Leven in Bladel is samen toekomst maken *R2010.089*
Nummer : R2010.089 Onderwerp : Bezuinigingen leerlingenvervoer
Aan de Raad Samenvatting De gemeenteraad heeft met de begrotingsbehandeling 2010 een taakstellende bezuiniging vanaf 2011 van € 45.000,00 op leerlingenvervoer vastgesteld. Dit ten opzichte van het regulier budget van € 280.000,00. In 2010 bleek dat regulier budget niet voldoende en is eenmalig verhoogd met € 70.000,00. In 2010 was het budget daardoor € 350.000,00. In 2011 en verder moet het budget uitkomen op € 235.000,00. In deze notitie wordt een aantal mogelijkheden om te bezuinigen op leerlingenvervoer genoemd. Per mogelijkheid wordt de verwachte bezuiniging genoemd en de gevolgen. Van de Raad wordt een richtinggevende uitspraak verwacht op welke wijze de bezuinigingen uitgevoerd moeten worden. Naast deze mogelijkheden, kan er wellicht voordeel gehaald worden uit de aanbesteding. Onlangs is het contract met de vervoerder voor één jaar verlengd en het loopt nu tot augustus 2011. In mei 2010 zijn de voorbereidingen gestart, regionaal, voor een nieuwe aanbesteding van het taxivervoer.
Communicatie Afhankelijk van de keuzes die gemaakt worden, zal met de ouders en scholen gecommuniceerd moeten worden.
Informatie leerlingenvervoer Verordening leerlingenvervoer De wettelijke basis voor het leerlingenvervoer is te vinden in de Wet primair onderwijs, Wet voortgezet onderwijs en de Wet op de expertisecentra. Het leerlingenvervoer is gedecentraliseerd en gemeenten zijn dus verplicht een verordening leerlingenvervoer vast te stellen op basis waarvan ouders van leerlingen -onder bepaalde voorwaarden- aanspraak kunnen maken op een vergoeding van de vervoerkosten van en naar school. Leerlingen Het leerlingenvervoer heeft betrekking op leerlingen van basisscholen, speciale scholen voor basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs (denk dan onder andere aan onderwijs aan dove kinderen, visueel gehandicapte kinderen, lichamelijk gehandicapte kinderen, zeer moeilijk lerende kinderen, zeer moeilijk opvoedbare kinderen). Ook gehandicapte leerlingen van het regulier voortgezet onderwijs komen in aanmerking voor bekostiging van het vervoer. Voorwaarden Vergoeding vindt plaats op basis van de kosten van het vervoer naar de dichtstbijzijnde toegankelijke school van de soort waarop een leerling is aangewezen (op grond van zijn lichamelijke of geestelijke toestand) en de richting, d.w.z. de school van de verlangde godsdienstige richting of levensbeschouwing dan wel de openbare school; onderwijskundige methoden worden niet als richting aangemerkt. Gemeenten mogen een afstandsgrens vaststellen van max. 6 km, waarbinnen ouders geen aanspraak kunnen maken op bekostiging van het leerlingenvervoer. Deze afstandsgrens geldt niet wanneer de leerling gehandicapt is. Passend vervoer Gemeenten hebben de (wettelijke) zorgplicht "passend vervoer" aan te bieden. Uitgangspunt van de regeling is een vergoeding op basis van het openbaar vervoer (OV) eventueel onder begelei-
ding. Indien een kind naar het oordeel van B&W kan fietsen, kan een fietsvergoeding worden verstrekt. Onder bepaalde voorwaarden kunnen ouders aanspraak maken op aangepast vervoer voor hun kind. Aangepast vervoer vindt meestal plaats in taxibusjes. Hiertoe sluiten gemeenten contracten met een vervoerder (vervoer moet in veel gemeente aanbesteed worden). Eigen bijdragen Aan ouders van leerlingen van basisscholen en speciale scholen voor basisonderwijs mag, wanneer het inkomen boven een bepaalde grens ligt, een drempelbedrag in rekening worden gebracht. Daarnaast kan aan ouders van leerlingen van basisscholen bij een afstand woning-school van meer dan 20 km een inkomensafhankelijke bijdrage worden gevraagd. (bron: www.vng.nl)
