Strategisch Koersplan EOZ
“Samen toekomst maken” 2014 - 2018
Defintief H. Rops, MA Directeur EOZ
1|Page
Samen
de
toekomst
maken
INHOUDSOPGAVE Pagina 1.0. Voorwoord
3
2.0. Inleiding
3
3.0. Strategisch beleid EOZ
4
3.1. Opdracht van het EOZ
4
3.2. Strategische kaders
5
4.0. De ambities
6
5.0. De doelstellingen
7
6.0. De strategische doelen van EOZ
8
7.0. Strategische verkenning
9
7.1. Kansen
9
7.2. Bedreigingen
10
8.0. Interne analyse
11
8.1. Sterke kanten
11
8.2. Zwakke kanten
12
9.0. Tot slot
13
Bijlagen
13
2|Page
Samen
de
toekomst
maken
1.0.
Voorwoord
Het bestuur van het Expertisecentrum Onderwijs Zorg (EOZ) streeft naar permanente professionalisering van beheer en toezicht. Professionalisering leidt tot kwaliteitsverbetering bij het realiseren van doelstellingen en het behartigen van de belangen van alle klanten van het EOZ. Een strategisch koersplan geeft richting aan nieuwe voorstellen, plannen en beleidsvoornemens en deze kunnen aan de hand van het strategisch kader worden getoetst op waarde en haalbaarheid. Het strategisch koersplan moet geen lijvig document zijn. Het plan is in zijn essentie noch een document noch een verantwoordingsinstrument. Het is primair een mentaal contract tussen de betrokken veranderaars. Het Strategisch Koersplan zal in de komende periode steeds geactualiseerd moeten worden als resultante van de interne communicatie met het personeel en de externe communicatie met alle belanghebbende partijen, zodat het up-to-date blijft. Noodzakelijke aanpassingen zullen plaatsvinden in het jaarplan van het EOZ. Een hoog ambitieniveau stimuleert de medewerkers het beste uit zichzelf te halen. We vinden het belangrijk dat personeelsleden hoge verwachtingen koesteren ten aanzien van een ieder die zich inzet voor het welzijn van onze klanten. Onze klanten zijn de leerlingen, ouders, personeel en directies van alle scholen en organisaties op Bonaire De inzet van allen die betrokken zijn bij EOZ is van belang om onze ambities en beleidsvoornemens te realiseren. 2.0.
Inleiding
Naar aanleiding van het klanttevredenheidsonderzoek en inspectierapporten wil het EOZ samen met de ‘klanten’ een nieuwe weg inslaan. In het rapport ‘onderwijsverbetering in Caribisch Nederland’ (2014) constateert de onderwijsinspectie het tekort aan specifieke deskundigheid bij het EOZ. Het bleek: uit het ontbreken van plannen voor gerichte ambulante begeleiding; dat de leerlingendossiers op de scholen en het EOZ te weinig analyses en documenten met afspraken, procedures en aanwijzingen voor de behandeling bevatten; dat de dienstverlening te zeer persoonsgebonden is; dat de uitvoering van de zorg niet aantoonbaar overdraagbaar is aan een andere zorgverlener; dat de kwaliteit van de hulp vanuit het EOZ sterk afhankelijk is van de persoon van de hulpverlener; dat de ondersteuning vanuit het EOZ voornamelijk is gericht op de basisscholen; de dienstverlening aan het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs is tot dusverre zeer gering geweest. De problematiek op Bonaire moet structureel, vanuit de ‘wortels’, aangepakt worden om te komen tot oplossingen. Kortom we willen geen ‘pleisters plakken’. Essentieel uitgangspunt van de ondersteuning door het EOZ aan de scholen is om de leerling zo lang mogelijk binnen zijn/haar reguliere onderwijsomgeving te handhaven en de term ‘passend onderwijs’ echt inhoud te geven. 3|Page
Samen
de
toekomst
maken
3.0.
