LENTE 2014 Gezondheidszorg ook uw zorg!

LENTE 2014 Gezondheidszorg ook uw zorg!

EMC Lentekrant 2014

• • •

Bevolkingsonderzoek darmkanker van start EMDR therapie Gezond eten en slank blijven

• • •

Vermoeidheid bij kanker Preventie van hart- en vaatziekten Vitamines en mineralen

1

LENTE 2014 Gezondheidszorg ook uw zorg!

EMC nieuwegein

EMC

34e jaargang, nr. 1, 128ste editie, lentenummer 2014

1 Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Redactiesecretariaat:

nieuwegein

Vormgeving: Grafisch Vormgever Jaap van der Heijden Druk: drukkerij Van den Boogaard Nieuwegein Coördinatie en verspreiding: C. Swart, 030 607 67 60 2

Oplage: 7500 exemplaren

Verschijning: 4 x per jaar in de wijken Jutphaas/Wijkersloot, Zuilenstein,

EMC

Huis de Geer, Stadscentrum en Blokhoeve in de gemeente Nieuwegein. Na toestemming van de auteur en de redactie is met bronvermelding

nieuwegein

overname van artikelen toegestaan. Aan de inhoud van de teksten kunnen geen rechten worden ontleend. 3 Ook uw bijdragen in de vorm van vragen, opmerkingen, verzoeken om artikelen over een bepaald onderwerp blijven zeer gewenst. U kunt altijd contact opnemen met een van de redactieleden of een briefje sturen 4

5

naar het redactieadres: Redactie Gezondheidskrant, Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein. E-mail: [email protected]

EMC 2

nieuwegein

EMC nieuwegein

EMC Lentekrant 2014

Inhoud Van de redactie

4

Kunst in het gezondheidscentrum Renée Campagne-van Wermeskerken 5 Bevolkingsonderzoek darmkanker begin 2014 van start gegaan De kans op kanker kan worden verkleind!

6 10

EMDR 13 Gezond eten en slank blijven – Jong geleerd, oud gedaan

14

Oefentherapie Cesar en preventie

19

Samenstelling redactie

21

Vermoeidheid bij kanker

22

Even voorstellen: Kim van den Berge

23

Preventie van hart- en vaatziekten

24

PSA, prikken of niet?

26

Vitamines en mineralen

28

Patiëntenzorg bij de Grieken en Romeinen

32

EMC Lentekrant 2014 3 2014 3

Van de redactie Door N. de Hartog, huisarts Mondriaanlaan

Geachte lezer,

vitamines en mineralen. Daarnaast komt verantwoord bewegen aan bod, in de zin van: hoe pakt u dat aan?

Voor u ligt de gezondheidskrant van de lente van

Wanneer u meer wilt weten over de prostaat en

2014. Een nieuwe lente, een nieuw begin. Zo is

mogelijk onderzoek leest u verder door en er volgt

het ook met deze editie. Als buiten langzaam de

een artikel over preventie van hart- en vaatziekten.

voorjaarsbloemen hun sprieten weer boven de grond

Ook leest u wat bewust omgaan met voeding voor u

uit steken, dan is het tijd om in beweging te komen.

kan doen ter preventie bij onder andere darmkanker

Wanneer de zonnestralen steeds warmer aan gaan

en overgewicht.

voelen, krijgen mens en dier weer zin om naar buiten te gaan.

Ter ontspanning leest u hoe de patiëntenzorg in de tijd van de Grieken en de Romeinen er aan toe

Dit nummer heeft als thema preventie. Het gaat

ging; oordeelt u zelf of de tijden zijn veranderd?

vooral over wat u zelf kunt doen om te voorkomen

Daarnaast de vaste rubriek met gedicht. Achterin

dat u ziek wordt. Daarnaast is er aandacht voor

vindt u informatie over de kunstenaar die op de

de gangbare bevolkingsonderzoeken. Daar kwam

Mondriaanlaan exposeert en als laatste de nieuwe

per januari dit jaar het bevolkingsonderzoek naar

medewerkers van de beide locaties van het EMC.

darmkanker bij. U vindt een uitgebreid exposé met

We hopen u weer een gevarieerd aanbod te hebben

antwoord op uw vragen.

gedaan en schroomt u niet één van de redactieleden of medewerkers van het EMC aan te spreken bij

U vindt een artikel over stoppen met roken, minderen

vragen of opmerkingen.

of stoppen met drinken voor jongeren, een artikel over teenagers en overgewicht en aandacht voor 4

De redactie wenst u wederom veel leesplezier EMC Lentekrant 2014

Kunst Textiele kunst van Renée Campagne-van Wermeskerken in het gezondheidscentrum Mondriaanlaan

Sinds 1974 is weven mijn grote

door het hele land geef ik

Het lijkt of er de laatste tijd meer

passie. Weven biedt mij alle

workshops en lezingen over door

belangstelling voor textiele kunst

mogelijkheden om mij creatief

mij ontwikkelde technieken.

ontstaat en dat is zeer verheugend.

te uiten. Het werken met de

Ook bij volksuniversiteiten en

De landelijke weeforganisatie

zachte, textiele materialen, is

diverse cursusprojecten werk

WEEFNETWERK doet daar ook

heerlijk en een onuitputtelijke

ik met groepen enthousiaste

van alles aan. Helaas wordt weven

bron van inspiratie. De kleuren, de

mensen. Sinds de oprichting

al snel gezien als een ouderwets

texturen, maar ook de technisch

ben ik lid van het Kunstenaars

ambacht. Maar met nieuwe ideeën

mogelijkheden van het getouw

Centrum Nieuwegein (KCN). De

en creativiteit ontstaan boeiende

zijn voor mij een voortdurende

mogelijkheden die het KCN biedt

weefwerken! Ik wil u graag het

uitdaging. Ik heb veel met

om goede exposities te maken

één en ander van mijn hand laten

groepen kinderen gewerkt. Voor

zijn een grote stimulans. Vooral

zien en ik hoop dat u daardoor

hen vormen het spinnen, weven

met de textielgroep WEEFGEIN,

een andere kijk op het traditionele

en vilten wonderen om te doen!

hebben we al vaak professionele

weven krijgt

Ook heel wat volwassenen heb

tentoonstellingen kunnen

ik enthousiast voor het weven

realiseren, waarvoor soms elders in

Meer informatie staat op mijn

kunnen maken. Bij weefgroepen

het land ook belangstelling was.

website: www.reneecampagne.nl

EMC Lentekrant 2014

5

Bevolkingsonderzoek darmkanker begin 2014 van start gegaan Door N.de Hartog, huisarts Mondriaanlaan Bron: www.thuisarts.nl.

In het kort In 2014 begint het landelijke bevolkingsonderzoek darmkanker. Het bevolkingsonderzoek is bedoeld voor mensen van 55 tot en met 75 jaar. Tot 2019 wordt dit stapsgewijs doorgevoerd. Het onderzoek gebeurt met een ontlastingstest. Daarmee wordt onderzocht of er bloed in uw ontlasting zit. De uitnodiging voor het onderzoek en een buisje krijgt u met de post thuisgestuurd. Het buisje stuurt u terug met een beetje ontlasting erin. Wordt er bloed gevonden? Dan is darmonderzoek nodig om te weten of er sprake is van kanker of dat er iets anders aan de hand is. 6

EMC Lentekrant 2014

Wat houdt het bevolkingsonderzoek darmkanker in?

Geboren Uitnodiging Geboren Uitnodiging Geboren Uitnodiging

In 2014 begint het bevolkingsonderzoek darmkanker.

1938 2014 1948 2015 1958 2017

Het is bedoeld voor mensen van 55 tot en met 75

1939 2014 1949 2014 1959 2018

jaar. Het onderzoek berust op een ontlastingtest.

1940 2015 1950 2015 1960 2017

U krijgt het testpakket thuis gestuurd. In een

1941 2016 1951 2014 1961 2018

antwoordenvelop stuurt u een buisje met wat

1942 2017 1952 2015 1962 2019

ontlasting op. Uw ontlasting wordt onderzocht

1943 2018 1953 2016 1963 2018

in een laboratorium. Daar wordt gekeken of er

1944 2017 1954 2015 1964 2019

bloed in uw ontlasting zit. Meedoen is gratis en

1945 2016 1055 2016 1965 2020

vrijwillig. U beslist zelf of u wel of niet meedoet. Het

1946 2015 1956 2017 1966 2021

bevolkingsonderzoek darmkanker wordt aangeboden

1947 2014 1957 2016 1967 2022

door de overheid. Wanneer krijgt u een uitnodiging voor het

Wanneer niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek

bevolkingsonderzoek darmkanker?

darmkanker?

Het bevolkingsonderzoek darmkanker gaat geleidelijk

Heeft u klachten die met uw darmen te maken

van start vanaf 2014. Uiteindelijk krijgen alle mannen

kunnen hebben? Als voorbeeld:


en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar iedere twee jaar

• uw ontlasting (poep) is anders dan u al jaren

een uitnodiging. Wanneer u een uitnodiging krijgt, hangt af van uw geboortejaar. In het uitnodigingsoverzicht ziet u wie wanneer een uitnodiging krijgt. Niet iedereen van 55 tot en met 75 jaar kan in één

gewend bent.
 • u heeft al dagen/weken last van verstopping of diarree, zonder dat u weet waar dat door komt. • u ziet bloed en/of slijm in uw ontlasting.

keer worden uitgenodigd. In 2014 krijgen mensen die geboren zijn in 1938, 1939, 1947, 1949 en 1951

Ga naar uw huisarts als u deze klachten heeft.

een uitnodiging. Ook in die groep worden de

Wacht niet op een uitnodiging voor het

uitnodigingen stap voor stap verstuurd. Het kan dus

bevolkingsonderzoek. Bent u onder behandeling

heel goed voorkomen dat u een uitnodiging krijgt,

vanwege darmkanker? U hoeft dan niet mee te doen

terwijl eventuele huisgenoten of buren er nog geen

aan dit bevolkingsonderzoek. Voor vragen hierover

krijgen, of ze nu ouder zijn of jonger dan u.

kunt u bij uw huisarts terecht.

EMC Lentekrant 2014

7

Voor- en nadelen van het bevolkingsonderzoek darmkanker Hieronder staan enkele voor- en nadelen van het

Nadelen:

bevolkingsonderzoek darmkanker. U kunt deze

Als er bloed in uw ontlasting wordt gevonden krijgt

informatie gebruiken bij uw keuze om wel of niet

u een darmonderzoek in het ziekenhuis, terwijl er

mee te doen aan het bevolkingsonderzoek.

een goede kans is dat uw darm kerngezond is. Heel soms zit darmkanker een beetje verstopt, waardoor

Voordelen:

het met een darmonderzoek niet wordt gezien. U

Door het bevolkingsonderzoek kan een voorstadium

wordt dan onterecht gerustgesteld. Darmonderzoek

van darmkanker (poliepen) vroeg worden ontdekt

waarbij niets is gevonden geeft geen 100 procent

en behandeld. Hiermee kan darmkanker worden

garantie dat darmkanker zich niet in de toekomst

voorkomen.
 Als 1.000 mensen meedoen aan het

ontwikkelt. Als er bij een darmonderzoek iets moet

bevolkingsonderzoek krijgen er uiteindelijk 50 een

worden weggehaald, kan dat heel soms problemen

darmonderzoek. Wat wordt er bij die 50 mensen die

geven (bijvoorbeeld: gaatje in de darm en/of infectie).

een darmonderzoek krijgen gevonden?


