LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN

|ACCATTONE| LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN

Voorbereiding

OPGELET!! Deze lesbrief is geen handleiding die van a tot z moet gevolgd worden. Het is eerder een reeks ‘mogelijke’ opdrachten waaruit de leerkracht kan kiezen in functie van zijn/haar eigen werkmethode en van de groep leerlingen die voorbereid moet worden. De lesbrief laat de vrijheid om de soort opdrachten en het aantal vragen per opdracht te kiezen of om aan de hand hiervan eigen spel- en denkopdrachten te maken.

IN DE COULISSEN |ACCATTONE| |HET VERHAAL| Op het net hebben we voor jullie een aantal links naar het verhaal van deze voorstelling gezocht:

https://en.wikipedia.org/wiki/Accattone;

http://www.moviemeter.nl/film/8878;

http://www.nytimes.com/movie/review?res=9504E2D9103FE63ABC4D53DFB2668383679E DE; http://jclarkmedia.com/pasolini/pasolini01.html. Je vindt er heel wat gegevens over het verhaal zelf en zijn personages. Je kan misschien in kleine groepen elk een link volgen om dan samen het verhaal en de personages daarin te (re)construeren. Uiteraard kan je ook op onze eigen website terecht.

|DE REGISSEUR| Johan Simons regisseert deze voorstelling. Het is een coproductie tussen NTGent, Collegium Vocale Gent en de Ruhrtriennale Duitsland. Johan Simons is sinds juli 2015 de nieuwe (en tegelijk terugkerende) artistieke leider van NTGent. Probeer zoveel mogelijk informatie over Johan bij elkaar te sprokkelen. Wat is de Ruhrtriennale, trouwens? En uiteraard ook interessant om even Collegium Vocale Gent op te snorren.

|DE FILM| Accattone is een bewerking van een film van Pier Paolo Pasolini.. Onder puntje 1 kon je al informatie vinden. Uiteraard kan je ook eens de cineast Pasolini opzoeken om meer over hem te weten te komen.

|DE TITEL| Wat betekent de (Italiaanse) titel? Je vindt in wat je hierboven opzocht al wat betekenissen, maar deze webpagina is ook de moeite waard: http://www.woxikon.be/it/accattone

AVANT-SCENE |VERWACHTINGEN VOORAF| 1. Bekijk de affiche in bijlage. Zo’n affiche noemt men een voorteken. Dat wil zeggen dat je er als toeschouwer enerzijds concrete informatie vindt over de voorstelling en anderzijds ook al tekentaal, dat wil zeggen een symbolische boodschap over de inhoud of thematiek van de voorstelling.. Rangschik en inventariseer de concrete informatie en probeer de tekentaal en de symboliek te benoemen. Om je wat te helpen: -

Titel, gezelschap, speellocatie, speeldata, mogelijkheid tot reserveren, artistieke medewerkers, producenten, sponsors?

-

Wat betekent de zin bovenaan de affiche?

-

Wat zegt je de foto?

-

Wat zou de zin betekenen tussen de speeldata en de medewerkers? Waar zou die vandaan komen, denk je?

Is er concrete informatie die je nog mist? Welke verwachtingen inhoudelijk geeft de tekentaal van de affiche je?

2. NTGent heeft ook een nieuwe huisstijl. Probeer die te vinden op allerlei media en kanalen. Wat vind je ervan? Reacties mag je altijd doorsturen naar [email protected].

3. Onderdeel van de nieuwe stijl is ook de vernieuwde website. Surf eens naar http://www.ntgent.be/nl/productie/accattone#productie-algemeen.