Strategisch beleid van het EOZ
Het EOZ streeft naar een hoge kwaliteit van ondersteuning en begeleiding uitgaande van de aanwezige kennis, vaardigheden en mogelijkheden van de scholen. Uitgangspunt is systeembegeleiding, wat betekent dat de ondersteuning en begeleiding gericht is op de school als organisatie. Het betekent dat het EOZ de komende jaren een sterk veranderende organisatie zal zijn, waarin door voortschrijdend inzicht de inrichting van de organisatiestructuur(*) zal moeten aansluiten bij de vraag van de markt, vandaag en in de toekomst. (*) in bijlage-2 het huidige organogram. De 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
volgende documenten zijn als leidraad gebruikt voor het strategisch koersplan. Voortgangsverslag EOZ met inspectie onderwijs, 26 april 2013. Klanttevredenheidsonderzoek door Pentra Rho 23, augustus 2013. Rapport bevindingen kwaliteitsonderzoek EOZ, 5 september 2013. Evaluatie Onderwijsagenda voor Caribisch Nederland–2012/2013, 29 november 2013. Onderwijsverbetering in Caribisch Nederland, maart 2014. Gespreksverslag EOZ met inspectie onderwijs, 10 juni 2014. EOZ projectaanvraag 2014-2015, juni 2014.
3.1. De opdracht van het EOZ Het bieden van ondersteuning en begeleiding aan leerlingen en studenten die door leer-, sociaal-emotionele en/of gedragsproblemen dreigen vast te lopen in het onderwijs. Daarnaast heeft het EOZ de ambitie om een verbindende en inspirerende rol te vervullen op Bonaire. Het aanbod van ondersteuning en begeleiding door het EOZ kan uitsluitend in samenwerking met andere scholen en organisaties gerealiseerd worden. SAMEN is daarom een belangrijke kernwaarde, die steeds terug te zien moet zijn in de werkwijze van de medewerkers van het EOZ. Naast het verbinden van relevante partijen gaat het daarbij vooral om het verder ontwikkelen, borgen, delen en verspreiden van de eigen expertise op het gebied van gespecialiseerde begeleiding binnen het onderwijs. Het werkgebied van het EOZ beslaat de instellingen voor leerlingen vanaf de basisschool tot en met de Sociale Kanstrajecten Jongeren (SKJ). Het EOZ verzorgt zelf geen onderwijs. Als uitgangspunt geldt het verbeteren van de kwaliteit volgens de domeinen van de Kwaliteitsnorm van het kwaliteitsmanagementsysteem Speciaal Onderwijs (KSO) 2011. De keuze voor dit kwaliteitsmanagementsysteem is er, omdat het gemaakt is op basis van het toezichtkader van de inspectie voor het onderwijs én de internationaal erkende ISO-9001 norm. Hierdoor is het uitstekend bruikbaar voor het EOZ als dienstverlenende organisatie voor scholen voor leerlingen die extra zorg nodig hebben. Het EOZ kan in de toekomst de organisatie inrichten op basis van deze norm en dit extern laten toetsen door een onafhankelijke externe partij. Op deze manier toont het EOZ aan dat zij deze processen systematisch benaderen, de klant (alle scholen op Bonaire) centraal stelt, voortdurend werkt aan het verbeteren van de dienstverlening en kwaliteit en dat het EOZ in staat is om betrouwbare resultaten te rapporteren. De ambitie hierbij is dat het ertoe leidt dat de stakeholders voldoende vertrouwen in het EOZ hebben en graag gebruik maken van hun dienstverlening/ondersteuning.
4|Page
Samen
de
toekomst
maken
De domeinen zijn; (1) beleid, (2) organisatie, (3) primair proces, (4) mensen, (5) partners en (6) reflectie.
3.2.
