KUNST LETTERS OKTOBER Gesprekken met kunstenaars ARPAÏS DU BOIS. Tentotips ANDY WARHOL. Tentotips ECO. Beeldverslag THE BIG DRAW

erkenningsnummer : P209149

Tijdschrift Verschijnt 5x per jaar Afgiftekantoor 9000 Gent X Jaargang 11

OKTOBER 2013

KUNST LETTERS Gesprekken met kunstenaars

ARPAÏS DU BOIS

Tentotips

ANDY WARHOL Tentotips

ECO

In de kijker

GERDA DENDOOVEN

Beeldverslag

THE BIG DRAW

INHOUD 03 THE BIG DRAW 06 TENTOTIPS 10 WEEK VAN DE AMATEURKUNSTEN 11 MELANGE: OPROEP 12 GESPREKKEN MET KUNSTENAARS: ARPAÏS DU BOIS 16 EXPO: IN BETWEEN 18 ATELIERBEZOEK: ROBIN VERMEERSCH 18 VÁMONOS 19 UIT DE WEBGALERIE: DE KEUZE VAN ROBIN VERMEERSCH 23 MIJN ATELIER 24 EXPO: BIENNALE8 26 IN DE KIJKER: GERDA DENDOOVEN 28 EXPO: HENRY VAN DE VELDE 30 BOEKEN 32 EXPO: HAPPY BIRTHDAY DEAR ACADEMIE 34 WORKSHOPS 34 AGENDA 36 WEDSTRIJDEN 37 ZOEKERTJES

Karin van der Molen, Stop-Motion, foto: Pat van Boeckel Expo ‘In Between’

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

ABONNEREN OP KUNSTLETTERS?

André De Nys, Ward Desloovere, Winne Lievens, Hilde Van Canneyt, Annemie Vingerhoets.

Een abonnement kost 12 euro (5 nummers). Groepsabonnement: 32 euro (5 nummers). Rekeningnummer: 001-3538770-92 IBAN: BE12 0013 5387 7092 BIC: GEBABEBB

HOOFDREDACTIE

Ward Desloovere OPMAAK

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

www.heartwork.be

Hilde De Leeuw, Bijlokekaai 7C, 9000 Gent

KUNSTLETTERS IS EEN TIJDSCHRIFT VAN KUNSTWERKT VZW

Bijlokesite, Bijlokekaai 7C, 9000 Gent tel. 09/235 22 70, [email protected] www.kunstwerkt.be

OKTOBER 2013

3

THE BIG DRAW Met meer dan 120 activiteiten, ruim 5000 bezoekers en tonnen positieve reacties werd de eerste Belgische editie van The Big Draw een echt schot in de roos. Het internationaal tekenfestival dat op 4, 5 en 6 oktober in Gent plaatsvond, trok zowel jong als oud, ervaren tekenaars als absolute beginners: iedereen deed mee.

Een overrompeling van demonstraties, workshops, acties en veel teken- en kijkplezier, waar ruim 5000 mensen aan deelnamen: uiteraard zijn we apetrots op deze eerste editie van the Big Draw die KUNSTWERKT, samen met S.M.A.K. en Circa organiseerde. Je kon zelf aan de slag gaan met potlood en papier tijdens één van de talrijke workshops of één van de vele intrigerende exposities en demonstraties bezoeken. De 94 organisatoren zorgden voor een uitgebreid palet aan evenementen waarbij tekenen centraal stond. Het weekend stond bol van de activiteiten. ‘The Big Window Walk’, een raamtekenroute doorheen het centrum van Gent vormde voor veel mensen een leidraad bij hun bezoek. De workshops in de musea met illustratoren waren de volle drie dagen zo goed als allemaal volzet. Ook de activiteiten van de academies deeltijds kunstonderwijs en de nachtelijke en avondlijke acties werden druk bijgewoond. Maar de actie speelde zich niet alleen af in het centrum. Buiten het stadscentrum bij de Muide, zorgde de actie ‘The Big Bang’ van KUNSTWERKT en Rocsa - tekenen met zwarte draad voor veel sfeer en gezelligheid. En ook kleinere acties zoals bierkaartjes tekenen in Café ‘t Zuiden van Europa of blind tekenen bij TTTT brachten de creativiteit van een hoop bezoekers in beweging. Veel gezelligheid, vaak ook pure concentratie en vooral heel veel tekenpret: missie ‘iedereen aan het tekenen krijgen’ is met verve geslaagd. Ja, we denken al luidop aan een vervolg in 2015. Meer info en sfeerbeelden: www.thebigdraw.be

Blind Drawing bij TTTT, foto: Elien Ronse

KUNSTLETTERS

4 Raamtekenroute, foto: Sofie Degroote

Sint-Lucas en de Maagd, foto: Jorid van Laer

A Big Drawing on a Big Vase, Designmuseum

Teken aan de wand, Lindenlei, foto: Fossy Masson

5

OKTOBER 2013

The Big Bang, Piramuide, Rocsa

Dampoort tekent, foto: vzw Graffiti

De Kleurexplosie, Bibliotheek Gent, foto: Steve Dierkens

6

KUNSTLETTERS

TENTOTIPS MIDDLE GATE GEEL ’13

OSKAR KOKOSCHKA

Paul Klee, Sollte steigen, 1932. Olieverf & aquarel op doek. Privécollectie.

Oskar Kokoschka, Zelfportret 1917, 1917, olieverf op doek, 79 x 63 cm, Collectie Von der Heydt-Museum Wuppertal. © Fondation Oskar Kokoschka, Vevey / 2013, ProLitteris.

Oskar Kokoschka, Mandril, 1926, olieverf op doek, 127 x 102 cm. Collectie Museum Boijmans Van Beuningen. © Fondation Oskar Kokoschka, Vevey / 2013, ProLitteris.

Zowel mens als dier krijgen een centrale plaats in het oeuvre van Oskar Kokoschka (1886-1980). Door zijn gecontesteerde schilderkunst en zijn excentrieke gedrag groeit de meesterschilder uit tot het enfant terrible van het vooroorlogse Wenen. Al snel leidt het tot een tentoonstellingsverbod in Oostenrijk. Na de Eerste Wereldoorlog vestigt de kunstenaar zich in Dresden, waar hij wordt benoemd aan de Academie. Enkele decennia later zal hij ook in Duitsland getroffen worden door censuurmaatregelen. Tijdens de culturele heksenjacht van de nazi’s worden ruim vierhonderd van zijn werken in beslag genomen worden. Kokoschka vlucht naar Engeland. Na de Tweede Wereldoorlog keert hij niet terug naar zijn geboorteland Oostenrijk. Hij vestigt zich in het Zwitserse Villeneuve waar hij tot het einde van zijn leven blijft wonen. Hij zal zich altijd blijven afzetten tegen de salonartiesten met hun fluwelen jas en slappe hoed. Kokoschka sticht in 1953 in Salzburg de Schule des Sehens, waar hij elke zomer enkele weken lesgeeft aan een internationaal gezelschap van academiestudenten. Centraal in zijn leermethode staat de figuurschets met constant bewegende modellen. “Open je ogen en kijk! Wees je ervan bewust dat de combinatie van vorm, kleur en gevoelens zoals ze zich op dit moment voordoet, zich nooit

meer op dezelfde manier zal manifesteren, tenzij jij het nu registreert met pen of penseel.” Met deze woorden zou Oskar Kokoschka zich tot zijn leerlingen kunnen gericht hebben tijdens de zomersessies in Salzburg. Er wordt vooral gewerkt met aquarel, omdat deze discipline nauwelijks correcties toelaat en juist daarom een uiterste concentratie vraagt. Het weergeven van de juiste vorm is geen prioriteit. Het gaat in de eerste plaats om de ervaring van het moment, om het ‘bevriezen’ van die enkele seconden waarin het model zich in deze staat van zijn bevindt. Met een snelle dynamische toets probeert hij de ziel van het wezen genadeloos bloot te leggen. Elke lijn is de directe neerslag van een onverwoordbare gevoelswereld. Geen anekdotiek of symboliek, maar een nerveuze zoektocht naar de ziel van het bestaan. De grote najaarstentoonstelling in Boijmans-Van Beuningen stelt mens en dier in de kijker. In de dierenwereld herkent hij vaak menselijke trekjes, en dat geldt ook omgekeerd. Dieren krijgen regelmatig een allegorische rol in zijn denkwereld. Ruim 140 schilderijen en werken op papier werden bijeengebracht uit privéverzamelingen en internationale topmusea. De tentoonstelling biedt een persoonlijke kijk op de menselijke tragiek in een periode waarin Europa ontwricht werd door twee wereldoorlogen.

OSKAR KOKOSCHKA - MENSEN EN BEESTEN

Museum Boijmans-Van Beuningen, Rotterdam • Tot 19 januari 2014 • www.boijmans.nl

De kinderjaren van Jan Hoet situeren zich in Geel. De dokterswoning van zijn vader uit die tijd heeft vandaag plaats gemaakt voor het Kunsthuis Yellow Art. Mensen met een psychische stoornis die tegelijkertijd over een artistiek talent beschikken, maken hier creaties, geheel los van de therapeutische context. Jan Hoet werd peter van dit initiatief en treedt nu op als curator van ‘Middle Gate Geel ’13’, een kunstproject dat de complexe relatie tussen mythe, psychiatrie en kunst onder de loep neemt. Centraal staat de wisselwerking en de wederzijdse beïnvloeding tussen magisch-religieuze kunst, outsiderkunst en het professioneel kunstcircuit. Verspreid over vier locaties wil het project inzichten doen ontstaan over het begrip kunst en wat dit zou kunnen zijn, door mythe, psychiatrie en kunst samen te brengen. Met onder andere werk van Michaël Borremans, Ronny Delrue, Thierry De Cordier, Mark Manders, Odilon Redon, Adolf Wölfli, Paul Klee.

MIDDLE GATE GEEL ’13

CC De Werft, Geel • Tot 22 december 2013 www.dewerft.be

7

OKTOBER 2013

KASPAR HAUSER

Annemarie Estor en Lies Van Gasse, lino, 2013, © Annemarie Estor/Lies Van Gasse

Op Pinkstermaandag 1828 dwaalt Kaspar Hauser door de straten van het Duitse Neurenberg. Niemand kent hem en waar hij vandaan komt is ook vandaag nog steeds een raadsel. Hij draagt verwaarloosde boerenkledij, hij kan nauwelijks enkele woorden spreken en begrijpt amper wat er rondom zich gebeurt. Hij is zestien, maar mentaal is hij een kleuter. Het lijkt wel of hij zijn jonge leven, van de buitenwereld geïsoleerd, in een kelder of een cel heeft doorgebracht. De menselijke zucht naar sensatie brengt talrijke

professoren, theologen en juristen uit alle hoeken van Europa naar Duitsland. Al snel barsten de speculaties rond zijn verleden los: Kaspar zou wel eens een tragisch slachtoffer kunnen zijn van één of andere koninklijke hofintrige. Deze veronderstelling wordt nog sterker gemaakt als Hauser in 1829 ternauwernood ontsnapt aan een moordaanslag. Hij komt terecht in een pleeggezin en leert er lezen en schrijven, zodat hij al snel als klerk aan de slag kan in het plaatselijke vredegerecht. Op 14 december 1833 wordt hij naar een park gelokt, waar hij wordt neergestoken. Hij sterft drie dagen later aan zijn verwondingen. Moord of zelfmoord? Ook dat zal voor altijd een raadsel blijven. Meer dan een eeuw later gaat dit mysterieuze verhaal nog steeds de wereld rond. Hauser wordt ook nu nog ‘het kind van Europa’ genoemd. Nog niet zo lang geleden werd de bewaarde kledij van het ‘wolvenkind’ aan DNA-testen onderworpen. De vermoede adellijke afkomst blijft echter onzeker. Het mysterie blijft. En dat is ontegensprekelijk een rijke inspiratiebron voor ontelbare kunstenaars. Zo zijn er de theaterteksten van Jakob Wasserman (1908), Peter Handke (1968) en Stefan

Hertmans (‘Kopnaad’ - 1993). In 1975 verfilmde Werner Herzog het leven van Hauser. Kristien Dieltiens schreef er een boek over en recent verscheen het fictieve verhaal van twee Vlaamse dichter/tekenaars. Annemarie Estor en Lies Van Gasse stuurden elkaar vier jaar lang, elke week een postpakketje. In dialoog en met veel verbeelding probeerden ze het leven van Hauser te reconstrueren. Het Letterenhuis in Antwerpen toont die originele poststukken die de twee fantasten elkaar toestuurden. Niet alleen met poëzie, maar ook met potlood, inkt en verf brachten de twee kunstenaressen de adolescent Kaspar tot leven. Hun epos brengt Hauser ondermeer naar Moriar, een land dat je pas kan zien als je (bijna) dood bent. Kaspar hoort draken brullen, planten fluisteren, moerrassen zuigen … Het kunstproject toont ook filmfragmenten en in een soort rariteitenkabinet wordt het verhaal nog geloofwaardiger gemaakt met allerhande prullaria die naar Hauser refereren. Via een collectief en interactief project kan ook de bezoeker zelf meewerken om de levensloop van de raadselachtige Kaspar vorm te geven. Onmiskenbaar ook een aanrader voor jongeren.

HAUSER. EXPO. EEN MULTIMEDIAAL EPOS

Letterenhuis, Antwerpen • Tot 15 december 2013 • www.letterenhuis.be

MENS EN NATUUR De figuratieve sculpturen van zes Belgische kunstenaars palmen het park in rond het kasteel van Seneffe. De mens en zijn relatie met de natuur vormen de draad doorheen dit tentoonstellingsproject. Als bezoeker word je geprikkeld om na te denken over vergankelijkheid en eeuwigdurende herhaling. Philippe Baran plaatste een lege sarcofaag in de tuin. De tijd zorgt ervoor dat het menselijk lichaam verdwijnt, terwijl de natuur een constante blijft. De bronssculptuur ‘Moeder Aarde’ van Ann Deman ligt half verzonken in het gras naast de vijver. Een buitenmaatse vrouwenfiguur suggereert vruchtbaarheid die al eeuwenlang het ritme van de natuur volgt. In het hogere gedeelte van het park komen we terecht in een reis tussen hemel en aarde. De imposante en tegelijkertijd broze mense-

lijke figuren zweven door de lucht. Met inox draad knoopte Maggy Jacob haar creaties aan elkaar. Het werd een flikkerend spel van licht en beweging, van zon en wind. De Vlaamse kunstenaar William Sweetlove is opvallend aanwezig met zijn kleurrijke en recycleerbare afgietsels in hars. Op het plein vóór het kasteel zijn de dieren van Sweetlove op weg naar Jezus en zijn apostel-vissers. Honden, krokodillen en schildpadden, ze dragen allemaal een plastic waterfles op hun rug. Al meer dan twintig jaar koopt de mens wereldwijd drinkwater in plastic flessen. Jarenlang verdween het afvalmateriaal in de verbrandingsoven of op een stortplaats. Recyclage, zonder vervuilen, dat is de boodschap en het thema bij uitstek dat telkens weer in het oeuvre van Sweetlove terug te vinden is. De Christusfiguur luistert naar de

dieren, naar de problemen met drinkwater, de pollutie en vele andere milieuknopen. Wat de apostel-vissers betreft, die vangen geen vissen meer, maar ze cultiveren schildpadden. Moeten wij onze voedselkeuze aanpassen? Is er in een verre toekomst nog genoeg eten en drinken voor iedereen? Of het nu christendom, islam of een andere godsdienst is, volgens Sweetlove kan religie, en met uitbreiding spiritueel bewustzijn, helpen om onze planeet te redden.

MENS EN NATUUR

Kasteel van Seneffe • Tot 11 november 2013 • www.chateaudeseneffe.be

Philippe Baran

KUNSTLETTERS

8

WALTER SWENNEN Walter Swennen (°1946) houdt ervan om de toeschouwer te verrassen. Zijn schilderijen en tekeningen zijn niet zelden een beproeving voor de meerwaardezoeker. Het is immers aan te raden om bij deze kunst niet op zoek te gaan naar een boodschap. Het is geen kunst die veranderingen ambieert, en het is nog veel minder kunst die een reflectie wil zijn van de innerlijke gevoelswereld van de maker. Swennen speculeert niet op de nieuwsgierigheid of de eruditie van de kijker. Alles kan het onderwerp worden van een schilderij. Zijn enige betrachting is dat het eindproduct op zichzelf staat en enkel spreekt over zichzelf. Het is dus niet verwonderlijk dat de kunstenaar zijn inspiratie bij voorkeur gaat zoeken in onbenullige onderwerpen. Soms is dat een banale reclamefolder of een belachelijke verpakking. Soms is het een onbeduidend fragment uit een stripalbum of een dom krantenartikel. Maar het is zeker niet de bedoeling om dit gevonden beeld te sublimeren. Swennen dwingt zijn onderwerp in een uitdagend spanningsveld, een sfeer die enigszins verwant is met die van de stomme film, waarin de personages met veel overtuiging klungelen en mislukken, maar die net daardoor hun doel bereiken. Een éénduidig profiel kunnen

we deze kunstenaar niet meegeven. Met verf morsen, improviseren met kleuren, overplakken en knutselen met gerecupereerde schilderdoeken: geen enkel creatief avontuur is hem vreemd. En toch, elk werk in dit oeuvre draagt eenzelfde persoonlijke herkenbare stempel. Hoe meer je het werk van Swennen probeert in verband te brengen met andere kunstenaars, hoe meer dat mislukt. Met een ontwapenende humor creëert hij iconen die vaag nog referenties meedragen naar de kunstgeschiedenis of naar ons collectief geheugen. Iets extreem onnozel transformeert hij tot iets dat ons intellect prikkelt. Iets extreem lelijk wordt omgetoverd tot een speelse esthetische ervaring. Swennen is een kunstenaar die schijnbaar moeiteloos en intuïtief werkt. Maar laat je niet misleiden: elke lijn is wel doordacht geplaatst en elke kleur is onverbeterbaar juist gekozen. Een speelvogel, zo zou je hem kunnen bestempelen. Niet op een kinderlijke manier, maar gestoeld op avontuur, intellect en uitdaging. En dat heeft ongetwijfeld te maken met zijn opleiding als psycholoog en met zijn bijzondere belangstelling voor psychoanalyse. Achter de getekende en geschilderde herkenbaarheid schuilt telkens

WALTER SWENNEN

Wiels, Brussel • Tot 26 januari 2014 • www.wiels.org

weer een weloverwogen wereld van poëzie en verwondering. Meer moet grote kunst niet zijn. Wiels brengt een overzicht van het oeuvre van Swennen aan de hand van een tachtigtal schilderijen en een selectie uit zijn gigantische verzameling tekeningen. De nadruk ligt op zijn artistieke ontwikkeling rond 1980, toen hij besloot om zijn nostalgisch en poëtisch werk achter zich te laten en resoluut te kiezen voor schilderen pur sang .

Oeskwee Tandem, 2003, olie op hout. Mu.ZEE, Oostende / Collectie Ministerie van de Vlaamse Gemenschap.Photo: Steven Decroos. Courtesy Mu.ZEE, Oostende.

KERRY JAMES MARSHALL Kerry James Marshall (°1955) woont en werkt in Chicago. Zijn deelname aan de tiende editie van Documenta, in 1997 te Kassel, bezorgde hem ook bij ons bekendheid, vooral door zijn grootschalige schilderijen en sculpturen die de geschiedenis vertellen van de Afro-Amerikaanse cultuur. Zijn kunst is sterk beïnvloed door zijn complexe jeugdherinneringen in Los Angeles. Dit najaar toont het M HKA zijn veelzijdig artistiek talent aan de hand van tekeningen en schilderijen, fotografie en collages, installaties en video, grafisch werk en animatiefilm. Die diversiteit wordt nog aangevuld met een al even caleidoscopische beeldbank die de kunstenaar in de loop der jaren verzamelde, voornamelijk fotomateriaal uit de kunstwereld en uit het dagdagelijkse leven, met de focus op de zwarte identiteit. Het oeuvre van Kerry James Marshall is in de eerste plaats een zoektocht naar referentiepunten die de Afrikaanse cultuur verbinden met ons Westerse gedachtengoed. Terwijl het Kerry James Marshall, Believed to be a portrait of David Walker (Circa 1830), 2009, Courtesy The Deighton Collection, the artist and Jack Shainman Gallery, New York.

