BLAD VOOR KERK EN SAMENLEVING KRUISPUNT

BLAD VOOR KERK EN SAMENLEVING

KRUISPUNT

Licht zal het blijven Voor mij, in mij, met iedereen; Want God is op bezoek gekomen: Het Licht dat donkerte verdrijft.

ZOMER 2014

INHOUD & ADRESSEN

Adressen

3

Meditatie

4

Erediensten

7

En ondertussen in de stad…

8

Ingezonden

9

Missionair & Diaconaal en

Grote Kerk Kerkstraat 20 5211 KG ‘s-Hertogenbosch tel. 073-6139740 [email protected]

Wederkomstkerk

14

Pastoralia

15

Bloemen

16

Historie

17

Bijbelleesrooster

18

Colofon

20

Advertenties

kaartengroet 10

Restauratie Strümhlerorgel

12

Stadsproject Oog Den Bosch

Dhr. E.A. van der Schans tel. 073-6138095 [email protected]

Beheerder/koster Dhr. E.A. van der Schans tel. 06-21486555

Predikanten Kerkelijk Bureau Mw. J.E. Bosch-Versteeg Kerkstraat 20 5211 KG ‘s-Hertogenbosch tel. 073-6139740 [email protected] www.pgdenbosch.nl

Openingstijden: ma, di, woe en vr van 8.45-11.45 uur

Ds. P.J. van Helden Koedijkstraat 4 5212 SE ‘s-Hertogenbosch Tel: 073-6895531 Email: [email protected]

Mw. Ds. J.E. Scheenstra Schout van der Dussensingel 5 5237 TE ’s-Hertogenbosch Tel: 073-6446090 Email: [email protected]

Kerkelijk Werker Scribaat Mw. M.E. van Tilburgvan der Weij Kerkelijk Bureau [email protected]

Mw. E. Zandstra-Gladpootjes Puccinistraat 15 5283 JS Boxtel Tel: 0411-674026 Email: [email protected]

2

MEDITATIE

Donker en licht

Donker is het om mij heen.

Nieuw leven

Geen zon, geen maan, geen ster Maar grote grijze wolken

Nieuw leven wordt geboren

de een zwaarder dan de ander.

na een tijd van wachten na een tijd van hopen

Donker is het om mij heen. Zo weinig begrip, zoveel kilte van mensen die elkaar verbijten Doodschieten, afslachten.

na een tijd van verlangen.

Op een dag zal het er zijn: nieuw leven om van te genieten om je aan te geven.

Donker is het om mij heen Terwijl ik verlang naar licht zon, maan en sterren verlichtende de mensen.

Ik zie uit naar die dag van verlangen en geven van vasthouden en behouden van beleven en opnieuw geven.

Licht zal het worden en zijn voor mij, de ander, voor iedereen. De dag komt met het licht met de adem van de Geest.

Die dag zal zeker komen: nieuw leven om te beleven om te geven.

Licht zal het blijven voor mij, in mij, met iedereen;

Ds. L. van Wingerden

want God is op bezoek gekomen: Het Licht dat donkerte verdrijft.

Ds. L. van Wingerden

3

EREDIENSTEN Grote Kerk Zondag 13 juli Dienst van Schrift en Tafel Ds. P.J. van Helden

Zondag 20 juli Ds. P.J. van Helden

De diensten in het Jeroen Bosch Ziekenhuis vangen aan om 10.15 uur en zijn altijd diensten van Schrift en Tafel.

Bethel

Zondag 27 juli Ds. P.J. van Helden

Zondag 13 juli 10.00 uur - Ds. L.M. Aangeenbrug 18.30 uur - Ds. B. den Butter

Zondag 3 augustus Mevr. Ds. J.E. Scheenstra

Zondag 20 juli 10.00 uur - Prof. C.G. Baart 18.30 uur - Ds. G. Boer

Zondag 10 augustus Dienst van Schrift en Tafel Mevr. Ds. J.E. Scheenstra

Zondag 27 juli 10.00 uur - Ds. W. Stijf 18.30 uur - Ds. R.H. Kieskamp

Zondag 17 augustus Ds. P.J. van Helden

Zondag 3 augustus 10.00 uur - Voorbereiding Heilig Avondmaal - Ds. W. Stijf 18.30 uur - Ds. S.A. van der Veer

Zondag 24 augustus Mevr. Ds. J.E. Scheenstra

Zondag 31 augustus Ds. P.J. van Helden

Zondag 7 september Bediening van de Heilige Doop Ds. P.J. van Helden

Tenzij anders is vermeld is de aanvang van de diensten om 10.00 uur

Jeroen Bosch Ziekenhuis Zondag 3 augustus Ds. P.J. van Helden Zondag 7 september Mevr. Ds. B.A. Rose

Zondag 10 augustus 10.00 uur - Viering Heilig Avondmaal - Ds. W. Stijf 18.30 uur - Nabetrachting Heilig Avondmaal - Kand. J.P. de Man

Nieuwehagen Vrijdag 25 juli Geertje Vogel Woord en Tafel Vrijdag 8 augustus Vrijwilligers Zingen in de Morgen Vrijdag 22 augustus ds. Alice Bremmer Woord en Tafel Vrijdag 29 augustus Geertje Vogel Woord en Tafel

Tenzij anders vermeld, beginnen de vieringen in Nieuwehagen om 10.45 uur.

