Jaarverslag Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

Jaarverslag 2006 Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

Hier een korte tekst header Nieuw stadion voor dat geeft drie regels maximaal, ADO Den Haag een mooi geheel

Hier Deeen illustraties korte tekst in ditheader jaarverslag voeren u met drie zevenmijlslaarzen regels maximaal, door dat de geeft totstandkoming een mooi geheel van dit stadion. Het maakt deel uit van de gebiedsvisie van Ballast Nedam Ontwikkelingsmaatschappij op het Forepark in Den Haag, gericht op de ontwikkeling van een aantrekkelijk retail- en leasurepark. Aan het Prins Clausplein ontstaat zo een markant nieuw gebouwenlandschap in de oksel van de rijkswegen A4 en A12. Het stadion is inmiddels bijna klaar, in het komende voetbalseizoen wordt het in gebruik genomen.

Inhoud

Bestuursverslag

5

Kerncijfers 13

Pensioenen

13

Beleggingen

18

Financiële positie

24

Jaarrekening 26

Balans per 31 december 2006

26

Resultatenrekening

28

Kasstroomoverzicht

29

Toelichting jaarrekening

30

Toelichting op de balans

36

Toelichting resultatenrekening

40

Overige gegevens 42

Actuariële verklaring

42

Accountantsverklaring

43

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam in cijfers 44

Resultatenontwikkeling

44

Ontwikkelingen over de laatste 5 jaar

45

Personalia 46

Begrippenlijst 48

Kort voor de zomer van 2006 werden de eerste spanten geplaatst.

maar de fijnstofproblematiek dreigde roet in het eten te gooien.

Eindelijk werd het stadion zichtbaar vanaf de A4. Daar hadden

Uiteindelijk bleef het bij een flinke vertraging en ging de bouw begin

zowel de fans als de bouwers lang op moeten wachten.

2006 van start. Reden genoeg om de vlag uit te steken.

De opdracht voor de bouw van het stadion werd verstrekt in 2003,

Bestuursverslag over het 78ste boekjaar Nieuwegein, juni 2007 Terugblik op 2006 In 2006 heeft in de pensioenwereld een belangrijke gebeurte-

telijk dan wel volledig een toeslag wordt verleend op basis van de

nis plaatsgevonden, de Pensioenwet is definitief geworden. De

eerder genoemde indexen. Er is sprake van een voorwaardelijke

Pensioen- en spaarfondsenwet daterend uit 1954 is per 1 januari

toeslag. Onder premie-, toeslagen kortingsbeleid zullen wij hier

2007 vervangen door de Pensioenwet. In de Pensioenwet zijn

verder op ingaan.

financiële zekerheid, transparantie en communicatie, evenals de bescherming van de rechten van deelnemers vastgelegd.

Vanaf 1 januari 2006 is de mogelijkheid van verdere opbouw

Daarnaast geeft de Pensioenwet duidelijke richtlijnen ten aanzien

in de vroegpensioenregeling en bijspaarregeling gestopt. De

van Pension Fund Governance en het Financieel Toetsingskader

mogelijke toeslag van de opgebouwde pensioenen / kapitalen

(FTK).

wordt voor deze regelingen niet gestopt. De hiervoor geldende voorwaardelijke toeslag blijft van toepassing.

Conform het herstelplan 2006 is er in 2006 voor 50% toeslag verleend. De toeslagen zijn voor de actieven gebaseerd op de

Ballast Nedam heeft de ouderdomspensioenregeling in 2006 ver-

loonontwikkelingen voortvloeiend uit de CAO voor de Bouwnij-

beterd naar aanleiding van de afschaffing van de fiscale faciliëring

verheid en voor de inactieven op basis van de consumentenprijs-

van vroegpensioen en de invoering van de levensloopregeling.

index alle huishoudens (CPI). De toeslagverlening van 50% was

De pensioenregeling 2005 is in de loop van 2006 vervangen door

voor de actieven een toeslag van 0,63% en voor de inactieven

de pensioenregeling 2006 welke met terugwerkende kracht per

een toeslag van 0,99%.

1 januari 2006 is ingegaan. Deze pensioenregeling 2006 is in de deelnemersvergadering van 28 september 2006 goedgekeurd.

Voor het Pensioenfonds is 2006 ook een jaar geweest van verder herstel. De dekkingsgraad is gestegen van 117,1% naar 122,7%.

Ballast Nedam heeft dispensatie van BPF Bouw voor de pensioen-

Verder zou er op basis van het FTK op 31 december 2006 geen

regeling 2006. Om dispensatie van verplichte deelname in de

sprake meer zijn van een reservetekort. Op 1 januari 2007 is met

pensioenregeling van BPF te behouden, moeten de uitkomsten

de Pensioenwet het FTK in werking getreden. Om die reden is

van de pensioenregeling 2006 minimaal gelijkwaardig zijn aan de

de actuariële verklaring in dit verslag en in het zogenaamde sta-

uitkomsten van de pensioenregeling van de BPF Bouw.

tenverslag aan De Nederlandsche Bank (DNB) mede gebaseerd

De pensioenregeling 2006 voldoet dus aan deze voorwaarde.

op het FTK en in het bijzonder op de dekkingspositie en de reservepositie volgens het FTK.

Het pensioenreglement 2006 wordt in 2007 nog verder aangepast aan de formele vereisten van de nieuwe Pensioenwet.

Pensioenregeling 2006

Tijdens de deelnemersvergadering op 27 september 2007 zullen

Het Pensioenfonds voert de pensioenregeling 2006 uit die van

de deelnemers op de hoogte worden gebracht van de wijzigin-

toepassing is voor de stafmedewerkers van Ballast Nedam. De

gen die naar aanleiding van de Pensioenwet moeten worden

pensioenregeling van Ballast Nedam is een collectieve beschik-

doorgevoerd.

bare premieregeling. De collectieve beschikbare premie wordt verdeeld op basis van de middelloonsystematiek. De middel-

Communicatie

loonregeling, die als uitgangspunt wordt gehanteerd, kent een

In 2006 is er een start gemaakt met de verbetering voor com-

opbouwpercentage van 2,25% en een franchise van € 11.566.

municatie richting de deelnemers en de communicatie aan te

De vaste premie voor de pensioenregeling 2006 bedraagt 24%

passen aan de vereisten van de Pensioenwet om het inzicht in

van de pensioengrondslag. Het werkgeversdeel bedraagt 17%.

de pensioensituatie van de betrokken deelnemers te verbeteren.

Er kan onder voorwaarden een toeslag worden verleend over de

Dit wordt in 2007 voortgezet. Het gaat hier in het bijzonder om

opgebouwde pensioenen op basis van de loonontwikkelingen

de volgende communicatiemiddelen: de pensioenwebsite, een

voortvloeiend uit de CAO voor de Bouwnijverheid. Over de inge-

pensioenplanner en een populaire versie van het pensioenre-

gane pensioenen en de opgebouwde pensioenen van ex-deel-

glement. Verder hebben de personeelsafdelingen van Ballast

nemers kan onder voorwaarden een toeslag worden verleend op

Nedam en het Pensioenfonds afspraken gemaakt over de

basis van de consumentenprijsindex alle huishoudens (CPI, alle

eenduidige communicatie van de totale pensioensituatie met de

huishoudens) gepubliceerd door het CBS. De beschikbare mid-

stafmedewerkers van Ballast Nedam.

delen van het fonds vormen het uitgangspunt of er niet, gedeelBestuursverslag over het 78ste boekjaar

Pensioenwebsite

Resultaat 2006

De pensioenwebsite wordt in een nieuwe technische omgeving

Het resultaat 2006 bedroeg € 25,1 mln positief. Dit resultaat

gebracht en de structuur wordt herzien. De herziene pensioen-

ontstond met name door enerzijds beleggingsopbrengsten en

website zal up to date worden gemaakt en zodanig worden

premiebaten en anderzijds door een afname van de voorziening

ingevuld dat de deelnemer een goed inzicht kan krijgen in zijn

pensioenverplichtingen. De afname van de voorziening pensioen-

pensioenregeling en daarnaast zal er informatie over de financiële

verplichtingen is het gevolg van de gestegen markrente en de

situatie van het fonds, de beleggingen en het beleid van het

collectieve waardeoverdracht van ca. € 20 mln aan de pensioen-

Bestuur terug te vinden zijn.

uitvoerder van Van Oord N.V..

Pensioenplanner

Uitvoeringskosten Pensioenregeling

Voor de pensioenregeling van het Pensioenfonds komt een

De totale uitvoeringskosten van de pensioenregeling, inclusief

pensioenplanner die op de site van het Pensioenfonds wordt

vermogensbeheer, bedroegen in 2006 0,31% van de totale

geplaatst. Met deze planner kan de deelnemer een inzicht krijgen

activa (2005 0,38%). De totale activa zijn in 2006 gelijk aan

in zijn persoonlijke situatie indien hij kiest om bijvoorbeeld eerder

€ 619,4 mln (2005 € 613,8 mln).

met pensioen te gaan en/of zijn nabestaandenpensioen uit te

Dekkingsgraad en herstelplan

ruilen tegen extra ouderdomspensioen.

De technische voorzieningen, bestaande uit de

Populaire versie pensioenreglement

pensioenverplichtingen en de voorziening voor toekomstige

Naast het pensioenreglement wordt er een populaire versie

overlevingstafels, zijn met 3,6% gedaald van € 521 mln in 2005

van het pensioenreglement ontwikkeld om op deze wijze de

naar € 503 mln in 2006. Deze daling was, zoals toegelicht

pensioenregeling transparanter en begrijpelijker te maken voor

onder resultaat 2006, het gevolg van de gestegen rekenrente

de deelnemers.

en het effectueren van de waarde-overdracht naar de pensioenuitvoerder van Van Oord N.V..

Communicatie totale pensioensituatie Een stafmedewerker kan naast de pensioenregeling van het

Het aanwezige vermogen is gestegen van € 610 mln naar € 616

Pensioenfonds Ballast Nedam nog andere pensioenregelingen

mln. De dekkingsgraad is hierdoor toegenomen van 117,1%

hebben namelijk:

naar 122,7%.

Pensioenregeling

Ondergebracht bij

In 2006 is er, zoals in de deelnemersvergadering toegelicht, een

Arbeidsongeschiktheidsverzekering

Nationale Nederlanden

nieuw herstelplan 2006 opgesteld. De hierin opgenomen veron-

ANW-verzekering

Nationale Nederlanden

derstelling is dat indien de dekkingsgraad in enig jaar gehaald

Overgangsregeling 55+/55-

BPF Bouw

wordt, zoals vastgesteld is in het herstelplan 2006 (121,2% voor

Excedent overgangsregeling

Cordares Verzekeringen

eind 2006) er voor 50% een toeslag kan worden verleend.

De communicatie over de pensioenregelingen, die niet onderge-

Per eind 2006 was er voldoende vermogen om de nominale aan-

bracht zijn bij het Pensioenfonds, wordt verzorgd door de perso-

spraken van alle deelnemers in de toekomst na te komen. Het

neelsafdelingen van Ballast Nedam en de betrokken pensioenuit-

aanwezige pensioenvermogen bedroeg meer dan de som van de

voerders. Dit gebeurt in samenspraak met het pensioenbureau

pensioenverplichtingen verhoogd met een excassovoorziening

van het Pensioenfonds, zodat de communicatie over diverse

van 2% en een algemene reserve van 4%. Er bestond derhalve

pensioenregelingen op elkaar is afgestemd. Voor algemene

per jaareinde 2006 geen dekkingstekort.

vragen over de pensioenregeling van het Pensioenfonds kunnen de actieve deelnemers terecht bij de personeelsfunctionaris van

Het vereiste vermogen op basis van het APP is een zodanig

Ballast Nedam. Voor specifieke vragen over de pensioenrege-

vermogen dat er ook een reserve is om tegenvallende beleg-

ling van het Pensioenfonds kunnen deelnemers terecht bij het

gingsopbrengsten te kunnen opvangen. Voor zakelijke waarden

Pensioenfonds.

moet een waardedaling van in beginsel 25% en voor vastrentende waarden moet een waardedaling van 10% kunnen worden

De website www.bn-Pensioenfonds.nl van het Pensioenfonds is

opgevangen. Het vereiste vermogen bedroeg derhalve eind 2006

voor iedere deelnemer toegankelijk.

€ 622 mln (dekkingsgraad van 123,8%). Er bestond daardoor nog wel een klein reservetekort van € 5,3 mln.

Bestuursverslag over het 78ste boekjaar

In de paragraaf FTK wordt uiteengezet dat er onder het FTK

en hoe op basis van de uitkomsten van de continuïteitsanalyse

geen sprake meer zou zijn van een herstelplan. Dit betekent, dat

de eerder geformuleerde ambitie zal worden bijgesteld.

er op 1 januari 2007 geen herstelplan meer nodig is. Tot en met

Als er meer middelen zijn dan benodigd voor de verplichtingen

31 december 2006 is er nog wel een herstelplan. Een herstelplan

(inclusief de vereiste reserves) kunnen er toeslagen worden

is immers vereist bij een tekort. De toeslag over het jaar 2006,

verleend. Dit meerdere wordt in de onderstaande volgorde

die wordt verleend op 1 juli 2007, zal gebaseerd zijn van het tot

toegekend:

en met 31 december 2006 aanwezige herstelplan 2006 met daarin de veronderstelde toeslagverlening van 50%.

1. Eventuele eerdere kortingen op nominale aanspraken worden hersteld. Eind 2006 waren er overigens geen kortingen die

Premie-, toeslag-, en kortingsbeleid

zouden moeten worden hersteld.

