KRUISPUNT BLAD VOOR KERK EN SAMENLEVING

BLAD VOOR KERK EN SAMENLEVING

KRUISPUNT

Het kind van Bethlehem, zijn Geest zal mensen zo bezielen, dat er steeds weer mensen opstaan met een intens verlangen naar Klimaatverandering ten Goede. Die de uitstoot van vreemdelingenhaat, discriminatie, graaicultuur en onbarmhartig egoïsme tegengaan en vrede stichten, zorgzaam zijn en geloven in Klimaatverandering ten Goede door het Kind dat ons aankijkt. Het Kind dat Immanuel genoemd wordt. God met ons.

DECEMBER

2015

PROTESTANTSE GEMEENTE ‘S-HERTOGENBOSCH

3

Meditatie

14

Pastoralia

4

Erediensten

15

Bloemen | Collecten

7

Actueel

16

College van

8

Kindernevendienst

9

Actueel | Ingezonden

10

Agenda

11

Leren & vieren

13

Gelezen door Van Helden

Adressen

Grote Kerk Kerkstraat 20 5211 KG ‘s-Hertogenbosch tel. 073 - 6139740 [email protected]

Beheerder/koster Dhr. E.A. van der Schans tel. 06—214 86 555 [email protected]

kerkrentmeesters 18

Kerkenraad

20

Evensong

21

Ondertussen in de stad

22

Colofon

23

Advertenties

Kerkelijk Bureau Mw. J.E. Bosch-Versteeg Kerkstraat 20 5211 KG ‘s-Hertogenbosch tel. 073 - 6139740 [email protected]

Openingstijden ma, di, woe en vr 8.45 uur - 11.45 uur

Scribaat Mw. L. VerhoeffBakkenes Kerkelijk Bureau [email protected]

Predikanten Ds. P.J. van Helden Koedijkstraat 4 5212 SE ‘s-Hertogenbosch Tel: 073-6895531 Email: [email protected]

Mw. Ds. J.E. Scheenstra Schout van der Dussensingel 5 5237 TE ’s-Hertogenbosch Tel: 073-6446090 Email: [email protected]

Kerkelijk Werker www.pgdenbosch.nl www.facebook.com/ pgdenbosch

Mw. E. Zandstra-Gladpootjes Puccinistraat 15 5283 JS Boxtel Tel: 0411-674026 Email: [email protected]

2

MEDITATIE

Een kind dat het klimaat veranderde Bij het woord klimaatverandering denken wij onmiddellijk aan mensen die met mondbeschermers door Peking lopen, omdat de lucht ondragelijk vervuild is, aan eilanden in de stille Zuidzee die dreigen te verdwijnen in de zee vanwege de stijging van het zeewaterpeil, aan de toename van extreme weersomstandigheden, die wereldwijd heel bedreigend zijn. De klimaattop in Parijs heeft ons nog weer eens bewust gemaakt, hoe belangrijk ons gedrag is, en hoe wij daarmee de belangrijkste factor, de CO2uitstoot, kunnen terugdringen.

Klimaatvervuiling Minstens zo verontrustend is geestelijNativity ke klimaatvervuiDragomir Eleonora ling. Religieus fanatisme van mensen die menen de waarheid in bezit te hebben, dus ook het recht claimen om anderen als ongelovigen te kwalificeren en zelfs te liquideren, werkt als een giftig gas dat de atmosfeer verziekt. Een graaicultuur waarin mensen er niet voor terugdeinzen om zich te verrijken ten koste van gemeenschapsgelden wekt woede en wantrouwen, wordt adembenemend. Vreemdelingenhaat en stigmatisering van vluchtelingen als profiteurs en criminelen vormen een klimaat waarin broeierige vooroordelen zich kunnen ontwikkelen en men het goed acht om opvangcentra in brand te steken. Wat een klimaatvervuiling.

Geboren om te leven Dan is daar plotseling die foto van dat dode jongetje op een Turks strand. Dit kind was slachtoffer van mensensmokkelaars die vluchtelingen voor veel geld in gammele boten zetten, zelf verdwijnen met de winst en kwetsbare mensen aan hun lot overlaten. Die foto heeft een schokkende werking. Iedereen die deze werkelijkheid tot zich laat doordringen ervaart de verstikkende werking van het vervuilde klimaat van onze wereld.

Na deze foto neemt het aanbod van vrijwilligers in de vluchtelingenopvang versneld toe. Er is duidelijk sprake van een klimaatverandering ten goede. Het anonieme jongetje wordt geïdentificeerd en wij kennen nu zijn naam: Aylan Kurdi. Wij zien nu ook foto’s van een vrolijke voetballend kereltje. We schamen ons te pletter. Hij zorgde voor (even?) voor klimaatverandering ten goede toen hij dood was. Maar hij was toch geboren om te leven?

Golf van goedheid Wij vieren vrolijk kerstfeest. Het feest van de geboorte van een vluchtelingenkind in Bethlehem, voor wie geen plaats was in de herberg. Het Kerstfeest zorgt altijd weer voor een aangename klimaatverandering. Vrede op aarde. Licht in duisternis voor alle mensen. Een golf van goedheid.

Zijn Geest bezielt mensen Het kind van Bethlehem groeit op, wordt een man die de uitstoot van huichelachtige vroomheid bestrijdt, onbarmhartige praktijken aan de kaak stelt, vredestichters zalig spreekt, en zorgt voor klimaatverandering ten goede. Maar de weerstand groeit, als machthebbers zich bedreigd voelen, omdat macht gedijt in een klimaat van angst en onderdrukking. Het kind van Bethlehem sterft als 33-jarige de marteldood aan het kruis. Is zijn verlangen naar klimaatverandering ten goede mislukt? Nee, zijn Geest zal mensen zo bezielen, dat er steeds weer mensen opstaan met een intens verlangen naar klimaatverandering ten goede. Die de uitstoot van vreemdelingenhaat, discriminatie, graaicultuur, onbarmhartig egoïsme tegengaan en vrede stichten, zorgzaam zijn, en geloven in klimaatverandering ten goede door het Kind dat ons aankijkt. Het Kind dat Immanuel genoemd wordt: God met ons. In dat klimaat bloeit het leven. Henk van Tilburg 3

Grote Kerk

Bethel

Zondag 20 december 4e zondag van Advent Mevr. Ds. J.E. Scheenstra

Zondag 20 december 10.00 uur - Ds. T.C. de Leeuw 18.30 uur - Nog niet bekend

Donderdag 24 december

Kerstnachtdienst aanvang: 22.00 uur

Vrijdag 25 december 10.00 uur - Ds. W. Stijf 18.30 uur - Ds. A. van Zetten

Vrijdag 15 januari Ds. Alice Bremmer Woord en Tafel

Vrijdag 22 januari Geertje Vogel Woord en Tafel

Mevr. Ds. J.E. Scheenstra Vrijdag 25 december Eerste Kerstdag Ds. P.J. van Helden

Zondag 27 december Mevr. Ds. J.E. Scheenstra Zondag 3 januari Ds. P.J. van Helden Zondag 10 januari Viering Heilig Avondmaal Mevr. Ds. J.E. Scheenstra Zondag 17 januari Ds. P.J. van Helden

Zondag 27 december 10.00 uur - Ds. J. Muller 18.30 uur - Nog niet bekend

Donderdag 31 december 10.00 uur - Prop. G. van Wolfswinkel

Vrijdag 29 januari Ds. Erica Scheenstra Woord en Tafel

Tenzij anders vermeld, beginnen de vieringen in Nieuwehagen om 10.45 uur

Vrijdag 1 januari 10.00 uur - Prop. J.P. de Man Zondag 3 januari 10.00 uur - Ds. W. Stijf 18.30 uur - Ds. T.C. de Leeuw Zondag 10 januari 10.00 uur - Ds. A.C. de Kruijf 18.30 uur - Ds. I. Pauw

Zondag 24 januari Mevr. Ds. J.E. Scheenstra

Zondag 17 januari 10.00 uur - Ds. G.D. Hoff 18.30 uur - Nog niet bekend

Tenzij anders is vermeld is de aanvang van de diensten om 10.00 uur

Zondag 24 januari 10.00 uur - Ds. W. Stijf 18.30 uur - Ds. M.A. Kuijt

Noorderkroon

Donderdag 24 december Ds. Alice Bremmer Kerstviering Aanvang: 15.00 uur Vrijdag 1 januari Geen viering Vrijdag 8 januari Pastor Martien van Stiphout Eucharistieviering Vrijdag 15 januari José Vos en Lia Franken Woord en Gebed

Jeroen Bosch Ziekenhuis

Vrijdag 6 december Eerste Kerstdag Ds. A.M. van Zweeden Muzikale medewerking van Jacques van de Dool en Marius Schouten (zang)

De diensten in het Jeroen Bosch Ziekenhuis vangen aan om 10.15 uur en zijn altijd diensten van Schrift en Tafel.