Strategische kaders
a. Strategisch beleid Het Strategisch Koersplan is een beleidsdocument, waarin de hoofdlijnen van het beleid voor een periode van vier jaar worden vastgelegd. Het is dus geen gedetailleerd planningsdocument. Daarvoor verwijzen we naar de bijlagen met het’Eilandelijk zorgplan’ en meerjarenplan 2014-2018, zoals opgesteld. Wel worden in het plan de strategische doelen omschreven, die het EOZ wil bereiken. Het strategisch koersplan is richtinggevend voor het beleid over een periode van vier jaar. Als er zich binnen deze periode onvoorziene, belangrijke ontwikkelingen voordoen, waardoor onderdelen van het strategisch koersplan zouden moeten worden bijgesteld, dan wordt het strategisch koersplan aangepast. Dat zal gebeuren door jaarlijks een actueel jaarplan op te stellen en dit jaarplan jaarlijks met alle betrokken partijen te evalueren en vervolgens de opbrengsten van deze evaluatie te verwerken in het bestaande meerjarenplan. De strategie van het EOZ ontwikkelt zich binnen de kaders van de missie en visie. b. Missie: De Stichting Expertisecenter Onderwijs Zorg Bonaire, kortweg EOZ, zet zich in om voor ieder kind op Bonaire een situatie te creëren, waarin het kind zich binnen de eigen mogelijkheden en binnen passend onderwijs kan ontwikkelen tot een zelfstandig functionerend individu, toegerust voor een dynamische samenleving. c. Visie Op Bonaire bestaat een samenhangend geheel van zorgvoorzieningen binnen het onderwijs, waarmee een adequaat onderwijsaanbod binnen de scholen wordt aangeboden aan kinderen die een specifieke benadering nodig hebben. Dit adequate onderwijsaanbod is gericht op het doorlopen van een ononderbroken leer- en ontwikkelingsproces, met als doel kinderen met een diploma het onderwijs te laten afsluiten, dan wel deze kinderen voor te bereiden op een arbeidsplaats. Er wordt aandacht besteed aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind ter versterking van zijn positieve identiteit en zijn sociaal-maatschappelijke verantwoordelijkheid. 5|Page
Samen
de
toekomst
maken
Dit betekent werken vanuit een heldere organisatiestructuur, vraag gestuurd vanuit de klant en diens unieke behoefte. Hierbij moet de actieve participatie in de interactie tussen EOZ en de klanten een sterk sturende factor zijn. De pijlers zijn: • klanten staan centraal; • op expertise gericht; • op resultaat gericht; vanuit duidelijke taken en verantwoordelijkheden. 4.0. De ambities De problematiek van de leerlingen op Bonaire kenmerkt zich door de volgende belangrijke factoren, namelijk: 1. Veel leerlingen met een taal- en rekenachterstand. 2. Veel leerlingen met gedragsproblemen, zowel in PO als in VO. 3. Leerachterstanden zijn onvoldoende op tijd in kaart gebracht en aangepakt. 4. Veel sociaal-emotionele, sociaal-economische en sociaal-culturele problematiek, die leidt tot dysfunctionele gezinsproblematieken. 5. Tekort aan en ontbreken van vroegtijdige signalering en relatie leggen tussen leer- en gedragsproblemen. Nu Bonaire staatkundig een ‘openbaar lichaam’ is, in feite een Nederlandse gemeente, geldt de wet- en regelgeving vanuit het Nederlandse ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Dat betekent onder andere dat er geen specifieke school voor speciaal onderwijs meer zal zijn en we alle kinderen binnen het regulier onderwijs een plek moeten geven. Daar, binnen de eigen school, zetten we als samenwerkingsverband onze expertise in om samen met de leerkracht de zorg voor de leerling zo goed mogelijk te geven. Daarnaast werken we samen met alle instanties op het terrein van jeugd, gezin en welzijn om ook brede problematiek doeltreffender aan te kunnen pakken. Er is steeds meer aandacht voor het unieke van elk kind. Verschillen mogen er zijn en daar wordt op ingespeeld. Het EOZ wil de onderwijsbehoeften en de specifieke talenten van ieder kind als uitgangspunt nemen om passende begeleiding aan te kunnen bieden, binnen onderwijs/leeromgevingen. Om die ambitie waar te kunnen maken zal het expertisecentrum aanhoudend investeren in de verbetering van de handelingsbekwaamheid van de medewerkers, door het versterken van competenties, kennis, kunde en vaardigheden. Deze investeringen zijn niet alleen gericht op verdere professionalisering van de medewerkers op het EOZ, maar ook op het verbeteren van de handelingsbekwaamheid van leerkrachten/docenten, IB-ers en ZC-ers in het reguliere onderwijs. Als expertisecentrum wil de organisatie betrokken zijn bij onderzoek, innovaties en ontwikkelingen die de kwaliteit van onderwijs en begeleiding kunnen versterken. De ambities van het EOZ leiden tot een actief personeelsbeleid met aandacht voor het vinden, opleiden en binden van voldoende gekwalificeerd personeel. Binnen het personeelsbeleid willen we aandacht schenken aan loopbaanontwikkeling en -begeleiding en ontwikkeling van talent. De medewerkers vormen het belangrijkste kapitaal van de organisatie.