De premie die het Pensioenfonds ontvangt is een vaste premie

2. Toeslagverlening in het jaar volgens de indexen. Deze indexen

van 24% van de pensioengrondslag. En vast betekent ook vast.

zijn CPI alle huishoudens voor de inactieven en de loonont-

Enerzijds kan er geen premiekorting meer worden verleend.

wikkeling op basis van de CAO voor de Bouwnijverheid voor

Anderzijds kan er ook geen extra premie van de onderneming

de actieven. Zijn er voldoende middelen dan wordt een toe-

worden verlangd. In 2006 bedroeg de totale premie € 19,4 mln.

slag verleend ter grootte van 100% van de eerder genoemde

Deze premie was hoger dan de benodigde kostendekkende

indexcijfers. Zijn de middelen gedeeltelijk toereikend dan zal

premie van € 17,0 mln.

de toeslag een deel van deze indexcijfer bedragen. 3. Zijn er na de 100% toeslagverlening nog meerdere middelen

In de pensioenregeling 2006 worden kort samengevat de

beschikbaar dan zullen eerst de eventuele nog uitstaande

beschikbare middelen boven het vereiste vermogen aan de

inhaaltoeslagverlening plaatsvinden. Deze inhaaltoeslagverle-

deelnemers toegekend en kan er bij een tekort sprake zijn van

ning vindt plaats om tot een meer gelijkmatige verdeling van

korting van de nominale (eerder toegekende) aanspraken. Hier

toeslagverlening te komen over de deelnemers met verschil-

zijn heldere spelregels voor opgesteld en met de deelnemers ge-

lende looptijden van deelneming. Voor deze inhaaltoeslagver-

communiceerd. Voor toekomstige toeslagen is geen opslag in de

lening wordt maximaal 5 jaar teruggegaan tot en met 2005.

kostendekkende premie opgenomen en er worden hiervoor ook

4. Zijn er na de inhaaltoeslagen nog meerdere middelen

geen extra reserves aangehouden. Uitsluitend indien er middelen

beschikbaar dan worden deze toegevoegd aan een extra

beschikbaar zijn boven het vereiste eigen vermogen kunnen

reserve van maximaal 10% van het vereiste vermogen. De

eventueel toeslagen verleend worden. Zoals in 2004 en daarna

vorming van deze extra reserve vindt plaats om tot een meer

is gecommuniceerd bestaat er geen ambitie met betrekking tot de hoogte van de toeslagverlening. Er bestaat dan ook geen

gelijkmatige toeslagverlening in de tijd te komen. 5. Indien de beschikbare middelen na de inhaaltoeslagen hoger

minimale dan wel maximale toeslagverlening die deelnemers op

zijn dan 110% van het vereiste vermogen wordt het meerdere

grond hiervan mogen verwachten. Uiteraard bestaat er wel een

toegekend middels een extra toeslag in de verhouding 3:2

schatting van de toekomstige toeslagverlening. Zo is bijvoor-

(actieven:inactieven). Dit geeft duidelijk het karakter van de

beeld in het herstelplan 2006 opgenomen dat tot en met 2010

pensioenregeling aan. Alle positieve resultaten zonder een

de schatting van de toeslagen 50% bedraagt van de veronder-

maximum zijn voor de deelnemer. Uiteraard zijn de negatieve

stelde loon- en prijsindexen. In het herstelplan 2002 bedroeg

resultaten met inachtneming van de onderstaande maatrege-

dit overigens nog 0% tot en met 2010. Uit de recente in 2007

len ook voor de deelnemer.

uitgevoerde continuïteitsanalyse, rekening houdend met het FTK en de vermogenspositie van eind 2006, blijkt dat de geschatte

Als er minder middelen zijn dan benodigd voor de verplichtingen

gemiddelde toeslagen voor de komende 15 jaar ongeveer

(inclusief de vereiste reserves) is er sprake van een reservete-

80% van de in de analyse veronderstelde loon- en prijsindexen

kort en/of dekkingstekort. Het Pensioenfonds moet dan een

bedraagt. Dit is een schatting van het gemiddelde. De feitelijke

herstelplan opstellen. Het toeslagbeleid in een herstelplan is dat

toeslagverlening kan in de komende jaren echter van deze schat-

er jaarlijks zodanig een toeslag wordt verleend dat aan het eind

ting afwijken en in een negatief scenario kan er zelfs in enig jaar

van de herstelperiode het reservetekort naar verwachting niet

sprake zijn van een korting van de opgebouwde aanspraken.

meer bestaat. Er wordt dus niet eerst volledig gestopt met de

Het Pensioenfonds zal in het vervolg minimaal eens per 3 jaar de

toeslagverlening totdat het reservetekort weg is. Dit beleid leidt

schatting op basis van de continuïteitsanalyse voor de komende

dan ook tot een meer gelijkmatige verdeling van de toeslagverle-

15 jaren maken en met de deelnemers communiceren. Als de

ning in de tijd.

wetgeving over de wijze waarop gecommuniceerd moet worden over de toeslagverlening klaar is zal het Bestuur zich beraden of

Indien in een herstelplan blijkt dat binnen de gestelde termijnen het dekkingstekort en / of reservetekort door middel van


matiging van de toeslagen niet kan worden opgeheven kan het

graad op basis van de nu nog geldende regels van de Actuariële

Bestuur nog de volgende maatregelen inzetten:

Principes Pensioenfondsen, exclusief excasso-kosten. In de komende jaarverslagen zal alleen nog de dekkingsgraad op basis

1. De beleggingsmix wijzigen.

van het FTK genoemd worden. De dekkingsgraad op basis van

2. Overgaan tot herverzekering van de verplichtingen. Hiermede

het FTK is gelijk aan 121,0% (2005: 109,5%).

wordt het tekort dan voor de deelnemer zekergesteld. 3. Korting van de nominale aanspraken. Indien de beschikbare

Omdat vanaf volgend jaar gerapporteerd moet worden op basis

middelen het nadien weer toelaten worden deze als eerste

van het FTK is er gekeken of er eind 2006 onder het FTK sprake

weer hersteld.

zou zijn van een reservetekort. Dit bleek niet het geval te zijn. Het vereist vermogen binnen het FTK is het vermogen dat behoort bij

Het Bestuur kan gemotiveerd de volgorde van deze maatrege-

de evenwichtssituatie van het Pensioenfonds. In die situatie is het

len bepalen. De korting wordt evenredig over de verplichtingen

eigen vermogen zodanig vastgesteld dat met de voorgeschreven

van alle deelnemers toegepast. Mocht overigens in enig jaar de

zekerheidsmaat van 97,5% wordt voorkomen dat het fonds bin-

premie lager zijn dan de kostendekkende premie dan wordt ook

nen een jaar beschikt over minder middelen dan de hoogte van

de opbouw van de pensioenaanspraak evenredig gekort.

de technische voorzieningen voor de onvoorwaardelijk toegezegde pensioenen. Het vereist vermogen op basis van het FTK

Het FTK (Financieel Toetsingskader)

bedroeg € 583 mln (dekkingsgraad van 106%). Er bestaat dus

Per 1 januari 2007 is het FTK van kracht geworden. Dit houdt in

op basis van het FTK een reserveoverschot van € 33,3 mln.

dat voor het verslagjaar 2007 gerapporteerd moet worden op basis van het FTK. Ook dit jaar heeft de certificerende actuaris

De dekkingsgraad op basis van het FTK is toegenomen van

van het fonds de financiële positie van het fonds op 31 decem-

109,5% in 2005 naar 121% in 2006. De vereiste dekkingsgraad

ber 2006 mede beoordeeld op basis van het FTK. Hij heeft het

op basis van het FTK bedraagt 114,4%.

volgende aangegeven:” Op 1 januari 2007 is de Pensioen- en spaarfondsenwet vervangen door de Pensioenwet. Per die

Het renterisico

datum trad het FTK in werking. Om die reden is de actuariële

Op basis van het FTK moeten zowel de beleggingen als de

verklaring in dit verslag en in het statenverslag aan De Neder-

verplichtingen op actuele waarde gewaardeerd worden. De

landsche Bank mede gebaseerd op het FTK en in het bijzonder

verplichtingen worden dan niet meer gewaardeerd op basis

op de dekkingspositie en de reservepositie volgens het FTK”.

van een vaste rekenrente van 4%, of lagere marktrente zoals in 2005 het geval was, maar moeten altijd op basis van markt-

De doelstellingen van het FTK zijn gebaseerd op continuïteit van

rentes (rentetermijnstructuur) worden gewaardeerd. Voor het

de pensioentoezegging, meer transparantie en internationale

Pensioenfonds betekent dit dat de korte termijn meer van belang

vergelijkbaarheid van financiële kerngegevens van instellingen

wordt als de rekenrente fluctueert. Dit belang wordt nog groter

met een bepaald risicoprofiel. Het FTK vereist eigen verantwoor-

als het een grote daling van de rente betreft zoals in 2005 het

delijkheid van het fonds, moedigt professioneel risicobeheer aan

geval was. Door de dalende rente neemt de actuele waarde van

in een langetermijnperspectief en schrijft adequate waarderings-

onze verplichtingen toe, terwijl de absolute rendementen van de

methoden en risicogerelateerd toezicht voor. Het FTK stelt eisen

vastrentende beleggingen juist dalen. De dekkingsgraad zal dan

aan onder meer het niveau van de dekkingsgraad en het kunnen

dalen.

opvangen van een daling van de aandelenkoersen en daling van de rente. De Nederlandsche Bank houdt hierop toezicht door

Zolang de verschillen in looptijden van de beleggingen en van

jaarlijks een toereikendheidstoets uit te voeren, bestaande uit een

de verplichtingen bestaan, zal de dekkingsgraad de komende

gecombineerde minimumtoets en een solvabiliteitstoets. In het

jaren onder de actuele waarde meer gaan schommelen als de

kort betekent dit dat jaarlijks de dekkingsgraad niet onder een

marktrente wijzigt. Het renterisico dat het Pensioenfonds loopt is

minimum mag komen. Gebeurt dit wel dan moet het Pensioen-

dus het risico dat het saldo van de beleggingen en de pensioen-

fonds binnen drie jaar maatregelen nemen om dit dekkingstekort

verplichtingen verandert door veranderingen in de marktrente.

op te heffen.

Deze sterkere schommelingen van de dekkingsgraden maken de kans op onderdekking gemiddeld groter.

Op basis van het FTK is er op 1 januari 2007 geen sprake meer

De structurele oplossing hiervoor is het verkleinen van deze

van een reservetekort. In het jaarverslag onder financiële positie

verschillen in de looptijden. Dit betekent echter ook het opgeven

van het fonds is een samenvatting van de financiële positie van

van mogelijke toeslagruimte in de komende jaren. Meer zeker-

het fonds op basis van zowel het APP als het FTK opgenomen.

heid ten aanzien van de dekkingsgraad op de korte termijn kan

De dekkingsgraad van 122,7% (2005:117,1%) is de dekkings-

ten koste gaan van de lange termijn rendementen en derhalve de


toeslagmogelijkheden voor de komende jaren beperken. Hoewel

besloten om gedurende een aantal jaren geleidelijk de looptijden

het Pensioenfonds op de lange termijn is gericht, moest daarbij

van de beleggingen te verhogen van 5 jaar naar 10 jaar, door de

het belang op de korte termijn in de afgelopen jaren, gegeven de

beleggingsverhouding binnen het vastrentende gedeelte te ver-

dekkingsgraad en de dalende rente in 2005 en 2006 nadruk-

anderen. Hierdoor is niet de rentestand van maar 1 jaar bepalend

kelijker worden gewogen.

voor het dichten van een groot gedeelte van het renterisico.

Ontwikkeling rente

Beleggingen

De eerder genoemde rentestand is van groot belang voor het

Het rendement op de beleggingen is in 2006 5,1 % geweest. Het

Pensioenfonds. Niet alleen voor de waardering van de rente-

lagere rendement is het gevolg van het beleid van het Bestuur

afhankelijke beleggingen, maar ook omdat Pensioenfondsen

om de verschillen tussen de beleggingen en verplichtingen te

geconfronteerd worden met de eis dat pensioenverplichtingen

verkleinen. Het lagere rendement is veroorzaakt doordat de rente

moeten worden gewaardeerd op basis van marktwaarde.

is gestegen en daardoor het rendement op de vastrentende

Door het hanteren van een maandelijks veranderende rentecurve

waarden, 65% van de portefeuille, relatief laag is. Met name de

is de beweeglijkheid van de dekkingsgraad groter. Door de

langlopende beleggingen zijn in waarde gedaald. In de kerncijfers

rentegevoeligheid van de beleggingen en verplichtingen beter op

zijn de kerngegevens en de rendementen van de fondsen waarin

elkaar te laten aansluiten, kan een deel van deze beweeglijkheid

in 2006 is belegd vermeld.

worden ondervangen. De normverdeling van de beleggingen over de verschillende De Nederlandsche Bank publiceert maandelijks een rentecurve

categorieën volgens het beleggingsbeleid is 65% in vastrentende

die (in principe) door de pensioenfondsen moet worden gebruikt

waarden en 35% in zakelijke waarden. Op deze normverdeling

om de marktwaarde van de pensioenverplichtingen te bereke-

wordt een marge naar beneden en boven aan de vermogensbe-

nen. Hieronder staat de rentecurve per eind maart 2007. Een

heerder toegestaan. De verdeling van de beleggingen van

rentecurve wordt ook wel een rentetermijnstructuur genoemd.

€ 612,2 mln eind 2006 bedroeg 60,4% in vastrentende waarden en 39,6 % in zakelijke waarden.

Het Bestuur heeft besloten om de verschillen in de looptijden tussen de beleggingen en de verplichtingen te verkleinen, maar

De beleggingen in vastrentende waarden bedroegen eind 2006 €

niet het gehele daarmee samenhangende renterisico van de be-

370 mln en bestonden uit units ING Fixed Income All Grade Long

leggingen in overeenstemming te brengen met de verplichtingen.