Nieuwehagen Donderdag 24 december Ds. Alice Bremmer Kerstviering Aanvang: 19.00 uur | Parade Vrijdag 1 januari Geen viering Vrijdag 8 januari Pastor Ad van Wezel Eucharistieviering

Vrijdag 22 januari Ds. Alice Bremmer Woord en Tafel

Vrijdag 29 januari Geen viering

Tenzij anders vermeld, beginnen de vieringen in Noorderkroon om 10.15 uur

4

EREDIENSTEN Zondag 20 december 2015

Donderdag 24 december 2015

4e zondag van de advent

Kerstnacht

Kleur: Paars

Kleur: Wit

Lezing: Lukas 1: 57-80 Lied van de week: lied 453: Wachters van de tijd Thema Kinderdienst: Tijd om te zingen

Lezing: Jesaja 8,23- 9,7 en Lukas 2: 1-20

Toelichting: Opnieuw horen we iemand die zingt; Zacharias krijgt zijn stem terug en heft zijn loflied aan. Er wordt dankbaarheid onder woorden gebracht en de ervaring dat God barmhartig is. Het lied loopt uit op de belofte dat er licht zal zijn voor hen die leven in het duister. Zonder licht is er geen hoop, geen zicht op de wereld om je heen. Als er licht is, kun je in beweging komen en op weg gaan, de vrede tegemoet. Zo wordt dit lied toekomstmuziek en zingt het ons vertrouwen te binnen, dat het duister het nooit zal winnen...

Lied van de week: lied 495: Toen midden in de wintertijd Toelichting: Een oeroud verhaal en realiteit van iedere dag: een kind wordt geboren. Vreugde en blijdschap gaan gepaard met vrees voor de tijd waarin dit kind geboren wordt. Wat staat hem te wachten? Met ieder nieuw mensenkind hopen we toch op zegen en vrede?! We luisteren in het donker van deze nacht naar woorden die licht brengen in onze eigen tijd. Het Koor zingt voor en met ons bekende kerstliederen.

Vrijdag 25 december 2015

Eerste Kerstdag Kleur: Wit Iedere zondag voor de kinderen Crèche: 0 t/m 3 jaar Kindernevendienst: Jongste groep: basisschool groep 1 t/m 4 Middengroep: basisschool groep 5 t/m 8

Grote Kerk | Kerkstraat 20 Diensten onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad van de Protestantse Gemeente te 's-Hertogenbosch Internet De diensten zijn live te volgen via: www.pgdenbosch.nl/live

Lezing: Mattheüs 2: 13-23 Lied van de week: lied 495: Toen midden in de wintertijd Thema Kinderdienst: Tijd om te zingen Toelichting: 'Van alle tijden' is het Kerstverhaal. Tijd is het verbindende thema voor deze hele kerstperiode; het begon al met Advent, telkens kwam er een kwartier op de klok bij. Nu is het Kerstmorgen en de hoogste tijd voor de kerstmusical: Tijd! Gespeeld door de kinderen en de leiding van de nevendienst, aan het begin van onze kerstdienst. Daarna horen we het vluchtverhaal van Jozef, Maria en het kind naar Egypte, in dit jaar van de vluchtelingenstromen. De diakonie/Kerk in Actie, heeft een bijzondere actie die aandacht vraagt voor het verhaal van de vluchteling en die in deze dienst een plek krijgt. In de jaren ‘80 schreef Pinchas Lapide, de beroemde Joodse uitlegger van het Nieuwe Testament, al een boekje over Jezus, met de titel: Een Vluchtelingenkind. Zo herkenbaar voor de Joden na pogroms en holocaust, zo herkenbaar voor miljoenen medemensen op de vlucht. Voor wie of wat ben ik op de vlucht? Wie of wat beschermt mij? Waar ben ik veilig? 5

EREDIENSTEN Zondag 27 december 2015

Zondag na Kerst

Zondag 10 januari 2016

1e zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan

Kleur: Wit Kleur: Wit Lezing: Jesaja 61:10-62:3 en Lukas 2: 33-40 Lied van de week: lied 495: Toen midden in de wintertijd Toelichting: Op de achtste dag wordt het kind van Jozef en Maria besneden en krijgt hij zijn naam, geheel in lijn met de Joodse traditie. Dit kind krijgt de naam Jezus, God redt, een naam als een program. Hij komt van Godswege redding brengen voor alle mensen. Lukas benadrukt dat dit kind de redding is waarover de profeten al spraken. Dat ervaart ook Simeon. Hij belichaamt in Lukas’ evangelie het volk Israël dat al heel lang op redding wacht. In het lied dat Simeon aanheft hoor je, behalve de vreugde, ook dat mensen Jezus’ boodschap heel verschillend zullen ervaren. Er is deze zondag geen kindernevendienst.

Lezing: Jesaja 40: 1-11 en Lukas 3: 15-16, 21-22 Lied van de week: lied 605: De toekomst is al gaande Thema Kinderdienst: Hemelse kracht Toelichting: Jezus wordt gedoopt en de hemel opent zich. De Geest daalt neer in de gedaante van een duif. Heel tastbaar en concreet. Het doet denken aan de Geest die in Genesis 1 over de wateren zweefde en nieuw leven uitbroedde. In het natuurlijke, in het concrete manifesteert God zich. De vier elementen, vuur, water, lucht en aarde doen mee: het water van de Jordaan, dat doopwater wordt. Het vuur van de Geest, dat mensen doorgloeit en zuivert. Lucht of de wind, waar de vleugels van de vogel Gods naar beneden op zweven, naar de mensen. Het aardse, wat hemels wordt als het met de Geest doordrenkt raakt…

Zondag 3 januari 2016 Zondag 17 januari 2016 Epifanie 1e zondag in het nieuwe jaar 2016 A.D. Kleur: Wit Lezing: Jesaja 60: 1-6 en Lukas 3: 23 – 38 Lied van de week: Hij komt niet uit de grote stad Thema Kinderdienst: Wie wijst jou de weg? Toelichting: Dit en volgend jaar denken we aan 500 jaar geleden; het sterfjaar van Jeroen Bosch en de naderende Reformatie. Het is Renaissance-tijd, wedergeboorte betekent dat letterlijk. Van wie of wat? Men wordt herboren uit de Middeleeuwen, die daarmee een tijd van verwachting en zwangerschap genoemd kunnen worden, Daar liggen de kiemen, die in de renaissance ontkiemen. Dat uitbreken van een nieuwe tijd is een oerverlangen van de mens, altijd weer rond Nieuwjaar. Wij vieren dat kerkelijk met de Geboorte van de Messias, de geboorte van een nieuwe Ster, het bezoek van de sterrenkundigen, zijn Doop in de Jordaan, enzovoorts. Het hele evangelie voldoet aan dat verlangen; nieuw begin, opstaan uit dood en doodsheid, wedergeboren worden tot nieuwe mensen. Zo lezen wij verder in het evangelie van Lukas, hoofdstuk 3: 23 – 38. Wie was die nieuwe mens; waar kwam hij vandaan? Lukas biedt een geslachtslijst om U tegen te zeggen.

1e zondag na Epifanie De bruiloft te Kana Kleur: Wit Lezing:Jesaja 62: 1-5 en Johannes 2:1-11 Lied van de week: lied 792: Kom, God, en schrijf uw eigen naam Thema Kinderdienst: Nu is het feest! Toelichting: 'De geestelijke bruiloft' is titel van het beroemde mystieke werk van Jan van Ruusbroec, 'onze' Zuid-Nederlandse mysticus. Hij stond mede aan de wieg van de Moderne Devotie, die zowel Erasmus als Jeroen Bosch heeft beïnvloed en nog altijd tot de verbeelding spreekt. Op deze zondag van de bruiloft te Kana, uit het Johannes' evangelie, staan we stil bij de meditatieve uitwerking die dit bij Van Ruusbroec kreeg, met de vraag: “Was Jeroen Bosch misschien ook een mysticus?” Deze dienst staat aan het begin van de Gebedsweek voor de eenheid van de Christenen met als thema: het Woord is aan jou. Dat is geheel en al in lijn met Jan van Ruusbroec, want toen hij het woord nam, kreeg hij uit zijn kerk de wind van voren en vertrok…om op geheel eigen wijze de Schriften te lezen en uit te leggen. Hij vond een directe, 6 mystieke band met God de Drieënige.