De kans op dit soort problemen is ongeveer 2 op de

Bij 13 mensen niets,
bij 33 mensen een poliep

1.000 kijkonderzoeken. Er is een kans op overlijden als

en bij 4 mensen darmkanker. Door vroegtijdige

gevolg van een darmonderzoek. Die kans is tussen de

opsporing is de kans op genezing groter. Door het

1:10.000 en 1:400.000. De kans hangt onder andere

bevolkingsonderzoek zullen minder mensen aan

af van of iemand al ernstige afwijkingen aan de darm

darmkanker overlijden. Behandeling van darmkanker

heeft en van de persoonlijke gezondheidssituatie. De

in een vroeg stadium is vaak minder zwaar. Ook

uitslag van het bevolkingsonderzoek kan u ongerust

hebben mensen meer keuze in behandelingen. U

maken. Als er bloed in uw ontlasting wordt gevonden,

kunt de ontlastingstest thuis zelf doen. U hoeft geen

zit u tijdelijk in onzekerheid. Het kan zijn dat u het

afspraak te maken met een zorgverlener. Meedoen

vervolgonderzoek zelf moet betalen door het eigen

aan het bevolkingsonderzoek is gratis.

risico van uw ziektekostenverzekering.

8

EMC Lentekrant 2014

Hoe verloopt het bevolkingsonderzoek darmkanker

Mogelijke uitslagen van het bevolkingsonderzoek

stap voor stap?

darmkanker

Wat kunt u verwachten van het bevolkingsonderzoek?

Heeft u het buisje met ontlasting teruggestuurd met

U krijgt een uitnodiging
Eerst krijgt u een brief met

de retourenvelop? Dan krijgt u na ongeveer twee

informatie over het bevolkingsonderzoek. Twee

weken een brief met de uitslag thuisgestuurd. Er zijn

weken later krijgt u een paarse envelop. Daarin zitten:

drie uitslagen mogelijk:

• de uitnodiging

a) De uitslag is gunstig.
Verder onderzoek is niet

• een folder

nodig. Over twee jaar krijgt u opnieuw een

• een buisje met gebruiksaanwijzing

uitnodiging. Bent u vanaf dat moment ouder dan

• een antwoordformulier

75 jaar, dan krijgt u geen nieuwe uitnodiging.

• een zakje

b) Er is bloed in uw ontlasting gevonden
Dit

• een retourenvelop.

kan te maken hebben met darmkanker of

U doet een klein beetje ontlasting in het buisje.

darmpoliepen. Het bloed kan ook komen van

U vult ook het antwoordformulier in. Het buisje

bijvoorbeeld aambeien, een scheurtje bij de anus,

en het ingevulde antwoordformulier doet u in de

een maagzweer of een darmontsteking. Om te

retourenvelop. U stuurt de retourenvelop op.

ontdekken wat er precies aan de hand is, is er

Let op: het buisje voor ontlasting kan aan twee

darmonderzoek nodig. Er wordt dan een intake

kanten worden open gemaakt.

voor u in het ziekenhuis gepland.

Lees heel goed de gebruiksaanwijzing voor u het

c) Het is ook mogelijk dat er in de brief staat dat er

openmaakt. U mag het buisje alleen met het groene

nog geen uitslag bekend is. Dit kan bijvoorbeeld als

dopje openmaken. Als u het buisje aan de verkeerde

de ontlasting verkeerd is opgestuurd of wanneer

kant openmaakt, is de test niet meer bruikbaar. De

het onderzoek in het laboratorium is mislukt.

vloeistof die er dan eventueel uitloopt is overigens

U wordt dan gevraagd om opnieuw de

ongevaarlijk. Het betreft een simpele zoutoplossing.

ontlastingstest te doen

Meer informatie over darmkanker vindt u op: www.darmkanker.info en www.kanker.nl en www.darmkankernederland.nl Meer informatie over het bevolkingsonderzoek darmkanker vindt u op; www.bevolkingsonderzoekdarmkanker.nl en www.thuisarts.nl/darmkanker EMC Lentekrant 2014

9

De kans op kanker kan worden verkleind! Door A. Samsom, diëtist van Diëtheek Door gevarieerd te eten, dagelijks 2 ons groente en

In verreweg de meeste gevallen is kanker waarschijnlijk

2 keer fruit eten, matig te zijn met alcohol, geen

het gevolg van een combinatie van factoren. De

voedsel met zwarte randjes of korstjes te eten, zoals

meeste risicofactoren vergroten de kans op kanker pas

aangebrand vlees of te donker gefrituurd voedsel

na langdurige blootstelling. Een risicofactor voor de

kan de kans op sommige vormen van kanker worden

ene soort kanker hoeft dat niet voor de andere soort te

verkleind. Het is daarnaast belangrijk om overgewicht

zijn. Daarnaast speelt erfelijke aanleg een belangrijke

te voorkomen (zie ook in een eerdere krant het

rol bij het ontstaan van kanker.

artikel over de SHAPE 2 studie waar de diëtist en een fysiotherapeut van het EMC met het UMC aan hebben

Aandacht voor darmkanker

meegewerkt). Voeding kan de kans op kanker niet

Darmkanker is een kanker die nauw samenhangt met

alleen vergroten, maar ook verkleinen. Het is echter

voeding en leefstijl. In 2011 werden in Nederland

nog lang niet altijd duidelijk welke stoffen uit de

ruim 13.000 nieuwe gevallen van darmkanker

voeding een rol spelen en wat ze precies doen.

gediagnosticeerd. Hiermee is deze kanker de op een na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen

Er zijn veel vormen van kanker en de invloed van

en de op twee na meest voorkomende bij mannen.

voeding hierop is erg ingewikkeld. Risicofactoren voor

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de invloed

bepaalde vormen van kanker zijn bijvoorbeeld:

van het voedingspatroon op het ontstaan van dikke-

• Roken

darm-kanker. In niet-westerse landen komt deze

• Verkeerde voedingsgewoonten

kankervorm namelijk minder voor en die lijkt ook

• Te veel alcoholgebruik

minder vaak voor te komen bij vegetariërs.

• Te veel blootstelling aan zonlicht

Uit onderzoek van het wereldkankeronderzoekfonds

• Werken met kankerverwekkende stoffen

zijn de volgende adviezen opgesteld:

10

EMC Lentekrant 2014

Mijdt voorbewerkt vlees

fruit en volkorenproducten. Iedere dag minimaal

Praktisch betekent dit :

32 gram aan voedingsvezels is sterk aan te bevelen.

Eet geen gerookt vlees en eet per

Nederlandse volwassenen eten tussen de 18 en 23

week niet meer dan 500 gram

gram vezel per dag (mannen iets meer dan vrouwen).

rood vlees. Er kan op basis van onderzoeksgegevens

Door iedere dag tenminste 5 porties groente en fruit,

niet aangegeven worden bij welke hoeveelheid

5-6 sneetjes volkorenbrood en 2 ons aardappelen/

bewerkt vlees het risico op darmkanker beperkt

zilvervliesrijst/volkorenpasta te eten, krijg je

blijft. Eet daarom geen (of bij hoge uitzondering)

voldoende vezels binnen.

bewerkt vlees. Bewerkt vlees zijn alle vleeswaren die zijn geconserveerd door roken en zouten of met

Beweeg voldoende

conserveringsmiddelen. Het gaat om vleeswaren van

Dat betekent iedere dag minimaal

rund, varken of lam, zoals worst, ham en salami. Verse

een half uur lichamelijk actief zijn en

vleeswaren vallen niet onder bewerkt vlees en kunnen

langer is altijd beter. Elke vorm van

met mate gegeten worden. Alternatieven voor

lichaamsbeweging verlaagt het risico

vleeswaren zijn: (magere) kaas, kip- of kalkoenfilet,

op kanker. Door te bewegen, wordt het voedsel beter

vegetarische paté, ei, notenpasta, humus en vis.

verteerd en blijven we gemakkelijker op een gezond

Bij consumptie van meer dan 500 gram bereid rood

gewicht. Dit zijn twee belangrijke factoren om het

vlees neemt het risico op het ontwikkelen van

risico op bijvoorbeeld darmkanker te verlagen.

darmkanker toe. Denk daarom ook eens aan de mogelijkheid om een paar keer per week in plaats van

Behoud een gezond gewicht en een

rood vlees een vegetarisch alternatief (bijvoorbeeld

zo slank mogelijke taille

peulvruchten), gevogelte of vis te eten.

Overgewicht is na roken de belangrijkste risicofactor voor

Eet veel vezelrijke voeding

kanker. Vooral lichaamsvet rond de

De meeste onderzoeken laten zien

taille is schadelijk en vergroot de

dat voedingsvezels bij kunnen

kans op darmkanker. Dit vet stimuleert het lichaam

dragen aan de preventie van

om groeihormonen aan te maken. Deze hormonen

darmkanker. Eet zoveel mogelijk

worden in verband gebracht met een hoger risico op

verschillende soorten groenten,

kanker. Streef naar een BMI tussen de 20-25.

EMC Lentekrant 2014

11

Drink geen alcohol

Andere factoren die het risico verhogen

Alcohol beschadigt het DNA en

Er zijn ook factoren die het risico op darmkanker

vergroot zo waarschijnlijk de kans op

vergroten waar we zelf weinig aan kunnen doen,

kanker. Ter preventie van kanker is

zoals:

het advies geen alcohol te drinken. (Er is aangetoond

• Leeftijd. Kanker treft voornamelijk mensen boven

dat matig drinken van alcohol een beschermend

de vijftig jaar. Het risico op darmkanker neemt toe

effect kan hebben op coronaire hartziekten (angina

naarmate we ouder worden.

pectoris). Dit voordeel weegt alleen op tegen de nadelen bij mensen met een verhoogd risico op hartkwalen, zoals bij mannen boven de veertig jaar

• Erfelijkheid. Als darmkanker in de familie voorkomt, neemt het risico toe. • Darmaandoeningen. Darmpoliepen of een

en vrouwen na de overgang). Het advies is dus geen

chronische darmaandoening vergroten de kans op

alcohol te drinken. Voor wie toch alcohol wil drinken,

darmkanker.

is ons advies maximaal één glas per dag voor vrouwen

Als iemand een verhoogd risico op darmkanker heeft,

en maximaal twee glazen per dag voor mannen.

betekent dit niet dat die persoon er niets aan kan doen om het risico te verlagen. Ook dán geldt dat

En rook niet!

gezonde voeding en leefstijl een positief effect kan

Roken veroorzaakt niet alleen

hebben op het voorkomen van darmkanker

longkanker, het speelt ook een rol bij het ontstaan van darmkanker.