Duration van € 95,3 mln, units ING Fixed Income All Grade Basis

Zodoende kan ook nog gedeeltelijk worden geprofiteerd van een

Fonds van € 269,2 mln en leningen op schuldbekentenis van

eventuele rentestijging en kunnen de beleggingen in aandelen en

€ 5,3 mln. De lening aan Ballast Nedam Nederland B.V. (2005:

vastgoed in stand worden gehouden om op de langere termijn

€15,8 mln) is in 2006 door Ballast Nedam afgelost.

een hogere toeslag te kunnen bewerkstelligen. Het Bestuur heeft

In 2005 werd een aanvang gemaakt met het verlengen van de


looptijd van de beleggingen door het beleggen in het ING Fixed

3. Toegang tot de beste vermogensbeheerders: Via multi-ma-

Income All Grade Long Duration Basis Fonds. Dit is een fonds

nagersstrategieën krijgen klanten – ook voor relatief kleine

dat belegt in langdurige obligaties en daarnaast een aantal

bedragen – toegang tot de beste en meest succesvolle

contracten sluit om de rentegevoeligheid van de portefeuille te

vermogensbeheerders uit de wereldwijde beleggingsindustrie.

beïnvloeden om zodoende de looptijd te verlengen naar de extra

4. Portefeuillesamenstelling en administratie in de handen van

hoge looptijd van ongeveer 25 jaar.

een specialist: Door te kiezen voor een multi-manager strate-

De beleggingen in zakelijke waarden bedroegen € 242,5 mln

gie, kiest een institutionele relatie feitelijk voor het uitbesteden

(39,6%) eind 2006 en bestonden uit Units ING Aandelen Basis

van het aannemen en ontslaan van de vermogensbeheerders

Fonds van € 180,8 mln (29,5%), aandelen Ballast Nedam N.V.

aan een derde partij, de multi-manager. De multi-manager is

van € 6,6 mln (1,1%) en units Nationale Nederlanden Vastgoed

gespecialiseerd in het analyseren en beoordelen van de grote

Fonds van € 55,2 mln (9,0%).

groep vermogensbeheerders die op de markt actief zijn en

In 2006 heeft het Pensioenfonds zich georiënteerd op welke

in het selecteren en beheren van de optimale combinatie in-

wijze het geld dat belegd was in aandelen het beste belegd zou

vestmentmanagers. Daarnaast draagt de multi-manager zorg

kunnen worden. De laatste jaren zijn institutionele beleggers

voor de taken die direct verband houden met het beheer van

steeds meer aandacht gaan besteden aan de spreiding van hun

een beleggingsportefeuille, zoals bewaarneming en admini-

beleggingen en de selectie van hun vermogensbeheerders.

stratieve taken.

Na onderzoek heeft het Bestuur, op advies van de beleggings-

De beleggingscommissie heeft een drietal aanbieders op het

commissie, in 2007 besloten om te kiezen voor multi-manage-

gebied van multi-management vergeleken en uiteindelijk het

ment. Dit is geëffectueerd in april 2007. Het Pensioenfonds

Bestuur geadviseerd te kiezen voor het ING multi Manager

besteedt het vermogensbeheer met beleggingsstrategieën uit

Global Equity Fonds. Beoordeling op prestaties (uit het verleden)

aan een multi-manager. Deze multi-manager stelt vervolgens

gaf weinig verschillen tussen de aanbieders. Het ING-Multi

meerdere vermogensbeheerders aan om verschillende delen van

Manager Global Equity Fonds heeft als voordelen dat alles bij

deze aandelenportefeuille te beheren. Het is de taak van

ING in één hand is, er sprake is van een kwantumkorting op

de multi-manager om de verschillende vermogensbeheerders

de kosten en de portefeuille overzichtelijker en makkelijker te

te selecteren en actief aan te sturen. Daarbij dient hij ervoor te

beheersen is. Dit advies is door het Bestuur opgevolgd.

zorgen dat de totale portefeuille altijd door de beste combinatie van vermogensbeheerders wordt beheerd.

Actuariële risico Er zijn twee soorten actuariële risico’s te onderscheiden namelijk

Multi-management speelt in op de ontwikkeling om de beleg-

het langlevenrisico en het kortlevenrisico. Het langlevenrisico

gingen te spreiden over verschillende vermogensbeheerders. Het

is afgedekt door rekening te houden met een extra buffer voor

Pensioenfonds heeft gekozen om de verantwoordelijkheid voor

toekomstige overlevingstafels. Het kortlevenrisico is beperkt

het aannemen en ontslaan van vermogensbeheerders over te

afgedekt door een zogenaamde stop loss verzekering. Deze stop

dragen aan een hierin gespecialiseerde partij, de zogenaamde

loss verzekering zorgt ervoor dat de excessieve afwijkingen van

multi-manager.

de sterfteverwachtingen zijn afgedekt.

Enkele belangrijke voordelen van deze multi-management-

Deelnemers

structuur zijn:

Het aantal rechthebbenden bedroeg 6.393 per jaareinde 2006

1. Diversificatie: Door middel van spreiding over verschillende

(2005: 6.336) en bestond uit 2.032 actieven (32%), 2.893

beleggingscategorieën, vermogensbeheerders, beleggings-

premievrijen (45%) en 1.468 pensioengerechtigden (23%).

stijlen en beleggingsprocessen kan een multi-manager uitstekende diversificatie bieden, waardoor het risico-rende-

De technische voorzieningen bedroegen € 503 mln en beston-

mentsprofiel van de klantportefeuille wordt verbeterd.

den uit de voorzieningen pensioenverplichtingen (€ 497 mln) en

2. Stabiele beleggingsresultaten: De resultaten van een multi-

uit een voorziening voor herziening van toekomstige overle-

managerstrategie zijn doorgaans stabieler en beter voorspel-

vingstafels (€ 6 mln). De voorziening pensioenverplichtingen

baar dan de rendementen van de traditionele één manager

had betrekking op de actieven (33%), premievrijen (17%) en

beleggingsstrategie.

gepensioneerden (50%). De uitbetaalde pensioenen zijn met € 0,9 mln (4,6%) gestegen tot € 20,8 mln (2005: € 19,9 mln) en waren wederom hoger dan de ontvangen premiebijdragen (€ 19,4 mln in 2006).

10


Bestuur Het Bestuur van 12 leden telde in 2006 1 gepensioneerde en

Het Bestuur heeft een besluit genomen in de bestuursvergade-

1 vroeggepensioneerde. In 2007 is de heer Y. van Steeg als

ring van 10 mei 2007 over de invulling van Pensioen Fund Gover-

gekozen bestuurslid door de gepensioneerden de heer B.M.

nance. In de deelnemersvergadering op 27 september 2007 zal

Meerman opgevolgd die te kennen had gegeven niet meer

het Bestuur de voorgenomen veranderingen aan de deelnemers

herkiesbaar te zijn. De heer J.H.H. Hertsenberg is in 2007 de

voorleggen.

heer T. Post opgevolgd als benoemd bestuurslid. Het Bestuur is de heren B.M. Meerman en T. Post zeer erkentelijk voor hun

Pensioenbureau

jarenlange inhoudelijke bijdrage aan het Pensioenfonds. In 2006

Naast de pensioenen financiële administratie is het Pensioen-

zijn de heren A. Kok en A.C. de Geus herbenoemd door de Raad

bureau het Bestuur in 2006 meer gaan ondersteunen. Dit is

van Bestuur. Verder is in 2006 de heer M.N.M de Jong, gekozen

gebeurd door het Pensioenbureau uit te breiden met een Hoofd

bestuurslid voor de actieve deelnemers, de heer J. Preesman

Pensioenbureau, mevrouw L.E.M. Duynstee, die verantwoordelijk

opgevolgd.

is voor alle werkzaamheden van het Pensioenbureau. Het hoofd Pensioenbureau legt verantwoording af aan het Bestuur. Het

Het Bestuur heeft in 2006 10 keer vergaderd en de beleggings-

Bestuur is en blijft eindverantwoordelijk.

commissie is in 2006 6 keer bijeengekomen. Daarnaast is er een brainstormsessie geweest over Pension Fund Governance.

Contract met Nationale Nederlanden en ING Het Pensioenfonds heeft een overeenkomst met Nationale

Naar aanleiding van de Pensioenwet heeft het Bestuur zich be-

Nederlanden tot en met 2009 met een zogenaamde stop loss

raden in 2006 en 2007 over de wijze waarop het Pensioenfonds

dekking. Dit houdt in dat het Pensioenfonds grotendeels eigen

wordt bestuurd. Hierbij is in overweging genomen de belangstel-

risicodrager is en dat alleen voor excessieve afwijkingen van

ling die in de maatschappij bestaat inzake transparantie, verant-

de sterfteverwachtingen, voor het meerdere, een verzekering is

woording en samenstelling van het Bestuur, de vergrijzing van

afgesloten.

het Pensioenfonds, evenals het karakter van de Pensioenregeling 2006. Belangrijke aspecten in de overwegingen op welke wijze

ING Investment Management beheert alle beleggingen (2006:

het Pensioenfonds zal worden bestuurd zijn: de positie van de

€ 612 mln) van het Pensioenfonds met uitzondering van de

gepensioneerden en transparantie. Voordat hier verder op ingaan

200.000 aandelen Ballast Nedam N.V. (2006: € 6,6 mln), op ba-

eerst iets meer over Pension Fund Governance.

sis van een vermogensbeheercontract via Nationale Nederlanden dat maandelijks kan worden opgezegd.

Pension Fund Governance Op 16 december 2005 heeft de Stichting van de Arbeid (hierna STAR) het rapport de Principes voor goed Pensioenfondsbestuur (Pension Fund Governance) uitgebracht. Met het opstellen van deze principes heeft de STAR invulling gegeven aan het verzoek van de Minister van Sociale zaken en Werkgelegenheid om te komen tot zelfregulering door Pensioenfondsen op het gebied van governance. De verplichting tot naleving van de principes is in de Pensioenwet verankerd. Pension Fund Governance betreft zorgvuldig bestuur, intern toezicht en verantwoording, maar heeft ook betrekking op deskundigheid, openheid en communicatie. Pension Fund Governance staat al enige jaren op de agenda van de Nederlandse pensioenfondsen. Pensioenfondsbesturen moeten – als eerst verantwoordelijken – een keuze maken hoe zij ‘goed bestuur’ willen inbedden in de structuur van het Pensioenfonds en de uitvoering van de pensioenregeling. In 2006 en 2007 is dit onderwerp diverse keren uitvoerig besproken in het Bestuur. Daarnaast zijn er een tweetal presentaties geweest voor het Bestuur over dit onderwerp.


11

Het skelet van het hoofdgebouw krijgt in rap tempo vorm.

faciliteiten ondergebracht. Met de Business Club, de Residentie

De prefab betonfabrieken van Ballast Nedam leverden elk hun

Club en de ADO 500 Club biedt het stadion de regio Haaglanden

specifieke producten: hier zijn vooral de wanden van Hoco Beton

uitstekende faciliteiten, die zeven dagen per week toegankelijk zijn

goed zichtbaar. In het hoofdgebouw worden onder meer drie

en voorzien van alle gemakken.

restaurants, de commandoruimte en de verschillende hospitality-

Kerncijfers Pensioenen Kerncijfers (bedragen x € 1.000)

2006

2005

- deelnemers

1.922

1.770

- premievrijen

2.893

3.065

- vroegpensioengerechtigden

110

107

- pensioengerechtigden

1.468

1.394

6.393

6.336

Premies (inclusief koopsommen)

19.443

20.056

Perc. pensioengrondslag - ouderdomspensioen

24,0

21,2

0,0

3,9

Directe beleggingsopbrengsten

10.854

14.026

Indirecte beleggingsopbrengsten

20.178

60.473

Uitkeringen

24.455

23.160

Technische voorzieningen

502.675

521.353

Algemene reserve

114.162

89.102

Algemene reserve in % technische voorzieningen

22,7

17,1

Beleggingen

612.234

594.944

Rendement in %

5,1

13,4

25.060

30.935

Aantal rechthebbenden

Totaal

Perc. vast jaarsalaris - vroegpensioen

Resultaat boekjaar

Kerncijfers over het 78ste boekjaar

13

Rechthebbenden per 31 december

2006

2005

Rechthebbenden

Aantal

%

Aantal

%

Deelnemers - actieven

1.854

1.684

- WAO’ers

64

77

- vutters

4

9

Totaal deelnemers

1.922

30

1.770

28

Premievrijen

2.893

45

3.065

48

Vroeggepensioneerden

110

2

107

2

Pensioengerechtigden

1.468

23

1.394

22

Totaal rechthebbenden

6.393

100

6.336

100

In 2006 kwamen 35 (2005: 38) personen voor wezenpensioen in aanmerking. Dit aantal is niet verwerkt in het overzicht van de rechthebbenden.

Leeftijdsopbouw deelnemers

2006

2005

Leeftijd

Aantal

< - 34 jaar

Aantal

%

558

29

478

27

35-54 jaar

984

51

923

52

55-59 jaar

233

12

240

14

129

7

1.770

100

60-64 jaar

Totaal

14

%

147


8

1.922

100

Premies De premiebaten bedroegen in 2006 € 19,4 mln (inclusief koopsommen). Vanaf 2004 is het niet meer mogelijk om een premiekorting te verlenen. Doorsneepremie (inclusief koopsommen) (x ¤ 1 miljoen)

Boekjaren

Het verschil tussen de totale premie-inkomsten in 2005 en 2006 wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat het niet meer mogelijk is gebruik te maken van de bijspaarregeling. Verder is de vroegpensioenregeling per 1 januari 2006 gestopt (premie 2005 was 3,9% van het salaris). Daarnaast is de pensioenregeling verbeterd en is de premie verhoogd van 21,2% naar 24,0% van de pensioengrondslag.

