KANSEN VOOR KALSDONK! Kansen voor de Philipsbuurt

KANSEN VOOR KALSDONK! Kansen voor de Philipsbuurt Subsidieaanvraag Roosendaal in het kader van de 40+ regeling VROM

26 februari 2010.

1

Voorwoord VROM wil via de zogeheten 40+ subsidieregeling een impuls geven aan de ontwikkeling van de leefbaarheid in krachtwijken in grotere Nederlandse gemeenten, die buiten de G30 (de 30 grootste steden) vallen. Op grond van de Leefbaarometer (zie www.VROM.nl/wijkaanpak) zijn gebieden geselecteerd die slecht scoren op een aantal leefbaarheidsindicatoren, en waar tenminste 1500 mensen wonen. Deze gebieden kunnen in aanmerking komen voor een 40+ subsidie: maximaal 1 miljoen voor projecten die de leefbaarheid bevorderen, en waar lokale partijen ook tenminste 50% van de kosten voor hun rekening nemen. In dit voorstel presenteren wij onze projectdoelen en –voorstellen waarmee wij de leefbaarheid in Kalsdonk, en dan met name in het gebied dat in de Leefbaarometer wordt beschreven en dat we in deze aanvraag “de Philipsbuurt” noemen, de komende 2 jaar willen verbeteren. Deze voorstellen zijn opgesteld door bewoners en bedrijven uit het gebied, de woningcorporatie, welzijnsinstelling en de gemeente. De voorstellen vallen niet uit de lucht. Ze sluiten goed aan op eerdere herstructureringsprojecten, op een breed uitgevoerd onderzoek onder bewoners, instanties en ondernemers naar verdere verbeteringsmogelijkheden, én op de resultaten van vier jaar wijkgericht werken in Kalsdonk. Voor de 40+ subsidie-aanvraag focussen we op drie projecten, waarvan er twee refereren aan belangrijke lokale iconen: “De Zegeningen van Pius X” en “Duurzaam werken in de Philipslaan”. Met Pius X richten we ons vooral op de sociaal-maatschappelijke versterking van de wijk, met Philips geven we een economische impuls. Het derde project gaat over de monitoring van maatschappelijke resultaten, versterking van de positionering van de wijk en versterking van de samenwerking in de wijk. In dit voorstel leest u hoe we dit gaan realiseren. Roosendaal, februari 2010 Deelnemers wijkcafé Kalsdonk Bewonersplatform Kalsdonk Ondernemers Kalsdonk Woningcorporatie Aramis AlleeWonen Welzijnsstichting SIW Traverse (Maatschappelijk Welzijn) Gemeente Roosendaal

2

Samenvatting Kalsdonk is een wijk met veel gezichten. Nu de grote fysieke ingrepen voor een belangrijk deel gerealiseerd zijn, wordt zichtbaar dat al veel is bereikt. Veel buurten en straten zijn er op vooruit gegaan: mooier, veiliger, betere woningen, minder verloedering. Toch is er ook nog werk aan de winkel. Het voorzieningenniveau moet omhoog, de sociale cohesie versterkt en vooral: de tegenstellingen tussen buurten en tussen inwoners moeten worden verminderd.

1998

2008

Nevenstaande kaart geeft weer, welke veranderingen in leefbaarheid de afgelopen jaren zijn gerealiseerd. Groen is “goed”, oranje “slecht”. Hoe donkerder oranje, hoe slechter de leefbaarheidsituatie. Zichtbaar is zowel dat de wijk als geheel er op vooruit is gegaan, als dat er een duidelijk tegenstelling is ontstaan binnen de wijk. In 2008 steekt de situatie in de Voltastraat en omgeving (het gebied dat we in dit rapport verder “Philipsbuurt” noemen) scherp af tegen de omgeving.

Natuurlijk heeft ieder zijn eigen karakter, charme en cultuur. Dat geldt voor mensen, dat geldt voor buurten, en dat willen we ook vooral zo houden. Maar er zijn ook verschillen die we wel willen bestrijden. Kort gezegd gaat het dan om het terugdringen van grote achterstanden op alle gebieden van leefbaarheid. Op een belangrijk aantal onderdelen doen we overigens ook al heel veel aan leefbaarheid. Met de 40+ subsidie willen we vooral inzetten op die onderdelen, waar we verwachten snel veel extra effect te kunnen bereiken. Hetzij door bestaande initiatieven te versnellen (intensiveren) en ook specifieker op de buurt te richten (concentreren), hetzij door belangrijke zaken op te pakken die nu nog blijven liggen, bijvoorbeeld op het gebied van wijkeconomie. Dit leidt tot de volgende driedeling: 1) Belangrijke onderwerpen voor leefbaarheid die al voldoende geborgd zijn in andere activiteiten en daarom geen onderdeel van deze aanvraag uitmaken:  Veiligheid/overlast: courage, credo, buurtbemiddeling, handhaving, rising stars, HALT  Perspectief, opleiding en inkomen: onderwijs, Workforce, Brede School Kalsdonk  Gezondheid en vergrijzing: Gezondheidscentrum Heilig Hart, Centrum voor Jeugd en Gezin 2) Onderwerpen die we via impulsmaatregel willen intensiveren en/of concentreren:  Veiligheid/overlast: buurtcoaches; perspectief bieden via kaderopleidingen, sport, cultuur  Verloedering: versnellen wijkbeheer  Perspectief, opleiding en werk: You’re the Future (jongerenwerk), inzet verenigingen, Taalmaatjes  Gezondheid/beweging: Buurtsportvereniging  Participatie/integratie: diverse welzijnsintiatieven, buurthuis, buurthuiswerk  Herstructurering Philipslaan: stimuleren voorzieningen (profit en non-profit)  Starterscentrum (stimuleert startende ondernemers gemeentebreed)  Integrale samenwerking (positioneren wijk en organisaties, versterken wijkgericht werken) 3) Witte vlekken die we met impulsmaatregel op willen pakken:  Wijkeconomie, ondernemerschap, inzet ondernemers uit de wijk in begeleiding starters en/of MKB-ondernemers, bieden werkplek incl. begeleiding en link met opleidingen.  Emancipatie/participatie vrouwen in de buurt.  Organiseren en uitdragen succes van stijgingsroutes in de wijk. Bij alles wat we gaan doen zoeken we telkens eerst aansluiting bij bestaande initiatieven, en zorgen we er voor dat verschillende actoren die zich op (ongeveer) hetzelfde terrein begeven goed gaan samenwerken. We willen voorkomen dat de inzet versnipperd, dat er een wildgroei aan projecten ontstaat, en vooral willen we profiteren van de vaak prima ervaringen van de verschillende in de wijk werkzame organisaties, ondernemers en stichtingen.

1

De ervaring leert dat het voor een goed en blijvend resultaat noodzakelijk is, dat veranderingen worden gedragen door de inwoners. Alle impulsmaatregelen zijn daarom ook gericht op het opsporen van talent in de buurt. Om dat te bereiken doen we twee dingen: - Bewoners leren kennen; - Bewoners activeren, mee laten doen. Deze procesdoelstellingen bereiken we door het realiseren van de impulsprojecten, zoals aansluiten bij de buurtsportvereniging, bijeenkomsten met (allochtone) vrouwen, inventariseren bestaand ondernemerschap in de buurt, stimuleren van vrijwilligerswerk, etcetera. Daarbij wijzen we ook concreet een aantal locaties aan in de buurt, waar we dit voor elkaar willen krijgen: het tijdelijke buurthuis midden in de Philipsbuurt, het nieuwe buurthuis dat tegen het gebied aan ligt, en de winkelstrip aan de Philipslaan. De Brede School, het sportveld en het Gezondheidscentrum liggen in de directe omgeving, wat het leggen van dwarsverbanden vergemakkelijkt. Vervolgens bieden we op-maat-trajecten aan om alle talenten verder te ontwikkelen: via de (bekende) stijgingsroutes, maar belangrijker nog, via allerlei manieren die we al ontwikkeld hebben en die hun kwaliteit hebben bewezen: samenwerking met scholen, intensivering STA-teams en ErOpAf, inzet starterscentrum, etcetera. De inzet van alle organisaties wordt “aangejaagd” door een kwartiermaker, en komt samen in de hieronder weergegeven structuur:

Stuurgroep Kalsdonk - 2 maal per jaar Wijkwethouder (vz), bestuurder Aramis, voorzitter bewonersplatform, vertegenwoordiger buurthuis vd toekomst, directeur SIW. Secretaris: programmamanager Leefbare Wijken en Dorpen (gemeente)

Partneroverleg - 4 maal per jaar Programmamanager (vz), manager Aramis, manager SIW, Traverse, wijkmanager/bewonersplatform*. Secretaris: wijkmanager

Wijkgericht werken – coördinerend overleg - maandelijks wijkmanager (vz), wijkcoördinator Aramis, vertegenwoordiger bewonersplatfom, projectleiders herstructurering Aramis en gemeente, Agendaleden: projectleiders relevante projecten

Pius X kwartiermaker

Duurzaam Werken kwartiermaker

WereldWijk Trekker: Aramis **

MKBA Trekker: gemeente **

Fysieke herstructurering Projectleiders Gem.&Aramis

Overige projecten (Brede school, gezondheidscentrum etc.)

* In overleg nader te bepalen of wijkmanager bewonersplatform en andere organisaties vertegenwoordigd, of dat deze een eigen vertegenwoordiger in dit overleg willen en kunnen afvaardigen. ** definitieve opdracht/verantwoordelijkheidsverdeling nog vast te stellen voor daadwerkelijke aanvang project

De gemeente Roosendaal en de woningcorporatie AramisAlleeWonen investeren de komende jaren ruim 7 miljoen in de ontwikkeling van de Philipsbuurt en de Philipslaan, op de terreinen waarvoor nu impulsmaatregelen zijn geformuleerd. Wanneer de fysieke investeringen buiten beschouwing worden gelaten, resteert een bedrag van 2 miljoen euro. Om de gewenste intensivering en concentrering te realiseren, wordt naast dit bedrag nu een subsidie van 1 miljoen euro aan het ministerie van VROM gevraagd in het kader van de 40+ gemeenten-regeling.

2

Inhoud 1.

Inleiding ............................................................................................................................................ 1

2.

Philipsbuurt: de buurt, de problemen en de oplossingsrichtingen ................................................... 3 2.1 Beschrijving van de wijk ...................................................................................................... 3 2.2 De cijfers.............................................................................................................................. 5 2.3 Situatie en specifieke problematiek Philipsbuurt ................................................................. 8

3.

Onze visie en de projecten............................................................................................................. 11 3.1 Wijkvernieuwing als proces, balans in de wijk................................................................... 11 3.2 Van problemen naar oplossingen:wat doen we al,wat dragen we voor 40+subsidie voor12 3.3 De Zegeningen van Pius X................................................................................................ 13 3.4 Duurzaam werken in de Philipslaan .................................................................................. 15 3.5 Over de grens .................................................................................................................... 16

4.

Organisatie en planning ................................................................................................................. 18 4.1 Organisatie ........................................................................................................................ 18 4.2 Kennisdeling ...................................................................................................................... 19 4.3 Tijdspad en belang 40+ subsidie voor doorgang impulsprojecten .................................... 19

5.

Het geld .......................................................................................................................................... 21

De bijlagen............................................................................................................................................. 23 B.1 Kennis maken met Kalsdonk ............................................................................................. 23 B.2 Cijfers en analyse .............................................................................................................. 25 B.3 Uitwerking projectmaatregelen .......................................................................................... 33 B.4 Theoretische onderbouwing van de projecten: Kalsdonk actief ........................................ 47 B.5 Begroting............................................................................................................................ 49

1.

Inleiding

Kalsdonk is van oudsher een arbeiderswijk in Roosendaal. Belangrijke werkgevers en iconen voor de logistieke en industriële sector waren en zijn de Spoorwegen, de RedBandfabriek en Philips Lighting. De wijk ligt ingeklemd tussen spoor en industriegebied, en huisvest zowel de oorspronkelijke arbeidersbevolking als veel nieuwkomers met uiteenlopende achtergronden. Een groot deel van de woningen stamt uit de jaren ’50. Veel ervan zijn sinds 1998 in het kader van de herstructurering onder handen genomen. Vaak door middel van groot onderhoud, in veel gevallen ook via sloop-nieuwbouw. Dit heeft op onderdelen tot goede resultaten geleid. Grote delen van de wijk zijn nu veel diverser van opbouw, zowel qua woningbestand als sociaal-economische samenstelling. Tegelijkertijd kan worden geconstateerd, dat de aandacht vooral naar fysieke maatregelen is uitgegaan. De fysieke herstructurering wordt de komende jaren afgerond. Op sociaal-maatschappelijk en economisch gebied wordt een inhaalslag gemaakt. Een klein deel van de wijk is niet geherstructureerd: de Voltastraat en omgeving, ook wel bekend als “de Philipsbuurt”. Specifiek op dit deel van de wijk, en dan met name op sociaal-maatschappelijk en sociaal-economisch gebied, is deze subsidieaanvraag gericht. Figuur 1: Ligging en begrenzing Voltastraat e.o. (“Philipsbuurt”); buurt Kalsdonk en wijk Kalsdonk

Kalsdonk (hele wijk) Kalsdonk (CBS-buurt) Voltastraat e.o. (clusterniveau)

1998

2008

Bron: www.leefbaarometer.nl en Geobrowser/Mapviewer NedGraphics/gemeente Roosendaal.

De resultaten van de herstructurering in de rest van de buurt zijn goed zichtbaar, als de leefbaarometer van 2008 met die van 1998 wordt vergeleken.

1

1

2

Zowel uit evaluaties en vervolgplannen , als uit bijeenkomsten met bewoners , blijken de volgende thema’s van groot belang met betrekking tot de leefbaarheid in de Philipsbuurt: - overlast en veiligheid; - integratie, opleiding en taal; - werk en inkomen; - gezondheid en vergrijzing; - imago van de wijk. Levendigheid en diversiteit zijn sterke punten van zowel de wijk als de buurt, evenals de nabijheid van een grote logistiek-industriële sector, die ook de komende jaren nog veel werkgelegenheid biedt. Een nadere beschrijving van de wijk en de buurt is opgenomen in hoofstuk 2. Leeswijzer In hoofdstuk 2 van deze subsidieaanvraag zoomen we nader in op de kansen en problemen van de buurt. Op basis van een beschrijving van de buurt, de resultaten van de eerder ingezette herstructurering en een analyse van statistische gegevens presenteren we de belangrijkste problemen van de buurt. In hoofdstuk 3 worden deze problemen aan projecten gekoppeld, en focussen we op de projecten die we voordragen voor de 40+subsidie. Deze worden in hoofdlijnen omschreven. De specifieke uitwerking van verschillende maatregelen is in de bijlagen opgenomen. De aanpak van de projecten wordt in hoofdstuk 4 weergegeven, de benodigde financiering in hoofdstuk 5. Veel achtergrondinformatie en voor deze subsidieaanvraag relevant cijfermateriaal is in de bijlagen opgenomen. Belangrijk is verder met name bijlage 3. Hier worden de voorgestelde maatregelen nader uitgewerkt, en wordt per onderdeel onder meer aangeven wat de specifieke doelen zijn, welke aanpak wordt gevolgd, wie betrokken zijn, en wat de effecten van elke impulsmaatregel zijn. In de hoofdtekst wordt hier alleen de hoofdlijn van weergegeven. De antwoorden op veel specifieke, gedetailleerde vragen m.b.t. de subsidieaanvraag zijn in bijlage 3 te vinden. Per maatregel wordt in bijlage 3 ook toegelicht hoe de borging ervan op lange termijn vorm krijgt.

1

Beheer & Ontwikkelingsvisie Groot Kalsdonk, gemeente Roosendaal, 1998; Evaluatie herstructurering Kalsdonk, gemeente Roosendaal, 2007; Kansen voor Kalsdonk! conceptdiscussienota, Vannimwegen, 2009; Ons Kalsdonk!, AramisAlleeWonen, 2010; Schatgraven in Kalsdonk, Vannimwegen, 2010. 2 Regelmatig wordt in wijkcafé’s een aantal onderwerpen rond de ontwikkeling van de wijk behandeld. De wijkcafé’s worden goed bezocht door inwoners, bedrijven en organisaties die zich met de wijkontwikkeling bezighouden. Tijdens het wijkcafé op 25 januari 2010 is in een workshop specifiek ingegaan op de subsidieaanvraag “Kansen voor Kalsdonk!”. Verder worden bewoners op verschillende wijze betrokken bij de ontwikkelingen in de wijk, zowel via vast overleg in het Bewonersplatform als via diverse projectgerelateerde overlegvormen. 2

2.

Philipsbuurt: de buurt, de problemen en de oplossingsrichtingen

2.1

Beschrijving van de wijk

Wonen, woonomgeving, veiligheid en voorzieningen In 1998 is begonnen met de herstructurering van Kalsdonk. Juist ten noorden van de Philipsbuurt zijn veel huizen en het RBC-stadion gesloopt. Hiervoor zijn zowel betaalbare huurwoningen als duurdere koopwoningen teruggebouwd. Dit heeft tot een duidelijke verbetering van de leefbaarheid geleid: betere woningen, betere sociaal-economische opbouw van de bevolking, minder overlast. Wel is het zo, dat veel inwoners zijn verhuisd naar elders in Roosendaal, met name naar de wijk Kroeven. De overlast in die wijk is sindsdien toegenomen. Dit impliceert dat deze strategie niet de oplossing biedt voor de Philipsbuurt: daarom zetten we veel meer in op het faciliteren van sociale stijging van bewoners binnen hun buurt en wijk. In het centrum van Kalsdonk, direct grenzend aan de Philipsbuurt, wordt in het kader van de herstructurering hard gewerkt aan een verbetering van de voorzieningen. Zo is hier een brede school gerealiseerd, wordt binnenkort de tot gezondheidscentrum omgebouwde Heilig Hartkerk heropend, en bestaan er plannen voor versterking van de winkelstrip in de Philipslaan, het herbestemmen van de Pastorie, het moderniseren van de Aldi, en het verplaatsen en vernieuwen van het buurthuis. Dit laatste in combinatie met het versterken van de samenwerking tussen buurthuis, welzijnsstichting en met zowel de Marokkaanse als de Turkse Welzijnsstichting. Deze plannen zijn nog niet allemaal rond. Een deel ervan kan met behulp van de 40+-subsidie van de grond komen. De Philipsbuurt is niet in de eerdere herstructurering meegenomen. Juist in dit gebied is een cumulatie te zien van problemen: lage inkomens, lage opleidingen, veel vergrijzing onder de groep autochtone bewoners. Daarnaast kent het gebied veel instroom van nieuwe Nederlanders uit West-Afrika en OostEuropa en een grote groep Turkse en Marokkaanse inwoners, waarvan veel jonger dan 24 jaar. Een deel van deze grote groep jongeren zorgt voor overlast. De jeugd in de buurt kent bovengemiddelde gezondheidsproblemen, voor veel inwoners is de Nederlandse taal een knelpunt, er staan in de Philipsbuurt veel oude woningen, veelal huur, de waardering voor de woningkwaliteit blijft ruim achter bij het Roosendaals gemiddelde, en op het vlak van overlast, verloedering, drugsproblemen en gevoelens van onveiligheid scoort het gebied slechter dan de rest van de wijk en de gemeente. De wijk kent een aantal panden van waaruit drugs worden verhandeld. Dit heeft grote aantrekkingskracht op de jeugd, en maakt de overstap naar criminaliteit gemakkelijk. De stap is maar heel klein. Rondhangende jongeren, vernielingen aan auto’s en winkels, verloedering en vervuiling en drugsgerelateerde overlast vragen in Kalsdonk om een stevige aanpak. Veiligheid en bestrijding van overlast staan voor de bewoners met stip op 1 als het gaat om wijkverbetering. Een belangrijk kenmerk van het gebied is de ruime beschikbaarheid van goedkope huurwoningen. Veel bewoners zijn zich bewust van het feit dat ze een lage huur betalen, en accepteren dat daarbij een kwalitatief wat mindere woning past. Gezien de inkomens in de wijk is het goed dat in deze prijsklasse voldoende woningen beschikbaar zijn. Keerzijde hiervan is wel weer, dat veel instroom van nieuwkomers zich juist op deze buurt blijft richten. De integratie is daardoor nooit “klaar”, maar vraagt constante aandacht. Ook “gezondheid” is een belangrijk punt. 25% van de jongeren in Kalsdonk heeft een slechte gezondheid, tegen 17% gemiddeld in de gemeente (bron: gezondheidsmonitor GGD). Ouderenbonden, het bewonersplatform en de welzijnsstichting geven aan dat ook onder ouderen veel gezondheidsproblemen spelen. In de praktijk blijkt dat vooral lager opgeleiden, lagere inkomensgroepen en de huidige generatie ouderen met (veel) meer dan gemiddelde gezondheidsproblemen te kampen hebben, zowel op lichamelijk als geestelijk vlak. Juist de in Kalsdonk sterk oververtegenwoordigde groepen hebben de grootste problemen.

