Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering
Arthur van der Wal Matthijs Claessens 30 september 2008 www.ingim.com
Agenda •
Huidig Mandaat bij ING IM
•
Performance, Beleid en Vooruitzichten
2
Huidig mandaat Ballast Nedam bij ING IM Beleggingsmandaat bij ING IM: Aandelen Vastrentende Waarden Vastgoed
Norm Min. Max. 31-12-2007 31-08-2008 27.5% 22.5% 32.5% 28.5% 27.6% 65.0%
57.5%
72.5%
63.5%
65.4%
7.5%
2.5%
12.5%
8.0%
7.0%
Tactisch asset allocatie beleid tussen aandelen en vastrentende waarden mogelijk (nu onderwogen positionering). In vastgoed wordt niet actief gehandeld. De duratie (=looptijd) van de vastrentende portefeuille bedraagt inmiddels 11 jaar (komt van 5 jaar). Periodiek zal duratie, afhankelijk van de rentestand, worden verlengd naar 14 jaar, gelijk aan de verplichtingen.
3
Huidige mandaat Ballast Nedam bij ING IM (2) Vastrentende portefeuille
65% Fixed Income All Grade Fonds (met duratie/looptijd van 5,2 jaar) 35% Fixed Income All Grade Long Duration Fonds (met duratie/looptijd van 23,5 jaar) ¾ Kern van de portefeuille: Europese staatsobligaties en bedrijfsobligaties ¾ Tactische ruimte voor High Yield obligaties en obligaties van Opkomende landen
4
Huidig mandaat Ballast Nedam bij ING IM (3) Aandelen portefeuille
ING Multi Manager Fund Global Equity (per 1 april 2007) Belegt wereldwijd in aandelen Op dit moment zes vermogensbeheerders in portefeuille (zie hierna) Daardoor een goede spreiding over verschillende beheerders, regio’s, sectoren en beleggingsstijlen → Verantwoord risico/rendements profiel
5
Huidig mandaat Ballast Nedam bij ING IM (3) Vastgoed portefeuille
NN Vastgoed Aandelen Fonds Belegt wereldwijd in vastgoedaandelen Zeer goede spreiding over regio’s, sectoren en individuele vastgoed fondsen Valuta risico is afgedekt naar Euro
6
Portefeuille
Performance t/m augustus 2008
7
Langjarige performance
Performance 1994-2007 Ballast Nedam
Ondanks grote beweeglijkheid in het jaarlijks rendement is vanaf 1994 (ontstaan ING IM) tot en met 2007 een gemiddeld jaarlijks rendement van 10% gerealiseerd.
8
Rente ontwikkeling (langjarig) 10-jarige duitse staatsrente 1989-heden •
In de portefeuille wordt 65% belegd in vastrentende waarden -> grote invloed op totale performance
•
Het relatieve hoge rendement bij vastrentende waarden komt door fors dalende rente
•
Dalende rente betekent stijgende obligatiekoersen (en vice versa)
•
Verlengen van duratie/looptijd obligaties ter hoogte van verplichtingen betekent hogere gevoeligheid voor renteveranderingen
9
Macro-economie
10
Macro-economie: vooruitzichten 9 Stagflation ‘light’ • Uiteengetrokken consolidatieproces in de financiële sector • Zwakke groei en hogere inflatie in 2008-09
9 Risico’s hoger dan gebruikelijk en neerwaarts gericht 9 Beleidsmakers voorkomen de ‘worst-case’ en nemen met enige tegenzin de juiste stappen 9 Afvlakken olieprijzen, inflatie zal pieken en Amerikaanse huizenprijsdalingen zullen bodem vinden in tweede halfjaar van 2008. 9 Rente FED onveranderd in 2008, geleidelijke verhoging verwacht in 2009, ECB meer kans op renteverlaging dan renteverhoging. 9 Meer volatiele en onzekere wereld
11
Vastrentende waarden Markt en rente
10 jaars Duitse Staatsrente
30 jaars Duitse Staatsrente
Stijgende rente i.c.m. met lange duratie vastrentende portefeuille zorgt voor negatieve performance in 2007. Is 2008 is deze performance juist positief is door een dalende rente Verplichtingen van pensioenfonds veranderen mee, waardoor effect op dekkingsgraad (=financiële positie) kleiner is door verlengen van duratie obligaties 12
Vastrentende waarden
Extra rente (spread) op bedrijfsobligaties (Investment Grade)
Waarom overwogen in credits terwijl spreads oplopen? + Waardering belangrijkste argument (spread historisch hoog)
+ Bedrijfsleven gezonder dan tijdens vorige recessie + Ingrijpen overheid positief - Op korte termijnonzekerheid (de-leveraging / credit crunch gaat door, economie zwakt af)
13
Aandelen: markt •
Het jaar 2008 is fors negatief en zal negatief eindigen (=het slechtste aandelenjaar sinds 2002).