Uitkeringen Aan de pensioenen werd in het verslagjaar een bedrag van € 24,5 mln exclusief eenmalige uitkeringen betaald (2005: € 23,2 mln). Uitbetaalde pensioenen Ballast Nedam regelingen (aantal pensioengerechtigden inclusief vroeggepensioneerden) (x ¤ 1 miljoen)

Boekjaren


15

Specificatie uitkeringen

2006

2005

x € 1.000

%

x € 1.000

%

Vroegpensioen

3.203

15,4

3.264

16,4

Ouderdomspensioen

13.462

64,7

12.628

63,6

Nabestaandenpensioen

4.018

19,3

3.863

19,4

Wezenpensioen

108

0,5

126

0,6

20.791

100,0

19.881

100,0

Cordares inclusief herverzekering

3.449

3.229

Overige

215

50

Subtotaal

Uitkeringen u.h.v. aktes van cessies

T otaal

24.455

23.160

Technische voorzieningen - algemene reserve De technische voorzieningen daalden in 2006 tot € 502,7 mln. Van de pensioenverplichtingen van € 497,1 mln heeft 33 % betrekking op deelnemers, 17 % op premievrijen en 50 % op pensioengerechtigden. Eind 2006 bedraagt de algemene reserve 22,7 % van de totale technische voorzieningen, tegenover 17,1 % in 2005.

Technische voorzieningen en algemene reserve (x ¤ 1 miljoen)

Boekjaren

16


De in stadions gebruikelijke gracht rondom het veld is verbreed

ontbreken. De verkeersstromen in en rond het stadion lopen via

tot een 12 meter brede passage. Deze ‘ADO-passage’ loopt ge-

drie ringen. De buitenste ring voert de auto’s naar de parkeer-

deeltelijk onder de tribunes en biedt een prima ontmoetingsplaats.

plaatsen. De middelste ring is gereserveerd voor voetgangers en

Er komen horeca-uitgiftepunten, beeldschermen en vitrines en

hulpdiensten en via de ADO-passage - de binnenste ring - bereikt

natuurlijk kunnen hier de fanshop en het ADO-museum niet

het publiek de tribunes.

Beleggingen Directe en indirecte beleggingsopbrengsten De interest- en dividendopbrengsten bedroegen in 2006 € 10,8 mln (2005: € 14 mln). Na aftrek van 4 % rekenrente en de beheerskosten resteert een netto opbrengst van negatief € 9,2 mln (2005: negatief € 6 mln). Ten opzichte van de totale beleggingsopbrengst resteert een positief bedrag van € 11,7 mln. (2005: positief € 54,6 mln). De indirecte beleggingsopbrengsten (koersresultaat op beleggingen) bedroegen in 2006 € 20,2 mln. (2005: € 60,5 mln). Beleggingen (rendement in procenten) (x ¤ 1 miljoen)

Boekjaren

De totale portefeuille was per jaareinde als volgt belegd in percentages (tegen marktwaarde):

2006

2005

Units NN Vastgoedfonds

9,0

7,5

Units ING Aandelenfonds

29,5

32,4

Aandelen Ballast Nedam N.V.

1,1

1,1

Zakelijke waarden

41,0

Obligaties

0,0

42,2

Units ING F.I. All Grade Basis Fonds

43,9

0,0

Units ING F.I. All Grade Long Duration

15,6

13,3

0,9

0,9

Leningen op schuldbekentenis

39,6

Lening Ballast Nedam Nederland B.V. Vastrentende waarden

18

0,0

2,6

60,4

59,0

100,0

100,0


Beleggingsopbrengst (x ¤ 1 miljoen)

Boekjaren

* Inclusief beheerskosten. ** De rekenrente is per 1 januari 2006 gelijk aan 4%. In de toekomst zal de marktrente gehanteerd worden, deze was per 31-12-2006 4,3%.


19

Informatie over de beleggingsfondsen waarin het Pensioenfonds participeert Nationale-Nederlanden Vastgoed Fonds

Het Nationale-Nederlanden Vastgoed Fonds belegt wereldwijd in aandelen van vastgoed-ondernemingen. Het fonds belegt dus niet rechtstreeks in gebouwen. Dit biedt grote voordelen omdat het fonds hierdoor flexibel kan inspelen op marktontwikkelingen. De analisten van het fonds spreiden het vermogen wereldwijd in verschillende deelgebieden van vastgoed zoals kantoren, winkels, industrie, woningen en de gezondheidszorg. Vastgoed biedt een waardevolle aanvulling op een brede beleggingsportefeuille omdat het gemiddeld een lager risico kent dan andere aandelensectoren in combinatie met een aantrekkelijk rendement. Bovendien is het dividendrendement gemiddeld hoog door de stabiele huurinkomsten van vastgoedondernemingen.

Kerngegevens per eind 2006 Oprichtingsdatum

7 september 1990

Gemiddeld rendement per jaar sinds oprichting

10,17%

Intrinsieke waarde

€ 20,61

Totale netto fondswaarde

€ 323,6 mln.

Aandeel Pensioenfonds Ballast Nedam

€ 55,2 mln is 17%.

Onderstaand is de rendementsontwikkeling tot en met 2006 weergegeven.

De jaarrendementen zijn als volgt. Fonds

20

2002

2003

2004

2005

2006

-5,88%

29,32%

29,41%

20,51%

38,92%


ING Aandelen Basis Fonds

Het ING Aandelen Basis Fonds is een fonds dat wereldwijd in aandelen belegt. Het accent ligt daarbij op bedrijven met een regelmatige winstgroei. Het internationale karakter van het fonds zorgt voor een gedegen risicospreiding, maar brengt ook valutarisico met zich mee. De mate waarin het fonds succesvol is, wordt gemeten aan de hand van de MSCI World Index met een aangepaste weging voor Europa van 50%.


31 augustus1990


10.85%

Intrinsieke waarde

€ 16,21


€ 1.664,7 mln


€ 180,8 mln is 11%.


De jaarrendementen zijn als volgt.

2002

2003

2004

2005

2006

Fonds

-32,52%

12,00%

8,65%

28,37%

8,96%

Benchmark

-30,85%

13,00%

9,18%

27,06%

10,61%


21

ING Fixed Income All Grade Basis Fonds

Het ING Fixed Income All Grade Basis Fonds is een obligatiefonds gebaseerd op een totaal portefeuille-concept, zijnde het ‘All Grade’ mandaat. Dit All Grade mandaat maakt gebruik van de verschillende binnen de vastrentende markten beschikbare beleggingcategorieën (o.a. duratie, curve, valuta, credits) om te komen tot een optimale risico-rendementsverhouding. Om te zorgen voor een goede spreiding zal het fonds voor een deel doorbeleggen in andere ING beleggingsfondsen. Dit betreft met name de spreadproducten, zoals Credits (ING Euro Credit Basis Fonds), Asset Backed Securities (ING Global ABS Basis Fonds (Fixed), ING AAA ABS Basis Fonds), Emerging Market Debt (ING EMD local currency Basis Fonds (eur), ING EMD hard currency Basis Fonds (eur)) en High Yield (ING Global High Yield Basis Fonds). De benchmark van het ING Fixed Income All Grade Basis Fonds is de Lehman Brothers Euro Aggregate Index.


31 december 2004


3,26%

Intrinsieke waarde

€ 10,66


€ 5.609,6 mln


€ 269,2 mln is 5%.



22

2002

2003

2004

2005

2006

Fonds

-

-

-

5,84%

0,75%

Benchmark

-

-

-

4,81%

-0,03%


ING Fixed Income All Grade Long Duration Basis Fonds

Het ING Fixed Income All Grade Long Duration Basis Fonds is een obligatiefonds met een extra hoge duratie (ongeveer 25 jaar). Dit fonds is speciaal door ING IM ontwikkeld om het voor met name Pensioenfondsen mogelijk te maken de duratie van hun asset-portefeuille te verhogen en deze in lijn te brengen met de duratie van de verplichtingen. Het ING F.I. All Grade Long Duration Basis Fonds belegt volledig door in het ING F.I. All Grade Basis Fonds en sluit daarnaast een aantal interest rate swaps af om de duratie te verlengen naar eerder genoemd niveau. Deze ‘swap overlay’ constructie maakt het mogelijk om naast duratieverlenging te kunnen profiteren van de voordelen van actief vermogensbeheer via het All Grade mandaat (zie ook het ING F.I. All Grade Basis Fonds). De benchmark van het ING F.I. All Grade Long Duration Basis Fonds is de Lehman Brothers Euro Aggregate Index plus een door ING IM geconstrueerde modelportefeuille van interest rate swaps.


31 december 2004


7,98%

Intrinsieke waarde

€ 11,66


€ 1.075,0 mln.


€ 95,3 mln is 9%.


2005

2006


2002

2003

2004

2005

2006

Fonds

-

-

-

23,38%

-5,50%

Benchmark

-

-

-

22,83%

-5,46%


23

Financiële positie Samenvatting van de financiële positie van het fonds op basis van de Actuariële Principes Pensioenfondsen (APP)

x € 1.000

VPV

%

Aanwezig vermogen

616.838

121,7

Af: VPV

507.017

Af: Reserve algemene risico ‘s

APP

100,0

20.281

4,0

Dekkingspositie

89.540

17,7

Af: Reserve belegingsrisico’s

94.883

Reserve positie op basis van de APP

-5.343

18,7 -1,0

Onder de APP is geen sprake van een dekkingstekort, maar er is wel sprake van een reservetekort. Dit reservekort was in 2005 € 37,4 mln (-7,1%) en is in 2006 gedaald naar € 5.3 mln (-1,0%).

Samenvatting van de financiële positie van het fonds op basis van het Financieel Toetsingskader (FTK)

%

Aanwezig vermogen

616.838

121,0

Af: VPV

509.823

25.067

x € 1.000

VPV

Af: Reserve algemene risico ‘s

FTK

100,0

4,9

Dekkingspositie

81.948

16,1

Af: Vereist eigen vermogen

48.602

Reserve positie op basis van het FTK

33.346

9,5 6,6

Onder het FTK is er geen tekort, zowel geen dekkings- als geen reservetekort. Er is een reserveoverschot van € 33,3 mln (6,6%). In 2005 was er nog sprake van een reservetekort van € 25,1 mln (-4,5%).

Beoordeling door actuaris Op 1 januari 2007 is de Pensioen- en spaarfondsenwet vervangen door de Pensioenwet. Per die datum trad het FTK in werking. Om die reden is de actuariële verklaring in dit verslag en in het statenverslag aan De Nederlandsche Bank (DNB) mede gebaseerd op het FTK, en in het bijzonder op de dekkingspositie en de reservepositie volgens het FTK. De financiële positie is naar het oordeel van de actuaris voldoende. De actuariële verklaring treft u op pagina 42 van het jaarverslag aan.

24


De spanten en liggers komen uit de fabriek van Haitsma Beton.

werden geleverd door Waco Lingen Beton. In de volgende fase

Daar werden ook de meeste trede-elementen gemaakt. Behalve de

worden de tribunes voorzien van een stalen overkapping.

gebogen elementen in de hoeken van het stadion; deze elementen

Jaarrekening 2006 Balans per 31 december

ACTIVA (x € 1.000)

2006

2005

Units NN Vastgoedfonds

55.159

44.576

Units ING Aandelenfonds

180.777

192.474

Aandelen Ballast Nedam N.V. Zakelijke waarden

Obligaties Units ING F.I. All Grade Basis Fonds

6.604 242.540

6.650

243.700

0

250.997

269.150

Units ING F.I. All Grade Long Duration

95.274

Leningen op schuldbekentenis

5.270

5.364

Lening Ballast Nedam Nederland B.V.

0

15.773

Vastrentende waarden

79.110

369.694

351.244

612.234

594.944

3.299

3.412

Lopende interest

0

6.588

Premiedebiteuren

2.458

1.583

T otaal belegd vermogen

Aandeel herverzekeraars in de technische voorzieningen

Overige vorderingen Vorderingen en overlopende activa

Liquide middelen Totaal

26

Jaarrekening over het 78ste boekjaar

305 2.763

1.050

9.221

1.131

6.190

619.427

613.767

PASSIVA (x € 1.000)

2006

2005

Stichtingskapitaal

p.m.

p.m.

Algemene reserve

114.162

89.102

Eigen vermogen

114.162

89.102

497.075

517.553

Pensioenverplichtingen Toekomstige overlevingstafels Technische voorzieningen

Kortlopende schulden

Totaal

5.600 502.675

3.800

521.353

2.590

3.312

619.427

613.767


27

Resultatenrekening

(x € 1.000)

2005

Premiebaten

19.443

20.056

Beleggingsopbrengsten

30.345

73.497

Inkomende waardeoverdrachten

2.578

735

Uitkeringen u.h.v. herverzekering

4.074

3.786

98.074

Wijziging technische voorziening

18.678

-40.251

Premies herverzekering

-94

-82

Uitkeringen

-24.455

-23.160

Uitgaande waardeoverdrachten

-24.377

-2.270

Kosten pensioenbureau

Diverse baten en lasten Resultaat boekjaar

28

2006


56.440

-1.023 -31.271

-1.364

-67.127

-109

-12

25.060

30.935

Kasstroomoverzicht

(x € 1.000)

2006

2005

Aankoop beleggingen

-639.313

-380.520

Interest en dividendopbrengsten

9.936

13.846

Verkopen en aflossingen van beleggingen

632.883

366.789

Aflossing lening Ballast Nedam Nederland B.V.