3

Leren en werken Roosendaal kent de grootste uitstroom uit de bijstand in Nederland. Dit “wonder van Roosendaal” is het gevolg van gericht beleid, in combinatie met de beschikbaarheid van voldoende arbeidsplaatsen in (met name) de industrie en logistiek. Wanneer iemand zich meldt voor een bijstandsuitkering, wordt hij of zij direct doorverwezen naar Workforce. Daar is altijd werk beschikbaar dat met behoud van uitkering (met een kleine plus op het inkomen) kan worden uitgevoerd; tegelijk wordt ruimte geboden voor sollicitaties en opleiding. Roosendaal heeft expliciet gekozen voor een gemeentebrede, heldere en simpele aanpak. Bewust wordt dus niet gewerkt met leerervaringstrajecten, instroombanen etcetera. Een ander onderdeel van het Roosendaalse economische beleid krijgt vorm in Zinc en het Starterscentrum. In samenwerking met de woningbouwcorporatie Aramis heeft de gemeente in deze projecten geïnvesteerd. Verspreid over de gemeente worden ruimtes voor starters aangeboden: ambachtelijke ruimten op het bedrijventerrein Majoppeveld, ruimte voor dienstverlenende starters in een kantoorpand in het centrum (Molenstraat), en ruimte voor detailhandel in panden in Westrand. Ook hier geldt dat het beleid generiek, op de hele stad gericht is. Ondanks het succes van de aanpak is het aantal bijstandsgerechtigden in Kalsdonk met 10% nog steeds hoog. Ook de werkloosheid in deze wijk ligt twee keer zo hoog als gemiddeld in de hele gemeente. Het zijn de moeilijk bemiddelbaren, ook wel “het granieten bestand”, die met name in Kalsdonk – en daarbinnen vooral in de Philipsbuurt – wonen. Participatie, werk, werkervaring en opleiding zijn dus in de Philipsbuurt zo mogelijk nóg belangrijker aandachtspunten als elders in de stad. Zeker wanneer het grote aantal allochtone jongeren in ogenschouw wordt genomen. In Kalsdonk en de Philipsbuurt willen we inzetten op het versterken van de kansen op opleiding en werk, zonder daarbij het integrale, stadsbrede beleid te doorbreken. Door specifieke projecten te koppelen aan de bestaande stedelijke initiatieven denken we dit mogelijk te maken. Bovenomschreven ontwikkelingen worden geïllustreerd door statistische gegevens in de volgende paragraaf en in bijlage 2. Ervaringen van bewoners Verschillende malen zijn bewoners gevraagd naar hun mening en wensen over de wijkontwikkeling. Tijdens een workshop op 25 januari 2010 is, tijdens het Wijkcafé, in een workshop specifiek ingegaan op de wensen en ideeën van de inwoners m.b.t. de 40+ subsidieaanvraag Kansen voor Kalsdonk! Daaruit kwam het volgende naar voren: - In het gebied waar veel woningen zijn gesloopt en nieuwbouw is gepleegd, zijn de problemen verdwenen. Maar het gebied is (nog) géén onderdeel van Kalsdonk geworden. In het oude gebied blijven de problemen bestaan. De tegenstellingen worden zichtbaarder, en daardoor scherper ervaren door de bewoners. - De inwoners van Kalsdonk, en vooral ook de jongeren, hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel. Dat werkt vaak positief en vertaalt zich in betrokkenheid bij de straat, bij problemen, en wanneer men direct wordt gevraagd iets bij te dragen. Het werkt ook negatief en kan omslaan in overlast en agressie wanneer zaken als oneerlijk worden ervaren. - Mensen die al heel lang in de buurt wonen, zowel van Nederlandse als Turkse of Marokkaanse afkomst, herkennen zich niet altijd meer in de buurt. Ouderen trekken zich vaak terug, hun leefomgeving wordt kleiner. - De locaties waar alles plaats vindt zijn volgens de bewoners niet het belangrijkste. Het mag door de herstructurering best van plaats veranderen, het is prima als aan de Pius X wordt gedacht om tijdens de duur van de herstructurering Philipslaan een aantal belangrijke functies onder te brengen, maar de locatie staat uiteindelijk niet voorop. Het sociale en economische programma wel! - Belangrijke onderwerpen om de komende jaren aan te pakken zijn volgens de bewoners: o Veiligheid: meer betrokkenheid creëert een veilig gevoel. Spreek ouders aan op overlastgevende jeugd; zet buurtcoaches in “om te kijken wat de jeugd uitvreet” en ze aan te spreken, zet sportcoaches in, biedt een kaderopleiding sport voor jongeren; meer blauw op straat. o Werk en opleiding. Aanpak onderwijsachterstanden en met name taalachterstanden. Taal is de basis voor alles; Organiseer taalcoaches, zorg dat dit fysiek nabij en laagdrempelig is. Zoek mensen die in isolement leven actief op; Zorg dat je als professionele partij weet wat de inwoners en ondernemers in de wijk zélf willen, doe

4

o o

o o

daar een goede enquête naar. Stimuleer kleinschalige detailhandel waar leerwerktrajecten mogelijk zijn (bijvoorbeeld fietsenmaker, computerherstelbedrijf, bakker, etc.). Benut de ervaringsdeskundigen in de wijk om jongeren en kleine ondernemers te begeleiden. Gezondheid: aanpak eenzaamheid, inzet ouderencoördinator; terugkeer van de wijkzuster; meer bewegen (voor jongeren, ouderen, vrouwen); Samenwerking professionele partijen en inwoners. Zet een buurtonderneming a la Westrand (andere wijk in Roosendaal) op, om te zorgen dat allerlei organisaties die zich met de wijk bezighouden beter samenwerken en een laagdrempelige aanpak volgen waarbij de inwoners sterk worden betrokken. Werk integraal, over de grens van de organisaties heen. Zorg voor slimme participatie, door bewoners inhoudelijk te betrekken op telkens een klein onderwerp, dicht bij huis. Laat de vorm van participatie aansluiten op de behoefte en leefwereld van de groep die je aanspreekt. Versterk/intensiveer de ErOpAfteams; huisbezoeken, participatie op maat; Integratie en emancipatie: het gaat er niet om “waar” je elkaar tegenkomt, maar “dat” je elkaar tegenkomt. Benut de bestaande locaties beter en “doelgroepoverstijgend”. Betrek bewoners, constant. Vraag wat ze zelf willen. Zorg voor binding. Laat ouderen hun verhaal vertellen, aan elkaar of aan jongeren.

Ook zijn, via huishuisbezoeken in februari, in de Voltastraat en de Ampèrestraat de meningen van buurtbewoners over hun wijk gepeild. Die gesprekken bevestigen het bovengenoemde beeld: er wordt vooral aandacht gevraagd voor overlast door een groep jonge Marokkanen die bij de Aldi rondhangen, voor het onderhoud en de kwaliteit van de openbare ruimte (zowel m.b.t. rollator- en rolstoelvriendelijke inrichting, als voor kinderspeelplaatsen en veilige oversteek- en parkeerplekken), en voor taal. Zo is het nog steeds noodzakelijk dat kinderen op de lagere school bijles Nederlands krijgen voordat ze naar groep 3 en/of later ook naar de brugklas kunnen, doordat de ouders thuis gebrekkig Nederlands spreken.

2.2

De cijfers

Figuur 2: algemene evaluatie van de wijk door bewoners Ontwikkeling 2001-2007 Scoort hoger en loopt uit

Scoort lager, maar loopt in

4%

2% tolberg kortendijk

nispen

langdonk -15%

-10% westrand

-5%

MdK 0 centrum -2%

kroeven

5% burgerhout

wouw

10%

15%

Positie t.o.v. Roosendaal 2007

heerle moerstraten

kalsdonk -4% Scoort lager, en achterstand groeit

wouwse plantage

-6% 10.000 5000 1000 500 inwoners

= ontwikkeling wijk 2001-2007; dikte geeft grootte van de verandering weer MdK = Minnebeek-De Krogten

Scoort hoger maar voorsprong krimpt

Bron: naar een idee van Inbo, data wijkatlas Roosendaal/ bewonersenquête (algemene evaluatie v.d. buurt); bewerking: gemeente Roosendaal

5

3

In de tweejaarlijkse bewonersenquête wordt onder meer de “algemene evaluatie van de buurt door 4 bewoners ” gemeten. Waar deze voor Roosendaal als geheel licht toeneemt, neemt deze voor Kalsdonk juist iets af. Figuur 2 geeft weer hoe de Roosendaalse wijken door de eigen inwoners worden gewaardeerd, in relatie tot de waardering van de andere wijken. De x-as geeft aan hoeveel hoger of lager de wijk ten opzichte van het Roosendaals gemiddelde scoort. De positie op de y-as geeft aan of de relatieve waardering voor de wijk in de loop der jaren is verbeterd of verslechterd. Het is duidelijk dat Kalsdonk, ondanks positieve herstructureringsresultaten op onderdelen, de belangrijkste aandachtswijk van Roosendaal blijft. Binnen de wijk Kalsdonk (CBS-benaming “Noord”) is het kleinste niveau waarop structureel data beschikbaar zijn de buurt Kalsdonk (CBS-benaming “Kalsdonk”). Linksboven in figuur 1 (pagina 1) is de begrenzing daarvan weergegeven. Binnen deze buurt springt de Voltastraat e.o. er uit: in dit gebied is, in tegenstelling tot de rest van de buurt, geen grootschalige sloop/nieuwbouw uitgevoerd. Over dit gedeelte zijn geen specifieke statistische gegevens beschikbaar; wel kunnen we op basis van de (intensieve) betrokkenheid van wijkprofessionals en bewoners goede kwalitatieve uitspraken doen. Kort gezegd komt het er op neer, dat de zwakke scores van de buurt Kalsdonk vooral worden bepaald door het gebied Voltastraat e.o.; de overige delen van de buurt scoren juist hoger. Daar waar Kalsdonk negatief scoort, liggen de scores in Voltastraat e.o. dus nog eens lager en spelen de problemen juist in die buurt het meest. Figuur 3: Wijkstatistieken Kalsdonk

3

Zie: www.buurtmonitor.roosendaal.nl voor alle resultaten sinds 2001. We hebben hiervoor gebruik gemaakt van de belangrijkste indicator uit de bewonersenquête: ‘algemene evaluatie van de buurt’. Dit is een schaalscore van 0 (slecht) tot 10 (goed), op basis van stellingen over prettig wonen in de buurt, zoals: ‘Mensen willen graag in deze buurt blijven wonen’; ‘Als je in deze buurt woont heb je het goed getroffen’; ‘Het is vervelend in deze buurt te wonen’; ‘Als 't maar even kan ga ik uit deze buurt verhuizen’. 4

6

Aandeel westerse en niet-westerse etniciteit (als % van de inwoners 2009)

Inwoners naar etniciteit en leeftijdsklasse (percentage, 2009)

Gemeente Roosendaal

Gemeente Roosendaal

Buurt Kalsdonk Buurt Kalsdonk

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

% Nederlandse etniciteit

% overig westerse etniciteit

% niet-westers Marokkaanse etniciteit

% niet-westers Oost-Europese etniciteit

% niet-westers Surinaamse/Antilliaanse etniciteit

% niet-westers Turkse etniciteit

90%

100%

0%

% overig niet-westerse etniciteit

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

westers 0-24 jaar

niet-westers 0-24 jaar

westers 25-54 jaar

niet-westers 25-54 jaar

westers 55 jaar en ouder

niet-westers 55 jaar en ouder

100%

Hoogst voltooide opleiding (percentage, 2009)

Besteedbaar inkomen per huishouden (percentage huishoudens per inkomensklasse, 2006)

Gemeente Roosendaal

Gemeente Roosendaal

Buurt Kalsdonk Buurt Kalsdonk

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Huish. met besteedb. inkomen tot €13.800

Huish. met besteedb. inkomen €13.800 - €17.300



Huish. met besteedb. inkomen vanaf €27.500

100% 0%

10%

20%

lagere school

30%

40%

lager beroepsonderwijs

50% mavo

60%

70%

havo/vwo

80%

mbo

Bron: wijkatlas 2009, gemeente Roosendaal Uitgebreide statistische informatie uit de leefbaarometer en uit de Roosendaalse wijkatlas is in de bijlagen opgenomen. Enkele opvallende conclusies: - Demografie: ongeveer de helft van de bevolking van de buurt Kalsdonk bestaat uit autochtonen; in de Philipsbuurt is dit aandeel nog iets lager. - Kalsdonk kent zowel een hoge vergrijzing onder autochtonen als een zeer groot aandeel jongeren (“vergroening”) onder allochtonen; - Ook in opleidingsniveau is een tweedeling zichtbaar: zeer veel laag opgeleiden (meer dan 50%) en een gemiddeld aantal hoog opgeleiden. De middengroep ontbreekt vrijwel. - Ongeveer 85% van de inwoners heeft een besteedbaar inkomen per huishouden van minder dan ca. € 1800 per maand; 41% van de huishoudens moet zelfs met minder dan € 1100 per maand rondkomen. - Het aantal inwoners met bijstand of werkloosheidsuitkering is met respectievelijk 10% en 6% ruim tweemaal zo groot als het Roosendaals gemiddelde.

7

90%

hbo/universiteit

100%

-

-

Speelgelegenheden en jongerenvoorzieningen worden positief gewaardeerd. Hierin zijn de resultaten van de in het noorden van de buurt gerealiseerde herstructurering zichtbaar. Het zuiden van de buurt (Philipsbuurt) kent aanmerkelijk minder speelmogelijkheden en jongerenvoorzieningen. De waardering van de buurt in het algemeen en van de openbare ruimte, de kwaliteit van de woningen, het winkelaanbod, overlast, verloedering en veiligheidsgevoel zijn onderwerpen waarop de wijk negatief scoort. Ernstiger is dat behalve op “sociale cohesie” op al deze punten de scores verslechteren of in een enkel geval hooguit stabiel blijven ten opzichte van 2 jaar geleden.

2.3

Situatie en specifieke problematiek Philipsbuurt

De herstructurering van Kalsdonk heeft sinds 1998 tot een aanzienlijke verbetering van de leefbaarheid van de wijk geleid. Toch kan worden geconstateerd dat met name in het gedeelte “Philipsbuurt” nog een aantal hardnekkige problemen bestaan. Niet alleen zijn deze cumulatief (“probleem op probleem”), ook is het verschil met de rest van Kalsdonk steeds scherper zichtbaar. Een bijkomend aandachtspunt is dat op belangrijke onderdelen als “waardering van de buurt”, “overlast” en “verloedering” de situatie in 2009 slechter is als in 2007. Belangrijke maatregelen die genomen kunnen worden om de herstructurering van Kalsdonk fysiek, sociaal en economisch af te ronden liggen op het vlak van: o Sociaal-maatschappelijke ontwikkeling – aanpak overlast en verloedering, bieden perspectief, versterken sociale cohesie en participatie, aanpak armoede, opleidingen en taal; o Sociaaleconomische ontwikkeling – opleiding en taal, werkgelegenheid, versterken voorzieningen, sociale cohesie en participatie; o Gezondheid en vergrijzing– bestrijden negatieve gezondheidsontwikkelingen, aanpak vergrijzingsproblematiek; o Fysieke ingrepen – verbeteren woningkwaliteit met behoud van voldoende aanbod goedkope woningen, bestrijden verloedering woningen en woonomgeving, verbeteren inrichting en beheer openbaar gebied; herstructureren centrum Kalsdonk (winkels en voorzieningen Philipslaan); o Aanpak - Samenwerking tussen verschillende organisaties in de wijk onderling, en met bewoners/bedrijven uit de wijk, versterken communicatie en imago-vorming. Onderwerp Wonen en leven:

Situatie in Philipsbuurt - Kwaliteit van de woningen en van de buurt is slecht, waardering loopt terug. - Woningen zijn oud maar ook goedkoop. Dat is niet alleen een nadeel, juist de lage huren zijn ook een voordeel.

Soort probleem Kwaliteit woningen Verloedering buurt (in stand houden) voldoende aanbod goedkope woningen

- Levendigheid, diversiteit en aanwezigheid van voorzieningen (behalve winkels) zijn relatief sterke punten van de wijk.

In stand houden/ versterken voorzieningen

- Gezondheid relatief slecht. Zowel in het algemeen, als specifiek bij allochtone vrouwen, autochtone ouderen en jeugd in het algemeen

Gezondheid, beweging

- Veel vergrijzing autochtonen - Na de herstructurering gaat het op veel onderdelen beter met de wijk. Inwoners zien dat, maar mensen die in andere wijken wonen hebben nog steeds een negatief beeld van de wijk. - De herstructurering is nog niet af. Het centrum van Kalsdonk heeft met de brede school en de binnenkort als gezondheidscentrum in gebruik te nemen Heilig Hartkerk al een goede impuls gekregen, maar de winkelstrip aan de Philipslaan, de Aldi, de pastorie en het buurthuis komen nog aan bod. De Pius X staat leeg, daar moet nog een goede invulling aan worden gegeven.

Gezondheid, eenzaamheid, geschiktheid woning, inrichting openbaar gebied, zorg&welzijn, vergrijzing Imago Voorzieningen en leegstand, sociale cohesie

8

Onderwerp Werken:

Situatie in Philipsbuurt - Bijna de helft van de bevolking heeft zeer laag inkomen.

Soort probleem Armoede, participatie

- Meer dan helft bevolking laag opgeleid.

Opleiding (onderwijs, leerwerkplekken) Armoede, werk

- Bijstand en werkloosheid tweemaal zo hoog als Roosendaals gemiddelde.

Leren & opgroeien:

- Op zich zijn er op Majoppeveld en Borchwerf voldoende bedrijven die werkgelegenheid bieden, ook aan lager geschoolden. Met Workforce is er een goede oplossing om mensen die een bijstandsuitkering krijgen weer aan het werk te helpen, en met Zinc en het starterscentrum zijn er goede mogelijkheden om ondernemerschap te stimuleren. Met gebruikmaking van deze goede bestaande initiatieven kan gewerkt worden aan het versterken van de wijkeconomie.

Werk, voorzieningen

- (Gepensioneerde) ondernemers en vakmensen die in de wijk wonen, willen graag hun kennis inzetten om ondernemers (in spé) uit de buurt op weg te helpen. - Overlast door jongeren.

Werk, sociale cohesie

- Taalachterstanden groot probleem (bij nieuwkomers, maar ook in gezinnen waar ouders taal onvoldoende beheersen en hierdoor problemen voor jeugd ontstaan)

Integreren & inburgeren:

Veiligheid:

- Taalachterstand werkt door in kansen op goede opleiding en positie op de arbeidsmarkt - Allochtoon: veel jeugd en jeugdproblematiek

Opleiding, taal

- Mede door aard woningvoorraad: structureel hoge instroom nieuwkomers

Perspectief, voorzieningen (zie ook werken, leren & opgroeien) Integratie als continu aandachtsveld

- Taalachterstand “oudkomers” (zie bij leren en opgroeien) en taalachterstand nieuwkomers

Taalachterstanden (van verschillende aard)

- Emancipatie allochtone vrouwen

Participatie

- Sociale stijgingskansen, participatie allochtonen - Slechte score buurt op veiligheidscijfers

Participatie, sociale cohesie Veiligheid, overlast, inrichting openbare ruimte, verloedering, handhaving, perspectief (relatie met alle bovenstaande onderdelen)

- Verloedering en overlast belangrijkste aandachtsveld

Aanpak

Overlast, handhaving, voorzieningen, perspectief Opleiding, taal

- Drugshandel vanuit panden in wijk, met grote aantrekkingskracht op jongeren om mee te werken. Overstap naar criminaliteit is klein, aantrekkingskracht groot. - Veel organisaties werken aan de ontwikkeling van de wijk, maar te vaak werken ze teveel langs elkaar heen. - Verbeteringen door herstructurering worden door Kalsdonkers wel gezien, maar buiten de wijk blijft het imago slecht. Dit belemmert instroom van kansrijke inwoners.