Informatie leerlingenvervoer Bladel Verordening leerlingenvervoer De verordening leerlingenvervoer 2008 van de gemeente Bladel is op 29 januari 2009 vastgesteld. Als basis heeft de modelverordening van de VNG gediend, doch op enkele punten wordt daarvan afgeweken. Ook is de verordening zoveel mogelijk in overeenstemming met de Kempengemeenten Oirschot, Bergeijk, Reusel – De Mierden en Eersel waar regelmatig overleg mee plaatsvindt. Leerlingen Zoals hierboven beschreven staat heeft het leerlingenvervoer betrekking op leerlingen van basisscholen, speciale scholen voor basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs. Ook gehandicapte leerlingen van het regulier voortgezet onderwijs komen in aanmerking voor bekostiging van het vervoer. De gemeente Bladel vervoert leerlingen in al deze groepen. In totaal verzorgt de gemeente Bladel het leerlingenvervoer voor 83 leerlingen.
Aantal leerlingen
Basisscholen
Speciale scholen basisonderwijs
(voortgezet) speciaal onderwijs
17
15
49
Gehandicapte leerlingen regulier voortgezet onderwijs 1
Voortgezet onderwijs 1
Voorwaarden Conform de voorwaarden zoals deze in de verordening zijn beschreven, vindt vergoeding plaats op basis van de kosten van het vervoer naar de dichtstbijzijnde toegankelijke school van de soort waarop een leerling is aangewezen. In Bladel is vooral sprake van leerlingen die op grond van lichamelijke of geestelijke toestand zijn aangewezen op een bepaalde school. Er wordt voor één leerling vervoer verzorgd naar een openbare school. Gemeenten mogen een afstandsgrens vaststellen van max. 6 km waarbinnen ouders geen aanspraak kunnen maken op bekostiging van het leerlingenvervoer. In de gemeente Bladel is deze grens vastgesteld op 4 km, omdat anders veel leerlingen in de gemeente Bladel niet in aanmerking zouden komen. Bijvoorbeeld leerlingen die van Hapert, Casteren en Netersel naar de Piramide in Bladel moeten. Passend vervoer Alhoewel uitgangspunt van de regeling een vergoeding op basis van het openbaar vervoer is, wordt een groot deel van de Bladelse leerlingen vervoerd met de taxi (aangepast vervoer). Hiertoe is een contract gesloten met taxibedrijf Van der Wijst. Dit gebeurt om de volgende redenen: De openbaar vervoervoorzieningen in Bladel en omgeving zijn beperkt. Vooral in de kleine kernen, zoals Netersel en Casteren rijdt geen openbaar vervoer. Daardoor zijn leerlingen met gebruikmaking van het openbaar vervoer vaak meer dan anderhalf uur onderweg. Op basis van de verordening leerlingenvervoer dient dan voor de leerlingen bekostiging op basis van de kosten van aangepast vervoer verstrekt te worden. Het is lastig gebleken om een gehandicapte leerling met het openbaar vervoer te laten reizen. Als de gemeente geen aangepast vervoer beschikbaar wil stellen voor een gehandicapte leerling dient de gemeente bij de beschikking het advies van de commissie voor de begeleiding, de permanente
commissie leerlingenzorg, de ambulante begeleider of het advies van andere deskundigen te betrekken. De ervaring is dat deze deskundigen vaak het advies geven aangepast vervoer beschikbaar te stellen. Bovendien zal in het openbaar vervoer meestal een begeleider (een ouder bijvoorbeeld) mee moeten reizen, waardoor diegene veel tijd kwijt is met het meereizen. Tot nu toe ging de voorkeur er naar uit om dat niet van de ouders te vragen. Taxi Aantal leerlingen
80
Openbaar vervoer 2
Eigen vervoer 1
Fiets 0
Eigen bijdragen In Bladel wordt geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een eigen bijdrage van de ouders te vragen. Tot 2002 was dit wel het geval, maar de gemeenteraad heeft besloten de eigen bijdrage af te schaffen mede omdat dit veel administratief werk oplevert. Dit besluit is Kempen-breed genomen.