Noorderkroon Vrijdag 11 juli ds. Alice Bremmer Woord en Tafel Vrijdag 18 juli Marten Tel Woord en Gebed

Zondag 17 augustus 10.00 uur - Kand. J.H. de Vree 18.30 uur - Kand. A. v. Rijsbergen

Vrijdag 1 augustus Pastor Martien van Stiphout Eucharistieviering

Zondag 24 augustus 10.00 uur - Ds. C. van der Scheur 18.30 uur - Ds. W. Stijf

Vrijdag 8 augustus Pastor Ad van Wezel Eucharistieviering

Zondag 31 augustus 10.00 uur - Kand. A. van der Stoep 18.30 uur - Ds. C. Bos

Zondag 7 september 10.00 uur - Ds. S.A. van der Veer 18.30 uur - Ds. S. Jumelet

Vrijdag 22 augustus Elly Zandstra Woord en Gebed Vrijdag 29 augustus ds. Alice Bremmer Woord en Tafel Tenzij anders vermeld, beginnen de vieringen in Noorderkroon om 10.15 uur. 4

EREDIENSTEN

Zondag 13 juli 2014

Thema’s & Toelichting

Zondag 27 juni 2014

4e zondag van de zomer

6e zondag van de zomer

Kleur: groen

Kleur: groen

Lezing: : Romeinen 9 en Psalm 50 Lied van de week: Lied 183, Een zaaier zaaide in ’t rond Thema Kinderdienst: De zaaier

Lezing: Romeinen 11 en Psalm 52 Lied van de week: Lied 846, De wijsheid van vóór alle tijden Thema Kinderdienst: Vertellen over Gods Koninkrijk

Toelichting: ‘Ruim baan voor God’ kan het thema zijn voor deze dienst met Romeinen 9 en Psalm 50. Maar ook: 'Ruim baan voor Gods toorn' – dan gaan we bedenkelijk kijken. Mogelijk wordt het 'Ruim baan voor Gods singulariteit' – dat vraagt om uitleg: God is zo eigen, daar zijn nauwelijks woorden voor. Je kunt God dus nooit claimen of in je broekzak stopen of voor je karretje spannen, maar spannend is het wel, zeker omdat toorn in de buurt ligt van passie. En waar zou de gerechtigheid zijn zonder passie? We vieren in deze dienst ook het Avondmaal, liefdemaal.

Toelichting: De combinatie Psalm 52 en Romeinen 11 levert als thema op: 'Bomen over bomen', want het gaat in beide teksten weer eens over een/de olijfboom, geliefd, uitverkoren, door de Tuinman verzorgd, die komt om vruchten te plukken, maar ook om te snoeien en bij te houden, met liefde. Oerbeeld voor Gods zorg en liefde voor zijn volk. Maar wie is dat volk?

Zondag 20 juli 2014 Grote Kerk -Kerkstraat 20 5e zondag van de zomer

Diensten onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad van de Protestantse Gemeente te 's-Hertogenbosch

Kleur: groen Lezing: Romeinen 10 en Psalm 51 Lied van de week: : Lied 322, Die chaos schiep tot mensenland Thema Kinderdienst: Laat het groeien

Toelichting: Met Psalm 51 en Romeinen10 raken we aan de vraag naar oprecht geloven. Thema wordt misschien 'Redeneren of geloven' maar het kan ook nog 'Religie of Geloof' worden. Met religie regel je zelf je heil, als ik het voor deze keer kort door de bocht mag zeggen. Geloof is heel wat anders; het is vertrouwen, het is overgave, het is een geschenk.

Internet De diensten zijn live te volgen via: www.pgdenbosch.nl/live

Iedere zondag voor de kinderen Crèche: 0 t/m 3 jaar Kindernevendienst: Jongste groep: basisschool groep 1 t/m 4 Middengroep: basisschool groep 5 t/m 8

5

EREDIENSTEN Zondag 3 augustus 2014

Thema’s & Toelichting Zondag 17 augustus 2014

7e zondag van de zomer

9e zondag van de zomer

Kleur: groen

Kleur: groen

Lezing: Nehemia 9: 15-20 en Mattheüs 14: 13-21 Lied van de week: Lied 836, O Heer, die onze Vader zijt Thema Kinderdienst: Het Koninkrijk op aarde

Lezing: Psalm 53 en Mattheüs 15: 21-28 Lied van de week: Lied 647, Voor mensen die naamloos

Toelichting: Er wordt verteld hoe Jezus uitwijkt, na het bericht van de arrestatie van Johannes de Doper. Hij gaat opzij, maar blijft ondertussen gericht op de weg die Hij voor ogen heeft. Er zijn meer mensen die ‘opzij’ gaan. Als Jezus deze mensen ziet, is hij met ontferming bewogen. Hij geneest hun zieken. Hij geeft hen te eten. En er is meer dan genoeg. Daarin toont zich het verschil tussen het rijk van Herodes, waarin niet gevraagd werd of je genoeg had om de belasting te betalen, en het Koninkrijk waar iedereen telt, en er voor iedereen genoeg is.

Toelichting: Opnieuw een verrassende combinatie: Psalm 53 en Mattheus 15: 21-28. De brug tussen beiden teksten is Brood. Thema wordt dan: Broodnodig, want zelfs de kruimels doen er toe! Vreten de mensen elkaar op, of kunnen we nog delen...?