Samenwerking/coördinatie, waardoor ook continuïteit van inzet in gevaar komt Imago/waardering van de wijk

9

Samenvatting De problemen in de Philipsbuurt zijn cumulatief, en de tegenstelling tussen de Philipsbuurt en de rest van Kalsdonk wordt steeds duidelijker zichtbaar. Niet alles is problematisch, en de wijk als geheel gaat de goede kant op. De leefbaarheid sinds 1998 is duidelijk verbeterd. Wel geldt dat de relatieve achterstand ten opzichte van de rest van de stad nog steeds groeit. Specifiek in de Philipsbuurt spitsen de problemen zich toe op de volgende onderwerpen: veiligheid, overlast, verloedering woningen en woonomgeving, integratie, gezondheid, vergrijzing (m.n. autochtoon), kansen voor jongeren (m.n. allochtoon), opleiding, taal, werk en inkomen. In het volgende hoofdstuk koppelen we de hier geschetste problemen voor dit specifieke gebied aan mogelijke oplossingen, en lichten we toe welke projecten we voor de 40+-subsidie voordragen.

10

3.

Onze visie en de projecten

3.1

Wijkvernieuwing als proces, balans in de wijk

De projecten die we voorstellen sluiten goed aan op het bestaande herstructureringsproces, en geven een belangrijke impuls aan de huidige maatschappelijke opgave. De belangrijkste vernieuwingen zijn: 1) Balans brengen tussen enerzijds fysiek (al veel gerealiseerd) en anderzijds sociaal (initiatieven gestart, maar inhaalslag nodig) en wijkeconomisch (nog op te starten). 2) Positionering van de wijk Kalsdonk als WereldWijk, waardoor de aantrekkingskracht sterk vergroot. 3) Wijkvernieuwing als proces organiseren. Door betrokkenheid en invloed van bewoners te versterken worden effect en duurzaamheid van de ingrepen versterkt. De aangescherpte overkoepelende visie voor Kalsdonk hebben we als volgt vastgesteld: De wijkvernieuwing in Kalsdonk en specifiek in de Philipsbuurt dient bij te dragen aan het bieden van een “sociale stijgingsroute” voor de inwoners: kansen voor bewoners en ondernemers op het gebied van Wonen, Leren en Werken. Duurzame wijkvernieuwing als proces Om de in hoofdstuk 2 geschetste problemen effectief en duurzaam op te lossen, willen we vooral een meer samenhangend proces van wijkvernieuwing op gang brengen. We willen werken aan een procesverandering gekoppeld aan de inhoud (en andersom), in plaats van te sturen op losse projecten. De maatregelen die we voor ogen hebben, hebben als doel concrete verbeteringen te realiseren die duurzaam bijdragen aan de stijgingsroute voor individuele bewoners en ondernemers van en rondom de Philipsbuurt. Door sterk in te zetten op de samenwerking tussen partners en bewoners willen we bereiken, dat de maatregelen ook duurzaam zijn. Duurzaam in de betekenis van “ook na afloop van een project blijft het netwerk en de betrokkenheid van eigen inwoners bij de wijkontwikkeling” in stand, en ligt er een basis waarop inwoners, instanties, ondernemers en verenigingen de wijkontwikkeling zelf verder mee kunnen uitbouwen. De voorgestelde maatregelen zijn geen “losse, subsidie-gedreven en top-down georganiseerde” projecten, maar ingrepen van, met en door de bewoners en hun organisaties zelf. Wanneer in de praktijk blijkt dat de maatregelen niet aansluiten op de behoeften of mogelijkheden van de wijk, zullen we deze tijdens de rit bijstellen. De maatregelen die NU worden voorgesteld, zijn tot stand gekomen in intensief overleg met de buurt. Ze zijn gebaseerd op interviews, een goed bezochte workshop tijdens het wijkcafé, en overleg met inwoners, instanties en ondernemers die zich tijdens dat wijkcafé hebben aangemeld als meedenkers en meewerkers. Balans tussen fysiek, sociaal en economisch De maatregelen die we voorstellen hebben een concreet sociaal-maatschappelijk of sociaaleconomisch effect, en dragen bij aan het “integraal leren samenwerken” in de wijk. Elk van de maatregelen kent een organisatorische, programmatische en fysieke component. De 40+-subsidieaanvraag is vooral bedoeld voor de eerste twee onderdelen. In een enkel geval wordt subsidie gevraagd voor een (beperkte) fysieke aanpassing van een pand. Het leeuwendeel van de benodigde fysieke investeringen wordt gedekt uit gemeentelijke- en corporatiemiddelen.

Gezondheidscentrum

Brede School

Buurthuis

Philipslaan

Pius X

11

De projecten die we voordragen zijn: 1. De zegeningen van Pius X – sociaal-maatschappelijke maatregelen; 2. Duurzaam leren en werken in de Philipslaan – sociaaleconomische maatregelen; 3. Over de grens – positionering van Kalsdonk als WereldWijk en vernieuwende samenwerking.

3.2 Van problemen naar oplossingen: wat doen we al, wat dragen we voor 40+ subsidie voor? Kort samengevat is in hoofdstuk 2 omschreven, dat uit de analyse en uit de beleving van de buurtbewoners blijkt dat extra inzet nodig is op de volgende terreinen: veiligheid, werk en opleiding, gezondheid, armoede en sociaal isolement, integratie en emancipatie. In figuur 4 zijn deze problemen in de linker kolom nader uitgewerkt. Met deze subsidieaanvraag willen we graag focussen op maatregelen, waar we relatief het meeste winst kunnen boeken m.b.t. de leefbaarheid van de wijk. Wij denken dat dit vooral mogelijk is door nieuwe ontwikkelingen te koppelen aan bestaande (in plaats van het wiel opnieuw uit te vinden), en door in te zetten op die onderwerpen die een grote impact hebben, maar nog niet ook al op andere wijze zijn gestart. Tenslotte kiezen we voor maatregelen, die passen binnen bestaande samenwerkingsverbanden en structuren. Zaken die nog echt in de kinderschoenen staan, komen op dit moment niet in aanmerking. Deze afweging is in figuur 4 vertaald in een koppeling van de in hoofdstuk 2 geschetste problemen, aan projecten die we voor subsidie voordragen. Zoals gezegd dragen we niet alle projecten voor in het kader van de 40+-subsidie. Een aantal projecten of maatregelen is al opgestart of staat in de steigers (Gezondheidsmotor Heilig Hart, Brede School), past niet binnen de criteria van de 40+-subsidie (renovatie en nieuwbouw) of staat nog in de kinderschoenen (De Pastorie van Morgen) om nu al op te voeren. We noemen deze projecten toch, omdat wijkvernieuwing een integraal proces is, en “samenhang en positionering” een belangrijk onderdeel is van onze visie en aanpak. De maatregelen die in het project “Over de Grens” vallen, hebben onder meer als doel de integrale aanpak en daarmee ook de continuïteit van de maatregelen te borgen. Monitoren en bijsturen van de voortgang op alle projecten en maatregelen in de wijk hoort daarbij – ook die maatregelen die buiten de nu voorliggende subsidieaanvraag vallen. De donker gemarkeerde projecten worden dus wel bewaakt via wijkgericht werken, maar maken geen deel uit van de huidige subsidieaanvraag.

12

Figuur 4: Van probleem via project naar maatregel en effect

Probleem

Project

Impulsmaatregel

Beoogd effect

Veiligheid en overlast, Handhaving; Sociale Cohesie; Opleiding; Integratie; Armoede; Perspectief ; TaalAchterstand; leegstand

De Zegeningen van Pius X

Buurthuis vd Toekomst STA-teams in de buurt, Buurtcoaches, ErOpAf , Actief voor mijn wijk, Actief met elkaar, Samen actief , Meer Taalmaatjes

↑ Participatie, Integratie,

Opleiding; Werk; Voorzieningen; Taalachterstand; Perspectief ; Sociale cohesie

Duurzaam werken in de Philipslaan

WonenLerenWerken: werkmakelaar, De Bazaar, Het Gilde Vrouwenstudio

↑ Werkgelegenheid,

Perspectief en veiligheid

↓ overlast & verloedering, taalachterstanden

Opleidingsniveau, Wijkvoorzieningen, Perspectief , Integratie en Sociale cohesie

↓ Taalachterstanden Wijkzuster Bewegen voor… (doelgroep) CJG Woonservicediensten

↑ Gezondheid

De Pastorie van Morgen

Eenzaamheidsbestrijding (Hi)storietelling

Taalachterstand Opleiding

Brede School

Educatie Taal

↓ Eenzaamheid ↑ Binding, Integratie ↑ Sociale cohesie,

Kwaliteit en prijs Woningen; Verloedering

Renovatie& Nieuwbouw

Langs elkaar heen Werken Imago wijk

Over de grens

Gezondheid Vergrijzing

Vergrijzing; EenZaamheid; Leegstand

Gezondheidsmotor Heilig Hart

Woningaanpassing Grootschalig onderhoud “acupuntuur” nieuwbouw Inrichting openbare ruimte Versterken integrale samenwerking MKBA/Leef baarheidsmonitor WereldWijk Kalsdonk

↓ Bewegingstekort, ef f ecten vergrijzing

integratie, emancipatie

↓ taalachterstanden ↓ overlast & verloedering ↑ kwaliteit wonen/woonomgeving Behoud goedkoop aanbod

↑ Integraliteit , Continuïteit en Waardering wijk

In onderstaande paragrafen worden deze projecten nader toegelicht. Een uitwerking van alle bijbehorende maatregelen is opgenomen in bijlage 3.

3.3

De Zegeningen van Pius X

Het huidige buurthuis staat aan de Philipslaan, in het Hart van Kalsdonk en aan de rand van de oude Philipsbuurt. In het kader van de herstructurering is voorzien, dat het Hart van Kalsdonk een impuls krijgt door het realiseren van (vernieuwde en nieuwe) voorzieningen en het toevoegen van woningen. De brede school is al gerealiseerd, in de Heilig Hartkerk wordt in mei 2010 een Gezondheidscentrum geopend, voor de Pastorie worden nog plannen ontwikkeld. De Aldi krijgt een nieuwe huisvesting naast het buurtcentrum, en de winkelstrip aan de Philipslaan wordt als werken detailhandelsgebied herontwikkeld. Het buurthuis krijgt een nieuw onderkomen in het hart van de wijk (circa 2013/1014). Dat impliceert dat, gedurende de herstructurering, voor een periode van naar verwachting 3 jaar, tijdelijk een andere locatie nodig is. Belangrijk aandachtspunt daarbij is, dat de vele vrijwilligers ondanks alle veranderingen behouden blijven voor de buurt. De Pius X is een leegstaand schoolgebouw in de oude Philipsbuurt. Niet alleen ligt dit op 2 steenworpen afstand van het Hart van Kalsdonk, het is ook een monumentaal pand met een karakteristieke uitstraling. In afwachting van een definitieve bestemming, is het uitstekend geschikt voor het onderbrengen van een tijdelijk buurthuis. We willen het moment aangrijpen om de al in gang gezette toenadering tussen verschillende in de wijk actieve stichtingen, te versterken. Niet alleen met

13

als doel deze stichtingen samen een nieuw buurthuis te laten gebruiken, maar ook om hen een veel sterkere rol dan voorheen te geven bij de programmering en uitvoering – en dus bij het proces van wijkvernieuwing. De programmering en de samenhang zijn de belangrijkste onderwerpen van dit project. De locatie is slechts een middel. Als het onverhoopt langer duurt voordat gestart kan worden met de verhuizing, is het belangrijk de samenwerking en programmering toch al in gang te zetten vanuit het bestaande buurthuis, of om de Pius X wat langer dan nu voorzien als uitvalsbasis te gebruiken. Ook als het proces onverwacht sneller verloopt dan nu voorzien, en het nieuwe buurthuis in het Hart van Kalsdonk eerder beschikbaar komt dan in 2013, zijn samenwerking, programmering en het bereiken van de inwoners van de buurt leidend, en niet de vraag of het vanuit de Pius X of het nieuwe buurthuis wordt gerealiseerd. Wél van belang is de zichtbaarheid van de activiteiten in de Philipsbuurt en de laagdrempelige toegang tot die activiteiten vanuit de Philipsbuurt; daarmee wordt zichtbaar bijgedragen aan het (weer) verkleinen van de tegenstelling tussen het “oude” en “geherstructureerde” deel van de wijk. De belangrijkste aspecten van het project “De zegeningen van Pius X” worden hieronder in samenvatting weergegeven. Toelichting en nadere uitwerking is te vinden in bijlage 3. Project: Doel:

Opzet: Organisatie

Programmering

Fysiek

*

**

1. De Zegeningen van Pius X - Versterken sociaal-maatschappelijke ontwikkeling van de buurt, gedragen door bewoners en bedrijven, ondersteund door goed samenwerkende professionals - Laagdrempelig, flexibel, passend aanbod van activiteiten die bijdragen aan de ontwikkeling van de inwoners en aan het aanpakken van buurtspecifieke problemen impulsmaatregel beoogd effect betrokkenen looptijd 2010-2013* ↑ participatie Diverse 1.1 Buurthuis van ↑ integratie verenigingen/ de toekomst 2010-2013* stichtingen uit de 1.7 Samen actief in de wijk; bewoners; buurtsportvereniging gemeente; (BSV) corporatie; professionele instellingen 2010-2013 ** Diverse 1.2 STA-team in de buurt ↑ perspectief verenigingen/ ↑ veiligheid 1.3 buurtcoaches stichtingen uit de ↑ participatie 1.4 Intensivering ErOpAf wijk; bewoners; ↑ integratie 1.5 Actief voor mijn wijk gemeente; ↑ beweging 1.6 Actief met elkaar corporatie; ↑ sociale cohesie 1.7 Samen actief in BSV professionele ↓ taalachterstand 1.8 Meer Taalmaatjes 2010-2013 ** instellingen ↓ verloedering 2010 Gemeente, 1.1 -Verhuisafspraken - Verkleinen 2010 of 2011 corporatie, SIW, -Aanpassen Pius X fysieke afstand 2013/2014 besturen -Definitieve doelgroepbuurthuis, Turkse verhuizing activiteiten en Marokkaanse - Voorkomen stichting leegstand - Behoud Betrokkenheid vrijwilligers - spilfunctie in wijkontwikkeling

impulsmaatregel geldt 3 jaar. Structurele borging is een van de taken; doorloop is ook na 2013 voorzien, maar dan niet als impulsmaatregel, maar als reguliere taak. programmering loopt ook na 2013 door; wordt o.b.v. monitoring t.z.t. opnieuw uitgewerkt en vastgesteld.

14

3.4

Duurzaam werken in de Philipslaan

De Philipslaan loopt van het Hart van Kalsdonk door tot in de Philipsbuurt. De laan is ca. 600 meter lang, waarvan de noordelijke helft aan de ene zijde een winkelstrip heeft, en aan de andere het buurthuis en de Turkse welzijnsstichting. De Pastorie, het gezondheidscentrum in de Heilig Hartkerk en de Brede School liggen kort ten noorden van de Philipslaan. De woningcorporatie AramisAlleeWonen investeert fors in het Hart van Kalsdonk. Zij heeft de Heilig Hartkerk aangekocht en verbouwd tot zorgcentrum. Ze is eigenaar van de Pastorie en een aantal panden waarin bedrijven gehuisvest zijn aan de Philipslaan. De corporatie wil stevig investeren in de verdere ontwikkeling van het gebied. Om het gebied niet alleen “in stenen” leefbaarder te maken, maar om ook het perspectief voor de inwoners van de buurt te versterken, maken gemeente en woningcorporatie zich samen met bewoners en bedrijven uit de wijk sterk voor het vergroten van opleidingsmogelijkheden en perspectief op werk voor de wijkbewoners. Hiervoor willen we een economisch wijkprogramma uitvoeren, waarin zowel energie wordt gestoken in de ontwikkeling van vaardigheden en het opzetten/ in stand houden van kleine bedrijven, in het bieden van werken opleidingskansen in de wijk, als in het gericht doorbreken van het isolement van vrouwen en hen de mogelijkheid bieden om (meer) te participeren in sociale netwerken en arbeid. Door de realisatie van een bazaar en een gilde, en door de herijking van de winkelstrip en het behoud en versterken van bestaande ondernemers wordt primair bijgedragen aan het behoud en de ontwikkeling van kleinschalige detailhandel, horeca en ambacht in de wijk, en daarmee aan het voorzieningenniveau. De werkgelegenheid wordt vooral versterkt door inwoners van de buurt gericht de kans op werk en ervaring te bieden. Bewust wordt niet gekozen voor het toevoegen van grotere ondernemingen en het proberen te realiseren van arbeidsplaatsen in de wijk. De Roosendaalse ervaring leert dat er voldoende arbeidsplaatsen op de industriegebieden, in de zorgcentra en in het centrum voorhanden zijn. Het geforceerd creëren van extra arbeidsplaatsen op wijk- of buurtniveau draagt niet bij aan het verbeteren van het arbeidsmarktperspectief van inwoners. We kiezen voor maatwerk voor individuele bewoners. Een “werkmakelaar” heeft als taak de samenhang tussen deze en andere in de wijk voorkomende initiatieven te versterken. Dit doet hij zowel door de juiste kennis aan te boren, te delen en waar nodig te ontwikkelen, als door fysiek in de wijk aanwezig te zijn, mensen en bedrijven te kennen en aan te spreken, en laagdrempelig toegankelijk te zijn. Bij de uitvoering van dit project wordt nauw samengewerkt met bestaande initiatieven in Roosendaal zoals Workforce, Zinc en het Starterscentrum. Er wordt géén nieuwe organisatie opgezet; de beschikbare menskracht en middelen worden benut om deze bestaande, gemeentebreed werkende organisaties een aanvullende, specifiek op de Philipslaan en omgeving gerichte opdracht uit te laten voeren. Project: Doel:

2. Duurzaam werken in de Philipslaan - creëren stijgingsroute door het versterken van opleidings- en ervaringsmogelijkheden voor inwoners en het ondersteunen van kleinschalige ondernemers - versterken voorzieningenniveau Kalsdonk Opzet: Impulsmaatregel beoogd effect betrokkenen looptijd Organisatie 2.1 Wonen Leren ↑ samenwerking en Gemeente, 2010-2013 Werken (WLW)/ samenhang corporatie, Zinc, Werkmakelaar Starterscentrum 2010-2013 Stichtingen uit de Programmering 2.1 WLW/De Bazaar ↑ wijkvoorzieningen wijk, onderwijs, Het Gilde, leerbedrijf ↑ opleidingsniveau ondernemers, Zinc, ↑ perspectief inwoners, rabobank, ↑ integratie 2.2 Vrouwenstudio werkmakelaar, SIW, ↑ sociale cohesie woningcorporatie, ↑ werkgelegenheid gemeente, Workforce ↓ taalachterstand Fysiek 2.1 huur Bazaar faciliterend Aramis 2010-2013 De impulsmaatregelen zijn nader uitgewerkt in bijlage 3.

