Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering
Arthur van der Wal Matthijs Claessens 17 september 2009 www.ingim.com
Agenda •
Huidig mandaat bij ING IM
•
Performance, beleid en vooruitzichten
2
Huidig mandaat Ballast Nedam bij ING IM Beleggingsmandaat bij ING IM: Aandelen Vastrentende Waarden
Norm Min. Max. 27.5% 22.5% 32.5%
12/31/2008 25.0%
8/31/2009 28.1%
65.0%
57.5%
72.5%
69.8%
66.4%
Vastgoed
7.5%
2.5%
12.5%
5.1%
5.1%
Liquiditeiten
0.0%
-2.0%
5.0%
0.1%
0.4%
• Tactisch asset allocatie beleid tussen aandelen en vastrentende waarden mogelijk (nu neutrale positionering). • In vastgoed wordt niet actief gehandeld. • De duratie (=looptijd) van de vastrentende portefeuille bedraagt inmiddels 13,8 jaar (komt van 5 jaar). Periodiek zal duratie, afhankelijk van de rentestand, worden aangepast aan de duratie van de verplichtingen.
3
Asset mix Ultimo 2007, 2008 en augustus 2009
in mln euro 12/31/2007 Vastrentende waarden 372.8 Aandelen 168.0 Vastgoed 47.8 Liquide middelen* 1.6 Totaal 590.2 * Liquide middelen incl. te vorderen dividendbelasting
12/31/2008 374.8 134.5 27.4 0.2 536.9
8/31/2009 380.5 161.2 29.0 2.1 572.8
Huidige mandaat Ballast Nedam bij ING IM (2) Vastrentende portefeuille • 44% Fixed Income All Grade Fonds (met duratie/looptijd van 5,3 jaar) • 56% Fixed Income All Grade Long Duration Fonds (met duratie/looptijd van 25,3 jaar) Kern van de portefeuille: Europese staatsobligaties en bedrijfsobligaties Tactische ruimte voor High Yield obligaties en obligaties van Opkomende landen
4%
3%
0% 3%
75% Government Bonds ABS AAA ABS A
50%
Credits IG 24%
High Yield 59%
EMD HC
25%
EMD LC 2%4%
Cash
0% AAA
Pie-chart: portefeuilleverdeling
Grafiek: ratingverdeling
Portefeuille- en ratingverdeling per juli 2009 5
AA
A
BBB
BB en lager
Huidig mandaat Ballast Nedam bij ING IM (3) Aandelenportefeuille • Geheel 2008 en Q1 2009 belegd in actief beheerd beleggingsfonds: ING Multimanager (MtM) Global Equity Fund • Per 1 april 2009 overgang naar Barclays Global Investors (BGI) All Countries World Equity Fund - B • Belegt wereldwijd in aandelen • Strategische weging: 90% in ontwikkelde markten en 10% in opkomende landen • Benchmark is aangepast aan deze weging (MSCI ‘All Countries’ i.p.v. ‘Developed Markets’) • Passieve beleggingsstrategie (‘indexbeleggen’)
6
Huidig mandaat Ballast Nedam bij ING IM (4) Vastgoedportefeuille • INI Vastgoed Aandelen Basis Fonds • Belegt wereldwijd in vastgoedaandelen • Zeer goede spreiding over regio’s, sectoren en individuele vastgoed fondsen • Valuta risico is afgedekt naar Euro
7
Portefeuille Performance 2008 en 2009 (t/m augustus) 2008 Totaal Vastrentende portefeuille Samengestelde benchmark INI Fixed Income AG Long Duration Fonds Customized Benchmark for Long Duration Fund (TR) INI Fixed Income All Grade Fonds Barclays Capital Euro Aggregate Unhedged (TR)
8
11.8% 18.3% 33.0% 39.7% -0.2% 6.2%
2009 YTD 2.3% 0.0% -4.2% -5.7% 7.9% 5.6%
Portefeuille Performance 2008 en 2009 (t/m augustus) 2008 Totaal Vastrentende portefeuille Samengestelde benchmark INI Fixed Income AG Long Duration Fonds Customized Benchmark for Long Duration Fund (TR) INI Fixed Income All Grade Fonds Barclays Capital Euro Aggregate Unhedged (TR)
11.8% 18.3% 33.0% 39.7% -0.2% 6.2%
2009 YTD 2.3% 0.0% -4.2% -5.7% 7.9% 5.6%
MtM Global Equity/BGI AC World Index Fund B MSCI (AC) World (Net) Index
-40.4% -37.6%
19.7% 17.5%
9