Zondag 24 augustus 2014

10e zondag van de zomer Kleur: groen

Zondag 10 augustus 2014

8e zondag van de zomer Kleur: groen Lezing: Jona 2: 2-11 en Mattheüs 14: 22-33 Lied van de week: Lied 918, Stem die de stenen breekt

Lezing: lied 78a, Luister, volk van God Lied van de week: Lied 647, Voor mensen die naamloos Toelichting: Het gaat hier in verschillende toonaarden over het volgen van God en Jezus. Durf je die verantwoordelijkheid te dragen, dwars door alles heen? Petrus is een dwarsligger, een voorloper, een struikelaar ineen. Een gewoon mens dus, kwetsbaar. En zulke mensen roept God…

Zondag 31 augustus 2014 Toelichting: Duif betekent Jona’s naam. Hij weet zich door God geroepen maar hij onttrekt zich aan zijn opdracht. Hij komt terecht in de diepste diepte van de zee; we zien de dood zelf in het gezicht. En toch wordt er gezegd dat dit verblijf, in de buik van de vis, een huis van de levende is. Het lijkt wel een synagoge: er wordt gebeden en gezongen. En daarmee doet Jona wat hij moet doen: roepen vanuit de benauwenis.

11e zondag van de zomer Kleur: groen Lezing: Psalm 54 en Mattheüs 17: 14-20 Lied van de week: Lied 970, Vlammen zijn er vele Toelichting: Deze keer lezen we Mattheus 17: 1420 in combinatie met Psalm 54 en daaruit komt naar boven als verbindend thema: Heilzaam Woeden. Goed dat Iemand zich nog kwaad maakt over onrecht, over dingen die niet kloppen, niet deugen, over starheid en koppigheid. De passie van Jezus, in lijn met die van de Profeten, doorbreekt apathie en zet in beweging. 6

EN ONDERTUSSEN IN DE STAD...

Werkgroep ZinSpirit Een steentje bijdragen De werkgroep ZinSpirit – een samentrekking van de veel te lange woorden Zingeving en Spiritualiteit – van het Inloopschip mocht een bijdrage leveren bij het paasvuur op de Parade in de paasnacht. Daarnaast organiseert deze werkgroep vieringen in het Inloopschip en bespreekt de ontwikkelingen die zich voordoen met betrokken vrijwilligers.

Aanmelden Werkgroep Wij zoeken altijd nieuwe mensen en inzichten, dus vind u het leuk om mee te draaien in deze werkgroep meld u zich dan aan bij mij via email: [email protected].

1 januari 2015 komt er aan en allerlei lichten springen op dit moment op rood; het is het moment waarop de geldstromen voor vrijwel alle vormen van zorg van het Rijk naar de Gemeentes vloeien, gepaard aan sterke bezuinigingen bij tal van hulpverlenende instanties.

Nu al neemt de druk bij de eerstelijnsopvang – het Inloopschip – toe. Het is druk, terwijl het 's zomers vaak wat rustiger is. We houden de vingers aan de pols en zoeken O Vader, trek het lot U aan, creatief naar oplossinvan allen die door U bestaan. gen en maatwerk, maar Gij die geen stenen geeft voor brood, zorgen zijn er ook. wees met uw kinderen in nood;

opdat zij weten wie Gij zijt: de God van hun gerechtigheid. Lied 995 uit het Liedboek

Graag doen we daarom een extra beroep op iedereen om haar en zijn steentje bij te dragen aan de samenleving die we wensen.

Vertrek Embregt Wever Vanwege het vertrek van Embregt Wever als straatpastor zal ik deze zomer enkele vieringen leiden van het straatpastoraat, in de Moeder Teresazaal bij de Bartenbrug, tijdens de vakantie van Julia, de straatpastor. Deze vieringen beginnen rond 15.00 uur met koffie en thee. Daarna volgt een korte meditatieve viering, die om 15.30 uur begint en rond 16.15 uur is afgelopen. Tot slot gaan we nog natafelen. Hierbij helpen enkele trouwe vrijwilligers, maar er kan ook meegeholpen worden. Het zijn bijzondere momenten en gebeden. Embregt Wever besloot om met ingang van 1 juni te stoppen als straatpastor, na 6 intensieve jaren, waarin hij veel heeft mogen betekenen voor daken thuislozen in Den Bosch. Hij gaat voorlopig rust en vakantie nemen en zoekt naar een nieuwe bestemming.

Dialoop In Wijk West zal dit jaar voor het eerst een Dialoop worden gehouden; een verbindende wandeling vol verrassende ontmoetingen en leerzame gesprekken. Woensdagmiddag 1 oktober is hiervoor geprikt. U hoort er nog nader van. Tenslotte: “O Vader, trek het lot U aan, van allen die door U bestaan. Gij die geen stenen geeft voor brood, wees met uw kinderen in nood; opdat zij weten wie Gij zijt: de God van hun gerechtigheid.” Lied 995 uit het Liedboek. Peter van Helden

7

INGEZONDEN

Gebed en bijdrage gevraagd voor kritieke situatie Zuid-Soedan Door de onrust van de afgelopen maanden in ZuidSudan is de situatie voor 4 miljoen mensen zeer nijpend geworden. Op diverse plaatsen is sprake van acute hongersnood. Meer dan 2,5 miljoen mensen zijn op dit moment nog niet bereikt met de nodige hulp. Gebed en noodhulpsteun zijn zeer dringend nodig.

Gevechten Sinds 15 december 2013 zijn verschillende delen van Zuid-Soedan getroffen door gevechten tussen regeringtroepen en rebellen. Meer dan een miljoen mensen zijn binnen Zuid-Soedan op de vlucht geslagen naar veiliger plekken. Zij zijn hoofdzakelijk afkomstig uit de staten Jonglei, Unity en Upper Nile, in het noordoostelijke deel van het land. Het merendeel van de vluchtelingen wordt opgevangen in vluchtelingenkampen, verspreid over het land. Daarnaast zijn meer dan 367.000 mensen naar buurlanden gevlucht. Voedselschaarste Door de onveilige situatie hebben veel boeren in de afgelopen maanden nauwelijks voedsel kunnen verbouwen, waardoor de voedselschaarste ernstig is vergroot. Het begin van het regenseizoen plaatst Zuid-Soedan daarnaast voor diverse problemen, zoals de uitbraak van cholera en andere ziekten. Ook zijn wegen op veel plaatsen moeilijk begaanbaar, waardoor noodhulporganisaties gehinderd worden om vluchtelingen in afgelegen gebieden te bereiken. Op verschillende plaatsen zijn gevallen gerapporteerd van overlijden door ondervoeding en ziekten.