Oorzaak ontwikkeling kosten De kosten voor het leerlingenvervoer zijn in de afgelopen jaren gestegen, ondanks het feit dat het aantal kinderen dat gebruik maakt van leerlingenvervoer is afgenomen. De kostenstijging komt door: • •
Toename scholen door wachtlijsten Als De Korenaer in Eindhoven een wachtlijst heeft, gaat het kind naar een dependance in Deurne of Helmond waardoor de vervoerskosten toenemen. Steeds meer scholen met vormen van speciaal onderwijs Het aanbod van speciaal onderwijs wordt groter. Bijvoorbeeld een klasje voor kinderen met het syndroom van down.
Mogelijke bezuinigingen Mogelijkheden bezuinigen 1. 2. 3. 4.
Kilometergrens verleggen Eigen bijdrage 20 km-grens Strikt naleven verordening
1. Kilometergrens verleggen: Gemeenten mogen een afstandsgrens vaststellen van max. 6 km waarbinnen ouders geen aanspraak kunnen maken op bekostiging van het leerlingenvervoer. In de gemeente Bladel is deze grens vastgesteld op 4 km. Het is mogelijk om deze grens vast te stellen op 6 km, waardoor een aantal leerlingen niet meer in aanmerking komt voor bekostiging leerlingenvervoer. Deze afstandsgrens geldt niet wanneer de leerling gehandicapt is. Twaalf leerlingen komen niet meer in aanmerking voor leerlingenvervoer. Deze leerlingen komen uit Hapert, Casteren en Netersel. Bezuiniging: € 24.156,00 Nadeel: De kans bestaat dat ouders van cluster 4-leerlingen ervoor kiezen om het kind naar de REC-school in bijvoorbeeld Eindhoven te sturen. Omdat ze daar een indicatie voor hebben, is de gemeente verplicht ze te vervoeren. Daarmee komen ze boven de 6 km-grens. Het aantal leerlingen dat dan niet meer in aanmerking komt voor leerlingenvervoer zou lager uit kunnen vallen dan twaalf, maar dit is niet in te schatten. Om de kilometergrens aan te kunnen passen, moet de verordening aangepast worden. 2. Eigen bijdrage: Aan de ouders van een leerling die een school voor basisonderwijs of een speciale school voor basisonderwijs bezoekt, van wie het inkomen tezamen meer bedraagt dan euro 23.400,-, wordt slechts bekostiging verstrekt voorzover de kosten van het vervoer van die leerling
de kosten van het openbaar vervoer over de in de kilometergrens (4 of 6 km) bepaalde afstand te boven gaan. Invoering van het drempelbedrag houdt in dat de kosten van het openbaar vervoer tot aan deze kilometergrens (4 of 6 km) voor rekening van de ouders komen.
Bezuiniging bij handhaven kilometergrens 4 km: € 5.180,Bezuiniging bij kilometergrens 6 km: € 1.832,Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat het bedrag lager uit kan vallen, omdat nu niet bekend is hoeveel ouders boven die inkomensgrens zitten en waarvan dus een eigen bijdrage gevraagd mag worden.