15

3.5

Over de grens

‘’Over de grens’’ laat professionals, inwoners en bewoners kennis maken met het kijken en het werken over je eigen grenzen heen. We willen daarin werken buiten de gebaande paden en dit ook reflecteren via een goede monitoring/sturing. Positionering Kalsdonk als Wereldwijk We willen de positionering versterken van de wijk Kalsdonk als Wereldwijk. Deze positionering is tot stand gekomen in een wisselwerking tussen bewoners en professionals in de wijk. Dit gebeurt in het project "Over de grens’. Parallel hieraan is extra aandacht voor de samenwerking tussen professionals en tussen professionals en bewoners waarbij ook nieuwe participatievormen aandacht krijgen. Iedereen leert kijken "over de grens" van de eigen organisatie heen. De wijkresultaten brengen we in beeld samen/en vanuit de bewoners. We maken verbeteringen ook buiten de wijk beter kenbaar. Doel: Inwoners van de wijk zijn Trots op Kalsdonk en die van erbuiten zouden er best willen wonen, werken of leven. De waardering en de aantrekkingskracht wordt sterk vergroot voor potentiële vestigers. Nieuwe ondernemers willen investeren in Kalsdonk. Versterken samenhang en vernieuwende participatie Door de opzet van de voorgestelde projecten, is de betrokkenheid van de bewoners geborgd. Om de samenhang tussen deze projecten onderling, en met de andere activiteiten en organisaties in de wijk te waarborgen, dienen we ook het wijkgericht werken steviger door te ontwikkelen. Het bewonersplatform Kalsdonk, de gemeente Roosendaal en woningcorporatie Aramis AlleeWonen hebben enkele jaren ervaring met wijkgericht werken. De ervaringen van zowel bewoners als gemeente en corporatie zijn positief, maar er is ook een aantal verbeterpunten: - Er staat veel druk op een beperkt aantal vrijwilligers. Vaak worden steeds dezelfde personen gevraagd voor een toenemend aantal projecten en overleggen. De onderwerpen zijn daarbij vaak redelijk abstract: grotere gebieden, langere termijnen. De bewoners die participeren zijn in meerderheid man, autochtoon en ouder dan 50. Dit brengt de continuïteit in gevaar, en leidt tot vragen over legitimiteit en draagvlak; - Projecten waar participatie goed van de grond komt hebben vaak een korte doorlooptijd, zijn concreet, en hebben betrekking op een onderwerp in de directe leefomgeving. Nieuwe participatievormen (mede gevoed door experimenten van de SEV in samenwerking met de gemeente Roosendaal en Aramis AlleeWonen) passen we toe. Hiervoor is een actief vrijwilligersbeleid noodzakelijk. Versterken monitoring/sturing De sturing geven we invulling via een MKBA-Kalsdonk. Via een Maatschappelijke Kosten-BatenAnalyse zorgen we voor een nulmeting op en monitoring van de projecten en impulsmaatregelen: Dit is gebaseerd op een experiment (van de SEV) waar we eind 2009 de eerste ervaringen mee hebben opgedaan in een ander wijk. Waar staan we? Wat zijn meetbare effecten? Hoe ontwikkelt zich de score op die effecten door de tijd? Minstens even belangrijk is dat we voor het hele gebied analyseren en volgen, welke investeringen tot welke effecten leiden, bij welke organisatie of groep de kosten en waar de baten neerslaan. Doordat we dit niet alleen aan het begin van het traject doen, maar ook jaarlijks volgen, biedt dit een goed instrument voor (bij)sturing van de projecten, en een goede basis om de samenwerking tussen, en inbreng van de verschillende partijen vorm te geven.

16

De hieronder genoemde impulsmaatregelen zijn nader uitgewerkt in bijlage 3. Project: Doel:

Opzet: Programmering

Organisatie

3. Over de grens - Versterken samenwerking tussen verschillende professionele partijen onderling, en tussen professionele partijen en inwoners. - Monitoren en (bij)sturen op basis van de ontwikkeling van de buurt en de wijk als geheel (i.p.v. op basis van gevolgen voor alle betrokken partijen afzonderlijk). - Positionering van de wijk versterken, in en buiten de wijk Impulsmaatregel beoogd effect Betrokkenen Looptijd 3.1 WereldWijk Kals↑ integraliteit Gemeente, corporatie 2010 donk inbedden in ↑ waardering bewoners, professio2010-2013 de wijk wijk nele organisaties in wijk 3.2 MKBA Kalsdonk* 2010-2013 ↑ integraliteit Bewoners(platform), 3.3 Versterken integrale ↑ continuïteit huurdersvereniging, samenwerking gemeente, SIW, woningcorporatie Nvt nvt nvt

Fysiek * maatschappelijke kosten-batenanalyse Kalsdonk

17

4.

Organisatie en planning

4.1

Organisatie

Op dit moment is de fysieke organisatie rond de herstructurering in Kalsdonk nog apart opgezet, naast een bestaand sociaal overleg wijkgericht werken. Met Kansen voor Kalsdonk! willen we de organisatie stroomlijnen. Er is een bestuurlijk overleg (de stuurgroep), waarin naast de huidige partners gemeente en Aramis ook de belangrijkste andere bij Kansen voor Kalsdonk! betrokken partijen worden uitgenodigd. De managers in het partneroverleg zorgen niet alleen voor aansturing van het wijkgericht werken, maar kunnen indien nodig ook zorg dragen voor “opschaling” binnen de eigen organisaties wanneer op uitvoeringsniveau onverhoopt zaken vastlopen. De projecten in Kansen voor Kalsdonk! en de andere voor de wijkontwikkeling belangrijke projecten worden via één overleg gecoördineerd. In de huidige situatie lopen de fysieke en sociale projecten nog via eigen lijnen. De projectleiders van de verschillende projecten worden niet structureel uitgenodigd, maar op basis van de agenda. Zij kunnen zowel zelf aangeven aanwezig te willen zijn, als hiervoor worden gevraagd door de wijkmanager. De impulsmaatregelen worden afzonderlijk ingevuld (zie bijlage 3), en rapporteren via de projectleider zoals in onderstaand schema benoemd aan de wijkmanager. Voor de hieronder gepresenteerde overlegstructuur is het niet relevant wie van de stuurgroeppartijen uiteindelijk per maatregel of project de formele opdrachtgever is. Voor de aansturing en de rapportage is dat uiteraard wel relevant; deze informatie is per maatregel verder uitgewerkt in bijlage 3. Het aangepaste organisatiemodel gaat er als volgt uitzien:

Stuurgroep Kalsdonk - 2 maal per jaar Wijkwethouder (vz), bestuurder Aramis, voorzitter bewonersplatform, vertegenwoordiger buurthuis vd toekomst, directeur SIW. Secretaris: programmamanager Leefbare Wijken en Dorpen (gemeente)

Partneroverleg - 4 maal per jaar Programmamanager (vz), manager Aramis, manager SIW, Traverse, wijkmanager/bewonersplatform*. Secretaris: wijkmanager

Wijkgericht werken – coördinerend overleg - maandelijks wijkmanager (vz), wijkcoördinator Aramis, vertegenwoordiger bewonersplatfom, projectleiders herstructurering Aramis en gemeente, Agendaleden: projectleiders relevante projecten

Pius X kwartiermaker

Duurzaam Werken kwartiermaker

WereldWijk Trekker: Aramis **

MKBA Trekker: gemeente **

Fysieke herstructurering Projectleiders Gem.&Aramis

Overige projecten (Brede school, gezondheidscentrum etc.)

* In overleg nader te bepalen of wijkmanager bewonersplatform en andere organisaties vertegenwoordigd, of dat deze een eigen vertegenwoordiger in dit overleg willen en kunnen afvaardigen. ** definitieve opdracht/verantwoordelijkheidsverdeling nog vast te stellen voor daadwerkelijke aanvang project

18

4.2

Kennisdeling

Zowel de gemeente Roosendaal als Aramis AlleeWonen participeren in relevante kennisnetwerken. Zo bezoekt Aramis via KEI, Futura en Aedes regelmatig bijeenkomsten, waar good practices worden gedeeld met andere corporaties en gemeenten. De gemeente heeft onder meer contact met SEV (Stimulering Experimenten Volkshuisvesting) over de ontwikkeling van de MKBA, en neemt deel in het M7-netwerk: een netwerk van middelgrote Brabantse gemeenten en de provincie, dat als doel heeft kennis over sociale wijkontwikkeling te delen. Tenslotte zijn zowel Aramis als de gemeente Roosendaal lid van De Kopgroep, een netwerk dat zich richt op wijkontwikkeling. Het spreekt voor zich dat deze contacten niet alleen zullen worden benut om relevante kennis op te doen, maar vooral ook om de uitkomsten van de projecten en de effecten van de impulsmaatregelen te delen. Halverwege de looptijd van het project en aan het einde willen we hiertoe een werkconferentie organiseren, waarvoor we in elk geval bovengenoemde netwerken uitnodigen. Na afloop van elke conferentie willen we minimaal 1 publicatie over de ontwikkeling van Kalsdonk in een relevant vakblad publiceren. Binnen Kalsdonk zullen we kennisdeling stimuleren door jaarlijks een “makeldag” te organiseren. Rond een thema dat aansluit op Kansen voor Kalsdonk! brengen we dan bewoners en organisaties bijeen, presenteren de resultaten van de verschillende projecten en maatregelen, en gaan we op zoek naar bewoners die binnen dat thema ideeën hebben en mogelijk initiatieven kunnen ontplooien. Vervolgens proberen we initiatiefnemers te koppelen aan inwoners, bedrijven of organisaties die hen hiermee verder kunnen helpen. De uitkomsten van de makeldag benutten we ook om de programmering op sociaal of economisch gebied bij te sturen. Ook het Wijkcafé voor professionals en bewonersvertegenwoordigers in de wijk gaat door, drie maal per jaar.

4.3

Tijdspad en belang 40+ subsidie voor doorgang impulsprojecten

De impulsprojecten kunnen worden opgestart zodra bekend is of de 40+- subsidie is toegekend. Voor de onderdelen “Buurtcoaches”, “ErOpAf” en “Taalmaatjes” geldt, dat de projecten ook doorgaan als de subsidie niet wordt toegekend, zij het minder intensief, en gericht op een breder publiek dan de Philipsbuurt. Als de impulsprojecten doorgaan, kan gericht en intensief worden gewerkt aan het verkleinen van de tegenstelling tussen de Philipsbuurt en de rest van de wijk. Specifieke toelichting op de effecten van de intensivering via de impulsmaatregelen is per maatregel in bijlage 3 uitgewerkt. Voor het onderdeel STA-teams (“samen tegen armoede”) geldt iets vergelijkbaars. Met het toekennen van de 40+-subsidie kan niet alleen de specifiek op Philipsbuurt gerichte inzet worden geïntensiveerd, maar ook laagdrempeliger worden gemaakt doordat de STA-teammedewerker ook daadwerkelijk in de buurt zelf aanwezig zal zijn. Verder geldt dat de versterking van de integrale samenwerking ook doorgang vindt zonder de 40+subsidie, zij het alleen via de doorontwikkeling van het wijkgerichte werken in de gemeentelijke organisatie. Het verschil dat de 40+subsidie maakt, is dat de nu nog beperkte inzet van de wijkmanager (ca. 5 uur per week) dan kan worden uitgebreid, wat met name een positief effect zal hebben op 1) betere interne afstemming, en daardoor snellere/gerichtere actie op situaties in de wijk en 2) de integrale coördinatie van alle projecten en maatregelen in de wijk. Een belangrijker verschil is dat de impulsmaatregelen die met de 40+-subsidie worden gerealiseerd concreet invulling wordt gegeven aan het versterken van de integrale samenwerking tussen een veelheid aan in de wijk actieve bewoners en organisaties. Die concrete invulling op buurtniveau zal zonder de 40+subsidie niet, of beperkt, van de grond komen. Voor de fysieke tijdelijke verhuizing naar de Pius X-locatie heeft de gemeente beperkt middelen voorhanden. Met de 40+subsidie kan de locatie worden aangepast zodat de pilot “buurthuis van de toekomst” van start kan, inclusief de ruimere openstelling die naar verwachting een belangrijk onderdeel is van het tegengaan van overlast in de buurt. Belangrijker nog is dat de 40+ subsidie een goede, buurtgerichte programmering mogelijk maakt. Alle andere in onderstaande planning opgenomen maatregelen zijn voor 100% afhankelijk van de 40+ subsidie, en kunnen dus worden opgestart na de besluitvorming bij VROM (dus na juni 2010). De lichtgroen gearceerde tijdsbalken betekenen, dat de projectleiders van deze onderdelen de opdracht meekrijgen de inzet te realiseren én te zorgen voor een duurzame borging (dus: voldoende opbrengst om structurele inzet te garanderen, of het vinden van partijen of inwoners die dit deel van de activiteiten op een goede manier kunnen overnemen).

19

Tijdspad 2010 Besluit VROM over 40+ aanvraag De Zegeningen van Pius X - Kwartiermaker Pius X X - aanstellen - inzet - Buurthuis van de toekomst - overeenkomst met buurthuisbestuur - aanpassen Pius X - Pius X als pilot Buurthuis van Toekomst - nieuwbouw - verhuizing naar nieuw Buurthuis vd Toekomst - programmering * STA-teams in de wijk * Buurtcoaches * ErOpAf * Actief voor mijn wijk * Actief met elkaar * Taalmaatjes -monitor programma/bijgestelde programmering (verlenging bovenstaand programma) - Buurtsportvereniging Kalsdonk - fusie MMS en Malabata, vorming buurtbestuur - programmering en realisatie breedteactiviteiten - topsport zaalvoetbal Duurzaam werken in de Philipslaan - Kwartiermaker Duurzaam werken X - aanstellen - inzet - Werkmakelaar - Het Gilde - De Bazaar - fysieke realisatie - organisatie, bijeenbrengen ondernemers, beheer - Vrouwenstudio - Leerbedrijf Over de Grens X - Procesmanagement - Doorontwikkelen wijkgericht werken - WereldWijk - MKBA - opzet, vulling model Kalsdonk, nulmeting - monitor - evaluatie Kennisdeling: - conferentie - makeldag - publicaties

2011

2012

2013

X

X

X

X

X

X

X

X X

X X

X

X X

X = eenmalige actie = duurzame borging is opdracht aan projectleider = doorlopende actie X = actie loopt door maar kan worden bijgestuurd

20

5.

Het geld

De totale kosten voor de voorgedragen leefbaarheidsprojecten bedragen ruim € 7 miljoen. In totaal vraagt de gemeente € 1 miljoen subsidie in het kader van de 40+ regeling, ten behoeve van de impulsmaatregelen in 3 projecten. Voor het sociaal-maatschappelijke project “De Zegeningen van Pius X” vragen we € 405.500, voor het sociaaleconomische project “Duurzaam werken in de Philipslaan” € 259.500, voor “Over de grens” € 145.000 en voor algemene kosten € 190.000. De subsidie heeft betrekking op de periode 2010-2013. Hieronder wordt een samenvatting van de kosten en dekkingsmiddelen gegeven. Een uitgebreide begroting is te vinden in bijlage 5.

Kosten 2010-2013 1. De Zegeningen van Pius X I. Programmering en beheer, basistaken “Zegeningen”, inzet Gemeente en corporatie II. Impulsmaatregelen (1.1 t/m 1.8) subtotaal

733800 + PM (zie 4) 405500 1139300

2. Duurzaam werken in de Philipslaan I. Inzet gemeente en corporatie II. Impulsmaatregelen (2.1 en 2.2.) subtotaal

267400 + PM (zie 4) 259500 526900

3. Over de Grens I. Inzet gemeente en corporatie II. Impulsmaatregelen (3.1 en 3.2) subtotaal

469500 145000 614500

4. Algemeen I. Herstructureringsinvesteringen Aramis, niet naar deelonderwerp toerekenbaar II. Impulsmaatregelen (4.1 en 4.2) subtotaal TOTAAL GENERAAL waarvan impulsmaatregelen

4623000 190000 4813000 7.093.700 1000000

21

Dekking 2010-2013 1. De Zegeningen van Pius X I. Programmering en beheer, basistaken "Zegeningen" Gemeentelijke begroting en grondexploitatie II. Impulssubsidie 40+ gemeenten subtotaal 2. Duurzaam werken in de Philipslaan I. Gemeentelijke begroting en grondexploitatie II. Impulssubsidie 40+ gemeenten subtotaal

733800 405500 1139300

267400 259500 526900

3. Over de Grens I. Gemeentelijke begroting/gemeentelijke inzet Inzet Aramis wijkcoördinator II. Impulssubsidie 40+ gemeenten subtotaal 4. Algemeen I. Grondexploitatie en begroting Aramis II. Impulssubsidie 40+ gemeenten subtotaal TOTAAL GENERAAL waarvan impulsmaatregelen

389500 80000 145000 614500

4623000 190000 4813000 7.093.700 1000000

Bovenstaande kostenraming is gebaseerd op een inschatting van de benodigde inzet (uren, middelen) per onderdeel. In de praktijk kan blijken dat dit op onderdelen naar boven of beneden afwijkt. Binnen de kaders van de totale kosten over de totale looptijd kan het nodig zijn met inzet te schuiven. Zolang dit binnen het gemelde totaalbedrag van de subsidieaanvraag blijft, en de gelden besteed worden ten behoeve van de in hoofdstuk 3 uitgewerkte doelen en effecten, kunnen we tussen de posten schuiven.

22

De bijlagen B.1

Kennis maken met Kalsdonk

Beschrijving van gebied en inwoners KENNIS MAKEN MET……KALSDONK - ‘Wijk in ontwikkeling’ Kalsdonk bestaat uit drie buurten: Parklaan-Hoogstraat, Spoorstraat-Van Coothlaan en de Philipsbuurt. De wijk heeft verschillende mooie oude panden, zoals rondom het Heilig Hartplein. In Kalsdonk wordt al enkele jaren gewerkt aan het opknappen van de wijk, o.a. door woningbouw, realiseren van een buurthuis en het bieden van goede voorzieningen. De komende jaren wordt, m.n. op het gebied van leefbaarheid, de herontwikkeling van Kalsdonk voortgezet. De Parklaan-buurt is groen en ruim van opzet. Daarnaast ligt het vlakbij het centrum, en het is gewilde wijk om te wonen. De buurt Spoorstraat is een buurt zonder echte uitschieters, maar waar bewoners wel prettig wonen. De straten die grenzen aan het spoor zijn wel van een mindere kwaliteit, ook als het gaat om de woonomgeving. Veel bewoners van de wijk Kalsdonk starten hier hun wooncarrière. De CBS-buurt Kalsdonk (niet de hele wijk) kampt nog met problemen: verouderde huizen, lage opleidingen en inkomens, opgaven op het gebied van integratie en veiligheid. Hoewel de bewonerstevredenheid in Kalsdonk de laatste jaren in absolute zin is toegenomen, is deze nog steeds laag ten opzichte van andere wijken – en blijft de ontwikkeling ervan ook achter bij die van andere wijken. Het aantal werkzoekenden ligt hoog in deze wijk, het aantal arbeidsplaatsen is echter onder gemiddeld. Sterkte  Ligging dichtbij centrum  Positieve ontwikkeling voor de wijk is ingezet door herstructurering  Voorzieningenniveau in de wijk, waaronder voor jongeren  Mooie, karakteristieke oude plekken/panden in de wijk  Veel aandacht voor welzijn  Verschillende woningtypen bieden kansen voor doorlopen wooncarrière in de wijk  Aanwezigheid Brede School  Openbaar vervoer

Zwakte  Delen wijk hebben nog steeds slecht imago  Kwetsbare wijk: laag inkomen, veel werkzoekenden, oude woningen  Veel verhuizingen in de wijk: negatieve invloed op sociale cohesie  Overlast spoor en industrie  Delen met rommelig en verloederd aanzicht  Grote verschillen tussen ‘nieuw’ en ‘oud’ (bewoners en woningen) en weinig sociale cohesie tussen deze groepen  Wijk niet aantrekkelijk voor huishoudens uit andere wijken/kernen  (drugs)overlast belwinkels en coffeeshops  Waardering onderhoud openbare ruimte, winkels, veiligheidsgevoel

Kansen  Dynamiek jonge huishoudens  Integratie jong/oud, NL/niet-NL  Positieve effecten in wijk door herstructurering  Toevoegen van voorzieningen in buurt, bijvoorbeeld buurtwinkel  Betere aansluiting met centrum

Bedreigingen  Moeilijk wooncarrière in wijk te doorlopen/Wegtrekken hoogopgeleiden  Blijvende kwetsbaarheid  Concurrentie andere, betere wijken

Al uitgevoerde herstructurering Visie Kalsdonk In september 1998 is de Beheer- en Ontwikkelingsvisie (B&O – visie) Groot – Kalsdonk uitgebracht. De B&O – visie was bedoeld om de achteruitgang van de wijk tegen te gaan en de leefbaarheid te verhogen. Als vervolg hierop is in 2002 een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen de gemeente Roosendaal, Aramis en BVR voor de herstructurering van Kalsdonk. Vervolgens is een start gemaakt met de herstructurering. Er zijn woningen gesloopt, er zijn nieuwe woningen gerealiseerd, er is een brede school tot stand gebracht, de woonomgeving is verbeterd en er zijn diverse sociale projecten opgezet.