Westen al eeuwenlang de godin van liefde en schoonheid als vanzelfsprekend gekoppeld weet aan een welgevormde blanke vrouw met lang blond haar, bewijzen meerdere schilderijen van Marshall dat ook een vrouw met een diepzwarte huid als schoonheidsideaal kan fungeren. Deze kunstenaar voelt zich sterk verbonden met de twee culturen, maar tegelijkertijd toont hij ons aan dat de Westerse dominante kunstgeschiedenis nog steeds de zwarte identiteit marginaliseert. Alsof Marshall ons wil vertellen dat het verleden nooit echt voorbij zal zijn, dat de geschiedenis een constante, vaak onbewuste druk legt op het heden. Om maar één voorbeeld te noemen: als een rode draad loopt het aspect ‘herdenking’ door zijn talloze portretschilderijen. Een scoutsleider, een black-power activist, een blueslegende: allemaal extreem donker geschilderd, allemaal getransformeerd tot stijve en gestileerde iconen die doen denken aan de westerse laatmiddeleeuwse statieportretten.

KERRY JAMES MARSHALL - PAINTING AND OTHER STUFF

M HKA, Antwerpen • Tot 2 februari 2014 • www.muhka.be

9

OKTOBER 2013

ANDY WARHOL

Knives, 1981-1982. Acryl en zeefdruk op textiel, 228,6 x 177,8 cm © Collection of The Andy Warhol Museum, Pittsburgh SABAM 2013.

Een blik tomatensoep, een reeks Coca-Colaflesjes, een portret van Marilyn Monroe: het zijn slechts enkele beelden die Warhol recupereert uit de consumptiecultuur van de jaren zestig en zeventig. Hij legt hiermee de basis voor hetgeen we vandaag popart noemen. Warhol behoort tot één van de belangrijkste naoorlogse vernieuwers van het kunstenlandschap en dat maakt hem tot één van de duurste vogels in de veilinghuizen. Van hem is trouwens de uitspraak bekend: “Geld verdienen is kunst, werken is kunst en goede zaken doen is de allerbeste kunst”. BAM (Beaux Arts Mons) wil in haar eerste presentatie na een grondige renovatie vooral een minder bekend aspect van Warhols kunst verkennen. Subtiel verborgen onder de verpletterende wereld van het consumentisme huist er bij deze kunstenaar immers een diep spiritueel beleven. Al tijdens de jaren vijftig vinden we in zijn werk voorstellingen van de geboorte van Christus, van engelen, de Madonna en andere bijbelse iconografie. Het museum in Bergen toont aan dat diezelfde thematiek, vaak subtiel verscholen, ook terug te vinden is in zijn latere werk. Warhol maakt portretten van tientallen beroemdheden, zoals Elvis Presley, Jacky Kennedy, Grace Jones. Deze persoonlijkheden staan voor de kunstenaar symbool voor de zoektocht van de mens naar geluk via grenzeloos geldgewin en via de cultus van het ego. In de jaren zeventig en tachtig staan filmacteurs en andere beroemde jetsetters in de rij voor hun portret met een Andy Warholsignatuur. De meesten zijn zich echter niet bewust van de diepere gedachten die de kunstenaar in zijn werk stopt: de contemplatie met betrekking tot de broosheid en vergankelijkheid van alle aardse dingen. De diepgaande religiositeit en een uiterst sobere levensstijl van de kunstenaar liggen onmiskenbaar aan de basis van zijn denken.

Self-portrait, 1986, acryl en zeedruk op vlas, 101,6 x 101,6 cm © Collection of The Andy Warhol Museum, Pittsburgh SABAM 2013.

Paradoxaal genoeg gebruikt hij de eeuwenoude trukendozen van de ijdelheid om zijn portretklanten ter wille te zijn. De polaroidfoto’s die meestal het vertrekpunt zijn voor zijn eindeloze reeks portretten, onderwerpt de kunstenaar

ANDY WARHOL. LIFE, DEATH AND BEAUTY

eerst aan een reeks cosmetische ingrepen: rimpeltjes worden weggetoverd, kleurtoetsen accentueren lippen en ogen en dat alles wordt geplaatst in een heldere contrastrijke kleurenpracht. Voeg tot slot nog de gedachte toe van het artefact dat verder leeft, zelfs na de dood, en we krijgen een zicht op de succesformule van Warhol. Maar persoonsverheerlijking en onsterfelijkheid zijn grote illusies die telkens weer moeten plaats ruimen voor de angst voor verval en dood. Zijn leven lang heeft Warhol zelfportretten gemaakt en meestal worden die verweven met verwarrende verhaalelementen zoals een wurgtafereel, of sterker nog: zijn eigen beeltenis naast een schedel. Als we de tentoonstelling in Mons overschouwen dan wordt het wel duidelijk dat dood en vergankelijkheid de hoofdthema’s zijn in Warhols oeuvre. Een auto-ongeval, een elektrische stoel, het kruis, reeksen messen en geweren: het zijn stuk voor stuk schrikbeelden waar de dood aan kleeft. Op 3 juni 1968 wordt Warhol neergeschoten door een schizofrene feministe. De kunstenaar belandt zwaar gewond in het ziekenhuis, waar hij aanvankelijk zelfs klinisch dood wordt verklaard. Maar hij overleeft. De schietpartij heeft een immense nawerking op zijn leven en niet in het minst op zijn kunst. En laat ons nu even terug naar de portretten kijken: Marilyn Monroe geschilderd vlak na haar zelfmoord, het wegkwijnen van Elvis, Judy Garland de mond gesnoerd door een overdosis of de ondergang van Lenin. Maar hij die zijn leven lang de dood centraal stelde in zijn oeuvre, wordt ook geconfronteerd met de vergankelijkheid. Na een routineoperatie aan de gal overlijdt Andy Warhol in 1987, door een nalatigheid van het ziekenhuispersoneel. Deze overzichtstentoonstelling is een indrukwekkende aanloop naar Mons 2015 – Culturele Hoofdstad van Europa. Pakweg honderddertig authentieke monumentale schilderijen, grafieken en foto’s werden bijeengebracht uit particuliere Belgische verzamelingen, aangevuld met werk uit het Andy Warhol Museum in Pittsburg.

BAM, Mons • Tot 19 januari 2014 • www.bam.mons.be

10

KUNSTLETTERS

ETNO & ECO

WEEK VAN DE AMATEURKUNSTEN Van 25 april t.e.m. 4 mei 2014 staan overal in Vlaanderen de spots op amateurkunsten gericht. Alle activiteiten over heel Vlaanderen en Brussel, van huiskamerconcert tot heuse tentoonstelling, worden gebundeld in de Week van de Amateurkunsten. Die heeft dit jaar als thema ‘De Groote Kunst’. In 2014 is het 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog begon, een conflict dat op vele vlakken anders was dan alle voorgaande. De duur, het aantal slachtoffers, de manier van oorlogsvoering en de globale impact waren ongezien. De oorlog had ook een enorme invloed op de industrialisering, de sociale verhoudingen, de voeding en de landbouw, en de medische wetenschap. De Eerste Wereldoorlog wordt dus niet voor niks de ‘Groote Oorlog’ genoemd.

Vergroten schoenen en borstels onze ecologische voetafdruk? Kunnen wij een voorbeeld nemen aan etnische voorwerpen om op een meer verantwoorde manier om te gaan met ons milieu? Tot eind 2013 toont het schoeisel- en borstelmuseum in Izegem een uiterst opmerkelijke presentatie. Er is veel aandacht voor schoenen en borstels die pogingen doen om rekening te houden met het nakende einde van fossiele grondstoffen. Er zijn ook voorbeelden die aantonen hoe de vervuiling tijdens de productieprocessen kan worden verminderd. Met aandacht voor duurzame materialen zoals bamboe, kurk, natuurlijk rubber en vele andere grondstoffen die biologisch afbreekbaar zijn. Uiteraard brengt de tentoonstelling ‘Etno & Eco’ geen ei van Columbus dat alle milieuproblemen in een handomdraai laat verdampen. Wel worden er uit alle hoeken van de wereld attributen samengebracht die ons westerse vervuilend consumptiegedrag grondig kunnen bijsturen. Zo zijn er Chinese herenschoenen gevlochten uit rijststengels. Er is de steltschoen voor de stoombaden in Turkije. Nomaden in Lapland gebruiken dan weer rendierpels voor hun schoeisel. Meer Aziatische culturele geschiedenis vinden we in het borstelmuseum. Daar worden onder meer Chinese kalligrafieborstels getoond. Ook vandaag nog zijn deze in het Oosten vaak kunstwerken op zich. Kalligrafie beschouwt men er immers als een bijzondere kunstuiting. De kalligrafieborstels hebben lange haren. Door deze schuin af te snijden kunnen speciale effecten bekomen worden bij het schilderen van letters. Ook bamboestokjes worden vaak gebruikt. Eén uiteinde wordt heel fijn gespleten. Door er hard op te drukken zetten de verschillende vezels zich open en geven met één streek een tiental fijne inktlijntjes.

ETNO & ECO

Stedelijke Izegemse Musea • Nog tot 21 december 2013 www.musea.izegem.be

[André De Nys]

Het thema ‘De Groote Kunst’ stelt vragen als ‘Wat betekent kunst in oorlogstijd?’ ‘En hoe reflecteert oorlog in de kunst?’ Maar ook andere interpretaties zijn mogelijk, natuurlijk. Zoals: waarin is kunst groots? Of bestaat er zoiets als kunst met een grote en een kleine K? Of letterlijk grote en dus monumentale kunst. Doe mee met de WAK en voel je groots! INSPIRATIE? Om je mee op weg te zetten heeft het Forum voor Amateurkunsten een inspiratieboekje klaar. Daarin wordt een blik geworpen op de invloed van de Groote Oorlog op de kunstenaars van destijds en – bij uitbreiding - de invloed van oorlog en conflict in het algemeen op de kunstenaars van vandaag. Kan oorlog inspireren? Helpt kunst verwerken? Je vindt er ideeën rond het thema en enkele kant-en-klare projecten, samenwerkingsvoorstellen, wedstrijden en nog veel meer om met ‘De Groote Kunst’ aan de slag te gaan tijdens de WAK. Je kan het boekje downloaden op www.wak.be.

11

OKTOBER 2013

MELANGE EEN KUNSTENPARCOURS IN ANDERLECHT OOK MET JOUW KUNST? Bijzondere artistieke interventies in de stad: die krijg je in de lente van 2014 in Anderlecht voorgeschoteld. Voor het project ‘Mélange’ werkt creatief talent uit verschillende disciplines aan kunst in de openbare ruimte. Het resultaat: een verrassend kunstenparcours, waarbij kunst zowel op straat als in verlaten winkelruimten of gewoonweg bij de plaatselijke bakker zal te bewonderen zijn. Wil jij een van de kunstenaars worden die zijn/haar kunst ‘mengelt’ met een stek in de gemeente Anderlecht? GEEF JOUW KUNST EEN UNIEKE PLEK Onder begeleiding van een professionele coach werk je aan een creatie die in de door jou gekozen locatie is gemaakt of er een sterke link mee heeft. Met als eindproduct: een kunstenparcours in Anderlecht. Wij zoeken kunstenaars die graag spelen met verwarring, verrassingen of de omgeving in hun werk. Het parcours zal te bezichtigen zijn van 28 februari tot 31 maart 2014. PRAKTISCH Wil je graag deelnemen? Inschrijven voor de selectie kan tot 15 januari 2014 via mail naar info@ kunstwerkt.be of brief naar KUNSTWERKT, Bijlokekaai 7c, 9000 Gent. Wat stuur je mee? • Een korte motivatie waarin je zegt waarom je graag wil deelnemen aan dit project en waarom deze manier van werken ‘in situ’ je aanspreekt (max. 1 A4). • Beelden van een 5-tal eigen werken. Als je over een gedrukte of digitale portfolio beschikt, mag je deze ook doorsturen. Het is niet nodig om ervaring te hebben met een gelijkaardig project. • Als je deelneemt, hou dan zeker al volgende data vrij: 1, 8, 15 en 22 februari 2014. De docent en de organisator selecteren 15 kunstenaars. Ten laatste op 22 januari 2014 kom je te weten of je werd geselecteerd om deel te nemen. Volg MELANGE op www.kunstwerkt.be of stuur een mail naar [email protected] voor meer informatie. MELANGE is een realisatie van KUNSTWERKT in samenwerking met ZINNEMA.

melange Een kunstenparcours in/ un parcours des arts a Anderlecht

12

KUNSTLETTERS

GESPREKKEN MET KUNSTENAARS ARPAÏS DU BOIS

“Elk avond verwerk ik de voorbije dag in een tekening. Het is een dagelijks rendez-vous met mezelf in mijn atelier”, aldus ARPAÏS du bois (°1973). In haar dagboektekeningen komen tekst en beeld samen tot stand, ze ontstaan uit een zelfde manier van denken, het is één actie: het ene een lijn, het ander een letter. Arpaïs maakt tekeningen en schilderijen en is sinds 2003 docente aan Sint Lucas Antwerpen. In december leidt ze ons tijdens twee KUNSTWERKT-bezoeken rond in haar atelier. Nu alvast dit gesprek.

Als over je tekeningen wordt gesproken of geschreven, vallen wel vaker termen als ‘poëtisch’, ‘raadselachtig’ of ‘onbewust’. Ik heb niet de indruk voor mezelf dat ik enigmatische dingen neerschrijf, eerder helder en analytisch. Ik geef toe dat mijn woorden er soms omfloerster uitkomen dan ik zou willen, maar ik denk ze wel altijd heel strak. Of zo spreek ik tenminste tegen mezelf als ik bezig ben. Er wordt wel vaker over dat onbewuste in mijn werk gesproken. Waarschijnlijk komt dat door het ontastbare in mijn tekenwerk. Tekenen als noodzaak, die indruk wekt je werk ook wel. Wellicht zou ik niet sterven als ik niet meer kon tekenen, maar tekenen is wel mijn manier, mijn voorwaarde om te functioneren in de maatschappij. Die maatschappij waar ik ook zelf voor heb gekozen. Want niemand zegt mij dat ik in de stad móet wonen, ook al zie ik af van het lawaai en de drukte. Ik zoek er een isolement op die een tegenpool is van het fysieke isolement op een afgelegen plek. Ik wil die dramatische kant van zo’n uitspraak altijd wat afschuren. Al de dingen die je opzoekt heb je gedeeltelijk onder controle. Ik werk heel hard, ik doe weinig anders en dat ritme, dat rigoureuze helpt me. Niet om structuur aan mijn leven te geven - ik denk niet dat ik een dwalend iemand zou zijn - maar wel om na te denken. Of om dingen te verstaan of niet te verstaan, na een tijd. Het gaat niet rechtstreeks over: hoe pak je dit leven hier aan? Een vraag is: hoe ga ik om met de keuzes die ik gesteld heb? Telkens opnieuw.

Als jij ’s avonds van je job als lesgever terug naar huis pendelt, weet jij al wat er ’s avonds op je blad terechtkomt? Dan weet ik bijna al welke elementen er zullen uitkomen. En dat hoeft niet altijd iets emotioneels te zijn, het kan evengoed een voorwerp zijn waar je tegen stootte, dat een idee in gang zet. Zeker. De oorsprong van een tekening kan ook iets zijn dat ik pas las, een gesprek dat ik voerde, een bedenking. Maar evenzeer kan het iets minder concreet zijn. Sommige tekeningen borrelen ook op zonder tastbare of concrete aanleiding. Het is ook geen tegenspreken of weerleggen wat ik doe, eerder een vastleggen. Want kijkt iemand op een andere manier naar mijn tekeningen, dan is dat maar zo. Laten we terugkeren naar het begin: zat tekenen je al vroeg in het bloed? Ik denk dat ik, zoals alle kinderen, veel heb getekend, maar dan ben ik er rond mijn twaalfde abrupt mee gestopt. Er kwamen muziek en andere dingen in de plaats, dus ik hoefde het niet meer te doen. Toen ik dan ook een ‘gewone’ studierichting aanvatte (Politieke en Sociale wetenschappen), besefte ik dat me dat zeer ongelukkig maakte. Ik ben wel gaan rondkijken op kunstscholen, maar op een of andere manier, omdat ik mij aan mijn omgeving wilde spiegelen, durfde ik me toch nooit in te schrijven. Is dat tijdverlies geweest? Ik denk het niet. Zoals Luc De Vos, zanger van Gorki zegt: “Verdorie, ik heb in mijn jeugd zoveel tijd verloren door constant door het raam te staren en te zitten dromen”. Maar net daardoor heeft hij erna een inhaalbeweging gemaakt. Eens je je plekje hebt gevonden, kan alles driedubbel zo snel gaan. Ervóór

OKTOBER 2013

13

rivages, 25 x 18,5 cm, 2012

S.T., 25 x 18,5 cm 2011

denk je dat je niks te vertellen hebt, je houdt alles voor jezelf en er is daarom ook geen interactie. Trouwens, ik denk ook niet dat je in het leven tijd kunt verliezen. Ik kijk zo graag uit het raam! Wat is niks doen? Alles kan morgen stoppen. En dan is veel niets geweest en niets misschien heel veel.

Ik werk niet als een vormgever, maar ik vond de omgeving, werkwijze en de manier waarop vormgevers naar de dingen kijken en dingen vormgeven heel interessant. Omdat ze heel analytisch en nuchter zijn. Dat gaf me veel comfort, want ik wou denken hoe zij dachten. Maar uiteindelijk paste ik daar helemaal niet tussen. Ook een schildersopleiding zou me niet gelegen hebben.

Uiteindelijk studeerde je vormgeving op de Sint-Lucas Hogeschool in Antwerpen. Je eindwerk draaide rond je vader, een kampoverlevende, een ervaring die hem communicatief heeft gehandicapt. Door dat project heb je ook een betere binding met hem gekregen. Ik word nog altijd aangesproken over dat werk, waarschijnlijk door wat er allemaal aan het gebeuren is in de wereld. Voor mij is dat project volledig voorbij, maar ik heb dat werk gemaakt omdat het toen net wél moest gebeuren en de tijd daarbij net wel drong. Want ik zou het nét kunnen gemist hebben: mijn vader was toen heel erg ziek. Eens ik de grenzen van wat ik toen kon had afgetast - en die grenzen blijven tenslotte overeind - was dat af. Ik wilde enkele dingen verstaan: weten hoe het kwam dat ik sommige dingen op een bepaalde manier zag, waarom ik voor bepaalde dingen zoveel schroom heb, waar die kwaadheid vandaan komt, die intensiteit, dat nooit opgeven. Voor mij was het een soort genezing, maar niet in een betekenis van therapie, want ik vind dat nog altijd een moeilijk iets. Maar zonder dat werk - dat er overigens helemaal anders uitziet dan wat ik erna heb gemaakt - zou ik nu niet maken wat ik maak. Ik werd toen hard geconfronteerd met wat ik aan het doen was en wat ik neerschreef en het is nadien ook de manier gebleven waarop ik werk: stimuli binnenkrijgen, zien wat dat met me doet en dat dan neerschrijven op papier.

