BLAD VOOR KERK EN SAMENLEVING KRUISPUNT

BLAD VOOR KERK EN SAMENLEVING

KRUISPUNT

Kom uit het donker. Laat je maar zien. Laat je maar kennen, precies zoals je bent. Weet, dat wij allen, gezien of vaak ook niet gezien door elkaar, altijd gezien worden door die Ene die het Licht is in ons leven en in onze dood.

APRIL 2014

INHOUD & ADRESSEN

Adressen

3

Meditatie

14

Pastoralia

4

Erediensten

15

Oecumene

7

Actueel

8

Missionair & Diaconaal

9

Leren & Vieren

10

Ingezonden

Grote Kerk Kerkstraat 20 5211 KG ‘s-Hertogenbosch tel. 073-6139740 [email protected]

Beheerder/Koster Dhr. E.A. v.d. Schans tel. 06-21486555

11 12 13

College van Rentmeesters 17

NBG

20

Historie

21

Bijbelleesrooster

22

Colofon

23

Advertenties

Leren & Vieren Oecumene Bloemen & Groeten

Wederkomstkerk Dhr. E.A. van der Schans tel. 073-6138095 [email protected]

Beheerder/koster Dhr. E.A. v.d. Schans tel. 06-21486555

Kerkelijk Bureau Mw. J.E. Bosch-Versteeg Kerkstraat 20 5211 KG ‘s-Hertogenbosch tel. 073-6139740 [email protected] www.pgdenbosch.nl Openingstijden: ma, di, woe en vr van 8.45-11.45 uur

Scribaat Mw. M.E. van Tilburgvan der Weij Kerkelijk Bureau [email protected]

Predikanten Ds. P.J. van Helden Koedijkstraat 4 5212 SE ‘s-Hertogenbosch Tel: 073-6895531 Email: [email protected]

Mw. Ds. J.E. Scheenstra Schout van der Dussensingel 5 5237 TE ’s-Hertogenbosch Tel: 073-6446090 Email: [email protected]

Kerkelijk Werker Mw. E. Zandstra-Gladpootjes Puccinistraat 15 5283 JS Boxtel Tel: 0411-674026 Email: [email protected]

2

MEDITATIE

Psalm 139:1-3 (…) H E E R , u kent mij, u doorgrondt mij, u weet het als ik zit of sta, u doorziet van verre mijn gedachten. Ga ik op weg of rust ik uit, u merkt het op, met al mijn wegen bent u vertrouwd. Altijd als ik deze psalm hoor of lees gebeurt er iets vreemds. Aan de ene kant vind ik het namelijk heel troostende woorden. Gelukkig. Er is tenminste één iemand die mij echt kent. Aan de andere kant maakt deze psalm me altijd een beetje benauwd. Want moet dat nou echt? Een God die alles van mij ziet? Die precies weet wat ik doe, en wat ik zeg, maar ’t ook hoort als ik iets onaardigs zeg, of verzuim iets te zeggen? En die zelfs weet wat ik denk! En wat kan een mens al niet in z’n hoofd bedenken… En God die wéét dat. Allemaal. Maar is kennen wel hetzelfde als weten? In de bijbel niet. Daar betekent kennen veel meer: je verbinden. Als God met Mozes in gesprek is over alle ellende in Egypte, dan zegt Hij: ik ken hun lijden. Dat betekent niet dat hij al het lijden van zijn volk domweg geregistreerd heeft. Het betekent eerder: hun lijden is ook mijn lijden. Wij mensen vinden dat vaak verdraaid lastig. Echt kennen. We zien elkaar namelijk soms helemaal niet eens staan. Dan zijn we zo verdiept in onze eigen zorgen of onze eigen agenda dat er geen plek meer is voor een ander. Wanneer je ouder wordt, wordt het bovendien vaak moeilijker om je te láten kennen. Want hoe verbind je je met anderen als je met handen en voeten gebonden bent aan een stoel? Als je spraak onduidelijk wordt, en je gehoor het steeds minder doet? Trouwens wie kán je ook nog kennen op het einde van

je leven? Wie weet dan bijvoorbeeld nog hoe jij als meisje was? Hoe mooi je zingen kon? Hoe je genoot van je kinderen? Terwijl je misschien juist dan, als je leven moet met zoveel beperking, meer dan ooit zou verlangen naar iemand die net als God tegen Israël zegt: ik ken jouw lijden. Bovendien willen we ons vaak ook liever groot houden. “Ik laat mij niet zomaar kennen”. Zelfs aan onszelf laten we ons dikwijls niet kennen. Daar is namelijk behoorlijk wat durf voor nodig. En misschien is dat het ook wat die psalmist zo benauwt. Dat hij beseft: die God van mij ziet méér van mij dan ik van mijzelf durf te zien. Mijn donkere kanten ziet hij ook. De dingen waar ik me voor schaam of waar ik in tekortschiet maar die ik vaak ook zo slecht onder ogen durf te komen. Tegelijkertijd is die God die ons kennelijk zo dicht op de huid wil zitten juist daarin genadig. Want we hebben het zo nodig dat iemand niet alleen onze lichte kanten, maar ook ons donker ziet – en ons dan nog steeds wil kennen: Psalm 139:11-12 Al zei ik: ‘Laat het duister mij opslokken, het licht om mij heen veranderen in nacht,’ ook dan zou het duister voor u niet donker zijn – de nacht zou oplichten als de dag, het duister helder zijn als het licht. Weet u wat het mooie is? Psalm 139 hoort eigenlijk thuis op de vroege morgen van Pasen. Eigenlijk is het dus een psalm die ons wil laten opstaan. Opstaan uit de dood. Uit het donker. Laat het ons dan gezegd zijn: kom uit het donker. Laat je maar zien. Laat je maar kennen – precies zoals je bent. En weet, dat wij allen, gezien of vaak ook niet gezien door elkaar, altijd gezien worden door die Ene die het Licht is in ons leven – en in onze dood. Alice Bremmer 3

EREDIENSTEN Grote Kerk Zondag 6 april Vijfde zondag 40-dagentijd Mevr. Ds. J.E. Scheenstra Zondag 13 april Palmpasen Dienst van Schrift en Tafel Ds. P.J. van Helden Donderdag 17 april Witte Donderdag aanvang 19.30 uur Dienst van Schrift en Tafel Mevr. Ds. J.E. Scheenstra Vrijdag 18 april Goede Vrijdag aanvang 19.30 uur Ds. P.J. van Helden Zaterdag 19 april Stille Zaterdag 20.15 uur Ontsteken van Paasvuur op de Parade 20.30 – 20.45 uur ieder gaat op weg naar zijn/haar eigen kerk 21.00 uur aanvang van de dienst Mevr. Ds. J.E. Scheenstra Zondag 20 april Eerste Paasdag Ds. P.J. van Helden Zondag 27 april Mevr. Ds. J.E. Scheenstra Zondag 4 mei Ds. P.J. van Helden Zondag 11 mei Dienst van Schrift en Tafel Mevr. Ds. J.E. Scheenstra Tenzij anders is vermeld is de aanvang van de diensten om 10.00 uur

Zondag 20 april Pasen mevr. ds. B.A. Rose

Woord en Tafel Zondag 4 mei Mevr. Ds. C. Terlouw, Boxtel De diensten in het Jeroen Bosch Ziekenhuis vangen aan om 10.15 uur en zijn altijd diensten van Schrift en Tafel.

- Palmpasen

Vrijdag 18 april ds. Alice Bremmer Goede Vrijdagviering Zaterdag 19 april ds. Alice Bremmer Paasviering - Parade Aanvang 19.00 uur

Bethel Zondag 6 april 10.00 uur - ds. R.H. Kieskamp 18.30 uur - ds. W. Stijf Zondag 13 april 10.00 uur - ds. J. de Wit 19.30 uur - ds. J. ter Maten Vrijdag 18 april Goede Vrijdag 18.30 uur - ds. K. Groenendijk Zondag 20 april Eerste Paasdag 10.00 uur - kand. J.P. de Man 18.30 uur - ds. W. Stijf Zondag 27 april 10.00 uur - ds. A.C. de Kruijf 18.30 uur - kand. J.H. de Vree Zondag 4 mei 10.00 uur - ds. S.A. van der Veer 18.30 uur - ds. B.C. Haverkamp Zondag 11 mei 10.00 uur - kand. C.G. Bok 18.30 uur - Ds. W.F. van de Woestijne

Nieuwehagen Jeroen Bosch Ziekenhuis Zondag 6 april 5e zondag in de 40-dagentijd mevr. ds. B.A. Rose

Vrijdag 11 april ds. Alice Bremmer

Vrijdag 4 april Vrijwilligers Zingen in de Morgen

Vrijdag 25 april Geertje Vogel Woord en Tafel Tenzij anders vermeld, beginnen de vieringen in Nieuwehagen om 10.45 uur.