23

De vernieuwing van Kalsdonk is in 2007 geëvalueerd. De aanpak van Kalsdonk is tot dan toe succesvol gebleken; er zijn goede resultaten geboekt. Er is een positieve ontwikkeling op gang gekomen doordat de geplande woningbouw vrijwel geheel is gerealiseerd waarmee de gewenste verschuiving naar meer koopwoningen en eengezinswoningen in de wijk is bereikt. Bovendien is in de wijk een wijkpark gerealiseerd en zijn er met de opgezette sociale projecten resultaten geboekt. Wat achter blijft is de waardering voor de wijk en de onderlinge samenhang in de wijk. Het imago van Kalsdonk blijft kwetsbaar en de integratie tussen de nieuwe en de oude bewoners komt moeizaam tot stand. De initiatiefnemers van de ontwikkeling, de ondernemers in Kalsdonk en de bewoners van Kalsdonk krijgen daarmee niet de waardering die ze verdienen. Belangrijker is dat Kalsdonk niet de aantrekkingskracht heeft die het verdient. Bewoners en ondernemers investeren minder dan zou kunnen en de investering in die vernieuwing leidt daarmee niet tot het financiële en maatschappelijke rendement dat mogelijk zou zijn. Nog in planning (doel, gebied) In dit kader is door de gemeente Roosendaal en Aramis AlleeWonen een onderzoek ingesteld hoe het Imago van de Wijk Kalsdonk kan verbeteren. De eerste fase, waarin de 5 kroonjuwelen van de wijk samen met bewoners en wijkwerkers zijn benoemd, is zojuist afgerond. De tweede fase, waarin het thema “Kalsdonk Wereldwijk” wordt uitgerold, zal aansluitend hierop van start gaan. De centrumlocatie van de wijk is één van de laatste locaties welke vraagt om een herontwikkeling. Ontwerpen liggen klaar en ook het bestemmingsplan is in voorbereiding. Verwacht wordt dat medio 2010 de plannen in procedure kunnen worden gebracht. De totale realisatietijd wordt geschat op 4 jaar.

24

B.2

Cijfers en analyse

Gebiedsanalyse Kalsdonk Hieronder per thema kort een paar opvallende gegevens. Zie voor details de onderstaande tabellen 1 en 2.

Bevolkingsopbouw: - Leeftijd: o Relatief veel inwoners in de jongere leeftijdscategorieën (bijv. 20 % in de categorie van 0-12 jaar in Kalsdonk tegenover 15 % in Roosendaal). - Etniciteit: o Relatief zeer hoog aandeel niet-westerse etniciteit (49 % inwoners Kalsdonk met niet-westerse etniciteit tegenover 15 procent in Roosendaal). Woninggegevens: o Relatief veel rijenwoningen (56 % in Kalsdonk tegenover 45 % in Roosendaal) en etagewoningen (34 % in Kalsdonk tegenover 21 % in Roosendaal). o Relatief klein perceelsoppervlak woningen (197 m2 in Kalsdonk tegenover 334 m2 in Roosendaal). o Relatief weinig eigen woningen (37 % in Kalsdonk tegenover 64 % in Roosendaal) en relatief veel corporatiewoningen (61 % in Kalsdonk tegenover 30 % in Roosendaal). o Relatief slechte beoordeling kwaliteit woningen algemeen (6,2 in Kalsdonk tegenover 7,2 in Roosendaal). Sociale gegevens: - Uitkeringen: o relatief veel bijstandsuitkeringen (10 % van de huishoudens in Kalsdonk tegenover 4 % in Roosendaal), o relatief veel werkloosheidsuitkeringen (9 % van de inwoners van 15 tot 64 jaar in Kalsdonk tegenover 4 % in Roosendaal) - Werkzoekenden: relatief veel werkzoekenden (6 % van de bevolking van 15 tot 64 jaar in Kalsdonk tegenover 3 % in Roosendaal). - Opleidingsniveau: Relatief laag opleidingsniveau (24 % van de inwoners van Kalsdonk heeft de lagere school als hoogst voltooide opleiding tegenover 9 % in Roosendaal). - Inkomen: Relatief laag besteedbaar inkomen (23.400 Euro per huishouden in Kalsdonk tegenover 30.200 Euro in Roosendaal). Leefbaarheid: - Relatief lage score voor sociale cohesie (5,8 in Kalsdonk tegenover 6,2 in Roosendaal) - Relatief lage score voor algemene evaluatie van de buurt (6,6 in Kalsdonk tegenover 7,4 in Roosendaal) Veiligheid: - Relatief laag rapportcijfer voor veiligheidsgevoel (6,3 in Kalsdonk tegenover 6,9 in Roosendaal) - Relatief hoge probleemscores voor: o overlast (3,6 in Kalsdonk tegenover 2,5 in Roosendaal), o verloedering (5,3 in Kalsdonk tegenover 4,4 in Roosendaal) o drugsoverlast (2,1 in Kalsdonk tegenover 1,5 in Roosendaal)

25

Tabel 1: Globale data Kalsdonk en Voltastraat Score leefbaarometer (2008) Aantal inwoners Bevolkingssamenstelling Verhouding westers/niet-westers Aantal 55-plussers, %

totaal westers niet-westers totaal westers niet-westers lagere school lager beroepsonderwijs mavo havo/vwo mbo hbo/universiteit per inwoner per huishouden < 13.800 < 17.300 < 21.400 < 27.500 > 27.500 absoluut %

Aantal 0-24 jarigen, % Opleiding (% 2009)

Besteedbaar inkomen (2006) 5

verdeling per huishouden :

Bijstandsuitkeringen (1-1-2009)

Niet-werkende werkzoekenden (1-1-2009)

absoluut % % december 2009

Roosendaal Matig positief 77.495

Kalsdonk Matig positief 3889

Voltastraat e.o. Matig Ca. 1200

85-15 30% 34% 8% 29% 26% 46% 9% 22% 14% 11% 21% 23% € 12.800 € 30.200 20% 21% 21% 20% 18% 1484 4%

51-49 20% 30% 9% 35% 24% 46% 24% 28% 3% 3% 19% 24% € 9.700 € 23.400 41% 23% 21% 9% 6% 185 10%

Ca. 45-55 Ca. 15% Ca. 40% Ca. 9% Ca. 40% Ca. 20% Ca. 46% Ca. 35-45% Ca. 35-45% Ca. 0-3% Ca. 0-3% Ca. 7-12% Ca. 0-10% Ca. € 8.200 Ca. € 20.000 Ca. 45% Ca. 25% Ca. 21% Ca. 6% Ca. 3% > 10%

1525 3% 4%

154 6% nnb

> 6% .

Werkloosheidsuitkeringen (2005, %) Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (2006, %) Leefbaarheid en veiligheid oneens met “als je in deze buurt woont, heb je ’t goed getroffen” kwaliteit woonomgeving (waardering) vervuiling (waardering) sociale cohesie (waardering) ongewenste activiteiten (waardering) veilig voelen (waardering)

4% 7%

9% 10%

> 9% > 10%

12% 6,4 5,9 6,2 6,6 6,9

23% 6,6 5,0 5,8 5,4 6,3

. . . . . .

geregistreerde aangiftes/incidenten per 100 woningen (2008)

22,9

23,5

.

probleemscores (hoger = ongunstiger)

overlast verloedering drugs aantal woningen vrijstaand (%) 2-1 kap (%) Rijen (%) Etagewoningen (%) gemiddelde woningbezetting

2,5 4,4 1,5 33.416 16% 18% 45% 21% 2,29

3,6 5,3 2,1 1.615 1% 8% 56% 34% 2,40

. . . Ca. 550 0% 0% Ca. 65% Ca. 35% .

koop corporaties particuliere verhuur

64% 30% 7%

37% 61% 2%

Ca. 10% Ca. 88% Ca. 2%

Woningvoorraad

5

De verdeling is zo gekozen, dat landelijk precies 20% van de bevolking in elke categorie valt.

26

bouwperiode

T/m 1959 1960-1979 Na 1980

Roosendaal 24% 35% 41%

Kalsdonk 7 67% 7% 26%

Voltastraat e.o. Ca. 95% Ca. 5% Ca. 0%

Huurprijzen

huur 0-€ 349 € 350-535 > € 535 Gemiddelde huur

23% 71% 6% € 420

38% 59% 3% € 376

Ca. 65% Ca. 35% 0% Ca. 320

7,7 7,2 1159 (1,5%)

7,3 6,2 274 (7%)

164 (ca. 7,5%)

6

eigen woning woningen in de buurt Aantal inburgeringsplichtigen (per 15-2-2010) Waardering woningkwaliteit

Bron: wijkatlas Roosendaal 2009. Voltastraat e.o. gebaseerd op schatting ervaringsdeskundigen. Alle scores 2009, tenzij anders vermeld. Voor uitgebreide statistische informatie zie ook: www.roosendaal.buurtmonitor.nl/roosendaal wijkatlas.

6

De woningwaardering in de periode 2007-2009 daalt licht in Kalsdonk, waar deze in Roosendaal als geheel juist licht stijgt. 7 63% van alle woningen in Kalsdonk stamt uit de periode 1945-1959. De gemiddelde ouderdom van de woningen is 43 jaar. 27

Tabel 2: data Kalsdonk, uitgesplitst

Thema / indicator

De buurt Kalsdonk

Gemeente Roosendaal

3889

77495

20 7 8 18 16 11 10 7 3

15 7 7 11 15 15 14 9 7

48 3

81 5

17 19 2

3 5 1

3

2

9 49

4 15

1 8

16 18

56 34 197

45 21 334

2,40 37 61 2 43

2,29 64 30 7 37

376

420

6,2

7,2

7,3

7,7

9,7

12,8

23,4

30,2

Bevolkingsopbouw Inwoners totaal 2009 Bevolkingsopbouw: Leeftijd Inwoners 0-12 jaar (in %) 2009 Inwoners 13-18 jaar (in %) 2009 Inwoners 19-24 jaar (in %) 2009 Inwoners 25-34 jaar (in %) 2009 Inwoners 35-44 jaar (in %) 2009 Inwoners 45-54 jaar (in %) 2009 Inwoners 55-64 jaar (in %) 2009 Inwoners 65-74 jaar (in %) 2009 Inwoners 75 jaar en ouder (in %) 2009 Bevolkingsopbouw: Etniciteit Inwoners Nederlandse etniciteit (in %) 2009 Inwoners overig westerse etniciteit (in %) 2009 Inwoners Turkse etniciteit (in %) 2009 Inwoners Marokkaanse etniciteit (in %) 2009 Inwoners Surinaamse/Antilliaanse etniciteit (in %) 2009 Inwoners Oost-Europese etniciteit (in %) 2009 Inwoners overige etniciteit (in %) 2009 Inwoners niet-westerse etniciteit totaal (in %) 2009

Woninggegevens Vrijstaande woningen (in %) 2009 2 onder 1 kap en geschakelde woningen (in %) 2009 Rijenwoningen (in %) 2009 Etagewoningen (in %) 2009 2 Gemiddeld perceelsoppervlak woningen (m ) 2009 Woningbezetting (inwoners) 2009 Eigen woningen (in %) 2009 Corporatiewoningen (in %) 2009 Particuliere verhuur woningen (in %) 2009 Gemiddelde ouderdom woningen (in jaren) 2009 Gemiddelde huurprijs (in Euro’s) 2009 Woninggegevens: woningkwaliteit Kwaliteit woningen algemeen (oordeel bewoners) 2009 Kwaliteit eigen woning (oordeel bewoners) 2009

Sociale gegevens Sociale gegevens: inkomen Besteedbaar inkomen per inwoner (def. 2003) (x 1000 Euro) 2006 Besteedbaar inkomen per huishouden (def. 2003) (x 1000 Euro) 2006

28

Sociale gegevens: uitkeringen, huurachterstanden en werkzoekenden Bijstandsuitkeringen (in % huishoudens) 2009 Bijstandsuitkeringen > 24 maanden in % huishoudens 2009 Werkloosheidsuitkeringen (in % van het aantal inwoners van 15 tot 64 jaar) 2005 Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (in % van het aantal inwoners van 15 tot 64 jaar) 2006 Kwijtscheldingen gemeentelijke belastingen (in % alle huishoudens) 2009 Huurachterstanden (in % huurwoningen corporaties) 2009 Werkzoekenden totaal (in % bevolking van 15-64 jaar) 2009 Sociale gegevens: onderwijs (hoogst voltooide opleiding) Inwoners met opl. niveau: lagere school (in %) 2009 Inwoners met opl. niveau: lager beroepsonderwijs (in %) 2009 Inwoners met opl. niveau: mavo (in %) 2009 Inwoners met opl. niveau: havo/vwo (in %) 2009 Inwoners met opl. niveau: mbo (in %) 2009 Inwoners met opl. niveau: hbo/universiteit (in %) 2009

De buurt Kalsdonk

Gemeente Roosendaal

10

4

4

2

9

4

10

7

13

6

8

4

6

3

23,6

9

27,8

22

2,8 2,8

14 11

19,4 23,6

21 23

6,6 6,6 6,5

7,2 6,4 6,1

5,4

5,7

6,2

6,9

5,0 6,3

5,9 6,5

5,9

6,3

5,9 5,4 6,6 5,8

6,7 6,6 7,4 6,2

23,5

22,9

6,3

6,9

Leefbaarheid: oordeel woonomgeving Buurt in het algemeen (rapportcijfer) 2009 Kwaliteit woonomgeving (rapportcijfer) 2009 Onderhoud van het openbaar groen (rapportcijfer) 2009 Onderhoud van de verhardingen (rapportcijfer) 2009 Zorg van bewoners voor huis en tuin (rapportcijfer) 2009 Vervuiling (rapportcijfer) 2009 Sociale contacten in de buurt (rapportcijfer) 2009 Betrokkenheid bij de buurt (rapportcijfer) 2009 Rust in de buurt (rapportcijfer) 2009 Ongewenste activiteiten (rapportcijfer) 2009 Score algemene evaluatie van de buurt 2009 Score sociale cohesie 2009

Veiligheid Aangiftes/incidenten totaal (geregistreerd bij politie, per 100 woningen; meldingen) 2008 Veiligheidsgevoel (rapportcijfers bewoners) 2009

29

Probleemscore vermogensdelicten (hoog=ongunstig) score 2009 Probleemscore overlast (hoog=ongunstig) 2009 Probleemscore verloedering (hoog=ongunstig) 2009 Probleemscore drugsoverlast (hoog=ongunstig) 2009

De buurt Kalsdonk

Gemeente Roosendaal

3,3

3,2

3,6

2,5

5,3

4,4

2,1

1,5

Een groot deel van de gegevens in deze tabel is afkomstig uit de zogeheten Bewonersenquête die in 2009 is gehouden onder een grote steekproef uit de Roosendaalse bevolking van 16 jaar en ouder. Bij onderzoek in de vorm van enquêtes via steekproeven is altijd sprake van bepaalde onbetrouwbaarheidsmarges. De werkelijke cijfers onder de bevolking kunnen dus iets afwijken van de percentages en cijfers zoals hier gepresenteerd. De betrouwbaarheidsmarges op buurtniveau zijn groter dan op gemeenteniveau. Bronnen: Interactieve Wijkatlas http://roosendaal.buurtmonitor.nl/ Opleidingsgegevens van de buurt Kalsdonk: Bewonersenquête 2009

30

Tabel 3: achtergrondgegevens uit Leefbaarometer

31

32

B.3

Uitwerking projectmaatregelen

Onderstaand worden de verschillende impulsmaatregelen per project nader uitgewerkt. Alle projecten hebben betrekking op de periode 2010-2013, tenzij anders vermeld. De kosten die worden vermeld hebben dus ook telkens betrekking op een periode van 3 jaar, tenzij anders vermeld. Het betreft hier telkens de kosten ten behoeve van de impulsmaatregel. De totale kosten (reguliere inzet door betrokken partijen plus impulsmaatregel) zijn opgenomen in de begroting in bijlage 5 en in hoofdstuk 5. Project 1: De Zegeningen van Pius X Impulsmaatregel Doel

Doelgroep Meetbare effecten

Aanpak

1.1 Buurthuis van de Toekomst - Versterken sociaal-maatschappelijke ontwikkeling van de buurt, gedragen door bewoners en bedrijven, ondersteund door goed samenwerkende professionals - Laagdrempelig, flexibel, passend aanbod van activiteiten die bijdragen aan de ontwikkeling van de inwoners en aan het aanpakken van buurtspecifieke problemen - Bijdragen aan vermindering van tegenstelling in leefbaarheid tussen de Philipsbuurt en de rest van Kalsdonk. Dit bereiken door: - Gezamenlijk beheer en exploitatie buurthuis te realiseren - Gezamenlijke realisatie programma, incl. impulsmaatregelen Bewoners Philipsbuurt (per impulsmaatregel nader uitgewerkt) Organisatorisch effect: Verhogen participatie, Vergroten integratie Inhoudelijk effect: Vergroten perspectief, veiligheid, participatie, integratie, sociale cohesie. Verkleinen taalachterstand. Behoud betrokkenheid vrijwilligers. Fysiek effect: Verminderen tegenstellingen tussen de buurten binnen de wijk Kalsdonk, verkorten fysieke afstand doelgroependienstverlening. Vergroten spilfunctie buurthuis in de wijk. - Procesbegeleider (de kwartiermaker) verantwoordelijk voor samenwerkingsproces. - Uitwerking stappenplan, waarin zowel een spoor wordt uitgewerkt voor de verhuizing (huidig buurthuis-Pius X-nieuwbouw), gekoppeld aan een stappenplan om beheer en exploitatie gezamenlijk te realiseren, als een spoor voor het gezamenlijk programmeren. Daarbij wordt zowel een scenario “snelle verhuizing” uitgewerkt, als een scenario waarbij door omstandigheden de verhuizing langer op zich laat wachten, maar al wel wordt gestart met het gezamenlijk programmeren. - Inventarisatie van wensen, mogelijkheden, knelpunten op organisatorisch gebied door procesbegeleider en voorzitters Marokkaanse Stichting, Turkse Welzijnsstichting en Stichting Kalsdonk. - Afstemming (on)mogelijkheden beheer, exploitatie en programmering op al aanwezige andere functies in de buurt (dubbels voorkomen, versterken bereik en effect door goede afstemming/samenwerking/doorverwijzing van en naar andere functies, zoals brede school, gezondheidscentrum). - Inventarisatie activiteiten op buurtniveau en bereik ervan, vaststellen effectiviteit en “witte vlekken” door Bewonersplatform, Stichting Kalsdonk, Marokkaanse Stichting, Turkse Welzijnsstichting, Afrikaanse Stichting en SIW. Procesbegeleider ondersteunt/faciliteert. - Dialoog over inventarisatie en bereik (“betekenis geven”). - Excursie naar best practices elders. - Intentieovereenkomst opstellen en ondertekenen waarin doel en vorm van de samenwerking en vervolgstappen worden vastgelegd. - Beheerplan opstellen, inclusief verbreding openstellingstijden in weekend en cursussen voor beheer/barvrijwilligers, - Opstellen implementatieplan, voorbereiden samenwerkingsovereenkomst. - Aanpassen Pius X; verhuizen naar Pius X - Ondertekenen samenwerkingsovereenkomst. - Evaluatie samenwerking in Pius X, vaststellen verbeterpunten. - Opstellen programma van eisen nieuwe buurthuis in Hart van Kalsdonk. - Jaarlijks opstellen/bijstellen programmering. Eerste programma start tweede helft 2010 o.b.v. Kansen voor Kalsdonk!, afgestemd op/gecombineerd met lopende

33

Impulsmaatregel

1.1 Buurthuis van de Toekomst programmering van deelnemende partijen en in nauwe samenwerking met andere relevante, in de wijk actieve organisaties en projecten.