Portefeuille Performance 2008 en 2009 (t/m augustus) 2008 Totaal Vastrentende portefeuille Samengestelde benchmark INI Fixed Income AG Long Duration Fonds Customized Benchmark for Long Duration Fund (TR) INI Fixed Income All Grade Fonds Barclays Capital Euro Aggregate Unhedged (TR)
11.8% 18.3% 33.0% 39.7% -0.2% 6.2%
2009 YTD 2.3% 0.0% -4.2% -5.7% 7.9% 5.6%
MtM Global Equity/BGI AC World Index Fund B MSCI (AC) World (Net) Index
-40.4% -37.6%
19.7% 17.5%
INI Vastgoed Basis Fonds GPR 250 Global Hedged (Net) Index.
-42.4% -47.7%
6.1% 16.7%
Totaal portefeuille Totaal index
-8.8% -5.4%
7.0% 5.0%
10
Langjarige performance Performance 1994-2009 (t/m juli) Ballast Nedam
Totale portefeuille 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0%
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 (ytd)
-15,0%
Ondanks grote beweeglijkheid in het jaarlijks rendement is vanaf 1994 (ontstaan ING IM) tot en met juli 2009 een gemiddeld jaarlijks rendement van 8% gerealiseerd.
11
Beleggen in 2008 in vogelvlucht • Eén van de slechtste en meest turbulente jaren voor beleggers ooit, met reële angst voor depressie of zware recessie • Wereldwijde aandelen daalden ca. 40%, vastgoed idem • Spreads (hoogrentende) bedrijfsobligaties stegen naar records • Liquiditeit en handel in diverse beleggingscategorieën zeer slecht • Staatsleningen profiteerden door behoefte aan veiligheid en liquiditeit • Rente in 2008 verder gedaald
Vastrentende waarden Markt en rente
Bron: Bloomberg
30 jaars Duitse Staatsrente (31/12/07-27/08/09)
10 jaars Duitse Staatsrente (31/12/07-27/08/09)
•
In de portefeuille is 65% belegd in vastrentende waarden -> grote invloed op totale performance
•
Het hoge rendement bij vastrentende waarden komt door fors dalende (lange) rente in 2008
•
Dalende rente betekent stijgende obligatiekoersen (en vice versa)
•
Verlengen van duratie (=looptijd) obligaties betekent hogere gevoeligheid voor renteveranderingen (betere match tussen beleggingen en verplichtingen) 13
Vastrentende waarden Extra rente (spread) op bedrijfsobligaties (Investment Grade en High Yield)
Spreads terug op recessieniveau vanaf depressieniveau begin 2009 • Oplopende spreads heeft rendement in 2008 sterk negatief beïnvloed • In 2009 is het rendement op bedrijfsobligaties positief door dalende creditspreads
14
Aandelen: markt VIX Index (31/12/2007 – 27/08/2009)
MSCI World (31/12/2007 – 27/08/2009)
Bron: Bloomberg
• Het jaar 2008 is zeer negatief (-38%). Herstel in 2009 (+16%) • In maart 2008 optimisme onder beleggers na redding zakenbank Bear Stearns • Economisch nieuws en meevallende cijfers gaven beleggers hoop op einde kredietcrisis • Deze hoop vervloog na faillissement investment bank Lehman Brothers in september. Dit was één van de grootste faillissementen in de Amerikaanse geschiedenis • In oktober werd reële economie geconfronteerd met vraaguitval door toegenomen wantrouwen bij banken, bedrijven en consumenten. 15
Vastgoedaandelen: markt • 2008 bijzonder slecht jaar voor vastgoedaandelen (-50%)
Performance vastgoedaandelen 2007 – heden
• Beweeglijkheid zal hoog blijven. • Het rendement kan in de komende jaren lager uitvallen dan het langjarig gemiddelde. • Focus op kwaliteit van het management en de kwaliteit van het onderliggende vastgoed vanaf 2010 • Meer focus op balansreparatie (aandelenuitgiftes, verkoop onroerend goed)
Bron: Bloomberg
• Vraag naar wereldwijde beleggingen in vastgoed blijft valide vanwege diversificatievoordelen.