Noorderkroon Vrijdag 4 april ds. Alice Bremmer Woord en Tafel Vijfde 40 dagen Vrijdag 11 april Pastor Ad van Wezel Eucharistieviering - Palmpasen Vrijdag 18 april ds. Alice Bremmer Goede Vrijdagviering Zaterdag 19 april ds. Alice Bremmer Paasviering Aanvang 15.00 uur Vrijdag 2 mei Pastor Martien van Stiphout Eucharistieviering Tenzij anders vermeld, beginnen de vieringen in Noorderkroon om 10.15 uur.

4

EREDIENSTEN

Thema’s & Toelichting

Zondag 6 april 2014

5e zondag van de 40-dagen, viering Heilig Avondmaal

Donderdag 17 april 2014

Kleur: paars Lezing: Mattheüs 26: 31-35 Lied van de week: lied 560, Hij ging de weg zo eenzaam Kinderdienst: Ik blijf bij jou Toelichting: De theoloog en psycholoog Eugen Drewermann schrijft bij dit Bijbelgedeelte: “Uit louter angst doen wij mensen juist dat kwaad het gemakkelijkst, dat wij tot elke prijs het meest zouden willen vermijden. Wij zijn pas tot het goede in staat, als wij ervan afzien onze angsten met behulp van morele controle te bestrijden.” Dus pas als we ons onvermogen om goed te doen, durven erkennen, verwerven wij een vertrouwen, dat ons bevrijdt van goede voornemens en krampachtige inspanningen.

Zondag 13 april 2014

Witte Donderdag, feestelijk begin van de viering van Pasen Kleur: wit Lezing: Exodus 12: 15-20 en Johannes 13: 1-15 Toelichting: Het loopt allemaal door elkaar: Jezus en zijn leerlingen eten samen en bereiden zich voor op het feest waarbij de uittocht uit Egypte herdacht wordt. Wij lezen daarover en horen hoe Jezus dienend de voeten van zijn vrienden wast. Wij hebben zijn dood én zijn opstanding in gedachten. Hier wordt een levenshouding voor ons uitgetekend: de keuze om in dienstbare liefde tot het uiterste te gaan. Daniëlle Sluijmers, sopraan, verleent muzikale medewerking.

6e zondag van de 40-dagen, Palmpasen Kleur: paars Lezing: Mattheüs 21: 1-11 Lied van de week: lied 551, Dans en zing! Hosanna voor de koning Kinderdienst: Over het kruis Toelichting: 'Dans en zing! Hosanna voor de koning. Dit lied hebben we ingestudeerd voor Palmpasen. De kinderen hebben de afgelopen zondagen uitleg gekregen over elk symbolisch onderdeel van de Palmpasenstok en telkens groeide de levensboom op het podium. Dus horen we vandaag van de Intocht van Jezus in Jeruzalem, en komen de kinderen in optocht binnen. Dan zingen we ook lied 551: Hosanna, hosanna, de Heer komt voorbij, met die prachtige echo er in. Volop feest, maar niet altijd voor iedereen. We horen voor de collecte het verhaal van de Voedselbank, wat een onderneming! En wat een schande dat dit nodig is in ons rijke land. Voor deze Avondmaalszondag heeft u ook spullen mee kunnen nemen; ze worden ingezameld door de diaconie; daarover leest u elders. Het Avondmaal ziet vooruit op Witte Donderdag: de mooiste gave ben je zelf in het licht van Christus die Zichzelf heeft gegeven in Brood en Wijn.

Grote Kerk -Kerkstraat 20 Diensten onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad van de Protestantse Gemeente te 's-Hertogenbosch Internet De diensten zijn live te volgen via: www.pgdenbosch.nl/live

Iedere zondag voor de kinderen Crèche: 0 t/m 3 jaar. Kindernevendienst: Jongste groep: basisschool groep 1 t/m 4 Middengroep: basisschool groep 5 t/m 8

5

Vrijdag 18 april 2014

Zaterdag 19 april 2014

Goede Vrijdag

Stille Zaterdag, paaswake, belijdenis

Kleur: paars

Kleur: wit

Lezing: Johannes 18:1-19:42 Toelichting: Aandacht, stilte, zwijgen, eerbied, inkeer, bezinning – ze vinden alle hun hoogtepunt op Goede Vrijdag bij het aanhoren van het Grote Verhaal van deze uitzonderlijke Grote Verzoendag. Het (project)koor, onder leiding van Jamie de Goei, zal enkele koralen zingen uit de Matthäus Passion, de nrs. 3, 10, 25, 54 en 62. Hierbij passen ook onze gedachten en gedichten, onze gebeden en gezangen.

Lezing: o.a. Genesis 1 en Mattheüs 28: 1-10

Zondag 20 april 2014

Paasmorgen Kleur: wit Lezing: Johannes 20: 1-18 Lied van de week: lied 631, Tussen waken, tussen dromen Kinderdienst: Pasen Toelichting: Een dienst met trompetgeschal – dat is Paasmorgen, dat is Paasjubel. Een totale verrassing: de Heer is waarlijk opgestaan. Doden staan op. De steppe zal bloeien. Licht dat ons aanstoot in de morgen. My Lord, what a morning! Wat gebeurt er eigenlijk, als de doden gaan getuigen? Stel dat er geen opstanding, geen overwinning was geweest? Wat is die winst precies? Grote vragen voor een groot feest. De trompettist zal ons helpen verbazen.

Zondag 4 mei 2014

3e zondag van Pasen Kleur: wit Lezing: Johannes 21: 1-19 Lied van de week: lied 392, Wie kent de eenvoud van het breken Kinderdienst: Weet jij wie je bent? Toelichting: Zullen de doden ons rehabiliteren? Of krijgen we alsnog te horen wat er allemaal aan schortte? Worden we vastgepind op ons verleden of zal er genade, liefde zijn, heerlijke nieuwheid, fris nieuw begin: er zij licht...! Een bijzondere dienst met het verhaal van Petrus' ontmoeting met de opgestane Heer.

Toelichting: Er komt licht, terwijl het duister ons nog omgeeft. We lezen over bevrijding, verlossing en vernieuwing en we belijden dat God zelf in Christus de weg door de diepste diepte maakt. In het evangelie van deze avond wordt verteld hoe de vrouwen tot engelen gemaakt worden – tot verkondigers van de boodschap dat Jezus, de gekruisigde, is verrezen uit de doden. Zo blijft het licht van Pasen door de nacht brandend tot op de morgen. In deze wake vol van symboliek zal Annelies Polderman belijdenis doen. Antine van Dijk zal dwarsfluit spelen, Wilke Havinga bespeelt het orgel. Aan het begin van deze avond wordt op de Parade een groot Paasvuur ontstoken. Iedereen is uitgenodigd daarbij aanwezig te zijn. Vertegenwoordigers van kerken zullen de paaskaars aan dit vuur ontsteken en het licht meenemen naar hun eigen kerkgebouw, zodat het licht zich over de hele stad zal verspreiden.

Zondag 27 april 2014

2e zondag van Pasen Kleur: wit Lezing: Genesis 8: 6-16, 1 Petrus 1: 1-25 en Johannes 20: 19-31 Lied van de week: lied 611, Wij zullen leven God zij dank Kinderdienst: De groeten Toelichting: Wie leeft in angst, leeft achter gesloten deuren. De levende Heer komt deze angstige opsluiting binnen. Hij staat centraal, in het midden van hen, die hem op zijn tocht hebben vergezeld, maar het allemaal af lieten weten, toen het hun te veel werd. Maar hij alleen te herkennen aan zijn wonden: de Opgestane is de Lijdende. Het is de avond van de eerste dag. Alles tendeert naar een nieuwe schepping: het tijdstip, de Geest die op het afkoerst, het nieuwe leven dat hun wordt ingeblazen, het nieuwe begin dat zij zullen maken.