12

EMC Lentekrant 2014

EMDR

van situaties zijn veel geziene

merken mensen over het algemeen

klachten na een trauma. Bij veel

dat de oorspronkelijke herinnering

mensen nemen deze klachten weer

minder lading begint te krijgen. Het

Dit artikel gaat over een

af na een paar weken; ze hebben

wordt steeds iets makkelijker om

therapievorm genaamd EMDR. De

de gebeurtenis op eigen kracht

er aan terug te denken, zonder dat

afkorting staat voor Eye Movement

verwerkt. Er zijn echter mensen

de herinnering iemand helemaal

Desensitization Reprocessing.

die langer last houden van de

overspoeld met heftige emoties.

Zoals de naam wellicht al doet

angstklachten; voor deze mensen

Hierdoor komt verwerking op gang

vermoeden, is deze therapievorm

is EMDR soms een geschikte

en krijgt de gebeurtenis uiteindelijk

ontstaan in Amerika, eind jaren

behandelvorm.

een plek in iemands leven.

ontwikkeld en tegenwoordig wordt

Verwerking

Effectieve behandelvorm

er in Nederland en in het buitenland

Tijdens de EMDR-sessies wordt

Er is inmiddels veel onderzoek

veel gebruik van gemaakt.

gevraagd de schokkende

gedaan naar de effectiviteit

gebeurtenis opnieuw terug te

van EMDR. Hieruit blijkt dat

Trauma

halen. Tijdens vervolgsessies wordt

mensen er over het algemeen

De therapie wordt ingezet als

dan, naast dat de herinnering

goed op reageren en dat het,

mogelijke behandelvorm bij

voor de geest gehaald wordt,

mits goed ingezet, een effectieve

mensen die last blijven houden van

tegelijkertijd een afleidende stimuli

behandelvorm is. Voordat mensen

een schokkende gebeurtenis, ook

aangeboden. Meestal zijn dit de

met EMDR beginnen, zal eerst met

wel trauma genoemd. De meeste

vingers van de therapeut, maar

de psycholoog gekeken worden

mensen die een trauma meemaken

dit kunnen ook tikjes zijn die men

naar de aard van de klachten en

(bijvoorbeeld een auto-ongeluk of

afluistert met behulp van een

naar de oorzaak en achtergrond

een overval) hebben aanvankelijk

koptelefoon. Doorgaans brengt

ervan. Daarnaast zal de draagkracht

last van angstklachten. Vooral

dit een stroom aan gedachten en

voor deze behandelvorm worden

zich opdringende, vervelende

beelden op gang. Ook kunnen

vastgesteld. Uiteindelijk wordt

herinneringen aan de gebeurtenis,

dit gevoelens en lichamelijke

er bekeken of EMDR de meeste

nachtmerries, verhoogde

sensaties zijn. Na een aantal sets

geschikte en nodige behandelvorm

prikkelbaarheid en het vermijden

van oogbewegingen of geluiden

is voor de klachten

Door C. Bartels, psycholoog

80. Daarna is deze therapie verder

EMDR EMC Lentekrant 2014

13

Gezond eten en slank blijven - Jong geleerd, oud gedaan Door T. Klop, diëtist van Diëtheek

In het dagelijks leven worden we overspoeld door

Wat kunnen ouders doen?

producten met veel vet, veel suiker en weinig

• Houd het gewicht van uw kinderen in de gaten.

voedingswaarde. Het vergt zelfbeheersing om die

Op de site van het Voedingscentrum vindt u een

lekkere dikmakers te mijden. Die beheersing moet

tabel om het ideale gewicht van jongens of meisjes

kinderen worden aangeleerd. Geef zelf het goede

van een bepaalde leeftijd op te zoeken

voorbeeld!

(www.voedingscentrum.nl)

Het ezelsbruggetje: BOFFT B = bewegen

• Laat uw kind(eren) 3 maaltijden per dag eten, met eventueel nog 2 tussendoortjes.

O = ontbijten

• Leer kinderen normaal te ontbijten. Dit levert

F = frisdrank

energie om de ochtend door te komen. Niet

F = foute tussendoortjes

ontbijten veroorzaakt een lage bloedsuikerspiegel,

T = televisie kijken en computeren

die weer een slechte concentratie, slapte of juist

14

EMC Lentekrant 2014

druk gedrag tot gevolg heeft. Bovendien voorkomt

• Stel een maximum aan het aantal uren dat uw

normaal ontbijten dat het kind later op de dag

kinderen TV mogen kijken en achter de computer

ongezond gaat snacken.

zitten. Die gewoonte vormt namelijk een grote

• voor het avondeten: meehelpen met koken

oorzaak tot minder bewegen. Natuurlijk bieden de

stimuleert slechte eters vaak om ten minste een paar

media een goede informatiebron aan en kan het

happen te proeven.

gebruik ervan ontspannend werken. Maar het is

• Stel regels op om het eten van snoep en snacks en

ook gemakkelijk vermaak. Daar komt nog bij dat

het drinken van frisdrank te beperken. Bijvoorbeeld:

bij televisiekijken vaak (en veel) wordt gesnoept en

niet meer dan 1x een snoepmoment op de dag.

gesnackt. Dan ontstaat een grote trigger: je krijgt

Gemaksvoedsel: laat je niet beïnvloeden door

zin om iets te eten als je televisie kijkt! Een goede

reclame (en uw kinderen). Frisdrank, fruitdrankjes en

maatstaf: minimaal de uren bewegen gelijk houden

melkdrankjes met een smaakje zijn energiebommen

met de uren zitten.

en werken verslavend. Meestal bevatten genoemde soort drankjes ook zuren, die de tanden aantasten.

• Geef het goede voorbeeld door zelf gezond te eten en genoeg te bewegen.

• Een gezond gewicht bereiken we niet alleen met gezond eten, maar ook door genoeg te bewegen.

Wat kunt u als ouder beter niet doen?

Minstens 1 uur per dag. Probeer uw kind een sport

• Zet uw kind vooral niet elke dag op de weegschaal.

te laten doen die hij of zij leuk vindt. Onderneem

Daarmee legt u een ongezonde nadruk op zijn of

zelf sportieve activiteiten met uw kind, zoals

haar gewicht. Dit kan uitmonden in een eetstoornis.

fietsen, voetballen of zwemmen. Moedig buiten gaan spelen aan. • Gezond eten en sporten vergen discipline en door-

• Zet uw kind ook niet op een apart dieet. Praat met uw kind ook niet over een dieet maar over gezonder eten. Doe dat met het hele gezin: Kook gezond, laat

zettingsvermogen. Die kun je als ouder niet op-

uw kind met de pot mee eten en beperk het aantal

leggen of afdwingen: dwang werkt vaak averechts.

keren dat er mag worden opgeschept.

Help je kind om discipline te ontwikkelen: beloon goed gedrag, geef complimentjes bij vooruitgang. EMC Lentekrant 2014

• Gebruik snoep en lekkers niet om uw kind te belonen 15

Bron: www.thuisarts.nl.

De verslaving aan nicotine is

Verslaving aan roken

is de belangrijkste reden waarom

de belangrijkste reden waarom

Roken is verslavend. U raakt

mensen blijven roken.

mensen blijven roken. Door het

gewend aan een bepaalde

Rookt u minstens tien sigaretten

roken gaat uw conditie achteruit,

hoeveelheid nicotine (lichamelijke

per dag of rookt u uw eerste

heeft u minder energie en meer

verslaving) en aan de gewoonte te

sigaret binnen een halfuur nadat

kans op ernstige aandoeningen.

roken (geestelijke verslaving). Bij

u wakker wordt, dan is de kans

Stoppen met roken is goed voor

allerlei dagelijkse bezigheden bent

groot dat u verslaafd bent.

uw gezondheid. Uw conditie

u gewend te roken. Bijvoorbeeld

verbetert en u heeft meer energie.

‘s ochtends bij de koffie, in

Waarom stoppen met roken?

Dit kunt u al na een paar weken

de pauze, na het eten of met

Veel mensen vinden het prettig

merken. U kunt met uw huisarts de

vrienden. Daardoor krijgt u steeds

om te roken. Voor de gezelligheid,

voor- en nadelen afwegen.

weer zin om te roken. Verslaving

om te ontspannen of om tot rust

16

EMC Lentekrant 2014

te komen. Of om zich beter te kunnen concentreren. Sommige mensen roken om beter met stress of onzekerheid om te kunnen

botontkalking (vrouwen) • v erminderde seksuele potentie (mannen) •e  rnstige aandoeningen van de

gaat er altijd op vooruit, ongeacht hoe lang u gerookt heeft. Natuurlijk staan we ook aan andere schadelijke factoren bloot,

gaan. Of om te voorkomen dat

luchtwegen (astma, chronische

zoals luchtvervuiling, gifstoffen

ze gaan eten.
Wat zijn voor u de

bronchitis, longemfyseem)

en straling. Maar roken is veel

redenen om te blijven roken?

• ernstige hart- en vaatziekten (zoals

schadelijker. De kans dat iemand

Wegen de voordelen nog wel op

beroerte, bloedvatvernauwing en

aan roken overlijdt, is duizend

tegen de nadelen? Door hierover

hartinfarct)

keer groter dan de kans om aan

na te denken wordt het voor uzelf

• v erschillende soorten kanker (van

de gevolgen van luchtvervuiling

duidelijker of (en zo ja waarom) u

de longen, de keel, de slokdarm,

te sterven. Dat andere zaken ook

wilt stoppen met roken.

de alvleesklier, de blaas, de

schadelijk zijn voor de gezondheid,

nieren en de baarmoederhals)

is geen reden om door te roken.

Nadelen van roken

• jonger sterven dan niet-rokers

U weet natuurlijk al dat roken

Roken is tenminste iets waar u zelf wat aan kunt doen.

ongezond is, zowel voor uzelf als

Roken in de zwangerschap is

voor de mensen om u heen. Uw

schadelijk voor uw baby. Roken

Iedereen kent wel een roker die

conditie gaat achteruit en u heeft

in huis verhoogt de kans op

oud is geworden, maar helaas zijn

minder energie. Bovendien heeft u

luchtwegaandoeningen bij uw

dat de uitzonderingen. Mensen die

meer kans op:

kind(eren).

roken sterven gemiddeld dertien

• doffe huid en haren •o  ntstekingen van de neus en

jaar eerder dan mensen die niet Redenen om te blijven roken

roken. Per jaar sterven in Nederland

-bijholten, het tandvlees, de keel

ontkracht

ongeveer 20.000 mensen aan de

en de oren

Er zijn verschillende redenen om te

gevolgen van roken.

