Lesvoorbereiding: Horeca (beroepen: kelner en barpersoneel) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector Horeca Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de interactieve tentoonstelling van Het Beroepenhuis over verschillende technische beroepen.
Vakoverschreidende eindtermen SO (vanaf 01-09-2010) Gemeenschappelijke stam (creativiteit) 2 kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren (doorzettingsvermogen) 4 blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven (empathie) 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen (esthetische bekwaamheid) 6 kunnen schoonheid ervaren 7 kunnen schoonheid creëren (exploreren) 8 benutten leerkansen in diverse situaties (flexibiliteit) 9 zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden (initiatief) 10 engageren zich spontaan
(respect) 18 gedragen zich respectvol; (samenwerken) 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen (verantwoordelijkheid) 20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving (zelfbeeld) 21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten 22 ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen (zorgvuldigheid) 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen Leren leren Opvattingen over leren 1 werken ordelijk 2 weten dat kennis en vaardigheden via verschillende leerstrategieën kunnen verworven worden Problemen oplossen: 10 Bij het oplossen van een probleem: • herformuleren de leerlingen het probleem; • bedenken zij onder begeleiding een oplossingsweg en lichten die toe; • passen zij de gevonden oplossingsweg toe. Regulering van het leerproces: 11 De leerlingen selecteren en ordenen het nodige materiaal en plannen onder begeleiding hun werktijd 13 De leerlingen vergelijken de eigen werkwijze met die van anderen en geven vervolgens aan waarom iets fout gegaan is en hoe fouten vermeden kunnen worden. Studie – en beroepsgerichte keuzebekwaamheid: 15 De leerlingen zijn bereid alle studierichtingen en beroepen naar waarde te schatten. 16 De leerlingen kunnen hun interesses en mogelijkheden inschatten met het oog op een studiekeuze. Lichamelijke gezondheid en hygiëne
1 6
verzorgen en gedragen zich hygiënisch; hanteren richtlijnen voor het hygiënisch omgaan met voeding
Mentale gezondheid 1 gaan adequaat om met taakbelasting en met stressvolle situaties 3 erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp Sociorelationele ontwikkeling 3 accepteren verschillen en hechten belang aan respect en zorgzaamheid binnen een relatie 4 kunnen ongelijk toegeven en zich verontschuldigen Omgeving en duurzame ontwikkeling 3 zoeken naar mogelijkheden om zelf duurzaam gebruik te maken van ruimte, grondstoffen, goederen, energie en vervoermiddelen
Vakgebonden eindtermen Techniek, A-stroom (De leerlingen kunnen…) 1 2 3 4 6 7 13 14
Verschillende onderdelen en deelsystemen in een technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties ertussen toelichten Bij werkende of falende technische systemen onderzoeken hoe verbeteringen mogelijk zijn In concrete voorbeelden aangeven dat het bestuderen ven aanpassen van een technisch systeem leidt tot optimalisering, innovatie en/of nieuwe uitvindingen In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen welk onderhoud noodzakelijk is voor de goede en duurzame werking er van In concrete voorbeelden uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen dat men voor de ontwikkeling en het gebruik keuzen maakt op basis van criteria Een gegeven of eigen ontwerp planmatig uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu Een technisch systeem in gebruik nemen
17 19 21 26 27 28
Hulpmiddelen kiezen en inzetten in functie van het doel en het gebruik Technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken In concrete voorbeelden aantonen dat technische systemen ontworpen en gemaakt zijn om aan sociale en culturele behoeften te voldoen In concrete voorbeelden aangeven hoe men duurzaam kan handelen in de verschillende stappen van het technisch proces In concrete voorbeelden aangeven welke rol bepaalde technische beroepen vervullen in de verschillende stappen van het technisch proces Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen
Ontwikkelingsdoelen Techniek, B-Stroom 2 5 6
7 8 9 10 11 12 13 16 18
(De leerlingen kunnen…)
Onderzoeken hoe het komt dat een zelf gebruikt technisch systeem niet of slecht functioneert In concrete ervaringen uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd Technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw De vereisten waaraan een technisch systeem moet voldoen onderzoeken in functie van het gebruik of de realisatie ervan Een eenvoudig ontwerp aanvullen uitgaande van de vooropgestelde vereisten Een eenvoudig constructieplan, een stuklijst, een receptuur, kwaliteitseisen en symbolen lezen in functie van een maakopdracht Een logisch stappenplan raadplegen en de te gebruiken hulpmiddelen kiezen in functie van de maakopdracht Een maakopdracht uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu Een gerealiseerd eindproduct toetsen aan de vooropgestelde vereisten Het eigen maakproces evalueren en voorstellen doen voor verbetering technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken Technische systemen realiseren in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en
19 23 24
grafische technieken, mode, tuinbouw Aan de hand van voorbeelden illustreren dat een technisch systeem ontworpen en gemaakt is om aan behoeften te voldoen Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen Duidelijk maken in welke beroepen en sectoren de uitgevoerde technieken van belang zijn
Lesverloop (activiteit leerkracht en leerlingen) 1. Inleidende fase -
Leerlingen voeren een kringgesprek over verschillende technische beroepen en beroepskeuze. De leerkracht noteert alle genoemde beroepen op het bord. De leerlingen krijgen een blad (bijlage 1) met een overzicht van sectoren en de beroepen die daarbij horen. De leerlingen plaatsen de beroepen op het bord bij de juiste sector. Leerlingen kunnen vooraf ook zelf op zoek gaan naar beroepssectoren, technische beroepen en opleidingen door de opgegeven websites te raadplegen. (bijlage 2)
2. Klassikale voorbereiding activiteit -
Leerlingen kunnen zelf op zoek gaan naar beroepen in de horeca via de website: www.toffejobs.be Leerlingen en leerkracht voeren een vraaggesprek over beroepen in de horeca. Leerlingen sommen op welke beroepen ze kennen. De leerkracht vult aan met minder
Leerinhouden Bijlage 1 (overzicht sectoren en beroepen) Bijlage 2 (lijst met nuttige websites) Er zijn zodanig veel beroepen dat het handig is om ze in groepen te verdelen. Die groepen noemen we sectoren. Toch zijn er beroepen die in meer dan één sector te vinden zijn. Receptiepersoneel werkt bijvoorbeeld vooral in de sector Horeca omdat elk hotel receptiepersoneel nodig heeft, maar ook een groot bedrijf of een pretpark heeft personeel die instaat voor ontvangst van de bezoekers. Koks vind je niet alleen in een restaurant, maar vaak ook op school.