6

ACTUEEL Uitnodiging Startbijeenkomst vrijwilligers Open Kerk seizoen 2014 Woensdag 16 april Grote Kerk 20.00 uur

Van woensdag 7 mei tot en met zaterdag 4 oktober 2014 opent de Grote Kerk op woensdagen en zaterdagen weer haar deuren voor publiek. Dat kan alleen dankzij de inzet van vele vrijwilligers: gemeenteleden die een woensdagmiddag of zaterdagmiddag willen optreden als gastheer of gastvrouw. Startbijeenkomst vrijwilligers Open Kerk Ook dit jaar hebben we weer een mooi programma samengesteld dat we willen presenteren aan belangstellenden en toevallige passanten tijdens de openstelling van de kerk. Het programma is veelbelovend. Elke 3 weken start een nieuwe expositie rondom thema´s zoals Openbaringen, Licht, Inspirerende Reizen met daarnaast een foto-expositie van gemeenteleden, diverse tentoonstellingen van amateurschilderkunst, verschilende orgelconcerten en onder begeleiding labyrint lopen in de maand augustus. Dat lukt alleen met uw hulp. Zonder vrijwilligers geen Open Kerk! We hebben een vaste groep gastheren en gastvrouwen en een aantal nieuwe vrijwilligers bereid gevonden met ons de Open Kerk mogelijk te maken. We hebben echter nog niet alle woensdagen en zaterdagen bemenst. Wilt u meer weten of kennis maken met andere gastheren en gastvrouwen? Kom dan naar de startavond voor vrijwilligers van de Open Kerk op woensdagavond 16 april om 20.00 uur in de Grote Kerk. Op deze avond vertellen we wat het betekent om gastheer of gastvrouw te zijn. Ook maken we kennis met enkele exposanten die een toelichting geven over hun werk. Daarnaast is er gelegenheid om een wandeling te maken door de kerkzaal met toelichting bij het Bätzorgel. We sluiten de avond af met een informeel samenzijn met een hapje en een drankje. U bent van harte welkom! Wilt u het ons laten weten als u wilt deelnemen aan deze startbijeenkomst? Contactadres: [email protected]. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met Keetje Lindner via telefoon: 06-13439981 of met de voorzitter van de taakgroep Open Kerk, Hans Rinkel. Gastvrijheid en Open Kerk Open Kerk betekent dat we een gastvrije gemeente willen zijn midden in de maatschappij. Bezoekers van

de binnenstad kunnen tijdens Open Kerkdagen binnenlopen voor een bezichtiging, een rondleiding, een praatje of om even tot rust te komen. De gasten worden te woord gestaan door vrijwilligers en krijgen antwoord op eventuele vragen en horen bijzonderheden over de kerk. Vrijwilligers ontvangen de gasten in het kerkgebouw en de kerkgemeenschap en leggen uit wat hen drijft, bieden een open oor en verwijzen zo nodig door naar een van onze pastores. De doelstelling is bovenal: gastvrijheid. Namens de werkgroep Open Kerk, Sarieke van Reenen Afwezig Sinds 1 september vorig jaar ben ik minder gaan werken. Dat betekent dat ik vooral tijdens het drukke seizoen werk en in de zomermaanden vrij ben. In de maanden mei, juni en juli ben ik daarom afwezig Ik wens u allen een goede zomer toe en hoop u in augustus weer te zien. Hartelijke groet Elly Zandstra

Sacred Dance Zondagmorgen 13 april kunt u na de kerkdienst kennis maken met Sacred Dance. In dans wordt religieuze beleving of een Bijbelverhaal uitgebeeld, of een Bijbels of religieus thema. Dans doet wat met je; geloven met je lichaam. Joden voor de Klaagmuur bidden ook met hun hele lichaam. Dat is niet per ongeluk, het is een gebod: je moet God immers liefhebben met heel je krachtige lichaam. Vaak is er mooie rustige muziek bij en wordt er ook in groepen gedanst, een vorm van meditatie. Marijke Beckman is danslerares met jarenlange ervaring. Zondag 13 april vanaf ongeveer 11.45 uur op het podium in de kerk.

Dodenherdenking 4 mei De plechtigheid in de Grote Kerk begint om 18.30 uur Het Beraad van Kerken en de Gemeente 's-Hertogenbosch verzorgen deze bijeenkomst. Dit jaar is onze gastspreker oud-minister van Ontwikkelingssamenwerking Jan Pronk, die op 5 mei ook mee zal doen in het Bevrijdingsdebat. Mi Canto zal opnieuw muzikaal meewerken o.l.v. Enrico van Schaik. Scholen doen mee en diverse organisaties zullen o.a. één van de 6 wereldkaarsen aansteken. Daarna vertrekt de stille tocht naar de monumenten die dit jaar nog bij Bastion Antonie 7 staan.

MISSIONAIR & DIACONAAL - LEREN & VIEREN Wat zijn onze dromen? Bij de aanvaarding van zijn ambt heeft Koning Willem Alexander een boek ontvangen van de Nederlanders getiteld Mijn droom voor ons land. Aan dat boek hebben ook individuele gelovigen van uiteenlopende religies bijgedragen. Naar aanleiding hiervan hebben vertegenwoordigers van vijf religies, verenigd in Vrijheid Verbonden, ook hun droom verwoord in het zeer inspirerende boekje religies dromen van ons land, te weten: het Jodendom, het Hindoeïsme, het Boeddhisme, de Islam en het Christendom. De droom van het Jodendom is dat het stukje Goddelijkheid dat in ieder mens is genesteld, naar buiten toe wordt gemanifesteerd. De droom vanuit het Hindoeïsme is dat alle religies wat vaker kijken naar de verstillende verwondering. De droom vanuit het Boeddhisme is dat wij inzien dat wij ten diepste goedwillende wezens zijn. Zij noemen dat fundamentele goedheid. Ze is de vitaliteit van onszelf en èlke cultuur. De moslims dromen van een samenleving waarin wij oprecht interesse hebben in elkaars levensverhalen en er voor elkaar willen zijn, ongeacht welke achtergrond wij hebben. In de Koran zegt Allah, God: ‘Oh mensheid! Wij hebben jullie geschapen uit een man en een vrouw en wij hebben jullie tot volken en stammen gemaakt, omdat jullie elkaar leren kennen’ De droom van de Christenen in dit boekje is dat er levendige barmhartige Samaritanen opstaan; gaan voor gerechtigheid en dienen i.p.v. heersen. Mensen die hun leven willen delen en daardoor laten zien dat God het leven met hen deelt. Wat is onze droom als Protestantse Gemeente? Misschien onze missie? Een missie die laat zien hoe wij kerk willen zijn: De protestantse gemeente ’s-Hertogenbosch wil een missionaire, open, gastvrije, oecumenisch georiënteerde kerkelijke gemeenschap zijn. Maatschappelijk betrokken, een kerk midden in de stad, dus een kerk van en voor de stad. Er worden actief en creatief, sociaal en mentaal verbindingen gelegd tussen geloof, eigentijdse cultuur en maatschappij. U kunt dit ook terugvinden op onze nieuwe site: www.pgdenbosch.nl Graag horen wij uw droom en waardoor u wordt bezield, zodat wij elkaar kunnen inspireren. Wij zijn benieuwd naar uw reacties. Hans Rinkel Voorzitter Missionaire Werkgroep [email protected]

Meditatie als voorbereiding op Pasen De 40-dagentijd wordt door veel mensen ingevuld met vasten als het onthouden van genotsmiddelen. In de Bijbel spreekt Jesaja (hfst. 58) niet van onthouden, maar juist van delen, je licht laten schijnen in het duister. Deze tijd is dan ook bij uitstek geschikt om je te bezinnen op wat dat voor jezelf betekent. Met een aantal mensen hebben we deze periode wekelijks gemediteerd. In stilte- en met behulp van geleide meditaties en het overdenken van tekstenhebben we stilgestaan bij de manier waarop wij leven en ons licht laten schijnen. Heelheid Vanuit de meditaties worden we op weg gezet en aangespoord om onze verantwoordelijkheid te nemen en Jezus te volgen. Jezus wist hoe groot en geheimzinnig onze hang naar het 'hogere' is, en hoe diep-geworteld ons verlangen naar een betere wereld. Een wereld die niet in materie opgaat, maar een wereld die heel is. Jezus leefde vanuit die heelheid. Aan die heel makende eigenschappen, als liefde, mededogen, rechtvaardigheid, geduld en zachtmoedigheid mogen wij ook deel hebben. De meditaties - en het in stilte overdenken van teksten zoals hieronder - inspireren ons daartoe. Wek hoop Wanneer je vast trek dan de luiken van je strakke denkbeelden wijd open en laat een frisse wind naar binnen stromen Wanneer je vast speur naar de wortels die je grond verharden en hak ze uit tot je een ieder grootmoedig tegemoet kunt komen Wanneer je vast bedenk hoe onvoorspelbaar leven blijft verschijnen en koester deze aarde tot in het kleinste dat ze voortbrengt Wanneer je vast besef hoezeer je hoeder van je broeder bent Duld niet dat iemand iets ontbeert Deel in de heelmakende eigenschappen van Jezus en wordt een mens van hoop die onvermoeibaar, onvoorwaardelijk een weg aanlegt naar opstanding Elly Zandstra 8

