Kaliumbeperkt dieet
U heeft het advies gekregen om een kaliumbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een kaliumbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen dan is uw diëtist bereid deze vragen te beantwoorden.
Kalium
Kalium is een mineraal dat onmisbaar is voor het lichaam. Vooral in spiercellen heeft het een belangrijke functie. Kalium is nodig voor de samentrekking van de spiervezels en voor een goede geleiding van zenuwprikkels. Ook heeft het samen met natrium (uit keukenzout) een belangrijke functie bij het regelen van de bloeddruk. Kalium komt in vrijwel alle voedingsmiddelen voor. Een gemiddelde Nederlandse voeding bevat gemiddeld 4000 mg kalium per dag.
Te hoog kalium
Bij een goede nierfunctie houden de nieren het kaliumgehalte in het lichaam constant. Bij een verminderde nierfunctie wordt er minder kalium uitgescheiden en kan het kaliumgehalte in het bloed te hoog worden. Een te hoog kaliumgehalte kan leiden tot spierkrampen en hartritmestoornissen. In ernstige gevallen bestaat de kans op een hartstilstand.
Kaliumbronnen
Belangrijke bronnen van kalium zijn: aardappelen, groente, fruit, melk, koffie, cacao (chocolade), peulvruchten en noten. Producten die hiervan gemaakt zijn zoals chips, frites, vruchtensappen en amandelspijs bevatten ook veel kalium. Verder leveren appelstroop en natriumarme producten ook veel kalium.
Kaliumbeperkt dieet
U heeft het advies gekregen om een kaliumbeperkt dieet te volgen. Afhankelijk van het kaliumgehalte in het bloed dient u de hoeveelheid kalium in de voeding terug te brengen tot 2000 - 3000 mg per dag. Bij een kaliumbeperkt dieet zijn geen producten verboden. Sommige producten bevatten wel meer kalium, maar het gaat om de totale hoeveelheid kalium die u per dag binnenkrijgt. Binnen de toegestane maximale hoeveelheid kalium per dag kunt u variëren. Een kalium
1
rijke maaltijd kan dus wel, maar daar moeten dan een aantal kaliumarme producten / maaltijden tegenover staan.Het kaliumgehalte van groente en fruit kan per soort erg variëren. Om een indruk te krijgen van de variaties hieronder een klein overzicht.
Product
Kaliumgehalte per stuk / portie (in mg)
Appel zonder schil
150
Banaan (middel groot, 150 gr)
550
Meloen – honing / suiker (150 gr)
550
Meloen – water (150 gr)
250
Peer
200
Sinaasappel
200
Asperges (gekookt, 200gram)
400
Bloemkool ( gekookt, 150 gram)
400
Boerenkool (gekookt, 150 gram)
350
Postelein (gekookt, 150gram)
1200
Sperziebonen (gekookt,150 gram)
350
Spinazie (gekookt, 150gram)
500
Tomaat (rauw, 70 gram)
200
Wortelen gekookt (150 gram)
300
Sla (rauw, schaaltje, 45 gram)
150
Tomatensap (150 ml)
350
Sinaasappelsap (150 ml)
250
2
Minder kalium
Hieronder vindt u een aantal adviezen om de hoeveelheid kalium in de voeding te verminderen: Rijst en pasta bevatten weinig kalium. Vervang een paar keer per week aardappelen door rijst of pasta. Stamppot en friet bevatten veel kalium. Houd hiermee rekening bij keuze van de overige maaltijdonderdelen. Rauwe groente bevat meer kalium dan gekookte groente. Kalium is oplosbaar in water. Het kaliumgehalte in aardappelen en groenten kunt u met ongeveer 1/3 verminderen wanneer u deze in ruim water kookt en het water afgiet. Gebruik het groentenat niet voor het maken van een saus. Het groentenat bevat kalium. Varieer met groenten. Het kalium-gehalte van groenten verschilt nogal. Bij het roerbakken of stomen van groenten treedt geen kaliumverlies op. In natriumarme producten is het zout (natrium) veelal vervangen door kalium. Deze producten zijn minder geschikt voor u. Fruit op sap/siroop uit blik of pot bevat minder kalium dan vers fruit. Het sap/de siroop kunt u beter niet gebruiken. Vervang vruchtensap door frisdrank of limonade. Frisdranken en limonades bevatten zeer weinig kalium. Een alternatief voor koffie is thee. Thee is een kaliumarme drank.
• • • • • • • • • •
Misverstanden
• •
Cafeïnevrije koffie bevat evenveel kalium als gewone koffie. Witte chocolade bevat evenveel kalium als melk en puur chocolade.
Hoeveelheid kalium
Overleg met uw diëtist wat voor u een wenselijke hoeveelheid kalium is. Wanneer u met kaliumgetallen wilt rekenen kijk dan op www.dieetinzicht.nl.
Meer informatie
www.voedingscentrum.nl www.dieetinzicht.nl.
3
Tot slot
Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met het secretariaat van de afdeling Diëtetiek,telefoonnummer: 024 - 361 91 90, bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.30 uur.
4
03-2013-6209
Radboud universitair medisch centrum