Vroeger liet je slechts enkele tekeningen uit je schetsboeken zien. Alsof je de rest wilde wegmoffelen. Waardoor je op een eerder geforceerde manier een verhaal vertelde, omdat je het voor de buitenwereld wilde doen kloppen. Waar kwam die keuze om ‘maar’ een fractie te tonen vandaan? Nu ik daar op terugkijk, zie ik dat ik dat eigenlijk manipuleerde. Toch presenteerde ik het niet als een volledig beeld. Integendeel, ik plakte dat allemaal aan elkaar tot iets coherent, tot het voor mij relevant was om het te laten zien. Op die manier had ik het te hoge ritme eruit gefilterd. Ik ben gestart met het bijhouden van dagboeken tijdens het laatste jaar aan Sint-Lucas, parallel aan de opdrachten die ik kreeg. In het begin waren dat kleine abstracte notities. Ik wist toen ook niet waarom ik dat deed. Was dat om daar achteraf iets consistent mee te maken? Doordat ik uit de wereld van de vormgeving kwam, wist ik ook helemaal niet hoe de kunstwereld in elkaar zat. Voor wie bestemde ik mijn werk? Is het voldoende dat je je werk alleen voor jezelf maakt? Op zich is je opsluiten in je atelier, je afsluiten van alles en iedereen, ontzettend comfortabel. Ik denk ook dat je na een studie in om het even welke kunstschool moeite hebt om ineens op je eentje te beginnen. Je hebt wel een aantal dingen meegekregen, maar wat doe je ermee?

KUNSTLETTERS

14 creuser, 25 x 18,5 cm, 2013

S.T., 25 x 18,5 cm, 2011

De eerste keer dat anderen met mijn werk kennismaakten was via het boek ‘Bundel Lichamen’. Ik had een heel jaar intensief naar lijven gekeken, andere, het mijne, de relaties tussen lichamen onderling, de moeder, de geliefde. En had daar een publicatie rond gemaakt. Het is in de eerste plaats door boeken te maken, dat mijn werk is verspreid geraakt. Ik vond dat ook het slimste, al is een tentoonstelling maken de beste oefening in nadenken over je werk. Maar ik vind muren niet altijd de beste tentoonstellingsmethode. Ik maak graag boeken, omdat je die kunt meenemen. Je hebt dan het boek en je hebt de tijd. Je kan ernaar teruggrijpen, je bepaalt je tempo, het ideale moment, al naar gelang je mentale beschikbaarheid. Op een tentoonstelling wordt aan de kijker van alles opgelegd. Met een boek in handen beslis je zelf wat je er wanneer mee doet. Ik had het geluk heel vroeg met Dirk Imschoot in contact te komen en hij heeft me gesteund. Hij heeft mijn liefde voor het boek nog sterker gemaakt. Het is nog altijd het liefste wat ik maak. Met de Japanse fotograaf Yamamoto Masao maakte je het kunstboek ‘Where we met’ en exposeerde je in de FIFTY ONE Fine Art Photography Gallery te Antwerpen. Hoe is die samenwerking ontstaan? Die is met horten en stoten op gang gekomen. Ik had héél lang geleden een foto van hem gekocht en ik had het gevoel dat ik dat altijd bij mij moest hebben. Het is een foto die mij helpt om afstand te nemen. Ik zit soms heel dicht op de dingen en dat kan of een hindernis zijn of net een reden om te werken. Die foto helpt me ook om niet direct in het ‘hier’ te zijn. Het toeval wou dat mijn vriend Roger (van de FIFTY ONE Fine Art Photography Gallery) met hem begon samen te werken. Zo ben ik met Yamamoto in contact gekomen. Ondanks de moeilijke taalbarrière - alles is al kijkend en wijzend gebeurd - is er iets heel moois ontstaan: ons boek. Ik kan me dat gevoel goed herinneren: alles wat we niet tegen elkaar konden zeggen, konden we wel tegen elkaar zeggen. Het is ook mijn eerste samenwerking met een andere kunstenaar, want normaal ben ik een heel solitair iemand. Dat was zéér schoon en verrijkend om te doen, ik denk dat me dat nooit meer zal overkomen. Toch heb je je nog aan een andere samenwerking gewaagd. Die met de Zwitserse architect Peter Zumthor. Hoe verloopt dat? Ook dat is voor mij een fabuleuze samenwerking. Hij heeft me gevraagd om mee te denken over hoe zijn monografie er moest uitzien. Het was meedenken, praten over, dingen in vraag stellen. Het is een taak die ik nog nooit op mij heb genomen, dus ik vind het een hele eer. Hij had werk en boeken van mij gezien en gekocht en ik denk dat hij daar een soort van gelijkgestemdheid in had gevonden. Het boek verschijnt deze herfst.

S.T., 25 x 18,5cm, 2011

sombre, 25 x 18,5 cm, 2010

Je recente boek ‘Quelque chose qui ne tient pas debout’ is een heel merkwaardig werk geworden. Wat was het opzet ervan? Het idee is ontstaan na mijn expo in 2011 in Galerie Van der Mieden, waar ik àl mijn schetsboeken van het jaar 2010 toonde. Mijn galeriehouder suggereerde dat ik alle woorden en zinnen uit mijn boeken zou vertalen, omdat toch vooral Nederlandstaligen de expositie zouden bezoeken. Ik heb daar weken aan vertaald en een schriftje gemaakt met die vertalingen, zodat mensen het konden meenemen als ze rond mijn tafels met dagboeken liepen. Wat bleek? Iedereen nam dat mee, mensen vroegen waar ze ‘mijn gedichtenbundel’ konden kopen. Nochtans al die zinnetjes na elkaar, dat betekent niets, is absurd. Toen dacht ik: “Ik zal het absurdste boek op aarde maken.” En zo ben ik ook in mijn volgende schetsboeken alles gaan vertalen, heb alles genummerd en vertaald. Het is een soort repertoire. Je zou het kunnen beschrijven als iets wat geen steek houdt, ‘Quelque chose qui ne tient pas debout’, letterlijk: iets wat omver valt. Voor Uitgeverij Lannoo was het natuurlijk niet evident. De vraag was uiteraard wie dat wil kopen. Ik vind het heel fijn dat ze daarin meeging. Zo is dat boek een werk op zich geworden. Je zei over ‘trois cent quatre-vingt-onze’ dat je het een kamikazetentoonstelling vond: je voelde je letterlijk in je blootje gezet. Ik had het inderdaad onderschat. Ik denk dat het een mengeling tussen overmoed en dwaasheid is geweest. Ik dacht in een impuls: “Ik heb hier niks te verbergen, het is zo.” Maar er is een onbeschrijfbaar verschil tussen niets te verbergen hebben en de beslissing nemen alles te tonen. Ik heb voor die expo tafels laten bouwen, een hele scenografie in elkaar gestoken en tijdens al die stappen had ik nog niet door dat ik aan een expo aan het werken was die me ondersteboven zou halen. Toen al mijn tekendagboeken daar allemaal lagen, was ik nog altijd rustig, maar toen kwamen al die mensen kijken en toen realiseerde ik me plots dat ik niet wist waarom iemand daar zou willen naar kijken. En zo lang bovendien, zoals soms het geval was. Het voelde alsof ik iedereen in mijn atelier binnenliet, zelfs tot boven in mijn slaapkamer toe. Toen heb ik pas begrepen dat dat niet interessant is voor mij. Het draait er eigenlijk niet om hoe alles is verbonden, want zelfs ik kan voor mezelf die weg niet altijd terugleggen, dus iemand anders zeker niet. Wat heeft iemand aan die soms emotionele, soms vage, soms ingewikkelde linken en overgangen, vraag ik me nu af. Ik zou daar als kijker bij geeuwen. De oorspronkelijk pure wens en overtuiging een totale inkijk toe te laten leverden op een harde manier de bevestiging van de noodzaak die ik voel om ‘regisseur’ te blijven. Mijn ‘Petit livre qui ne tient pas debout’ draait daar dubbel rond. In de keuzes die ik nu maak van de tekeningen die ik uit mijn cahiers pulk en laat zien, zoek ik toch

15

OKTOBER 2013 c’est aussi la maladie, 25 x 18,5 cm, 2013

S.T., 25 x 18,5 cm, 2010

Schetsboeken

Where we met

MASAO YAMAMOTO, ARPAÏS du bois

WHERE WE MET

LANNOO

naar een andere relevantie. Het moet op zich ankerpunten hebben met iemand die die dingen ook kan gezien, gehoord, gedacht hebben of ermee is geconfronteerd geweest. Anders ben je alleen maar een soort schrijver die zijn binnenkant laat zien. Ik denk dat ik gedeeltelijk zo werk om het gaande te houden, maar dat wil ik niet meer uitsluitend naar de ander toe presenteren. Je dagboektekeningen maak je als rendez-vous met jezelf: je verwerkt de dag om plaats te maken in je hoofd. Ondertussen zijn je (schets)boeken voor jou een verzet tegen het vergeten, tegen het voorbijgaan. Zo formuleerde je het in je aflevering van het tv-programma ‘De Canvasconnectie’. En niet te vergeten: je noemt ze zelfportretten. Ik noem al mijn tekeningen zelfportretten. Ze zijn allemaal een stuk van mij. Wezenlijke stukken van wat zich in mijn hersenen afspeelt. Dus ja. Betere zelfportretten kan ik me niet inbeelden. Tekenen is dan ook het enige wat ik doe. Ik doe niks anders: ik doe dat als ik opsta, als ik niet kan slapen, heb altijd mijn valiesje bij. Tekenen is wat ik doe. Je liet zelfs optekenen: “Als ik niet kan tekenen, ben ik niemand.” Je blijft natuurlijk een denkende en voelende persoon. Maar toch weet ik dat ik alles wil neerschrijven en tekenen. De tijd tussen de effectieve schrijf- en tekenmomenten bestaat, voor mij, enkel als vergaartijd. Ik heb maar één keer een periode gehad waar ik in mijn atelier zat en er niks kwam. Ik vond niks waard om genoteerd te worden. Door niet te werken kom ik in een mentaal isolement dat mij rondjes doet draaien in mijn hoofd. Ik ben er dan ook enorm ziek van geweest. Het was een soort intoxicatie. Toen ik door had dat dat gelinkt was, besefte ik dat het iets was dat ik niet meer mag verloochenen. Zijn er invloeden van andere tekenaars? Of zielsverwanten? Zielsverwanten heb je altijd, maar die blijven niet noodzakelijk doorheen je leven dezelfde. Toen ik als studente tekeningetjes begreep ik plots Louise Bourgeois. Ik wist dat het niet meer onlogisch was wat ik maakte en het was geruststellend te weten dat bepaalde mensen in het tekenen een paar oplossingen gevonden hebben om met dingen om te kunnen. Je kan dat ook in literatuur vinden. Als ik Patrick Modiano of Meir Shalev lees, dan weet ik waarom ik die boeken zo fantastisch vind. Dat zijn geen belevingen die bepaalde dingen uitleggen, maar die je op een bepaalde lijn zetten, je ergens rangeren. Dingen waarvan je weet: daarmee kan ik verder. Het is ook niet de bedoeling die dingen te gebruiken of weg te stoppen als alles goed gaat, maar je kan ze altijd meenemen, als een andere realiteit dan de jouwe. Ergens kan een draadje dat niet direct knapt daarnaartoe worden getrokken. Iets waarvan je denkt: “Het is goed dat het er is.”

Wil je dat ook betrachten met jouw werk? Exposeren is eigenlijk een contactmoment. Als ik vroeger na een bepaalde tentoonstelling reacties kreeg als “ik herken dat bij mezelf”, stoorde me dat. Dat was voor mij geen interessante conversatie. Daar kon ik noch de persoon mee verder. Welke reacties heb je dan het liefst? Dat kan ik niet zeggen. Al vind ik het wel wonderschoon te horen dat een van mijn boekjes op een nachtkastje ligt en iemand daar af en toe voor het slapengaan in bladert. Maar is dat communicatie? Ik denk het niet. Je neemt even loopbaanonderbreking. Ik heb de laatste 13 jaar hoofdzakelijk hier in dit atelier gewerkt en soms ook in Frankrijk, bij mijn ouders. Maar ik heb nu beslist om in een grootstad te gaan werken: Hong Kong. Ik wil eens ondervinden of die ‘andere’ buitenwereld visueel veel invloed op mijn werk zal hebben. Ik zie het als een soort residentie. Wie weet functioneer ik daar wel helemaal niet. Hoop je zo nog de volgende 35 jaar verder je oeuvre uit te werken? Eigenlijk wel, al zal ik het lesgeven wel afbouwen. Het feit dat ik dit nu al onderbreek, is een voorbode. Nu wil ik gewoon tekenen. ARPAÏS DU BOIS STELT TENTOON: ‘OORLOG EN TRAUMA’, Museum dr. Guislain, Gent. Van 1 november 2013 tot 29 juni 2014. ‘…’, Second Room, Ijzerlaan 30, 2060 Antwerpen, 23 november 2013. www.arpais.com [Hilde Van Canneyt] hildevancanneyt.blogspot.com EXTRA ATELIERBEZOEK Op zondag 8 december leidt ARPAÏS du bois ons rond in haar atelier te Antwerpen. Dat bezoek is helaas al een hele tijd volzet. Máár: we hebben een extra bezoek gepland en dat op zondag 1 december om 11u. Interesse? Schrijf snel in via www.kunstwerkt.be

16

KUNSTLETTERS

EXPO IN BETWEEN

1.

Van de lager gelegen vijvers tot de hoogste torenkamer, in en om het kasteel van Gaasbeek kan je deze herfst beleven hoe kunst en natuur elkaar subtiel ontmoeten in een dertigtal installaties en werken. Een confrontatie is het niet, maar een mooi en soepel in elkaar opgaan. ‘In Between’ wil je dan ook meer bieden dan een bezoek, maar een beleving zijn, op wandeltempo, die je aandacht voor natuur, kunst, erfgoed en stilte aanscherpt.

EEN BEETJE BIO “Ingrepen die niet of amper ingrijpen”, zo omschrijft curator Joris Capenberghs de werken die je tijdens je wandeling op het 100 hectare grote domein ontmoet. “De kunstenaars vertrekken vanuit de aandacht voor wat er hier in de natuur al aanwezig is en versterken de impact ervan”, vertelt hij. “De werken hoeven dan ook niet te schreeuwen, ze gaan uit van het bijzondere decor dat zich aandient. Zo ontstaat een evenwicht tussen oud en nieuw, tussen natuur en artistieke uitingen en kan je met een vernieuwde blik naar een vertrouwde omgeving kijken.” Dat doe je het best door gewoon op pad te gaan en al wandelend, kuierend of verdwalend misschien zelfs, een eigen traject af te leggen. “Je volgt geen uitgestippeld parcours, er is geen dwingend kader”, geeft Joris aan. “Zie het eerder als ‘sporen’, die je aan de hand van thema’s als stroming, verstilling, luchtstroom en verbeelding uitnodigen om te vertragen, te verstillen, indrukken op te doen en zo de gelaagdheid van het moment te ontdekken. Als een denkbeeldige reis van buiten naar binnen en omgekeerd.” Ook letterlijk overigens, want het parcours brengt je zowel door het park als in het bos, de museumtuin en het kasteel. BINNEN OP WEG NAAR BUITEN In de fruitkamer van het kasteel zet het werk van Susumu Shingu meteen de toon: een mobile overschouwt, wonderlijk dwarrelend, in een heel eigen ritme en beweging, de oude kunst in de kamer. Koperdraad en schaduw, meer heeft Fred Eerdekens in de kasteelkeuken niet nodig om subtiel in te spelen op de leuze die er op de schoorsteenmantel prijkt: “Alles op synen tijd”. Het zou het motto voor dit project kunnen zijn. Op de muur lees je zijn repliek: “Many years have passed and nothing out of the ordinary has happened”. In de eetkamer presenteert Cindy Wright, in een letterlijk ‘nature morte’, een hyperrealistisch dood vogeltje. Het Delfts blauw van het schaaltje waarop het diertje ligt, echoot verder in het porselein en het wandtapijt met feesttaferelen in de kamer. Het illustreert mooi het opzet van het hele traject: meer ontdekken door, zonder haast, de hele omgeving, met de artistieke ingrepen, in je op te nemen. Fabienne Verdier leerde bij meesters van de Chinese kalligrafie op zoek te gaan naar ‘die ene penseelstreek’. De kleuren op haar grote abstracte doeken lijken wel een hommage aan Van Eyck. De grote rode cirkels zijn open, ademen, kijken naar buiten. Een fijn ivoorsnijwerkje van Jacob Auer uit de vaste collectie van het kasteel zorgt voor een mooi contrast met de monumentale doeken. En zo blijven de sterke momenten elkaar opvolgen. Diane de Bournazel en Rose-Marie Dath tonen wrede sprookjes in een prachtig kunstboek. Het ligt in een vitrinekast naast een snuifdoos, waaier en toneelkijker, de attributen van markiezin Marie Arconati Visconti, de laatste bewoonster van het kasteel.

2.

OKTOBER 2013

17

3.

4.

5.

Broosheid versus veerkracht, licht versus schaduw: in de Ridderzaal speelt Angela Glajcar met contrasten. Haar textielconstructie gaat perfect op in de imposante omgeving en bezorgt je een nieuwe ervaring van de ruimte. Het resultaat is een stille plek in een volle ruimte. Stijn Cole maakte dezelfde mooie potloodtekening van een bostafereel, telkens opnieuw. Maar niet helemaal: voor elke tekening verplaatste hij zich twee stappen. En dat doe je als kijker ook. Met een traag verglijden van het beeld tot gevolg. Nog eentje voor we naar buiten trekken: Karen Knorrs foto van een kraanvogel in een Indisch sprookjespaleis is opnieuw een staaltje van een mooie integratie: de felle exotische kleuren van de foto gonzen verder in de felrode kamer van het kasteel. Zo ontstaat een mooi spel tussen binnen en buiten: het dier hoort buiten, zijn aanwezigheid binnen doet onnatuurlijk aan. Maar aangezien het om een vogel gaat, blijft de vlucht naar buiten altijd een mogelijkheid. Een mooi anoniem schilderijtje sluit de expo in het kasteel af: een wolkenstudie die je zo de weg naar buiten wijst. LENEN VAN DE NATUUR Wat zullen we doen: het park of bos in? Of misschien wil je eerst langs de museumtuin. Die is zelden opengesteld voor het publiek en enkel daarom al een bezoek waard. De tuin van 2 hectare groot biedt een schitterend uitzicht op het kasteel. De muren van veldovensteen zorgen voor een gunstig microklimaat. Naast een unieke collectie leifruitbomen gedijen ook de sculpturen van Koenraad Tinel en Maarten Stuer er goed. In de serre stapelde Andreas Wilder duizenden blokjes eucalyptushout tot een reusachtige constructie, die hij op het einde van het evenement om zal kieperen, om de staafjes zo te recupereren en er in een volgend project opnieuw mee aan de slag te gaan. Maak jezelf blij en neem in het lustpaviljoen tijd voor het geweldige “Der Lauf der Dinge” van Fischli & Weiss, een video uit 1979 die inmiddels de status van klassieker heeft verdiend. Dertig minuten lang ga je op in een heerlijke ononderbroken kettingreactie van vallende, glijdende, smeltende en rondtollende objecten. Jawel, kunst is dikke fun. En dan trek je verder het bos in. Misschien vind je de fragiele, schijnbaar gewichtloze structuren van Frederic Geurts of de kolossale beelden uit gespleten en verkoold hout van Christian Lapie op je weg. Of één van de vele andere bezienswaardigheden: de rode beuk, witte of zilveresdoorn of de vijvers. Zij staan als “naamloze kunstenaars” in het sporenboekje (ook wel: de bezoekersgids) vermeld. Ben je tijdens het stappen helemaal afgedwaald en in een uithoek van het domein terechtgekomen? Goed zo. Want op een open plek kan je er op een landart-installatie van Karin Van der Molen stuiten: een vlechtwerk van kronkelende draaikolken, gebouwd met takken en kaphout die ze ter plekke vond (foto zie blz. 2). Het geheel lijkt stroomopwaarts het bos uit te glijden. Tot slot, niet aangegeven in de gids, maar misschien ook een vermelding waard, als invloedrijk element: het kleurrijkste seizoen in het bos: de herfst. Die vergezelt je tijdens je wandeltocht met een breed palet aan geuren, noten, bospaddenstoelen en het geknisper en gekraak van gevallen bladeren. IN BETWEEN Kasteel van Gaasbeek Tot en met 3 november 2013 www.kasteelvangaasbeek.be [Ward Desloovere]

1. Kate MccGwire, Hoax, 2011, mixed media with crow feathers in antique glass dome on wooden base, 54 x 44 cm, private UK collection 2. Fabienne Verdier, Ascèse du 11 février 2009, pigments et encre rouge sur toile, 233 x 183 cm, courtesy Galerie Jaeger Bucher, Paris, photo Inès Dieleman 3. Cindy Wright, Blue bird, 2013, olieverf op doek, 70 x 110 cm, foto Tom De Visscher 4. Karen Knorr, The Holding of Vigilance, Samode Palace, serie India Song, 2008-2013, courtesy Galerie les filles du calvaire, Paris 5. Angela Glajcar, Glasgewebe, 2013

18

KUNSTLETTERS

ATELIERBEZOEK ROBIN VERMEERSCH OOSTAKKER, 17 NOVEMBER 2013 Als jongste telg van de Vermeersch-kunstenaarsfamilie is ook Robin Vermeersch (°1977) een internationale carrière aan het uitbouwen. Zijn pentekeningen, schilderijen en sculpturen getuigen van een beheerste en verfijnde vormentaal. Organische natuurelementen herwerkt hij tot surrealistische droomlandschappen, waar achter ieder beeld een nieuwe doorkijk schuilt, een andere realiteit. Zijn werk oogt divers: sculptuur, installatie, schilderijen, grafisch werk en mixed media. Maar inhoudelijk is er altijd een verband: het ene medium leidt naar het andere. De sculpturen, tekeningen en schilderijen staan op zich, maar komen vaak samen tot een grote, ruimtevullende installatie. WANNEER: zondag 17 november 2013, 11u WAAR: Oostakker PRIJS: 8 euro Inschrijven kan makkelijk via www.kunstwerkt.be of 09/235.22.70. Inschrijven via mail is NIET mogelijk. Nadat KUNSTWERKT je betaling ontvangen heeft, ben je officieel ingeschreven en ontvang je alle informatie.