LEREN & VIEREN 'Onopgeefbaar verbonden' Kerk en Israël Geen enkel ander woord heeft in de afgelopen jaren zoveel kerkelijke tongen en pennen in beweging gebracht, als het woord Onopgeefbaar uit de Kerkorde van de PKN. In het eerste artikel – en dat is meteen het belangrijkste omdat de Kerk hierin stelt wie ze is en wil zijn – wordt dit bijvoeglijk naamwoord gebruikt voor de verbondenheid met het volk Israël. Uniek woord Het woord is gemunt in de jaren '80 van de vorige eeuw voor de kerkorde van de toen nog Gereformeerde Kerken in Nederland. Dit unieke woord, dat een unieke verbondenheid wil verwoorden en vastleggen, komt niet voor in de Nederlandse Woordenboeken! Later is het overgenomen in de Kerkorde van de fusiePKN. Met dit woord wil de Kerk laten weten, dat ze zich nooit meer wil verstaan zonder zich bewust te zijn van haar herkomst en bron in het Joodse geloof van Jezus, Mozes en de Profeten. De kerk was immers grotendeels vervreemd geraakt van het levende Jodendom, dat er ook nog eens op werd aangekeken de Messias te hebben gedood, met alle gevolgen van dien: de Deutsche Christen, gevolgd door vele Nederlanders, die kritiekloos de Jodenvervolging accepteerden. Dat Nooit Meer was de boodschap na Auschwitz. Nooit meer wilde de kerk deze verbondenheid vergeten of ontkennen. Er ontstonden overal leerhuizen van Joden en Christenen en na vele intensieve ontmoetingen werd het kerkorde-artikel aangepast en kwam het begrip 'onopgeefbaar verbonden' er in. On-op-geef-baar Een wonderlijk woord en lastig uit te leggen en te verdedigen. Het is niet een gewoon positief begrip. Er staat namelijk dat we iets niet willen, namelijk de verbondenheid opgeven. Mooi zou zijn om iets positiefs te zeggen: wezenlijk verbonden of iets dergelijks. Als je het woord ‘onopgeefbaar’ ontleedt, kom je eerst op 'geven' uit. Eerst is iets gegeven, daarna pas kun je het eventueel opgeven. Wie heeft die verbondenheid 'gegeven' en als die gegeven is, wordt dat dan ook zo beleefd? Die verbondenheid een gave van Godswege... Het woord krijgt dan al een bijzondere lading. Het opgeven zou een daad van eruit stappen betekenen, een slag in het gezicht van God, de Gever. Wie kan dat bedenken, dat dat ooit opgeefbaar zou zijn?

Indien iemand het verbond zou opgeven – zoiets als opzeggen – dan is er ook niets meer om onopgeefbaar te zijn. Eens gegeven, altijd gegeven – dat moet de boodschap zijn. Denkbaar is dat dit woord nog eens zal worden vervangen door een positief geladen begrip: wezenlijk of diepverworteld of genadig....Ik doe drie suggesties: 1. De Kerk van Jezus Christus is op genadige wijze verbonden met het volk Israël. In Christus Jezus, zoon van Jozef, zoon van David, zoon van Abraham, zoon van Adam (zie Lukas 3) bewijst God zich genadig voor zijn volk en in dat volk voor alle volkeren. 2. De Kerk van Jezus Christus is diepverworteld verbonden met het volk Israël. Ingeënt, zoals Paulus zegt, op de edele olijfboom (Romeinen 11), die geworteld is in het oude Verbond met Abraham, Izaäk en Jakob/Israël, deel hebbend aan dezelfde beloften en delend in hetzelfde oordeel, uitziend naar dezelfde verlossing. 3. De Kerk van Jezus Christus is wezenlijk verbonden met het volk Israël. Wezenlijk, dat wil zeggen, naar zijn wezen, namelijk naar het wezen van de inhoud van de beide Testamenten van de Bijbel. Joden herkennen in de verhalen over Jezus een broeder, één hunner, een rabbi. Dat zal ons de ogen openen voor de joodse achtergronden en betekenissen van de Bijbelverhalen, die mede de uitleg van de Schrift bepalen. Ook Paulus zal in dat licht gelezen willen worden. Deze uiteenzetting over verbondenheid is nodig omdat kritiek op de staat Israël anno 2014, vanwege het lot van de Palestijnen, los staat van deze diepe verbondenheid van de Kerk met de Joodse wortels van de Heer van de Kerk. Peter van Helden, maart 2014

9

INGEZONDEN Erasmus in de Grote Kerk Onlangs was daar opeens Erasmus, op bezoek in de Grote Kerk. Hij stelde zichzelf aan de kinderen voor: “Mijn naam is Erasmus van Rotterdam, Desiderius Erasmus om precies te zijn. Lekker dure namen want daar houd ik van, van Latijn en Grieks. Hier in Den Bosch heb ik nog op school gezeten, bij de broeders in de Hinthamerstraat, net als Jeroen… pardon Jheronimus Bosch. Ook een mooie naam: Jheronimus: dat was een kerkvader, die helemaal in z'n eentje, in Bethlehem nota bene, de hele Bijbel heeft vertaald, uit het Grieks in het Latijn. Die Hiëronimus, die kende nog meer talen dan ik; ik ben best jaloers op hem, hoewel ik zelf inmiddels de grootste Nederlander ben aller tijden. Den Bosch...Brrr Op die school daar leerde ik niet zo veel; de broeders-leraren waren wel erg stoffig, op 't laatst wist ik alles al. De stad Den Bosch in die tijd? Brrr. Een stad die stonk, naar paardenmest, met die stinkende steegjes en dan de Dieze, een open riool, vreselijk. Meestal hield je nog wel je voeten droog, maar als het had geregend, één grote modderpoel. Wat wil je ook: overal moerassen rondom, de Gement, Het Bossche Broek, vreselijk! Al die muggen ’s zomers: ziek werd ik er van. Nee, ik was blij dat ik hier weg kon. Ben ook nooit terug geweest. Reiziger Desiderius – zo noem ik mezelf; dat betekent: iemand die van z'n plaats is. Iemand zonder stoel, zonder zetel, zonder vaste woon- of verblijfplaats. Mijn leven lang heb ik gereisd. Gezeten op de bok van een koets of in het rijtuig, in de kussens. Daar kon ik heerlijk lezen en ook schrijven. En: naar buiten kijken, zoals jullie nu vanuit de trein doen. Ik heb heel wat van de wereld gezien. De meeste steden van Europa. Godin Dwaasheid Weet je wat ik zag: overal in de hele wereld doen de mensen precies hetzelfde: in plaats van wijsheid, aanbidden ze Dwaasheid. Eigenlijk is dat hun God. Of liever gezegd: Godin. Ik zag overal om me heen enkel dwaasheid, op de troon gezet. En toen heb ik de lof der zotheid geschreven. Ja, je hoort het goed: niet de lof der Godheid, maar lof der zotheid. Godsdienstigheid genoeg, schijnheiligheid zul je bedoelen. In plaats van de mensen een christelijk leven voor te leven, zag ik alleen maar dikbuikige monniken, vleesen bierbuiken, en ze lusten ook nog af en toe een vrouwtje. Ik zag een verrijkte/verrekte kerk – verrekte, verrijkte: het is hetzelfde. En ze schaamden zich

er niet eens voor; ze bleven maar bedelen en om geld vragen. Ik heb ze allemaal in de spiegel laten kijken de priesters en de vorsten: ook de boeren, burgers en buitenlui; om ze te laten zien hoe dwaas ze zijn. Mijn boekje zet de wereld op z'n kop. Ik heb ze de waarheid van de dwaasheid met mijn wijsheid ingepeperd. Hoogachtend, Desiderius Erasmus, van Rotterdam”. Er gaan geruchten dat Erasmus in 2016 – het jaar van Jeroen Bosch zijn grote vriend – na 500 jaar zal terugkeren naar ’s-Hertogenbosch. Wat zal hij dan aantreffen?

Dagje Deventer Stad van Geert Groote, Erasmus, de Moderne Devotie, en Etty Hillesum Een eerbiedwaardige geschiedenis heeft Deventer, als belangrijke Hanzestad, Universiteitsstad (de opvolger van Harderwijk) en centrum van de Moderne Devotie. Het midden van de stad staat vol kerken en convicten van broeders en zusters des gemenen levens. Met als grote trekpleisters de Bergkerk, de Broederenkerk en de ontzagwekkende Lebuïnus. Een uitstapje waard Werkelijk prachtig is het 2013 geopende Geert Groote Centrum met een crypte vol kunstzinnig aanbod om even stil te staan bij diepe waarden van het leven. Een bezoek aan het EttyHillesum Centrum in de oude sjoel brengt je helemaal terug in de 20ste eeuw, en tegelijk onder de indruk van de bijzondere spiritualiteit van deze jonge joodse vrouw. Zowel de spiritualiteit van de Moderne Devotie als die van Etty stonden in de aandacht van de cursus Spiritualiteit van afgelopen februarimaand. Een niet al te grote, noch vermoeiende stadswandeling verbindt alles mooi met elkaar. Een uitstapje waard.