6|Page
Samen
de
toekomst
maken
De volgende uitgangspunten staan hierbij centraal: Het EOZ ziet en benadert de scholen als ‘klanten’. Aanpak vanuit systeembegeleiding ofwel de ondersteuning en begeleiding is gericht op de school als organisatie. Handelingsgericht werken dient als kader. Onderwijsbehoeften staan centraal, de vraag ‘wat heeft deze leerling nodig om een bepaald doel te halen?’ is leidend. Er is een dekkend ondersteuningsaanbod voor alle leerlingen. Het EOZ levert maatwerk, rekening houdend met alle factoren die een rol spelen en van invloed kunnen zijn op het uiteindelijke resultaat. (m.a.w. standaardtrajecten en – oplossingen zijn niet effectief) Het EOZ werkt vraag-gestuurd/dialoog-gestuurd door zeer nauw aan te sluiten bij de vraag van ‘de klant’ (luisteren, doorvragen, onderzoeken, analyseren en (her)formuleren). Het EOZ bepaalt samen met de klant de oplossingsrichtingen (wat is de meest effectieve aanpak?). Het EOZ werkt planmatig en doelgericht om zo op efficiënte en effectieve wijze optimale resultaten te behalen. (wie doet wat, op welke wijze, over welke periode incl. regelmatige evaluatiemomenten) Het EOZ behandelt ouders als partners, die samen met de school verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van het kind. Het EOZ werkt intensief samen met ketenpartners. (heldere afbakening van taken)
5.0.
De doelstellingen
Om de begeleiding en ondersteuning echt vanuit de ‘wortels’ vorm te geven ofwel structureel de problemen binnen de scholen goed aan te pakken, is nodig: 1. Een goed functionerende eerste-lijn-leerlingenzorg op de scholen. 2. Een effectief systeem van signalering en remediëring. 3. Werken vanuit systeembegeleiding i.p.v. begeleiding op casusniveau, waarin de vraag centraal staat ‘welke onderwijsbehoefte heeft de leerling’. 4. Integratieve aanpak met alle betrokken scholen en instanties, die betrokken zijn bij het onderwijs en de zorg van de leerling met specifieke onderwijsbehoeften. Het EOZ zal de veranderings- en verbeteringsprocessen in scholen en/of scholengroepen moeten begeleiden en ondersteunen. Hiervoor is een adequaat ondersteuningsaanbod van het EOZ nodig met de volgende doelstellingen. 1. Het hebben van een goed functionerende centrale intakesystematiek. In een latere fase mogelijk een centrale een-loket-functie voor heel Bonaire. 2. Het stellen van diagnoses vanuit integratieve beeldvorming. 3. De begeleiding op het systeem van leerlingenzorg van de scholen. Te starten met de eerstelijnszorg, zodat het EOZ ondersteuning en begeleiding kan bieden aan het verhogen van de basiskwaliteit. Vervolgens zal het EOZ de tweedelijnszorg gaan ondersteunen. 4. De communicatielijnen tussen alle betrokkenen partijen zijn kort. 5. Het hebben van specialistische kennis van de problematiek in de zorg voor leerlingen met ernstige leer- en ontwikkelingsstoornissen.