LET’S GO! TOONMOMENT VÁMONOS! Vamonos! Vrij vertaald betekent het zoveel als ‘Kom op!’ We nodigen je graag uit om het toonmoment bij te wonen van dit interdisciplinaire project. We brachten kunstenaars met pit en met lef uit verschillende disciplines samen. Kunstenaars die zich over de vraag hebben gebogen hoe je je beeldend werk kan integreren in een voorstelling met theater, muziek en dans. Het antwoord op die vraag kan je in Antwerpen, Gent en Brussel gaan bekijken. Naast twee interdisciplinaire Vlaamse producties en een voorstelling uit Nederland, is er een Cubaans-Vlaamse voorstelling te zien die gecreëerd werd tijdens een artistieke uitwisseling in Cuba afgelopen zomer. In de foyer kan je doorlopend terecht voor o.m.: muziek en dans, animatie, ontmoeting, een hapje en een drankje. Het volledige dagprogramma plus info over reservaties, toegangsprijzen, aanvangsuur vind je op www.kunstwerkt.be en facebook.com/vamonos2013 WAAR & WANNEER: vrijdag 1 november 2013, Antwerpen (Zaal Zirkus, Huis van de Amateurkunsten), 16u zaterdag 2 november 2013, Gent (Tinnenpot), 16u zondag 3 november 2013, Brussel (Zinnema), 16u PRIJS: 10 euro voor een festivalkaart, 5 euro voor een losse voorstelling

© Robin Vermeersch

19

OKTOBER 2013

DE KEUZE VAN ROBIN VERMEERSCH Bij elke nieuwe editie van KUNSTLETTERS pluist een kunstenaar, curator of andere bekende naam uit de beeldende kunsten de webgalerie op www.kunstwerkt.be uit, op zoek naar werken die hem of haar opvallen, boeien of ontroeren. Uit de inmiddels meer dan 5.500 werken, selecteert hij/zij enkele werken, die daarna op de website extra in de schijnwerpers worden geplaatst. Bovendien verschijnen 2 van de geselecteerde werken paginagroot in KUNSTLETTERS. Op 17 november 2013 organiseert KUNSTWERKT een bezoek aan het atelier van kunstenaar Robin Vermeersch te Oostakker. Meer info vind over dit bezoek vind je op blz. 18. Recent werk van Robin kan je bovendien tot 9 november 2013 nog bekijken in galerie Valerie Traan te Antwerpen. Meer info: www.valerietraan.be We presenteren je op de volgende bladzijden 2 werken uit onze webgalerie die Robin Vermeersch erg bevielen. Meer info en andere gekozen werken vind je op www.kunstwerkt.be HAN DECORTE, RUG 1,5m x 1m, textiel RuG is de visuele eindconclusie van een onderzoek naar vertrouwen in gebruiksvoorwerpen. Dat deed ik door kapotte voorwerpen die we ooit vertrouwden te hergebruiken en ze een nieuw doel, een nieuwe betekenis te geven. Op die manier kan je je persoonlijke ervaringen en gevoelens van vertrouwen doorschuiven naar het nieuwe object. Eerst maakte ik een tapijt van oude, afgedragen sokken. De oude sporen op de sokken impliceerden het gebruik van meerdere personen. Het toonde, door de verscheidene kleuren en patronen van de sokken, ook de verschillende identiteiten van de gebruikers. Daarna ging ik nog een stap verder door een volledig nieuw tapijt te ontwerpen, dat in één oogopslag het noodzakelijk gebruik door meerdere personen aantoont. De verschillende gebruikers worden niet gekenmerkt door verschillende kleuren of patronen, maar door de vorm en de grote van de sok of schoen. Het werk is volledig opgebouwd uit zelf vervilte natuurlijke merino wol. Mensen voelen zich meteen uitgenodigd om dit vloerkleed te gebruiken vanwege het warme gezellige materiaal. Ze krijgen onmiddellijk het gevoel dat ze zeker een schoentje zullen vinden dat hen past. Aan de Sint-Lucas Hogeschool te Gent volgde ik de richting textiel. Ik ontdekte ook andere materialen en manieren om kunst te maken en om

DE KEUZE VAN ROBIN VERMEERSCH

over kunst na te denken. Zo kwam ik terecht op de fijne scheidingslijn tussen kunst en design. Daarna ben ik naar de Design Academy van Eindhoven getrokken om een master in design te behalen en om zo ook de andere kant van de fijne scheidingslijn te verkennen. Na mijn studies heb ik een platform/galerij/webshop opgericht, die ik ‘HELLO RANDOMNESS’ doopte. Met dit platform organiseer ik ongewone tentoonstellingen en probeer ik plaats en stem te geven aan ontwerpers die te kunstig zijn voor design en te commercieel voor kunst. www.hellorandomness.com Robin Vermeersch: Het werk ‘Rug’ van Han Decorte spreekt me aan omwille van zijn zuiverheid. Het kan ook binnen een soort performance gebruikt worden, maar ook los daarvan is het een mooi beeld. Het verschil aan vormen van de schoenen en voeten op het witte vlak zorgt voor een spannend geheel. Mij spreekt het dus vooral aan omwille van het verstild beeld dat het oproept. Vaak blijven artefacten zielloos achter na een performance, maar hier is een goed evenwicht gevonden. Het straalt zachtheid uit.

HAN DECORTE, RUG

DE KEUZE VAN ROBIN VERMEERSCH

HAN DECORTE, RUG

DE KEUZE VAN ROBIN VERMEERSCH

HANNE DE WANDEL, UNTITLED

KUNSTLETTERS

22

DE KEUZE VAN ROBIN VERMEERSCH

HANNE DE WANDEL, UNTITLED 110cm x 73cm, tekening

Ik licht een persoon, een element uit en breng dat naar voor. Ik ben vooral geïnteresseerd in de weergave van de mens en probeer daarbij al het nutteloze, overbodige te elimineren. Als ik vertrek van een foto, probeer ik alle anekdotische details, de atmosfeer van het beeld uit te schakelen om zo een geldend beeld te creëren. Ik zal het hoofd dan ook zelden op dezelfde manier weergeven als de rest van het lichaam. Het hoofd is het centrale gegeven. Ik wil in mijn tekeningen een verhaal creëren, een verhaal zonder begin of einde, met mijzelf als hoofdpersonage. Als een ruwe, rauwe, poëtische weergave van mijn leefwereld. Dit gebeurt heel gevoelsmatig, zonder vooraf bedachte constructies. Soms is het een sfeer, een moeilijk te vatten gevoel dat ik wil zichtbaar maken. Ik wil zo voor de toeschouwer een pad vrijmaken dat leidt langs herinneringen en mijmeringen. De beelden zijn banaal.

Robin Vermeersch: Er spreekt een grote eenheid uit de werken die Hanne De Wandel in de webgalerie heeft geplaatst. Dit vond ik ook belangrijk bij mijn keuze: je kiest niet voor één werk, maar voor de kunstenaar. Het werk ‘Untiteld’ spreekt me het meest aan. Het is een beeld dat er door zijn scherpte uitschiet. Binnen de tekening zijn er intelligente keuzes gemaakt. Zo is er een mooi evenwicht tussen de grafische oplossing van de handen en de trui en het schilderkundige van het hoofd.

Ik heb eigenlijk altijd al getekend. in 2011 behaalde ik een master beeldende kunsten aan Sint-Lucas te Gent. Ik kijk enorm op naar Roger Raveel, David Hockney, Lucian Freud, Edward Hopper en de manier waarop zij in hun werk omgaan met het individu in relatie tot een omgeving. dewandelhanne.blogspot.be

DE KEUZE VAN ROBIN VERMEERSCH

HANNE DE WANDEL, UNTITLED

OKTOBER 2013

23

MIJN ATELIER Vele duizenden mensen zijn thuis actief bezig zijn met hun passie: beeldende kunst. Op zolder, in de kelder, in de huis- of slaapkamer of gewoon aan de keukentafel. Van volledig ingericht atelier tot rommelhok. In deze rubriek gunt een enthousiast kunstbeoefenaar ons een blik in zijn/haar artistieke werkplek.

Heb jij een bijzondere stek in huis waar je met je kunst bezig bent? We willen het graag weten en als het kan graag eens rondneuzen in je atelier of werkplek. Interesse? Graag een foto van je artistieke werkplek naar [email protected] of naar KUNSTLETTERS, Bijlokekaai 7c, 9000 Gent.

IK BEN: RUDI WOUTERS IK WOON IN: BERLAAR MIJN KUNST: TEKENEN, SCHILDEREN EN FOTOGRAFEREN

IK BEN: ANNIE WAGEMAKERS IK WOON IN: BERGEN OP ZOOM MIJN KUNST: OLIEVERFSCHILDEREN EN TEKENEN

Mijn atelier is niet groot, maar het voldoet als plek om mijn creatieve plannen te bedenken en uit te voeren. Ik hussel de disciplines graag door elkaar en heb altijd voor zowel fotograferen als tekenen interesse gehad. Zo vormen mijn foto’s wel vaker het uitgangspunt voor mijn tekeningen. Als tekenaar heb ik me toegelegd op silhouetschetsen. Daarbij probeer ik met een minimum aan lijnen een eenvoudig maar duidelijk beeld weer te geven. Mijn grote voorbeeld is Osvaldo Cavandoli, die in 1969 ‘La Linea’ bedacht: knappe animatiefilmpjes waarin de tekenaar telkens opnieuw obstakels in de weg legt van een figuurtje met een heftig Italiaans temperament. Ook de eenvoudige, humoristische en doeltreffende tekeningen van illustrator Jo Spier vind ik erg inspirerend. Behalve tekenen, fotografeer ik ook, voornamelijk stillevens, architectuur en mensen en sinds een vijftal jaren waag ik me ook aan schilderen.

Sinds kort beschik ik over een eigen atelier en daar ben ik heel erg mee opgezet. Ik kan mijn atelier gemakkelijk vanuit de woonkamer bereiken en me dus gemakkelijk terugtrekken in mijn eigen ruimte. Ik ben er vaak aan het werk, hoewel ik ook vaak te vinden ben in de Academie voor Beeldende Kunsten in Kapellen, waar ik al 5 jaar les volg. Ik werk er vooral aan grotere doeken. Momenteel werk ik vooral rond landschappen, die ik op een heel eigen wijze wil weergeven. Daarbij vertrek ik van eigen foto’s. Maar na een eerste opzet laat ik het oorspronkelijke beeld los en werk verder vanuit mijn gevoel. Het werk moet persoonlijk zijn, dat vind ik erg belangrijk. Bovendien moet het creëren een uitdaging inhouden. Mijn bedoeling is iets nieuws te scheppen. Ik zie het als een groeiproces, een voortdurende zoektocht om telkens met nieuw werk te komen, schilderijen en tekeningen te maken die iets los weten te maken bij de kijker.

Werk van Rudi Wouters is te bekijken in boekhandel/koffiehuis Station Berlaar.

KUNSTLETTERS

24

© Jean Poucet

EXPO BIENNALE8

Het affichebeeld van deze biënnale zet de toon: een opgezette uil met plastic zak op zijn kop staart je vanop een sokkel aan. Het is een bevreemdend beeld dat de sfeer van een rariteitenkabinet of een natuurhistorisch museum oproept, maar ook afwijkend aandoet: esthetisch én onheilspellend. Alsof de natuur op het punt staat te stikken. Het is één van de vele beelden in deze expositie die het heeft over de staat waarin de wereld zich bevindt, een wereld die vaak de ogen sluit voor problemen en zo blind naar een onzekere toekomst lijkt toe te snellen. © Michel François

Een kunstbiënnale zonder kunstwerken. Een eigentijdse interpretatie van het kunstmatig concept van de wereldtentoonstelling en dat op niveau -3 van een parkeergarage in het artificieel ingeplante Louvain-la-Neuve. Jawel, Biënnale 8 is een vreemde, maatschappijkritische en zeer intrigerende tentoonstelling die de duistere kanten van de hedendaagse tijd blootlegt en daarbij op ongewilde schoonheid, vol ironie botst: een ‘beauté magnifique de la catastrophe’, aldus de curatoren.

Niet dat deze biënnale een groot doemverhaal ophangt. Kunstenaar Michel François en curator Guillaume Désanges bouwden deze expositie, naar het voorbeeld van de grote wereldtentoonstellingen uit de 19e en 20e eeuw, op rond twintig thematische paviljoenen. Maar waar de traditionele wereldexpo’s vooral het vooruitgangsdenken vierden, door uit te pakken met grote technologische of intellectuele verwezenlijkingen, toont deze biënnale zich als een anti-wereldtentoonstelling. De complexe wereld doet in de 21e eeuw niet meer aan ideaalbeelden en de paviljoenen tonen hedendaagse bezienswaardigheden die je doen stilstaan bij het ongeoorloofde, verdrongene, niet-duurzame van deze tijd. Klinkt zwaar, denk je? Dat is het nochtans niet. En dat komt omdat Michel François en Guillaume Désanges een intelligent, ironisch en visueel aantrekkelijk parcours hebben uitgestippeld en zich er voor hoeden open deuren in te trappen of met al te voor de hand liggende kunstwerken hun kritiek te illustreren. ONDERGRONDS Het Paviljoen van de ijdelheden, dat in het Musée de Louvain-la-Neuve is geïnstalleerd, toont objecten uit de opslagruimte en de wetenschappelijke collectie van het UCL. Ze worden in hun gebruikelijke bewaarhabitat tentoongesteld: afgedekt, ingepakt, opgesloten, wat hun ‘dubbele dood’ benadrukt. De rest van de biënnale speelt zich ondergronds af, op niveau -3 van een parkeergarage. Elk paviljoen is er opgevat als een mini-thematentoonstelling die objecten toont en die combineert met een gamma foto’s, artikels, teksten, die samen een naslagwerk vormen bij het thema. Vaak levert dat

OKTOBER 2013

25

© Jean Poucet

straffe beelden op, die zowel het wrede, moeilijke of chaotische tonen, maar terzelfdertijd een vaak ongewilde schoonheid bevatten. Zoals de foto van een gigantisch cocon, waaronder nog net de vorm van een Honda te herkennen is. De auto werd door spinselmotten verward met voedsel. De rupsen van deze nachtvlinder maken grote zijden spinsels, als een soort beschermend web tegen vogels en wespen. Waardoor in dit geval een hele auto onder een laag van de kleverige substantie werd gezet. Met een tegelijk wat griezelig en toch fascinerend resultaat. Of het beeld van een Chinese trafikant die op een inventieve, eigenzinnige manier kleurrijke exotische vogels wil smokkelen door ze aan zijn kousen te bevestigen en onder zijn broekspijpen te verstoppen. Zijn mislukte onderneming levert een esthetisch en ook wel ongewild komisch beeld op. Centraal in hetzelfde paviljoen staat een vitrinekast, vol heel gewone, banale gebruiksvoorwerpen: een fles shampoo, een speelgoedbeer, aansteker of kaars. Althans, zo lijkt het, want een bijhorende video iets verderop toont de ware aard van de objecten, met een letterlijk dubbele bodem. Ze komen uit de collectie van een douanier die voorwerpen verzamelt die gebruikt zijn bij smokkel: een stropdas verbergt een mes, een draai aan een klein kruisbeeld legt de schuilplaats voor zakjes heroïne bloot. Een blok uranium, een Kalasjnikovgeweer, goud, tropisch hardhout: in het Paviljoen van de handel worden deze voorbeelden van wat zeldzaam is of verboden te verhandelen, als kunstwerken in mooie vitrines gepresenteerd. In een ervan vind je een hoopje Coltan, een erts dat gebruikt wordt in de aanmaak van nieuwe technologische apparatuur, zoals mobiele telefoons. En erbij: een video van de traditionele ontginning van diezelfde delfstof in Congolese mijnen. Met de illegale handel in het goedje worden vaak gewapende conflicten in de regio gefinancierd. De dierenhandel is de op drie na grootste wereldwijde illegale markt, na de handel in verdovende middelen, de mensenhandel en de handel in namaakproducten. In het Paviljoen van de natuurgeschiedenis staat een

diorama, de uitbeelding van een biotoop, er verlaten bij. Zijn de dieren gestolen, uitgestorven? Het Paviljoen bevat hertenkoppen, een giraf en andere objecten uit de collectie van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren. Een verminkte neushoorn toont de reactie van musea op de gewelddadige, goed georganiseerde handel in dieren: in een soort zelfcensuur verwijderen ze de hoorn van het dier om zo diefstal te voorkomen. Zo is deze fascinerende expo opgebouwd uit allerlei niet-artistieke objecten, archiefstukken, en voorwerpen uit museumcollecties. Kunstwerken zijn er nauwelijks te vinden. Tot je in het Paviljoen van de kunsthandel op een kabinet botst, volgestouwd met schilderijen van Rothko, Richter, Tuymans of Mondriaan. Of toch niet. Want het gaat om kopieën, op systematische wijze gefabriceerd in het Chinese dorp Dafen. Ernaast prijkt de leveringsnota, met de kostprijs per schilderij en de transportkosten. Vervalsingen en zwendel, het zijn, naast speculatie bijvoorbeeld, ook componenten van de huidige kunstmarkt, die heel wat grijze en zwarte zones kent. Geen hedendaagse kunst dus op deze biënnale, maar een resem bijzondere voorwerpen en documenten die vertellen over de toestand van vandaag. En dat in opstellingen die hun geheim niet meteen prijsgeven, maar je laten zoeken, kijken. Op een consequente, doordachte én vaak ironische, grijnzende manier. Een hapklare brok is het niet, maar bij het rondstruinen langs de verschillende paviljoenen begrijp je gaandeweg in welk verhaal je bent terecht gekomen en voel je de verwondering binnensijpelen bij wat eigenlijk één grote artistieke prestatie is. BIËNNALE8 EEN WERELDTENTOONSTELLING (DOCUMENTAIR GEDEELTE) Parking Grand-Rue, niveau -3, Louvain-la-Neuve• Tot 17 november 2013 www.biennale8.be [Ward Desloovere]

26

KUNSTLETTERS

IN DE KIJKER TEKENEN MET GERDA DENDOOVEN Waarin ligt de kracht van tekenen? Wat is een goede tekening? En kan je die ook leren maken? We polsten tijdens The Big Draw naar antwoorden bij Gerda Dendooven. Zij demonstreerde tijdens enkele workshops in dit tekenfestival nog eens waarom ze een topillustratrice is, wiens werk niet toevallig onder de prijzen wordt bedolven. “Een prent maken is hard werken. Met veel faalangst. Tekenen is durven loslaten.”