Wie belangstelling heeft voor een Dagje Deventer kan zich bij mij melden. In overleg kunnen we dan afspreken wanneer en hoe we dat gaan inkleden verder. Peter van Helden Tel.: 073-6895531 m.: [email protected] 10

LEREN & VIEREN De rode draad in je leven 18 maart hebben we de bijeenkomsten 'Levensverhalen' afgerond met een middaggebed, waarbij we ons leven – met het aansteken van een kaarsje aan de Grote Paaskaars- in het Licht van Gods liefde hebben gebracht. Met een klein groepje hebben we zes middagen besteed aan het zoeken naar de rode draad in ons leven en dat vastgelegd in een documentje. Het waren mooie bijeenkomsten waar in alle openheid en met vertrouwen bijzondere levenservaringen werden gedeeld. Elly Zandstra

Hooghe Clock Op woensdagochtend 9 april en 14 mei is er Bijbelkring in de Hooghe Clock. We komen van 10.00 tot 11.00 uur samen in de bibliotheek op de 1e verdieping. Bewoners van de Hooghe Clock en belangstellenden uit de omgeving komen samen voor deze geanimeerde ontmoeting. Ook meedoen? Weet u welkom!

Wat vinden we van deze oude geloofsbelijdenis? Hoe moeten we de woorden uitleggen? Zijn deze oude en bekende woorden nog steeds voertuig van onze geloofsbeleving? Welke woorden spreken ons aan en wat missen we? Hoewel de oude woorden van de apostolische geloofsbelijdenis vertrouwd klinken, vinden veel deelnemersmet een leeftijd tussen eind zestig en negentig jaardat de bewoording van deze geloofsbelijdenis niet eenvoudig is. De meeste deelnemers geven de voorkeur aan een heldere en eigentijdse bewoording van de geloofsbelijdenis, zoals hieronder bijvoorbeeld: Met de hele kerk bevestigen wij dat wij geschapen zijn naar Gods beeld en gelijkenis als vrienden van Christus in de kracht van de Geest Met mensen van overal bevestigen wij dat Gods goedheid in het hart van de mensheid dieper geplant is dan al wat verkeerd is Met de hele schepping vieren we het wonder van het leven uw wegen die zich ontvouwen U, werkzaam voor eeuwig in onszelf en in onze wereld Uit de ochtendliturgie van The Iona Community

Kruip in de huid van... Een avond voor jongeren die zich afvragen wat zij met die moeilijke woorden van die dikke bijbel moeten. We gaan niet lezen met ons hoofd, maar we kruipen in de huid van figuren uit de bijbel, zodat je kunt voelen wat die woorden met je doen. Weet je welkom op donderdagavond 10 april, van 20.00-22.00 uur in de Grote Kerk. Opgave graag bij Erica Scheenstra via: [email protected].

Op de koffie in de kerk Dit seizoen zijn we in gesprek over de apostolische geloofsbelijdenis, waar we stap voor stap doorheen gaan en waarbij vragen aan de orde komen zoals:

In april zullen we het gesprek over dit thema afronden. In de maanden mei, juni en juli ben ik afwezig en zal Erica mij vervangen. Elly Zandstra

Doopgesprek Op 25 mei aanstaande is de volgende gelegenheid om te laten dopen. Ouders die hun kind ten doop willen houden kunnen contact opnemen met ds. Erica Scheenstra, die in deze dienst zal voorgaan. Zij is bereikbaar via t.: 073 - 6446090 of m.: [email protected]. De doopgesprekken zijn gepland op 8 mei en 15 mei, van 20.00 tot 21.45 uur.

11

OECUMENE Uitnodiging Agapèmaaltijd Wederkomstkerk Voor oecumenisch ingestelde katholieken, protestanten en andere leden van Christen-gemeenschappen in Den Bosch-Oost houdt het Oecumenisch Overleg Oost (O.O.O.) weer een Agapèmaaltijd. U bent allen hartelijk welkom op woensdag 2 april a.s. van 17.30 tot 19.30 uur in de podiumzaal van de Wederkomstkerk aan de Rijnstraat, bij de rotonde. Het thema is: Palestina, vakantiebestemming? Ds. Peter van Helden zal ons vertellen over zijn reis naar Israel en Palestina en laat hij ons ook genieten van de foto’s die er gemaakt zijn. Bij de gezamenlijke maaltijd zorgt men voor elkaar. De deelnemers brengen zelf brood met toebehoren mee. Het OOO-team staat borg voor een welkomstdrankje, soep vooraf, koffie en thee. Een prima gelegenheid om elkaar weer te ontmoeten en bij te praten. De toegang is vrij. De collecte na afloop is voor Kerken in Aktie t.a.v. Palestina. Aanmelden graag uiterlijk voor zondag 30 maart a.s. per e-mail: [email protected] of telefonisch bij Marion Bruigom: 073-6130198 of bij Fetje Zijlstra: 073-6131929

Agapèviering in de Maaspoort Op vrijdagavond 11 april a.s. is er een Agapèviering in de Willibrordkerk, Kwartierenlaan 90 in de Maaspoort, vanaf 18.00 uur. Onder een eenvoudige maaltijd van soep en brood gaan we met elkaar in gesprek over vragen die verdiepen en raken aan onze spiritualiteit. Eet u mee? Opgave graag bij Erica Scheenstra via: tel. 073 - 6446090 of m.: [email protected].

Ds. Van der Zee zal vertellen over de Joodse wortels van het Onze Vader. Belangstellende zijn van harte welkom!

Uitnodiging Solidariteitsmaaltijd Vrijdagavond 4 april 2014 wordt de jaarlijkse oecumenische Solidairiteitsmaaltijd in het Nico Schuurmanshuis in Ketsheuvel, Orthen gehouden. Graag nodigen wij u uit voor deze avond met een eenvoudige maaltijd. Het thema van deze avond is: Kinderen en armoede. Tijdens de maaltijd zal er informatie gegeven worden over: de Stichting Leergeld 's Hertogenbosch. Armoedegrens In Nederland leven tenminste 400.000 kinderen onder de armoede grens. Schoolgaande kinderen - in de greep van armoede - kunnen niet of weinig met andere kinderen meedoen. Niet op schoolkamp/week, niet met excursie, geen sportclub of kunstzinnige vorming. Ook de aanschaf van school materialen is vaker een probleem. De heer Hans van Veen, voorzitter van de stichting, zal aanwezig zijn en ons vertellen waarom het zo belangrijk is dat deze kinderen meedoen. We openen de maaltijd met een korte viering. Vanaf 18.45 uur bent u welkom, om 19.00 uur beginnen we met de maaltijd. Rond 21.00 uur willen wij de avond afsluiten. Met het oog op de inkopen, die gedaan moeten worden, dient u op te geven met hoeveel personen u aanwezig zult zijn. Dit kunt u telefonisch doen of per email. Er zal aan het eind van de avond een vrijwillige bijdrage worden gevraagd, na aftrek van de gemaakte kosten is de bijdrage voor de stichting. Oecumenische werkgroep Noord:

Ontmoetingsavond Maaspoort Op dinsdagavond 13 mei a.s. is ds. Sjirk van der Zee te gast tijdens de ontmoetingsavond in de Maaspoort. Deze oecumenische avond, zal gehouden worden in de Willibrordkerk, Kwartierenlaan 90, van 20.00 tot 22.00 uur.

Moluks Evangelische kerk Tielekenshoeve 96

Marleen Metekohy tel. 073-5217428

San Salvator gemeenschap Oudoverstede 11

Ria van Engelen tel. 073-6419822

Protestantse Gemeente Eerste Morgen 25

Tiny Verboon tel. 073-6422461 12

BLOEMEN & GROETEN

Bloemenfonds Van 20 Februari t/m 20 Maart 2014 hebben 2 gemeente-leden samen een bedrag van €20,00 aan ons Bloemenfonds geschonken. Hiervoor nogmaals mijn hartelijke dank! Uw gift is altijd welkom op: giro 3250711 t.n.v. Bloemenfonds Protestantse gemeente `s-Hertogenbosch, Op adres van: L. Peters -Rietkerk, Admiraliteitslaan 32, 5224 EH ’s-Hertogenbosch

13

PASTORALIA Zielzorg

Verjaardag

De ziel – terug van weg geweest...? Opeens hoor en lees ik weer overal over de ziel van de mens, een herontdekking. Heeft de mens een ziel? Ik wist eerlijk gezegd niet, dat die zoek was. Lichaam en geest kregen misschien wat veel aandacht – ook in de medische zorg. Je hebt ook nog een ziel; dat wil zeggen: je bent ook nog iemand. Heet pastoraat niet ook zielzorg. Daar hoef je niet zielig voor te zijn. Goede zorg voor de ziel helpt om ziektes van lichaam en geest te verwerken. Want dat zoeken we: kracht en moed en wil en troost...

Hartelijk dank voor de vele, vrolijke verjaardagswensen, die dit jaar opvallend vaak via Facebook binnenkwamen! Toch best gezellig, die berichtjes, en kaarten. Verder

heb ik het wat stil gehouden dit jaar. Vrede en alle goeds. Peter van Helden

Lisa Golightly - Floodline

Tenslotte... 'Mon âme se repose en paix sur Dieu seul: de lui vient mon salut' – zo zingt Taizé, op basis van Psalm 62: Mijn ziel vindt rust en vrede bij God alleen; mijn heil komt van Hem.