Hulp hard nodig Op dit moment is zeer dringend behoefte aan voedselhulp en drinkwater voor zowel vluchtelingen als bewoners van de conflictgebieden. Ook medische zorg, hygiëneartikelen en huishoudelijke artikelen zijn hard nodig. Daarnaast moet op veel plaatsen gewerkt worden aan het opruimen van landmijnen.

Luisterend Dienen en Light For The World roepen hun achterban op tot voorbede voor de vier miljoen noodlijdende mensen in Zuid-Soedan. Daarnaast doen zij een dringende oproep om financieel bij te dragen aan de noodhulp die verleend wordt. Light For The World verleent noodhulp via lokale partners, die zich richten op medische zorg aan gehandicapte personen in de noodlijdende gebieden. Bijdragen aan Light For The World kunnen gestort worden op giro 131 (NL10INGB 0000 0001 31) t.n.v. Light For The World te Veenendaal, onder vermelding van ‘noodhulp Zuid-Soedan’. Luisterend Dienen verleent noodhulp via lokale partners in Zuid-Soedan, die zich voornamelijk bezig houden het uitdelen van voedsel, water, huishoudelijke en hygiëneartikelen, maar ook traumasupport en gezinshereniging. Bijdragen aan Luisterend Dienen kunnen gestort worden op giro 76035 (NL18INGB0000076035) t.n.v. Luisterend Dienen te Utrecht, onder vermelding van ‘noodhulp ZuidSoedan’.

8

MISSIONAIR & DIACONAAL - KAARTENGROET

Spiritualiteit als aandachtige levenshouding

In 1998 las ik het boekje ‘Spiritualiteit als aandachtige levenshouding’. Dit boekje van de filosoof en theoloog Fons van Reisen is mij altijd bijgebleven en inspireert mij ook nu nog.

Van Reisen zegt ondermeer dat wij altijd op zoek moeten blijven gaan naar bronnen van inspiratie en oriëntaties dat geloven alles te maken heeft met vertrouwen. Je vertrouwen stellen in iemand, in relatie staan tot de ander, tot de Ander. Onze levenshouding moet ook aandachtig zijn,omdat je daarmee aangeeft respect te hebben voor ieders anders-zijn. Mens als Mens Door dit boekje ben ik spiritualiteit gaan zien als een aandachtige levenshouding van een-mens-als-mens. Echter wat maakt een mens tot mens? Kijkend naar het leven van alledag: waar blijven we als mens zonder het vermogen ons te verwonderen en lief te hebben? Hoe geven we ruimte aan onze twijfels en onzekerheden? Waar blijven wij zonder onze innerlijke vrijheid, onze verlangens en angsten…? Er komt durf en moed aan te pas om deze vragen met elkaar te bespreken. Moed om invulling te geven aan onze kostbare wensen: vrede in en met jezelf, kunnen en mogen zijn wie je bent, voor anderen iets kunnen betekenen, je eigen leven als zinvol mogen ervaren en durf om bespreekbaar te maken wat je bezielt en waar het in het leven ten diepste om gaat. Gelovige Levenshouding Als missionaire gemeente moeten we naast gericht zijn op mens en samenleving ook op zoek blijven gaan naar de wortels van een gelovige levenshouding,waarbij het accent ligt op geloven als vertrouwensvolle overgave-aan-de-ander, aan de Ander, aan het Andere…..

Hans Rinkel Missionaire Werkgroep

Alle kaartschrijvers hartelijk dank voor de kaarten die ik ontvangen heb. Mw. J.v.d. Voorden

Jarig Dank voor alle kaarten en alle goede wensen ter gelegenheid van mijn verjaardag. Dat ik jarig was op Pinksteren en toegezongen door zo velen gaf de dag een nog feestelijker tintje! Dank daarvoor!

Erica Scheenstra

Collecten uit de erediensten Mei - Juni2014 ZWO

€ 139,87

Diaconie

€ 118,64

Kerk

€ 243,06 Jazzdienst

(bestijding onkosten)

€ 424,01

Gift voor de Voedselbank

€

40,00

Gift voor de Kerk

€ 100,00

Gift voor de Kerk

€ 100,00

Gift voor de Diaconie

€ 100,00

Bethel mei 2014

€

78,58

9

RESTAURATIE STRÜMHLERORGEL In de Lutherse kerk aan de Verwersstraat bevond zich een origineel Strümphlerkabinetorgel uit ca. 1780. Het orgel is in 1956 in de kerk geplaatst, naast de lege orgelkas, die dateert uit ca. 1700. In 2010 werd onze Protestantse Gemeente ‘s-Hertogenbosch eigenaar van het instrument en heeft het uit de kerk laten halen om verder verval te vermijden. Dit Strümphlerkabinet-orgel verkeerde in een deplorabele toestand. Deskundigen verklaarden het zeer de moeite waard dit kabinetorgel te restaureren en tot leven te wekken. Nodig was de complete restauratie van het binnenwerk en het inbouwen van het binnenwerk in een passende kabinetkast. Grote Kerk Plannen zijn gemaakt om dit te realiseren en het vervolgens een plaats te geven in de Grote Kerk. Daarmee zou dit kabinetorgel opnieuw worden gebruikt voor zijn oorspronkelijke functie, namelijk muzikale ondersteuning van de eredienst, naast het bestaande Bätz-orgel, dat uiteraard voor het zelfde doel gehandhaafd blijft. De specifieke inbreng van de Evangelisch Lutherse Kerk op liturgisch gebied in de PKN zou door deze plaatsing op unieke wijze worden onderstreept. Zo wordt een bijzonder stuk religieus cultureel erfgoed voor de toekomst bewaard.