ACTUEEL Presentatieconcert nieuwe CD Bätzorgel Snel na de ingebruikneming van ons prachtig gerestaureerde Bätz-orgel nam Jamie de Goei een cd op. De nieuwe cd, getiteld Bätz Reborn, is een staalkaart van het orgel. In muziek van voornamelijk Duitse componisten, klinkt het orgel van zacht en lieflijk tot sterk en stoer. Zondagmiddag 13 december werd de nieuwe cd gepresenteerd. Overrompelend werk Tijdens het presentatieconcert werden veelal werken van de cd gespeeld. Zo klonk er – naast andere stukken een overrompelend werk van de Franse componist Boëly, een vrolijke sonate van de beroemdste zoon van J.S. Bach, intieme muziek van F. Liszt. De rode draad op de cd is het koraal ‘Freu dich sehr o meine Seele’, in Nederland bekend als Psalm 42. De nieuwe cd kan besteld worden via www.jdegoei.nl

Kerst(m)is...? Kerstevent op het Kerkplein Dinsdag 22 december is de Grote Kerk, met het Kerkplein midden in de stad, dé plek om kerst te beleven. Ieder die langskomt, kan een lichtje opsteken bij de kerststal van glas-in-lood. Levende kersttableaus vertellen in 7 beelden het hele verhaal. Singer-songwriter David Savage zingt en vertelt een boodschap van verdraagzaamheid tegen de onverschilligheid, zowel buiten als binnen in de kerk. Op het plein staat het houten huisje van Missie X.Mas om uit de overvloed van het goede te delen met anderen. Aansprekende teksten nodigen uit om even stil te staan bij wat kerst ook al weer is. Iedereen krijgt de teksten op kaart ook mee naar huis. Vanaf 19.30 uur gaan we samen bekende kerstliederen zingen, met achter het orgel Jamie de Goei, de bekende organist van de Grote Kerk.

Programma: 16.00 – 19.30 uur | Afwisselend de levende kerststal en zang 19.30 – 20.00 uur | Sing-a-long in de Grote Kerk Meld je aan voor een bijdrage in het houten huisje!

Evensong-concert 20 en 21 februari 2016 Noteer het vast in uw agenda: het Evensongkoor, een projectkoor van gemeenteleden onder leiding van Rob van den Eijkhof, brengt in februari 2016 voor de tweede keer een Evensong ten gehore. Ditmaal op twee verschillende locaties: op zaterdag 20 februari nodigen wij u van harte uit in de kerk van de Protestantse Gemeente in Berlicum, Raadhuisplein 4, en op zondag 21 februari vormt de Grote Kerk in Den Bosch het decor voor de Evensong. Beide diensten starten om 17.00 uur. Een avondgebed De Evensong is afkomstig uit de Anglicaanse Kerk en is een avondgebed waarbij het grootste deel wordt gezongen. De Engelse koormuziek bestaat uit een aantal vaste teksten die door vele componisten op muziek zijn gezet. Tijdens deze Evensong zal het projectkoor onder meer het Magnificat en Nunc Dimitis, gecomponeerd door Charles Villiers Stanford, en het anthem Deep Peace, gecomponeerd door Andrew Carter, ten gehore brengen. U bent van harte welkom, de toegang is gratis. Na afloop van de Evensong zal worden gecollecteerd. Voor meer informatie kunt u mailen naar: [email protected]

7

KINDERNEVENDIENST

Musical Kindernevendienst Op Eerste Kerstdag, om 10.0 uur, voeren kinderen van de kindernevendienst een kleine musical op. Deze keer geen Maria en Jozef in het spel, maar een decor van een klokkenwinkel. Vinden jullie het leuk om al een impressie te krijgen van het verhaal? Hieronder een korte samenvatting! En… tot ziens bij onze musical. Alle tijd In een stad hier niet zo ver vandaan wordt een nieuwe winkel geopend. Op het bord boven de deur staat ‘Alle tijd’. De zussen Tempus, bieden hun klanten klokken aan die een speciale tijd aangeven. Zo is er een klok die alleen vrije tijd aangeeft, een klok met bedtijd en een met vakantietijd, er zijn kleine klokken voor de kleine uurtjes, een kwalitijdsklok - een klok die anders is en die je dus ook anders schrijft!- die nooit kapot kan… De klanten stromen al snel toe om een klok uit te kiezen die bij hen past. Maar als ze ’s nachts in bed liggen, blijkt dat er iets geheimzinnigs aan de hand is met de klokken. Ze laten allemaal een muziekje horen. Zou het iets te maken hebben met de bijzondere Adventsklok die de zussen Tempus aan hun klanten hebben laten zien? En weten de klanten eigenlijk wel echt hoe laat het is?

Verzoek aan de kinderen Willen jullie de komende zondagen allemaal klokken meenemen? Die hebben wij nodig voor het decor van de musical. Zet er wel even je naam op, want natuurlijk krijg je jouw klok op eerste kerstdag weer mee naar huis.

Adventsproject kindernevendienst Het Adventsproject gaat deze keer over verhalen die te maken hebben met ‘wachten’. De eerste Adventszondagen zijn inmiddels geweest. Daarbij werd verteld over Zacharias en Elisabet; beide moesten wachten voordat er iets ging gebeuren. De volgende weken gaat het over Maria en de Engel en over Maria die het kindje Jezus krijgt. Boven in de ruimtes hebben wij een zelfgemaakte Adventskalender per groep gemaakt. Kom gerust eens kijken, ze zien er prachtig uit. Ook staat er een mooie klok waar de kinderen iedere week een plaatje opplakken van het verhaal. De klok is vol Op eerste kerstdag is de klok vol en de verhalen over het wachten verteld! De kinderen maken ook iedere week prachtige knutselwerkjes die ze mee naar huis mogen nemen. Ook maken de kinderen houten kerstfiguurtje, die ze zelf versieren, voor de ouderen in onze gemeente. Deze worden uitgedeeld op zaterdag 12 december a.s., tijdens de jaarlijkse bijeenkomst.

Nieuw spaardoel kindernevendienst Het vergeten kind Deze stichting zet zich in voor kinderen die in een kindertehuis of opvangcentrum wonen en daar een sobere locatie aantreffen, met weinig speelgoed en speelmogelijkheden. De stichting wil het leed dat deze kinderen ervaren, verzachten door ze een fijne opvangplaats aan te bieden. De stichting maakt de opvanglocaties mooier door ze kindvriendelijker in te richten en organiseert uitjes voor de kinderen. Kijk vooral eens op www.hetvergetenkind.nl. Daar leest u veel meer over deze organisatie. Van harte aanbevolen elke week weer bij de kindernevendienst!

8

ACTUEEL | INGEZONDEN

Afgesloten spaardoel Kindernevendienst Stichting Zody Afscheid van ’s-Hertogenbosch Hennie, van de Kindernevendienst schreef het volgende naar stichting Zody: Beste Frank en Rita, Als Kindernevendienst van de Protestantse Gemeente van Den Bosch hebben wij afgelopen jaar geld ingezameld voor jullie werk in Roemenië. Het gaat om €212,08. Kan je iets concreets noemen waar jullie het geld aan gaan besteden, zodat wij dat weer aan de kinderen kunnen vertellen?

Frank antwoordde het volgende: Hallo Hennie, Hartelijk dank voor jullie donatie en jullie inzet voor het werk hier onder de allerarmsten. We hebben deze zomer een nieuw gebouw neergezet, maar we hebben daarin nog geen elektriciteit. We hebben wel een generator, maar die is duur en gebruiken we beperkt. Soms zitten we dus nog in de schemer. Ook is deze niet altijd even stabiel. Het is nogal lastig om elektriciteit aan te leggen in een krottenwijk, die staat op een plaats waar niet gebouwd mag worden. We doorlopen nu een heel traject bij de gemeente en het elektriciteitsbedrijf, wat maanden kan duren. Er is ook goed nieuws: we kunnen ons gebouw koppelen aan een ander gebouw op 100 meter afstand. Een kabel daar naartoe trekken is best een investering en jullie gift is daarin zeer welkom. Het is nu voor deze kinderen makkelijker en fijner om samen te komen met hun programma's. Dankzij jullie hebben zij licht. Hartelijk dank, Frank