© Eshloraque

Ronny Delrue schrijft in zijn boek ‘Het onbewaakte moment’: “De tekening heeft een mythische status, als oudste en meest directe manier om een beeld uit te drukken. Wie tekent, toont zijn naaktheid.” Waarin ligt volgens jou de kracht van tekenen? Tekenen is inderdaad heel naakt. Je kan niet faken. Schilderen gebeurt laag boven laag, wegschilderen bijvoorbeeld. Maar wegtekenen kan niet. In een tekening zie je meteen hoe iemand kijkt, fantaseert, denkt, voelt. Dat haal je minder uit een schilderij. Wat gebeurt er als jij tekent? Als ik teken dan ben ik -in het beste geval- los van alles. Het fijnste moment is de totale overgave aan de tekening omdat dat meteen ook opperste concentratie is. Het is loskomen van het hier en nu en samenvallen met je werk. Ga je intuïtief te werk of volgens een vooraf bedacht plan? Dat wisselt. Ik hou enorm van snelle waarnemingsschetsen, bij theaterrepetities bijvoorbeeld, omdat de concentratie daar het allerhoogst is. Als ik een prent maak, dan schets ik eerst. Maar eigenlijk teken ik vaak met de schaar. Ik knip en plak en dat geeft vrijheid in compositie. Een prent maken is hard werken met veel faalangst. Tekenen is durven loslaten. Hoe beslis je wanneer een werk ‘af’ is? Geen idee. Ik voel het gewoon. Ook als het niet goed is. Je kunt jezelf niks wijsmaken. Soms weet ik niet waar het mankeert en toch voel ik ongemak. Wanneer het ‘geslaagd’ is, voel ik het ook en dan is het ook af. Dat kan na vijf minuten gebeuren en soms pas na drie dagen. Of nooit. Waar put je zoal inspiratie uit? Inspiratie haal ik uit wat ik zie en hoor. En vooral dat horen wakkert mijn verbeelding aan. Eigenlijk komt de inspiratie niet zomaar. Die komt door te werken, waardoor je associaties maakt en dingen gaan groeien. Het is een illusie dat je moet wachten op inspiratie. Gewoon hard werken en nieuwsgierig zijn naar wat uit je potlood of pen komt en tegelijk je kop gebruiken. Het is nadenken, maar dan wel heel intuïtief.

Wat maakt een tekening tot een goede tekening? Een goede tekening is oprecht. Een beetje zoals Picasso het zag: je moet opnieuw leren tekenen als een kind. Met plezier en vanuit verwondering en overgave. Soms kan een kromme tekening veel beter zijn dan een juiste tekening, omdat ze dynamiek heeft, kracht, directheid, emotie, authenticiteit, visie. Zo kan ik niet tegen fake knulligheid, omdat dat even maniëristisch is als de steriel correcte tekening. Een goede tekening staat! In de zin van: op de juiste plaats met de juiste lijn en de juiste emotie. Of het onderwerp dan ook juist getekend is, doet er niet zo toe. Maar tegelijk vind ik het heel belangrijk om juist te leren tekenen. Want tekenen is analyseren, de wereld vatten in twee dimensies, synthetiseren, ordenen en leren begrijpen. Net als bij muziek kan een tekening goed zijn, terwijl ze niet goed getekend is. Vergelijk het met een pianist: de ene kan perfect spelen en toch heb je het gevoel dat de muziek dood blijft, niet leeft, geen emotie heeft, niet communiceert. De andere pianist kan misschien technisch minder begaafd zijn, maar wel een onwaarschijnlijke interpretatie spelen. Zo eigen, zo naar de essentie. Een goede tekenaar is intelligent, een intelligent iemand is niet noodzakelijk een goede tekenaar. Inderdaad, net zoals zingen kan iedereen ‘tekenen’. Maar de ene beter dan de ander en de ene kan er een meerwaarde aan geven, de andere niet. Dus tot op een bepaald niveau kan iedereen het, maar sommigen kunnen er een hele wereld mee oproepen. En toch is het plezier het vertrekpunt. Goesting hebben. Is het volgens jou belangrijk om een klassieke tekenopleiding te volgen? Wat versta je onder klassiek? Meestal is ‘klassiek’ pejoratief bedoeld, maar een kok, vioolbouwer of pianist, bijvoorbeeld leren ook techniek en métier. Waarom zou een klassieke tekenopleiding volgen dan not done zijn? Trouwens, het verbluffend métier van kunstenaars als Rembrandt of Van Eyck spreekt nog steeds tot de verbeelding omdat de inhoud, de authenticiteit, de kracht van het werk de techniek ver overstijgt. Techniek helpt, maar zal het werk niet maken. Een goede docent geeft je inzicht in

OKTOBER 2013

vorm, compositie, licht-donker, perspectief, anatomie, emotie, materiaal. En helpt je om dat wat je wil vertellen beter op papier te krijgen. Techniek helpt inhoud, maar vaak wordt dit te eng geïnterpreteerd. Hoe ouder ik word, hoe belangrijker ik een ‘klassieke’ tekenopleiding vind voor studenten in een kunsthogeschool. Techniek helpt om exacter te kunnen vertellen wat je bedoelt. Een simpel voorbeeld zijn de regels van het perspectief. Wanneer je ze onder de knie hebt, kan je beslissen ze niet te gebruiken, omdat het er niet toe doet. Dan is het een keuze en geen zwaktebod, omdat je het niet begrijpt. Een ‘klassieke’ tekenopleiding helpt bovendien nadenken en inzicht krijgen in wat je doet. Het helpt je de wereld te analyseren en te organiseren op een blad papier. Als een leermeester je helpt kijken, je inzicht helpt verscherpen, ook technisch, wel dan ga je sneller vooruit. Je kan het op je eentje uitzoeken. Maar het duurt veel langer. Heb je tips voor mensen die weinig ervaring hebben met tekenen, maar het toch voelen kriebelen? Werken is de boodschap: nadenken, kritisch zijn, je durven smijten, kijken, je verbeelding gebruiken, je eigen ziel zoeken. Net zoals in muziek moet je het in je vingers krijgen door te werken en door inzicht te krijgen. Ik hou van métier, ook dat is emotie en passie. Maar het is meer dan dat. Je moet leren kijken. Kijken is zo geweldig. De meeste mensen kijken heel oppervlakkig. Als ik lesgeef aan mijn studenten, start ik de dag met een uur tekenen waarbij iedereen model is. Het is een combinatie van observatie, fantasie en tekst. Iedereen is model, omdat ook dat je voorstellingsvermogen aanscherpt. Dan voel je de spanning in je lijf, dan moet je je een emotie voorstellen door een bepaalde houding aan te nemen. Trouwens, je lijf is het model dat altijd ter beschikking is. Voel dat lijf, dat helpt bij het tekenen. Als je er dan in slaagt die wereld naar je hand te zetten en terug die oorspronkelijkheid te vinden, dan ben je een goede tekenaar. En verder geldt: tekenen, tekenen, tekenen! Elke dag en overal. Neem overal een schetsboekje mee. [Annemie Vingerhoets]

27

28 1.

KUNSTLETTERS

EXPO HENRY VAN DE VELDE

Met een schitterende retrospectieve in het Brusselse Jubelparkmuseum wordt de 150e verjaardag van ‘alleskunstenaar’ Henry van de Velde (1863-1957) gevierd. Zowat 500 kunstwerken, meubels, gebruiksvoorwerpen, foto’s en maquettes tonen de veelzijdigheid en de niet aflatende creatieve stroom waarmee van de Velde produceerde. Samen getuigen ze van een indrukwekkend oeuvre dat ontstond als een oorlogsverklaring tegen de lelijkheid. Van de Velde-specialisten uit België en Duitsland zetten hun schouders onder deze retrospectieve en slaagden er in een imposante verzameling werken bijeen te brengen, waaronder heel wat bruiklenen uit belangrijke internationale musea en werken uit privécollecties die nooit eerder werden getoond. De expositie was eerder dit jaar te zien in Weimar, de stad waar van de Velde aan het begin van de 20e eeuw zijn grootste successen beleefde. De Brusselse tentoonstelling is een herwerking die zich hier en daar toespitst op enkele Belgische hoogtepunten. Zo opent de expositie met een topwerk uit de verzameling van het Jubelparkmuseum: een paar zesarmige kandelaars uit verzilverd brons uit 1898-1899, waarmee van de Velde zijn opvattingen over de kracht van de lijn en over het samengaan van schoonheid en functie tot uiting bracht. Zijn uitspraak ‘Een lijn is een kracht […]’ geeft aan hoe hij zich bewust was van de dynamiek van een lijn: hoe die de creatie bepaalt, of het nu om een constructie van een meubel, de geleding van een gevel of het patroon van een stof gaat. Van de Velde staat bij ons vooral bekend als architect, maar hij was een allrounder, een selfmade man bovendien en groeide uit tot een pionier van het moderne design, die zijn ideeën over functionele schoonheid in

meubelkunst, interieurs, juwelen, zilverwerk, textiel, vormgeving, architectuur en gebruiksvoorwerpen allerhande toonde. De expo toont deze vloed aan creativiteit in kunstwerken, ontwerpen, foto’s, tekeningen en maquettes en neemt daarbij de uitgebreide memoires van de kunstenaar als leidraad. Van de Velde start zijn carrière als kunstschilder. Aangetrokken door het werk van Ensor schrijft hij zich aan de academie in en sluit later aan bij een kunstenaarskolonie in het Kempense Wechelderzande. De expositie toont in enkele werken de evolutie in zijn werk van figuratief naar abstract. Al zal hij zich niet doorzetten als schilder, toch pikt hij uit een stroming als het pointillisme elementen mee, zoals het gebruik en het naast elkaar plaatsen van complementaire kleuren. Henry van de Velde verlegt eind 19e eeuw zijn aandacht van de schilderkunst naar de toegepaste kunsten. Een sleutelwerk is het monumentale wandtapijt ‘Engelenwake’, dat hij zelf beschouwt als zijn sleutelwerk in de overgang naar de decoratieve kunsten. Op de tentoonstelling wordt het grote borduurwerk geflankeerd door een vaas van Gauguin, die met zijn vermenging van folklore, symbolisme en religiositeit een belangrijke invloed was voor deze creatie van van de Velde. ‘Betaalbaar voor iedereen’: het was een belangrijk programmapunt voor van de Velde. Zelf van goede afkomst, koos hij bewust voor eenvoud en zette die opvatting ook door in zijn gebruik van materialen. In een slimme opstelling spiegelt de expo enkele van zijn zitmeubels waarvoor hij een eenvoudig materiaal als riet gebruikte, met een bureau van Victor Horta, dat met exclusieve materialen, florale motieven en luxueuze afwerking vooral dure elegantie en klasse uitstraalt. In zijn eigen woning ‘Bloemenwerf’ bundelt van de Velde zijn ideeën samen tot een echt Gesammtkunstwerk. Het zal zijn doorbraak in Duitsland mee op gang brengen en de start betekenen van zijn internationale succes.

29

OKTOBER 2013 2.

4.

5.

6.

3.

7.

Waarna de vele geslaagde opdrachten van de kunstenaar een ster maken. Een mooi staaltje van zijn kunnen is een interieurelement voor een kapperszaak, waarbij van de Velde ook de waterleidingen een decoratieve functie bezorgde. Het beeld van de oorspronkelijk meterslange rij kaptafels wordt in de expositie heel knap opgeroepen door aan beide kanten van de opstelling van de kappersstoel spiegels te plaatsen. Een ander hoogtepunt in deze expo draait rond een fictief diner voor vrienden van de kunstenaar. Een lange, mooi gedekte tafel vormt de mooie setting waarin servies, kandelaars, tafelzilver en stoelen van de Veldes visie prachtig demonstreren: schoonheid, ergonomie en eenvoud gaan hier samen. Uiteraard ontbreekt ook de architect van de Velde niet in deze expo: aan de hand van maquettes van zijn vier privéwoningen wordt dit aspect van zijn talent belicht. Zijn ontwerpen voor de paviljoenen van de internationale tentoonstellingen van Parijs (1937) en New York (1939) tonen hem als modernist. De expo sluit sterk af met een primeur: de presentatie van het bureau dat hij in 1935 ontwierp voor Leopold III. Daarmee is dit een stevige, inhoudelijk erg sterke retrospectieve, die geheel in de geest van de opvattingen van van de Velde als een totaalkunstwerk is geconcipieerd, met veel aandacht voor styling en een slimme scenografie.

HENRY VAN DE VELDE - PASSIE FUNCTIE SCHOONHEID Tot 12 januari 2014 Jubelparkmuseum, Brussel www.kmkg.be [WDS] 1. Henry van de Velde in zijn atelier in de Groothertogelijke Saksische School voor Kunstambachten in Weimar, 1908. Foto Louis Held, Weimar © Fonds Henry van de Velde, ENSAV - La Cambre, Brussel 2. Henry van de Velde, Perspectieftekening van het Théâtre des Champs-Élysées, eerste ontwerp, 1910 Potlood, gouache en aquarel op papier. Fonds Henry van de Velde, ENSAV – La Cambre, Brussel, inv. 1903. Afmetingen: 63 x 60 cm © Fonds Henry van de Velde, ENSAV-La Cambre, Bruxelles 3. Zaalzicht met de kaptafel en stoel van de kapperszaak van François Haby, volledig door Van de Velde ingericht. 4. Henry van de Velde, Scheidemantel, Weimar (uitvoering). Sofa, 1902-1903. Perelaar, esdoorn, grenen, witte lak, stofbekleding. Stadtmuseum Weimar. Langdurige bruikleen bij de Kunstsammlungen Chemnitz, inv. XII/4. Afmetingen: 97 x 210 x 75 cm © Sabam, Belgium, 2013-2014 5. Henry van de Velde, Ring, ca. 1899, Geel, rood en wit goud, diamanten, parels. Herkomst: Claire Petrucci-Verwee. Koning Boudewijnstichting, in depot bij de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel, inv. D.KBS.6. Afmetingen: 3,2 x 2 x 2,6 cm. © Sabam, Belgium, 2013-2014 6. Henry van de Velde, Paar zesarmige kandelaars, 1898-1899. Verzilverd brons. Tentoongesteld bij La Libre Esthétique in 1900. Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel, inv. 6868-6869 Afmetingen: 58,5 x 51,4 x 51,4 cm © Sabam, Belgium, 2013-2014 7. Henry van de Velde, Engelenwake, 1892-1893. Wol, zijde. Tentoongesteld bij Les XX in 1893 Herkomst: nalatenschap Henry van de Velde. Museum für Gestaltung Zürich, Kunstgewerbesammlung, inv. KGS 1959-71. Afmetingen: 140 x 233 cm © Sabam, Belgium, 2013-2014

30

KUNSTLETTERS

BOEKEN

SCHATTEN VAN HET MANIERISME IN VLAANDEREN

HIRAMATSU

GORAN DJUROVIC

De pracht van het Vlaamse maniërisme was deze zomer in het Musée départemental de Flandre in Cassel te bewonderen. Gemist? Niet getreurd, de catalogus bij de expositie laat je uitgebreid kennismaken met de artistieke rijkdom van de Vlaamse 16e eeuwse schilderkunst. Het woord ‘manierismo’ werd gebruikt voor een kunststijl die in Italië opkwam als reactie op de renaissance. De kunstenaars uit die artistieke richting wilden weg van het imiteren van de natuur om plaats te maken voor een meer persoonlijke toets. Italiaanse maniëristen zetten zich af tegen de kunst van de meesters van de renaissance, zoals Rafaël en Michelangelo. In Vlaanderen was er zeker geen sprake van een breuk tussen de stijl van de Vlaamse Primitieven en het werk van schilders uit het begin van de zestiende eeuw. Er werd nog steeds veel belang gehecht aan een getrouwe weergave van de werkelijkheid of aan een fraaie weergave van stoffen, plooivallen. In die periode kende Antwerpen een snelle economische groei en werd een bloeiend centrum voor de kunsten. Bij de Antwerpse Sint-Lucasgilde waren meer dan 300 schilders aangesloten. In de ateliers gaven ze uitdrukking aan de talloze nieuwe ideeën die uit het humanisme voortvloeiden. Deze catalogus laat je, via paginagrote afbeeldingen en heldere uitleg, kennismaken met de indrukwekkende schilderijen van deze vaak anoniem gebleven kunstenaars.

Een Japans kunstenaar laat zich inspireren door het werk van een Frans schilder die op zijn beurt erg hoog opliep met Japanse prentkunst: ‘Hiramatsu, de vijver met de waterlelies’ is een eerbetoon van Hiramatsu Reiji aan de grote Franse impressionist Claude Monet. Tijdens een bezoek aan het Musée de l’Orangerie te Parijs raakte de Japanse schilder danig onder de indruk van Monets immense muurpanelen met waterlelies. Daarbij ontging hem niet hoe er tal van Japanse accenten op de doeken terug te vinden waren. Gefascineerd besloot Hiramatsu naar Giverny te trekken, waar Monet van 1883 tot zijn dood in 1926 woonde en er vooral zijn tuin en vijver met Japanse brug op doek vastlegde. Hiramatsu liet er zich, net als de Franse meester, inspireren door het bewegende water en de kleurenpracht. De Japanner is een meester van de nihonga-techniek, een stijl die ooit als reactie op de invloed van het Westen op de Japanse kunst ontstond en gebaseerd is op tradities van meer dan duizend jaar oud. De heftige sprankelende kleuren spatten van de doeken af en vooral de bijzondere kamerschermen, bestaande uit 6 panelen die Hiramatsu beschilderde, zien er betoverend uit. Bovendien halen ze op hun beurt de invloed van de Japanse kunst op Monets werk naar boven. Hij verzamelde een mooie collectie prentkunst. De toppers uit die verzameling, met prachtstukken van onder meer Hokusai en Hiroshige, sluiten deze catalogus af en getuigen van Monets passie voor Japanse kunst.

Twintig jaar lang bouwde Goran Djurovic (°1952, Belgrado) aan een oeuvre dat het publiek amper te zien kreeg. De Servische kunstenaar studeerde schilderkunst aan de Academie van Dresden en woont en werkt momenteel in Berlijn. Hij exposeerde voornamelijk in Duitsland, werd in 2004 opgepikt door de Antwerpse Galerie Zuid en kan zich sinds enkele jaren een grote naam noemen bij kunstcritici en verzamelaars. In ‘Prime Time’, dat verscheen naar aanleiding van zijn tentoonstelling in het Gentse Caermersklooster, overheersen sombere dreiging en spanning tussen menigte en geïsoleerde anonieme figuren. Daarbij nemen elementen als hiërarchie en manipulatie een belangrijke rol in. Net als bij Michaël Borremans voeren mensen in een surrealistische sfeer onbestemde handelingen uit in een wereld waarvan de schaal niet klopt. Maar Djurovic beschikt over een eigen toets, werkt pasteus en hoekig, in een techniek die grote bewondering voor een oude meester als Rembrandt verraadt. Ook in zijn fascinatie voor licht, dat zich in elk schilderij opdringt. ‘Onverklaarbaar licht, waaromheen wij als verstarde motten bewegen’, zo omschrijft Bernard Dewulf het in zijn bijdrage in dit boek. Of is het toneellicht, vraagt hij zich af. Want alles in het werk van Djurovic lijkt gespeeld. “De schilder als genadeloos regisseur”, heet het in Eric Rinckhouts inleiding: “Als een magistraal poppenspeler confronteert hij zijn personages met het grote niets. Djurovic is de schilderende filosoof van het existentialisme, anno 2013”.