•
Beleggers zijn in september zeer risicomijdend geworden.
•
Oorzaak ligt in zware onrust financiële sector met als voorlopig ‘dieptepunt’ diverse overnames/failissement van banken.
•
Het is een vertrouwenscrisis geworden.
Performance per regio
Olie en grondstoffen maken duikvlucht 000'S 11
•
De regio’s Japan en de VS blijven redelijk liggen, opkomende markten hardst getroffen.
150
10.50
140
10 130 9.50 120
9
•
Harde klappen voor de sectoren energie en basismaterialen door daling olieprijs en andere grondstoffen.
8.50
110
8
100
7.50 90 7 80
6.50
•
Sectoren dagelijkse- en cyclische consumentengoederen en farmacie doen het relatief goed.
6 S O N D J Crude Oi l (Brent)(R.H.SCALE) GSCI Commodi ti es Index
70 F
M
A
M
J
J
A
S
Sourc e: T homs on Datas tream
14
Vastgoedaandelen: markt •
Oplopende rentes en stijgende credit spreads zijn risico’s voor stabilisatie vastgoedprijzen. Tekenen van stabilisatie vastgoedaandelen
•
De beweeglijkheid zal hoog blijven. Het rendement kan in de komende jaren lager uitvallen dan het langjarig gemiddelde.
17/9/08 130
120
•
•
Wij zijn defensief gepositioneerd met een focus op bedrijven met weinig belang in opkomende markten, met een sterke balans en transparante financieringstructuren Daarnaast hebben wij een voorkeur voor bedrijven met een focus op winkelcentra en een hoog dividendrendement.
110
100
90
80
70
•
•
Op regioniveau hebben we een voorkeur voor Europa boven Azië Uit het oogpunt van diversificatie binnen beleggingsportefeuilles blijft er structurele vraag naar wereldwijde aandelenbeleggingen in vastgoed.
60
50 S O GPR 250 PSI GPR 250 PSI GPR 250 PSI
15
N D J F M A M J J A S NET HERLANDS (U$) - PRICE INDEX UK (U$) - PRICE INDEX US (U$) - PRICE INDEX Source: T homson Datastream
Appendix - Rendement diverse beleggingscategorieën
Grote verschillen per beleggingscategorie 9/9/08 130
125
120
115
110
105
100
95
90
85 MAR APR MAY JUN JUL AUG MSCI WORLD U$ - PRICE INDEX C.S/T REMONT HEDGE FUND - NET ASSET VALU LEHMAN GLOBAL AGGREGAT E S&P GSCI Commodity Spot - PRICE INDEX GPR 250 PSI GLOBAL U$ - PRICE INDEX Sour ce: Thomson Dat ast r eam
17
Disclaimer De informatie in dit document is uitsluitend opgesteld ter informatie en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. Deze publicatie is uitsluitend bedoeld voor professionele beleggers. Hoewel de inhoud van dit document met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd is op betrouwbare informatiebronnen, wordt ten aanzien van de volledigheid of juistheid ervan, uitdrukkelijk of stilzwijgend, geen enkele aansprakelijkheid aanvaard, garantie of verklaring gegeven. De informatie in deze brochure kan zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. ING Investment Management, noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot ING Groep, noch een van haar functionarissen, haar directeuren of werknemers aanvaarden enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid met betrekking tot de hierin opgenomen informatie of mogelijke aanbevelingen. Geen aansprakelijkheid zal worden aanvaard voor schade die door de lezers wordt geleden als het gevolg van het gebruik van of het zich baseren op deze publicatie. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De genoemde basisfondsen zijn niet vergunningplichtig ingevolge de Wet op het financieel toezicht. Op dit fonds wordt geen toezicht uitgeoefend door de Autoriteit Financiële Markten. Het ING Multimanager Fund – Global Equity is een subfonds van het ING Multimanager Fund (SICAV), gevestigd te Luxemburg. ING Multimanager Fund (SICAV) beschikt over een vergunning van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) te Luxemburg en is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) te Amsterdam. Voor gedetailleerde informatie over dit product verwijzen wij u naar het prospectus en de bijbehorende addenda. Voor dit product is een financiële bijsluiter (vereenvoudigd prospectus) opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico's. Loop geen onnodig risico. Lees de financiële bijsluiter. De prospectussen, supplementen en de financiële bijsluiters zijn verkrijgbaar via www.ingim.com.
18