• maagzweren

blijven roken, maar deze kloppen

• v erminderde vruchtbaarheid

vaak niet met de feiten:

De meeste stoppers komen

Veel rokers vinden dat ze al te lang

ongeveer twee kilo aan. Dat

roken om er nog mee te stoppen.

is waar. Toch is roken veel

Maar stoppen is nooit te laat. U

schadelijker dan een paar kilo

(zowel bij mannen als vrouwen) •e  erder in de overgang komen en sneller last hebben van EMC Lentekrant 2014

17

extra lichaamsgewicht. Als het

ongeacht hoe lang u gerookt heeft.

stoppen gelukt is, kunt u altijd nog

Na gemiddeld 10 tot 15 jaar is uw

iets doen aan uw gewicht.

levensverwachting weer dezelfde

Veel rokers denken dat ze toch niet

als die van een niet-roker.

kunnen stoppen. Door te bespreken

Niet roken is ook beter voor de

huisarts. Als u al besloten heeft

welke problemen u hierbij

gezondheid van de mensen om

te stoppen is het verstandig met

verwacht, wordt vaak duidelijk

u heen. Als er thuis niet wordt

de huisartsenpraktijk contact op

welke aanpak het best bij u past.

gerookt, hebben kinderen minder

te nemen voor verder advies en

De kans dat u slaagt is dan groter.

kans op verkoudheid, griep, en

ondersteuning.

ontstekingen van de oren, de Voordelen van stoppen met roken

luchtwegen en de longen. Door

Meer informatie over stoppen met

Stoppen met roken is goed voor uw

niet te roken geeft u een goed

roken

gezondheid. Uw conditie verbetert

voorbeeld.

Voor meer informatie kunt u

en u heeft meer energie. Dit kunt

terecht bij:

u al na een paar weken merken.

Ten slotte: stoppen met roken

http://www.rokeninfo.nl/publiek/

U voelt zich frisser en fitter en u

bespaart u veel geld.

info-over-stoppen. De zorgmodule

ziet er gezonder uit. U kunt beter

‘Stoppen met roken’ kan u helpen

proeven en ruiken. Uw huid en uw

Hoe gaat het verder met de

een keuze te maken voor een

haren worden weer mooier.

beslissing om te stoppen met

stoppen-met-roken-behandeling.

Uw stem klinkt natuurlijker, uw

roken?

rokershoest verdwijnt en u stinkt

Gaat u nog eens na of de redenen

www.rokeninfo.nl/professionals/

niet meer naar rook.

om te roken voor u belangrijker

interventies/behandeling/

De kans dat u verkouden of ziek

zijn dan de voordelen van stoppen.

zorgmodule-stoppen-met-roken

wordt, is direct kleiner.

Als u twijfelt, praat er dan eens

De informatie over stoppen

In de eerste vijf jaar gaat uw

over met mensen die gestopt

met roken is gebaseerd op de

gezondheid het hardst vooruit. U

zijn. U zult merken dat eigenlijk

wetenschappelijke richtlijn voor

heeft dus snel resultaat van het

iedereen blij is gestopt te zijn.

huisartsen, de NHG-Standaard

stoppen. U gaat er altijd op vooruit,

Of maak een afspraak met uw

Stoppen met roken

18

EMC Lentekrant 2014

Oefentherapie Cesar en preventie

Door Y. van Viegen, oefentherapeut Cesar

Oefentherapie Cesar is een actieve behandelmethode gericht op het houdings- en bewegingsapparaat van de mens. Mensen ontwikkelen hun eigen houding en manier van bewegen in de loop van hun leven, bijvoorbeeld tijdens het uitvoeren van het huishouden, werk en sport. Als dit niet op een goede manier plaatsvindt, kunnen er klachten ontstaan, zoals rugklachten, nek-/schouderklachten, hoofdpijnklachten of bekkenklachten. De Oefentherapeut Cesar probeert de patiënt bewust te maken van de oorzaak van de klacht en laat de relatie zien tussen klachten en (werk)houding. De patiënt leert hierdoor begrijpen wat er mis gaat en hoe hij of zij dit zelf eventueel kan oplossen. Het uiteindelijke einddoel van de therapie is niet alleen het verminderen van klachten maar vooral het streven naar het wegblijven van de klachten, dus het voorkomen dat de klachten terugkeren. Door de houding te verbeteren, vooral bij arbeid gerelateerde klachten, kunnen in de toekomst veel klachten voorkomen worden EMC Lentekrant 2014

19

Bron: Minderdrinken.nl

wordt gesubsidieerd door het

nl kunnen deelnemers gratis

Ministerie van VWS. Het doel

en anoniem een zelftest

Oud- en Nieuwjaar is al weer een

van de cursus is het minderen

invullen. Er wordt direct

paar maanden geleden. Goede

of helemaal stoppen van het

online een advies gegeven. De

voornemens hoorden daar ook bij.

alcoholgebruik. Onderzoek

website biedt naast de gratis

Veel mensen namen zich voor om

laat zien dat het volgen van

en anonieme zelfhulpcursus

te matigen met alcohol.

Minderdrinken.nl helpt bij het

ook een forum, logboek en

Ruim 10% van de bevolking tussen

terugdringen van het aantal

informatie over alcohol. Aan bod

18 en 65 jaar drinkt meer dan de

glazen alcohol.

komen onderwerpen als: wat is

norm. Voor vrouwen is dat 1 glas

Via de website maken per

aanvaardbaar alcoholgebruik en

per dag en voor mannen ligt dat

jaar duizenden mensen

hoe herken ik onaanvaardbaar

op 2 glazen per dag. Het advies

anoniem gebruik van een

alcoholgebruik? Ook is er

hierbij is om minstens 2 dagen per

zelfhulpprogramma en een forum

informatie over alcohol en

week geen alcohol te drinken.

voor lotgenotencontact. De

opvoeding beschikbaar.

Het bespreken van overmatig

deelnemers van Minderdrinken.

alcoholgebruik met de huisarts

nl geven aan dat anonimiteit een

Doelstelling

vormt voor veel mensen een grote

belangrijke voorwaarde is om

Minderdrinken.nl beoogt

drempel. Het gevolg hiervan is dat

de eerste stap te zetten om hun

deelnemers te ondersteunen bij

hulp vaak te laat komt.

alcoholgebruik te verminderen.

het minderen en stoppen van het

Ook ervaren zij veel steun van

alcoholgebruik en biedt hulp bij:

Gratis online cursus

lotgenoten op het forum die

• het nadenken over drankgebruik

De online cursus ‘Minderdrinken.

ook hun alcoholgebruik willen

• het besluiten om al dan niet iets

nl’ is gratis en anoniem en

minderen.

geheel zelfstandig te volgen.

aan het gebruik te veranderen • het stellen van persoonlijke

Minderdrinken.nl is ontwikkeld

Zelftest

doelen en een actieplan om te

door het Trimbos-instituut en

Op de website van Minderdrinken.

veranderen

20

EMC Lentekrant 2014

Samenstelling redactie • het volhouden van minder drinken of stoppen

Mw. M. van Ittersum, psycholoog

• het omgaan met terugval in het oude drinkpatroon Mw. M. Bouwens, apotheker Voor wie? Minderdrinken.nl is voor mensen van 18 jaar en ouder die:

Mw. S. den Haak, oefentherapeut Cesar

• zelfstandig hun alcoholgebruik willen minderen of stoppen • nog twijfelen en informatie

Mw. N. de Hartog, huisarts

zoeken • geminderd hebben of gestopt zijn en dit willen volhouden Voor meer informatie kunt u

Dhr. H. van der Heu, wijkbewoner/patiënt, foto’s Dhr. J. van Liempdt, wijkbewoner/patiënt

contact opnemen met info@ minderdrinken.nl. U kunt zich

Mw. A. Samsom, diëtist Diëtheek

ook direct aanmelden via www. minderdrinken.nl/aanmelden

Mw. C. Swart, praktijkmanager

*B  ron: Riper, H. (2008) Curbing problem drinking in the digital

Mw. M. Wijna, fysiotherapeut

galaxy. Amsterdam: Faculty of Psychology and Education, Vrije Universiteit. EMC Lentekrant 2014

21

Vermoeidheid bij kanker

Door M. Wijna, fysiotherapeut en oncologiefysiotherapeut in opleiding

Veel patiënten met kanker krijgen te maken met

vermoeidheidsklachten te doen. Dit is onderdeel van de

het verschijnsel vermoeidheid. Afhankelijk van het

multidisciplinaire richtlijn Oncologische Revalidatie van

type kanker kan dit oplopen tot 70-95% van de

het IKNL, waar ook psychologische ondersteuning en

patiënten. Zo’n 15% van de patiënten geeft aan door

voedingsadviezen onderdeel van kunnen zijn.

de vermoeidheid geen energie te hebben voor het

Vermoeidheid valt onder te verdelen in grofweg fysieke

uitvoeren van alledaagse activiteiten.

vermoeidheid en mentale vermoeidheid. Voor beide is gebleken dat een actief oefenprogramma op maat,

Voor een deel is de vermoeidheid te wijten aan de ziekte

aan-gepast aan uw huidige conditie en spierkracht, het

zelf, maar voor een deel heeft dit helaas eveneens te

meest effectief is.

maken met de behandeling die men ondergaat; zowel chemotherapie (80-95%) als radiotherapie (50-95%)

Revalidatievormen

veroorzaken vermoeidheid. Over vermoeidheidsklachten

De richtlijn Oncologische Revalidatie maakt onderscheid

na alleen chirurgie zijn geen gegevens bekend.

tussen 3 vormen van revalidatie: 1. Revalideren tijdens de behandeling voor kanker:

Oefenprogramma

Dit zorgt ervoor dat u zo min mogelijk last heeft van

Zowel binnen het ziekenhuis als bij uw fysiotherapeut

de behandeling voor kanker, uw conditie blijft beter

in uw omgeving is het mogelijk iets aan de

op peil en u ervaart minder vermoeidheid. Tijdens

22

EMC Lentekrant 2014

chemotherapie heeft dit eveneens een gunstig effect op ervaren misselijkheid. 2. Revalideren na afloop van de behandeling: Na de behandeling kunt u óf in speciale revalidatieprogramma’s werken aan uw herstel óf doet u dat individueel. Uw fysiotherapeut stelt dan na het testen van uw conditie en spierkracht een oefenprogramma voor u op. In deze fase is de revalidatie vaak gericht op het hervatten van sport, hobby’s en/of werk. 3. Revalideren als u niet meer kunt genezen: Dit noemen we revalideren in de palliatieve fase, die erop gericht is dat u zich zo goed mogelijk voelt en zo veel mogelijk kunt blijven doen wat u gewend bent. Kwaliteit van leven staat in deze fase voorop. Bewegen!