Een hartelijke vredegroet voor u allen, Erica Scheenstra, Elly Zandstra en Peter van Helden

14

OECUMENE & COLLEGE VAN KERKRENTMEESTERS

Vuur op de Parade verbindt Christenen in ‘s - Hertogenbosch Het Beraad van Kerken in ‘s-Hertogenbosch heeft zich vanaf het moment van oprichting ingezet voor de eenheid en de verbondenheid tussen kerken en christenen te bevorderen. Vanuit dit perspectief heeft zij het initiatief genomen om op zaterdag 19 april van 19.15 uur tot 20.45 uur, vlak voor de Paaswake, een vuur te ontsteken in het midden van de Parade in ‘s-Hertogenbosch. Alle kerken, kerkelijke denominaties, geloofsbewegingen en alle mensen van goede wil, zijn van harte uitgenodigd om hierbij aanwezig te zijn. Veel voorgangers, predikanten en kerkbesturen, en andere belangstellenden die voor eenheid kiezen, hebben aangegeven hierbij aanwezig te willen zijn. Licht We willen aan deze verbondenheid uiting geven door een gezamenlijk licht te ontsteken op de Parade en hieraan onze Paaskaars of Lantaarn aan te steken en dit Licht mee te nemen naar onze eigen kerken.

Collecten uit de Erediensten:

Februari – Maart 2014 ZWO

€

Diaconie

€ 131,69

Kerk

€ 349,99

Kerk in Actie – 40 dagentijd – Moldavië € 351,45 Bethel februari 2014

In het delen van Paasbrood zal symbolisch en ritueel het verlangen om samen mens te zijn in het Licht worden gezet

Delen We realiseren ons dat we verschillende tradities hebben, maar erkennen dat we toch één zijn in Christus die het fundament is voor ons geloof. Wij willen dit Licht delen met heel de stad, met de straat en dus met dak- en thuislozen. Vanuit Het Inloopschip, waar daklozen terecht kunnen voor bed, bad en brood en overdag thuislozen terecht kunnen voor koffie, thee en ontmoeting, komen leden van de Werkgroep ZinSpirit rondom het vuur meevieren. Zij zullen iets vertellen over hun werk, hun present-zijn, hun delen van geloof en vertrouwen met hen wier levens en dromen gebroken zijn. In het delen van Paasbrood zal symbolisch en ritueel het verlangen om samen mens te zijn in het Licht worden gezet.

97,39

€ 23,95

Taizé-viering

Telkens is er een Taizéviering op de 4e vrijdag van de maand. Op 25 april is de viering in de St. Cathrien tussen 19.00 en 20.00 uur. In de viering is er ruimte voor gebed, voor een evangelielezing, voor stilte, voor meditatieve liederen. Welkom! Meer informatie? Neem dan een kijkje op onze vernieuwde website: www.taizeindenbosch.nl

Reis naar Taizé Ben je tussen de 15-29 jaar? Dan is een reis naar Taizé misschien wel iets voor jou! Deze reis zal in de 1e week van de meivakantie, van 27 april t/m 3 mei, worden gehouden. Je kunt je nog opgeven voor deze reis, ondanks de aangegeven sluitingsdatum van 1 april. Op www.taizeindenbosch.nl en op de achterkant van deze Kruispunt vind je meer informatie over deze reis.

Namens het Beraad van Kerken wensen we iedereen in ‘s-Hertogenbosch mooie paasdagen toe.

15

COLLEGE VAN KERKRENTMEESTERS Verbouwing van de Grote Kerk en Klankbordgroep In het maart nummer van Kruispunt heeft u kunnen lezen waarom we de Grote Kerk gaan verbouwen en hoe we dat gaan voorbereiden en uitvoeren. De voorgenomen verbouwing bestaat in hoofdlijnen uit:

•

het op gelijke hoogte brengen van de vloer van de kerkzaal

•

het aanleggen van vloerverwarming ter vervanging van de heteluchtverwarming

•

het verbeteren en uitbreiden van de sanitaire voorzieningen

•

het verbeteren van de keuken

•

het herinrichten van de kerkzaal en hierbij een interieurarchitect betrekken.

Presentatie Na afloop van de kerkdienst van 16 maart jl. heeft Luc Batterink, voorzitter College van Kerkrentmeesters de verbouwingsplannen nog eens helder uiteengezet. Daarna heeft interieurarchitect Pim van Dijk een eerste presentatie gegeven over zijn werkwijze en aanpak om te komen tot het gewenste eindresultaat: een goed en gedragen plan voor de verbouwing. Pim heeft allereerst enkele aspecten van kerkelijke architectuur toegelicht en kwam al snel uit bij de relatie tussen gebouw, inrichting, functionaliteit en (geloofs)beleving. Pim liet daarbij enkele, bijzonder sprekende voorbeelden van door hem opnieuw ingerichte kerkgebouwen zien. Visie op kerk-zijn en uitgangspunten verbouwing In de presentatie zijn ook de uitgangspunten voor de herinrichting en gebruik van de Grote Kerk toegelicht. Deze komen voort uit de visie van de Protestantse Gemeente ’s-Hertogenbosch op kerk-zijn in de stad. Deze uitgangspunten voor de herinrichting en het gebruik zijn:

•

bij herinrichting en gebruik van onze kerk het vieren centraal staat

•

ruimte bieden voor activiteiten door derden

•

de ontmoeting van mensen van binnen en van buiten de kerk en het faciliteren van die ontmoeting

•

ruimte voor de jongeren

We willen en moeten dit alles doen binnen een in totaliteit voor de onze gemeente gezonde financiële huishouding.

Enthousiasme en vragen De belangstelling vanuit de gemeente was groot, veel mensen waren na een snelle kop koffie terug in de stoelen gaan zitten. De presentatie en voorbeelden maakten bij veel gemeenteleden enthousiasme los, maar er waren ook de nodige vragen, opmerkingen en suggesties. Die gingen over het meenemen van de nevenruimtes in de verbouwing en of er wel voldoende ruimte voor de jeugd zou ontstaan, tot aandacht voor het behoud van de akoestiek, mogelijkheden om de toegankelijkheid van het gebouw voor minder validen te verbeteren, parkeermogelijkheden en de behoefte aan een stiltecentrum. Klankbordgroep Pim van Dijk geeft veel aandacht aan het proces om tot een gedragen plan te komen en daarin zullen al dit soort vragen gesteld mogen en moeten worden. We willen namelijk geen zaken over het hoofd zien. Het komen tot een goed en gedragen plan vinden wij als bestuur, de Kerkenraad en de bij de verbouwing betrokken commissies, van onze kerk cruciaal. In de presentatie is aangegeven dat er, om te komen tot een gedragen ontwerp, een klankbordgroep zal worden opgericht. Het doel van de klankbordgroep is om vanuit alle ‘gebruikers’ een reactie op het ontwerp te krijgen. Pim zal die klankbordgroep nauw bij alle fasen van het ontwerp betrekken en de reacties uit de klankbordgroep gebruiken om het ontwerp zo nodig bij te sturen. Het kan ook zijn dat zaken die nu nog niet gerealiseerd kunnen worden als wens voor de toekomst wordt genoteerd. Diverse groep De wens was om een brede klankbordgroep te vormen, waarin ook de pluriformiteit van onze gemeente naar voren zou komen en dat lijkt heel goed te zijn gelukt! Tijdens en na de dienst hebben zich circa 20 mensen gemeld om in de klankbordgroep mee te gaan doen en de groep is ook voldoende divers van samenstelling. Pim van Dijk heeft een schema voor de bijeenkomsten en de doelen van elke bespreking gemaakt. De eerste bijeenkomst van de klankbordgroep vindt plaats op 8 april en wij hopen en verwachten dat er, mede door reacties vanuit de klankbordgroep, Pim van Dijk tot een heel goed en aantrekkelijk ontwerp komt! We houden u op de hoogte! Met vriendelijke groet, namens de Kerkenraad, Ab-Jan Jacobse - voorzitter 16

NBG

Vertaalproject Bijbel in Gewone Taal gereed Het vertaalwerk aan de Bijbel in Gewone Taal (BGT) is klaar. Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft de bestanden beschikbaar gesteld aan uitgeverij Royal Jongbloed in Heerenveen. De vertaling is afgerond binnen de geplande tijd. Jaap van Dorp, vertaler bij het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) en coördinator van de laatste fase van het vertaalproject, is tevreden: “We hebben hard moeten werken, maar we hebben onze deadline gehaald. Vooral de laatste maanden was de druk heel hoog, maar het is gelukt. Ook de laatste teksten konden we zorgvuldig afronden.” Voor de Bijbel in Gewone Taal volgt nu de fase van vormgeving, druk- en zetproeven en uiteindelijk het drukwerk. In het najaar van 2014 is de BGT voor iedereen beschikbaar. Voor wie nu kennis wil maken met de BGT is er een voorpublicatie beschikbaar: De Bijbel in Gewone Taal, de eerste teksten. Het boekje kost €7,50 en is verkrijgbaar in de boekhandel.