Wijze van duurzame borging

Organisatie

Overige betrokkenen Start Evaluatie Afronding Kosten

Impulsmaatregel Doel Doelgroep Meetbare effecten Aanpak

Zie voor nieuwe impulsmaatregelen die deel uit gaan maken van de programmering de hieronder ingevulde formats. De procesbegeleider bewaakt ook de relatie met “Kalsdonk Wereldwijk” (zie project 3) v.w.b. versterken imago. - Intentie-overeenkomst per 1 oktober 2010 - Samenwerkingsovereenkomst per uiterlijk 31 december 2011 (of zoveel eerder als mogelijk) - We werken niet met een procesbegeleider/kwartiermaker die partijen faciliteert. Zowel de nieuwe beheersorganisatie als de inhoud van de programmering wordt “van de buurt”. Gemeente geeft kaders aan die verbonden worden aan subsidievoorwaarden, en ondersteunt d.m.v. professionele inzet, maar vorm en uitvoering – incl. bijdrage van inwoners in de vorm van actieve participatie – is van de buurt. Via jaarlijkse bijsturing van de programmering door de deelnemende partijen wordt gezorgd voor blijvende aansluiting op de ontwikkeling van de buurt. Gemeente is initiatiefnemer. Gemeente, bewonersplatform, besturen Stichting Kalsdonk, Turkse Welzijnsstichting, Marokkaanse Stichting en Afrikaanse stichting stellen gezamenlijk procesbegeleider aan. Beoogd leverancier procesbegeleider is SIW (welzijnsstichting Roosendaal) Bewoners, Aramis Alleewonen, Gezondheidscentrum Heilig Hartkerk, Brede School, verenigingen in de wijk, Traverse Juli 2010 September 2013 31 december 2013 (of als realisatie centrum uitloopt zo weinig later als noodzakelijk) - Procesbegeleiding: PM, onderdeel kwartiermaken - Kosten ondersteuning (advies, juridische ondersteuning, onvoorzien): € 20.000 - Aanpassing Pius X: € 30.000 - Extra beheers/openstellingskosten: € 65.000 - Verhuiskosten: € 15.000 - Programmeringskosten: worden hieronder per maatregel uitgewerkt. - TOTAAL: € 130.000 + programmering 1.2 Programmering Buurthuis van de Toekomst: STA-teams in de buurt Inwoners helpen armoede te ontstijgen door individuele aandacht en begeleiding. Vergroten van de groep die bereikt wordt door versterken van de aanwezigheid en proactieve aanpak STA-team in de buurt. “Stille armoede”: mensen die recht hebben op en baat hebben bij (vele) bestaande regelingen maar hier geen gebruik van maken (zorgvragers en zorgmijders, minima tot 120% van het bijstandsinkomen). Vergroten perspectief en participatie, verkleinen taalachterstand STA-teams zijn al actief. In de Pius X wordt fysieke ruimte gemaakt om goed inwoners te kunnen ontvangen en de STA-medewerkers zullen hier ook op vaste tijden aanwezig zijn. Daarnaast breiden we de taken beperkt uit: op basis van signalering van mogelijke problemen door welzijnswerkers, buurthuismedewerkers- en vrijwilligers of bewoners zoeken STA-teammedewerkers bewoners actief op. Evaluatie STA-teams in 2011. De STA-aanpak is: Actief armoede opsporen via gesprekken door mensen uit de doelgroep zelf, met bewoners die moeten rond komen van een laag inkomen. Onder aandacht brengen van in elk geval 12 bestaande (gemeentelijke) financiële regelingen en helpen hiervan

34

Impulsmaatregel

1.2 Programmering Buurthuis van de Toekomst: STA-teams in de buurt gebruik te maken. Daarnaast begeleiden van inwoners in omgaan met weinig geld, inrichten van hun leven (bijv. opleiding, werk, hobby, vrijwilligerswerk) en ondersteunen d.m.v. doorverwijzing naar juiste organisatie bij problemen. Ook loketbegeleiding kan worden geboden. STA-teams zijn laagdrempelig, medewerkers rechtstreeks benaderbaar.

Wijze van duurzame borging Organisatie Overige betrokkenen Start per Evaluatie per Afronding per Kosten


Wijze van duurzame borging Organisatie Overige

Als onderdeel van de Impulsmaatregel in het kader van De Zegeningen van Pius X, zal SIW (opdrachtnemer STA-teams) de mogelijkheden onderzoeken om een studiebeurs voor talentvolle jongeren in het leven te roepen. Daarbij zal o.m. aansluiting worden gezocht bij de Richard Krajicek Foundation, de Stichting Leergeld en andere mogelijke fondsen. Ontwikkelen nieuwe indicator, meenemen in Leefbaarheidsmonitor. Aantonen effecten en structureel opnemen STA-teams in gemeentelijke begroting o.b.v. evaluatie. Uitvoering door SIW in opdracht van gemeente Afdeling Sociale Zaken, gemeente Roosendaal; Verweij-Jonker Instituut (ondersteuning); HetPunt; woningcorporaties; Turkse Welzijnsstichting; Marokkaanse Stichting; Buurthuis; Traverse; GGD en GGZ; hulpverleningsinstanties; InfoWinkel; Buurtwerk; allochtone intermediairs; ouderenadviseur. 2010 2011 2013 Meerkosten voor impulsmaatregel Philipsbuurt worden voorgedragen voor 40+subsidie, en bedragen € 10.000 1.3 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Buurtcoaches Veiligheid vergroten door inzet vrijwilligers uit de wijk als buurtcoach. - Wijkbewoners die buurtcoach kunnen en willen zijn - (potentiële) overlastveroorzakers Effect van de inzet buurtcoaches: Vergroten veiligheid, verminderen overlast Effect van participeren als buurtcoach: verhogen participatie en zelfredzaamheid, vergroten sociale cohesie en versterken integratie. - Werven vrijwilligers als buurtcoach. - Buurtcoaches krijgen kadertraining van SIW (12 dagdelen). - Vormen en blijven aanvullen/begeleiden buurtpreventieteams. - Patrouilleren in de buurt door buurtcoaches, in divers samengestelde teams (leeftijd, etniciteit, werk(eloos), opleiding). Direct aanspreken (potentiële) overlastgevers. - Nauwe samenwerking met politie en met gemeentelijke afdeling Handhaving. - Uitvalsbasis buurtcoaches: Pius X. - Evaluatie voorjaar 2011. De impuls bestaat uit het werven van 10 nieuwe buurtcoaches en het bieden van een kadertraining. Daarnaast ontvangen de nieuwe (extra) buurtcoaches een vrijwilligersvergoeding. Door juist in de Philipsbuurt en Philipslaan de inzet te intensiveren dragen we bij aan het verminderen van overlast en vergroten van het veiligheidsgevoel. Effecten duidelijk in wijk en naar gemeenteraad communiceren; betrokkenheid vrijwilligers benadrukken en zichtbaar waarderen; o.b.v. evaluatie voorstel aan raad e.e.a. structureel in begroting op te nemen. Gemeente is opdrachtgever aan SIW voor het werven, trainen en begeleiden van de buurtcoaches. Buurtcoaches zijn vrijwilligers die hiervoor kleine vrijwilligersvergoeding ontvangen. Turkse Welzijnsstichting, Marokkaans centrum, bewonersplatform, bestuur Stichting

35

Impulsmaatregel betrokkenen Start Evaluatie Afronding Kosten

1.3 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Buurtcoaches

Impulsmaatregel Doel

1.4 Programmering Buurthuis van de Toekomst: ErOpAf


Aanpak

Wijze van duurzame borging Organisatie Overige betrokkenen Start Evaluatie Afronding Kosten


Kalsdonk, brede school, Aramis AlleeWonen, wijkagent. 2010 Januari 2011 2013 Kosten voor intensiveringsslag Philipsbuurt bedragen 7.500 voor de periode 2010-2013.

Participatie stimuleren bij mensen die zich teruggetrokken hebben uit de samenleving. Doel impulsmaatregel: intensivering ErOpAf in Philipsbuurt Mensen die zich teruggetrokken hebben uit de samenleving Integratie: deelname aan activiteiten / gebruik van voorliggende voorzieningen Perspectief: regie over eigen leven terug Aanpak overlast: afname overlast voor buren en omgeving Veiligheid: afname risico’s voor veiligheid voor cliënt en omgeving Minimaliseren wachtlijsten ErOpAf in Philipsbuurt - huisbezoeken - praktische ondersteuning - psychosociale begeleiding - inschakelen voorliggende voorzieningen - gedurende langere tijd nazorg ErOpAf is een gemeentebreed project. Het aantal deelnemers wordt begrensd door de beschikbare budgetten. Er is een wachtlijst, wat gegeven de problematiek (en met name de effecten op de omgeving) onwenselijk is. Juist de Philipsbuurt kampt met veel overlast en onveiligheid. Met de impulsmaatregel beogen we in deze buurt de aanpak te intensiveren. Afhankelijk van evaluatie bepalen of situatie in Philipsbuurt gelijk is geworden als gemeente als geheel (dan geen verlenging impuls nodig) of dat verlenging nodig is. Kwartiermaker opdracht geven om i.s.m. Traverse tijdig naar nieuwe impulsfinancieringsbronnen te zoeken. Traverse (algemeen maatschappelijk werk) SIW (welzijnswerk); Aramis AlleeWonen (woningcorporatie); politie; GGD; GGZ 2010 September 2010 (evaluatie gehele project); september 2012 (evaluatie impulsmaatregel) 2013 (impulsmaatregel) Meerkosten voor impuls Philipsbuurt bedragen 15.000.

1.5 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Actief voor mijn wijk Maatschappelijk activeren van 100 bewoners via kadercursussen sport, cultuur, onderwijs en veiligheid Alle bewoners van de wijk in de leeftijd van 16+, met extra aandacht voor: - Jongeren van Marokkaanse afkomst van 16 tot 23 jaar - Allochtone meiden in de leeftijd van 16 tot 23 jaar Vergroten perspectief, integratie, emancipatie, beweging en veiligheid, verminderen taalachterstanden, verminderen overlast Kadercursussen:

36

Impulsmaatregel

1.5 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Actief voor mijn wijk We worden diverse kadercursussen voor bewoners uit de wijk georganiseerd op gebied van sport (bijvoorbeeld sportpleinmedewerker en buurtsportwerk), cultuur (activiteitenbegeleider), onderwijs (mentor) en veiligheid (buurtcoach). De bedoeling is dat deze kaderleden (deskundige vrijwilligers) aan de slag gaan als sportkader bij de buurtsportvereniging MMS-Malabata, kader binnen het buurthuis van de toekomst, mentor binnen de Brede School en buurtcoach om toezicht te houden in de eigen wijk.


De cursussen en het vormen van kader zijn geen doel op zich maar zijn middel om ruimte te bieden voor structurele contacten tussen mensen met een grote verscheidenheid. De cursussen hebben voor allen een gemeenschappelijk doel hebben: het halen van een certificaat/diploma. Gekoppeld aan een maatschappelijke betrokkenheid van de deelnemers geeft dit een stabiele basis voor volwaardig en langdurig contact. Het traject wordt deskundig begeleid door professionele kadercoaches. Vrijwilligers gaan diverse kaderfuncties bekleden, waarvoor vrijwilligersvergoedingen beschikbaar zijn. Hiermee draagt dit onderdeel met name bij aan het verduurzamen van de effecten van verschillende andere initiatieven.

Organisatie

SIW

Overige betrokkenen Start Evaluatie Afronding Kosten

Bewoners, CIOS Goes, Johan Cruijff College, Palet, K2, Krajicek Foundation, MMS Malabata, brede school, partners buurthuis van de toekomst


1.6 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Actief met elkaar

Doelgroep Meetbare effecten Aanpak

September 2010 Januari 2011, 2012, 2013 Januari 2013 Coördinatie, uitvoering kadercursussen, kadercoaches: € 150.000 (2,5 jaar)

- Een succesvolle werkwijze ontwikkelen voor het realiseren van participatie, integratie en emancipatie van allochtone en autochtone bewoners in hun buurt, op hun eigen wijze én in gezamenlijkheid met andere bewoners(groepen). - Stimuleren ontwikkeling talenten van jongeren. - Bevorderen dialoog tussen mensen van uiteenlopende achtergrond (jong/oud, allochtoon/autochtoon, werk/geen werk, man/vrouw etc) in de wijk Inwoners Philipsbuurt Vergroten participatie, integratie, sociale cohesie. Verminderen taalachterstanden. - Organiseren culturele en multiculturele activiteiten (kunst, cultuur, muziek, entertainment), waaronder: - Opzet en organisatie toneelstuk van en over (inwoners van de) wijk. Gedurende 3 jaar jaarlijks een productie, realiseren door wijkbewoners, met professionele begeleiding en gastrollen voor bijvoorbeeld een wethouder, een wijkagent, etc. - Realiseren uitstekende afstemming met andere activiteiten in de wijk, onderlinge doorverwijzing realiseren; - Bevorderen ontmoeting tussen bewoners, verenigingen, stichtingen en gemeenschappen in het Buurthuis van de Toekomst; - Bevorderen van de ontwikkeling van gezamenlijke programma’s en activiteiten door de verschillende stichtingen en verenigingen; - Organisatie activiteiten door vrijwilligers (ook te voeden uit maatregelen “actief voor mijn wijk”) - aansluiten op buurtsportvereniging (BSV) Kalsdonk (start 2010); bieden steunpunt buurtsportvereniging in Pius X (bijvoorbeeld om spelmaterialen beschikbaar te

37

Impulsmaatregel

Wijze van duurzame borging Organisatie

Overige betrokkenen Start Evaluatie Afronding Kosten Impulsmaatregel Doel Doelgroep Meetbare effecten Aanpak

1.6 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Actief met elkaar hebben voor kinderen/jongeren in de buurt, om begeleiding te bieden aan BSVactiviteiten, als vergaderlocatie voor bestuur en commissies, als ontmoetingsplek) - welzijnsfuncties opnemen in programmering: informatie en advies, allochtone intermediair, participatiewerk, buurtwerk, ouderenadviseur. Op termijn bestuur Buurthuis van de Toekomst zwaardere rol geven, zie hieronder. In eerste instantie is gemeente opdrachtgever. Wanneer Buurthuis van de Toekomst draait, wordt bezien hoe de gemeente wat meer op afstand kan komen te staan (we onderzoeken de mogelijkheid van sturen door gemeente op kaders, via subsidie, en opdrachtverlening aan SIW door bestuur buurthuis van de toekomst). Opzet en begeleiding activiteiten door SIW. bewonersplatform, besturen Stichting Kalsdonk, Turkse Welzijnsstichting, Marokkaanse Stichting en Afrikaans platform Roosendaal, Buurtsportvereniging, Brede School, Palet, Aramis Allee Wonen, Novadic-Kentron e Voorbereiding start 2 helft 2010, realisatie vanaf januari 2011 Jaarlijks evalueren effecten programma en beoordelen (financiële) mogelijkheden voor het komend jaar, vervolgens programmering bijsturen 2013 50.000 totaal 1.7 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Samen Actief in de buurtsportvereniging Maatschappelijke participatie, integratie en emancipatie bewerkstelligen door binnen de buurtsportvereniging ten minste 150 bewoners van de Philipsbuurt binnen de projectperiode actief krijgen als actief lid of passief lid (kaderfunctie). Alle bewoners tussen de 4 en 75 jaar met specifieke aandacht voor allochtone jongeren en autochtone ouderen Vergroten participatie, sociale cohesie en perspectief (en door benutten van de buurtsportvereniging als middel ook het verbeteren van de gezondheid van en bewegen door inwoners). Het Sportbureau heeft van de gemeente opdracht gekregen om een Wijksportvereniging Kalsdonk op te richten. Daarbij is als een van de voorwaarden gesteld dat aansluiting moet worden gezocht bij de sportvereniging MMS Malabata. MMS Malabata is onlangs gefuseerd en richt zich zowel op beweging en breedtesport als op topsport, uitstraling en imago (via de in de Topdivisie uitkomende zaalvoetbalploeg, die ook verschillende internationals huisvest). De (wijkbrede) opdracht aan Sportbureau (en via hen aan MMS Malabata) richt zich specifiek op sport als doel, en vooral op jongeren tot 13 jaar. Met de impulsmaatregel breiden we de opdracht uit, niet alleen door de inzet in de Philipsbuurt te intensiveren, maar vooral door de Wijksportvereniging ook in te zetten om de binding tussen inwoners en de wijk te versterken (via de voorbeeldfunctie van topsport en het inzetten van topsporters in projecten in de wijk), en om participatie, integratie en emancipatie vorm te geven. De buurtinzet krijgt vorm via: - vorming buurtbestuur/ledenraad. Bewoners uit de wijk (ondersteund worden door het hoofdbestuur van MMS-Malabata) hebben 4x per jaar overleg met het coördinerend wijkoverleg (zie hoofdstuk 4) en 4x (of meer als ze daar zelf behoefte aan hebben) met het hoofdbestuur van MMS-Malabata. Doel is afstemming wensen van de buurt op het sportaanbod. De ledenraad kan beslissen een aparte jeugdraad en/of commissies (rond thema’s, activiteiten, doelgroepen) op te richten. - betrokkenheid leden. Dit zijn de bewoners uit de wijk die 2x per jaar binnen een algemene ledenvergadering met het hoofd- en buurtbestuur inspraak en invloed hebben op de programmering. Alle leden (bewoners) hebben stemrecht. Bewoners doen dus niet alleen mee, maar denken mee en beslissen mee.

38

Impulsmaatregel

1.7 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Samen Actief in de buurtsportvereniging - in overleg met de werkmakelaar (zie project 2) wordt alert gereageerd op mogelijkheden om kaderleden van de BSV binnen (een van de projecten in) de buurt te laten doorstromen naar gesubsidieerd of regulier werk. Programmering richt zich zowel op sport, als op spel en beweging, binnen en op straat. Programmering en verdere opzet van de buurtsportvereniging krijgt vorm in nauwe samenwerking met het Sportbureau en de daarbij aangestelde combinatiefunctionaris. Locaties: Uitvalsbasis wordt in kader van ontwikkeling Wijksportvereniging nader bepaald. Buurthuis van de Toekomst is een optie, maar Brede School ook. Sportlocaties zijn gymzaal Brede School, Sportplein aan noordzijde Philipsbuurt tegenover Brede School, grasveldjes naast het sportplein, fitnessruimte in gezondheidscentrum Heilig Hart, RedBand Sportpark, en speelpleintjes/straten die bediend worden door de mobiele sport en speluitleen van SIW.