7|Page
Samen
de
toekomst
maken
6.0.
De strategische doelen van EOZ.
a. Profiel Het EOZ is een laagdrempelige organisatie met een prettige en open sfeer en volop mogelijkheden tot ontwikkeling. Kleinschaligheid is een organisatiekenmerk dat korte communicatielijnen mogelijk maakt. Het EOZ heeft de ambitie om een verbindende en inspirerende rol te vervullen op Bonaire. Dit kan uitsluitend in samenwerking met alle scholen en andere organisaties gerealiseerd worden. “Samen” is daarom een belangrijke kernwaarde die een directe invloed uitoefent op het strategisch handelen, gericht op een verbindende en coördinerende rol op Bonaire. b. Basisarrangement Kwaliteit(zorg) Om een geloofwaardige partner te kunnen zijn dient de dienstverlening voldoende kwaliteit te hebben, zodat er sprake kan zijn van proportioneel toezicht door de onderwijsinspectie. Een basisarrangement(&) stelt het EOZ in staat om maximaal te investeren in de strategische doelstellingen van het expertisecentrum. Verder zullen ook een kwaliteitszorgsysteem (KMS), de PDCA-cyclus en interne en externe audits de kwaliteit van de organisatie moeten borgen. (&)Dit betekent datop alle onderdelen op een met Europees Nederland vergelijkbaar basiskwaliteitsniveau scholen zullen functioneren. c. Veiligheid De organisatie dient de medewerkers voldoende veiligheid te bieden. We streven naar een leef- en leerklimaat waarin personeel zich veilig voelt en zich positief verbonden voelt met het EOZ. Dit betekent een goede klachtenregeling, een goede afstemming en communicatie als belangrijke succesfactoren. d. Management Het management van het EOZ zorgt voor een samenhangend beleid op alle onderdelen. Dienstverlening op maat betekent ook leiding geven op maat. Leidinggevenden ontwikkelen daarom instrumenten en leiderschapsstijlen, die passen bij de ontwikkeling van de organisatie. De leidinggevenden bouwen voortdurend aan hun team en zijn een inspirerend voorbeeld voor de teamleden en dragen samen en in goed overleg de gedeelde visie uit in woord en daad. Zij stimuleren openheid, actief luisteren, het mede dragen van verantwoordelijkheid en het betrekken van alle belanghebbenden bij het beleid van de organisatie en presenteren het EOZ naar buiten toe als een zelfbewuste organisatie die partners betrekt bij het beleid, door het deelnemen aan relevante netwerken. Wij willen uitgaan van het gedachtengoed van Stephen Covey, en verkennen waar alles draait om de vraag hoe mensen leiding kunnen geven aan zichzelf, en vervolgens aan anderen.
8|Page
Samen
de
toekomst
maken
e. Financieel beleid Het EOZ voert een evenwichtig en transparant financieel beleid dat er op gericht is om de beschikbare middelen zoveel mogelijk ten goede te laten komen aan het primaire proces, ofwel de ondersteuning en begeleiding op de scholen. De financiering van innovaties en projecten wordt gerealiseerd in samenwerking en afstemming met het EOZ. f.
Personeel De medewerkers van het EOZ kenmerken zich door empathie, betrokkenheid en oprechte aandacht voor de klanten. Voor medewerkers geldt de erkenning en waardering van individuele verschillen. Initiatieven van medewerkers worden gestimuleerd en gewaardeerd.
g. Professionele cultuur De medewerkers van het EOZ voelen zich betrokken en verbonden met de organisatie. De dienstverlening aan de scholen staat centraal. Waar het de omgang met en het aanspreken van alle betrokkenen op de scholen of andere organisaties betreft, worden de medewerkers aangesproken door leidinggevenden en zij spreken elkaar aan op het realiseren van de doelen van de organisatie. Om ieders bijdrage aan de resultaten van het team te waarborgen, wordt van iedere medewerker verwacht dat zij voldoen aan de afgesproken basiscompetenties en dat zij hun bekwaamheden onderhouden. Het tonen van voorbeeldgedrag en correct en effectief communiceren, hoort bij een professionele grondhouding. Deze professionele cultuur dient ondersteund te worden door effectief HRM-beleid. 7.0.
