Lesvoorbereiding : Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector voedingsindustrie Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de interactieve tentoonstelling van Het Beroepenhuis over verschillende technische beroepen. Lesdoelstellingen / Eindtermen:
Vakoverschreidende eindtermen SO (vanaf 01-09-2010) (De leerlingen…) Gemeenschappelijke stam (communicatief vermogen) 1 brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk (creativiteit) 2 kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren (doorzettingsvermogen) 4 blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven (empathie) 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen (esthetische bekwaamheid) 6 kunnen schoonheid ervaren 7 kunnen schoonheid creëren (exploreren) 8 benutten leerkansen in diverse situaties
1
(flexibiliteit) 9 zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden (initiatief) 10 engageren zich spontaan (kritisch denken) 11 kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen aan de hand van relevante criteria 12 zijn bekwaam om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken (respect) 18 gedragen zich respectvol (samenwerken) 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen (verantwoordelijkheid) 20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving (zelfbeeld) 21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten (zorgvuldigheid) 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen Leren leren Opvattingen over leren 1 werken ordelijk 2 weten dat kennis en vaardigheden via verschillende leerstrategieën kunnen verworven worden Informatieverwerving 3 kunnen gegevens memoriseren door gebruik te maken van hulpmiddelen Problemen oplossen 10 Bij het oplossen van een probleem: • herformuleren de leerlingen het probleem • bedenken zij onder begeleiding een oplossingsweg en lichten die toe • passen zij de gevonden oplossingsweg toe Regulering van het leerproces 11 selecteren en ordenen het nodige materiaal en plannen onder begeleiding hun werktijd 12 kunnen werken met een antwoordblad en correctiesleutel en houden rekening met lesdoelstellingen of
2
aanwijzingen van de leraar Studie – en beroepsgerichte keuzebekwaamheid 15 zijn bereid alle studierichtingen en beroepen naar waarde te schatten 16 kunnen hun interesses en mogelijkheden inschatten met het oog op een studiekeuze Lichamelijke gezondheid en veiligheid 1 Verzorgen en gedragen zich hygiënisch 5 Maken gezonde keuzes in hun dagelijkse voeding 6 Hanteren richtlijnen voor het hygiënisch omgaan met voeding 11 Passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen voorzorgen voor een veilige leef- en werkomgeving 15 Beseffen dat maatschappelijke fenomenen een impact hebben op veiligheid en gezondheid Mentale gezondheid 1 Gaan adequaat om met taakbelasting en met stressvolle situaties 3 Erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp 6 Stellen zich weerbaar op Sociorelationele ontwikkeling 2 Erkennen het bestaan van gezagsverhoudingen en het belang van gelijkwaardigheid, afspraken en regels in relaties 6 Doorprikken vooroordelen, stereotypering, ongepaste beïnvloeding en machtsmisbruik Omgeving en duurzame ontwikkeling 3 Zoeken naar mogelijkheden om zelf duurzaam gebruik te maken van ruimte, grondstoffen, goederen, energie en vervoermiddelen Socio-economische samenleving 6 Geven voorbeelden van factoren die de waardering van goederen en diensten beïnvloeden
3
Vakgebonden eindtermen techniek, A-stroom 6 7 17 27 28
In concrete voorbeelden uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen dat men voor de ontwikkeling en het gebruik keuzen maakt op basis van criteria Hulpmiddelen kiezen en inzetten in functie van het doel en het gebruik In concrete voorbeelden aangeven welke rol bepaalde technische beroepen vervullen in de verschillende stappen van het technisch proces Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen
Ontwikkelingsdoelen Techniek, B-Stroom 5 8 9 10 11 12 13 17 18
23 24
(De leerlingen kunnen…)
(De leerlingen kunnen…)
In concrete ervaringen uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd Een eenvoudig ontwerp aanvullen uitgaande van de vooropgestelde vereisten Een eenvoudig constructieplan, een stuklijst, een receptuur, kwaliteitseisen en symbolen lezen in functie van een maakopdracht Een logisch stappenplan raadplegen en de te gebruiken hulpmiddelen kiezen in functie van de maakopdracht Een maakopdracht uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu Een gerealiseerd eindproduct toetsen aan de vooropgestelde vereisten Het eigen maakproces evalueren en voorstellen doen voor verbetering Bij het ontwerpen, maken en gebruiken in de klas gelijkenissen en verschillen aangeven met professionele technische werkwijzen Technische systemen realiseren in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen Duidelijk maken in welke beroepen en sectoren de uitgevoerde technieken van belang zijn
4
Lesverloop (activiteit leerkracht en leerlingen)
Leerinhouden
1. Inleidende fase -
-
-
Leerlingen voeren een kringgesprek over verschillende technische beroepen en beroepskeuze. De leerkracht noteert alle genoemde beroepen op het bord. De leerlingen krijgen een blad (bijlage 1) met een overzicht van sectoren en de beroepen die daarbij horen. De leerlingen plaatsen de beroepen op het bord bij de juiste sector. Leerlingen kunnen vooraf ook zelf op zoek gaan naar beroepssectoren, technische beroepen en opleidingen door de opgegeven websites te raadplegen. (bijlage 2)
Bijlage 1 (overzicht sectoren en beroepen) Bijlage 2 (lijst met nuttige websites) Er zijn zodanig veel beroepen dat het handig is om ze in groepen te verdelen. Die groepen noemen we sectoren. Toch zijn er beroepen die in meer dan één sector te vinden zijn. Zo vinden we bijvoorbeeld koks in de sector voedingsindustrie, maar ook in de horecasector. In de sector voedingsindustrie zijn er onderhoudstechnici nodig om de machines te onderhouden, maar ook in nietvoedingsbedrijven uit andere sectoren is er nood aan onderhoudstechnici.