15.773

4.853

Kasstroom uit beleggingsactiviteiten

19.279

4.968

Ontvangen premies

18.568

20.405

Uitkeringen herverzekering

4.074

3.786

Ontvangen van derden betreffende waardeoverdrachten

2.578

858

Uitkeringen

-24.455

-23.160

Betaald aan derden betreffende waardeoverdrachten

-24.377

-2.270

Betaalde kosten pensioenbureau

-764

-1.154

Diversen

38

241

Kasstroom uit pensioenactiviteiten Mutatie liquide middelen

-1.294

-5.059

3.674

6.190

2.516

1.131

6.190

-24.338

Saldo liquide middelen per 1 januari

Saldo liquide middelen per 31 december


29

Toelichting jaarrekening 2006 Algemeen

Grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling

Inleiding Het doel van Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam, statutair

Algemeen

gevestigd te Amsterdam (hierna ‘het fonds’) is het nu en in de

Alle bedragen zijn vermeld in 1.000 euro’s, tenzij anders vermeld.

toekomst verstrekken van uitkeringen aan gepensioneerden en

Alle activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale

nabestaanden ter zake van ouderdom en overlijden.

waarde, tenzij anders vermeld. Baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop deze betrekking hebben.

Korte omschrijving van de pensioenregeling De pensioenregeling kan worden gekenmerkt als een collectieve

Schattingen en veronderstellingen

beschikbare premieregeling met als verdeelsleutel een middel-

De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9

loonregeling. De pensioenleeftijd is 65 jaar. Het uitgangspunt van

Boek 2 BW vereist dat het Bestuur oordelen vormt en schattingen

de pensioenregeling is een beschikbare premie ter grootte van

en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepas-

24% (2006) van de in dat jaar geldende pensioengrondslag. De

sing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en

pensioengrondslag is gelijk aan het vaste jaarsalaris, 13 maal het

verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en hiermee

periodesalaris vermeerderd met 8% vakantietoeslag, verminderd

verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit

met de franchise. De franchise wordt jaarlijks vastgesteld en is

het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de

in 2006 gelijk aan € 11.566,-. Jaarlijks wordt een aanspraak op

omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De uitkomsten

ouderdomspensioen opgebouwd van 2,25% van de in dat jaar

hiervan vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde

geldende pensioengrondslag. Het nabestaandenpensioen wordt

van activa en verplichtingen die niet op eenvoudige wijze uit

jaarlijks opgebouwd en bedraagt 70% van het ouderdomspensi-

andere bronnen blijkt. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen

oen. Bij overlijden voor de pensioendatum bedraagt het nabe-

afwijken van deze schattingen.

staandenpensioen 70% van het op de pensioendatum te bereiken

De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden

ouderdomspensioen. Daarnaast is er recht op wezenpensioen.

voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden

Indien er voldoende middelen zijn, zoals omschreven in het

opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien,

pensioenreglement, worden de actieven geïndexeerd op basis

indien de herziening alleen voor die periode gevolgen heeft, of

van de loonontwikkelingen voortvloeiend uit de CAO van de

in de periode van herziening en toekomstige perioden, indien

bouwnijverheid en de inactieven (gepensioneerden en premie-

de herziening gevolgen heeft voor zowel de verslagperiode als

vrijen) op basis van de consumentenprijsindex alle huishoudens

toekomstige perioden.

(CPI, alle huishoudens) gepubliceerd door het CBS. Er is sprake van een voorwaardelijke indexatie.

Opname van een actief of een verplichting Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waar-

In de pensioenregeling 2006 worden kort samengevat de

schijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar het

beschikbare middelen boven het vereiste vermogen aan de

fonds zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan

deelnemers toegekend en kan er bij een tekort sprake zijn van

worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opge-

korting van de nominale (eerder toegekende) aanspraken. Hier

nomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan

zijn heldere spelregels voor opgesteld en met de deelnemers

gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang

gecommuniceerd. Er bestaat echter geen indexatieambitie. Voor

van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.

toekomstige indexatie is dan ook niets in de kostendekkende premie opgenomen en er worden hiervoor ook geen extra reser-

Baten worden in de rekening van baten en lasten opgenomen

ves aangehouden. Er bestaat dan ook geen minimale dan wel

wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel,

maximale indexatie die de deelnemers kunnen verwachten.

samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waar-

Overeenstemmingsverklaring

van de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wette-

worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch

lijke bepalingen zoals deze zijn opgenomen in Titel 9, Boek 2 van

potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief

het Burgerlijk Wetboek en met inachtneming van de Richtlijnen

of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden,

voor de Jaarverslaggeving.

waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.

Het Bestuur heeft op 14 juni 2007 de jaarrekening opgemaakt.

30


Indien een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle toekom-

Resultaten door wijziging in actuele waarde worden in de staat

stige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met

van baten en lasten verantwoord.

betrekking tot een actief of een verplichting aan een derde zijn

De Units ING Aandelenfonds en Units ING Aandelenfonds zijn

overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de

gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de per balansdatum

balans opgenomen. Dit betekent dat transacties worden verwerkt

geldende intrinsieke waarde.

op handelsdatum en niet op afwikkelingsdatum. Verder worden

De aandelen Ballast Nedam zijn gewaardeerd tegen actuele

activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf

waarde, zijnde de per balansdatum geldende marktwaarde.

het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voor-

Vastrentende waarden

delen en betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Onder vastrentende waarden worden de obligaties, Units ING F.I.

Saldering van een actief en een verplichting

All Grade Long Duration, units ING FI All Grade Basis Fonds en

Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesal-

leningen op schuldbekentenis verstaan.

deerd als nettobedrag in de balans opgenomen indien er sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en

De obligaties zijn gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de

de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen en boven-

per balansdatum geldende intrinsieke waarde.

dien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De met gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële

De leningen op schuldbekentenis worden gewaardeerd tegen

verplichtingen samenhangende rentebaten en rentelasten worden

de contante waarde van de toekomstige termijnen van rente en

eveneens gesaldeerd opgenomen.

aflossing. De contante waarde wordt bepaald op basis van een rentevoet die gelijk is aan de geldende marktrente van soortgelijke

Waardeveranderingen

leningen met een gelijke looptijd, onder aftrek van een eventuele

Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen gerealiseerde en on-

voorziening voor oninbaarheid.

gerealiseerde waardeveranderingen van financiële instrumenten. Alle waardeveranderingen van beleggingen, inclusief valutakoers-

Herwaarderingsreserve

verschillen, worden als beleggingsopbrengsten in de rekening van baten en lasten opgenomen. Waardeveranderingen van andere

Rechtpersonen die hun jaarrekening opmaken op basis van de

financiële activa en financiële verplichtingen worden separaat

bepalingen van Boek 2 Titel 9 van het Burgerlijk Wetboek moeten

eveneens direct in de rekening van baten en lasten verantwoord.

uit oogpunt van kapitaalbescherming een herwaarderingsreserve vormen ter grootte van de niet gerealiseerde positieve waarde-

Vreemde valuta

verschillen van activa, waarvoor geen frequente marktnoteringen

Activa en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend

bestaan. Hierdoor wordt voorkomen dat schuldeisers kunnen

naar de rapporteringvaluta euro tegen de koers per balansdatum.

worden benadeeld door dividenduitkeringen uit niet uitkeerbaar

Deze waardering is onderdeel van de waardering tegen reële

vermogen.

waarde. Baten en lasten voortvloeiende uit transacties in vreemde

De belanghebbenden bij een Pensioenfonds worden beschermd

valuta worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum.

door regels die aan het vermogen worden gesteld op basis van het geldende Financiële Toetsingskader. In verband hiermee

Beleggingen

is geen herwaarderingsreserve opgenomen omdat de met de herwaarderingsreserve beoogde bescherming geacht kan worden

Algemeen

te zijn begrepen in de op grond van het Financiële Toetsingskader

Participaties in beleggingsinstellingen, die gespecialiseerd zijn in

aan te houden reserve algemene risico’s.

een bepaald soort beleggingen worden gerubriceerd en gewaardeerd volgens de grondslagen voor die soort beleggingen.

Herverzekeringen

Financiële beleggingen

Herverzekeringscontracten worden opgenomen voor de actuarieel bepaalde contante waarde van de herverzekerde aanspraken,

Aandelen

berekend volgens de grondslagen van de voorziening pensioen-

Onder dit hoofd zijn de Units ING Aandelenfonds, Units NN Vast-

verplichtingen.

goedfonds en de aandelen Ballast Nedam opgenomen.


31

Vorderingen en overlopende activa

Solvabiliteitsrisico en mismatchrisico

Voor zover noodzakelijk, is hierop een voorziening voor oninbaar-

Het solvabiliteitsrisico is de combinatie van de beleggings- en

heid in mindering gebracht.

actuariële risico’s. Om de risico’s te beperken worden de looptijden van de beleggingen vergeleken met de looptijden van de

Technische voorzieningen

pensioenverplichtingen om het renterisico in kaart te brengen. De duration is de met de contante waarde van rente en aflossing

Voorziening pensioenverplichtingen

gewogen gemiddelde looptijd in jaren. Dit betekent dat indien de

Bij de berekening van de voorziening pensioenverplichtingen is

rente met 1% (100 basispunten) daalt, de waarde van de verplich-

uitgegaan van het op de balansdatum geldende pensioenregle-

tingen met ongeveer 14% toeneemt. Bij een rentestijging geldt

ment en van de over de verstreken deelnemersjaren verworven

het omgekeerde. Een rentedaling (-stijging) zal dan ook leiden tot

aanspraken.

een verslechtering (verbetering) van de dekkingsgraad. De huidige

Jaarlijks wordt door het Bestuur besloten of de opgebouwde pen-

looptijd van de beleggingen bedraagt ongeveer 6 jaar.

sioenaanspraken worden geïndexeerd. Er wordt geen rekening

Het risico wordt beheerst door het beleid om de looptijden van de

gehouden met toekomstige salarisontwikkelingen.

beleggingen te verhogen.

De berekeningen zijn uitgevoerd op basis van de volgende

Het beleggingsrisico is dat de opbrengsten niet geheel overeen-

actuariële grondslagen en veronderstellingen:

stemmen met de kasstroomprojectie voor de pensioenverplich-

• Rekenrente: maximaal 4% of lagere marktrente.

tingen.

• Sterftetafels: GBM/GBV 1995-2000 met een leeftijdterugstelling van 2 jaar voor mannen en 1 jaar voor vrouwen.

Beleggingsrisico

• Onbepaald partnersysteem.

Het Bestuur beschikt over een aantal beleidsinstrumenten ten

• Voor partnerpensioen is aangenomen dat de partner 3 jaar

behoeve van het beheersen van deze risico’s. Deze beleidsinstru-

jonger is dan de verzekerde man en 3 jaar ouder dan de

menten betreffen het beleggingsbeleid, het herverzekeringsbeleid

verzekerde vrouw.

en het eventueel korten van pensioenaanspraken. De keuze en toepassing van beleidsinstrumenten vindt plaats na uitvoerige

Toekomstige overlevingstafels

analyses ten aanzien van te verwachten ontwikkelingen van de

De voorziening voor aanpassing sterftegrondslagen wordt

verplichtingen en de financiële markten. Een en ander vindt door-

gevormd ter financiering van de omrekening van de pensioenver-

gaans plaats door middel van periodieke ALM-studies. Een ALM-

plichtingen naar de nieuwste sterftetafels. De voorziening wordt

analyse is een analyse van de te verwachten ontwikkelingen in de

elke 5 jaar herrekend en over die periode lineair opgebouwd.

financiële positie van het Pensioenfonds en van de waarschijnlijkheid ervan in diverse scenario ‘s.

Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is conform de directe methode op-

De uitkomsten van deze analyse vormen een belangrijke input

gesteld. Dit houdt in dat alle ontvangsten en uitgaven ook als

voor het vast te stellen beleggingsbeleid dat weer wordt vastge-

zodanig worden gepresenteerd. Onderscheid wordt gemaakt

legd in een beleggingsplan. Het beleggingsplan geeft de normen

tussen kasstromen uit pensioenuitvoeringsactiviteiten en die uit

en limieten aan waarbinnen ING IM het beleggingsbeleid moet

beleggingsactiviteiten.

uitvoeren.