Daar

vind

je

de

productiepagina van de voorstelling Accattone. Je vindt er een aantal tabbladen. Welke? Welke informatie geven ze je? 4. Bekijk het tabblad ‘algemeen’. Beantwoord volgende vragen: -

Waar vind je de acteurs? Wie ken je? Wat valt je op aan de namen? In welke taal wordt er gespeeld? Hoe wordt het publiek geholpen bij het verstaan van de voorstelling? Wat bedoelt men met de term credits? Welke informatie vind je daar dan? Worden er bij de credits functies genoemd die je niet kent? Zoek die functie dan even op wat de jobinhoud betreft. Wat betekenen de termen première en dernière? Je bent niet op de première maar je wil wel weten wat er dan gebeurt. Hoe kan je dat dan doen?

-

Je wil na de voorstelling laten weten wat je ervan vond. Hoe kan je dat doen? Er is een tekst die handelt over de inhoud en thematiek van de voorstelling. Zelf vinden we die soms (eerlijk) iets te moeilijk. Wat vind jij ervan? Waarom? We komen op die tekst natuurlijk nog terug. Neem eens de praktische informatie door. Welke dingen doen je vreemd opkijken en waarom? Je wil tickets bestellen. Probeer eens….

5. Het tabblad ‘media’ toont je al foto’s van de voorstelling. Hoe kan het dat die er al zijn? Kan je dat terugvinden? Bekijk de foto’s eens en bekijk de acteurs en het decor. Wat gebeurt er op de foto’s volgens jou? Begrijp je waarom we in de haven van Gent spelen (op locatie noemt men dit) en niet in onze eigen zaal? Leg uit. Bekijk ook de kostuums eens. Wat vertellen die over de personages? 6. ‘Plus’ onder de loep. Je wil echt wat meer en dieper ingaan op de achtergrond van de voorstelling. Hoe kan je dat als toeschouwer doen? 7.

Laten we even kijken bij ‘pers’. Lees een aantal aankondigingen en recensies. Wat verwacht je van de voorstelling op basis van deze recensies? Wat doen de reacties met je verwachtingen over dit stuk? Wij zelf waren er zeer blij om.

8. Als je naar een NTGent-voorstelling komt weet je nu dat je al heel wat informatie vindt op onze website over het toneelstuk. Dat kan je alleen maar helpen om je keuze te bepalen én om meer geïnteresseerd en betrokken de zaal in te duiken. DOEN!

DIALOGEREN |Met elkaar in dialoog over vorm, inhoud en thematiek| 1. Laten we even terugkeren naar de inleidende tekst op het tabblad ‘algemeen’. Wat bedoelt men met ‘een leven aan de zelfkant’? Geef voorbeelden uit de actuele maatschappij van mensen die volgens jou aan de zelfkant leven. Begin dicht in je buurt en verruim dan je horizon. Wat zijn volgens jou kenmerken die je doen besluiten dat mensen aan de zelfkant leven? 2. “Accattone viert de werkloosheid en het nietsdoen. Niet uit luiheid, maar omdat hij weigert zijn natuur aan banden te leggen in ruil voor een aalmoes. Als in een kruisweg zien we hoe Accattone steeds verder wegzakt.” Dit is de koptekst op deze bladzijde. Lees de twee eerste zinnen eens en probeer ze te begrijpen. Help elkaar daar eventueel bij. Kloppen ze volgens jou met de situatie van een werkloze of bedelaar in onze huidige maatschappij? Waarom wel, waarom niet? Zijn er mensen die het nietsdoen/de werkloosheid ‘vieren’ volgens jou? Leg uit. Zou jij dat zelf kunnen, denk je? Verklaar. Waarop slaat de term kruisweg, denk je? Hoe denk je dan dat dit verhaal zal eindigen? 3. In de volgende alinea lezen we: ‘Pasolini’s Accattone (1961) schetst het leven van het subproletariaat in het naoorlogse Rome. Zonder kans op een opleiding of een job leveren de personages een aanhoudende strijd om te overleven. Precies die strijd verheft Pasolini tot poëzie. Hij vertelt zijn verhaal in de vorm van een passie, met Accattone als een anti-Messias. Net als Christus staat Accattone voor een totale omkering van een traditioneel waardepatroon.’ Probeer eerst de onderlijnde woorden goed te verstaan en ze te bespreken op hun betekenis. Wat bedoelt men met deze termen? Probeer de laatste zin goed te duiden. Hoe is Christus er volgens jullie in geslaagd om een traditioneel waardepatroon om te keren. Geef eventueel voorbeelden. Hoe kan Accattone dat doen in zijn situatie, denk je? Probeer ook weer in voorbeelden te denken. Een moeilijke vraag misschien, maar zou zo’n ommekeer in onze maatschappij, in de huidige wereld kunnen? Argumenteer. Of ken je voorbeelden waar zo’n ommekeer van een waardepatroon aan de gang is? Leg uit.