2. Klassikale voorbereiding activiteit -
-
-
Leerlingen kunnen zelf op zoek gaan naar beroepen in de sector voedingsindustrie via de website: http://onderwijs.ipv.be/nuttige_documenten Hier vinden ze ook wat de taken zijn die bij het beroep horen en welke opleidingen er naar die beroepen leiden. Leerlingen en leerkracht voeren een vraaggesprek over beroepen in de sector
Vragen: Welke beroepen ken je uit de sector voedingsindustrie? Welke voedingsmiddelen kennen wij allemaal? Hoe worden die volgens jou gemaakt ? Voorbeelden van beroepen in de sector voedingsindustrie: productieoperator (bewerker, inpakker of lijnmedewerker, menger, bereider), kwaliteitsverantwoordelijke, onderhoudstechnicus.
5
voedingsindustrie. Leerlingen sommen op welke beroepen ze kennen. De leerkracht vult aan met minder bekende beroepen. 3. Activiteiten: 1. Controleren van de hygiëne met behulp van een hygiënechecklist. 2. Controleren van de kwaliteit 3. Bereiden van een recept 4. Machine herstellen De leerkracht verdeelt de klasgroep in 4 groepen. De leerkracht vertelt dat de leerlingen in een voedingsbedrijf werken en dat elke groep een ander beroep gaat uitoefenen. De eerste groep oefent het beroep van kwaliteitsverantwoordelijke uit. De tweede groep start met het uitvoeren van de opdracht rond hygiëne. De derde groep oefent het beroep productieoperator uit en de vierde groep oefent het beroep onderhoudstechnicus uit.
Ervaringsgericht leren: De leerlingen verplaatsen zich in de huid van een hygiënisch verantwoordelijke, een kwaliteitsverantwoordelijke, een productieoperator en een onderhoudstechnicus.
Bijlage 3: Bijlage 4: Bijlage 5: Bijlage 6: Bijlage 7: Bijlage 8: Bijlage 9:
opdrachtfiches voor de 4 beroepen hygiëne controlelijst kwaliteit controlelijst werkblad onderhoudstechnicus maken van een voeldoos naamborden werkruimtes handleiding voor de leerkracht
Elke activiteit duurt 10 minuten. De groepen schuiven na 10 minuten door zodat elke groep de vier beroepen kan uitoefenen. 1. Controleren van de hygiëne met behulp van een hygiënechecklist De leerkracht legt uit wat de leerlingen bij deze opdracht moeten doen en geeft aan elke leerling een hygiënechecklist. De leerlingen gaan aan de slag met het materiaal.
6
2. Controleren van de kwaliteit = kwaliteitsverantwoordelijke De leerkracht demonstreert met een voorbeeld op welke manier de leerlingen als kwaliteitsverantwoordelijke te werk moeten gaan. De leerlingen werken in duo’s en krijgen van de leerkracht een kwaliteitscontrolelijst. 3. Bereiden van een recept = productieoperator De leerkracht geeft hierbij weinig uitleg, maar geeft de aanwijzingen om de activiteit goed uit te voeren. De leerlingen krijgen hier een grote zelfstandigheid. 4. Machine herstellen = onderhoudstechnicus De leerkracht plaatst de voeldoos in het midden. De leerlingen mogen zich in groepjes van 2 verdelen. Ze gaan aan een tafel staan en zullen de nodige werktuigen zoeken in een voeldoos. 4. Evaluatie a. Leerlingen en leerkracht bespreken de vier deelactiviteiten en gaan na welke kwaliteiten een persoon moet hebben om de beroepen uit de sector voedingsindustrie uit te voeren. b. Leerlingen gaan bij zichzelf na of ze die
Kwaliteiten: Beroepen in de sector voedingsindustrie: •
Productieoperator - Nauwkeurig werken - Kennis over grondstoffen - Hygiënisch werken
7
kwaliteiten bezitten en of een job uit de sector voedingsindustrie bij hen zou passen.
- Kwaliteitsbewust zijn - Veilig werken - Technische vaardigheden om met de machines te werken - computervaardigheden om met computergestuurde machines te werken •
Iedere werknemer in de voedingsindustrie - Ordelijk zijn - Hygiënisch werken - Kwaliteitsbewust zijn
•
Kwaliteitsverantwoordelijke - Goede reuk- en smaakontwikkeling - Opmerkzaam zijn - Kwaliteitsbewust zijn
•
Onderhoudstechnicus - Technische vaardigheden voor het onderhouden en herstellen van machines - Problemen zien en oplossen - Handig zijn - Nauwkeurig werken - Veilig werken
5. Extra Voor een uitgebreid pakket met lesmateriaal (inclusief filmpjes en online-spelletjes) in verband met de sector voedingsindustrie, neem je best eens een kijkje op www.alimento.be
8