In 2001 kwamen wij in ’s-Hertogenbosch wonen. Als Doopsgezinden in Brabant moet je vaak ver rijden om naar de kerk te gaan, tenminste als je naar een Doopsgezinde kerk wilt. Wij vonden al snel ook onze weg naar de Grote Kerk en voelden ons daar, als gast, kind aan huis. Natuurlijk waren er momenten dat wij ons even heel erg doopsgezind voelden, zoals bij doopdiensten en bij het bevestigen van ambtsdragers, maar meestal overheerste het gevoel van welkom te zijn in een gastvrije gemeente, waar we de ruimte kregen om ons zelf te zijn en af en toe ons eigen geluid te laten horen. Juist de oecumenische contacten en de momenten dat het even anders ging dan wij gewend zijn, waren voor ons heel leerzaam en hielden ons ook een spiegel voor: “Waarom geloof ik wat ik geloof en waarom doen wij sommige dingen anders?” De afgelopen jaren heeft Louise de opleiding tot pastoraalwerker gevolgd. Daarmee is ze als voorganger in de Doopsgezinde Gemeente Breda en omgeving aan de slag gegaan. Daarnaast studeerde ze verder aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, waar ze deze zomer haar studie heeft afgerond. De Doopsgezinde Gemeente Alkmaar heeft nu per 1 januari 2016 een beroep op haar uitgebracht om predikant van de gemeente te worden en dat heeft zij aanvaard. Voor ons betekent dat het mooie en gezellige ’s-Hertogenbosch verlaten en verhuizen naar Heiloo. We laten hier vele vrienden achter, maar wij nemen vele goede herinneringen in ons hart mee. In Noord-Holland zullen we opnieuw onze weg moeten gaan vinden en voor Jan Willem heeft het ook gevolgen voor zijn werk. Wij staan voor nieuwe uitdagingen, die wij vol goede moed met beide handen aanpakken.

Oproep voor de crèche Voor de crèche zijn wij momenteel hard op zoek naar versterking binnen het oppasteam. Lijkt het jou leuk om af en toe, tijdens de zondagse kerkdienst, op de allerkleinste gemeenteleden te passen? Dan ben jij van harte welkom om je aan te sluiten bij het oppasteam. Je kunt je aanmelden bij Marieke Tomeij-Blom via: [email protected] of 06-43010921

Wij wensen jullie vrede en alle goeds, en wie weet, tot ziens. Louise en Jan Willem Pondman

9

INGEZONDEN | AGENDA

Kerststal in het teken van het Jaar van de Barmhartigheid De kerststal in de Sint Jan is al decennialang een begrip. Jaarlijks bezoeken ongeveer 100.000 mensen deze kerststal in de Bossche kathedraal. Sinds 2013 vraagt het Kerkbestuur elk jaar een kunstenaar om een nieuw ontwerp te maken. Dit jaar heeft de Eindhovense iconograaf Geert Hüsstege de opdracht gekregen een ontwerp te maken en begin september is een heel team van vrijwilligers hier enthousiast mee aan de slag gegaan. Dialoog Door hedendaagse kunstenaars bij het ontwerp van de kerststal te betrekken wil het kerkbestuur nieuwe vormen zoeken om de dialoog aan te gaan. Het 2000 jaar oude verhaal van de geboorte van Jezus verdient het om steeds opnieuw verteld te worden. Omdat het ook voor de wereld van vandaag betekenis heeft maar daarvoor wel op een verstaanbare manier vertaald moet worden. Kunstenaars zijn in staat om die vertaling te maken. Gods barmhartigheid Het kerkbestuur heeft juist in deze tijd van ernstige wereldwijde spanningen gezocht naar een verbinding tussen het Kerstfeest bij ons in het Westen en dat van het Christelijk Oosten. Daarnaast is gezocht naar een verbinding met het door paus Franciscus uitgeroepen Jaar van de Barmhartigheid. Het thema is geworden: Christus, de geboorte van Gods barmhartigheid op aarde. Hüsstege heeft dit in een bijzonder jasje gegoten waarbij de Kerstbeelden precies worden opgesteld zoals de taferelen van de Oosterse Kerst-icoon. Ook de prachtige dieren van de Sint Jan krijgen allemaal een plek met hun verwijzing naar de diversiteit en schoonheid van de schepping. Beelden en iconen Dit jaar viert Geert Hüsstege zijn 25-jarig jubileum als iconograaf. Hij heeft ook al verschillende iconen voor de paus mogen schilderen. Iconen zijn afbeeldingen van Christus, de Moeder Gods en andere heiligen en Bijbelse verhalen. Hüsstege werkte het voorbije halve jaar aan een groot Kerstdrieluik als geschenk voor de Kerststal. Deze triptiek van 3.50 bij 1.50 meter vertelt het verhaal van de geboorte van Christus.

Met een ster en steen uit Bethlehem wordt er een reconstructie van de geboortekapel in Bethlehem gemaakt. Oude en Nieuwe Testament De bezoekers leggen een weg af door de Bijbelse geschiedenis en worden mee op reis genomen naar de stal. Het eerste thema vormt het bezoek van drie Engelen aan Abraham en Sara. Met nog twee andere Oud-Testamentische thema’s, verwijst het eerste gedeelte van de kerststal naar Gods beloftes van Zijn komst in onze wereld. Bij het binnentreden van het Nieuwe Testament gaan de bezoekers door een ‘heilige’ deur met boven in de timpaan de Goede Herder. De paus roept op om dit jubeljaar van barmhartigheid overal heilige deuren te openen. In verbondenheid hiermee wordt deze deur op 13 december plechtig door de bisschop geopend.

Agenda Grote Kerk

Zaterdag 19 december 2015 16.30 uur Bachcantate Herz und Mund und Tat und Leben

Zondag 20 december 2015 15.00 uur Puer natus in Bethlehem Kerstconcert met samenzang door het Kinderen Jeugdkoor De Fermaatjes, de Stadspijpers van ’s-Hertogenbosch en Capella Ducis, kamerkoor voor oude muziek ‘s-Hertogenbosch.

Zaterdag 2 januari 2016 16.00 uur Voorstelling L’Adorazione dei Magi, oftewel Drie Koningen

Zondag 3 januari 2016 19.30 uur Matthäus Passion Utrechts Studenten Koor en Orkest 10

LEREN & VIEREN Geloof– en levenskring Deze kring is er voor iedereen die wil nadenken over het Christelijk geloof, voor iedereen die met anderen van gedachten wil wisselen over hoe zij hun leven combineren met de vraag naar zingeving. Ook degenen die er over denken om in de Paasnacht belijdenis te gaan doen, zijn van harte welkom. Data: Dinsdag 5 en 19 januari 2016, 2 en 23 februari, 8,15 en 22 maart in de Grote Kerk of, in overleg, bij iemand thuis. Leiding: Ds. Erica Scheenstra

Taizé-viering Op vrijdagavonden 27 november en 18 december vinden er Taizévieringen plaats in de Grote Kerk. De viering begint om 19.00 uur en duurt een uur. Vanaf 18.50 uur worden de liederen geoefend, zodat er ook tijdens de dienst vierstemmig gezongen kan worden. Weet u welkom in deze dienst van meditatie en gebed, licht en stilte!

Huiskameravond voor 30-ers en 40-ers 30-ers en 40-ers opgelet! Er komen verschillende leuke maandelijkse activiteiten aan. De eerste activiteit is op 14 januari 2016, de Nieuwjaarsborrel, vanaf 20.00 in de Grote Kerk. In verband met inkopen, graag even aanmelden. Vragen of interesse? Je vindt ons op Facebook en via de mail: [email protected]. Welkom! Estelle ten Cate

Bijbelkring Hooghe Clock Ouderen uit de Hooghe Clock of uit de omgeving van dit woon/zorgcentrum gaan maandelijks in gesprek aan de hand van een Bijbeltekst over thema’s die raken aan hun eigen geloofs- en levensvragen. De volgende bijeenkomst van deze gesprekskring is op woensdag 13 januari a.s. van 10.00 – 11.00 uur in de Suite van de Hooghe Clock, op de begane grond. Welkom! Voor meer informatie: ds. Erica Scheenstra, E: [email protected] T: 073 6446090

Bachcantate Op zaterdagmiddag 19 december is er weer een uitvoering van een Bachcantate in onze kerk. Ditmaal wordt uitgevoerd cantate Nun komm, der Heiden Heiland (BWV 61). Het koor en orkest staat onder leiding van Jeroen Felix. Weet u welkom!

Kerkcafé in de Maaspoort Op donderdag 14 januari wordt er in ‘De Schans’ de volgende bijeenkomst van het Kerkcafé gehouden. We ontmoeten elkaar om 17.00 uur met een glaasje. De kaartjes van een spel nodigen ons uit tot een goed gesprek. Om 18.00 uur wordt de maaltijd geserveerd en om 19.30 uur sluiten we af. Weet u welkom bij deze oecumenische ontmoetingsbijeenkomst! Voor meer informatie en opgave: Mw. Joke van Strien via: [email protected].