Planning gehaald Een team van zo’n twaalf vertalers heeft de afgelopen zeven jaar gewerkt aan de Bijbel in Gewone Taal. Vooraf was een uitgebreid projectplan gemaakt, waarbij de kennis werd benut van eerdere vertaalprojecten, zoals de Nieuwe Bijbelvertaling. Rieuwerd Buitenwerf, algemeen directeur van het NBG: “Het is bij zulke grote projecten altijd spannend of de plannen ook haalbaar zijn, maar het is ons gelukt om de vertaling precies op het geplande moment af te ronden. Daardoor komt er in 2014, het jubileumjaar van het NBG, een bijbel uit die voor iedereen leesbaar en begrijpelijk is. Een mooie kroon op 200 jaar werk in dienst van de Bijbel.”

De Bijbel in Gewone Taal De Bijbel in Gewone Taal is een vertaling van de Bijbel in taal die iedereen begrijpt. Het is een vertaling van de hele Bijbel uit de bronteksten uit het Hebreeuws en Grieks. De BGT is duidelijk en toegankelijk. Er worden gewone woorden in gebruikt en de zinnen zijn helder

en niet te lang. De tekst is duidelijk opgebouwd en de lay-out is overzichtelijk. Moeilijke beeldspraak wordt verduidelijkt. Door het gebruik van gewone taal is de tekst voor iedereen goed te begrijpen. Bron: Nederlands Bijbelgenootschap Haarlem

Feestelijke presentatie Fon-Bijbel in Benin Op zondag 2 februari 2014 werden in het Afrikaanse Benin de eerste gedrukte exemplaren van de Bijbel in de Fon-taal gepresenteerd. Vanaf die dag was er voor de anderhalf miljoen Fon-sprekers eindelijk een Bijbel in hun eigen taal beschikbaar. De publicatie van de Fon-Bijbel is tot stand gekomen door een samenwerking van het Nederlands Bijbelgenootschap, De Verre Naasten en Wycliffe Bijbelvertalers Nederland. De feestelijke overdracht vond plaats in Cotonou, de belangrijkste stad van het Afrikaanse land Benin.

Moedertaal Er zijn anderhalf miljoen mensen in Benin voor wie Fon-taal de moedertaal is. Voor nog eens 2 miljoen is het de taal voor dagelijks gebruik. De Fon-taal is daarmee verreweg de belangrijkste taal van Benin, een land waar ongeveer 50 talen gesproken worden.

Eindelijk gereed Ruim twee jaar geleden werd de Bijbelvertaling in het Fon afgerond. Een exemplaar van de Fon-Bijbel werd destijds al officieel overhandigd aan de toenmalige paus Benedictus toen hij Benin bezocht. Omdat de financiën ontbraken kon de Bijbel tot op heden echter nog niet worden gedrukt. “De vertaling in het Fon is eindelijk afgerond! Ik ben heel blij dat dit is gelukt”, zegt Geerhard Kloppenburg. Hij was, evenals Wycliffe-medewerker Hans Hoddenbagh eerder, als vertaalconsulent nauw betrokken bij het tot stand komen van de Bijbel in het Fon. Het vertaalwerk nam in totaal bijna dertig jaar in beslag.

Bron: Nederlands Bijbelgenootschap Haarlem 17

NBG - NIEUWE UITGAVEN

Super Samaritaan Meesters- en juffenbijbel De mooiste Bijbelverhalen van meesters en juffen in Nederland Een boek met 15 zeer gevarieerde, en soms verrassende bijbelverhalen, gekozen uit meer dan 80 inzendingen van meesters en juffen in Nederland. De illustraties in het boek zijn gemaakt door schoolkinderen.

Doelgroep: 8-12 jaar / leerkrachten en ouders. Gebonden, met leeslint.

Craftbijbel Deze bijschrijfbijbel is bedoeld voor mensen die creatief aan de slag willen aan de hand van een bijbeltekst. Deze bijbel biedt namelijk alle ruimte om te schrijven en te verbeelden wat de tekst betekent voor jou. Stille tijd wordt zo op een nieuwe manier inhoud gegeven! Bij deze Bijbel wordt een ‘craftpakket’ geleverd. Dit pakket bevat allerlei knutselmateriaal.

ca. 96 blz.

Bijschrijfbijbel en craftpakket

isbn 978-90-8912-075-5

ca. 1632 blz.

prijs ca. € 12,50 verkrijgbaar vanaf 16 april 2014

isbn 978-90-8912-077-9 Prijs ca. € 29,95.

Pasen met de zandtovenaar -herdruk

Allemaal mannen. 20 Bijbelse Portretten.

Dit is een prachtig cadeauboek met een dvd, waarmee je het Paasverhaal op een bijzondere manier kunt beleven. Je vindt in het boek het paasverhaal uit de Bijbel in Gewone Taal, geïllustreerd met zandtekeningen. Op de dvd zie je hoe Gert van der Vijver met veel gevoel voor detail de zandtekeningen maakt, met muzikale ondersteuning van aansprekende Nederlandse artiesten.

Nederlandse theologen portretteren toegankelijk en inspireren 20 mooie, wispelturige, machtige of wijze mannen uit de Bijbel, onder wie Simson, Petrus, Pilatus en Job. Bij iedere bijdrage is een kunstafbeelding te zien. Het boek verschijnt bij de tentoonstelling Thuis in de Bijbel in Museum Catharijneconvent van februari t/m augustus 2014.

Gebonden, met leeslint.

Met bijdragen van Nico ter Linden, Tom Mikkers, Teunard van der Linden en Erik van Halsema.

32 blz.

Een uitgave i.s.m. NCRV – Schepper & Co en Museum Catharijneconvent.

isbn 978-90-8912-060-1

Gebonden, met leeslint.

prijs ca. € 11,50

ca. 140 blz. isbn 978-90-8912-076-2 ca. € 15,95

Bron: Nederlands Bijbelgenootschap

verschijnt medio april 2014 18

NBG - PRIJSPUZZEL

Verbeter de Bijbeltekst In onderstaande Bijbelteksten is één woord fout. Vervang de foute woorden door de juiste woorden. De eerste letters vormen een woordgroep. Let op: lidwoorden zijn soms ook veranderd; deze horen niet bij de oplossing. Bijvoorbeeld: ‘Generatie na generatie moeten jullie de maaltijd van het Ongedesemde brood vieren’ ‘de maaltijd’ moet zijn ‘het feest’. De letter voor de oplossing is dan de f. Alle teksten komen uit de NBV Tip: Gebruik www.biblija.net om de juiste Bijbelteksten te vinden.

9. Van uw liefde, HEER, wil ik dankbaar zingen, van uw trouw getuigen, geslacht na geslacht. 10. Want Johannes de Doper is gekomen, hij eet geen vlees en drinkt geen wijn, en jullie zeggen: “Hij is door een demon bezeten.” 11. Zoals men messen scherpt met ijzer, zo scherpt een mens zijn medemens. 12. Want God heeft ieder mens uitgeleverd aan de ongehoorzaamheid, opdat hij voor ieder mens ontzagwekkend kan zijn.

1. Laten we een stad bouwen met een tempel die tot in de hemel reikt.

13. Alle leden van het Sanhedrin vestigden hun blik op Stefanus en zagen dat zijn gezicht leek op dat van Jezus.

2. Ze gingen de stal binnen en vonden het kind met Maria, zijn moeder.

Stefanus voor de hoge raad in Jeruzalem -- Josef Arnold der Ältere 3. ‘Dat is Batseba, de dochter van Eliam, de vrouw van de Hethiet Nabal.’

4. Er is nog veel dat ik zou willen zeggen, maar dat wil ik niet doen met pen en papier. 5. Daar bewegen de zeemonsters zich voort, daar gaat Leviatan, door u gemaakt om ermee te spelen. 6. Maar mijn verbond zal ik voortzetten met Jakob, de zoon die Sara je volgend jaar omstreeks deze tijd zal baren. 7. Duizend jaar zijn in uw ogen als de dag van gisteren die voorbij is, niet meer dan een wake in de morgen.