Even voorstellen

Naast het volgen van een programma, is het dagelijks

Kim van den Berge

bewegen eveneens goed voor uw conditie. Belangrijk

Ik zou mij bij deze graag aan u willen voorstellen.

hierbij is dat u tijdens het sporten of bewegen nog

Mijn naam is Kim van den Berge en zal vanaf heden

kunt praten en niet buiten adem raakt en vooral in het

als apotheker werkzaam zijn bij apotheek Nieuwegein

begin uw grenzen in de gaten houdt. Maar bovenal

in het gezondheidscentrum Mondriaanlaan. Ik

is het belangrijkste dat u plezier heeft in de vorm van

woon zelf in IJsselstein en heb mijn opleiding tot

bewegen die u kiest! Mocht u vermoeidheidsklachten

apotheker gevolgd aan de Universiteit Utrecht en

ervaren, bespreek dit dan met uw behandelend

recent afgerond. Het werk als apotheker bij apotheek

specialist en vraag naar de mogelijkheden die bij

Nieuwegein zal dan ook de plek zijn waar ik mijn

u passen. Voor meer informatie kunt u terecht

eerste ervaringen ga op doen. Ik heb dan ook erg

bij Monique Wijna van het Paramedisch Centrum

veel zin om te kunnen beginnen in de praktijk bij

Nieuwegein

apotheek Nieuwegein. Wellicht tot ziens!

EMC Lentekrant 2014

23

Preventie van hart- en vaatziekten

Bron: www.thuisarts.nl

Er zijn verschillende hart- en

nierschade, een hartinfarct of

Waarom een risicoprofiel?

vaatziekten. De bekendste zijn

een beroerte. De belangrijkste

Bij bepaalde risicofactoren voor

aderverkalking, angina pectoris

risicofactoren voor hart- en

hart- en vaatziekten is het zinvol na

(pijn op de borst), nierschade,

vaatziekten zijn:

te gaan of er nog andere factoren

een hartinfarct en een beroerte.

• een hart- en vaatziekte hebben

zijn die uw risico verhogen. Het

De kans hierop is verhoogd bij

• diabetes mellitus (suikerziekte)

overzicht van al uw risicofactoren

diabetes mellitus, reumatoïde

• reumatoïde artritis

noemen we uw risicoprofiel.

artritis, een hoge bloeddruk, een

• verminderde werking van de nieren

Met uw risicoprofiel kunnen we

hoog cholesterol en stress. Vooral

• hoge bloeddruk

inschatten of uw risico voor hart- en

roken verhoogt de kans op hart- en

• een verhoogd cholesterolgehalte



vaatziekten echt is verhoogd. We

vaatziekten. Andere risicofactoren

• een vader, moeder, broer of zus

zien dan ook welke maatregelen u

zijn: te weinig lichaamsbeweging,

die vóór de leeftijd van 65 jaar een

het beste kunt nemen om uw risico

overmatig alcoholgebruik,

hart- of vaatziekte heeft gekregen

te verlagen, zoals:

ongezonde voeding en overgewicht.

• roken (de grootste risicofactor)


• stoppen met roken

Het overzicht van al uw risicofactoren

• stress


• afvallen

noemen we uw risicoprofiel. Met een

• te weinig lichaamsbeweging

• gezond eten

risicoprofiel kunnen we inschatten of

• overmatig alcoholgebruik

• meer bewegen

uw risico echt is verhoogd.

• ongezonde voeding

• medicijnen gebruiken om het risico

• overgewicht

op hart- en vaatziekten verder te

Het risico op hart- en vaatziekten

verlagen

Wat zijn risicofactoren voor hart-

neemt toe met de leeftijd en is voor

en vaatziekten?

mannen groter dan voor vrouwen.

Schatting van het risico op hart- en

Risicofactoren voor hart- en

Iemand van Hindoestaanse afkomst

vaatziekten

vaatziekten zorgen voor een

heeft een grotere kans op hart- en

Met uw risicoprofiel kunnen we

verhoogde kans op vernauwing

vaatziekten. Sommige factoren

bepalen hoe groot de kans wordt

van de slagaderen (aderverkalking),

geven meer risico dan andere. Samen

geschat dat u binnen tien jaar een

angina pectoris (pijn op de borst),

versterken de risicofactoren elkaar.

hart- of vaatziekte krijgt of aan een

24

EMC Lentekrant 2014

hart- of vaatziekte overlijdt. Zo’n

een lastige opgave zijn, maar u

Aan 5 en soms zelfs 6 van de

schatting geeft geen zekerheid. Het

zult merken dat u zich door deze

genoemde risicofactoren kunt u zelf

komt bijvoorbeeld voor dat iemand

leefstijlverandering al gauw fitter

iets doen!

met een hoog risico toch heel oud

voelt. Door gezonder te leven kan

wordt. Omgekeerd kan iemand met

het risico zo sterk dalen, dat u geen

De andere risicofactoren kan uw

een laag risico toch een hartinfarct

medicijnen (meer) nodig heeft voor

huisarts controleren.

krijgen. Mensen met diabetes,

het verlagen van uw bloeddruk

In de huisartsenpraktijk wordt

reumatoïde artritis of een hart- en

of cholesterol. In andere gevallen

de bloeddruk gemeten en wordt

vaatziekte hebben in ieder geval

zullen deze medicijnen toch nodig

bloedonderzoek gedaan naar

een verhoogd risico.

zijn om uw risico voldoende te

het glucose (bloedsuiker) en

verminderen.

cholesterolgehalte. Als u wilt, kunt

Adviezen bij een verhoogd risico op

u met uw huisarts uw risico op hart-

hart- en vaatziekten

Hoe gaat het verder bij een

en vaatziekten bespreken. U kunt

Het aanpakken van uw

verhoogd risico op hart- en

dan bekijken hoe u dat risico kunt

risicofactoren vermindert uw

vaatziekten?

verminderen. Samen met de huisarts

risico op hart- en vaatziekten en

Als u meer wilt weten over uw

kijkt u hoe u de kans op een gezond

de kans om hieraan te overlijden.

risicofactoren voor hart- en

leven kunnen verbeteren.

Het neemt het risico niet helemaal

vaatziekten en welke maatregelen

weg. Het komt voor dat iemand die

u kunt nemen om het risico te

Meer informatie over uw risico op

zijn leefstijl verbetert en de juiste

verlagen, dan kunt u uw risicoprofiel

hart- en vaatziekten

medicijnen gebruikt, toch hart- en

laten bepalen. Een aantal risico-

Meer informatie over risicofactoren

vaatproblemen krijgt.

factoren kent u allicht zelf al, zoals:

voor hart- en vaatziekten vindt u bij

•h  art- en vaatziekten in uw familie;

de Nederlandse Hartstichting.

Als u uw risico op hart- en

• roken;

Op www.testuwrisico.nl kunt u uw

vaatziekten wilt verlagen, kan dat

•o  ngezonde voeding;

risico op hart- en vaatziekten testen.

betekenen dat u uw leefstijl moet

• t e weinig lichaamsbeweging;

Op www.testuwleefstijl.nl en

aanpassen. Bijvoorbeeld door te

• stress;

www.kiesbeter.nl vindt u adviezen

stoppen met roken, gezonder te

• overgewicht;

hoe u uw risico op hart- en

eten en meer te bewegen. Dit kan

•o  vermatig alcoholgebruik.

vaatziekten kunt verlagen

EMC Lentekrant 2014

25

PSA,

prikken of niet?

Door A. Denteneer, huisarts Mondriaanlaan

Het komt nogal eens voor dat een man op het spreekuur vraagt om zijn “PSA” te prikken…. De afkorting PSA betekent Prostaat Specifiek Antigeen. PSA is een stof die door de prostaat wordt

blaas

aangemaakt. De betreffende man is dan meestal bang voor prostaatkanker, hij wil er graag op tijd bij zijn, het geeft hem een veilig gevoel als de uitslag goed is. In dit artikel wil ik wat meer vertellen over

plasbuis

prostaatkanker en een PSA bepaling. penis

De prostaat en het risico op kanker Allereerst iets over de prostaat. De prostaat is een

prostaat

balzak met zaadbal

klier, die te vinden is onder de blaas. De plasbuis loopt door de prostaat heen. De prostaat maakt het vocht illustratie: Prostate Cancer UK

waarin de zaadcellen zwemmen. Bij een zaadlozing komt dit vocht via de plasbuis naar buiten. Het risico op prostaatkanker wordt groter met de leeftijd: hoe ouder een man is, des te groter de kans op prostaatkanker. Daarnaast speelt het voorkomen van prostaatkanker in de familie een rol. Als een vader, broer of een paar ooms prostaatkanker hebben (gehad), en al helemaal op jongere leeftijd, dan is er ook een groter risico. 26

EMC Lentekrant 2014

Symptomen niet altijd verontrustend

De PSA-bepaling geeft dus geen antwoord op de

Als een man wat ouder wordt (50 plus) verandert

vraag: heb ik prostaatkanker?

de prostaat: deze wordt wat groter, dit is volkomen

Een verhoogde PSA kan wijzen op prostaatkanker,

goedaardig, maar kan wel plasklachten geven zoals

maar kan ook (en dat komt veel vaker voor) wijzen

overdag vaker plassen, ineens ook ‘s nachts moeten

op een goedaardige prostaatvergroting. Een normaal

plassen, een zwakkere straal, nadruppelen, het gevoel

PSA-gehalte maakt de diagnose prostaatkanker

het slecht op te kunnen houden. Deze plasklachten

veel onwaarschijnlijker, maar is geen bewijs dat er

hebben zelden iets met prostaatkanker te maken.

geen prostaatkanker is. 1% van de mannen met

Hoe merkt een man er dan wat van? Prostaatkanker

prostaatkanker heeft geen verhoogd PSA.

komt het meeste voor bij oudere mannen (70 plus)

Is het PSA verhoogd dan volgt meestal verder

en groeit dan vaak heel langzaam. Zo langzaam dat

onderzoek in het ziekenhuis door de uroloog.

de meeste mannen er nooit iets van voelen, nooit last

Dat geeft veel stress, onzekerheid en angst. Van

van hebben. Komt prostaatkanker voor op jongere

de 100 mannen die met een te hoog PSA worden

leeftijd, dan is het vaker een agressievere vorm. De

doorgestuurd heeft 80 % geen prostaatkanker.

eerste symptomen zijn dan soms botpijnen in vooral

Als er wel prostaatkanker wordt gevonden, komt

rug of heup. Dit komt dan door uitzaaiingen in de

de keus aan de orde: wel of niet behandelen.

botten.

Hoe ouder de man des te groter de kans dat hij er nooit wat van zal merken. Een behandeling is dus

De huisarts kan onderzoek doen naar prostaatkanker.

niet altijd nodig. Er zijn vele mogelijkheden van

Het belangrijkste onderzoek is het rectaal toucher: het

behandeling zoals bestraling, operatie, hormonen en

voelen van de prostaat met een vinger via de anus. De

chemotherapie. Bij alle behandelingen zijn er weer

prostaat hoort glad, elastisch en symmetrisch te zijn.

kansen op bijwerkingen, soms erge bijwerkingen

Bij prostaatkanker is hij knobbelig en hard.

zoals incontinentie(de plas niet kunnen ophouden) of erectiestoornissen.