Avond over iconen Bij de ingebruikname van de Grote Kerk op 6 september kregen we als gemeente van de Parochie Heilige Maria en Heilige Johannes een icoon als geschenk. Op deze icoon is Johannes afgebeeld, die de bijbel in zijn handen houdt, met de bladzijde opengeslagen op het begin van het Johannesevangelie, waar staat: “In den beginne was het woord.” Voor ons, protestanten, bij wie het Woord zo centraal staat, is dat mooi gekozen. Maar wat is een icoon eigenlijk? De schilder van het icoon, Geert Hüsstege, komt op donderdagavond 21 januari 2016 naar de Grote Kerk om te vertellen over de betekenis en achtergrond van iconen en over de betekenis van de Johannes-icoon in het bijzonder. De avond begint om 20.00 uur. Weet u welkom op deze bijzondere bijeenkomst in de Bidweek voor de Eenheid van de Christenen! Voor meer informatie: ds. Erica Scheenstra, E: [email protected] T: 073 6446090 Doopzondag Zondag 31 januari 2016 staat ingeroosterd als eerste Doopzondag van het nieuwe jaar. Aanmelden kan via het kerkelijk bureau of bij ds. Van Helden. De doopgesprekken ter voorbereiding zijn gepland op dinsdag 19 en maandag 25 januari. 11

LEREN & VIEREN

8e Bossche lezing van de eenheid De toestroom van vluchtelingen naar Europa is historisch groot. Mensen in nood zijn op zoek naar een veilige plek en komen daarvoor onder andere naar Nederland, naar onze steden en dorpen. De Christelijke traditie is gevoelig voor het appèl van mensen die in nood zijn. Maar hoe doe je dat? Tijdens de lezing Ik was een vreemdeling, en jij hebt mij gehuisvest, over opvang van vluchtelingen en christelijk appel, wordt hierover gesproken.

Veel vragen Mee debatteren op een informatieavond? Kleding en spullen organiseren? Een gift voor opvang in de regio? Persoonlijke ontmoetingen arrangeren? Wat denk je als politicus over de gevolgen op de langere termijn? Wat zijn de kansen op het gebied van integratie? Wat zijn de demografische gevolgen? Hoe ga je om met mensen die niet in een democratie zijn gesocialiseerd? Europa als immigratiecontinent, is daar wat mis mee? Zijn er grenzen aan de hoeveelheid vluchtelingen die we opvangen? Hoe ga je om met angsten voor en weerstanden tegen opvang? Heeft de Nederlandse politiek in Europa er sowieso nog wat over te zeggen? Oecumenische Vesper Twee deskundigen spreken over de verschillende perspectieven. John van Tilborg, directeur van Inlia, adviseert personen, organisaties en overheden over de opvang van (uitgeprocedeerde) vluchtelingen. Pieter Omtzigt is woordvoerder Vluchtelingenzaken voor het CDA in de tweede kamer. Voorafgaande aan de lezing en het debat op 20 januari is er een oecumenische Vesper om 19.00 uur bij de St. Jan, Parade ‘s-Hertogenbosch met o.a. Ds. Erica Scheenstra. De lezingen beginnen om 20.00 uur in de Grote Kerk op het Kerkpleintje in ’s-Hertogenbosch. Ontvangst met koffie is vanaf 19.30 uur. De toegang is vrij. Na de lezingen is er een publieksgesprek onder leiding van ds. Jan de Vlieger. De Lezingen van de Eenheid worden georganiseerd in het kader van Week van Gebed voor de Eenheid door het Bisdom ’s-Hertogenbosch en de Classis ’s-Hertogenbosch van de Protestantse Kerk. Informatie: ds. Erica Scheenstra via: [email protected]

Ouderavond Als ouder van opgroeiende kinderen kun je tegen tal van vragen aanlopen. Wanneer die op het Christelijke vlak liggen, is het fijn om daar met gelijkgestemde ouders over te kunnen praten. Daarom organiseert de Taakgroep Jeugd & Gezin in samenwerking met de Taakgroep Leren een gespreksavond voor ouders van kinderen in de leeftijd van ongeveer 6 tot 16 jaar. Het thema is geloofsopvoeding in het algemeen, met onder andere aandacht voor kinder- en jeugd-Bijbels. Deze avond werd al eerder voorgesteld, maar de maand juli kwam niet goed uit. We hopen dat het nu beter uitkomt. Datum: dinsdag 16 februari 2016 om 20.00 uur Locatie: Grote Kerk Verdere info volgt via mail. Of neem contact op met Anita via: [email protected] Namens Taakgroep Jeugd & Gezin en Taakgroep Leren, Anita van den Berg,

Gelezen Mitri Raheb, Geloven onder bezetting Ik heb gelezen over de visie van een Luthers theoloog, geboren in Bethlehem, Palestijn genaamd. De eigen geschiedenis van de oorspronkelijke bevolking van wat nu Israël/Palestina heet, letterlijk ontdekken, dat is wat M. Raheb in het eerste hoofdstuk van zijn boek doet. Hij betrapt mij, Westers Christen, er op, dat ik niets weet van de geschiedenis van de bewoners van het (heilige)land van het jaar 160 tot 1967. Ik heb wel gehoord van het Ottomaanse Rijk, van de kruisvaarders, van de Byzantijnen, heel vaag iets over de Tataren, maar dat waren de heersende machten. De bevolking van wat eens Kanaän was, de bevolking die achterbleef bij de Babylonische ballingschap van een deel van het volk Israël, de bevolking die zich mengde met andere gedeporteerde volkeren, de Samaritanen, de bevolking die achterbleef na de grote Joodse Opstand van 70 na Christus, de achterblijvers, ja, de blijvers, die zich weer mengden met nieuwkomers, Arabieren, Kruisvaarders enzovoort, wat weten wij van hun geschiedenis, hun kleurrijke identiteit, die is samengesteld uit zoveel identiteiten, inclusief de Joodse? Raheb gaat daarover vertellen en pleit voor doorbreking van de eendimensionale identiteit.

12

GELEZEN DOOR PETER VAN HELDEN

Profetisch visioen De bril waarmee ik lees en uitleg, is gevormd door wat ik in Europa hoorde en beleefde en meekreeg over de Tweede Wereldoorlog, hier in Nederland en de landen om ons heen. Daarom ondersteunde ik, samen met de meeste Christenen, de stichting van de staat Israël en beleefde het als een oud profetisch visioen dat werkelijkheid werd: de woestijn ging bloeien als een roos. Dat die woestijn bewoond werd door Bedoeïenen, Druzen en vele anderen, ontging mij totaal. Die pasten niet in mijn bril. Hevig was de ontdekking dat er ook Christenen wonen en dat al heel lang, vanaf de tijd van Jezus, afstammelingen van Zijn buren en familie. Om de geschiedenis van die smalle strook land tussen Libanon en Egypte, de Middellandse Zee en Jordanië echt te leren kennen vanuit de bewoners zelf, dat is het doel van Raheb met zijn boek. Anders kijken, vanuit een heel ander perspectief, om van daar uit een nieuw land te bouwen, met een grote diversiteit aan bewoners met verschillende identiteiten. Het is een poging om vrede te stichten op basis van gelijkwaardigheid, en menselijkheid. Dit vraagt om herziening van standpunten, van theologie, van partijdigheid: waar sta ik als christen in dit krachtenveld. Hoor ik wel alle stemmen? Ik moet proberen los te komen van alle oude interpretaties. Vanuit een ivoren toren De geschiedenis zal radicaal herschreven moeten worden. Dat kan alleen door te luisteren naar de verhalen van ‘daar’ – het Midden-Oosten. Opvallend dat het gebied zo heet. Voorheen sprak men over dat gebied als ‘het Nabije Oosten’ in onderscheid van het Verre Oosten. Maar Oost is gezien vanuit het Westen, vanuit Europa dus. Zijn wij dan het Midden van de Wereld? En kunnen we daarvan loskomen? De AmerikaansPalestijnse geleerde en taalwetenschapper, Edward Saïd, heeft het met zijn onderzoek geprobeerd. Het ontrafelen van stereotypen, vooroordelen, etiketteringen, taal dus, die wegzet, taal die be- en veroordeelt, taal die vanuit een ivoren toren neerkijkt op anderen. Als je het zo bekijkt, is de toekomst aan de nieuwe bewoners van het oude Palestina/Kanaän om samen één nieuwe staat te vormen, met een diversiteit aan identiteiten, godsdiensten, geschiedenissen. Eindelijk kan er dan iets eigens ontstaan, zonder overheersing van de één over de ander.