Wijze van duurzame borging Organisatie Overige betrokkenen Start per Evaluatie Afronding Kosten

Impulsmaatregel Doel Doelgroep

Meetbare effecten Aanpak

De buurtsportvereniging moet ook gaan dienen als “sociale vindplaats”. De BSV bestaat straks uit een nieuw en groot sociaal netwerk en een georganiseerd verband van bewoners waar diverse instanties gebruik van kunnen maken. Sterke eigen inbreng van bewoners moet duurzaam voortbestaan buurtsportvereniging borgen. Bij evaluatie wordt bezien in hoeverre facilitering door professionele organisatie noodzakelijk blijft. Sportbureau, en de daaraan verbonden combinatiefunctionaris; via hen ook: MMS Malabata SIW, gemeente, Aramis AlleeWonen Te betrekken: bewonersplatform, Brede School, Stichting Kalsdonk, Turkse Welzijnstichting, Marokkaanse Centrum, Stichting Kalsdonk, Humanitas, Organisaties gezondheidscentrum, ROC West-Brabant, CIOS Goes en Johan Cruijfcollege, RBC Roosendaal, Organisaties Red Band Sportpark 2010 Jaarlijks 2013 Inzet Wijksportvereniging gedekt uit begrotingen gemeente en Aramis. Aanvullende impulsmaatregel zoals hier beschreven vraagt een extra inzet van € 38.000 t.b.v. procesbegeleiding ( € 10.000/jaar) en spelmateriaal (€ 5.000 eenmalig en € 1000 per jaar). De cursuskosten zijn al verdisconteerd in “Actief voor mijn wijk”, de huur van de uitvalsbasis is PM omdat we er vooralsnog van uitgaan dat dit in deelgebruik binnen het buurthuis van de toekomst wordt meegenomen in de totale huur van SIW. 1.8 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Meer Taalmaatjes Ondersteuning van (niet-westerse) allochtonen bij taal, ontmoeting en participatie. Nieuwkomers met diverse culturele achtergronden: - geïsoleerde “oudkomers” die hier al geruime tijd wonen maar de taal niet spreken en niet geïntegreerd zijn; - “nieuwkomers” in kader van gezinshereniging/gezinsvorming; - ouders die taal onvoldoende beheersen, waardoor hun kinderen op school met taalachterstanden worden geconfronteerd; - vrouwen en mannen die geen tot weinig scholing hebben genoten en maatschappelijk en/of sociaal geïsoleerd leven; Verkleinen taalachterstand, vergroten integratie, participatie, emancipatie 1 op 1 taalles door een vrijwilliger leidt topt ontmoeting en tot een eerste stap op weg naar zelfredzaamheid en deelname aan het maatschappelijk verkeer. Nieuwe Nederlanders krijgen een “taalmaatje”. Voorbeeld: succesvolle allochtone twintiger praat met zoekende allochtone tiener, ervaren moeders praten met beginnende moeders, die niet over een sterk sociaal netwerk beschikken etc. Via Humanitas (partner in het

39

Impulsmaatregel

1.8 Programmering Buurthuis van de Toekomst: Meer Taalmaatjes project) wordt ook toegang geboden tot gezinsondersteuning, thuisadministratie, vriendschappelijk huisbezoek en jongerenactiviteiten. Opzet: - werving deelnemers door zowel autochtone als allochtone bezoekvrijwilligers in te zetten die de doelgroep motiveren deel te nemen aan het project; - maatjes/vrijwilligers trainen; - op maat aanbieden contact/koppeling tot stand brengen; - wensen deelnemers in kaart brengen; - laagdrempelige taalondersteuning bieden (o.a. op basis van bestaande lesmaterialen ontwikkeld door Landelijk Netwerk Thuislesorganisaties); - sociale activering stimuleren; - tussentijds evalueren; - themagerichte bijeenkomsten ter ondersteuning vrijwilligers en deelnemers; - deelnemers introduceren in wijkgericht aanbod SIW, cursussen en opleidingen in brede school en andere mogelijkheden in de wijk.


Taalmaatjes is (recent) gestart met als doel in drie jaar 100 nieuwkomers te begeleiden. De impulssubsidie in het kader van 40+ moet leiden tot nog eens 20 extra begeleide nieuwkomers in de Philipsbuurt. Op basis van evaluatie bepalen succes van het project en behaalde effecten. Op basis daarvan besluiten wel/niet structureel op te nemen in begroting. Deelnemers worden waar mogelijk en zinvol doorgeleid naar opleidingen in de Brede School. Uitvoering door SIW in samenwerking met Humanitas Onderwijs, brede school, bibliotheek, Stichting Kalsdonk, lokale omroep, vrijwilligerscentrale, HetPunt, hulpverlenersorganisaties. 2010 Januari 2011 en 2012. 2012, zo mogelijk met verlenging in 2013. Kosten worden gedekt uit subsidie Oranjefonds. Impulsmaatregel Philipsbuurt levert daar boven € 5.000 meerkosten op.

Project 2: Duurzaam werken in de Philipslaan Impulsmaatregel Doel

2.1 Wonen Leren Werken Philipslaan


Jongeren 16- 26 jr., uitkeringsgerechtigden en (allochtone) vrouwen Werk: minder bijstandsgerechtigden of nuggers Opleiding: minder schooluitval, hogere deelname opleidingen Wijkvoorzieningen: kleinschalige detailhandel Philipslaan Perspectief: betere/meer gerichte toeleiding naar werk/activering Integratie: toename deelname aan economisch verkeer Kwartiermaker: - Procesbegeleiding; bewaken samenhang binnen het project en tussen dit project en andere projecten; sturen voortgang. - Onderzoeken haalbaarheid/wenselijkheid wijkondernemers-platform (in samenwerking met Roosendaalse Ondernemers Federatie, ROF)

Aanpak

Stijgingsroute wonen-leren-werken creëren voor bewoners Philipsbuurt

Projectleider/werkmakelaar: - De buurt als vindplaats van talent - ‘aanmelden’ via andere, buurtwerkgerichte organisaties, zoals SIW (buurtcoaches, playgroundmedewerkers) en sportverenigingen - Uitbreiding van Starterscentrum met impuls voor persoonsgerichte aanpak in

40

Impulsmaatregel


Organisatie Overige betrokkenen Start Evaluatie Afronding Kosten

2.1 Wonen Leren Werken Philipslaan Kalsdonk (Philipsbuurt), niet alleen gericht op startende maar ook op ondersteuning bestaande MKB-ondernemers - Uitbreiding activiteiten Kellebeek College naar de wijk (volwassenenonderwijs en opleidingstrajecten ‘on the job’ voor mensen met een uitkering) - Openstellen Leerbedrijf Aramis AlleeWonen voor wijkbewoners (vergelijkbaar met ‘Werken aan de wijk’- Breda) - Onderzoek: hoeveel “kleine ondernemers” zijn er in de buurt, welke expertise is beschikbaar en kan worden ingezet t.b.v. Kansen voor Kalsdonk! - Realisatie “De Bazaar”: - Contextrijke leeromgeving creëren voor leerlingen praktijkonderwijs (klusbus, kleinschalige leer-/werkplekken bij detailhandel) - Winkelstrip Philipslaan ontwikkelen voor kleinschalige detailhandel - Beschikbaar stellen werkruimte/atelier tegen lage huur voor ondernemers uit de buurt, bijvoorbeeld computerherstel-bedrijf, fietsenreparatie, kookstudio, catering etc. Waar het gaat om activiteiten waar ook al bestaande ondernemingen zich op richten, nadrukkelijk samenwerking met die onderneming zoeken. - Realisatie “Het Gilde”: - Inzet van kennis van (gepensioneerde) ondernemers uit de wijk om jonge ondernemers te begeleiden. Inzet: Gemeente - Bijdrage vanuit Sociale Dienst per uitkeringsgerechtigde Aramis AlleeWonen - begeleiding vanuit Leerbedrijf Kellebeek College - Opleidingstrajecten op maat Starterscentrum - Begeleiding startende ondernemers Wijkorganisaties -Netwerk opbouwen, talent scouten Bewonersplatform, lokale ondernemers – coaching/begeleiding door vrijwilligers (ondernemers) - Koppeling met bestaand Starterscentrum (begeleiding startende ondernemers, faciliteren qua vastgoed tegen gereduceerde huurprijzen, etc.) - Procesgerichte afspraken met onderwijs (Kellenbeek College in de wijk) en de gemeente (Sociale Dienst) - Duurzame wijkeconomie - Samenwerken met gevestigde ondernemers, met name in branches die zich (ook) in de bazaar vestigen. Bezien of fysieke vestiging in bazaar voorkeur heeft, of in voorkomend geval juist inzet werkplan/format vanuit bazaar/werkmakelaar in bestaand bedrijf. Doel is voorzieningen versterken en toevoegen, niet om via gesubsidieerd project bestaande ondernemers extra concurrentie aan te doen. Aramis AlleeWonen, gemeente Zinc, Kellenbeek College, Rabobank, bestaande en toekomstige ondernemers, ROF, Philips, RedBand, bewonersplatform, Gemeente – Sociale Dienst, SIW, Turkse Welzijnsstichting, Marokkaans Centrum 1 juni 2010 1 januari 2011 en dan elk jaar Streven naar overgang naar duurzame borging binnen wijkeconomie en betrokken organisaties na 3 jaar. Ontwikkeling winkelstrip Philipslaan – budget Vastgoedontwikkeling Aramis AlleeWonen inzet maatschappelijke stages, onderwijs – begroting gemeente. Inzet starterscentrum: bijdragen uit begrotingen Aramis en gemeente. Kosten impulsmaatregel: Projectleider Leerbedrijf/stijgingsroute wonen-leren-werken in de wijk € 120.000; onderzoek ondernemers € 10.000; bijdrage Gilde € 4500; bijdrage huur Bazaar € 15.000.

41

Impulsmaatregel Doel Doelgroep Meetbare effecten

Aanpak

2.2 Activerende voorzieningen voor Kalsdonk: Vrouwenstudio (Allochtone én autochtone) vrouwen uit hun isolement halen en op basis van hun individuele vaardigheden en wensen laten participeren aan sociale en educatieve activiteiten. (Allochtone en autochtone) vrouwen in de wijk Kalsdonk/Philipsbuurt Werk: vrijwilligerswerk stimuleren tot activering en doorstroming naar betaald werk Opleiding: taal/(op)voeding/ontwikkelen talenten Wijkvoorzieningen: meer gebruik maken van andere voorzieningen, Vrouwenstudio in zelfbeheer opzetten Perspectief: preventie sociale isolatie Integratie: deelname aan sociaal verkeer, verbetering taalvaardigheid Werken vanuit de basis van huidige groep ‘’Vrouwen in Beweging’’ (2009: start met 30 vrouwen). Conform aanpak in Rotterdam groeien naar gemiddeld 100 kwetsbare vrouwen met diverse culturele achtergronden. Deze vrouwen bevinden zich aanvankelijk in een geïsoleerde positie, spreken nauwelijks Nederlands hebben meestal geen/weinig opleiding gevolgd. Ze hebben hierdoor weinig zelfvertrouwen. Door de laagdrempelige eigen plek (studio) gaan ze meedoen. Sommige vrouwen gaan vrijwilligerswerk doen, een opleiding volgen, naar ouderavonden. Vrouwen kunnen mogelijk een reguliere baan binnen de studio verwerven. De activiteiten helpen vrouwen om zich verder te ontwikkelen. Vrouwen gaan thuis anders om met de opvoeding (gezinsemancipatie). Hieruit ontstaan vadergroepen en meidengroepen. De werving wordt door de vrouwen zelf gedaan. Zij gaan de straat op om andere vrouwen uit te nodigen naar de studio te komen. Ze staan bij scholen en supermarkten. Er is een gastvrouw die bezoekers op hun gemak stelt. De gastvrouw en haar vrijwilligers beheren de studio. Ze nodigen bezoekers uit om aan activiteiten mee te doen en vooral om zelf activiteiten te organiseren.


In de aanvangsfase wordt o.a. een excursie naar een bestaande vrouwenstudio in Breda georganiseerd met vrouwen uit de Philipsbuurt. Permanente plek voor de vrouwen, georganiseerd vanuit zelfbeheer. Relateren aan Buurthuisstructuur (bestaande locatie, Pius X), Brede School in het Hart van Kalsdonk en het nieuwe gezondheidscentrum (opening 1 mei 2010 nabij Heilig Hart Kerk) SIW, Nokta, Aramis AlleeWonen Gemeente (afdeling SoZa/Inburgering), Marokkaans Centrum, Turkse Welzijn Stichting, Het Punt 2010 1 januari 2011 en 1 mei 2011 Bij duurzame borging overgang na twee jaar naar een multiculturele zelforganisatie. Locatie: het nieuwe buurthuis en/of de Philipslaan 110.000 euro voor twee jaar (2010-2011)

Project 3: Over de Grens! Impulsmaatregel Doel Doelgroep

3.1 Kalsdonk Wereldwijk - Versterken aantrekkingskracht van de wijk (betere verkoop woningen en aantrekken nieuwe ondernemers – m.n. in de kleine detailhandel) - Trots en helder beeld van de kracht van de eigen wijk bij bewoners van de wijk - Alle inwoners van de wijk Kalsdonk - Andere inwoners van Roosendaal - Vrijwilligers in de wijk Kalsdonk/Philipsbuurt (als ambassadeurs)

42

Impulsmaatregel Meetbare effecten

Aanpak


Organisatie Overige betrokkenen Start

3.1 Kalsdonk Wereldwijk - Ondernemers binnen en buiten de wijk Perspectief: aantrekkingskracht wijk vergroot t.o.v. andere wijken Imago/leefbaarheid: Kalsdonk/Philipsbuurt is een fijne wijk om te wonen (% wijkbewoners, % bewoners Roosendaal) Werk: vrijwilligers stimuleren tot verdere activering in buurtwerk Wijkvoorzieningen: meer bekendheid/gebruik van voorzieningen Integratie: benutten van elkaars talenten/positieve uitstraling van imago/beeld als ‘wereldwijk’ Versterken van het imago via: - interactief proces met wijkbewoners en (potentiële) nieuwe bewoners/ondernemers - het inzetten van sturende beeldtaal. Geen grootschalige campagnes. Wel benutten van een variatie van nieuwe/jonge bewoners in de wijk als (thema-gerichte) ambassadeurs van Kalsdonk, benutten van nieuwe sociale media én de kracht van de historie van de wijk. Boodschap: er valt wat te halen in de wijk! Levendig, bruisend, iedereen is welkom! Gebaseerd en geïnspireerd op resultaten imago-onderzoek, m.n. uit 40 diepteinterviews in juli-november 2009 (‘Schatgraven in Kalsdonk’ door Vannimwegen) - Versterken Kracht van de wijk: trots op de wijk via zichtbaar maken van de activiteiten/de helden die in de wijk wonen (bv. kickboxkampioenen/Marionettenkampioen etc). - History telling Kalsdonk i.s.m. Brede School, bibliotheek en oudere Kalsdonkers (verbinden van oud & nieuw, allochtoon & autochtoon) - Training organiseren/geven aan 8 vrijwilligers voor huisbezoeken (i.v.m. Welkom project) - Bewoners heten maandelijks nieuwe bewoners persoonlijk welkom met Kalsdonk tas (waarin detailhandel sponsort) - ‘’Over de grenzen’’: gezamenlijke focus in activiteiten tussen sociale partners komende 4/5 jaar via Wijkcafé - Resultaten vastleggen jaarlijks via toegankelijke striptekeningen - Merhaba-wijkfestival: via kleinschalige impulsen, eten met en voor elkaar/theatrale/ muzikale/dansoptredens op thema Wereldwijk (vanuit jeugd en ouderen uit de wijk). - Het Nieuwe Kalsdonkse Kookboek realiseren door/voor bewoners (verbinding autochtoon/allochtoon) - Vastleggen resultaten/successen History Telling via striptekening/beeldmateriaal/ filmpjes en stelselmatig aandacht voor Wereldwijk met beelden over Kalsdonk - Stapstenen route door de wijk (met gedachten over Kalsdonk) i.s.m. bewoners/ kunstenaars - Kortom: sturende beeldentaal, kleinschalige, continue uitingen - aansluiting op “taalmaatjes” (zie project 1, De Zegeningen van Pius X): leerlingen van middelbaar onderwijs lopen journalistieke stage en interviewen oude en nieuwe bewoners. Via advertorials worden 10 interviews in lokale dagblad gepubliceerd, daarnaast worden stagiaires gestimuleerd hun artikelen geplaatst te krijgen in lokale huis-aan-huisbladen. - Is gebaseerd op onderzoek 2009 en onderschreven in Bestuurlijk Overleg Kalsdonk in januari 2010. - Strategisch kader van Kalsdonk Wereldwijk is vanuit participatie (sept-dec 2009) met bewoners vormgegeven - Continu werken met bestaande kanalen - Communicatiedoelen vastgesteld vanuit gemeenschappelijk kader voor Kalsdonk (via Stuurgroep van gemeente en corporatie). Beelden zijn minimaal 5 jaar te benutten. Gemeente, aramis, bewonersplatform Alle actieve organisaties, inwoners; sociale partners; aannemers; detailhandel/MKB; vormgever/Kunstacademie Breda/lokale kunstenaars; onderwijs 1 mei 2010

43

Impulsmaatregel Evaluatie Afronding Kosten Impulsmaatregel Doel Doelgroep Meetbare effecten Aanpak




3.1 Kalsdonk Wereldwijk 1 januari 2011 en 1 mei 2011 Bij duurzame borging overgang na twee jaar naar communicatie gemeente of Aramis AlleeWonen 80.000 euro voor twee jaar (2010-2011) plus budget advertorials (€ 5.000). 3.2 MKBA en Leefbaarheidsmonitor - Kunnen sturen en bijsturen Kansen voor Kalsdonk via inzicht in maatschappelijke effecten, kosten en baten - Inzichtelijke opzet voor kennisdeling met professionals Management, besturen, geïnteresseerde professionals Instrument waarmee effecten inzichtelijk(er) worden gemaakt, zodat meer en beter op maatschappelijke effecten valt te sturen. - aanpassen methodiek wijkatlas en buurtenquête Roosendaal, zodat voor ontwikkeling leefbaarheid relevante effecten kunnen worden gemeten. Als onderdeel van de wijkatlas/buurtenquête leefbaarheidsmonitor ontwikkelen; - vullen van het (door gemeente, Aramis AlleeWonen i.s.m. SEV ontwikkelde) MKBAmodel voor de Philipsbuurt en Hart van Kalsdonk; - uitvoeren nulmeting op (o.a.) de in deze subsidieaanvraag gepresenteerde impulsmaatregelen; - jaarlijks monitoren ontwikkeling effecten, op basis daarvan advies voor bijsturing formuleren; - presenteren model, werking en uitkomsten Philipsbuurt in publicatie en op conferentie. MKBA draait als pilot in Westrand, en bij toekenning 40+subsidie ook in Philipsbuurt. Op grond van pilot-uitkomsten wordt het model waar nodig aangepast en vervolgens als basis voor effectmeting (ex ante, ongoing en ex post) benut. Bij gebleken geschiktheid wordt het MKBA-instrument als basis genomen voor wijken buurtontwikkeling in Roosendaal. Gemeente en Aramis zijn opdrachtgever, Ecorys uitvoerder. Bij genoemde impulsmaatregelen betrokken partijen worden geconsulteerd voor de voeding en beoordeling uitkomsten van het model. 2010 Jaarlijkse monitor, eindevaluatie in 2013 2013 € 65.000 voor 3 jaar (kosten inzet Ecorys) voor impulsmaatregel Philipsbuurt. Daarnaast inzet Aramis en gemeente voor pilotontwikkeling MKBA-model € 60.000. Kosten aanpassing wijkatlas/bewonersenquête € 5.000 voor rekening gemeente.

3.3 Wijkgericht werken Goede aansluiting inzet professionele organisaties op behoeften en kansen in wijk en buurt; Versterken van invloed en betrokkenheid van inwoners bij activiteiten van organisaties in de wijk/de buurt. Snelle actie op onderhoudsproblemen openbare ruimte Alle inwoners Vergroting integraliteit inzet organisaties, vergroten continuïteit in betrokkenheid van inwoners, verbetering “algemene evaluatie van de buurt”. Bewonersplatform (BWP) en huurdersvereniging (HV) geven gevraagd en ongevraagd advies aan gemeente en woningcorporatie over zaken die de wijk aangaan (vastgelegd in convenant (BWP) of wetgeving (HV); BWP en/of HV worden intensief betrokken bij

44

Impulsmaatregel

3.3 Wijkgericht werken sociale ontwikkeling van de wijk, o.a. door hun rol expliciet te benoemen in de verschillende maatregelen en projecten; gemeente heeft wijkmanager aangesteld met als taak communicatie en coördinatie over/van activiteiten in de wijk zowel binnen de gemeentelijke organisatie als extern te realiseren. Aramis AlleeWonen heeft hiertoe wijkcoördinator aangesteld. Komende jaren krijgt binnen de gemeente de doorontwikkeling van het wijkgericht werken vorm.