Risicobeheer

Verplichtingenrisico (actuarieel risico) De pensioenverplichtingen kunnen in de tijd worden weergegeven

Inleiding

door middel van een schatting van de toekomstige uitgaande

De belangrijkste doelstelling van het Pensioenfonds is het uitvoe-

kasstromen. Het verplichtingenrisico uit zich in:

ren van de pensioenregeling. Voor het realiseren van deze doel-

• Indexatieresultaten, waarbij het gevoerde indexatiebeleid afwijkt

stelling wordt gestreefd naar een toereikende solvabiliteit op basis

van de aannamen in de kasstroomprojectie. Loon- en prijsstij-

van de marktwaarde van de reële pensioenverplichtingen. Het

gingen c.q. de franchiseontwikkeling wijken af van de verwach-

belangrijkste risico voor het fonds betreft het solvabiliteitsrisico, ofwel het risico dat het fonds niet beschikt over voldoende ver-

ting; • Actuariële resultaten, indien de actuariële aannamen en veron-

mogen ter dekking van de pensioenverplichtingen. De solvabiliteit

derstellingen niet overeenstemmen met de werkelijkheid. Hierbij

wordt gemeten zowel op basis van algemeen geldende normen

kan onder meer worden gedacht aan het periodiek aanpassen

als ook naar de specifieke normen die door de toezichthouder zijn

van de levensverwachting van de deelnemers (het langlevenri-

opgelegd.

sico) of wijzigingen in invaliderings- en revalideringskansen; • Premieresultaten, indien de premie niet gelijk is aan de markt-

32


waarde van de kasstromen die voortvloeien uit de nieuwe pen-

Het ING Fixed Income All Grade Basis Fonds belegt ten opzichte

sioentoezeggingen. Dit betreft bijvoorbeeld verschillen tussen de

van de benchmark de Lehmann Euro Aggregate Index. Zoals

‘kostprijs’ en de daadwerkelijk ontvangen bijdrage voor nieuwe

de naam beschrijft betreft dit een benchmark, welke belegt

pensioenaanspraken.

in vastrentende waarden binnen de Euro zone. Het All Grade Mandaat maakt gebruik van verschillende binnen de vastrentende

Financiële instrumenten en gerelateerde risico’s

markten beschikbare beleggingscategorieën (o.a. duratie, curve,

In overeenstemming met het beleggingsbeleid houdt het Pensi-

valuta, credits). Middels deze categorieën wordt afgeweken van

oenfonds posities aan in een breed scala van directe en afgeleide

de benchmark om een outperformance te kunnen behalen. De

(derivaten) financiële instrumenten. Dit betreft zowel marktgeno-

categorieën valuta’s en geografische allocatie zijn van belang

teerde als niet-marktgenoteerde beleggingen. Als gevolg van de

voor de valuta exposure binnen deze portefeuille. Zoals ook in

beleggingsactiviteiten wordt het Pensioenfonds geconfronteerd

het beleggingsplan van Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

met risico’s gerelateerd aan de financiële instrumenten en de

is beschreven is er een maximale deviatie van de benchmark

markten waarin het fonds actief is.

afgesproken. Het valutarisico kan binnen het All Grade Mandaat worden op-

Marktrisico

gebouwd door een vastrentende belegging buiten de Euro en/of

Marktrisico betreft het risico dat het Pensioenfonds financiële

door het (op termijn) aan- of verkopen van dan wel het aanhou-

verliezen lijdt door bewegingen in de financiële markten. Hieron-

den van posities in niet-Euro valuta, al of niet door middel van

der vallen ondermeer het koersrisico op aandelen (het risico van

derivaten. De maximale deviatie voor valuta’s bedraagt 10% van

daling van aandelenkoersen en dividendinkomsten), valutarisico

de benchmark. Voor de geografische allocatie geldt als maximale

(het risico van koersdalingen van directe of indirecte valutapo-

deviatie 1,5 jaar (welke is uitgedrukt in gewogen duratie; het pro-

sities) en het renterisico. Hieronder wordt valutarisico per fonds

dukt van de duratie van een obligatie en de procentuele weging

omschreven.

van deze obligatie in de vastrentende portefeuille). Binnen het ING Fixed Income All Grade Long Duration Basis

In het NN Vastgoed Fonds wordt wereldwijd belegt in aandelen

Fonds zal worden belegd in participaties van het ING Fixed

van vastgoedondernemingen.

Income All Grade Basis Fonds alsmede in Interest Rate Swaps

Het directe valutarisico binnen het NN Vastgoed Fonds komt naar

(IRS). Het valuta-risico voor dit fonds is dan ook hetzelfde als voor

voren uit de regioverdeling binnen dit fonds. Hieronder treft u de

het ING Fixed Income All Grade Basis Fonds.

regioverdeling aan: De strategie van het Pensioenfonds met betrekking tot het belegRegio

Percentage

gingsrisico wordt bepaald door de beleggingsdoelstellingen. Het

Europa

23,6%

marktrisico wordt beheerst door te beleggen in overeenstemming

Japan

13,0%

met de aanwezige beleidskaders en richtlijnen. De overall markt-

Noord Amerika

43,6%

posities worden periodiek gerapporteerd aan het Bestuur.

Azië

19,8%

Totaal

100,0%

Prijsrisico Prijsrisico is het risico van waardewijzigingen door de ontwikkeling

In het ING Aandelen Basis Fonds wordt wereldwijd belegd in

van marktprijzen, dat wordt veroorzaakt door factoren gerela-

aandelen.

teerd aan een individuele belegging, de uitgevende instelling of

Het directe valutarisico binnen het ING Aandelen Fonds komt

generieke factoren.

naar voren uit de regioverdeling binnen dit fonds. Binnen de regio

Omdat alle beleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde

Europa wordt tevens belegd in Zwitserse Franken en Britse

met waardewijzigingen onmiddellijk in het saldo van baten en las-

Ponden. Hieronder treft u de regioverdeling aan:

ten, zijn alle wijzigingen in marktomstandigheden direct zichtbaar in het beleggingsresultaat.

Regio

Percentage

Het prijsrisico kan worden gemitigeerd door diversificatie. In

Europa

48,1%

aanvulling hierop kan het prijsrisico worden gehedged door het

Japan

8,1%

gebruik van afgeleide financiële instrumenten (derivaten), zoals

Noord Amerika Azië Totaal

40,8%

opties en futures.

3,0% 100,0%

Renterisico De beheersing van het renterisico is voor het Pensioenfonds van groot belang vanwege het feit dat vanaf 1 januari 2007 de


33

waardering van de pensioenverplichtingen is gebaseerd op de actuele rentetermijnstructuur. Een daling van de rente leidt tot een toename van de waarde van de verplichtingen. Voor het Pensioenfonds is het daarom belangrijk dat het beleggingsbeleid optimaal is afgestemd op de rente-gevoeligheid van de verplichtingen, met inachtneming van de risico’s van het Pensioenfonds. De in het beleggingsbeleid opgenomen strategische en tactische normen en limieten naast een adequate bewaking van de uitvoering van het beleggingsbeleid zijn daarbij zeer belangrijk. Dit heeft het Pensioenfonds vastgelegd in het beleggingsplan.

Kredietrisico Kredietrisico is het risico van financiële verliezen voor het Pensioenfonds als gevolg van faillissement of betalingsonmacht van tegenpartijen waarop het Pensioenfonds (potentiële) vorderingen heeft. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan partijen die obligatieleningen uitgeven, banken waar deposito’s worden geplaatst, marktpartijen waarmee Over The Counter (OTC)-derivatenposities worden aangegaan, etc. Een voor beleggingsactiviteiten specifiek onderdeel van kredietrisico is het settlementrisico. Dit heeft betrekking op het risico dat partijen waarmee het fonds transacties is aangegaan niet meer in staat zijn hun tegenprestatie te verrichten waardoor het fonds financiële verliezen lijdt. Beheersing van dit risico vindt plaats door het stellen van limieten aan tegenpartijen op totaal niveau, dat wil zeggen met inachtneming van alle posities die een tegenpartij heeft tegenover het Pensioenfonds, zoals onderpand en dergelijke bij hypothecaire geldleningen en het uitlenen van effecten, het hanteren van prudente verstrekkingsnormen bij hypothecaire geldleningen. Ter afdekking van het settlementrisico wordt door het Pensioenfonds enkel belegd in markten waar een voldoende betrouwbaar clearing- en settlementsysteem functioneert.

Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat beleggingen niet tijdig en/of niet tegen een aanvaardbare prijs kunnen worden omgezet in liquide middelen, waardoor het Pensioenfonds op korte termijn niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. Waar de overige risicocomponenten vooral de langere termijn betreffen (solvabiliteit), gaat het hierbij om de kortere termijn. Beheersing: in het strategische en tactische beleggingsbeleid wordt voldoende ruimte aangehouden voor de liquiditeitsposities. Rekening wordt gehouden met de directe beleggingsopbrengsten en andere inkomsten zoals premies.

34


De betonmontage van het vier verdiepingen tellende hoofdgebouw

Een paar maanden voor het hoogste punt werd gevierd op

is nog in volle gang, maar de mat ligt erbij alsof de wedstrijd elk

8 december 2006, is het gras al ingezaaid.

moment kan beginnen. Het speelveld is in een vroeg stadium

Het verwarmde veld ligt op drie meter hoogte, binnen een vier

aangelegd, om het in alle rust te kunnen laten groeien.

meter hoge keerwand.

Toelichting op de balans (x ¤ 1.000)

Activa Beleggingen In de beleggingscategorieën, vonden de volgende mutaties plaats:

Stand per

1-jan

Aankopen/

Subtotaal

stortingen

Verkopen /

Subtotaal

aflossingen

Koers-

Stand per

resultaten

31-dec

Units ING Aandelen fonds

192.474

192.474

-29.043

163.431

17.346

180.777

6.650

6.650

-46

6.604

Aandelen Ballast Nedam

6.650

Units NN Vastgoed Fonds Totaal zakelijke waarden

44.576 243.700

0

44.576

-4.875

39.701

15.458

55.159

243.700

-33.918

209.782

32.758

242.540

Obligaties

250.997

347.911

598.908

-592.335

6.573

-6.573

0

79.110

19.900

99.010

0

99.010

-3.736

95.274

Basis Fonds

271.340

271.340

0

271.340

-2.190

269.150

5.364

162

5.526

-42

5.484

-214

5.270

15.773

0

15.773

-15.773

0

0

0

Totaal vastrentende waarden

351.244

639.313

990.557

-608.150

382.407

-12.713

369.694

Totaal beleggingen

594.944

639.313

1.234.257

-642.068

592.189

20.045

612.234

Units ING F.I. All Grade Long Duration Units ING F.I. All Grade Leningen op schuldbekentenis Lening Ballast Nedam Nederland B.V.

Aandeel herverzekeraars in de technische voorzieningen Dit bedrag betreft de contante waarde van de bij Delta Lloyd en Generali herverzekerde pensioenverplichtingen. Lopende Interest Betreft de te ontvangen interest over obligaties en leningen op schuldbekentenis. In 2006 zijn de obligaties verkocht en hiervoor zijn units ING F.I. All Grade basis fonds teruggekocht. Bij deze units ING F.I. All Grade basis fonds is geen lopende interest van toepassing. Premiedebiteuren Betreft de nog te ontvangen premiebedragen. Overige vorderingen

2006

2005

Te ontvangen interest op lening

72

Overige

305

978

305

1.050

Saldo per 31 december

36


Passiva Stichtingskapitaal Dit bedraagt € 45,38 en is p.m. opgenomen. Algemene reserve

2006

2005

Saldo per 1 januari

89.102

58.167

Saldo resultaat boekjaar

25.060

30.935

114.162

89.102

2006

2005

Saldo per 1 januari

517.553

478.600

4% rekenrente


Pensioenverplichtingen

19.311

19.038

Extra rekenrente op basis rentetermijnstructuur (3,70%)

20.714

Stortingkoopsommen

15.891

14.892

Eenmalige koopsommen

10.845

7.998

Individueel bijsparen

122

1.157

Herverzekerd bij derden

0

0

Aanpassing overlevingstafels

0

0

Technisch resultaat

-1.932

-1.958

561.790

540.441

Uitkeringen

-20.360

-19.522

Afkopen

-23.641

-3.366

Subtotaal

Vrijval extra rekenrente

-20.714

Subtotaal

-64.715

-22.888

497.075

517.553


De specificatie van het saldo per 31 december is als volgt:

165.899

175.303

Premievrijen

85.008

101.282

Pensioengerechtigden

246.168

240.968

497.075

517.553

Deelnemers

Totaal


37

Voorziening pensioenverplichtingen (x ¤ 1 miljoen)

Boekjaren

Voorziening toekomstige overlevingstafels

2006

2005

Saldo per 1 januari

3.800

2.000

Dotatie ten laste van resultatenrekening

1.800

1.800

5.600

3.800

Aanpassing overlevingstafels

0

0

5.600

3.800


In 2006 zijn de overlevingstafels 1995-2000 (bron: G.B.M./V) gehanteerd. Herverzekeren Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam is een verzekeringscontract met Nationale-Nederlanden overeengekomen met een stop-loss dekking. Dit contract loopt tot en met 2009. Een onderdeel van de overeenkomst is het technische resultaat. Indien de som van de in de contractsperiode behaalde resultaten positief is, komt deze winst voor 100% ten gunste van het Pensioenfonds. Indien de som van de behaalde resultaten negatief is en dit bedrag hoger is dan 125% van de risicopremies, dan komt het meerdere voor rekening van Nationale-Nederlanden. Er is ultimo 2006 geen sprake van verrekening van een verlies met Nationale-Nederlanden. Kortlopende schulden Premies & loonheffing

551

493

Crediteuren

176

442

Nationale-Nederlanden rekening courant

728

1.071

Overigen

1.135

1.306

2.590

3.312


38


Ballast Nedam Infra heeft al het grondwerk verricht en de ver-

Het ontwerp van het stadion van Zwarts & Jansma Architecten

hardingen in en om het stadion aangebracht. Dat begon met het

doet futuristisch aan, met een opvallende ‘schil’ van glanzend

bouwrijp maken van de locatie en het aanleggen en voorbelasten

aluminium die doorloopt tot over de kap. Op de foto is de - nog

van het veld. Infra Consult + Engineering leverde de engineering,

ongeïsoleerde - stalen binnenplaat zichtbaar.

het ontwerp en het bestek van de buitenruimte.

Toelichting op de resultatenrekening (x ¤ 1.000)

Omzet De omzet is gelijk aan de som van directe beleggingsopbrengsten (na aftrek van beheerkosten en overige kosten) en bijdragen van werkgever en werknemers. Deze bedraagt € 29,6 mln (2005: € 31,7 mln).

Premiebaten

2006

2005

Werkgevers

13.453

10.805

Werknemers

5.540

4.466

Vroegpensioen

0

2.954

Individueel bijsparen *)

Bij: Koopsommen ineens

132 19.125

1.511

19.736

318

320

Totaal

19.443

20.056

*) heeft in 2006 betrekking op correcties in voorgaande jaren. Vanaf 1 januari 2006 is het niet mogelijk om stortingen te doen in de bijspaarmodule.


2006

2005

Interest op beleggingen

9.808

12.948

Rente lening Ballast Nedam Nederland B.V.