Brugland Het land Kanaän/Palestina ligt altijd tussen grootmachten in, van oudsher. Het is te zien als een brugland of bufferzone tussen ooit het oude Egypte, het Assyrische Rijk en de Hethieten. Altijd omstreden, dan weer onderworpen aan de ene, dan weer de andere zijde. Gewild om zijn vruchtbaarheid en vooral strategisch belang. Armageddon ligt er niet voor niets, bij Har Mageddon of Megiddo, in de vlakte van Jizreël, Galilea. Daar waar de eindstrijd wordt verwacht, daar is altijd gevochten door de volkeren en grootmachten er om heen. Werkelijk onthutsend en pijnlijk is de beschrijving van het leven van de Palestijnen onder een imperium. Een imperium zoals afgekeken van andere imperia die minderheden onderdrukken of onderdrukten met de volgende middelen: controle over burgerlijke vrijheid van beweging, controle over de natuurlijke hulpbronnen land en water, het plaatsen van nederzettingen op strategische plekken, een muur, een half volk in ballingschap houden, ondersteund door een (Bijbelse) ideologie. Raheb waarschuwt dat dit harde woorden zijn. Hoofdstuk 6 heet: het volk van Palestina. Dat is heel wat anders dan ‘het Palestijnse volk’. Hij beschrijft hoe je niet kunt spreken van een volk met één duidelijke identiteit. In de loop der eeuwen verzamelden zich hier mensen vanuit het hele Midden-Oosten of werden er tegen wil en dank naar toe gedeporteerd. Zij vermengden zich. We kennen bijvoorbeeld de Samaritanen; in de bloedbanen beweegt zich bloed van vele volkeren, inclusief de 12 stammen van Jacob. ‘De’ Joden, dat bestaat niet. Er zijn zoveel verschillende Joodse identiteiten… In dit land botsen allerlei culturen. Het is goed om dat te bedenken in plaats van simpele etiketten of andere vereenvoudigingen. Out of the box De laatste drie hoofdstukken gaan over God, Jezus en de Heilige Geest, steeds met een verrassend perspectief. Het is een Palestijnse theologie van verzet en hoop. Hij keert de rollen om, zoals door Jezus vaak werd gedaan. Hij prikkelt, net als Jezus met diens gelijkenissen. Hij verzet zich tegen simpele oplossingen; de Geest maakt creatief en helpt out-of-the-box te denken en te doen. Out of a complicated box! Vaak is het één grote gevangenis, die bezetting, een benauwende Box, een isoleercel, waar je uit wilt. Raheb helpt om dat op een redelijke manier te doen. 13

PASTORALIA Op de vlucht Het lijkt wel of de hele wereld op de vlucht is, de mensheid op drift geraakt. In de vluchteling herkennen we veel van onszelf of onze geschiedenis: gevlucht voor armoede, voor vernedering, voor doodsdreiging. Ben ik zelf misschien op de vlucht? Om de schaduwzijde van het leven niet onder ogen te hoeven komen, ziekte, tegenslag, tegenwerking, oude pijn van familiegeschiedenis, sociale controle, 'Bevelen wij elkaar rouw.... Een stilteruimte als vluchtheuvel, of een huwelijk, of in de hoede van de Eeuwige; een kerkelijke gemeenschap, of Zegene ons die grote Naam! je werk...Waar is jouw vluchtheuvel...In de Psalmen is God Met Vrede gegroet en bijvoorbeeld Burcht...maar ook Gezegend met Licht!' de vogel met de vleugels wijd uitgespreid om je te bergen.

Lied 430

14

BLOEMEN NOVEMBER | COLLECTEN

Bloemenfonds Van 30 Oktober tot 3 December hebben 6 gemeenteleden samen een bedrag van € 165,00 aan ons Bloemenfonds geschonken. Hiervoor nogmaals mijn hartelijke dank! Uw gift is altijd welkom op: NL 47 INGB 0003 250711 t.n.v. Bloemenfonds Protestantse gemeente ‘ s-Hertogenbosch op adres van: L. Peters –Rietkerk Admiraliteitslaan 32 5224 EH ’s-Hertogenbosch

Collecten uit de Erediensten Oktober – November 2015

ZWO

€

166,11

Diaconie

€

566,94

Kerk

€

989,87

Ned. Bijbelgenootschap

€

124,47

Hervormingszondag

€

86,30

KiA Binnenlands diaconaat

€

236,21

Bethel Oktober 2015

€

80,81

De opbrengst van de glazen muntenpot bestemd voor de verbouwing van de Grote Kerk, heeft een bedrag van € 63,60 opgebracht. De pot wordt nu gebruikt voor inzameling voor materiaal voor de Kindernevendienst. 15

COLLEGE VAN KERKRENTMEESTERS

Nu de Grote Kerk zo goed als klaar is na de verbouwing is het de hoogste tijd om een paar dingen af te spreken over het gebruik van de verschillende ruimten. Het reserveren van een ruimte kan bij de beheerder, Erik van der Schans. Op grond van de vraag, wijst hij een beschikbare ruimte toe. Zeker voor groepen van onze eigen gemeente vinden we het niet nodig dat de koster/beheerder de hele tijd aanwezig is om ons te bedienen, hooguit even bij aanvang. Op veel plekken in het gebouw zijn pantry’s (keukenblokjes) aanwezig, met de benodigdheden om zelf koffie/thee te zetten. Ook willen we het onnodig maken om door het hele gebouw te moeten en daarbij mogelijk andere gebruikers te storen om bij een bepaalde zaal te komen door het gebruik van de zijdeur in de Gasselstraat te vergemakkelijken. Voor gemeenteleden die ’s avonds met de auto voor een vergadering naar de kerk komen, zijn uitrijkaarten voor de parkeergarage in de St. Josephstraat verkrijgbaar. Om de kosten beperkt te houden willen we hier terughoudend mee omgaan: zoveel mogelijk fietsen en samen rijden!

Zoveel mogelijk zelf doen Zo veel mogelijk zelf doen vraagt ook om eenvoudige handleidingen voor de verschillende systemen en apparaten die we in de kerk aantreffen. Erik heeft deze ter beschikking, ze zijn op basis van de officiële gebruiksaanwijzingen samen met Erik opgesteld. Voor veel zaken, zoals de werking van een koffiezetapparaat, gaan we ervan uit dat die bekend zijn, want net als thuis.

Ook de meeste lichtschakelaars zijn gemakkelijk te vinden; de bijzondere zijn wel vermeld. Alleen de belangrijkste zaken zijn beschreven. Als het moeilijker wordt neemt men contact op met de beheerder.

Honderd-dagen-doos Bij de ingebruikneming van de kerk op 6 september jongstleden hebben we de honderd-dagendoos geïntroduceerd. Sindsdien hebt u die goed weten te vinden, getuige de tientallen, zo niet honderden briefjes met vragen, klachten en suggesties om de voorzieningen en inrichting nog verder te verbeteren. Als je honderd dagen aftelt vanaf 6 september kom je ergens halverwege december uit, de tijd voor kerst, waarin menigeen met andere zaken bezig is. We hebben daarom besloten de termijn waarin de doos in de kerk zal staan nog met een maand te verlengen, dus tot half januari.

Kunstwerken Meteen bij de heropening heeft u kennis kunnen maken met de eerste expositie van de werkgroep Open Kerk. We hebben daarvoor voorzieningen gemaakt onder de galerijen, zodat eenvoudig een steeds wisselende expositie mogelijk is. De eerste schilderijen, van Thecla Renders, hebben al veel tongen en pennen losgemaakt. Inmiddels kunt u genieten van de kunstwerken van Jeltje Hoogenkamp, geïnspireerd door liederen uit het Nieuwe Liedboek. De exposities worden georganiseerd door enkele leden van de werkgroep Open Kerk. Het beleid dat zij volgen is inmiddels geformuleerd en zal binnenkort door de kerkenraad worden besproken. We nemen dan meteen de situatie met kerst mee, waarin ook veel anderen gebruik maken van onze kerk.