PSA bepalen

Kortom: de eenvoudige vraag om het PSA te prikken

Daarnaast kan het PSA worden bepaald. Het PSA

levert een uitgebreid antwoord op! Heeft U toch nog

wordt hoger met de leeftijd, door de goedaardige

vragen dan kunt U er meer over lezen op

prostaatvergroting, maar ook door prostaatkanker of

www.thuisarts.nl , trefwoord prostaatkanker. U bent

een prostaatontsteking.

natuurlijk ook van harte welkom op het spreekuur

EMC Lentekrant 2014

27

Vitamines en mineralen

Bron: apotheek.nl

Vitamines en mineralen zijn lekker in aardbeien, eieren, champignons, vis, vlees, fruit, rijst, groenten, noten en aardappelen. Heeft een mens naast deze voeding nog vitamines en mineralen uit een potje nodig? Bij een gevarieerde voeding is dat meestal niet nodig. Soms is het wél zinvol.

28

EMC Lentekrant 2014

Uw apotheek. Voor betrouwbare zorg dichtbij.

Belang

Eet ze

Vitamines en mineralen zijn van levensbelang. Ze

Wie alle vitamines en mineralen wil, moet zorgen voor

houden een mens gezond en fit. Ze zijn onmisbaar voor:

gezonde en gevarieerde voeding: met voedingsvezels,

• de groei

eiwitten, koolhydraten, water, vetten, vitamines en

• een gezonde huid

mineralen. Dat betekent bij elke maaltijd iets uit de

• een gezond gebit

volgende groepen:

• een goede werking van hart en bloedvaten

• groente en fruit

• gezonde weefsels

• brood, aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten

• de vorming van hormonen

• melk(producten), kaas, eieren, vlees, vis of tahoe

• verhoging van de weerstand

• halvarine, margarine of olie

• herstel na ziekte. ADH Voedingsstoffen

Per dag is maar een kleine hoeveelheid vitamines

Zowel vitamines als mineralen zijn voedingsstoffen

en mineralen nodig. Dit is de Aanbevolen Dagelijkse

die een mens beslist nodig heeft om te kunnen

Hoeveelheid (ADH). Die hoeveelheid wordt meestal

functioneren. Uw lichaam kan ze niet zelf maken,

opgegeven in microgram (mcg of µg), milligram (mg)

of niet voldoende. Daarom moet u deze stoffen met

of Internationale Eenheden (IE). Op de verpakking van

uw voeding binnenkrijgen. Vitamines zijn stoffen

sommige levensmiddelen staat welk percentage van

die makkelijk uit elkaar vallen en dan hun werking

de ADH in het product zit.

verliezen, bijvoorbeeld door hitte, vocht, lucht of licht. Zo kunnen vitamine B6, vitamine C en foliumzuur

Extra

verloren gaan door bewaren, snijden en verwarmen.

Een mens hoeft alleen maar gezond en gevarieerd te

Neem dus verse producten, kook ze niet langer dan

eten. Extra vitamines en mineralen uit een potje zijn

nodig, warm maaltijden zo min mogelijk op. Mineralen

dan meestal niet nodig. Maar in sommige levensfasen

werken samen met vitamines en hormonen en zorgen

of voorkomende situaties is aanvulling met een

bijvoorbeeld voor de vochthuishouding van het lichaam.

vitamine- of mineralenpreparaat wél belangrijk.

EMC Lentekrant 2014

29

Baby`s Darmbacteriën maken vitamine K. Maar in de darmen van baby`s van 0-3 maanden zitten nog niet genoeg van deze bacteriën. De baby kan hierdoor een tekort

• van 2 tot 5 jaar 2x per dag met fluoridepeutertandpasta • vanaf 5 jaar 2x per dag met normale fluoridetandpasta

aan vitamine K krijgen. Daarom zit in flesvoeding vitamine K. Krijgt de baby alleen borstvoeding?

Aanstaande moeders

Geef daarnaast in de eerste 3 maanden vitamine K

Vrouwen die zwanger willen worden, krijgen het

druppels. Baby`s hebben extra vitamine D nodig voor

advies om extra foliumzuur (vitamine B11) te slikken.

de opbouw van botten en tanden. In flesvoeding zit al

Geadviseerd wordt 4 weken voor de mogelijke

extra vitamine D. Krijgt de baby de borst? Geef er dan

bevruchting te starten en door te gaan tot en met de

vitamine D bij.

8e week van de zwangerschap. Foliumzuur vermindert de kans op een ‘open ruggetje` bij de baby. Het is

Kinderen

zonder recept verkrijgbaar.

Kinderen in de groei hebben extra vitamine D nodig

Zwanger? Je hebt extra vitamine D in druppeltjes

voor de opbouw van botten en tanden. Vitamine D

of tabletjes nodig voor de aanleg van het gebit en

druppeltjes of tabletjes worden aanbevolen voor:

de botten van het kind. Advies: neem tijdens de

• kinderen van 1 tot 4 jaar het hele jaar door

zwangerschap en in de periode dat je borstvoeding

• kinderen boven de 4, alleen als ze weinig buiten

geeft extra vitamine D. Een zwangere vrouw heeft

komen of een donkere huidskleur hebben; ze maken

per dag 3333 IE vitamine A nodig. Dit zit ruimschoots

dan zelf te weinig vitamine D aan. Zie ook onder dit

in een gevarieerde voeding. Maar te veel vitamine A

thema bij Vitamine D.

kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. In lever

• Voor een goede bescherming tegen tandbederf is extra fluoride nodig. Enige jaren geleden is het

zit heel veel vitamine A. Eet dus geen lever. Per dag 1 boterham met leverworst of paté mag wel.

fluorgehalte van tandpasta`s verhoogd. Sindsdien zijn fluortabletjes overbodig (behalve op speciaal

Vrouwen

advies van de tandarts). Een overmaat aan fluor is

Vrouwen in de vruchtbare leeftijd hebben vaak een

niet goed. Poetsadvies:

licht ijzertekort door ijzerverlies bij de menstruatie.

• vanaf het eerste tandje tot en met 1 jaar 1 x per dag met fluoridepeutertandpasta 30

Advies: eet wat meer ijzerrijke voeding, zoals volkorenproducten, vlees, groente en aardappelen. EMC Lentekrant 2014

Bij een groot ijzertekort is er kans op bloedarmoede.

Patiënten

De eerste verschijnselen zijn moeheid en duizeligheid.

Extra vitamines en mineralen kunnen nuttig zijn voor

Ga met deze klachten naar de huisarts. Want een

mensen met bepaalde ziekten, zoals darmziekten,

groot ijzertekort is met voeding niet aan te vullen.

en bij herstel na een zware ziekte of operatie. Bijvoorbeeld na een darmoperatie kan de opname van

Senioren

vitamines en mineralen verstoord zijn en dan is het

Senioren hebben extra vitamine D nodig om

belangrijk om extra vitamines en mineralen te nemen

botafbraak tegen te gaan. Voor sterke botten neem je

ook medicijngebruik kan de opname van vitamines

voeding met genoeg calcium. Voor volwassenen 1000

en mineralen uit voeding verminderen. Overleg met

mg per dag. Deze hoeveelheid wordt bereikt met 2

huisarts of diëtist. Zij kunnen zowel bij een tekort

plakken kaas en bij elke maaltijd melk, vla of yoghurt.

als bij teveel gebruik van vitamines en mineralen u

De calciumbehoefte loopt op met de leeftijd: mensen

adviseren

tussen 51 en 70 jaar hebben 1.100 mg calcium nodig en 70-plussers 1.200mg. Wie met de voeding genoeg

Meer informatie

calcium binnenkrijgt, heeft geen kalktabletten nodig. Soms krijgen oudere mensen niet genoeg

www.voedingscentrum.nl

vitamines en mineralen binnen. Vooral als ze weinig

Het voedingscentrum

in de buitenlucht komen, minder eten of/en als ze

beantwoordt vragen over

medicijnen gebruiken. Vraag advies aan de huisarts.

gezond, lekker en veilig eten. Over deze onderwerpen zijn publicaties te

Dieetgebruikers

bestellen, bijvoorbeeld ‘De Vitaminewijzer'. Het

Wie een speciaal dieet volgt, of wie bepaalde

voedingscentrum is bereikbaar op werkdagen van

voedingsmiddelen niet wil of mag gebruiken, kan een

9.00 - 17.00 uur: 070 306 88 88

vitamine- of mineralenpreparaat nodig hebben. Overleg met huisarts of diëtist. Mensen die een extreem dieet

www.vitamine-info.nl

volgen of zelfs vasten om af te vallen, krijgen soms niet

Vitamine Informatie Bureau vindt u informatie over

alle noodzakelijke vitamines en mineralen binnen. Dan

onder meer vitamines, risicofactoren en -groepen,

kan een vitamine- of mineralenpreparaat nodig zijn.

vitamines en ziekten.

Overleg met huisarts of diëtist. EMC Lentekrant 2014

31

Patiëntenzorg bij de Grieken en Romeinen Door J. van Liempdt, wijkbewoner, patiënt

Terug in de tijd beland ik met mijn

aangevuld. Epidaurus, Aesculapius,

was geboren in Epidaurus en dus

vervolgverhaal op zonnige kusten

Rome, Colosseum, keizers,

stond daar de belangrijkste tempel

in het oude Griekenland. Spierwitte

gladiatoren, een interessante tijd.

ter ere van hem. Geboren? Ja, de godenwereld van de Grieken leek

stranden, heuvels met amfitheaters erin en tempels erop. In die tempels

Godenverering en ziekte

sprekend op de mensenwereld met

konden de burgers meestal voor

Veel goden werden door de

haat, liefde, jaloezie en dus ruzies.

medische zorg terecht. Details van

Grieken vereerd. Iedereen kent wel

Er was echter één verschil met

die gezondheidsaanpak zijn zelfs

de namen van Zeus, de oppergod,

ons stervelingen. Goden leefden

richtinggevend tot in onze tijd

en Venus, de god van de liefde.

eeuwig en waren dus onsterfelijk.

gebleken. De Romeinen spreidden

Men had in die tijd een godheid

Aesculapius werd eerst vereerd

wat later in de geschiedenis een

voor van alles en nog wat. Zo

in de gedaante van een slang en

behoorlijke medische kennis ten

werd een zekere Aesculapius in

later als de zoon van Apollo, een

toon. Van de Grieken overgenomen

de Griekse Oudheid vereerd als

heel machtige godheid. De slang

en met hun eigen vondsten

de god van de geneeskunst. Hij

bleef een heilig dier en er kropen

32

EMC Lentekrant 2014

in de tempel van Aesculapius

en niet per geriefelijke ambulance.

medische kennis van generatie op

talloze slangen rond. Misschien

Waarom al die moeite? Omdat in

generatie was doorgegeven.

kennen we nog het symbool op

Epidaurus een beroemd ziekenhuis

de voorruit van de auto van een

was gevestigd met de beste

Hippocrates van Kos

arts, dat heel lang gebruikelijk

artsen, die men zich wensen kon.