Bij deze maatregel betreft het leerlingen die naar de Piramide vervoerd worden. Daar zitten cluster 4-leerlingen bij die op basis van de verordening ook in aanmerking komen voor bijvoorbeeld bekostiging naar een REC-school. Een aantal ouders die bij deze maatregel voortaan een eigen bijdrage moet betalen, kan besluiten de leerlingen naar de REC-school te laten vervoeren. Er mag dan geen bijdrage meer gevraagd worden. Om een eigen bijdrage te kunnen heffen, moet de verordening aangepast worden. 3. 20 km-grens (financiële draagkracht): De verordening leerlingenvervoer kan bepalen dat, van ouders wier kinderen een school voor basisonderwijs bezoeken en van wie de school ten minste twintig kilometer van de woning is verwijderd, een van de draagkracht afhankelijke bijdrage wordt gevraagd in de kosten van het vervoer. Op dit moment komt hier één leerling voor in aanmerking. Aangezien het inkomen van de ouders niet bekend is, kan niet berekend worden wat deze maatregel oplevert. De bedragen zijn als volgt: Inkomen in euro’s 0 – 31.000 31.000 – 37.500 37.500 – 43.500 43.500 – 49.000 49.000 – 56.000 56.000 – 62.000 62.000 en verder
Eigen bijdrage in euro’s Nihil 125 520 960 1.405 1.855 Voor elke extra € 4.500: € 455 erbij
4. Strikt naleven verordening: In de loop der jaren is voor veel leerlingen aangepast vervoer (taxivervoer) verzorgd. Voor enkele gevallen was wellicht een goedkopere optie mogelijk, zoals bekostiging van openbaar vervoer en vervoer per fiets. Er is een besparing mogelijk door de verordening strikter na te leven. De praktijk is echter wel weerbarstiger, want het kan de volgende gevolgen hebben: - De gemeente zou leerlingen van de Piramide uit Hapert openbaar vervoer met begeleiding aan kunnen bieden. Daar zitten echter cluster 4-leerlingen bij die op basis van de verordening ook in aanmerking komen voor bijvoorbeeld bekostiging naar een REC-school in Eindhoven. Het is mogelijk dat zodra de gemeente die leerlingen openbaar vervoer met begeleiding aanbiedt de ouders ervoor kiezen om het kind naar de REC-school in bijvoorbeeld Eindhoven te sturen. De gemeente is verplicht die kinderen naar een cluster 4-school te vervoeren, omdat ze daar een indicatie voor hebben. Openbaar vervoer is dan niet mogelijk, omdat de leerling meer dan anderhalf uur onderweg is met het openbaar vervoer terwijl de reistijd met aangepast vervoer tot 50% of minder van de reistijd per openbaar vervoer kan worden teruggebracht. Op basis van de verordening en wetgeving is de gemeente in zo’n situatie verplicht aangepast vervoer te bekostigen. De kosten van aangepast van vervoer naar Eindhoven bedragen dan uiteindelijk meer dan de kosten die de gemeente op dit moment kwijt is aan taxivervoer van Hapert naar Bladel. - Als de gemeente geen aangepast vervoer beschikbaar wil stellen voor een gehandicapte leerling dient de gemeente bij de beschikking het advies van de commissie voor de begeleiding, de perma-
nente commissie leerlingenzorg, de ambulante begeleider of het advies van andere deskundigen te betrekken. De ervaring is dat deze deskundigen vaak het advies geven aangepast vervoer beschikbaar te stellen. De gemeente kan tegen dit advies ingaan, maar dat was tot op heden niet gebruikelijk. De kans dat er dan bezwaar wordt ingediend is groot. - In het openbaar vervoer zal meestal een begeleider (een ouder bijvoorbeeld) mee moeten reizen, waardoor diegene veel tijd kwijt is met het meereizen. Tot nu toe ging de voorkeur er naar uit om dat niet van de ouders te vragen. De wetgeving schrijft echter wel voor dat de begeleiding dient te geschieden door of vanwege de ouders.