De leerkracht bezorgt je voor de volgende vragen teksten of fragmentjes die je kunnen helpen bij het bespreken van de volgende vragen: 4. Een van de redenen voor Johan Simons om deze film uit 1961 nu in theaterversie te regisseren was het feit dat hij zoveel parallellen zag tussen het leven van Pasolini zelf, het Italië en Rome waarin hij leefde en onze huidige maatschappij. Lees daarover: ‘Roepend in de woestijn’, pagina 9 de grote alinea links, eindigend in de rechterkolom met ‘Mattheuspassie’. Probeer nu elementen uit het leven van Pasolini, de historische leefomstandigheden in Rome en ons huidig wereldbeeld met elkaar te vergelijken. Wat zijn jullie conclusies? Begrijp je nu waarom Simons dit een zeer actueel stuk vindt? Leg uit. 5. Probeer nu eens op basis van jullie antwoorden op vraag 4 die ene belangrijke thematische zin van Accattone te verklaren: ‘of ik ga kapot aan de wereld of de verdomde wereld aan mij’. 6. De laatste weken ontstaan overal (spontane) solidariteitsacties met de vluchtelingen die massaal o.a. Syrië ontvluchten. Een poging van ‘de mens’ om toch iets aan de wereld te veranderen, zou je kunnen zeggen. De ene commentator vindt deze acties supermenselijk, de andere vindt het schandalig dat de ‘normale’ ‘alledaagse mensen in armoede’ of zij met een ‘slechte’ levenssituatie dat soort behandeling niet krijgen. Tvkijkers zijn blij als ze zien dat treinen worden ingezet om de vluchtelingenstromen geordend te krijgen, op Facebook zijn al foto’s en commentaren te vinden over hoe smerig die vluchtelingen de treinen achterlaten. En staatsecretarissen vinden het erg dat de asielzoekers hun knusse tentenkampje verkiezen boven bedden in een overheidsgebouw… Kunnen jullie je eigen individuele standpunt in deze materie bepalen en dat goed beargumenteren? En probeer daarna een goed klasdebat te houden. Succes! 7. Een vraag die uit dat debat zou kunnen voortvloeien: kan de mens de wereld veranderen? Onze acteur uit Accattone, Steven Van Watermeulen durft de vraag zelfs scherper te stellen: ‘Heeft de mens het recht om de wereld te veranderen? Wat zou je eerste onderbouwde antwoord op die vraag zijn? Leg uit aan elkaar. Lees nu de column van Steven. Probeer even op te lijsten welke ‘sociale wereldproblemen’ Steven in zijn column verwerkt. Het zijn er nogal wat. Probeer dan, eventueel in overleg met elkaar, zijn kijk daarop te schetsen en te verduidelijken. Waarin ligt volgens Steven onze enige vrijheid als mens? Versta je zijn redenering? Ga je akkoord of niet? Beantwoordt Steven zijn eigen vraag in de titel? Zo