Restauratieplan Op verzoek van het College van Kerkrentmeesters heeft de heer Cees van der Poel, erkend orgeladviseur, een restauratieplan opgesteld. Op basis van dat

plan is offerte gevraagd aan een tweetal gerenommeerde orgelmakers. Het beoordelingsteam, bestaande uit Jacques van den Dool, Jamie de Goei (organisten), Cees van der Poel (adviseur) en Luc Batterink (kerkrentmeester), kwam tot de voorkeur om de opdracht te verstrekken aan het bedrijf J. C. van Rossum Clavecimbel en Orgelbouwer te Andel. Daarbij kon het binnenwerk geplaatst worden in een kabinetkast die even oud is als het binnenwerk en die bij toeval beschikbaar kwam. Deze kast is oorspronkelijk gemaakt als behuizing voor een orgel en later ontdaan van het binnenwerk, om te dienen als bergmeubel. Twee verweesde historische elementen konden elkaar na de restauratie completeren. In stilistisch opzicht is deze 100%-match uniek te noemen!

Projectkosten De totale projectkosten werden geschat op € 100.000. Daarvan zou 15 – 20 % kunnen worden betaald uit opbrengsten van eigen acties. Voor de verdere financiering kon een beroep worden gedaan op de volgende fondsen: het Leye Fonds, de Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, de Insinger Stichting, de Maatschappij van Welstand, het Prins Bernhardcultuurfonds NoordBrabant, de Stichting Orgelfonds Mooy, het Fonds Lidmatenhuis ELG Rotterdam en de Evangelisch-Lutherse Gemeente Bergen op Zoom. Uiteindelijk bleken de projectkosten tot ca. € 92.000 beperkt te blijven.

10

RESTAURATIE STRÜMHLERORGEL

Oplevering In september 2013 is het werk voortvarend ter hand genomen. Tijdens die periode zijn de orgelcommissie en andere betrokkenen, onder wie de vertegenwoordigers van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, regelmatig in de werkplaats gaan kijken naar de vorderingen en voor het voeren van overleg in verband met te nemen beslissingen. Belangstellenden konden eind maart 2014 in de werkplaats kennis nemen van de vorderingen. Vijf weken later, op 30 april, is het instrument geplaatst in de Grote Kerk en werd er de laatste hand aan gelegd. Op 7 mei vond de oplevering plaats.

Feestelijke bijeenkomst Op zaterdag 31 mei heeft de officiële overdracht aan en de ingebruikneming van het monumentale orgel door de Protestantse Gemeente te ’s-Hertogenbosch plaats gevonden. Tijdens die feestelijke bijeenkomst hebben orgelbouwer en adviseur een toelichting op de werkzaamheden en de achtergronden van de restauratie gegeven. Als afsluiting van het officiële gedeelte hebben Cees van der Poel (orgeladviseur), Jacques van den Dool (voormalig organist Grote Kerk) en Jamie de Goei (huidig organist Grote Kerk) het orgel in alle toonaarden laten horen voor een publiek van ruim 100 genodigden en andere orgelliefhebbers.

Gemeentezang Op zondag 1 juni 2014 is het Strümphler-kabinetorgel voor het eerst ingezet voor het begeleiden van de gemeentezang, wat bij een goed gevulde kerkzaal een luisterrijk genoegen was. Ook in de toekomst zal dit orgel zijn plek opeisen in de liturgie van de Protestantse Gemeente te ’s-Hertogenbosch. Daarnaast zal het regelmatig tot klinken worden gebracht in concerten. Dankzij bovengenoemde sponsors en de vele hier niet bij name genoemde mensen, die zich persoonlijk hebben ingezet voor het behoud van dit prachtige orgel, onder meer door deel te nemen aan de actie ‘Adopteer een orgelpijp’, zal in de Grote Kerk te ‘s-Hertogenbosch dit orgel nog tot in lengte van jaren worden gehoord.

Luc Batterink kerkrentmeester

De foto’s tonen de opstelling dwars op de lege orgelkas in de kerk.

11

STADSPROJECT OOG DEN BOSCH

Stadskunstenaar Lucas De Man gaat voor zijn project OOG Den Bosch vijf gigantische ogen aan vijf gebouwen in de stad hangen.

De ogen zijn kunstinstallaties waarin bezoekers van een prachtig uitzicht over de stad kunnen genieten. Iedereen die een kaartje koopt, kan in een OOG zitten. Eén voor één nemen de bezoekers plaats in een stoel om vervolgens uit het gebouw te worden gereden tot ze, hangend in de lucht, door de pupil van het OOG de stad zien. Wanneer het OOG zich sluit, wordt de bezoeker getrakteerd op beeld en muziek die hen verder laat zien dan ooit tevoren.

Kijken en ervaren Lucas maakt met zijn ogen de stad menselijk. Letterlijk, door haar ogen te geven. Hij wil laten zien en vraagt om te kijken. Te kijken naar jezelf, de ander en de samenleving te zien waarin je leeft. Dit alles op een spectaculaire wijze, namelijk in Ogen van een diameter van 4,5 meter op een hoogte van 20 meter. Want Lucas gelooft in verwondering, verbazing, samenwerking, verdieping en ontroering: “De kunst nu, is er om de publieke ruimte weer een plek van ontmoeting te laten zijn. Een moment van niet moeten; jezelf, de ander en de wereld mogen ontmoeten.”