Strategische verkenning
7.1.
Kansen
a. Passend onderwijs Caribisch Nederland kent speciaal onderwijs of leerlinggebonden financiering. Onder de nieuwe wetgeving kent het onderwijs in Caribisch Nederland de schoolsoorten primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Daarnaast zijn er sociale kanstrajecten jongeren (SKJ). De wetgeving voorziet niet in speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. De onderwijszorg, ook de tweedelijnszorg, wordt voornamelijk al door de scholen zelf uitgevoerd. Voor de indicatiestelling en de ondersteuning bij de zorg voor leerlingen met ernstige leer– en ontwikkelingsstoornissen, is er het EOZ. Hiermee heeft passend onderwijs op Bonaire al een vorm gekregen, die echter door de sociale problematiek, en als gevolg daarvan ook de onderwijskundige problematiek inhoudelijk onvoldoende vorm heeft gekregen. De extra onderwijsondersteuning door het EOZ kan de integratie van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, binnen het reguliere onderwijs vergroten. Hierbij mogen we niet voorbij gaan aan het feit dat niet elke school elke leerling kan opvangen en begeleiden. (niet inclusief). b. Positie op Bonaire Het EOZ heeft al de positie om als onafhankelijke dienstverlenende organisatie alle leerlingen met zorg te mogen begeleiden. Dit geeft het EOZ de kans om een grote actieve, verbindende en inspirerende rol hierin te vervullen.
9|Page
Samen
de
toekomst
maken
c. Samenwerking met overige instanties Het werkgebied van het EOZ beslaat al de instellingen voor leerlingen vanaf de basisschool tot en met de Sociale Kanstrajecten Jongeren (SKJ). Het EOZ verzorgt zelf geen onderwijs. De kleinschaligheid van Bonaire biedt de mogelijkheid korte lijnen naar de jeugdzorg te realiseren. De beleids- en werkrelatie tussen Passend Onderwijs en Passende Jeugdzorg is sneller gemaakt. d. Instelling personeel Alle medewerkers binnen scholen en andere organisaties tonen een zeer grote betrokkenheid en energie. Hun toewijding en inzet zijn een onmisbare schakel om de jeugd op de eilanden uitzicht te geven op een betere toekomst. 7.2.
Bedreigingen
a. Taalproblematiek De taalproblematiek speelt een grote rol en loopt als een rode draad door alle ontwikkelingen binnen het onderwijs, zowel positief als negatief. De meeste kinderen worden grootgebracht met Papiaments als moedertaal. Pas in de loop van hun basisschooltijd wordt het Nederlands geleerd. Taal is essentieel voor het leren en een beperkte of onduidelijke keuze voor een- of tweetalig onderwijs belemmert de ontwikkeling van het leren van het kind. Het ligt gevoelig binnen de gemeenschap van Bonaire. Het gaat hierbij niet om een keuze maken; de beide talen hebben een duidelijke rol in de ontwikkeling van het kind en moeten naast elkaar gebruikt worden. De functie van het Papiamentu is de indentiteit van het kind vorm te geven. Het Nederlands is om het kind vaardigheden te laten ontwikkelen voor het verdere leren. Bijvoorbeeld voor later als het kind verder wilt studeren richting voorgezet- en hoger onderwijs. Hierin moet gezocht worden naar een juiste balans. Dit uitgangspunt past bij het Bonaireaanse gedachtegoed. Erkenning van de moedertaal Papiamentu, en daarnaast de functie van de Nederlandse taal een duidelijke rol geven. Dan kan het EOZ ook investeren in de ondersteuning van taalontwikkeling van het kind van 0 tot 12 jaar . Belangrijk is vooral in de voorwaardelijke sfeer met taalstimulering te beginnen. Dit betekent dat al op kinderopvang/peuterspeelzalen met de taalstimulering beginnen. Het uitvoeren van een eenduidig