ja, wat is zijn antwoord denk je? Zo nee, waarom geeft hij geen antwoord en wat zijn zijn argumenten daarvoor? 8. In het artikel ‘ Armoede als vermogen’ van Christine Gruwez (gruwelijk interessant, maar niet even makkelijk absorbeerbaar), staat een interessante alinea over armoede in onze samenleving. Lees op pagina 18 van ‘Sinds de opkomst…' tot ‘en geen ellende’ Probeer daarna even samen te vatten, in je eigen woorden, wat de schrijfster zegt over armoede, miserie en waardigheid. Hoe sta je daar zelf tegenover? Is het iets waar je zelf over zou nadenken of lijkt het je te ver van mijn bed? Waarom? Lees nu op pagina 18 ook de eerste alinea, waarin Gruwez de film van Pasolini en dus zijn thematiek ter sprake brengt. Waarover gaat volgens haar de film Accattone? Begrijp je haat stelling? En hoe zie je het gevecht dat ze beschrijft in onze samenleving? Of heb je daar nog niet bij stil gestaan? In dat laatste geval vraagt regisseur Johan Simons ons alleszins om dat toch eens te doen…  9. Uiteraard speelt muziek een belangrijke rol, dat zag je aan het feit dat een koor en dirigent bij de credits worden genoemd. Daarom deze vragen. Heb je al gehoord van Johann Sebastian Bach? Zo ja, kan je iets over hem vertellen? Zo nee, luister eventueel naar collega’s uit de klasgroep. In het slechtste geval: zoek Bach op het internet, niet alleen in woorden maar ook in klanken. Zoek, terwijl je surft, zeker eens de begrippen Mattheuspassie, Johannespassie en cantates op. Lees tot slot de eerste alinea van de tekst op pagina 14. Zo verneem je meer over het waarom van deze muziek als ondersteuning van dit verhaal, ook al bij Pasolini. Misschien kan je ook de titel van dit artikel proberen te verklaren. Als je dat te moeilijk vindt, lees dan het volledige artikel eens door. Interessant materiaal, dat je nog dichter bij deze voorstelling brengt.

WORKSHOP! |ZELF AAN DE SLAG| 1. Ontwerp zelf een affiche voor de voorstelling. Houd rekening met de dingen die je normaal op een affiche terug vindt. Maar houd ook rekening met de tekentaal, die de thematiek al wat kan aangeven. 2. Bekijk hieronder de foto uit de voorstelling. Wat gebeurt hier, denk je? Geef de redenen op waarom je dat denkt. Kies nu uit de klas een partner. Ga tegenover elkaar staan. Anders dan je misschien dacht toont de foto een gevecht tussen de twee personages. Of misschien heb je er wel een gewelddadige confrontatie in gezien? Hoe dan ook: probeer met zijn twee een korte choreografie uit te denken, waarin je met elkaar vecht, maar waarbij je ‘liefdevolle’ bewegingen gebruikt. Probeer je schaamte af te werpen door met elkaar goed te bespreken wat wel en niet kan. Maak je choreografie, oefen ze tot ze vloeiend verloopt. Ga nu samen op zoek (bijv. via youtube) naar gepaste muziek van… jawel, Bach. Oefen nu weer. Presenteer je gevecht. 3. In deze oefening doen we hetzelfde als hierboven, eventueel met een andere partner. Maar… we gaan nu een ontmoeting tussen geliefden spelen, maar proberen dat te doen met een ‘gewelddadige choreografie’. Volg het scenario in opdracht 2 en houd opnieuw een toonmoment. 4. Maak groepjes van 4 of 5 leerlingen. Stel je voor: jullie komen (zeer) dronken uit een café/feestje/danszaal. Hoe bewegen jullie? Probeer zoveel mogelijk bewegingen uit, kijk naar elkaar en neem elkaars bewegingen over of pas ze aan. Volgende stap: maak nu van die bewegingen een echte choreografie met jullie groepje, met een verhaal van mensen die uit de kroeg komen en ergens heen gaan, weliswaar beschonken. Waar eindigt dat groepje? Maak een toonmoment én ga weer eens op zoek naar passende klassiek (Bach)muziek…

Succes!