16

COLLEGE VAN KERKRENTMEESTERS & DIAKENEN

Ook dat levert waardevolle verbetersuggesties op! Vanzelfsprekend konden we onze nieuwsgierigheid niet bedwingen en hebben we al regelmatig briefjes uit de doos gehaald. De opmerkingen hebben we op een lijst verzameld en die ligt inmiddels veelal naast de doos ter inzage. Zo kunt u zien welke opmerkingen al zijn gemaakt. Van de suggesties zijn al verschillende gevolgd door een aanpassing, soms omdat ze nog in de planning zaten maar niet tijdig gerealiseerd. Dat geldt bijvoorbeeld voor de leuningen bij de trap in de gang aan de Gasselstraat. Op de treden hebben we meteen strips aangebracht. Zo zijn ook tijdelijke voorzieningen getroffen om te voorkomen dat men op pijnlijk wijze kennismaakt met de glazen wand. Opmerkingen en klachten over geluid en verstaanbaarheid en over de temperatuur hebben geleid tot diverse acties om tot een aanvaardbare situatie te komen. Dat blijkt nog niet altijd even eenvoudig te zijn! U weet dat deze zaken onze aandacht hebben, maar blijf alstublieft reageren, we proberen echt het zoveel mogelijk mensen naar de zin te maken.

Oudejaarscollecte Dit jaar heeft uw College van Kerkrentmeesters bij herhaling gevraagd om bijdragen, vaak van financiële aard. Een vanouds bekend moment komt er weer aan in de vorm van de oudejaarscollecte. Binnen het college hebben we overwogen dat we aan het eind van dit jaar die collecte maar eens moesten overslaan. Niet omdat we het geld niet nodig zouden hebben, maar om vermoeidheid op dit gebied te vermijden. Natuurlijk is uw bijdrage van harte welkom. Zo aan het eind van het jaar de situatie overziende kan er misschien nog wat gedaan worden.

Daarvoor kunt u gebruik maken van de bekende bankrekening, NL 69 FVLB 063.58.160.24, waarop u ook uw Kerkbalans bijdrage overmaakt. Zoals u ziet zijn er weer allerlei zaken die de aandacht vragen. Als College van kerkrentmeesters zijn en blijven we voortdurend alert om u en vele anderen de faciliteiten te bieden die nodig zijn om met elkaar kerk te zijn, kerk in de stad. Als u vragen hebt, opmerkingen of suggesties kwijt wilt, weet ons dan alstublieft te vinden. Met vriendelijke groet, namens het College van Kerkrentmeesters, Luc Batterink, december 2015 T. 073 6450429 M. 06 10194522 E. [email protected]

Wist u dat... ..het in de gemeente ’s-Hertogenbosch voor mantelzorgers mogelijk is zelf huishoudelijke hulp te krijgen, in uw eigen huis of bij degene voor wie u zorgt. Dit kan via een daartoe opgezette zorg-coöperatie, waar u voor €10,- per jaar lid van kunt worden. Als mantelzorger komt u in aanmerking, als u al meer dan drie maanden achter elkaar 8 uur per week voor iemand zorgt, die ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is. U krijgt maximaal eenmaal per week 2,5 uur hulp voor €5,50 per uur. Aanmelden kan via www.zorgcoöperatiedenbosch.nl of via tel. 073-6237630. Zie ook de bovenstaande illustratie.

Namens het college van diakenen, Cootje van der Lans

17

KERKENRAAD

Impressie kerkenraadsvergadering 11 november 2015 In de kerkenraad is besloten voortaan in het kruispunt een korte impressie te geven van de punten besproken op de kerkenraadsvergadering, zodat u als gemeentelid weet wat er in de gemeente op bestuurlijk niveau speelt. Bij deze een impressie van de kerkenraadsvergadering in november. Ds. Peter van Helden heeft besloten om, na 38 jaar predikantschap, per oktober 2016 emeritaat aan te vragen. Zelf noemt hij dit een mooi moment, na de start van het nieuwe beleidsplan en de Grote Kerk die weer helemaal in gebruik is genomen, om het stokje over te dragen. De kerkenraad stemt in met zijn besluit en de aanvraag voor vervroegde emeritering is neergelegd bij de classis. In het voortraject naar deze emeritering, zal Peter per 1 januari 2016 80% gaan werken; de vrijdag zal vanaf 1 januari 2016 zijn vrije dag zijn.

Pastor Elly Zandstra gaat per 1 januari 2016 met pensioen, wel zal zij haar werkzaamheden voor Op de koffie in de Kerk voortzetten, in ieder geval tot in de zomer van 2016. Haar afscheid is gepland in de dienst van zondag 24 januari 2016, waarover verderop in dit kruispunt meer uitgebreide informatie.

Ds. Beate Rose, predikant met een bijzondere opdracht in het Jeroen Boschziekenhuis, zal met ingang van 1 december 2015 afscheid nemen van haar pastorale werk in het ziekenhuis. De kerkenraad heeft haar daarom eervol ontheven van haar werkzaamheden aldaar. Zij is als predikant beroepbaar en als gastvoorganger zal zij bij onze gemeente betrokken blijven. In de dienst van 6 december zal aandacht besteed worden aan dit afscheid, waarna bij de koffie informeel de gelegenheid is tot ontmoeting en reacties. Ds. Bram van Zweeden zal tot Pasen voorgaan in de diensten in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Gemeentelid Lucia Basemans is als stagiaire van de opleiding levensbeschouwelijk werker (Fontys) begonnen bij het inloopschip en in het netwerk van hart voor onze stad.

Meerjarenbegroting van het College van Kerkrentmeesters 2016-2025 Bij ongewijzigd beleid zal in de komende jaren een exploitatietekort ontstaan. Om dit exploitatietekort tegen te gaan, wordt hard gewerkt aan promotie van de verbouwde Grote Kerk om de verhuuropbrengsten omhoog te brengen. Daarnaast is het belangrijk dat de dalende trend in vrijwillige bijdragen (kerkbalans) wordt doorbroken.

Vacatures in de kerkenraad: de kerkenraad is zeer dringend op zoek naar nieuwe kerkrentmeesters, daarnaast zijn nieuwe diakenen ook van harte welkom. Heeft u misschien belangstelling? Voor meer informatie kunt u terecht bij Luc Batterink van het college van kerkrentmeesters ([email protected]) of Arla Heins van het college van diakenen ([email protected]).

Gemeenteberaad maart 2016 op 2 maart 2016 zal een gemeenteberaad georganiseerd worden met als onderwerpen: 1. De verbouwing van de Grote Kerk, waarbij in wordt gegaan op alle suggesties in de 100-dagen-doos. 2. Het nieuwe beleidsplan 2016-2020.

Afscheid Elly Zandstra Elly Zandstra is voor velen een bekend gezicht in onze gemeente. Elly is vanaf 2004 als pastoraal medewerker aan onze gemeente verbonden en wat sommigen van u mogelijk niet (meer) weten is dat Elly daarvoor onder begeleiding van ds. Van Tilburg nog stage bij ons heeft gelopen. In al deze jaren heeft Elly zich met volle overgave en betrokkenheid bezig gehouden met pastoraal werk in onze gemeente in brede zin des woords. Daarbij heeft zij veel verschillende activiteiten opgezet en uitgevoerd, zoals het leiden van gespreksgroepen voor jong en oud, het mede opzetten en begeleiden van het Labyrint, het verzorgen van meditaties voor Kerst en Pasen, Open Kerk, Bibliodrama en gesprekken rond levensverhalen. Bovendien is Elly meermalen in onze kerkdiensten voorgegaan en regelmatig was zij als gast in onze gemeente aanwezig.

18

KERKENRAAD | GEMEENTERAAD

Pensioen In de loop der jaren heeft Elly de omvang van haar werkzaamheden geleidelijk verminderd tot in 2015 nog 1 dag per week. Nu haar man Taede met pensioen is gegaan heeft Elly aangegeven om ook aan het eind van 2015 haar werkzaamheden te willen beëindigen, dat wil zeggen van haar pensioen te gaan genieten. Elly zou graag, indien er behoefte is, daarna nog werkzaamheden op projectbasis uit te willen blijven voeren. De kerkenraad heeft met dat verzoek om per 31 december haar werkzaamheden te beëindigen ingestemd en aan Elly gevraagd om de gesprekskring Op de koffie in de kerk in ieder geval tot het einde van zomer 2016 voort te willen zetten en Elly is zeker bereid dat te doen. Van de overige taken en werkzaamheden zal in nauw overleg met onze predikanten bekeken worden in welke vorm en door wie deze in de toekomst zullen worden uitgevoerd.

Cadeau Het afscheid van Elly willen we uiteraard niet ongemerkt voorbij laten gaan. In de kerkdienst van zondag 24 januari 2016 zal bij het stoppen van Elly stilgestaan worden en na afloop kan onder het genot van een hapje en drankje afscheid van Elly genomen worden. Graag willen we als gemeente een cadeau aan Elly aanbieden. Wij denken daarbij aan een kunstwerk, een beeldje vol betekenis. Het zou fijn zijn als veel gemeenteleden aan dit cadeau bijdragen!