16
Macro-economie: vooruitzichten •
Risicohouding beleggers verbeterd door beter dan verwachte bedrijfswinsten
•
Agressieve kostenbesparingen
•
Ontslagen hebben negatieve impact op inkomensgroei en consumptie
•
Consumptie noodzakelijk om economie op te stuwen. Moeilijk door banenverlies, lage tot geen inkomensgroei en dalende huizenprijzen
•
Wij hebben groeiverwachtingen voor ontwikkelde markten verhoogd in de tweede helft dit jaar naar 0,5% - 1%
•
Twijfel over duurzaamheid economisch herstel. Afbouwen van schulden door consumenten en bedrijven zet door en neerwaartse druk op inflatie
17
Duurzaam beleid ING IM ING IM houdt zich aan alle wet- en regelgeving en/of voorschriften. Daarnaast geldt het volgende beleid: 1. United Nations Principles for Responsible Investment (UNPRI) •
ING Investment Management heeft deze beginselen per 01/09/2008 ondertekend.
•
De Investment Engine heeft deze beginselen geïmplementeerd: •
Iedere investment manager heeft toegang tot de SRI database;
•
De impact van SRI wordt meegenomen in de investment cases van de aandelenanalisten.
2. ING Defence Policy •
Voor eigen gelden van ING geldt de Defence Policy, hetgeen investeringen verbiedt in bedrijven welke betrokken zijn bij de productie van controversiële wapens (zoals clusterbommen, landmijnen, biologische/chemische wapens, nucleaire wapens, etc).
•
De ING Defence Policy zal op korte termijn ook voor alle ING fondsen van toepassing worden, ook voor Ballast Nedam.
Disclaimer De informatie in dit document is uitsluitend opgesteld ter informatie en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. Deze publicatie is uitsluitend bedoeld voor professionele beleggers. Hoewel de inhoud van dit document met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd is op betrouwbare informatiebronnen, wordt ten aanzien van de volledigheid of juistheid ervan, uitdrukkelijk of stilzwijgend, geen enkele aansprakelijkheid aanvaard, garantie of verklaring gegeven. De informatie in deze brochure kan zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. ING Investment Management, noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot ING Groep, noch een van haar functionarissen, haar directeuren of werknemers aanvaarden enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid met betrekking tot de hierin opgenomen informatie of mogelijke aanbevelingen. Geen aansprakelijkheid zal worden aanvaard voor schade die door de lezers wordt geleden als het gevolg van het gebruik van of het zich baseren op deze publicatie. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De genoemde basisfondsen zijn niet vergunningplichtig ingevolge de Wet op het financieel toezicht. Op dit fonds wordt geen toezicht uitgeoefend door de Autoriteit Financiële Markten. Het ING Multimanager Fund – Global Equity is een subfonds van het ING Multimanager Fund (SICAV), gevestigd te Luxemburg. ING Multimanager Fund (SICAV) beschikt over een vergunning van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) te Luxemburg en is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) te Amsterdam. Voor gedetailleerde informatie over dit product verwijzen wij u naar het prospectus en de bijbehorende addenda. Voor dit product is een financiële bijsluiter (vereenvoudigd prospectus) opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico's. Loop geen onnodig risico. Lees de financiële bijsluiter. De prospectussen, supplementen en de financiële bijsluiters zijn verkrijgbaar via www.ingim.com.
19