737

1.006

Dividend aandelen Ballast Nedam

204

Overige rente

105

Directe beleggingsopbrengsten

Totaal directe beleggingsopbrengsten

72

10.854

14.026

Indirecte beleggingsopbrengsten Units NN Vastgoed Fonds

15.591

7.544

Units ING Aandelen Fonds

17.346

42.326

Aandelen Ballast Nedam Subtotaal zakelijke waarden

Obligaties Leningen op schuldbekentenis Units ING F.I. All Grade Long Duration Units ING F.I. All Grade basis fonds

-46 32.891

54.032

-6.573

5.331

-214 -3.736

1.110

-2.190

Subtotaal vastrentende waarden

-12.713

6.441

Totaal indirecte beleggingsopbrengsten

20.178

60.473

31.032

74.499

-687

-1.002

Bruto beleggingsopbrengsten

Beheerskosten Netto beleggingsopbrengsten 40

4.162


30.345

73.497

Actuariële Analyse

2006

2005

Kort-leven resultaat

1.356

3.792

Lang-leven resultaat

209

-1.553

Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid

721

891

Resultaat op pensionering

173

-405

Resultaat op uitkeringen

-574

-843

Resultaat op diverse mutaties

47

76

1.932

1.958

2006

2005

Ouderdomspensioen

13.462

12.628

Nabestaandenpensioen

4.018

3.863

Wezenpensioen

108

126

Technisch resultaat

Specificatie uitkeringen

Vroegpensioen

Uitkeringen u.h.v. aktes van cessie Cordares inclusief herverzekering *) Overige

3.203

3.264

20.791

19.881

3.449

3.229

215

50

24.455

23.160

*) dit zijn alle pensioenaanspraken die elders zijn opgebouwd en waarvoor de deelnemer een verzoek heeft ingediend om deze pensioenen aan het pensioenfonds uit te keren. Het pensioenfonds keert de pensioenaanspraken, die elders zijn opgebouwd, samen met de bij het pensioenfonds opgebouwde pensioenaanspraken uit.

Uitvoeringskosten Pensioenregeling

2006

2005

Administratiekosten

458

514

Accountant

67

110

Actuaris

224

280

Overige kosten

274

460

1.023

1.364

Subtotaal

Kosten herverzekeraar Kosten vermogensbeheer Totaal

94

82

791

898

1.908

2.344

Uitvoeringskosten pensioenregeling zijn uitgedrukt in percentage van de totale activa

0,31%

0,38%

Totale activa

619.427

613.767

Salariskosten

234

271

Sociale lasten

39

45

Pensioenpremies

27

31

Overige

158

167

In de administratiekosten zijn begrepen:


41

Overige gegevens Actuariële verklaring Opdracht

De beschreven werkzaamheden zijn in overeenstemming met

Ingevolge de aan Watson Wyatt B.V. door Stichting Pensioen-

binnen het actuariële beroep geldende normen en gebruiken,

fonds Ballast Nedam te Nieuwegein verleende opdracht tot

en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor het

actuariële certificering is de financiële positie per 31 december

hierna te geven oordeel.

2006 van het fonds door mij beoordeeld ten opzichte van de actuariële risico’s die het fonds loopt. Tevens zijn de overige

Oordeel

taken, voor de certificerende actuaris voortvloeiend uit de wet,

De bevindingen van de accountant ten aanzien van de door het

door mij vervuld.

fonds verstrekte administratieve basisgegevens zijn zodanig dat die gegevens door mij als uitgangspunt van de daarop voortbou-

Gegevens

wende en door mij beoordeelde berekeningen zijn aanvaard.

De gegevens waarop mijn onderzoek is gebaseerd, zijn verstrekt door het Pensioenfonds. Overeenkomstig de richtlijn ‘Samenwer-

Voorzieningen

king tussen accountant en actuaris ter zake van de controle van

Hiermede verklaar ik mij te kunnen verenigen met het geheel van

verantwoordingen van verzekeringsinstellingen’ heeft de accoun-

de methoden en grondslagen voor de berekening van de voor-

tant van het fonds mij geïnformeerd over de betrouwbaarheid en

ziening pensioenverplichtingen en de overige verzekeringstechni-

de volledigheid van de administratieve basisgegevens en de ove-

sche voorzieningen. Deze voorzieningen zijn, met inachtneming

rige uitgangspunten die voor mijn oordeelsvorming van belang zijn.

van artikel 9a van de Pensioen- en spaarfondsenwet, getoetst uitgaande van door mij realistisch geachte grondslagen.

De opgebouwde pensioenaanspraken en -rechten behoren tot

Naar mijn oordeel is de hoogte van de in de in de jaarrekening

de genoemde administratieve basisgegevens.

genoemde voorzieningen en de overige verzekeringstechnische

Voor de toetsing van de fondsmiddelen en voor de beoordeling

voorzieningen, als geheel bezien, op de balansdatum prudent.

van de financiële positie heb ik mij gebaseerd op de financiële gegevens die ten grondslag liggen aan de jaarrekening 2006.

Toetsing van de fondsmiddelen aan criteria van DNB De toets volgens de richtlijnen van DNB wijst uit dat de op de

Werkzaamheden

balansdatum aanwezige middelen van het Pensioenfonds ten

Bij de actuariële beoordeling van de financiële positie zijn

minste gelijk zijn aan de door DNB voor de ondergrens gestelde

conform artikel 10b van de Pensioen- en spaarfondsenwet de

norm. Gemeten naar deze maatstaf is ten aanzien van de ver-

aangehouden voorziening pensioenverplichtingen en de overige

plichtingen, aangegaan tot balansdatum, sprake van dekking.

verzekeringstechnische voorzieningen door mij onderzocht. De uitgangspunten, grondslagen en methoden, die zijn toege-

Financiële positie van het Pensioenfonds

past bij de vaststelling van de verzekeringstechnische voorzie-

Bij mijn beoordeling van de financiële positie is bepalend de mate

ningen, respectievelijk bij de voorbereiding van de uitgevoerde

van waarschijnlijkheid dat het Pensioenfonds zal kunnen voldoen

toetsen van de toereikendheid van de fondsmiddelen, heb ik

aan de verplichtingen, aangegaan tot balansdatum.

beoordeeld.

Daarbij worden in aanmerking genomen het streven inzake

De berekeningen voor de vaststelling van de voorzieningen en

toeslagen, zoals aan verzekerden meegedeeld, de door DNB ge-

die voor de uitgevoerde toetsen zijn zowel globaal als steek-

stelde criteria en – eventuele – maatregelen, genomen tot herstel

proefsgewijs door mij beoordeeld.

van de financiële positie.

Deze beoordelingen zijn zodanig gepland en uitgevoerd, dat

De financiële positie van Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

met een redelijke mate van zekerheid kan worden gesteld dat

is naar mijn mening voldoende, mede gelet op de mogelijkheden

de desbetreffende berekeningsresultaten geen onjuistheden van

tot toeslagverlening. Hierbij is in aanmerking genomen dat het

materieel belang bevatten.

toeslagbeleid voorwaardelijk is.

Voorts heb ik de financiële opzet van het Pensioenfonds beoordeeld.

Amstelveen, 14 juni 2007

De mate van zekerheid waarmee het Pensioenfonds de tot ba-

drs. R. Westhoff AAG

lansdatum opgebouwde pensioenverplichtingen zal kunnen

verbonden aan Watson Wyatt B.V.

nakomen is door mij geëvalueerd.

42

Overige gegevens

Accountantsverklaring Aan: Het Bestuur van Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam.

de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de stichting. Tevens omvat een

Verklaring betreffende de Jaarrekening.

controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van

Wij hebben de in dit verslag op pagina 26 tot en met pagina

de redelijkheid van schattingen die het Bestuur van de stichting

41 opgenomen jaarrekening 2006 van Stichting Pensioenfonds

heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van

Ballast Nedam te Amsterdam bestaande uit de balans per 31

de jaarrekening.

december 2006 en de staat van baten en lasten over 2006 met de toelichting gecontroleerd.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Verantwoordelijkheid van het Bestuur Het Bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het op-

Oordeel

maken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van

getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het

de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting

jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Pensioenfonds Ballast Nedam per 31 december 2006 en van het

Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen,

resultaat over 2006 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of

jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen

voorschriften van regelgevende instanties

afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393

voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die

lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij

onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over

Amstelveen, 14 juni 2007

de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht.

KPMG ACCOUNTANTS N.V.

Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons

M.J. Vredenduin RA

geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen

Statutaire bepalingen omtrent de bestemming van het

van materieel belang bevat.

resultaat. Er zijn in de statuten geen specifieke bepalingen opgenomen

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter

omtrent de bestemming van het resultaat.

verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren

Bestemming van het resultaat

werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvor-

Het Bestuur stelt voor het resultaat over het boekjaar ten gunste

ming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling

te brengen van de algemene reserve.

van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant

Informatie over de financieringsovereenkomst met

in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weer-

Ballast Nedam N.V.

geven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante

Met Ballast Nedam N.V. is in 2005 een nieuwe financieringsover-

interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze

eenkomst gesloten, waarin de wederzijdse financiële rechten en

te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder

verplichtingen zijn vastgelegd.

Overige gegevens

43

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam in cijfers Resultatenontwikkeling

2006

Premiebaten

2005

19.443


30.345

73.497

Rekenrente

-19.311

-19.038

Omrekening naar marktwaarde

20.714

-20.714

Netto resultaat op beleggingen

31.748

20.056

33.745

Indexatie pensioenen

-5.310

-1.596

Uitkering herverzekering

20.360

19.522

Pensioenopbouw

-18.596

-19.881

Uitkeringen

-20.381

-19.374

Dotatie voorziening toekomstige sterftetafels

-1.800

-1.800

Technisch resultaat

1.932

1.958

Inkomende waarde-overdrachten

-374

86

Uitgaande waarde-overdrachten

-736

-323

Resultaat op waarde-overdrachten

-237

Kosten pensioenbureau

-1.117

-1.446

Diverse baten en lasten

-109

-12

Resultaat boekjaar

44

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam in cijfers

-1.110

25.060

30.935

Ontwikkelingen over de laatste 5 jaar

2006

2005

2004

2003

2002

Actieven

1.854

1.684

1.750

2.093

2.341

Wao’ers

64

77

75

89

88

Vutters

4

9

23

52

73

1.922

1.770

1.848

2.234

2.502

Aantal premievrijen

2.893

3.065

3.022

2.778

2.669

Aantal vroegpensioengerechtigden

110

107

83

77

31

Aantal pensioengerechtigden

1.468

1.394

1.341

1.245

1.196

6.393

6.336

6.294

6.334

Uitkeringen (exclusief eenmalige uitkeringen)

20.791

19.881

17.388

15.246

13.785

502.675

521.353

480.600

460.034

441.069

114.162

89.102

58.167

30.703

6.809

22,7

17,1

12,1

6,7

1,5

612.234

594.944

523.353

472.309

401.961

5,1

13,4

8,5

8,2

-7,2

5,6

4,6

2,6

4,0

4,18

11.566

11.500

17.670

17.195

16.608

Aantal deelnemers

Totaal

6.398

Technische voorzieningen Algemene reserve Algemene reserve in % van de technische voorzieningen Beleggingen Rendement in % Vijfjaarsgemiddelden (rendement in %) Franchise Indexatie (toeslag verlening)

actieven in %

0,63

gepensioneerden en premievrijen in %

0,99

0,50

-

-

4,44

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam in cijfers

45

Personalia Bestuur per 14 juni 2007

Disciplines

Werkmaatschappij

Benoemd door Ballast Nedam N.V. T.A.C.M. Bruijninckx*

voorzitter

Financiën

Ballast Nedam

A.C. de Geus

lid

Techniek

Ballast Nedam Infra

A. Kok*

lid

Financiën

Ballast Nedam International

J.H.H. Hertsenberg

lid

Techniek

Ballast Nedam Bouwmaterieel B.V.

Mevr. M.G. van Westerop

plv. voorzitter

Personeel

Ballast Nedam

M.J.L. Heitman

secretaris

Juridisch

Ballast Nedam Bouw en Ontwikkeling

Gekozen door de deelnemers H.P. van der Meer*

plv. secretaris

Financiën

Ballast Nedam Infra

C.W.M. Kloosterman

lid

Financiën

Vroeggepensioneerd

M.N.M. de Jong

lid

Personeel

Ballast Nedam Infra

Y. van Steeg

lid

Financiën

Gepensioneerd

S.J.A. Bijpost

lid

Techniek


F.L. van Oorschot

lid

Personeel


* lid van de beleggingscommissie

46

Hoofd Pensioenbureau

L.E.M. Duynstee

Administrateur

T.J.M. Meulemans

Accountant

KPMG Accountants N.V.

Certificerend Actuaris

Watson Wyatt B.V.

Adviserend Actuaris

Watson Wyatt B.V.

Personalia

Het stadion telt straks 15.000 zitplaatsen, met de mogelijkheid dat

herkenbaarheid. Bij de gemaakte ontwerpkeuzes stond een veilig,

aantal tot 27.000 uit te breiden. Inmiddels zijn de donkergroene

solide stadion met een goed uitrustingsniveau voorop: alle

stoelen allemaal geplaatst en bieden de tribunes veel meer sfeer.

mogelijkheden om een zero-tolerance beleid te voeren, maar wél

Ook elders in het stadion zorgen de clubkleuren groen en geel voor

in een vriendelijke omgeving waar de voetbalfan zich thuis voelt.