Behalve genezing zoeken op die

was? De zogenaamde Esculaap:

Door de toestroom van patiënten

geboorteplek van de god van de

een sticker met daarop een staf

was er zelfs een reusachtig hotel

geneeskunst kon de gefortuneerde

met een omhoog kronkelende

gebouwd, dat als betrouwbaar

zieke ook per schip de Egeïsche Zee

slang? Misschien afgeschaft omdat

bekend stond. Reizigers verbleven

oversteken naar de stad Cnidus.

met zo’n teken achter de voorruit

toen liever niet in hotels, want die

Dat lag in Klein-Azië (het huidige

parkeren overal mogelijk was?

werden uitgebaat door herbergiers

Turkije) en er was een artsenschool

En dat was voor sommige niet-

die niet altijd te vertrouwen

gevestigd. Een arts van die school

artsen heel interessant. Werd een

waren en hadden doorgaans een

is zelfs heel bekend geworden,

gewone Griek ziek dan probeerde

slechte reputatie. Men overnachtte

want hij was een tijd lijfarts van de

men in de dichtstbijzijnde tempel

onderweg zo veel mogelijk bij

Perzische koning Artaxerxes. Dat

met een offergave de godheid

familie of zakenrelaties thuis. In

betekent heel wat en hij zal zijn

gunstig te stemmen. Want ziekte

Epidaurus had de patiënt met

werk wel opvallend goed hebben

schreef men aan een verstoorde

offeren en de bijbehorende

gedaan. Als deze Ctesias even

relatie met een godheid toe.

behandeling een grotere kans

niets te doen had, schakelde hij

Een welgestelde Griek echter

op genezing. De priesters van

over op zijn hobby geschiedenis.

ging op reis naar de oertempel

deze tempel kenden nog niet de

Aan hem danken we niet alleen

van Aesculapius te Epidauros.

oorzaken van ziektes, maar wel

medische uiteenzettingen, maar

Als die Griek bijvoorbeeld uit

het verloop ervan. Zo konden ze

ook een uitgebreide geschiedenis

Athene kwam moest hij ongeveer

met hulpmiddelen zoals medisch

van het Perzië in die tijd. De

honderdvijftig kilometer naar het

gereedschap en een behandeling

bekendste arts uit de Griekse

westen reizen. Van de hoofdstad

met kruiden toch een en ander

Oudheid is Hippocrates. Hij leefde

naar de landstreek Argos aan de

ten goede keren. Er bestond daar

rond circa 460 vóór Christus op

Golf van Egina. Een hele reis en

een artsenschool, waar al heel lang

het eiland Kos en was geboren uit

waarschijnlijk per paard en wagen

artsen werden opgeleid en dus veel

een familie van artsen. Onder zijn

EMC Lentekrant 2014

33

voorvaderen treffen we er aan, die

een beroep zijn gedaan op de

maar echt en bloedig. Het was

in de artsenschool van Epidaurus

goden en op het toepassen van

de bedoeling dat er doden en

waren opgeleid. Hij heeft heel

huismiddelen. Langzamerhand

gewonden vielen. Hoe meer, hoe

veel geschriften nagelaten, waarin

leerde men steeds meer en ging

uitzinniger de toeschouwers in het

een belangrijke opvatting centraal

men die kennis toepassen. Wilde

Colosseum in Rome. De gladiatoren

staat. Een arts moet uitgaan van

een Romeins burger op politiek

waren getrainde atleten en werden

de feiten en deze feiten worden

gebied iets bereiken dan moest

goed verzorgd. Er bestonden

verkregen door waarneming van de

hij over veel geld beschikken.

dus gladiatorenartsen. Eén van

zieke. Een arts had vaak macht over

Om bijvoorbeeld tot het hoogste

hen heette Galenus en leefde in

leven of dood en controle daarop

ambt van consul te worden

de tweede eeuw na Christus. Hij

was in die oude tijden niet altijd

gekozen moest de kandidaat het

was een aanhanger van de leer

goed mogelijk. Misbruik maken

volk op feesten trakteren. Die

van Hippocrates: ziekte is een

van die macht was vrij eenvoudig.

Romeinse feesten hadden naast

verstoorde balans tussen slijm,

Hippocrates heeft met het opstellen

het uitdelen van gratis eten en

bloed, zwarte en gele gal. Galenus

van een eed een grote verbetering

drinken een behoorlijk agressief

voegde er omstandigheden als

aangebracht in de taakopvatting

onderdeel. Dat bestond uit spelen

warm, koud, vochtig en droog aan

van artsen tot in onze tijd toe.

in het amfitheater, waar het

toe en vond het toepassen van

Patiënten konden artsen die de eed

volk vrij toegang had. Het valt te

een dieet van groot belang. Hij

van Hippocrates hadden afgelegd

vergelijken met een belangrijke

experimenteerde met dieren en

vertrouwen. Elke arts, waar ook ter

voetbalwed-strijd in onze tijd. Het

daaruit kwam veel kennis voort.

wereld, legt die eed nog steeds af.

stadion stroomt vol, iedereen in

Hij schreef bijna tweehonderd

zijn vak of op de viptribune en het

artikelen over zijn ervaringen. Daar

Galenus, de gladiatorenarts

schouwspel kan beginnen. Bij de

staat veel goeds in, maar ook een

Vanaf de tweede eeuw vóór

Romeinen bestond de show o.a.

grote fout. Zijn opvatting over

Christus sijpelde de Griekse

uit gladiatorengevechten en het

de werking van het hart en de

medische kennis naar het

groots naspelen van veldslagen.

bloedsomloop zat er flink naast.

Romeinse Rijk. Vóór die tijd zal

Er werd niet net alsof gevochten

Maar vanwege zijn grote gezag

bij gewonden op het slagveld

zoals bij ons op de televisie in

bleven artsen tot in de vijftiende

en bij zieken in dorp of stad

die spectaculaire worstelshows,

eeuw van zijn gelijk overtuigd.

34

EMC Lentekrant 2014

Hij stond zó goed bekend dat hij

zelfs Rome. Dat werd leeggehaald

heiligenbeeld zien hangen. Zorg

ook de lijfarts van de keizer mocht

en behoorlijk verwoest. Zo

voor genezing van zieken bleef dus

zijn. Dat was een veel gevaarlijker

begonnen de middeleeuwen en

verweven met een beroep op de

job dan die van gladiatorenarts.

sommige geleerden spreken over

bovennatuur. Zo zie ik geen verschil

Want als de duim van de keizer

een donkere tijd. Intussen was het

tussen een arm Grieks vrouwtje dat

naar jou omlaag wees ging je er

Christendom tot staatsgodsdienst

een kip offert in een tempel, een

onherroepelijk aan.

verklaard en waren overal kerken

Romeinse burger, die een gelofte

en kloosters verrezen. Ziekenzorg

doet voor het beeld van Zeus of

Aan alles komt een eind

verhuisde naar die kloosters,

een middeleeuwer in gebed voor

De Romeinse legioenen hadden

waar monniken, paters en zusters

Sint Rochus om van zweren af te

op het hoogtepunt van het rijk

patiënten bleven opvangen. Werd

komen. De geschiedenis herhaalt

bijna heel Europa en Noord-Afrika

iemand ziek dan bad men in een

zich, maar zal niet stilstaan. De

veroverd. Rome was een prachtige

kerk of kapel om genezing tot een

verlichting komt eraan voor

monumentale stad. Er waren

heilige. Men beloofde bij genezing

iedereen. Letterlijk en figuurlijk.

wegen aangelegd naar alle delen

iets terug te doen in de vorm van

Daarover een volgende keer

van het rijk, waarover soldaten snel

een cadeau met betrekking tot het

konden opmarcheren. Toch was het

geheelde lichaamsdeel. Zo’n cadeau

in de vijfde eeuw na Christus met

bestond dus naar omstandigheden

Wikipedia; Klassieke Oudheid.

Rome gedaan. Door verzwakking

van de genezing uit een zilveren of

Namen en begrippen uit de Griekse

van het moreel, corruptie en ruzie

gouden arm, voet, hand, hoofd. In

en Romeinse Oudheid van A tot Z,

zakte de Latijnse beschaving ineen

sommige heiligdommen kan men

en veroverden barbaarse volkeren

ook nu nog deze cadeaus naast het

EMC Lentekrant 2014

Geraadpleegde bronnen + foto's:

P.J. Reimer; Gladiatoren. Volksvermaak in het Colosseum, Fik Meijer 35

Apotheek Nieuwegein 030 607 67 76 Mondriaanlaan 5, 3431 GA Nieuwegein

Dienstapotheek

fax: 030 607 67 75

Spoedrecepten buiten onze openingstijden:

www.apotheeknieuwegein.nl

Dienstapotheek St. Antonius Ziekenhuis,

E-mail: [email protected]

Koekoekslaan 1, Nieuwegein tot 22.00 uur Spoedrecepten 's nachts:

Apothekers

Na 22.00 uur worden de medicijnen op recept van de

Mw. M.E. Frankhuisen en mw. M. Bouwens-Brugman

huisartsenpost kosteloos bij u thuisbezorgd door:

Openingstijden

Dienstapotheek Utrecht, Burgemeester Fockema

Maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 18.00 uur.

Andrealaan 60, Utrecht

Spoedrecepten buiten de openingstijden

Bezorgen

Buiten de openingstijden van de apotheek kunt u

Wij bezorgen maandag tot en met vrijdag dagelijks,

voor spoedgevallen terecht bij de dienstapotheek.

’s morgens en ’s middags in heel Nieuwegein.

36

EMC Lentekrant 2014

Huisartsenpraktijk Jutphaas 030 603 13 60 Diepenbrocklaan 3, 3438 XZ Nieuwegein

Telefonisch spreekuur

www.huisartsenpraktijkjutphaas.nl

U wordt verzocht voor 10.00 uur aan de assistente

Openingstijden 8.00 - 17.00 uur. Tussen 12.00 en

door te geven welke arts u wilt spreken. U wordt dan

14.00 zijn wij alleen voor spoedgevallen te bereiken.

teruggebeld door de betreffende huisarts.

Spoedgevallen 030 604 56 74. Buiten praktijkuren en

Behandelspreekuur

in het weekend 0900 420 14 20.

U kunt bij de doktersassistente terecht voor

Werkdagen huisartsen

wondverzorging, oren uitspuiten etc. Wanneer

Mw. A. Hogendoorn

Ma Di Wo Do Vr -





-



Mw. J. Tukker





-



Mw. W. van Stuijvenberg





-



Dhr. D. Kievit



-



urine-onderzoek moet plaatsvinden dan bij voorkeur -



ochtendurine. De urine (die u tot afleveren in de koelkast dient te bewaren) graag voor 10.00 uur inleveren bij de assistente.