Made in Brabant OOG is bij uitstek een samenwerkingsproject ‘made in Brabant’. Het bijzondere is dat het project niet alleen plaatsvindt in de stad, maar ook ingebed is in, en tot stand komt met de mensen en bedrijven in en nabij de hoofdstad van de provincie Noord-Brabant. Om dit grootse en complexe project te realiseren worden er samenwerkingen aangegaan met diverse bedrijven en organisaties zoals Canon en Würth. Door het leggen van verbindingen, het delen van kennis en netwerk kan dit ambitieuze project gerealiseerd worden.

Unieke mogelijkheid De ogen hangen voor een relatief korte periode in de stad. Het is een internationaal kunstproject dat in ‘s-Hertogenbosch de première beleeft. Vanaf 25 september hangen de ogen veertig dagen in de stad op vijf verschillende locaties. Deze worden binnenkort bekend gemaakt via de site oogdenbosch.nl.

Lucas De Man is de initiator van het stadsproject OOG Den Bosch. Het is een co-productie van Stichting Nieuwe Helden en Het Zuidelijk Toneel, komt tot stand door samenwerking met de kernpartners gemeente ‘s-Hertogenbosch, Theaterfestival Boulevard, Verkadefabriek, dnbsch, Canon, HKU, Würth, De Muzerije, Makershuis, Intro In situ, Van Riel en ontvangt subsidie van BKKC (impulsgeldenprogramma), ‘s-H, Fonds Podiumkunsten en Stichting DOEN.

Première OOG 25 september 2014 Verkadefabriek in’s-Hertogenbosch, waar het veertig dagen de stad laat zien. Daarna volgt een (inter)nationale tour.

Preview OOG Tijdens Theaterfestival Boulevard (7 t/m 17 augustus) is de preview van het eerste OOG. Veertig dagen een unieke belevenis Van 25 september tot 1 november kunt u door één van onze vijf ogen naar de stad kijken, onder andere vanuit de Watertoren en De Heus.

Tickets De ticketverkoop voor de vijf ogen start in augustus 2014. Dan kan je online via oogdenbosch.nl en via verschillende verkooppunten in Den Bosch tickets kopen.

12

OOG ZOEKT HOST

OOG zoekt host Stadskunstenaar Lucas De Man zoekt hosts voor de vijf gigantische ogen die hij voor zijn project OOG Den Bosch aan vijf gebouwen in de stad gaat hangen. De ogen zijn kunstinstallaties waarbij bezoekers van een prachtig uitzicht over de stad kunnen genieten. Iedereen die een kaartje koopt, kan in een OOG gaan zitten. Eén voor één gaan bezoekers in een stoel zitten, om vervolgens uit het gebouw te worden gereden tot ze, hangend in de lucht, door de pupil van het OOG de stad kunnen zien. Wanneer het OOG zich sluit, wordt de bezoeker getrakteerd op beeld en muziek die hen verder laat zien dan ooit tevoren. Gezocht: hosts We zoeken mensen die de Ogen willen ‘hosten’. Als host ontvang je de bezoekers, help je hen in de stoel, rij je hen naar buiten en geef je hen een prachtige, unieke ervaring en begeleid je hen terug naar de wachtruimte. Ons aanbod Als tegenprestatie krijg je als host gratis toegang tot OOG en ontvang je een kleine vergoeding per dagdeel. Tevens organiseren we speciaal voor al onze hosts een bijeenkomst, waarbij Lucas De Man persoonlijk uitleg geeft over zijn stadsproject. Wanneer hosten? Tijdens Theaterfestival Boulevard (4 t/m 18 augustus) hebben we een preview van het eerste OOG. Het stadsproject OOG Den Bosch start op 25 september en loopt t/m 1 november 2014. Wil jij deel uitmaken van ons team als host? Kijk dan op oogdenbosch.nl voor het volledige profiel, werkzaamheden en ons aanbod. Of neem direct contact op met Marlies Germanus via [email protected] voor meer info. Het stadsproject OOG Den Bosch is een co-productie van Stichting Nieuwe Helden en Het Zuidelijk Toneel en komt tot stand door samenwerking met de kernpartners gemeente ‘s-Hertogenbosch, Theaterfestival Boulevard, Verkadefabriek, dnbsch, Canon, HKU, Würth en BOEi; en ontvangt subsidie van BKKC impulsgeldenprogramma), ‘s-H, Fonds Podiumkunsten en Stichting DOEN.

Profiel, Werkzaamheden & Aanbod Profiel

• Leeftijd: 18+ • Communicatieve vaardigheden: helder in informatieoverdracht

• Karaktereigenschappen: ondernemend, enthousiast en vriendelijk • Vaardigheden: gewend om met computer/smart devices te werken • Gezondheid: fysiek in staat om te tillen en te duwen • BHV certificaat: niet verplicht, wel gewenst

Taken en werkzaamheden • Bezoekers ontvangen en kaartcontrole • Bediening van OOG en computerprogramma • Veiligheid bewaken van bezoeker tijdens ervaring in OOG

Beschikbaarheid • Beschikbaarheid in de periode 4 t/m 18 augustus en periode 23 september t/m 2 november 2014* • Beschikbaarheid geldt voor werkdagen en weekenden, zowel overdag als avonden* • Minimaal 15 uur per week beschikbaar * we houden rekening met je voorkeur

Ons aanbod Als tegenprestatie krijg je als host gratis toegang tot OOG en ontvang je een kleine vergoeding per dagdeel. Tevens organiseren we speciaal voor al onze hosts een bijeenkomst, waarbij Lucas De Man persoonlijk uitleg geeft over zijn stadsproject.