eilandelijk taalbeleid is een belangrijk streven. b. Competenties van leerkrachten/docenten (citaat uit rapport ‘onderwijsverbetering in Caribisch Nederland’) Een beperkt arsenaal waaruit geput kan worden, belemmert de ontwikkeling van de noodzakelijke competenties. Onder leraren, en in mindere mate ook onder schoolleiders, is er sprake van veel verloop en er zijn weinig mogelijkheden om lokaal geschikte opvolging te vinden. Leraren en schoolleiders die vanuit het Caribisch gebied of Nederland een aanstelling in Caribisch Nederland accepteren, vertrekken in veel gevallen na enkele jaren weer. Dit komt de opbouw van een sterk en stabiel personeelsbestand niet ten goede. De personeelsbestanden zijn zeer heterogeen wat betreft cultuur en professionele achtergrond, wat de onderwijskundige aansturing compliceert. De complexiteit van de noodzakelijke verbeteringen in Caribisch Nederland kan niet gemakkelijk overschat worden. De eisen die dit stelt aan leraren, schoolleiders en besturen zijn erg hoog, gemeten naar de maatstaven die we in Europees Nederland hebben. Om tot duurzame verbetering te komen is investeren in individuele ontwikkeling 10 | P a g e
Samen
de
toekomst
maken
van leraren, schoolleiders en bestuurders niet genoeg. Ook verankering van kennis en competenties in de scholen en bij de besturen is nodig. Het is zeer de vraag of de scholen en besturen in Caribisch Nederland dat op eigen kracht kunnen. Op dit moment zijn de structurele samenwerkingsverbanden tussen instellingen en besturen uit Caribisch en Europees Nederland nog beperkt. Evenmin zijn er detacheringsregelingen die het mogelijk maken dat seniordocenten uit Nederland met behoud van rechtspositie een aantal jaren in Caribisch Nederland werken, zodat daar van hun expertise kan worden geprofiteerd. Het ontbreken van een goede opleiding voor leraren/docenten op het eiland en nog onvoldoende mogelijkheden voor adequate nascholing op het eiland werkt belemmerend op het bestand van personeel op de scholen. c. Huisvesting Ministerie van OC&W is volop bezig om de achterstand in huisvesting van de scholen in te halen. De huisvesting is van vele scholen echter nog ontoereikend om adequaat onderwijs te kunnen geven. Dit belemmert de onderwijsinhoudelijke vooruitgang. d. Afstemming Dit is zowel een kans als een bedreiging. Hier is sprake van een tegenstrijdigheid. Vanuit Nederland en op het eiland Bonaire is een ruim arsenaal aan expertise aanwezig om de problemen binnen het onderwijs adequaat aan te pakken. Echter door geen of onvoldoende afstemming worden essentiële zaken niet bij de ‘wortel’ aangepakt. Hierdoor kunnen niet structureel veranderingen bewerkstelligd worden. Dit heeft zijn weerslag op de snelheid van veranderingen binnen de scholen. Hierin hebben zowel de Nederlandse overheid als het Openbaar Lichaam van Bonaire een cruciale rol. Het EOZ kan hierin een belangrijke verbindende rol vervullen. e. Arbeidsmarkt De beperkte mogelijkheden van banen op het eiland Bonaire is een belemmerende factor om het onderwijs zo in te richten dat het naadloos aansluit bij de arbeidsmarkt. Er zijn weinig of geen speciale arbeidsprojecten voor kansarme leerlingen. f. De financiële afhankelijkheid Er is nog sprake van een ongelijkheid van financiering van de scholen en dus ook t.a.v. de salarissen van het personeel t.o.v. Nederland. De eisen voor de kwaliteit van het onderwijs worden echter tussen Nederland en Caribisch Nederland gelijkgesteld. Een echte financiële impuls zou een belangrijke bijdrage kunnen zijn voor het verhogen van de kwaliteit van het lerarenkorps. 8.0.