Begrippenlijst A-factor De A-factor is de jaarlijkse pensioenaangroei die door het Pensioenfonds aan de deelnemer wordt doorgegeven. Deze factor wordt gebruikt in de berekening van de fiscale jaarruimte die beschikbaar is voor aftrek van lijfrentepremies vanwege een tekort aan pensioenopbouw. ABTN (Actuariële en Bedrijfstechnische Nota) Pensioenfondsen dienen te werken volgens een actuariële bedrijfstechnische nota. Hier zijn de financiële opzet van een Pensioenfonds en de grondslagen waarop deze berust, gemotiveerd omschreven. AFM De Autoriteit Financiële Markten is toezichthouder op het gedrag van en de informatieverstrekking door alle partijen op de financiële markten in Nederland. APP (Actuariële Principes Pensioenfondsen) Pensioenfondsen moeten voldoende voorzichtigheid (prudentie) in acht nemen bij de financiële opzet van het fonds en bij de invulling die hier in de praktijk aan wordt gegeven. De Nederlandsche Bank heeft in de Actuariële Principe Pensioenfondsen aangegeven wanneer hieraan volgens haar is voldaan. In 2007 worden de Actuariële Principes Pensioenfondsen vervangen door een FTK, waarin nieuw te hanteren waarderingsmethoden zijn aangegeven. ALM ALM betekent Asset Liability Management, het afstemmen van de beleggingsmix op verplichtingen. Het uitvoeren van een ALM-studie kan een Pensioenfonds helpen bij het kiezen van een juiste beleggingsmix. Een ALM-studie kent de volgende aspecten: - overzicht van de financiële stromen in het Pensioenfonds - inzicht in de toekomstige verplichtingen t.o.v. de beleggingen - beoordelen van de financiële positie versus economische omstandigheden - doorrekenen van mogelijke beleidsalternatieven om daaruit te kunnen kiezen. Arbeidsongeschiktheid Wanneer een deelnemer na 2 jaar ziekte, arbeidsongeschikt blijft, wordt de premiebetaling door werknemer en werkgever gestopt. De pensioenopbouw gaat in bepaalde situaties geheel of gedeeltelijk welvaartsvast door, nu voor rekening van het Pensioenfonds. Benchmark Een objectieve vergelijkingsmaatstaf voor het beoordelen van beleggingen, zowel in de termen van gerealiseerd rendement als wat de samenstelling van de beleggingen betreft. Bijzonder nabestaandenpensioen Premievrije aanspraak van de huwelijkspartner met wie de (gewezen) deelnemer gehuwd is geweest. De dienstjaren gelegen voor de ontbinding van het huwelijk tellen mee. Bij volgende huwelijken telt diensttijd vanaf de ontbinding van het vorige huwelijk. BPF 2000 De regeling van de bedrijfstak bouw die in 2000 is ingevoerd. Deze regeling is in 2006 vervangen door een nieuwe pensioenregeling. Contante waarde De waarde op dit moment van een toekomstige kasstroom, rekening houdend met een bepaalde rentevoet. Collectieve beschikbare premieregeling Een pensioensysteem waarbij de werkgever zich er uitsluitend toe verplicht een vaste premie te betalen. Bij een collectief beschikbare premieregeling wordt het risico van een tekort door de pensioendeelnemers gezamenlijk gedragen. Het verschil met een individuele beschikbare premieregeling is dat het collectieve element bewaard blijft. Dekkingsgraad Het pensioenvermogen gedeeld door de voorziening pensioenverplichtingen, uitgedrukt in een percentage. De dekkingsgraad is een

48

Begrippenlijst

maat voor de financiële positie van Pensioenfondsen en een graadmeter voor de mate van de zekerstelling van de (toekomstige) betalingen van de toegezegde pensioenen. In de financieringsopzet wordt gestreefd naar een dekkingsgraad van 100%, vermeerderd met het op enig moment op grond van de regelgeving vereist vermogen. Dekkingstekort Zie: onderdekking DNB De Nederlandsche Bank houdt (prudentieel) toezicht op financiële instellingen. Na de fusie in 2004 van De Nederlandsche Bank met de Pensioen- & Verzekeringskamer vallen hier ook pensioenfondsen en verzekeraars onder. Het gedragstoezicht wordt uitgevoerd door de Autoriteit Financiële Markten. Het toezicht op verzekeraars is geregeld in de Wet financieel toezicht, terwijl in de Pensioenwet ook het toezicht op pensioenfondsen is geregeld. Tevens zijn bepalingen betreffende het toezicht terug te vinden in de Wet betreffende verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds 2000 en de Wet verplichte beroepspensioenregeling. De Nederlandsche Bank houdt ook toezicht op pensioenregelingen die door een werkgever rechtstreeks bij een verzekeraar worden ondergebracht. Duration Het gewogen gemiddelde van de lengte van de perioden waarover alle kasstromen van een obligatie plaatsvinden, waarbij de weging plaatsvindt op basis van de contante waarde van iedere kasstroom. Duration is een maatstaf voor de rentegevoeligheid van een obligatie. In de regel geldt hoe langer de looptijd van een obligatie, hoe gevoeliger de koers van die obligatie voor renteveranderingen. Indien men een daling van de rente verwacht, is het profijtelijk een obligatie met een zo lang mogelijke duration te kopen, aangezien de koers hiervan het meest zal oplopen. Franchise Het deel van het pensioengevend salaris dat in verband met AOW-aanspraken bij de pensioenberekening buiten beschouwing blijft. Financieel Toetsingskader (FTK) De benaming van het nieuwe toezichtregime dat van toepassing zal zijn op de financiële positie en financiële beleid van Pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. De nieuwe waarderingsmethoden zullen de huidige Actuariële Principes Pensioenfondsen vervangen. Het nieuwe toezichtregime wordt ook verankerd in de Pensioenwet. Hoog-Laag Het voor de pensioendatum bepalen of het ouderdomspensioen eerst enige jaren hoog en daarna levenslang lager wordt genoten. Kosten dekkende pensioenpremie In het FTK gehanteerde term. Hiermee wordt bedoeld de premie die nodig is om de onvoorwaardelijke onderdelen van de pensioenregeling in dat jaar en voor de lange termijn na te komen. Liability Matching portefeuille Deel van de beleggingsportefeuille van het Pensioenfonds, voornamelijk bestaande uit obligaties waarvan de looptijden zijn afgestemd op de looptijden van de verwachte pensioenuitkeringen. De Liability Matching portefeuille heeft het doel het Pensioenfonds zoveel mogelijk te beschermen tegen het risico van rente wijzigingen. De verplichtingen van het Pensioenfonds dalen in dat geval ook. Indien de rente daalt, nemen de verplichtingen van het Pensioenfonds weliswaar toe, maar stijgen de obligaties eveneens in waarde. De Liability Matching portefeuille bestaat in dit Pensioenfonds uit units ING F.I. All Grade Long Duration Fonds en units ING F.I. Grade Basis Fonds. Middelloonsysteem Pensioenregeling waarin de hoogte van het pensioen gebaseerd is op het gemiddelde salaris dat men gedurende de gehele diensttijd heeft verdiend. Nabestaandenpensioen Aanspraak van de partner bij overlijden van de deelnemer, ter grootte van 70% van het bereikbare ouderdomspensioen op pensioenleeftijd vanaf datum overlijden.

Begrippenlijst

49

Nominale pensioenverplichting Pensioenverplichting zonder rekening te houden met mogelijk in de toekomst te verlenen indexatie. Onderdekking Situatie dat de middelen van het pensioenfonds niet langer toereikend zijn om de voorziening pensioenverplichtingen en de reserve voor algemene risico’s te dekken. Op 30 september 2002 heeft De Nederlandsche Bank een brief aan de besturen van pensioenfondsen gestuurd met de titel “Uitgangspunten voor de financiële opzet en positie van pensioenfondsen”. Uit deze brief blijkt dat De Nederlandsche Bank een dekkingsgraad verlangt van minimaal 105%. Bij een lagere dekkingsgraad is sprake van onderdekking. In het Besluit van 27 januari 2006 (algemene maatregel van bestuur) worden nadere regels gesteld met betrekking tot het minimumbedrag van het eigen vermogen van pensioenfondsen en beroepspensioenfondsen. Ouderdomspensioen Aanspraak bij het bereiken van de pensioenleeftijd welke jaarlijks wordt opgebouwd met 2,25% van de pensioengrondslag met ingang van 1 januari 2006. Pensioen Pensioen is een periodieke uitkering die verkregen wordt in verband met ouderdom, of na overlijden van de werknemer. Historisch gezien is het pensioenbegrip dan ook nauw verbonden met de arbeidsovereenkomst. Juridisch is het te beschouwen als een secundaire arbeidsvoorwaarde. Periodieke uitkeringen in de privé-sfeer worden niet met de term pensioen, maar met lijfrente aangeduid. Ook de fiscale regels zijn op deze tweedeling afgestemd. Voor pensioenen is de loonbelasting van toepassing en voor lijfrente is de inkomstenbelasting van toepassing. Pensioengevend salaris 13 maal het periodesalaris (in de eerste periode van het jaar) vermeerderd met 8% vakantietoeslag (14,04 x periodesalaris). Pensioengrondslag Het deel van het pensioengevende salaris dat overblijft na aftrek van de franchise, dus pensioengevend salaris minus franchise. Pensioenregister Een register welke moet worden opgezet door de pensioenuitvoerders gezamenlijk. Het pensioenregister moet één ingang vormen voor het overzicht van alle opgebouwde aanspraken van (gewezen) deelnemers en gewezen partners. Het pensioenregister dient uiterlijk op 1 januari 2011 operationeel te zijn. Pensioenvermogen Het belegd vermogen, vermeerderd/verminderd met de kortlopende schulden/vorderingen van het Pensioenfonds. Pensioenwet Nieuwe wet die de Pensioen- en spaarfondsenwet vervangt. De Pensioenwet is 1 januari 2007 van kracht geworden. Sommige onderdelen gaan op een latere datum in. Pension Fund Governance De wijze waarop een Pensioenfonds verantwoording aflegt aan belanghebbenden en de wijze waarop het interne toezicht is georganiseerd. (ook wel: goed Pensioenfondsbestuur). Premies Door (en voor) deelnemers periodiek te betalen vaste bijdragen. Werkgeversbijdrage: 17 % van de pensioengrondslag. Werknemersbijdrage: 7% van de pensioengrondslag. Premievrije pensioenen Deze uitdrukking wordt in twee betekenissen gebruikt, te weten: a. pensioenen die verkregen worden bij beëindiging van het dienstverband; b. pensioenen krachtens een pensioenregeling waarvoor de deelnemers zelf geen bijdrage hoeven te betalen.

50

Begrippenlijst

RenteSwap Een tussen twee institutionele partijen gesloten contract, dat beide partijen verplicht tot het doen van rentebetalingen over een nominale hoofdsom. Bijvoorbeeld: partij A verplicht zich om gedurende een bepaalde periode aan partij B te betalen kortlopende rente over een hoofdsom van 100 mln en partij B verplicht zich gedurende die periode de langlopende rente te betalen over diezelfde hoofdsom. Door middel van renteswaps kan het Pensioenfonds de rentegevoeligheid van de portefeuille beïnvloeden. Rentetermijnstructuur Een grafiek die het verband weergeeft tussen de looptijd van een vastrentende belegging enerzijds en de daarop ontvangen marktrente anderzijds. Reservetekort De Nederlandsche Bank spreekt van een reservetekort als de middelen ontoereikend zijn om naast de voorziening pensioenverplichtingen en de reserve voor algemene risico’s, ook nog de vereiste reserve beleggingsrisico’s, de reserve voorgenomen pensioenaanpassing en eventuele andere reserves te dekken. Stop-lossverzekering Verzekering die ertoe dient om de totale schade in enig jaar als gevolg van overlijden te beperken. Deze bovengrens wordt ook wel prioriteit genoemd. Technische voorzieningen Bedrag benodigd om aan reeds verworven pensioenverplichtingen jegens de verzekerden te voldoen, rekening houdend met gemiddelde levensduur en 4% rente per jaar (rekenrente). Vanaf 2007 moeten deze vastgesteld worden op basis van de marktrente. Tijdelijk nabestaandenpensioen Extra aanspraak tot 65 jaar voor de partner bij overlijden van de deelnemer. Jaarlijks 10% van het laatste jaarsalaris. Uitruil Het met toestemming van de eventuele partner inruilen van nabestaandenpensioen voor extra ouderdomspensioen. Vereist Eigen Vermogen De solvabiliteitsbuffer die het Pensioenfonds moet aanhouden in verband met de vereiste zekerheid, dat de onvoorwaardelijke pensioenen ook daadwerkelijk worden uitgekeerd. Het vereist eigen vermogen wordt zodanig vastgesteld, dat de kans dat er binnen een jaar een situatie van onderdekking ontstaat, kleiner is dan 2,5%. Voorziening pensioenverplichtingen De contante waarde van reglementair onvoorwaardelijk toegezegde pensioenen (de nominale pensioenen) op basis van de actuariële grondslag van het fonds. Waarde-overdracht Het overdragen van de contante waarde van pensioenaanspraken om pensioenverlies te voorkomen wanneer een werknemer van pensioenregeling wisselt. Pensioenaanspraken worden daartoe afgekocht door de instelling die de pensioenregeling van de oude werkgever uitvoert, en het afkoopbedrag wordt vervolgens rechtstreeks overgedragen aan de instelling die de pensioenregeling van de nieuwe werkgever uitvoert. De werknemer koopt daarmee bij die instelling pensioenaanspraken in. Waardevastheid Een pensioenuitkering is waardevast indien deze gekoppeld is aan een prijsindex. Gewoonlijk kiest men hiervoor een van de bekende reeksen van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Welvaartsvastheid Een pensioenuitkering is welvaartsvast indien deze gekoppeld is aan de loonindex. Wezenpensioen Aanspraak van één of meer kinderen bij overlijden van de deelnemer. Over maximaal 5 kinderen: tot 18 jaar 14% per kind van het bereikbare ouderdomspensioen bij overlijden van de deelnemer; 28% per kind van het bereikbare ouderdomspensioen bij overlijden van beide ouders (studerende kinderen tot 27 jaar).

Begrippenlijst

51

Jaarverslag Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

Recommend Documents