13

PASTORALIA Namen verbinden Deze rubriek wordt het meest gelezen; het is vanwege de namen. Medemensen met wie we verbonden zijn of verbinding zoeken. Ten diepste in het pure mens-zijn. Hoe is het met die-of-die is voorbij nieuwsgierigheid vooral het spiegelen van je eigen lot en levensgedachten. Het gaat hier immers altijd over de hele levensreis van mensen, van geboorte tot de dood. In die namen lees je vanzelf je eigen naam mee, in de strijd en in de hoop, in upsand-downs, in vreugde en verdriet. Noemenswaardig, de namen.

Onzekere tijden volgen elkaar op. Velen kennen inmiddels baanonzekerheid of onrust over de nabije toekomst met alle bezuinigingen en veranderingen die er aan komen. Binnen de diaconie is merkbaar een toename van het aantal vragen om hulp. Het Inloopschip, de eerstelijnsopvang voor mensen, die (tijdelijk) dakloos zijn, ligt vol en er moeten mensen op een wachtlijst. Binnen pastoraat en diaconie is aandacht voor mensen die langdurig werkloos worden, aandacht voor de grote gevolgen die dat heeft voor gezinsleven, zelfrespect, beleving van zin, gevoelig wordend voor somberheid en depressiviteit. Tijd om krachten te verzamelen, pastoraal ook diaconaal, om de soms ernstige gevolgen op te vangen.

Tenslotte ‘Je hebt al een naam, maar je krijgt er één bij, op dit (doop)feest’ – we zingen het vrolijk mee en geloven dat de Naam van de Ene zich definitief verbonden heeft met onze naam en dus onze geschiedenis. Vrede en alle goeds, Erica Scheenstra, Elly Zandstra, Peter van Helden

14

BLOEMEN

Bloemenfonds Van 30 mei t/m 26 juni 2014 hebben 4 gemeenteleden samen een bedrag van €50,00 aan ons Bloemenfonds geschonken. Hiervoor nogmaals mijn hartelijke dank! Uw gift is altijd welkom op: NL 47 INGB 0003 250711 t.n.v. Bloemenfonds Protestantse gemeente ‘s-Hertogenbosch op adres van: L. Peters –Rietkerk Admiraliteitslaan 32 5224 EH ’s-Hertogenbosch

15

UIT ONZE HISTORIE 42 Op 3 october 1820 blijkt men nog stenen nodig te hebben voor de nieuwe kerk. De burgemeester heeft een pas verstrekt aan Martien van der Linden, aannemer te Zevenbergen, mede aannemer van de bouw van de nieuwe kerk. Voor vertrek naar Namur voor het kopen van stenen voor dat gebouw. Neven effect van de gesloopte panden voor de bouw van de nieuwe kerk. “Rekwest Weduwe Retering aan Z.M. met haar bezwaren, verlies huis voor emplacement kerk en verzoek haar zoon een studentenbeurs te geven. De burgemeester besluit daarop de Gouverneur daarover informatie te verstrekken”. Voortgangsrapportage Opnieuw lezen wij een voortgangsrapportage over de bouw van de nieuwe kerk met gedetailleerde informatie. Gedateerd 2 october 1820: “Toren met windweyzer, leyen dakjes, bekleedsel met lood, lijstwerken en kolommen in orde, gesteld en gegrondverfd, uitgezonderd de vier poorten. Gehele kapen dakwerk in order afgetimmerd, alle goten en killen met lood en ruim 5/6 met leyen gedekt, dakramen afgehangen en alle ijzeren hangregels aan-gebracht. ` het regelwerk voor het plafond der kap aangebracht en vastgespijkerd. Kroonlijsten om konsistoriën in orde, mitsgaders de lijsten boven de kozijnen. De grote kroonlijst is wel geheel gemaakt doch niet in order, waaraan dadelijk voorzieningen in de gebreken, door onbekwame en afgezette timmerlieden geschied, is voorzien in verdere miswerking waaraan men bezig is, waarna de modillons die allen ten ruwten gemaakt zijn, zullen worden aangebracht. Glasramen voor de konsistoriën zijn gemaakt, en voor het grootste gedeelte die voor de grote halfronde licht-kozijnen – trappen voor de tribune gemaakt en die voor het orgel geplaatst en de muren daarvan ter hoogte opgemetseld. De gebintjes voor de daken der konsistorie gebouwen gemaakt om gesteld te worden. Aanleg bordes Hinthamerstraat ontbloot en daarop den twee eerste vijfzijdig rondgaande hardstenen treden in order geplaatst, de overige ter plaatsing gereed.