80%, vrije dag en naderend pensioen Met ingang van 1 januari 2016 houd ik de vrijdag als vrije dag vanwege mijn wens om een dag minder te gaan werken. In de loop van het nieuwe jaar, oktober om precies te zijn, zal ik met vervroegd pensioen gaan. Daarvoor is het nu een goede tijd; er is een nieuw beleidsplan in de maak op basis waarvan keuzes gemaakt gaan worden voor de toekomst.

Missionair gemeente-zijn van de mensen van de stad. De Grote Kerk is weer helemaal in gebruik genomen, een proces waar ik nauw bij betrokken was en nog ben. Klaar voor een nieuwe toekomst. De dubbele taak van zowel gemeenteopbouw van de net gefuseerde Protestantse Gemeente ’sHertogenbosch, als het werk van missionair-diaconaal predikant betekende een enorme uitdaging, veel bijzondere contacten stadsbreed en volle agenda’s. In de komende tijd zal worden bekeken hoe in de dan ontstane vacature kan worden voorzien.

Peter van Helden

U kunt uw bijdrage overmaken op bankrekening: NL 04 RABO 0121.953.815 ten name van Protestantse Kerkengemeenschap 's-Hertogenbosch, onder vermelding van Cadeau Elly Zandstra. Wij hopen op uw bijdrage en uiteraard op uw aanwezigheid op 24 januari 2016 in de Grote Kerk. Namens de kerkenraad, Ab-Jan Jacobse 19

20

...EN ONDERTUSSEN IN DE STAD

Kerstmis/mis bij de veteranen Vanwege gegroeide contacten rond de herdenkingen in Den Bosch is er een warme band gegroeid met de veteranen, die maandelijks samenkomen in de Schijvenloods op Fort Orthen. Zo ontstond de Kerstmis/mis. Een bijzonder ritueel is het opschrijven van ieders Kerstwens; daar zitten altijd ontroerende wensen bij, bijv. Dat de maats op missie in Mali het er goed van af zullen brengen. En ik mag er een vrij, maar wel echt Kerstverhaal vertellen.

...Oliebollen voor de vluchtelingen in Rosmalen Na een spannend maar geslaagd Oogstfeest op 8 november, waar genoten werd van vers fruit, heerlijke noten en echte pepernoten, waar gedanst en gezongen werd in de recreatieruimte, waar hartverwarmende ontmoetingen plaatsvonden, volgde de oliebollenactie. Leiding en jeugd van onze kerk hebben samen met de Willibrordkerk gebakken en blij gemaakt. En wat is de betekenis van een oliebol? Je ruimt er het oude jaar mee op: resten meel en krenten en rozijnen gaan hup de hete olie in. De krenten herinneren aan de nare dingen van het afgelopen jaar, de rozijnen aan de fijne dingen. Het op bier gegiste deeg maakt een beetje vrolijk, de roes van de vergetelheid om daarna met een schone lei te kunnen beginnen. Oliebollen doe je ook niet voor jezelf alleen; je deelt ervan uit, aan de armen, zoals de Oudjaarsoliebollenactie ook verkoopt voor een goed doel. Op 13 december zijn dat dit jaar reeds de vluchtelingen die aan onze poorten staan.

...Kerk met stip zijn we Als u de Grote Kerk binnenwandelt, vlak naast de deur naar de stilteruimte hangt het mooie logo van Kerk met Stip. Vanouds betekende dat voor zwervers: een stip op een huis of boerderij: daar kun je terecht voor onderdak, en wat eten. Een kerk die onderdak wil bieden aan ex-gedetineerden – dat willen we zijn. Laatst was er een inspiratiedag van kerken-met-stip. Hoeveel van die kerken zouden er in Den Bosch zijn? Zien we er praktisch ook iets van terug? DAK = Door Aandacht Kracht De naam voor een landelijk netwerk van Inloophuizen en straat- en buurtpastoraat. Ook DAK hield een inspiratiedag, in Ede. Goed om van daar uit nog eens naar de situatie en de mogelijkheden van Den Bosch te kijken. Binnen de Werkgroep Missionaire Gemeente wordt nagedacht over meer vormen van samenwerking om zo heel Den Bosch in beeld te krijgen.

...toeleven naar intense Kerstvieringen Dinsdag 22 december het Kerst Event voor en in de Grote Kerk: u leest er elders in dit nummer over. Woensdag 23 december Kerst bij het Pastoraal Uitzend Bureau. 24 december de kerstavond op het Inloopschip georganiseerd door de Werkgroep ZinSpirit. Kleine vindplaatsen van licht en hoop. Mooi om mee te maken.

Peter van Helden

21

COLOFON

REDACTIE Erica Scheenstra | Wilke Havinga| Hanneke Blom

BEZORGING & BEDANKJES BLOEMEN

EINDREDACTIE & VORMGEVING Jantine Geurts -Kettelerij | Matthijs Kettelerij

Kerkelijk Bureau, Kerkstraat 20 5211 KG ‘s -Hertogenbosch tel. 073-6139740 [email protected]

KOPIJ VOLGEND NUMMER Uiterlijk 8 januari 2016 Inleveren bij: [email protected]

VERVOER OP ZONDAG

Of Kerkstraat 20, 5211 KG ‘s -Hertogenbosch

Contactpersoon: Ad Sluijmers tel. 073-6412526

REDACTIE KRUISPUNT

Bereikbaar op donderdag van 19.00 tot 20.00 uur

[email protected] De redactie behoudt zich het recht

BETALING VRIJWILLIGE BIJDRAGE

voor om bijdragen te weigeren,

NL 69 FVLB 063 58 16 024

te redigeren of in te korten.

t.n.v. Protestantse Gemeente ‘s-Hertogenbosch, inzake Kerkelijke bijdrage

ABONNEMENTEN

College van Diakenen

€ 20,- per jaar

NL 13 INGB 000 78 59 696

NL 47 FVLB 063 58 16 032 t.n.v. Protestantse Gemeente ‘s-Hertogenbosch, inzake Kruispunt

ZWO Commissie t.b.v. bijdragen Missionair Diaconaal Aandeel NL 08 INGB 000 13 88 625

WEBSITE

COLLECTEBONNEN

www.pgdenbosch.nl

Verkrijgbaar via het kerkelijk bureau of door betaling

[email protected]

op betaalrekening NL 04 FVLB 06 99 64 26 12 met vermelding ‘collectebonnen’

22

LOVELY LADY BRUIDSBOETIEK ATELIER Stationsstraat 86 5141 GG Waalwijk Tel: 0416-337388 [email protected] www.lovelylady.nl

Collectie Lovely Lady La Sposa |White One | Villais | Cala Cymbeline | Sweethearts |Sincerity | Lilian West Linea Raffaelli | Cosmobella | Oreo Sposa Rembo Styling | Marylise | Mark Lesley Afbeelding voorzijde: Jesus Christ Has Broken The Bands of Death and is Risen | Richard W. Linford

Vraag naar onze speciale VIP avonden! Te boeken van elke dinsdag t/m vrijdagavond. Maandagmiddag is eventueel bespreekbaar. Ook voor de (schoon) moeder van de bruid en de bruidsmeisjes hebben wij een mooie collectie. 23

Advent anno 57765776-20152015-1431 na de Aanslagen in Parijs 13.11.15 en de Geboorte van Nieuw Leven

Je zult maar God zijn in een vloek en een zucht Je zult maar God zijn aangeroepen door misdaadslachtoffers en de daders

Je zult maar God zijn dekmantel, bezweringsformule, doekje voor het bloeden, verdovingsmiddel Je zult maar God zijn ver verheven in den hoge onmachtig toeziend wat mensen doen, elkaar aandoen

Je zult maar God zijn al die tranen, al die woede al dat leven, de doden ontelbaar je hemel begraafplaats, stortplaats, ashopen heelal Je zult maar God zijn en moeten aanzien, aanhoren met wie kan hij het delen wie helpt haar aan nieuw geloof wie troost God

Die ene, die kleine, dat kleintje wiens stemmetje roepstem gesmoord wordt in kribbe en kruis die slechts in mijn stem ontwaken kan stem die zich verheft tegen wraak en bloeddorst tegen dood en ontkenning tegen onverschilligheid en misbruik van Gods naam omwille van het mensenkind Je zult maar kind zijn in een vloek en een zucht een kreetje om licht en lucht... Peter van Helden 17 november in het jaar 5776 na schepping en zondeval, 2015 na Christus' geboorte, 1431 na Mohammeds verhuizing24