Interne analyse
8.1
Sterke kanten
a. De bekendheid met het onderwijsveld Sinds de oprichting is het EOZ bezig met ondersteuning en begeleiding op de scholen en het onderzoeken van leerlingen. Hierdoor is er een breed inzicht op de problematieken binnen de scholen.
11 | P a g e
Samen
de
toekomst
maken
b. Start van een centrale intake Door de start van een centrale intake heeft het EOZ een groot overzicht van alle leerlingen die extra zorg en ondersteuning nodig hebben. c. Participatie in netwerken Het EOZ participeert in alle school-overstijgende overleggen, waardoor er ook inzicht is in de verbinding tussen onderwijs en zorg. d. Loyaal en deskundig personeel Het EOZ beschikt over zeer betrokken medewerkers, die loyaal zijn aan hun opdracht. Binnen het EOZ zijn verschillende expertises aanwezig. Maatschappelijk werkers voor ondersteuning van de sociale problematiek binnen de scholen. Orthopedagogen/psycholoog voor de onderzoeken en om inzicht te geven in goede persoonsbeelden van leerlingen, maar ook ondersteunend voor adviezen t.a.v. het pedagogisch klimaat. Daarnaast beschikt het EOZ over medewerkers met expertise in de speciale zorg voor leerlingen met met leer-, sociaal-emotionele en/of gedragsproblemen. Tevens beschikt het EOZ over een ruim netwerk om extra expertise in te huren t.a.v. de taal, sociale vaardigheden en andere expertgebieden. e. Beleidscyclus Het EOZ ïnvesteert in het verbeteren van de beleidscyclus, onder meer door het beleid te koppelen aan realisatie van een kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) met de opbouw en inhoud van de Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs 2011. f. Financiën Het EOZ is een financieel gezonde organisatie bij de huidige financiering. 8.2
Zwakke kanten
a. Strategie en beleid Onvoldoende consistentie in beleid, onder meer door te weinig gebruik van feedback vanuit de klanten. Onvoldoende periodieke evaluatie en bijsturing van de verbeterplannen. Onvoldoende koppeling tussen strategie en de beschikbare personele en financiële middelen. b. Processen Er zijn nog onvoldoende prestaties in het expliciteren en delen van de eigen expertise. c. Onvoldoende beleving van de kern van de opdracht van het EOZ De klantgerichte benadering is nog geen natuurlijk ingeslepen professionele houding van alle medewerkers als geheel. Onvoldoende duidelijkheden over taken en functies binnen de organisatie.
12 | P a g e
Samen
de
toekomst
maken
d. Competentieontwikkeling en professionaliseringsbeleid Er is nog onvoldoende inzicht in de competenties waarover de personeelsleden beschikken. Er is nog winst te behalen op invoering van een vorm van ‘een vaardigheidsmeter per functie’ als onderlegger voor functioneringsgesprekken, op het gebied van coaching, intervisie en collegiale consultatie. e. Sturen op opbrengstgerichtheid Als het gaat om opbrengstgericht werken op alle niveaus, dan valt er nog de nodige winst te behalen. f. Uitvoeringscapaciteit Door de schaalgrootte beschikt het EOZ over een beperkte secundaire overhead, waardoor de uitvoeringscapaciteit in feite te klein is om alle ambities ten volle waar te kunnen maken. 9.0. Tot slot Het EOZ heeft kansen om uit te groeien naar een kwalitatief hoogstaande dienstverlenende instantie met vakbekwaam personeel. Het EOZ kan in de nabije toekomst de verbindende en inspirerende rol vervullen op Bonaire en de onmisbare schakel worden tussen Nederland en het Caribisch gebied.
Harry Rops Directeur EOZ. Bijlage 1. Meerjarenplan 2014-2018. 2. Organogram versie september 2014. 3. Eilandelijk zorgplan 2014 -2015
13 | P a g e
Samen
de
toekomst
maken