Extra leverantie en arbeid 3750 ponden ijzer en 15550 ponden lood, op werk tegenwoordig: L.Moonen; P.Theeuwen; M.van der Linden – 3 onderbazen en 33timmerlieden; 19 daggelders; 3 steenhouwers; 7 leydekkers; 3 loodgieters en 3 stukadoors”. Verplaatsing Toch komt er nog beweging naar aanleiding van de tweedracht tussen Hoofdingenieur Goekoop en Ingenieur Stoelendrager. Op 4 october 1820 schrijft de Minister aan Goekoop naar aanleiding van een brief van de Inspecteur Generaal der Zuidelijke Inspectie, geschreven te Prinsenhage d.d. 12 september 1820: “Voordragt; E.Stoelendrager verplaatsen naar 14e District m.i.v. 1 november 1820”. (14e District is het district Namen in het huidige België. Die verplaatsing is nooit doorgezet. v.V.) Een gevolg hiervan is een brief van Goekoop aan Stoelendrager d.d. 24 october 1820: “In verband met uw verplaatsing verzoek ik U voor mij gereed te maken en in te zenden; 1e rapport van gedaan extra werk. Verder alle tekeningen mallen en modellen ter hand stellen aan Conducteur G.Immerzeel, welke door mij provisioneel met den afmaak van hetzelve werk zal worden belast, met de nodige informaties daarover. En aan Ingenieur G.J.Dibbets alle stukken rakende de overige dienst in het district. – En bericht aan G.J.Dibbets en G.Immerzeel van deze opdrachten”. Op 28 october 1820 schrijft de Minister aan Goekoop dat hij machtiging geeft voor de uitvoering van de extra werken aan de kerk. “Zijne Majesteit heeft zich uitvoering van deze werken laten welgevallen, evenwel met leedwezen opgemerkt, dat men daarop niet eerder indachtig is geweest en eerder is geregeld”. Geachte lezers. In de volgende aflevering begin ik met een rapportage en opsomming van zaken van de heer Stoelendrager. Waarbij de terugblik op de werkzaamheden details opleveren die wij nog niet wisten. Tot dan en gegroet door Jo van Veldhuizen 16

BIJBELLEESROOSTER dinsdag 15 juli Nehemia 3:11-21 ... aan herstel woensdag 16 juli Nehemia 3:22-32 Bouw donderdag 17 juli Nehemia 3:33–4:8 Zielig vrijdag 18 juli Nehemia 4:9-17 Werkdruk zaterdag 19 juli Matteüs 13:1-23 Tekst en uitleg zondag 20 juli Matteüs 13:24-35 Om over na te denken maandag 21 juli Matteüs 13:36-46 Koninkrijksrelaties dinsdag 22 juli Matteüs 13:47-58 Boven het maaiveld woensdag 23 juli Romeinen 8:1-11 Geestelijk leven donderdag 24 juli Romeinen 8:12-25 Kinderen vrijdag 25 juli Romeinen 8:26-39 Geestelijke bijstand zaterdag 26 juli Nehemia 5:1-13 Generaal pardon zondag 27 juli Nehemia 5:14-19 Dienend leiderschap maandag 28 juli Nehemia 6:1-9 Geen tijd voor een samenkomst dinsdag 29 juli Nehemia 6:10-19 List doorzien woensdag 30 juli Nehemia 7:1-7a (of -60) Persoonsregister gevonden donderdag 31 juli Nehemia 7:61-72a Zijn de papieren in orde? vrijdag 1 augustus Nehemia 7:72b-8:8 Voorleesdag zaterdag 2 augustus Nehemia 8:9-18 Droog je tranen zondag 3 augustus Nehemia 9:1-8 Boetedoening maandag 4 augustus Nehemia 9:9-17 Lessen trekken ... dinsdag 5 augustus Nehemia 9:18-27a ... uit de geschiedenis woensdag 6 augustus Nehemia 9:27b-32 Geduld donderdag 7 augustus Nehemia 9:33-37 Schuldbewust vrijdag 8 augustus Matteüs 14:1-12 Hoofdprijs zaterdag 9 augustus Matteüs 14:13-21 Maaltijd en meer zondag 10 augustus Matteüs 14:22-36 Stilte na de storm maandag 11 augustus Psalm 119:49-56 Gods woord is wet dinsdag 12 augustus Nehemia 10:1,29-34 Contract woensdag 13 augustus Nehemia 10:35-40 Belastingwetgeving donderdag 14 augustus Matteüs 15:1-20 Traditie en gebod vrijdag 15 augustus Matteüs 15:21-39 Daar lusten de honden wel brood van ... zaterdag 16 augustus Psalm 119:57-64 Belofte zondag 17 augustus Nehemia 12:27-43 Feeststoeten woensdag 20 augustus Nehemia 13:15-22 Herstel van de sabbat

17

COLOFON REDACTIE Erica Scheenstra

WEBSITE

Wilke Havinga

www.pgdenbosch.nl

Hanneke Blom

[email protected]

EINDREDACTIE & VORMGEVING

Jantine Geurts-Kettelerij Matthijs Kettelerij

BEZORGING & BEDANKJES BLOEMEN

Kerkelijk Bureau Kerkstraat 20 5211 KG ‘s -Hertogenbosch

KOPIJ VOLGEND NUMMER

Uiterlijk 22 juli 2014 Inleveren bij:

tel. 073-6139740 [email protected]

[email protected] Of Kerkstraat 20 5211 KG ‘s -Hertogenbosch

VERVOER OP ZONDAG

Contactpersoon: Ad Sluijmers tel. 073-6412526 Bereikbaar op donderdag

REDACTIE KRUISPUNT

van 19.00 tot 20.00 uur

[email protected] De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen te weigeren,

BETALING VRIJWILLIGE BIJDRAGE

te redigeren of in te korten.

NL 69 FVLB 063 58 16 024 t.n.v. Protestantse Gemeente

ABONNEMENTEN

‘s-Hertogenbosch,

€ 20,- per jaar

inzake Kerkelijke bijdrage

NL 47 FVLB 063 58 16 032

College van Diakenen

t.n.v. Protestantse Gemeente

NL 13 INGB 000 78 59 696

‘s-Hertogenbosch, inzake Kruispunt

ZWO Commissie t.b.v. bijdragen Missionair Diaconaal Aandeel NL 08 INGB 000 13 88 625

Foto voorzijde: Yuli Sato, Montreal 2009

18

Hier kan uw advertentie staan Voor meer informatie over advertentiemogelijkheden kunt u contact opnemen met Fien Ewijk, telefonisch bereikbaar via tel. 073-6139740 of 06-53 76 96 69

19

20