie Leesadvies
347 347 355 359 361 361 361 368 373 376 377 379 379 380 382 383 384 386 386 391 391 392 392 392
Moeheid L.G. Visser, R. van Leeuwen 1 Inleiding 2 Het belang van de anamnese 3 Begeleidende lichamelijke verschijnselen 4 Diagnostisch en therapeutisch beleid 5 Besluit Leesadvies
395
Neurologische aandoeningen P.P.A.M. van Thiel, R.J. Ligthelm 1 Inleiding
403
395 396 398 400 401 401
403
Inhoud
XI
2 3
28
29
Oorzaken van neurologische symptomen Bespreking Leesadvies
Seksueel overdraagbare aandoeningen V. Verhoeven, H.J.C. de Vries 1 Inleiding 2 Urethritis 3 Genitale laesie 4 Lymfklierzwelling 5 Preventie 6 Een soa-check-up Leesadvies Late ziekten na verblijf in de tropen J. Clerinx, P.A. Kager 1 Inleiding 2 Koorts 3 Gastro-intestinale klachten 4 Huidafwijkingen 5 Symptomen in andere orgaansystemen Leesadvies
deel v medische problemen bij migranten en adoptiekinderen 30
31
404 411 412 415 415 415 416 422 423 424 425 427 427 428 433 438 440 442
443
Ziekten bij migranten L.G. Ferrant, G.G.G. Baaten 1 Inleiding 2 De gezondheidssituatie onder migranten in België en Nederland 3 Aandachtspunten voor de huisarts 4 Het beleid van de huisarts 5 Besluit Leesadvies
445
Onderzoek van adoptiekinderen M. Wojciechowski, R.A.A. Pelleboer 1 Inleiding 2 Trends in internationale adoptie in België en Nederland 3 Medische problemen 4 Medisch onderzoek na aankomst 5 Besluit Leesadvies
463
Register
485
445 447 449 457 461 462
463 463 465 479 482 482