SNOECK, 260 BLZ, 39 EURO

SNOECK, 152 BLZ, 32 EURO

LUDION, 176 BLZ, 34,90 EURO

31

OKTOBER 2013

ROBERT DEVRIENDT SCENES

WE DRIFT

GROTE KUNST VOOR KLEINE KENNERS

“Ik schilder fragmenten die bij elkaar gevoegd een groot complex schilderij vormen; een schilderij met verschillende zichtpunten, met personages, gebeurtenissen en suggesties”, vertelt Robert Devriendt (°1955) over zijn werk. Zijn kleine schilderijen - afmetingen van 6 bij 8 cm zijn eerder regel dan uitzondering - brengt hij samen in reeksen die zich als filmische montages voordoen. Verbonden zijn de beelden zeker, maar op welke manier: dat is een raadsel. Als toeschouwer probeer je een betekenis te geven aan de sequenties en kan je een eigen verhaal opbouwen. Dat is precies de opdracht die 17 Nederlandstalige dichters en prozaschrijvers kregen. Een mooie uitdaging, want de gewelddadige of seksuele ondertoon in veel schilderijen vullen Devriendts werk met mysterie en suspense. Er is iets gebeurd of er is zeker wat op til. Die spanning van het onverwachtse is in heel wat bijdragen terug te vinden. Bloed, revolvers, dramatische vrouwen, bos, bergen en dieren - al dan niet dood of opgezet - nemen sleutelposities in. Vooral de teksten waarin wat vrijer wordt geassocieerd, overtuigen. In ‘De vossenstaart’ van Koen Peeters breekt een jongen binnen in de nieuwe weekendverblijven in het bos. Niet om er te stelen, maar om te achterhalen wat de stadsmensen precies hopen te vinden in zijn dorp. Een ander hoogtepunt is ‘Stills’ van Astrid Lampe: 4 knappe gedichten die scherp en afgemeten op het moment tussen de beelden mikken.

Duizend landschapsfoto’s, duizend portretten en duizend vlotten: fotograaf/kunstenaar Wim Tellier zag het, na eerdere projecten met blow-upfotografie, met “We Drift” opnieuw groots. Zo’n 2,5 jaar trok hij de wereld rond en maakte, door zijn fototoestel aan een kite te bevestigen, landschapsfoto’s. Het symbool van dit project is een grote rode pleister. Die integreerde hij ook in elke foto. Waarmee hij de schoonheid en kwetsbaarheid van de planeet in de verf wou zetten. Een pleister op een gewonde planeet. Een tweede luik van het project bestaat uit 1000 portretten, die een zo groot mogelijke diversiteit tonen. Daarbij ligt elk individu op een patchwork van landschapsfoto’s. Die portretten werden op hun beurt op 1000 vlotten gemonteerd om zo een enorme installatie van 1.000.000 m² te vormen. Die wou hij niet zomaar tonen, maar een heuse ervaring creëren. Het idee: de duizend vlotten in de Schelde te Antwerpen te water laten, waarna de getijden hun werk zouden doen en de installatie voorbij de stad zou drijven. Een te sterke stroming besliste er anders over, maar dit najaar wil Tellier en nieuwe poging wagen in de Londense Thames. Het boek bij het project vertelt in honderden foto’s het avontuur van ‘We Drift’, vanaf het eerste concept tot de uiteindelijke drijvende tentoonstelling.

Het melkmeisje van Vermeer als donzige hond, drukdoende met de voorbereiding van een pannekoekenbak, giraffen in een kring bij de ‘Danse’ van Matisse of Mona Lisa als blozende roze big: in dit vrolijke kinderkunstboek van bijna een halve meter hoog houdt elke draai van de pagina een verrassing in. Illustratrice en auteur Thaïs Vanderheyden keek goed naar 30 wereldberoemde schilderijen en maakte een eigen, heerlijk oneerbiedige versie, waarbij dieren de hoofdrollen in de werken opeisen. Zo wordt Edward Hoppers nachtcafé bevolkt door konijnen, vind je kevers in de zonnebloemen van Van Gogh en wordt ‘De Schreeuw’ van Munch hier door een gillende panda uitgevoerd. Bij elke prent krijg je ook een afbeelding van het origineel te zien en wat weetjes over het werk en de kunstenaar. Bovendien is elke illustratie opgevat als zoekplaat, want Kever Kamiel houdt zich op elke pagina ergens verstopt. De taal doet met ‘meneren’ en ‘stouteriken’ en het hoge percentage verkleinwoorden misschien wat te schattig, te wollig aan, maar verder is dit een geestig reuzenboek om heerlijk in weg te kruipen. Moge het dit najaar in grote aantallen door de Sint meegebracht worden of onder kerstbomen te vinden zijn.

MER. PAPERKUNSTHALLE, 160 BLZ, 29,5 EURO

LANNOO, 304 BLZ, 45 EURO

BORGERHOFF EN LAMBERIGTS, 48 BLZ, 39,95 EURO

[WDS]

32

KUNSTLETTERS

Expo MAS © Cédric Raskin

EXPO HAPPY BIRTHDAY DEAR ACADEMIE Het is feest in Antwerpen. De Koninklijke Academie viert er haar 350e verjaardag en doet dat in stijl: met een hele rits tentoonstellingen, evenementen, boekpublicaties, een stadswandeling en een erfgoedproject. Eén van de blikvangers is een grote overzichtstentoonstelling in het MAS die de geschiedenis van de Academie overschouwt aan de hand van vragen als “Moet kunst mooi zijn?” en “Is kunst een ambacht of een wetenschap?” Het MoMu viert dan weer de 50ste verjaardag van de Modeafdeling van de Academie met een expositie die haar geschiedenis en het succesverhaal van de Antwerpse mode vertelt. “Word je als kunstenaar geboren, of kan je kunst leren?” Het is één van de pertinente vragen waaraan modeontwerper Walter Van Beirendonck en museumdirecteur dr. Paul Huvenne de verjaardagsexpositie in het Museum aan de Stroom (MAS) hebben opgehangen. Daarbij hadden de gastcuratoren duidelijk geen droge chronologie voor ogen van wat de Antwerpse Academie sinds haar oprichting heeft voortgebracht. Aan de hand van een inventief en visueel prikkelend verhaal stellen ze de vraag waarom de Academie 350 jaar geleden ontstond en hoe de kunstschool doorheen die tijd met vernieuwende kunstopvattingen is omgesprongen. Bij de start van de tentoonstelling tref je twee kleine schilderijen van de hand van David Teniers de Jonge aan. Het is deze telg van een Antwerpse kunstenaarsfamilie die met de Spaanse koning Philips IV onderhandelt

over de oprichting van een Academie. Met succes. In 1663 is het zover. In ‘De beeldhouwende aap’ en ‘De schilderende aap’ drijft Teniers de spot met kunstenaars die niet verder raken dan het na-apen van de werkelijkheid. Het zegt veel over de veranderende tijdsgeest in die periode, met nieuwe opvattingen over hoe kunst ten opzichte van de realiteit moet staan. Waar de middeleeuwse schilder en beeldhouwer die wil imiteren, stelt de renaissancekunstenaar zich tot taak de werkelijkheid te perfectioneren. Hij doet dat door wetenschappelijke regels toe te passen. En die leert hij niet langer in de beslotenheid van de gilde met haar regels van geheimhouding, maar in een academie. Vrijwel van bij de start krijgt de Antwerpse Academie een pronkzaal: deze Schilderskamer moet vooral tonen hoe bijzonder de Antwerpse kunst is. Tegen de muren en aan het plafond hangen schilderijen van eigentijdse Antwerpse meesters en er pronken beeldhouwwerken van beroemde Antwerpse kunstenaars uit het verleden. Samen zullen ze een collectie vormen die in 1810 de aanleiding geeft tot de oprichting van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten. De pronkzaal is in deze tentoonstelling op een bijzondere manier gereconstrueerd. Schijnbaar zwevend in een opgehangen kubus vind je er werken van onder andere Jordaens, Boeijermans en Floris, topstukken uit de collectie van het KMSKA. De 19e eeuw zet daarna alles op zijn kop. Alle principes die tot dan toe als vanzelfsprekend werden ervaren worden gecontesteerd. De opvattingen waarvan de academiekunst doordrongen is over bijvoorbeeld compositie, lijn of kleur worden in vraag gesteld. Het experiment zal voortaan een prominente rol krijgen. Kunst kan alle kanten opgaan en de avant-garde verplicht de academie na te denken over haar rol. Hoe dat in het geval van de Antwerpse kunstschool gebeurt, vind je in een imposante Golden Wall: meer dan 140 werken van kunstenaars die aan de Antwerpse Academie hebben gestudeerd. Het is een hedendaagse uitvoering van het principe van de kunstkamer, bomvol en tot het plafond volgestouwd met kunstwerken die 350 jaar Antwerpse kunstgeschiedenis overspannen.

OKTOBER 2013

33

Peter Pilotto - Voetgangerstunnel © Boy Kortekaas

Van Jordaens tot Kati Heck: elke kunstenaar is met één werk vertegenwoordigd. Wat niet betekent dat je een helder chronologisch overzicht gepresenteerd krijgt. Van Beirendonck bedacht geen thematische schikking, maar kwam gevoelsmatig tot een ware clash van kunstuitingen: nieuw hangt naast oud in een kleurige wirwar van stijlen en periodes. Dat levert hier en daar verrassende confrontaties op, maar de spontane ordening overtuigt niet over de hele lijn. Het weglaten van een thematische, kunsthistorische of welke richting dan ook levert een veelkleurige puzzel op en heeft een vrolijke chaos tot gevolg, maar maakt gericht kijken moeilijk en overprikkelt na een tijdje ook wel. Voorbeelden van recentere experimenteerdrift en vernieuwing zijn ook eerder schaars in dit overzicht. Vooral het imponerend verleden van de school komt hier sterk uit de verf. Niet dat de Academie haar rol in de kunsten kwijt is. ‘Een plaats van mogelijkheden’, zo omschrijft Paul Huvenne ze in de catalogus bij de expositie: de Academie als de plek waar een zoektocht kan plaatsvinden en individuen de artistieke vrijheid krijgen om hun creativiteit te ontplooien en zo te denken in beelden. 50 JAAR MODEAFDELING Ook de modeafdeling van de Antwerpse Academie heeft een verjaardag te vieren. Vijftig jaar geleden werd ze opgericht door Mary Prijot, die in haar modeopvattingen de Franse elegantie hoog in het vaandel voerde, met Coco Chanel als lichtend voorbeeld. Heel lang blijven de klassieke opvattingen over wat mode moet zijn en hoe ze moet worden gemaakt, overheersen. Van het idee om een eigen ‘Belgische’ mode te ontwikkelen is geen sprake. Die staat tot de jaren ‘80 synoniem met kwaliteitsvol, maar saai. Tot zeven studenten voor een kantelmoment in de geschiedenis van de modeafdeling zullen zorgen. De ‘Zes van Antwerpen’ (Ann Demeulemeester, Dries Van Noten, Dirk Van Saene, Walter Van Beirendonck, Marina Yee, Dirk Bikkembergs) en Martin Margiela boeken internationaal succes en zetten Antwerpse mode en de Academie op de wereldkaart.

De ‘Wave’, een grote chronologische opstelling in de traphal van het MoMu neemt je, aan de hand van een tijdslijn, in tekst, beeld en video mee door een halve eeuw opleidingen, docenten, afgestudeerden, hun eindejaardefilés en carrières. In de expositieruimtes vormen de afstudeercollecties van de verschillende generaties studenten de rode draad. Zo’n zestig originele silhouetten werden teruggevonden, gerestaureerd, hersteld en gestoomd. Doorheen de expositie valt de invloed van de internationalisering op die de modeacademie heeft doorgemaakt. Zo toont een kamer met voornamelijk creaties van Aziatische studenten silhouetten in de meest bijzondere kleuren en vormen: een ander schoonheidsideaal tot uitdrukking gebracht in creaties die uiteindelijk ook de projecten van andere studenten beïnvloeden. Waar begin jaren ‘80 nog enkel Belgen afstudeerden aan de modeafdeling, telt de opleiding anno 2013 meer dan 30 verschillende nationaliteiten op een studentenbestand van om en bij 150 studenten. De Modeacademie zet het verjaardagsfeest ook buiten verder. Zo bots je op verschillende pleinen en plekken in de stad op kolossale afbeeldingen, die verwijzen naar iconische kledingstukken van Antwerpse modeontwerpers. De afbeeldingen werden op containers van maar liefst tien meter hoog geprint en verspreid doorheen de stad. [WDS] HAPPY BIRTHDAY DEAR ACADEMIE: 350 JAAR ACADEMIE Tot 26 januari 2014 in het MAS HAPPY BIRTHDAY DEAR ACADEMIE: MODE | 50 | ANTWERPEN | ACADEMIE Tot 16 februari 2014 in het MoMu www.hbda.be

KUNSTLETTERS

34

WORKSHOPS FOTOGRAFEER JE EIGEN KUNSTWERK OOSTENDE, 8 DEC. 2013

Studiofotograaf Reinhart De Grendel leert je reproducties maken met een compact digitaal fototoestel. Waar moet je aandacht aan besteden bij het fotograferen van twee- en driedimensionaal werk? Hoe stel je je kunstwerk op, wat met het licht en welke achtergrond gebruik je? We brengen de theorie onmiddellijk in de praktijk! Breng je eigen kunstwerk(en) en je digitaal fototoestel mee. Wil je er thuis al aan beginnen? De KUNSTWERKT-publicatie ‘Hoe fotografeer ik mijn kunstwerk? Handleiding voor de kunstenaar.’ kan je bestellen via de website, e-mail of telefoon (9 euro + portkosten). Deze handleiding leert je met een eenvoudig, compact digitaal toestel een perfecte reproductiefoto te maken. Ook al heb je geen of weinig ervaring met fotograferen. Vooraf inschrijven is noodzakelijk!

NAAR WAARDE GESCHAT, FEEDBACK OP JE WERK LEUVEN, 16 NOV. 2013

Ben je bezig met schilderen, beeldhouwen, grafiek of keramiek? Zou je het fijn vinden om feedback te krijgen? Docenten en professionele kunstenaars bespreken samen met jou je beeldend proces, onderwerp en materiaalkeuze. Je krijgt op een opbouwende en positieve manier tips aangereikt en je kijkt met een frisse blik naar je werk. 30 minuten per deelnemer! Vooraf inschrijven en betalen is noodzakelijk! WANNEER: zaterdag 16 november 2013, van 10u30 tot 12u en van 13u30 tot 16u30 WAAR: Leuven PRIJS: 12 euro

WANNEER: zondag 8 december 2013, van 12u30 tot 17u WAAR: Oostende PRIJS: 35 euro

AGENDA EXPOSITIES EN EVENEMENTEN WEST-VLAANDEREN TRAVELING expo | Varsenare | van 4 tot 30 oktober 2013 Olieverfschilderijen van Jacques Tange en keramiek sculpturen van Marek Zyga in Art Gallery jonghART, Gistelsteenweg 140 te Varsenare. GROEPSTENTOONSTELLING RV expo | Kortrijk | van 4 tot 30 oktober 2013 Groepstentoonstelling RV van de hedendaagse figuratie. A TOUCH OF MAGIC. expo | Knokke | van 5 tot 31 oktober 2013 Miejef Callaert drukt de diepere betekenis van de dingen uit. Aquarel is daarvoor het medium bij uitstek. ART COCTAIL BRUGES evenement | Brugge | van 13 tot 23 november 2013 A international project with 60 artists + a special film of the participants and a special catalog of all participants. A PICTURE TELLS FAR MORE THAN A THOUSAND WORDS expo | Oostende | 1 september tot 30 november 2013 Expo met als thema ‘meertaligheid’. Met werk van Jook - Par lui-même - Mamaestelle - Galard G -Christophe Galard - Marie Bodart. KUNSTZONDAGEN IN ‘T FRUYTHOFKE expo | Oudenburg | 4 november 2012 tot 1 december 2013 Elke eerste zondag van de maand is er in ‘t Fruythofke Kunstzondag. Je kan ook elke keer kennismaken met de kunstenaar zelf. SCHILDERIJEN GEERT VERSTAEN expo | Wingene | 27 september tot 28 december 2013 Schilderijen van Geert Verstaen, samen met werken van Maryke Degryse, Rita Smis, Johny David, Andy Deschacht. CLASSIC EVENT expo | Kortrijk | van 2 tot 11 november 2013 Lifestyle en Kunstbeurs met op standnummer 104 C : Martine Vyvey ARTIFICIUM VZW TE GAST BIJ VETRABO BVBA expo | Sint-Gillis-Waas | 29 november tot 1 december 2013 Op uitnodiging van VETRABO bvba stellen een 30 tal leden beeldend kunstenaars van ARTificium vzw uit Stekene in de burelen van deze bouwonderneming een selectie van hun werken tentoon. OOST-VLAANDEREN SAMEN expo | Petegem a/d Leie- Deinze | 4 oktober tot 12 november 2013 Expositie: Rosine met aquarel en pastelkrijt; Albert met keramiek. OPENDEUR-ZONDAGEN expo | Meilegem-Zwalm | 6 oktober 2013 tot 2 maart 2014 Chris Masson en zijn echtgenote Romine, een autodidact kunstenaarskoppel uit de Vlaamse Ardennen houden elke eerste zondag van de maand opendeur. NICO VAEREWIJCK expo | Sint Niklaas | 18 oktober tot 17 november 2013 Onheilspellende schilderijen van Nico Vaerewijck, die rond isolement of een vorm van onvrijheid draaien.

Inschrijven kan makkelijk via www.kunstwerkt.be of 09/235.22.70. Inschrijven via mail is NIET mogelijk. Nadat KUNSTWERKT je betaling ontvangen heeft, ben je officieel ingeschreven en ontvang je alle informatie.

VROUWELIJKE VERBEELDING expo | Beveren | 25 oktober tot 3 november 2013 Sonja Michiels (schilderijen) en Kristina Smidts (glas en beeld) stellen hun nieuw werk tentoon in kasteel Cortewalle.

OKTOBER 2013

35

Een tentoonstelling, kunstenroute, workshop of ander evenement gepland? Op www.kunstwerkt.be kan je nu (na eenvoudige registratie) zélf je aankondigingen (met foto’s) plaatsen. Afhankelijk van de datum waarop je evenement plaatsvindt, verschijnt een samenvatting van je aankondiging ook in KUNSTLETTERS. Uiterste inzenddatum voor de volgende editie van KUNSTLETTERS: 22 november 2013.