Inloopspreekuur Dagelijks van 8.00 - 8.15 uur, voor

Herhaalrecepten aanvragen (3 mogelijkheden)

korte behandeling en vragen. Spreekuur Afspraken

- Via internet: www.huisartsenpraktijkjutphaas.nl

dienen voor 12.00 uur te worden gemaakt. ‘s Mid-

- Via de receptenlijn: 030 630 19 96 (24-uur per dag)

dags worden er alleen spoedafspraken gemaakt.

- Door receptendoosjes in de brievenbus in de hal

Een standaardafspraak duurt 10 minuten; genoeg

te deponeren. Zijn de recepten voor 11.00 uur

om één probleem te behandelen. Hebt u meerdere

aangevraagd, dan liggen ze de volgende werkdag

problemen, vraag dan meer tijd aan. Afspraken voor

klaar in de apotheek.

dezelfde dag graag aanvragen vóór 8.30 uur.

EMC Lentekrant 2014

37

Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan 030 607 67 60 Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein

Spreekuur en vragen

www.HuisartsenpraktijkMondriaanlaan.nl

Voor het maken van afspraken, het opvragen van

E-mail: [email protected]

uitslagen en het aanvragen van herhaalrecepten

Fax: 030 607 67 59

kunt u bellen tussen 8.00-17.00 uur. De telefoonlijnen worden veel gebruikt en kunnen dus wel eens bezet

Openingstijden 8.00-17.00 uur

zijn. U helpt de assistente door het gesprek kort

Spoedgevallen Binnen praktijkuren 030 607 67 60

en duidelijk te houden. Om u beter van dienst te

keuze 9. Buiten praktijkuren 0900 420 1 420.

kunnen zijn, zal de assistente vragen naar de aard van

Werkdagen huisartsen

uw klachten. Wanneer een afspraak met de dokter

Ma Di Wo Do Vr

Dhr. E. Asbreuk





-



wenselijk is, zal zij deze samen met u inplannen. De

Dhr. J. Blommestein





-



assistente heeft genoeg ervaring en instructies van de

Dhr. I. Brouwer

















Mw. A. Denteneer Mw. N. de Hartog Mw. Y. van der Helm

-



-

arts om het spoedeisende karakter van uw vraag in te schatten.

-

Herhaalrecepten Bij voorkeur aanvragen via onze

Inloopspreekuur

website www.huisartsenpraktijkmondriaanlaan.nl. U

Dagelijks van 8.00-8.15 uur voor een korte vraag en

kunt ook de doosjes afgeven op de praktijk, deponeren

behandeling zonder lichamelijk onderzoek.

in onze brievenbus of u kunt de assistente bellen.

38

EMC Lentekrant 2014

Paramedisch Centrum Nieuwegein 030 600 02 02 Mondriaanlaan 3 en 9, 3431 GA Nieuwegein

beschadigde huid, met daarin de bloed- en lymfevaten.

www.paramedischcentrum.nl

Bijv. littekens, oedeem, acne en overbeharing.

E-mail: [email protected]

Therapeutische elastische kousen: Hulpmiddelen die

Aangesloten bij SurPlus, www.surplusnieuwegein.nl

worden gebruikt bij veneuze of lymfatische klachten en maken deel uit van ambulante compressietherapie.

Behandelmogelijkheden

Ergotherapie: Voor mensen die problemen ervaren

Fysiotherapie: Dat bewegen niet zo vanzelfsprekend

tijdens activiteiten. Zoals bij de verzorging, huishou-

is, beseft u pas als u ergens last van krijgt. Uw

ding, school, werk, hobby’s en zelfstandig verplaatsen.

fysiotherapeut adviseert, behandelt en begeleidt.

Podologie: Het vervaardigen van steunzolen en

Manuele therapie: Specialisatie binnen de fysio-

ortheses, bij voet-, been- en rugklachten.

therapie, waarbij onderzoek- en behandelmethoden

Orofaciale fysiotherapie (ook wel kaakfysiotherapie

gebruikt worden voor rug, nek, armen en benen.

genoemd): Specialisatie binnen de fysiotherapie

Kinderfysiotherapie: Motorische of sensorische

waarbij de behandeling gericht is op het functioneren

problemen belemmeren het kind in zijn ontwikkeling.

van spieren en gewrichten in het hoofd, het halsgebied

Het kind leert zich spelenderwijs te ontwikkelen.

en het kauwstelsel.

Psychosomatische fysiotherapie: Behandeling van

Trainingsprogramma’s: Medische fitness,

psychosomatische klachten door langdurige stress van

Beweegprogramma’s voor diabetes, COPD en

lichamelijke en of geestelijke aard.

obesitas Beweeggroep Parkinson, Vitaal zwanger,

Oefentherapie Cesar: Een behandelmethode gericht op

Running-therapie, Belastbaarheid therapie voor

de behandeling en voorkoming van klachten, door een

diabetespatiënten, Basis Revalidatie Therapie (BRT) en

onjuist houdings- en bewegingspatroon.

Belasting Belastbaarheid Therapie (BBT), ZAP, zoals die

Huid-/ Oedeemtherapie: Behandeling van een zieke of

door het Samenwerkingsverband worden aangeboden.

EMC Lentekrant 2014

39

Psychologenpraktijk Mondriaanlaan 030 607 67 87 Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein

Behandeling

www.psychologenpraktijkmondriaanlaan.nl

De behandeling is over het algemeen kortdurend

Psychologen: Jan Princen, Laura de Jong en

en klachtgericht. Wij werken hoofdzakelijk

Cathrien Bartels.

vanuit het referentiekader van de cognitieve

Doelgroep

gedragstherapie. Uit onderzoek blijkt dit vaak de

U kunt bij ons terecht indien u problemen ervaart in

meest effectieve vorm van therapie te zijn. Wij zijn

het dagelijks leven. Hierbij kunt u denken aan emo-

onder meer gespecialiseerd in EMDR, chronische pijn

tionele problemen (angst, somberheid), problemen in

(waaronder fibromyalgie en whiplash), het chronisch

uw relatie of op het werk (overspannen-heid, burnout),

vermoeidheidssyndroom, werk- en psychische klachten

lichamelijke klachten waar geen medische verklaring

en ADHD bij volwassenen.

voor gevonden wordt of angst voor ernstige ziekten en dwangmatige handelingen / gedachten. Ook voor

Afspraak maken

het verwerken van een ingrijpende gebeurtenis zoals

Voor het maken van een afspraak of inlichtingen

verlies van een dierbare, een scheiding of een ongeval

kunt u terecht op het telefonisch spreekuur op

kunt u bij ons hulp zoeken.Onze praktijk is niet de

werkdagen van 13.00 uur tot 14.00 uur. Ook kunt u

juiste plek voor acute crisissituaties of ernstige

zich aanmelden via de website. U wordt dan binnen

psychiatrische problematiek. Wij vinden onze praktijk

enkele dagen teruggebeld voor een afspraak.

ook minder geschikt voor jonge kinderen.

40

EMC Lentekrant 2014

Dietheek diëtisten 088 425 36 00

Saltro 030 236 11 36

Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein

Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein

www.dietheek.nl

www.saltro.nl

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

Diëtisten: Tessa Klop, Agnes Samsom. Doelgroep graag bij het veranderen van uw voeding. Kinderen

Praktijk voor Verloskunde De Lekbrug 088 430 04 30

en volwassenen kunnen bij ons terecht voor een

Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein

voedingsadvies en dieet op maat. U kunt van ons

www.delekbrug.nl

een deskundig advies verwachten bij voorbeeld op

E-Mail: [email protected]

Voeding staat centraal in ons leven. Wij helpen u

het gebied van diabetes, hoge bloeddruk, allergie, overgewicht, darmklachten, eetstoornissen en te hoog cholesterol enz. Samen met u bespreken we de veranderingen in uw voeding, waarbij we rekening houden met uw leefstijl en u krijgt van ons informatie

Indigo 030 230 85 10

mee naar huis. Met wat kleine veranderingen in uw

Mondriaanlaan 7

voeding wordt al veel bereikt.

3431 GA Nieuwegein www.indigo.nl

Afspraak maken Voor het maken van een afspraak kunt u dagelijks tussen 8.30 uur en 17.00 uur bellen op email sturen naar [email protected] dan wordt u zo

VitrasCMD Algemeen Maatschappelijk Werk 0900 821 23 82

spoedig mogelijk teruggebeld voor het maken van

Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein

een afspraak. U kunt op de Mondriaanlaan bij ons

www.vitrascmd.nl

terecht tussen 8.00 uur en 20.00 uur

E-mail: [email protected]

telefoonnummer 088 - 425 36 00. Ook kunt u een

EMC Lentekrant 2014

41

Vraagbon Ik heb een vraag over:____________________________________________________________________________________ Mijn naam is:_____________________________________________________________________________________________ Adres:___________________________________________________________________________________________________ Opsturen naar: ”Gezondheidszorg, ook uw zorg”, of afgeven bij één van de dependances van het Samenwerkingsverband Eerstelijns Gezondheidszorg Jutphaas/Wijkersloot, Zuilenstein, Huis de Geer, EMC Nieuwegein, Mondriaanlaan 3, 5, 7, 9 of Diepenbrocklaan 3. U kunt uw vraag of buitenbon ook mailen naar: [email protected]

Buiten-bon Woont u buiten het verspreidingsgebied van ”Gezondheidszorg ook uw zorg”, maar bent u wel als patiënt ingeschreven bij het Gezondheidscentrum aan de Mondriaanlaan of bij Huisartsenpraktijk Jutphaas? Dan kunt u het blad thuisbezorgd krijgen als u deze bon even invult. Ja, ik woon buiten het verspreidingsgebied, ben patiënt van het Gezondheidscentrum aan de Mondriaanlaan/ Huisartsenpraktijk Jutphaas en wil het blad ”Gezondheidszorg ook uw zorg” thuisbezorgd krijgen. Naam:___________________________________________________________________________________________________ Adres:___________________________________________________________________________________________________ Postcode:________________ Plaats:__________________________________________________________________________ Opsturen naar: Het Redactiesecretariaat ”Gezondheidszorg, ook uw zorg”, of afgeven bij een van de dependances van het EMC Nieuwegein, Mondriaanlaan 3, 5, 7, 9 of Diepenbrocklaan 3. 42

EMC Lentekrant 2014

1 1) Huisartsenpraktijk Jutphaas Diepenbrocklaan 3,

2

3438 XZ Nieuwegein, 030 603 13 60 2) Gezondheidscentrum Mondriaanlaan Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein, 030 607 67 60 EMC Lentekrant 2014

43

Kunst in het Gezondheidscentrum: Renée Campagne-van Wermeskerke

EMC Lentekrant 2014