Bezuiniging: Op dit moment bedragen de kosten voor aangepast vervoer van 7 leerlingen naar de Piramide € 14.091,00. Als deze leerlingen openbaar vervoer met begeleiding wordt aangeboden bedragen die kosten € 4.488,00. Afhankelijk van de inkomsten door eigen bijdrage (€ 1.953,-), is de bezuiniging: Met eigen bijdrage: € 11.556,00 Zonder eigen bijdrage: € 9.603,00 Deze bezuiniging is alleen mogelijk als de 4 km-grens gehandhaafd blijft. Bij de 6 km-grens komen deze leerlingen immers niet meer in aanmerking voor leerlingenvervoer. Nadeel: Mogelijk toenemende kosten omdat leerlingen naar REC-school gaan. 5. Demografische ontwikkeling: Het leerlingenvervoer kan plaatsvinden vanaf 4 jaar tot 20 jaar. Om de demografische ontwikkeling in beeld te brengen is het aantal geboorten in 2005 en het aantal geboorten in 2009 in beeld gebracht. Aantal geboorten 2005 230 2009 166 Afname: 27,8% Op grond van de aanname dat het aantal leerlingen waarvoor de gemeente vervoer dient te verzorgen in dezelfde mate afneemt, kan een besparing gerealiseerd worden in 2014 van € 97.300,- (€ 350.000 x 27,8%). Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat het riskant is om van deze aanname uit te gaan, aangezien het aantal kinderen dat onder een van de doelgroepen van het leerlingenvervoer valt mogelijk toeneemt. Echter, omdat de afname van het aantal geboorten toch significant is, kan er vanuit worden gegaan dat de helft van de besparing mogelijk moet zijn. Waarschijnlijk wordt dan voldoende rekening gehouden met de toename van de doelgroep. Bij deze maatregel is dus een besparing mogelijk van € 48.650,- vanaf 2014.
Totaal Handhaven 4 km-grens + invoeren Eigen bijdrage 20 km-grens strikt naleven verordening Totaal + maatregel 5 vanaf 2014 Vanaf 2014
Invoeren 6 km-grens + invoeren Eigen bijdrage 20 km-grens strikt naleven verordening Totaal + maatregel 5 vanaf 2014 Vanaf 2014
€ 5.180,00 p.m. € 11.556,00 ---------------€ 16.736,00 € 48.650,00 ---------------€ 65.386,00
€ 24.156,00 € 1.832,00 p.m. geen bedrag te noemen --------------€ 25.988,00 € 48.650,00 ---------------€ 74.638,00
Om deze bezuinigingen door te kunnen voeren, zal de verordening aangepast moeten worden. Aanvragen voor leerlingenvervoer voor het schooljaar 2010-2011 moesten vóór 1 juni 2010 ingediend zijn. Deze aanvragen worden beoordeeld op basis van de huidige verordening. De verordening kan wel aangepast zijn voordat de aanvragen voor het schooljaar 2011-2012 worden ingediend, namelijk voor 1 juni 2011. Dat betekent dat de bezuiniging voor 2011, te weten € 70.000 in vier maanden, september t/m december 2011 gehaald zou moet worden. Dit is niet reëel.
(Meerjarige) financiële consequenties De maximaal haalbare bezuiniging vanaf 2011 t/m 2013 is € 25.988,00. Omdat de bezuiniging voor 2011 in vier maanden tijd behaald zou moeten worden, is het reëler uit te gaan van 4/12 deel van de € 70.000, te weten € 23.333,-. Vanaf 2012 is het wel mogelijk om € 25.988,00 te bezuinigen. Een bezuiniging van € 25.988,00 is niet voldoende. Want ten opzichte van de huidige kosten (€ 350.000) moet € 115.000 bezuinigd worden. De gemeenteraad heeft uitgesproken dat € 45.000 bezuiniging behaald moet worden bij de aanbesteding. Resteert nog € 70.000,-. Geconcludeerd kan worden dat de taakstellende bezuiniging niet haalbaar is. Vanaf 2014 is dit wel mogelijk wanneer maatregel 5 wordt meegenomen. Dan kan een extra besparing van € 48.650,00 verwacht worden. Bladel, 20 juli 2010.
Burgemeester en wethouders van Bladel, de secretaris, de burgemeester,