JEWELS & BUBBLES expo | Hamme | 3 november 2013 Juweelontwerpen van De Stobbeleir Annick Van Damme Christiaan. MAIL ART BOOKS & WAR POSTART expo | Gavere | van 7 tot 9 november 2013 Het Project Mail Art Books van de Nederlandse kunstenaar Ed Hanssen stelt honderden boekjes tentoon in de bibliotheek van Gavere, ingestuurd door internationale kunstenaars. KUNST NU STELT TENTOON expo | Zele | 30 november tot 8 december 2013 De leden van Kunst NU stellen tentoon: beeldhouwwerken, keramiek, olieverf en acryl op doek. ANTWERPEN NATUURTALENT DE SCHELDEGODIN expo | Hingene | 1 april tot 31 oktober 2013 Beeldconstructie ‘De Scheldegodin’ vervaardigd met wiepen, wilgentenen en gele wilg; gekapt in de schorren langs de Schelde. Door Cis Peeters. NOTELAER INCORPORATED expo | Hingene | 14 juli tot 31 oktober 2013 Architectuur staat centraal in het werk van Daan De Decker. Dit keer sieraden met als basis de neo-classistische vorm en zijn confrontatie met de natuur van het paviljoen de Notelaer. SCHILDERIJENTENTOONSTELLING expo | Lippelo | 3 oktober tot 13 november 2013 Celle Van Haverbeke toont schilderijen. DIEREN IN PERSPECTIEF expo | Breendonk-Puurs | 9 oktober tot 14 november 2013 Atelierwerk van de leden van Atelier Vocar ook hobby-atelier ‘t Hellegat uit Ruisbroek neemt deel. ALTIJD VERRASSEN expo | Kessel | 5 oktober tot 17 november 2013 Tekeningen, grafiek, olieverf op doek van Léon Leenders. KUNST VEROVERT KANTOREN expo | Mechelen | 20 september 2013 tot 20 december 2013 Het werk van Kaatje Grauls (keramiek) en Mieke Drossaert (schilderijen, glas en handgetufte en Jacquardtapijten) is kleurrijk, grappig, aantrekkelijk en recht voor de raap.

LIMBURG KERAMIEK VAN KUNSTKRING KOSMOS expo | Lommel | van 19 tot 27 oktober 2013 9 leden van Kunstkring Kosmos exposeren hun keramische kunst. ERTUSSENDOOR expo | Wellen | van 6 tot 27 oktober 2013 Irina Solovykh stelt haar experimentele werken tentoon. GLOBAL ART expo | Tongeren | 5 oktober tot 10 november 2013 Global Art is een internationale kunstvereniging met een hart voor Kunst, die zowel nationale als internationale collega-kunstenaars wil samenbrengen en creatief wil inspireren. CHANGE AND DISTURB expo | Hasselt | 15 september tot 10 november 2013 Door beurtelings te kiezen voor schilderkunst, fotografie, video, muziek, schrift, beeldhouwkunst, installaties, stripverhaal, publiciteit, assimileert Jacques Charlier met evenveel gemak de taal van de diverse stijlen en stijlperiodes. DES VISAGES EN CHEMIN expo | Hasselt | 15 september tot 10 november 2013 Thomas Chable is vooral bekend om zijn foto’s van Afrika. Frédéric de Woelmont werkt als Hoge Commissaris van de Vluchtelingen in de Hoorn van Afrika en West-Afrika voor de Verenigde Naties. BRIGITTE CLOSSET - MARIA PACE - ETIENNE VAN DOORSLAER expo | Hasselt | 15 september tot 10 november 2013 VLAAMS-BRABANT / BRUSSEL BRUSSELS LIGHT FESTIVAL evenement | Brussel | 31 oktober tot 3 november 2013 Eerste editie van het Brussels Light Festival langs het kanaal in Brussel. INTERNATIONAL CERAMIC BIENNIAL evenement | Haacht | van 7 tot 15 december 2013 De Internationale Keramiekbiënnale 2013 is de ideale gelegenheid om hedendaagse keramisten te ontdekken.

WORKSHOPS EN CURSUSSEN

OPEN ATELIER JUWEELONTWERP cursus/workshop | Ertvelde | 24 september tot 17 december 2013 Voor mensen die graag een juweel willen maken en al basistechnieken onder de knie hebben. INTUITIEF SCHILDEREN, MAKEN VAN BEELDEN, GRAFIEKEN cursus/workshop | Vilvoorde | 27 februari tot 31 december 2013 Het intuïtief schilderen en beelden maken worden op een spontane manier begeleid. Er kan geëxperimenteerd worden met recyclage materialen ZEEFDRUKWORKSHOPS cursus/workshop | Lembeke | 31 augustus 2013 tot 28 juni 2014 Mama’s zeefdruktasjes - Design op stof - Portret à la Andy Warhol ZEEFDRUK & TOEGEPASTE DIGITALE BEELDVERWERKING cursus/workshop | Kessel | 15 oktober tot 19 november 2013 MUSÉE PRIVÉ cursus/workshop | Kessel | 16 oktober tot 13 november 2013 Grafiekworkshop voor jongeren met een beperking, we gaan op zoek naar letters, woorden, een zin, poëzie, rijmpjes, ... EENVOUDIGE GRAFISCHE TECHNIEKEN cursus/workshop | Kessel | 17 oktober tot 14 november 2013 Ontdek een andere reeks grafische technieken op 4 donderdagvoormiddagen; op het programma oa. monotype, droge naald, zeefdruk. BASISWORKSHOP JUWEELONTWERP cursus/workshop | Ertvelde | 17 oktober tot 14 november 2013 De workshop basis juweelontwerp bestaat uit 4 lessen: zagen, boren, hameren, walsen, draadtrekken, plooien, solderen. WORKSHOP CYANOTYPIE cursus/workshop | Wommelgem | 19 oktober tot 3 november 2013 De workshop Cyanotypie is een introductie in het historische fotoprocédé uit 1842. Tijdens deze workshop wordt er stap voor stap uitgelegd hoe dit procédé werkt. POTTENBAKKEN VOOR KINDEREN cursus/workshop | Zulte - Olsene | 23 oktober tot 4 december 2013 Cursus voor kinderen op woensdagnammidag.

ATELIER GRIET GOORDEN expo | Heist-op-den-Berg | 6 juli tot 29 december 2013 Het atelier van Griet Goorden is elke eerste zondag van de maand vrij toegankelijk.

TEKENEN/SCHILDEREN NAAR MODEL cursus/workshop | Kessel | 10 oktober tot 14 november 2013 Er zullen 2 modellen aanwezig zijn, teken/schildersmateriaal zelf meebrengen.

JANART expo | Boom | 1 oktober 2013 tot 3 januari 2014 Tentoonstelling van humoristische fantasierijke figuren in keramiek.

TEKENINGEN EN ANDERE DINGEN cursus/workshop | Aspelare | 9 november 2013 tot 31 mei 2014 Cursus tekenen en grafiek in een broedplaats voor nieuwe ideeën.

SCHILDERTECHNIEKEN AANLEREN cursus/workshop | Roosdaal | 1 september 2013 tot 1 december 2013 Wil je graag een aantal schildertechnieken leren, dan kan je elke 1ste zondag van de maand terecht bij Kunstatelier Kristin.

WORKSHOP PORTRET, DE VARIATIE IN DE SYMMETRIE cursus/workshop | Vilvoorde | 10 november 2013 Creatieve en haalbare oplossingen. Begeleiding: Rainier Boidin.

WALTER EN BERTHE IN GALERIJ LAZARUS expo | Rumst | van 9 tot 17 november 2013 Walter Van Noten drukt zijn eigen visie van een landschap uit in olieverf met het paletmes . Berthe Heirman vertaalt haar impressies in haar schilderingen op zijde. EXPO INGRID BARBIER expo | Lippelo | 14 november 2013 tot 8 januari 2014 INGRID BARBIER toont schilderijen in olieverf en aquarel ATELIER ALLA PRIMA expo | Oud-Turnhout | van 15 tot 24 november 2013 Groepstentoonstelling van meestal oud leerlingen van de Turnhoutse Academie voor Schone Kunsten.

POTTENBAKKEN cursus/workshop | Zulte | 2 september 2013 tot 2 december 2013 Nieuwe reeks sessies pottenbakken voor volwassenen. INTUÏTIEF SCHILDEREN EN TEKENEN cursus/workshop | Holsbeek | 9 september tot 6 december 2013 Deze workshop is een ontdekkingsreis naar jezelf, je intuïtie, naar wat in je leeft.

BELANGRIJK: DIT IS DE HEEL BEKNOPTE VERSIE VAN DE AGENDA: VOOR DE VOLLEDIGE VERSIE VAN DEZE OF ANDERE AANKONDIGINGEN KAN JE TERECHT OP WWW.KUNSTWERKT.BE

36

KUNSTLETTERS

WEDSTRIJDEN KUNSTWEDSTRIJD KLEIN SCULPTUUR deadline: 15 november 2013 De Cultuurraad van Heist-op-den-Berg en Cultuurcentrum Zwaneberg organiseren een kunstwedstrijd met als discipline ‘Klein Sculptuur’. ° Deelname aan de wedstrijd is gratis. ° De kunstwerken moeten een eigen ontwerp zijn! ° Elke deelnemer kan maximum drie werken van recente datum inzenden. ° Het maximumformaat van het werk is 50 cm hoog. Het grondvlak maximum 50 op 50 cm. Alle materialen betreffende deze discipline komen in aanmerking. 1e Prijs: 1000 euro + waardebon 250 euro bij Kaderke.be 2e Prijs: 400 euro + waardebon 200 euro 3e Prijs: 200 euro + waardebon 150 euro De leden van de selectiecommissie ‘tentoonstellingen’ van Cultuurcentrum Zwaneberg fungeren als onafhankelijke jury. De externe jury van deze kunstwedstrijd is Nadia Naveau. Er bestaat de mogelijkheid dat Cultuurcentrum Zwaneberg de winnaar(s) een (solo)tentoonstelling aanbiedt tijdens seizoen 2014-2015. De werken moeten afgeleverd worden in Cultuurcentrum Zwaneberg op één van de volgende dagen: 15 november 2013 van 10 tot 17 uur, 16 november 2013 van 11 tot 15 uur, 18 november 2013 van 10 tot 17 uur. Uit de inzendingen zullen een aantal werken worden geselecteerd en tentoongesteld. De proclamatie en de prijsuitreiking aan de laureaten vinden plaats op vrijdag 22 november 2013 De tentoonstelling loopt van 23 november t.e.m. 16 december 2013. Meet & Greet tussen alle deelnemende kunstenaars en Jan Hoet op maandagavond 16 december 2013 om 19u. Het volledige reglement + inschrijvingsformulier kan je aanvragen via 015/22.83.56 of [email protected]

CARTOONWEDSTRIJD DE BEWEGING TEGEN GEWELD LAAT JE TALENT ONTDEKKEN DOOR KIM DUCHATEAU EN EVA MOUTON deadline: 18 november 2013 De Beweging tegen Geweld – vzw Zijn wil door middel van cartoons mensen laten nadenken over de vraag ‘wanneer gaat liefde te ver?’. Hierbij kan je denken aan: publieke scènes, de man die het onderspit delft, hoe zit het bij holebi-koppels?, uitingen van controle en jaloezie, of vormen van niet-fysiek geweld. Denk jij een leuk beeld hierover te kunnen creëren, doe dan mee aan onze wedstrijd! De inzendingen zullen worden beoordeeld door de jury, met o.a. Eva Mouton en Kim Duchateau. Dit is dus een unieke kans om je talent door professionele cartoonisten te laten ontdekken. Liefde is prachtig: het geeft je een verbonden gevoel met je ouders, broers, zussen, vrienden en, niet te vergeten.. je lief! Maar makkelijk is liefde ook niet: jaloezie, ruzie, andere verwachtingen, allemaal dingen die kunnen gebeuren als je dicht bij elkaar in de buurt leeft. Wij dagen je uit om nu net over deze minder prettige situaties binnen (liefdes)relaties een cartoon te tekenen. Wat kan je winnen? De winnaars worden tentoongesteld in een expositie en gebundeld in een verjaardagskalender. Bovendien maken de beste drie inzendingen kans op deze prijzen: 1e prijs: waardebon van 200 euro 2e prijs: waardebon van 75 euro 3e prijs: waardebon van 25 euro Hoe doe je mee? Teken jouw cartoon en stuur het naar ons op voor 18 november 2013. Bekijk ons wedstrijdreglement voor alle instructies op www.vzwzijn.be

CARTASIA 2014 CREATION OF PAPER PROJECTS deadline: 30 november 2013 Cartasia International contest is aimed to creation of paper projects on a monumental scale and is bound predominantly to the use of paper materials and derivatives. The aim of the competition is the research on paper as a media for artists. All projects submitted must pass two selections: 1) The first selection is bounded to aesthetic values and to the respect of the main theme of the Biennial. For the artists who pass the first selection, the organizing commitee will ask an executive project based on their ideas. 2) The second selection involves the feasibility of the project. The projects will be evaluated on the basis of the documentation submitted by the participants and asked by the organizing committee. The Executive Project is the main document under which the monumental sculpture will be managed and defines the main steps to achieve the realization of the installation / sculpture. At the end of the selection between 6 to 10 installations will be chosen and exhibited in Lucca in the month of July. From that moment, these installations will compete for the final prize. The selected artists will be invited by the organizing committee in Lucca, and their accommodation and travel will be paid. (no food expenses will be paid). Please read the contest rules. To participate you have to register on the webpage. Once registered, you can download the Application form. Website: www.cartasia.it All enquiries can be sent to: [email protected]

37

OKTOBER 2013

ZOEKERTJES AANGEBODEN: MATERIAAL ZEEFDRUKRAMEN (3 X) Aluminium zeefdrukramen, formaat 100 x 115 mm. Aantal: 3 stuks. Gaasdichtheid: 120T. Aluminium kader: 40 x 40 mm. Lichte gebruikssporen, maar gaas is nieuw bij twee, eentje heeft lichte restsporen van vorige druk. Vraagprijs: 99 euro per stuk of 250 euro voor het ganse lot. mail: [email protected] ETSPERS EN TOEBEHOREN Etspers (Van engelshoven – Maastricht): 60 x 130 cm, 2 vilten, zuurbaden, inktrollen - assortiment grafisch materiaal. Prijs: overeen te komen. Regio Leuven - Diest Aarschot tel: 016 63 27 54 gsm: 0475 69 51 70 mail: [email protected] MACHINES VOOR MINERALENBEWERKING Te koop wegens overlijden : automatische zaagmachine, polijstmachine, vlakke slijpplaat, vlakke trilpan, trommelmachine + toebehoren - documentatie - literatuur tel: 09-371.44.33 url: http://jacquescoenye.be mail: [email protected] GEZOCHT: MATERIAAL DAGCENTRUM ZOEKT KLEINE ETSPERS Ons dagcentrum start met een kunstatelier. Wij dromen nog van een kleine (tafel-) etspers. Kunnen wij er ééntje op de kop tikken voor een schappelijke prijs? [email protected] mail: [email protected] MATERIAAL VOOR STUDIO BORGERSTEIN Studio Borgerstein is een artistiek atelier waar een groep mensen met een verstandelijke beperking kunstenaar zijn. In het atelier ontwikkelen ze elk een eigen beeldtaal en leren ze omgaan met verschillende materialen. Wij zijn steeds op zoek naar geschikt (en gratis) teken- en schildermateriaal, doeken, papier, verf, kortom, alles wat u kan missen! Wij zijn er erg blij mee! tel: 015 56 02 00 url: http://www.borgerstein.be/gehandicaptenzorg/ studio-borgerstein mail: [email protected] VERWARMPLAAT Ik ben op zoek naar een verwarmplaat voor het ininkten van etsplaten. mail: [email protected]

Uw zoekertje in KUNSTLETTERS? Op www.kunstwerkt.be kan je nu (na eenvoudige registratie) zélf je zoekertjes (met foto’s) plaatsen. Uiterste inzenddatum voor de volgende editie van KUNSTLETTERS: 22 november 2013. BEELDARCHIEF: AMATEURKUNSTEN UIT DE OUDE DOOS Om het geheugen van de amateurkunsten te stofferen zijn we op zoek naar oude foto’s (en filmpjes) die de kunstbeoefening in de vrije tijd in beeld brengen. tel: 09/235 40 00 url: http://www.amateurkunsten.be mail: [email protected] SCHILDERSEZELS + SOKKELS Heb jij een ezel of sokkels staan die je niet meer gebruikt? gsm: +32(0)478/732 110 url: http://www.helena-olewicz.be mail: [email protected] AANGEBODEN: ATELIERRUIMTES ATELIER TE GENT BESCHIKBAAR VANAF NOV 2013 Leuke atelierruimte beschikbaar in het Gentse vanaf nov 2013. Grote niet-verwarmde buitenruimtes maar ook leuke ateliers binnen. Voor 1 persoon of onderling te delen. gsm: 0479065151 url: http://www.entrakt.be mail: [email protected] ATELIER ANNEX EXPORUIMTE VOOR GROOT WERK Atelierruimte met exporuimte aangeboden. In ons atelier te Leimuiden is plaats voor nog meer kunstenaars. Gesitueerd in een boerenschuur hebben wij de ruimte voor grote projecten. Er is tevens een exporuimte waar eventueel ook gebruik van gemaakt kan worden. tel: +31 18 0427774 gsm: +31 6 49672864 url: http://www.jessykok.nl mail: [email protected] ATELIERUIMTE VOOR ZELFSTANDIG ARCHITECT OF ONTWERPER (ANTWERPEN) Je bent een zelfstandig ontwerper boordevol talent? Atelier beschikbaar voor 1 à 4 personen, diensten inbegrepen. Voor meer interactie en werkplezier. tel: 03 727 10 30 url: http://www.winkelhaak.be mail: [email protected] WOONRUIMTE/ATELIERRUIMTE TEMST Het gaat hier over een voormalig klooster, per direct beschikbaar voor tijdelijke bewoning. 195 euro, p.mnd.p.p incl. kosten nutsvoorzieningen url: http://www.vastgoedbeheer.com mail: [email protected]

PYROGRAFIEBRANDER Ik ben op zoek naar een pyrografiebrander om thuis te kunnen experimenteren met hout. gsm: 0484342918 mail: [email protected]

TE HUUR : ATELIERRUIMTES IN ATELIER 4711 - ANTWERPEN In Atelier 4711, werkplaats voor kunst + educatie, zijn 9 ateliers en/of kantoorruimtes te huur voor kunstenaars en artistieke medewerkers bij kunsteducatieve organisaties, die een plek zoeken voor hun eigen artistieke praktijk. tel: 03/290 69 66 url: http://www.veerman.be mail: [email protected]

GRAFISCH ONTWERPER 3D World in Koksijde zoekt nog een grafisch ontwerper om ideeën om te zetten in decors, die dan door een schildersteam worden geschilderd. Ook goede tekenaars mogen zich steeds aanbieden. tel: 0475690274 mail: [email protected]

ATELIERRUIMTE TE HUUR VOOR KORTE OF LANGERE PERIODE Twee ruime ateliers (+/- 90m 2 en 40m 2) te Harelbeke, vlakbij station. Prijs o.t.k. Nieuwe elektriciteit & C.V., water, spoelbak en sanitair aanwezig. gsm: +32 475 58 63 63 mail: [email protected]

HOUTEN BOETSEERSTOEL Ik zoek een houten boetseerstoel, waarvan de hoogte verstelbaar is. Graag minimumhoogte rond 130 cm. mail: [email protected]

TE HUUR ATELIER / HOBBYRUIMTE Ruime, lichte zolderruimte te huur in herenwoning, 2018 Antwerpen, centrale ligging, gemakkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer, 45 m², toilet en douche op dezelfde verdieping, p.o.t.k., enkel ernstige personen gsm: 0485426256 mail: [email protected]

KAST VOOR OPBERGEN VAN TEKENINGEN Ik zoek een tweedehandse opbergkast voor tekeningen tot A0-formaat, liefst met een verticaal opbergsysteem (ophangsysteem) om plaats te sparen. Geen open rek, daar de tekeningen beschermd moeten kunnen worden tegen stof en licht. mail: [email protected]

RUSTIG LANDHUIS TE HUUR PER WEEK Landhuis in rustige omgeving (vlakbij de Dijle-Haacht) Vlaams-Brabant, met veel plaats om artistieke activiteit te beoefenen. Te huur per week voor augustus en eventueel september. (300 euro voor 7dagen all in) gsm: 0484975011 mail: [email protected]