14. Moge de HEER de glimlach van zijn gelaat over u doen schijnen en u genadig zijn.

Vul uw oplossing in op www.bijbelgenootschap.nl/ prijspuzzel en maak kans op een dwarsligger van De Nieuwe Bijbelvertaling. Hebt u geen internet, dan kunt u uw oplossing ook per post sturen naar: Nederlands Bijbelgenootschap, Postbus 620, 2003 RP Haarlem, onder vermelding van 'Prijspuzzel verbeter de Bijbeltekst.’ Uiterste inzenddatum: 15 mei 2014

Bron: Nederlands Bijbelgenootschap Haarlem

8. Jezus zei: ‘Ikzelf heb jullie alle twaalf uitgekozen, en toch is een van jullie een verrader.’ 19

HISTORIE Uit onze Historie 39 Wij lezen nu een brief van architect J. de Greef te Amsterdam aan Goekoop gedateerd 12 augustus 1820. Goekoop blijkt advies te hebben gevraagd over de samenstelling van de specie voor het beplijsteren van de muren. De Greef; “over artikel in het bestek over de melange der specie tot het berapen der muurwerken bepaald. Vooraf: dit is niet iets van mij maar een gevolg naar bepaling bestek door U indertijd aan het ministerie gezonden, aannemende dat deze melange gebruikelijk was, heb ik daarin geen verandering gebracht. Inmiddels schijnt het mij toe dat het geproponeerde van namelijk de specie met koehaar vermengd tot de eerste of tweede bepleistering te appliceren (toe te passen) beter is dan ten gevolge van het bestek, de melange waarvan ik mij meesttijds met goed gevolg voor het berapen van buitenmuurwerken bediend heb, bestaat uit 3 deelen kalk; 2 zand; /2 ongelischte kalk; -/2 Duitsche Tras, terwijl meestal eene tweevoudige bepleistering genoeg is. Een bedenking die bij mij is opgekomen is aangaande het plaatsen van den Predikstoel, volgens het project zou hij komen tegen een hoek van de muur, ik geloof nochtans dat het verkieselijker zijn zal hier toe het midden der kerk tegen over de galerij te employeren hetwelk ik vertrouw dat meerdere symmetrie en beter effect zal te weeg brengen, terwijl het verlies aan ruimte niet groot zal zijn. Verder meld ik U dat mij met ter woon naar A’dam heb begeven alwaar de post van Stadsarchitect mij is opgedragen geworden. Met veel achting noeme mij, Uw Ed.D;W;Dienaar en vriend, J.de Greef”. Opnieuw controverse Goekoop-Stoelendrager Brief Goekoop aan Insp. Gen. Waterstaat Goudriaan d.d. 17 augustus 1820: “Wederom klachten nalatigheid Ing. Stoelendrager. o.a. brief 21 juny 1820. Staat extra leverantien etc. Nieuwe kerk. Vraag: einde iedere maand rapport, als het ware daaraan dagelijks herinnert. Van mijn kant enig geduld betracht. Excuus drukke werkzaamheden, maar ontving niet verdiende bedreigingen, indien ik maatregelen zou nemen. Ik nu zie dat een nalatig geëmployeerde zijn tractement merendeels onverdiend blijft genieten”.

Brief 18 augustus 1820 van Stoelendrager aan Goekoop: “Om het metselwerk welk nog moet gemaakt worden te kunnen bepalen verzoek ik U te mogen weten welke schoorstenen en op wat wijze die waar van gesproken is, moeten aangelegd en gemaakt in de locale bezijden de nieuwe kerk; het getal leggers waar naar het getal teerlingen en de inrichting zig moet bepalen; en den aanleg der separatiemuur tegen over den ingang aan de Gastel-straat”. Brief d.d. 23 augustus 1820 van Stoelendrager aan Goekoop: “ Nota onvoorziene uitvoeringen die nog moeten worden gedaan aan kerk waarvoor U voordracht moet doen aan de Minister. Tot een trap naar het orgel/ tot een bordes zoldering/ loopgang boven de kerk over de gebintbalken/ Toren zolders/ trappen/ dekking bovenplat luik/ bekleding toren leyen/ seperatiemuur onder de tribune, waarin twee deuren kozijnen/ 2 deurkozijnen/ de schoorsteene in de consistoriën”. (Hieruit is op te maken dat het bestek alleen de grote lijnen inhield maar geen details. Die ontbraken hinderlijk!) Goekoop stelt deze zaken voor aan de Minister op 26 augustus 1820. “Hij stelt deze zaken uit te mogen voeren zonder welke de bouw moeilijk kan worden voltooid”. Hij schrijft nog enkele detail opvattingen in zijn brief. Zoals “de trap naar het orgel kan dan gelijk met het nodige metselwerk”. “Bekleding van de bovenste zolder met lood ten einde inwatering door de opene Colonade van den toren voor te komen”. “Separatiemuur onder de tribune, dienende eensdeels tot formering van een portaal aan den ingang, onder dezelve en anderdeels tot ondersteuning van gemelde tribune, deze separate kan evengoed met een beschot dan met een muur geschieden. Kosten gelijk – prefereer ik een muur als sterker en duurzamer schoorstenen in de vier appartementen voor de kerkenraad, Diaconie, Catechiseer en koster, met de nodige betimmeringen, raveelingen, slapers, sleden en haardplaten”. Tot zover weer voor deze aflevering. Tot het volgende Kruispunt Met de groeten van Jo van Veldhuizen 20

BIJBELLEESROOSTER Wachten op goed nieuws dinsdag

1 april

Matteüs 24:1-14

woensdag

2 april

Matteüs 24:15-28

donderdag

3 april

Matteüs 24:29-42

vrijdag

4 april

Matteüs 24:43-51

zaterdag

5 april

Matteüs 25:1-13

zondag

6 april

Psalm 143

maandag

7 april

Matteüs 25:14-30

dinsdag

8 april

Matteüs 25:31-46

woensdag

9 april

Matteüs 26:1-16

donderdag

10 april

Matteüs 26:17-30

vrijdag

11 april

Matteüs 26:31-46

zaterdag

12 april

Matteüs 26:47-56

zondag

13 april

Matteüs 26:57-75

maandag

14 april

Matteüs 27:1-14

dinsdag

15 april

Matteüs 27:15-26

woensdag

16 april

Matteüs 27:27-44

donderdag

17 april

Matteüs 27:45-56

vrijdag

18 april

Psalm 22

zaterdag

19 april

Matteüs 27:57-66

zondag

20 april

Matteüs 28:1-15

maandag

21 april

Matteüs 28:16-20

dinsdag

22 april

Psalm 139

woensdag

23 april

Jesaja 50:4-11

donderdag

24 april

Jesaja 51:1-8

vrijdag

25 april

Jesaja 51:9-16

Zaterdag

26 april

Jesaja 51:17-23

Zondag

27 april

Jesaja 52:1-6

Maandag

28 april

Jesaja 52:7-12

Dinsdag

29 april

Jesaja 52:13–53:5

Woensdag

30 april

Jesaja 53:6-12

Sta klaar Les van de vijgenboom Verwachting Oliecrisis Gebed om leven Talentenjacht Scheiding Goede en slechte daden Bijzondere maaltijd Wakker geschud Beantwoord geweld niet met geweld Wie is Jezus? Getuigenissen Welke Jezus kies je? Spot Schreeuw in het donker Verlatenheid Met het oog op de opstanding Waar is Jezus? Opdracht Intiem gebed Vertrouwen op de HEER Troost voor Sion Laat je niet beheersen door angst De ellende voorbij Kopen en verkopen Verheugend nieuws De lijdende knecht Lijdensverhaal 21

COLOFON REDACTIE

Ineke Harkema Erica Scheenstra Wilke Havinga

WEBSITE

www.pgdenbosch.nl [email protected]

EINDREDACTIE & VORMGEVING

Jantine Geurts-Kettelerij Matthijs Kettelerij

BEZORGING & BEDANKJES BLOEMEN

Kerkelijk Bureau KOPIJ VOLGEND NUMMER

Kerkstraat 20 5211 KG ‘s -Hertogenbosch

Uiterlijk 25 april 2014 Inleveren bij:

tel. 073-6139740

[email protected]

[email protected]

Of Kerkstraat 20 5211 KG ‘s -Hertogenbosch

VERVOER OP ZONDAG

Contactpersoon: Ad Sluijmers REDACTIE KRUISPUNT

[email protected] De redactie behoudt zich het recht

tel. 073-6412526 Bereikbaar op donderdag van 19.00 tot 20.00 uur

voor om bijdragen te weigeren, te redigeren of in te korten.

BETALING VRIJWILLIGE BIJDRAGE

NL 69 FVLB 063 58 16 024 ABONNEMENTEN

t.n.v. Protestantse Gemeente

€ 20,- per jaar

‘s-Hertogenbosch,

NL 47 FVLB 063 58 16 032

inzake Kerkelijke bijdrage

t.n.v. Protestantse Gemeente ‘s-Hertogenbosch, inzake Kruispunt

Afbeelding voorzijde: John Hooper The Shepherd Eastbourne UK 22

Hier kan uw advertentie staan Voor meer informatie over advertentiemogelijkheden kunt u contact opnemen met Fien Ewijk, telefonisch bereikbaar via tel. 073-6139740 of 06-53 76 96 69

23

24