Horeca staat voor Hotel, Restaurant, Café. Welke mensen werken er in hotels, restaurants en cafés?
bekende beroepen.
Bijlage 3 (voor de leerkracht: jobinhoud beroepen in de Horeca)
3. Activiteiten: kelnerparcours (beroep: kelner) en cocktail shaken (beroep: barpersoneel) Afhankelijk van de grootte van de groep, het beschikbare materiaal en het aantal begeleiders kunnen de twee deelactiviteiten tegelijkertijd doorgaan en wisselen de groepen na ongeveer 20min.
Ervaringsgericht leren: de leerlingen verplaatsen zich in de huid van een kelner (1) en van een barman of barvrouw (2)
Vooraf: handen wassen, want hygiëne is belangrijk in de horeca. 1. Kelnerparcours: Leerkracht legt uit dat iedereen een Bijlage 4 (voor de leerkracht: parcours zal afleggen met een dienblad, waarop een aantal benodigdheden) glazen staan van verschillende formaten, gevuld met water. Bijlage 5 (kelnerparcours invulblad) Eerst gaat iedereen mee om te kijken hoe het parcours loopt (bij voorkeur kies je een parcours op de speelplaats waarbij er een aantal hindernissen zijn, zoals een trapje, een klapdeur,…). Daarna vertrekt de eerste leerling en de tweede gaat mee ter controle. Wanneer de tweede loopt gaat de derde persoon mee als controle en zo verder. De bedoeling is dat er geen water gemorst wordt, maar dat de bediening wel zo snel mogelijk gebeurt. Wie niets morst en de beste tijd neerzet is gewonnen ! De tijd wordt door de leerkracht of een leerling gemeten en genoteerd. (zie invulblad in bijlage) Wanneer iemand morst wordt ook dat genoteerd. 2. Cocktail shaken: leerlingen volgen een recept om een
Bijlage 6 (recept coconut kiss)
alcoholvrije cocktail te maken. Na afloop worden de verschillende cocktails geproefd en wordt de versiering gekeurd. Wie de lekkerste en mooiste cocktail maakte is gewonnen. Eventueel kan hier een extra spelelement bijkomen door ook een tijdsbeperking te geven. Bijvoorbeeld: maak een cocktail in 10 minuten. (recept van de coconut kiss in bijlage) Leerlingen kunnen eventueel zelf op zoek gaan naar recepten, zoals op de website: http://members.home.nl/hmunster/cocktailalcoholvrij.htm 3. Evaluatie a. Leerlingen en leerkracht bespreken de twee deelactiviteiten en gaan na welke kwaliteiten een persoon moet hebben om de beroepen kelner en barpersoneel uit te voeren. b. Leerlingen gaan bij zichzelf na of ze die kwaliteiten bezitten en of de job van kelner of barpersoneel bij hen zou passen. 4. Extra (in hoekenwerk of contractwerk) a. om de thema’s hygiëne en vriendelijkheid concreter te maken kan je het bordspel spelen dat door de horecasector werd ontwikkeld. Dit ganzenspel wordt gespeeld met 2 tot 4 spelers. Het spel is verkrijgbaar via
[email protected] of kan ontleend worden in Het Beroepenhuis. b. Om de talenkennis die je nodig hebt in de horecasector te oefenen, bestaat de cd-rom ‘Tot uw
Kwaliteiten: Kelner: - snelheid - handigheid - vriendelijkheid - organisatietalent (volgorde bestellingen) - hoofdrekenen (afrekenen) - talenkennis - netheid - … Barpersoneel: - hygiënisch zijn - creativiteit (uitvinden cocktails) - snelheid - sfeer scheppen (oa: muziek kiezen)
dienst’. Interactief en met geluidsfragmenten leren uw leerlingen Frans, Duits en Engels. De cd-rom is verkrijgbaar via
[email protected] of kan ontleend worden in Het Beroepenhuis.
-
vriendelijkheid ordelijkheid (aanvullen van bar en leeggoed sorteren) …