ATELIER IN CITYCENTRE ANTWERPEN Een grote atelierruimte met hoog plafond (4m) en houten vloer in centrum Antwerpen/Hopland. CV, Water, Internet, toegang tot keuken, douche. Max. 3 personen, per persoon 200,- all inclusive. Graag mensen, die iets met mode, textiel, jewelry of schoenen maken. mail: [email protected] GEZOCHT: ATELIERRUIMTES EEN ATELIER GALERIE EN WOONRUIMTE Door scheiding ben ik werk woon atelier galerie ruimte kwijtgeraakt, ook geen inkomsten. Daarvoor zoek ik een ruimte die ik kan verkrijgen waar ik een tegenprestatie voor doe, bijvoorbeeld klussen in huis. mail: [email protected] ATELIER IN BRUSSEL GEZOCHT Ik hoop een ruimte te kunnen vinden tussen de 30 - 40 m 2, met verwarming en een raam. mail: [email protected] OP ZOEK NAAR EEN ATELIER IN GENT Ik ben het voorbije jaar afgestudeerd als master in de vrije beeldende kunst op LUCA school of arts. Nu ben ik op zoek naar een atelier in (de buurt van) Gent waar ik mijn creatieve proces verder kan zetten. Daglicht is een vereiste. gsm: 0498696629 mail: [email protected] ATELIER/ WERKPLAATS GEZOCHT ANTWERPEN CENTR./ EILANDJE Een werkplaats voor zowel textiel als installaties. (hout) +/400 euro,- p.m. Voor Nederlandse beeldend vormgever. tel: 0031613289789 url: http://www.atelier-raff.com mail: [email protected] ATELIERRUIMTE GEZOCHT ANTWERPEN Met elektriciteit, water, cv en sanitaire voorziening. Geschikt als mode werkruimte. Min 50m 2 en max 300 euro per maand inclusief. Graag Antwerpen centrum, andere opties altijd welkom! mail: [email protected] WOON-WERK-ATELIER RUIMTE GEZOCHT Wij zoeken woon-werk-atelier-galerie ruimte voor internationale kunstenaarsgezelschap. mail: [email protected] KUNSTENARES ZOEKT ATELIER + WOONRUIMTE Ik ben op zoek naar atelierruimte, een thuisbasis, waar ik kan werken aan mijn schilderijen, mijn Tinkels (rateltjes) kan maken, slapen, eten, mensen kan ontvangen voor mijn spiritueel energiewerk, mijn kunstwerken kan stockeren. Locatie: As Antwerpen-Leuven-Tienen gsm: 0495209059 url: http://www.tinkels.be mail: [email protected] ATELIER GEZOCHT IN BRUSSEL Liefst met daglicht. 20 - 40m 2. Grotere ruimte om evt te delen mag ook. Elke ruimte, suggestie of optie is welkom. url: http://www.jeroenelsen.com mail: [email protected] ATELIER GEZOCHT CENTRUM GENT Samen met 2 andere meisjes ben ik op zoek naar een atelier in het centrum van Gent om er creatief te wezen (naaien, juwelen maken, tekenen..). De ruimte hoeft dus niet enorm groot te zijn, we maken geen kabaal en laten het atelier heel netjes achter! Een lavabo/badkamer in de ruimte is een pluspunt. gsm: 0477/213042 mail: [email protected] ATELIER/WERKRUIMTE GEZOCHT Omgeving Oostende, Brugge, Nieuwpoort. Min. 12 m², venster, sanitair. Mag op etage zijn. Eventueel gedeelde werkplek. [email protected] mail: [email protected]

38

KUNSTLETTERS

ZOEKERTJES FOTOGRAAF ZOEKT ATELIERRUIMTE Van min. 50m 2 groot. Met electriciteit & C.V., water, spoelbak en sanitair voorziening. Omgeving Antwerpen url: http://fineartphotography.viewbook.com/netlog/home-2 mail: [email protected] ATELIERRUIMTE/RUIMTE VOOR HET GEVEN VAN WORKSHOPS IN GENT 40 à 80m 2. Voorzien van water, elektriciteit, licht. Om te vormen tot een ‘gezellige ruimte’. Gent Noord/Gent West (niet te ver van de Brugsepoort). Voor een haalbaar budget. tel: 09/2365046 url: http://www.creakringels.be mail: [email protected] ATELIERRUIMTE IN GENT Ik zoek een atelier in Gent, graag met daglicht, water en elektriciteit. Mijn budget is max. 100 euro per maand. Wie kan me helpen? gsm: 0472 72 81 39 url: http://www.evavermeiren.com mail: [email protected] RUIMTE VOOR KERAMIEK - LEUVEN Ik ben op zoek naar een atelierruimte in het Leuvense om aan keramiek te werken. Ik heb een oven, een draaischijf en allerhande materiaal, maar helaas geen atelier meer. gsm: 0496 04 37 36 mail: [email protected] ATELIER GEZOCHT IN ANTWERPEN Om mijn glazen lusters en sculpturen te maken. Ik gebruik propaangas en zuurstof in flessen, en heb dus een gelijkvloers of lift nodig. gsm: 0498 05 3883 url: http://www.jameslethbridgeglass.com mail: [email protected] ATELIERRUIMTE IN GENT GEZOCHT Jonge ontwerpstudio zoekt atelierruimte in Gent om prototypes meubilair te maken. Alle voorstellen zijn welkom en ook delen is zeker een optie. gsm: 0486657153 mail: [email protected] ATELIER GEZOCHT Ik ben op zoek naar een atelier in Gent. Liefst gelijkvloers, water, elektriciteit en daglicht. Delen is zeker een optie. Max. 100/maand. gsm: 0499/604874 mail: [email protected] AANGEBODEN: TENTOONSTELLINGSRUIMTES EXPOSITIERUIMTE IN CENTRUM TIENEN Kleine (6 meter straatkant x 5 meter diep) expositieruimte te huur in één van de drukste winkelstraten van Tienen. gsm: 0495/57.04.72 url: http://www.tienen.tk/ mail: [email protected] HUUR EENS EEN GALERIE In Veurne - Westhoek-Westkust: SuperSTUDIO4, hedendaagse galerie mèt gevelbrede etalage aan de Grote Markt van Veurne. gsm: 0473 44 36 95 url: www.superstudio4.com mail: [email protected] TENTOONSTELLINGSRUIMTE Zeswekelijkse tentoonstelling het jaar rond in woonzorgcentrum Huize De Sterrewijzer te Olen. Plaats voor minimum 15 werken, tot ongeveer 30, naargelang de grootte. Werk van kinderen is ook welkom. tel: 016537541 gsm: 0494109549 url: http:// www.huizedesterrewijzer.be mail: [email protected] VA-DECOR-KUNST - DEINZE We beschikken over een expositieruimte op de kunstzolder die ingericht is voor tentoonstellingen. tel: 093804251 gsm: 0475330412 url: http://www.suikerpot.be mail: [email protected]

TENTOONSTELLINGS- OF ATELIERRUIMTE OUDENAARDE Expositie en atelierruimte in vroegere winkel te huur. Veel licht en veel passage. Elektriciteit en toillet. gsm: 0493790340 mail: [email protected] ARTI FACTS Arti Facts is een bescheiden maar zeer mooie tentoonstellingsruimte, waar ook op geregelde tijdstippen demo-avonden en demonstraties doorgaan. Te Brugge. tel: 050/33.44.24 url: http://www.arti-facts.be mail: [email protected] PRACHTIGE TENTOONSTELLINGSRUIMTE Unieke prachtige tentoonstellingsruimte in kapel te Stabroek. Geschikt voor solotentoonstellingen, maar ook meerdere kunstenaars kunnen exposeren. Beschikbaar vanaf begin 2014. tel: 035687927 gsm: 0495281008 url: http://www.kasattenhoven.be mail: [email protected] UNIEKE EXPOSITIERUIMTE AMSTERDAM De lichtval van zon door de prachtige raampartijen, uitzicht over de Vinkeveense Plassen, grenzend aan de showroom van Art Vinkeveen. Opp: 60m² op het water. tel: 0031-628063449 url: http://artvinkeveen.nl/huur-ruimte/expositieruimte mail: [email protected]

AANGEBODEN: MODELLEN MANNELIJK NAAKTMODEL ik ben 50j ,1m70 ,80kg en langharig, heb jaren ervaring in verschillende academies. Turnhout en omstreken. tel: 014725445 gsm: 0496178116 mail: [email protected] FIGUUR- OF PORTRETOPDRACHTEN Ik ben een teken-/schildermodel en zoek enkele losse opdrachten voor dit najaar. Laat zeker weten indien u een mannelijk model zoekt in de provincie Antwerpen/Limburg tot Gent. mail: [email protected] ERVAREN MODEL VOOR PRIVESESSIES Ik ben een professioneel mannelijk model en beschikbaar. Tarief is 10 euro per uur. Voor studenten/leerlingen is het 1 euro per uur. mail: [email protected] (NAAKT-)MODEL 20-jarige vrouwelijke (naakt-)model met vrouwelijke rondingen beschikbaar in regio Leuven en omstreken. mail: [email protected] VROUWELIJK MODEL ZOEKT WERK IN HET GENTSE 22-jarig vrouwelijk (naakt)model is op zoek naar betaalde opdrachten in Gent of omstreken. mail: [email protected]

GALERIE IN 2ART IEPER Volledig uitgeruste tentoonstellingsruimte van 100 m² met binnentuin. Te huur per weekend. tel: 057206491 gsm: 0475942843 mail: [email protected]

MODEL (V) BIEDT ZICH AAN IN ANTWERPEN. Vrouwelijk model biedt zich aan. Voornamelijk in Antwerpen in de periode nov 2013 tot maart 2014. Andere maanden voornamelijk in Kortrijk of Gent. url: http://www.movingthechi.wordpress.com mail: [email protected]

THEOBALDS BOOTHUISJE In zijn geheel te huur voor één (of enkele kunstenaars) die zijn/haar totaalproject wil realiseren: 100m vloer en wand plus balkon voor schilderijen, installaties, beelden, video enz. Ook (open) atelier is mogelijk. Minimumperiode 1,5 maand. tel: 0032 59519593 gsm: 0031 655512306 url: http://www.theobalds-boothuisje.be mail: [email protected]

MODELLEN Koppel biedt zich aan voor tekenen, schilderen, bodypainting. Enkel voor groepen. mail: [email protected]

TENTOONSTELLINGSRUIMTE IN MAGAZIJN - GENT In een magazijncomplex, 500m van het Gent St.-Pietersstation worden kleine en grote ruimtes tijdelijk en met langere contracten verhuurd. De ruimtes zijn ongeveer 30m² tot 300m². Basisvoorzieningen aanwezig. gsm: 0479206120 url: http://www.alwinvyvey.com mail: [email protected]

MANNELIJK NAAKTMODEL Man, 36, 1m76, ik poseer reeds als naaktmodel sinds mijn 18e. Liefst binnen de ruime regio Leuven-Geel-Hasselt-Tienen. mail: [email protected]

TUSSENIN - EEN NIEUW KUNSTHUIS IN OOSTENDE Een galerie; een thuis voor creativiteit. Wilt u uw werk hier tentoonstellen en te koop aanbieden? gsm: 0498693422 url: http://www.tussenin.be mail: [email protected] ARTISTIEK PAND TE KOOP - ST-NIKLAAS Sfeervol & gerenoveerd, goed gelegen en onderhouden pand met zeer centrale ligging. Voorheen kunstatelier & expositiepand. Véél lichtinval. gsm: 0495 62 92 47 url: http://users.belgacom.net/artelier.r.wauman mail: [email protected] GEZOCHT: TENTOONSTELLINGSRUIMTES LOCATIE VOOR GROEPSTENTOONSTELLING Wij mensen van het atelier Aquamarijn zijn op zoek naar een geschikte locatie in en rond Leuven om tentoon te stellen. Najaar 2013. Regio Leuven. Om een 75 tal werken te hangen. tel: 016-260258 url: http://atelier-aquamarijn.weebly.com/ mail: [email protected]

MANNELIJK NAAKTMODEL MET GROTE ERVARING Mannelijk model poseert voor teken en schildersessies, voor groepen of persoonlijk. gsm: 0496-87.71.27 mail: [email protected]

MANNELIJK NAAKTMODEL Als mannelijk model, 50j., al lang ervaring met naaktposeren (zowel korte als lange poses) in academies en privé voor kunstenaars mail: [email protected] WIL POSEREN(OOK NAAKT) Man wil poseren in regio Eeklo. mail: [email protected] VROUWELIJK MODEL Al 8 jaar naaktmodel. Ik zoek opdrachten (zowel voor scholen, individueel, in groep) in en rond het Gentse. Geen fotografie! gsm: 0488 32 19 70 mail: [email protected] OUDER MANNELIJK MODEL Oudere man poseert voor academiestudent, betere amateur of professional die bezig is met tekenen, schilderen, beeldhouwen ook in voor artistiek experiment. Provincie Antwerpen en Gent. mail: [email protected] MANNELIJK MODEL 8 jaar ervaring in de Academie in Brugge. Ik wil graag (naakt) poseren voor beeldhouwen, schilderen, schetsen, tekenen. Geen fotografie. tel: 050/340536 gsm: 0470/552972 mail: [email protected]

39

OKTOBER 2013 BELANGRIJK: VOOR DE VOLLEDIGE ZOEKERTJES KAN JE TERECHT OP WWW.KUNSTWERKT.BE

VROUWELIJK (NAAKT)MODEL Ik ben woonachtig in Rotterdam. url: http://www.annabelstorm.com mail: [email protected] MANNELIJK MODEL - ENKEL GENT Voor opdrachten ‘Tekenen naar Levend Model’. Enkel beschikbaar in Gent, op weekavonden en op zaterdag. Geen fotografie. mail: [email protected] url: http://www.h8x12.be mail: [email protected] ERVAREN MODEL UIT GENT Ik ben een jonge dame van 29 j. met ervaring als tekenmodel. Ik ben op zoek naar nieuwe modelopdrachten. gsm: 0472442538 mail: [email protected] GEZOCHT: MODELLEN MODELLEN GEZOCHT VOOR NAAKT POSEREN Voor de tekenklas ‘naakt model’ zoekt de Academie voor Beeldende Kunsten te Geel geschikte modellen m/v. tel: 014 56 65 60 url: www.kunstacademie.geel.be mail: [email protected] PORTRETMODEL Voor ons Atelier in Oostmalle zijn wij voortdurend op zoek naar portretmodellen voor zondagvoormiddag. tel: 03-312.35.08 gsm: 0477-19.03.23 url: http://www.davidsfondswestmalle.be mail: [email protected] VROUWELIJKE NAAKTMODELLEN De Academie van Temse (ook in het filiaal Bornem) is op zoek naar vrouwelijke naaktmodellen voor de ateliers tekenkunst, schilderkunst en beeldhouwkunst (‘s avonds en in het weekend). tel: 03 771 10 03 url: http://www.academietemse.be mail: [email protected] VROUWELIJKE NAAKTMODELLEN De KunstAcademie Knokke-Heist is op zoek naar vrouwelijke naaktmodellen voor haar ateliers tekenkunst, schilderkunst, fotografie, keramiek en 2D/3D (overdag, ‘s avonds en/of op zaterdagvoormiddag). tel: 050/630850 url: http://www.dekunstacademie.be mail: [email protected] VROUWELIJK MODEL Vrouwelijk model gezocht om te poseren voor kunstschilder-beeldhouwer. Regio Zuid-Limburg tel: 012/746547 gsm: 0471/840973 url: http://www.guy-vanassche.be mail: [email protected] (ENKEL) VROUWELIJK NAAKTMODEL VOOR PROJECT GEZOCHT Voor mijn “appelproject” (zie mijn site/FB) zoek ik nog een jong vrouwelijk model (18-22 jaar). Graag een slank persoon met zin voor expressie. tel: 0478887936 gsm: 0478887936 url: http://www.maxvanhemel.be mail: [email protected] VROUWELIJK NAAKTMODEL Vrouwelijk naaktmodel uit omgeving Limburg gezocht om te poseren voor schilderijen. mail: [email protected]

AANGEBODEN: ANDERE ART BE I, EEN NIEUWE BEWEGING OF VERENIGING In deze nieuwe vereniging en beweging is de verbeelding aan de macht. Naast hedendaagse beeldende kunsten is ook zeer originele of vernieuwende fotografie welkom! Te Kortrijk. mail: [email protected] GEZOCHT: ANDERE KASTEEL VAN GAASBEEK ZOEKT PERFORMERS In 2014 en 2015 wekt het Britse kunstenaarscollectief WildWorks het Kasteel van Gaasbeek, zijn voormalige bewoners en collectie op een wonderlijke, sprookjesachtige manier tot leven! Een avontuurlijk project waarin het Europese erfgoed van het kasteel op een radicaal vernieuwende manier herleeft. Gezocht: personen die deze levendige kasteelwereld willen komen bewonen. tel: 02/5310130 url: http://www.kasteelvangaasbeek.be/ mail: [email protected] GEZOCHT MODELTEKENEN ANTWERPEN Ik zoek een ruimte/groep waar naar model getekend wordt. Liefst wekelijks te Antwerpen. mail: [email protected] KUNSTENAARS GEZOCHT Ik ben op zoek naar kunstenaars die samen een tentoonstelling willen organiseren in Lier. url: http://www.sophievicic.be mail: [email protected] IK ZOEK LESSEN / WORKSHOP ZEEFDRUKKEN Wie organiseert er binnenkort een workshop zeefdrukken of wie wil er privéles geven? Bij voorkeur in de regio’s Antwerpen-Mechelen-Sint-Niklaas, maar wie niet uit die regio’s komt, mag ook reageren. url: http://www.akimwillems.be mail: [email protected] GO INTERNATIONAL WITH YOUR ART Ben jij een kunstenaar, fotograaf of beeldhouwer? Wil jij met jouw kunst internationaal gaan? Mail je gegevens en een foto van je werk naar: [email protected]. mail: [email protected] GRAFISCH ONTWERPSTER OP ZOEK NAAR EEN JOB! Ik ben pas afgestudeerd als grafisch ontwerper aan Luca School of Arts en momenteel op zoek naar een boeiende job in de culturele sector. Ik ben geïnteresseerd in uiteenlopende jobs waar ik kan mee werken aan boeiende projecten! gsm: 0489724804 url: http://yanajitomirskaya.tumblr.com/ mail: [email protected] SCHRIJVERS COLUMN- EN RECENSIESITE ONGEKUNSTELD OngeKUNSTeld is er voor iedereen die het elitaire geblaat rondom kunst zat is. We houden van fotoseries zonder pretentieuze bedoelingen, van ballonfiguren die niet ontkennen dat ze van ordinair plastic zijn gemaakt, en van gespeeld maar oprecht theater. url: http://www.ongekunsteld.net/ mail: [email protected] WIL JIJ LIMBURGSE KUNSTENAAR VAN DE MAAND WORDEN ? De Bottelarij, een eethuis biedt elke eerste zondag van de maand een platform. Als startschot: een ontbijt met geïnteresseerden en de kunstenaar. De kunstwerken kunnen 1maand tentoongesteld worden. tel: 012214284 gsm: 0479908532 url: http://www.aksi.be mail: [email protected]

MENSEN MET EEN BEPERKING ( HANDICAP ) GEZOCHT Voor het project “leven met een handicap “ zoeken we nog mensen met een beperking tussen 18 en 65 jaar die op de foto willen. De fotos worden tentoongesteld, na de reeks krijgt u de foto. tel: 0478-57-44-18 url: http://www.pecada-fotografie.be mail: [email protected] BEELDENTUIN OP EIGENZINNIGE LOCATIE Wij zoeken beeldhouwers die hun werken willen tentoonstellen en verkopen in een beeldentuin in Zandhoven. Expositie in juni 2014. gsm: 0474/69.81.47. url: http://curieuszandhoven.wordpress.com/ mail: [email protected] MEER INFO EN ANDERE ZOEKERTJES VIND JE OP WWW.KUNSTWERKT.BE

Expo

HAPPY BIRTHDAY DEAR ACADEMIE

Expo

IN BETWEEN

Expo

BIENNALE8

Expo

HENRI VAN DE VELDE

Atelierbezoek

ROBIN VERMEERSCH