Verder: wijkmanager geeft opdracht aan gemeentelijk aannemingsbedrijf (GA) in geval van knelpunten/problemen in beheer en onderhoud openbare ruimte. Binnen de bestaande budgetten regelt hij in samenspraak met het hoofd GA waar nodig wijzigingen in de onderhoudsschema’s zodat snelle oplossingen worden gerealiseerd. Rol BWP vastgelegd in convenant, doorontwikkeling wijkgericht werken is een speerpunt van gemeentelijk beleid. Gemeente, Aramis AlleeWonen, bewonersplatform, huurdersvereniging SIW, diverse stichtingen en organisaties in de wijk/buurt Lopend 2011 Nvt Dekking uit lopende begroting, geen impulssubsidie aangevraagd.

Algemeen: Impulsmaatregel Doel Aanpak

Wijze van duurzame borging Organisatie Start Afronding Kosten

4.1 Kwartiermaker - Bewaken voortgang en samenhang van de verschillende projecten in Kansen voor Kalsdonk! - Procesbegeleiding Kwartiermaker ondersteunt en faciliteert, maar voert zelf geen projecten uit. Zie beschrijving bij afzonderlijke onderdelen hieronder. Kwartiermaker onderhoudt goede contacten met belangrijkste bij de verschillende maatregelen betrokken partijen, bewaakt de samenhang en voortgang, zoekt oplossingen in geval van problemen, mobiliseert de juiste mensen in het netwerk in de buurt, en rapporteert aan de wijkmanager bij mogelijke knelpunten of problemen. Kwartiermaker draagt zorg voor het tijdig (doen) uitvoeren van evaluaties en goede communicatie. Op specifieke onderdelen (in navolgende beschrijvingen telkens expliciet benoemd) vervult kwartiermaker de rol van procesbegeleider/aanjager. Belangrijke rol voor de kwartiermaker: zorg niet alleen voor betrokkenheid van de bestaande stichtingen, organisaties en vrijwilligers, maar zorg ook dat je juist die groepen weet te betrekken die nu nog vaak buiten zicht blijven (vooral jongeren, allochtonen van uiteenlopende culturen en met grote verschillen, ook onderling). Kwartiermaker heeft als opdracht de verschillende maatregelen duurzaam te borgen, door effecten en successen te delen en te zorgen dat de maatregelen worden ondergebracht bij een van de in de buurt werkzame stichtingen, verenigingen of organisaties. Doel is dat de kwartiermaker na drie jaar daardoor overbodig is geworden. Kwartiermaker wordt aangesteld door gemeente, in samenspraak met bewonersplatform, Aramis AlleeWonen, SIW en Traverse. 2010 2013 De kwartiermaker is, verspreid over de drie projecten, gedurende 3 jaar 1 dag per week in dienst. Kosten: € 160.000 in 3 jaar.

45




4.2 Kennisdeling Delen kennis en ervaring die we opdoen met Kansen voor Kalsdonk! binnen en buiten Roosendaal Uitwisseling met derden benutten om kennis van elders op te doen en waar mogelijk toe te passen in verbetering van Kansen voor Kalsdonk! (en breder). Professioneel netwerk betrokken partijen; bewoners en organisaties in de wijk. Meetbare output: jaarlijkse makeldag, 3 wijkcafé’s per jaar, 2 werkconferenties, 2 publicaties. - Onderhouden en bezoeken professionele netwerken gemeente, Aramis AlleeWonen - Organisatie werkconferentie rond een of meer van de impulsmaatregelen halverwege het traject en aan het eind, gevolgd door publicatie in minstens één relevant vakblad - Organiseren jaarlijkse “makeldag” in Kalsdonk rond een thema uit Kansen voor Kalsdonk! Presenteren maatregelen en resultaten, opdoen nieuwe ideeën. Makeldag levert input voor bijsturing programmering. - Realisatie 3 wijkcafé’s per jaar waar inwoners en organisaties worden geïnspireerd en brainstormen over een thema rond wijkontwikkeling. Deze vorm van kennisdeling wordt gedurende hele looptijd traject gehandhaafd. Kwartiermaker organiseert de kennisdeling in samenwerking met de relevante betrokken partijen (afhankelijk van onderwerp) Varieert 2010 2012 2013 Impulsmaatregel: € 18.500 (40+-aanvraag) Bestaande kosten wijkcafé: € 12.500 (aramis)

46

B.4

Theoretische onderbouwing van de projecten: Kalsdonk actief

De strategie die we voor de Philipsbuurt volgen, is onder andere gebaseerd op de volgende beschouwing: Het opbouwen van Sociaal Kapitaal in de wijk Sociaal kapitaal kan algemeen omschreven worden als ‘de hulpmiddelen die in een gemeenschap aanwezig zijn om de sociale organisatie vorm te geven’. De hulpmiddelen kunnen acties zijn zoals gemeenschapsactiviteiten, sociale steun en participatie: de acties helpen individuen maar worden ontwikkeld in relatie met anderen. Eigenlijk kun je het zien als een soort lijm die mensen, organisaties en gemeenschappen verbind en ervoor zorgt dat ze samenwerken om dezelfde soort doelen te bereiken. De indicatoren voor sociaal kapitaal zijn:       

Kwaliteit van sociale relaties Groepslidmaatschap Formele en informele netwerken, Gedeelde normen Vertrouwen Wederkerigheid en Inzet voor de gemeenschap

Voorbeelden hiervan zijn het aantal lidmaatschappen van een vereniging, de tijd die men besteedt aan sociale activiteiten, de tijd besteed aan wederkerige acties, de verwachtingen van waarneembare normen over de intenties van anderen, en de omvang van vriendennetwerken. Door de ‘moderne’ samenleving vindt er vooral afbrokkeling plaats van het sociaal kapitaal. Dit zijn onder andere: tijdsgebrek, residentiële mobiliteit (verhuizen is eenvoudiger dan vroeger), toenemende urbanisatie (verstedelijking), lossere gezins- en familieverbanden, inkomensverschillen en veranderingen in de economische structuur. Deze vinden vooral plaats in achtergestelde gebieden zoals de wijken Westrand, Langdonk en Kroeven in Roosendaal. Concreet gezien is het verlies van sociaal kapitaal op gemeenschapsniveau vooral te zien aan hogere criminaliteitscijfers en lagere schoolprestaties. De kenmerken bij gemeenschappen waar wel sociaal kapitaal sterk aanwezig is zijn met name: hechte persoonlijke netwerken van individuen, gezinnen en lotgenoten met elkaar verbinden. Zij zijn meer geneigd om anderen te helpen en steun te bieden als men in nood verkeerd. Er is capaciteit en bereidheid om gebruik te maken van de middelen die aanwezig zijn in de gemeenschap dus ook hulpmiddelen die de overheid beschikbaar stelt. Er is meer vertrouwen en minder vrees om met elkaar in gesprek te gaan binnen de gemeenschap omdat ze geen vreemden meer voor elkaar zijn. Dit komt tot uiting door een positieve houding om persoonlijk contact te leggen met anderen om gemeenschapsfaciliteiten te gebruiken. Daarnaast is er ook een groter gevoel van betrokkenheid bij de gemeenschap. Sociaal Kapitaal is onder te verdelen in drie categorieën: 1. Bonding: kenmerkt zich door sterke relaties en netwerken binnen de gemeenschap. 2. Bridging: kenmerkt zich door relaties en netwerken tussen verschillende sociale groepen dus bijvoorbeeld ouderen en jongeren. 3. Linking: Kenmerkt zich door connecties en netwerken tussen gemeenschappen en instellingen en/of organisaties die specifieke informatie hebben voor de gemeenschap bijvoorbeeld de gemeente bij buurtvernieuwing. Elementen van sociaal kapitaal Deze onderstaande elementen zorgen voor een praktisch raamwerk om te begrijpen hoe projecten en methodes het sociaal kapitaal in een wijk kunnen veranderen. Verbindingen tussen mensen:

47

-

Participatie in de wijk (gemeenschap) Behulpzaamheid naar elkaar toe Sociale netwerken van familie en vrienden Contacten op het werk

Voorwaarden die nodig zijn om zaken voor elkaar te krijgen: Sociale steun, vertrouwen en veiligheid Pro actief in een sociale context Het op waarde schatten van diversiteit Het op waarde schatten van het leven. NB: Veel Sociaal Kapitaal is per definitie niet goed. Zo kan een te sterke bonding en te weinig bridging van gemeenschappen juist verhinderen dat mensen uit de ene gemeenschap contacten aan gaan met mensen uit een andere gemeenschap. Zo kunnen er in een volksbuurt twee gemeenschappen ontstaan, de Hollandse gemeenschap en de Marokkaanse gemeenschap, die onderling goede contacten hebben maar met de andere groep niet.

48

B.5 Begroting De gemeente houdt niet gebiedsgericht bij waar de budgetten aan besteed worden. Daarom is op basis van de gemeentebegroting een onderbouwde raming gemaakt van de uitgaven aan leefbaarheid in de Philipsbuurt. Niet alle uitgaven zijn in onderstaand overzicht meegenomen. Zaken die bijvoorbeeld vooral raken aan het gezondheidscentrum of de brede school zijn hier buiten beschouwing gelaten, alleen onderwerpen die een rechtstreeks verband houden met de 3 in deze subsidieaanvraag uitgewerkte projecten zijn meegenomen. Daarnaast is het resultaat van de grondexploitatie m.b.t. de herstructurering van Kalsdonk, voor de jaren 2010-2013, opgenomen en is het deel dan aan de Philipsbuurt kan worden toegerekend weergegeven. Dit alles leidt tot het volgende beeld: Geld dat gemeente aan leefbaarheid besteedt in posten, die betrekking hebben op de in Kansen voor Kalsdonk! t..b.v. 40+ subsidie opgevoerde projecten. GEMEENTEBREED (€ * 1000) VOLTASTRAAT E.O. (€ * 1000) nummer post bedrag toereke2010 2011 2012 2013 totaal ningswijze 2010 2011 2012 6480400 bestrijding onderwijsachterstanden 58 49 50 51 208 1 0,7 0,6 0,6 6480002 leerplicht RMC, loopbaan 23 70 11 7 7 95 1 0,9 0,1 0,1 6503301 Sportbureau 254 259 265 270 1048 1 3,3 3,3 3,4 6580000 speelvoorzieningen 154 157 160 164 635 1 2,0 2,0 2,1 6580001 speelgelegenheden 350 342 334 338 1364 1 4,5 4,4 4,3 663001 subsidie SIW 3123 3185 3249 3314 12871 1 40,0 40,8 41,7 6611103 reintegratie/trajectbegeleiding 581 593 604 617 2395 1 7,4 7,6 7,7 6611108 sociale activering 5 5 5 5 20 1 0,1 0,1 0,1 6611109 ID banen 460 460 460 460 1840 1 5,9 5,9 5,9 6621103 inburgering/integratie & participatie 35 36 37 38 146 1 0,4 0,5 0,5 6621111 taalcoaches 34 34 0 0 68 1 0,4 0,4 0,0 6630101 maatschappelijke stages 72 100 102 102 376 1 0,9 1,3 1,3 6630101 voorkomen overgewicht jeugd 21 21 21 21 84 1 0,3 0,3 0,3 6630105 jeugd en veiligheid 19 20 20 20 79 1 0,2 0,3 0,3 6630106 jongerenpreventie 87 89 91 92 359 1 1,1 1,1 1,2 6630107 jongerenpreventie allochtonen 92 93 93 94 372 1 1,2 1,2 1,2 E21007 straatreiniging 1860 1877 1938 1956 7631 2 18,6 18,8 19,4 6560003 wijkonderhoud 5653 5564 5625 5677 22519 2 56,5 55,6 56,3 6141000 integrale veiligheid 86 88 89 90 353 1 1,1 1,1 1,1 6141100 HALT 24 24 24 24 96 1 0,3 0,3 0,3 E14014 toezicht en handhaving 2222 2266 2306 2356 9150 1 28,5 29,1 29,6 TOTAAL LEEFBAARHEIDSUITGAVEN 15260 15273 15480 15696 61709 174,5 174,8 177,1 Fysieke uitgaven herstructurering: grondex.* herstructurering Kalsdonk 1087,0 -295,0 -224,0 TOTAAL HERSTRUCTURERING/LEEFBAARHEID 1261,5 -120,2 -46,9

2013 totaal 0,7 2,7 0,1 1,2 3,5 13,4 2,1 8,1 4,3 17,5 42,5 165,0 7,9 30,7 0,1 0,3 5,9 23,6 0,5 1,9 0,0 0,9 1,3 4,8 0,3 1,1 0,3 1,0 1,2 4,6 1,2 4,8 19,6 76,3 56,8 225,2 1,2 4,5 0,3 1,2 30,2 117,3 179,7 706,1 0,0 179,7

toerekening naar Voltastraat e.o.: 1) naar omvang buurt: Kalsdonk is 1/3 van de wijk Noord. Voltastraat is 1/2 van Kalsdonk. Noord is 1 van de 13 wijken. ergo: Voltastraat is 1/78 van Roosendaal als geheel 2) naar oppervlakte buurt. Voltastraat e.o. is ca. 1% van totale oppervlakte gemeente. * toelichting op grondexploitatie: 2010 2011 2012 grondexploitatie kosten 1186885 1394009 928233 opbrengsten 100000 1689138 1152341 herstructurering Kalsdonk (toedeling aan Voltastraat e.o.: totaal gedeeld door 2). gemeente, grondexploitatie (saldo) saldo 1086885 -295129 -224108,5 (bron: begroting 2010 herstructurering Kalsdonk, gemeente Roosendaal)

2013 totaal 0 3509126 0 2941478,5 0

567648

Op de volgende pagina’s is de begroting voor “Kansen voor Kalsdonk! Kansen voor de Philipsbuurt“ opgenomen. Daarin zijn op buurtniveau cijfers voor de gemeentelijke inzet opgenomen.

49

568,0 1274,1

Kosten 1. De Zegeningen van Pius X I. Programmering en beheer, basistaken "Zegeningen" Kalsdonk, toegerekend deel Philipsbuurt II. Programmering en beheer, impulsmaatregelen 1.1 Buurthuis van de Toekomst 1.2 STA-teams in de buurt 1.3 Buurtcoaches 1.4 Intensivering ErOpAf 1.5 Actief voor mijn wijk 1.6 Actief met elkaar 1.7 Samen actief in de buurtsportvereniging 1.8 Meer taalmaatjes SUBTOTAAL III. Verhuizing en verbouwing Gemeentelijke kosten Kosten Aramis TOTAAL 1 (I + II + III)

2012

2013 2010-2013

80433

109667

110267

83433

383800

21667 1667 1250 2500 25000 8333 6333 2.500 69250

43333 3333 2500 5000 50000 16667 12667 2.500 136000

43333 3333 2500 5000 50000 16667 12667 0 133500

21667 1667 1250 2500 25000 8333 6333 0 66750

130.000 10.000 7.500 15.000 150.000 50.000 38.000 5.000 405.500

350.000 PM

.

1.139.300

II. Impulsmaatregelen 2.1 Wonen Leren Werken Philipslaan 2.2 Vrouwenstudio SUBTOTAAL

TOTAAL 2 (I + II + III)

2011

. . . . PM, openomen onder 4. Algemeen

2. Duurzaam werken in de Philipslaan I. Sociaal/maatschappelijke stages/ gemeente

III. Fysieke investering Gemeente Aramis

2010

.

.

.

13400

13600

13700

13700

54400

24917 55000 79917

49833 55000 104833

49833 0 49833

24917 0 24917

149500 110000 259500

. . . . PM, opgenomen onder 4. Algemeen .

3. Over de Grens I. Integrale samenwerking, inzet partijen Gemeentelijke inzet wijkmanager Gemeentelijke inzet wijkonderhoud Leefbaarheidsmonitor Inzet Aramis wijkcoördinator SUBTOTAAL II. Impulsmaatregelen 3.1 Kalsdonk WereldWijk 3.2 MKBA Kalsdonk SUBTOTAAL TOTAAL 3 (I + II ) 4. Algemeen I. Investeringen in gebied, niet rechtstreeks aan deelonderwerp toerekenbaar Fysieke investeringen Aramis, onrendabele deel . Sociale investeringen Aramis, niet gespecificeerd SUBTOTAAL . II. Impulsmaatregelen 4.1 Kwartiermaker 4.2 Kennisdeling SUBTOTAAL

.

.

TOTAAL GENERAAL waarvan impulsmaatregelen

.

.

526.900

20000 75000 5000 20000 120000

20000 74400 1000 20000 115400

20000 75700 1000 20000 116700

20000 76400 1000 20000 117400

80000 301500 8000 80000 469500

20000 20000 40000

45000 10000 55000

20000 10000 30000

0 20000 20000

85000 60000 145000

160000

170400

146700

137400

614500

20000

4.548.000 75000 4.623.000

26700 6000 32700

160000 30000 190000

. 15000

. 20000

.

26700 6000 32700

TOTAAL 4 (I + II)

.

213.000 PM

.

53300 9000 62300 .

.

53300 9000 62300 .

. 221867

. 20000

.

. 358133

4.813.000

. 275633

144367

7.093.700 1000000

50

Dekking 1. De Zegeningen van Pius X I. Programmering en beheer, basistaken "Zegeningen" Kalsdonk, toegerekend deel Philipsbuurt begroting gemeente: 6630001 SIW/Welzijn 6621103/11 inburgering en participatie 6630101/05-09 jeugd 6480400 onderwijsachterstanden 658000/01 speelvoorzieningen 6144000 integrale veiligheid investering wijksportvereniging: gemeente (6503301) + aramis + derden bijdrage Humanitas/Oranjefonds Taalmaatjes SUBTOTAAL II. Impulssubsidie 40+ gemeenten III. Verhuizing en verbouwing Gemeentelijke bijdrage uit grondexploitatie Bijdrage Aramis TOTAAL 1 (I + II + III)

2012

2013 2010-2013

40000 800 3500 700 6500 1100

40800 900 4200 600 6400 1100

41700 500 4300 600 6400 1100

42500 500 4300 700 6400 1200

165000 2700 16300 2600 25700 4500

22833 5000 80433

45667 10000 109667

45667 10000 110267

22833 5000 83433

137000 30000 383800

69250

136000

133500

66750

405500

350.000 PM

.

1.139.300

II. Impulssubsidie 40+ gemeenten

TOTAAL 2 (I + II + III)

2011

. . . . PM, openomen onder 4. Algemeen

2. Duurzaam werken in de Philipslaan I. Sociaal/maatschappelijke stages begroting gemeente: 6611103/09 sociaal

III. Fysieke investering Gemeentelijke bijdrage uit grondexploitatie Bijdrage Aramis

2010

.

.

.

13400

13600

13700

13700

54400

79917

104833

49833

24917

259500

. . . . PM, opgenomen onder 4. Algemeen .

3. Over de Grens I. Integrale samenwerking, inzet partijen Gemeentelijke inzet wijkmanager uren * tarief,toerekenbaar philipsbuurt begroting E 21007/6560003 wijkonderhoud leefbaarheidsmonitor uit krediet leefbare wijken Inzet Aramis wijkcoördinator SUBTOTAAL II. Impulssubsidie 40+ gemeenten TOTAAL 3 (I + II ) 4. Algemeen I. Investeringen in gebied, niet rechtstreeks aan deelonderwerp toerekenbaar grondexploitatie herstructurering Aramis . begroting Aramis, sociale investeringen exlcusief de in posten 1, 2 en 3 gespecificeerde inzet SUBTOTAAL . II. Impulssubsidie 40+ gemeenten

.

.

TOTAAL GENERAAL waarvan impulsmaatregelen

.

.

526.900

20000 75000 5000 20000 120000

20000 74400 1000 20000 115400

20000 75700 1000 20000 116700

20000 76400 1000 20000 117400

80000 301500 8000 80000 469500

40000

55000

30000

20000

145000

160000

170400

146700

137400

614500

. 15000

. 20000

. 32700

TOTAAL 4 (I + II)

.

213.000 PM

20000 .

62300 .

62300

20000

75000 4.623.000

32700

190000

.

. 358133

4.548.000

.

.

. 221867

.

4.813.000

. 275633

144367

7.093.700 1000000

51

52

KANSEN VOOR KALSDONK! Kansen voor de Philipsbuurt

Recommend Documents