Jaarverslag – Juridische dienstverlening Woensdag 13 april 2011 Nevele
Bianca Buysse Renate Cools Sarah Forsyth
1
Jaarverslag juridische dienstverlening Welzijnsband Meetjesland Woensdag 13 april 2011 I. Algemeen I.1. Inleiding
Sinds februari/maart 2009 staan drie juristen in voor de juridische dienstverlening van de Welzijnsband Meetjesland: Renate Cools, Sarah Forsyth en Bianca Buysse. In alle OCMW’s van de Welzijnsband Meetjesland vond in 2009 - 2010 een interne audit plaats van de dienst budgethulpverlening (AUDIO). Er werd hierbij een analyse en evaluatie gemaakt van het proces budgetbeheer en van de adequaatheid en effectiviteit van de verwerkingsketen en van het interne controlesysteem. In de loop van 2010 werden de eindrapporten bezorgd aan de OCMW’s van de Welzijnsband Meetjesland met daarin een aantal aanbevelingen. De juristen hebben op sommige OCMW’s (OCMW Evergem, OCMW Lovendegem en OCMW Waarschoot) meegewerkt aan het implementeren van deze aanbevelingen in concrete acties o.a. het opstellen van een draaiboek budgethulpverlening. In navolging van deze interne audit zullen de juristen in 2011 ook voor de procedure collectieve schuldenregeling een draaiboek opstellen. Op initiatief van het OCMW Maldegem werd in 2010 een werkgroep opgericht teneinde een nieuwe taakverdeling uit te werken tussen de juristen, administratie en maatschappelijk assistenten om op die manier een oplossing te bieden voor de toenemende werklast in het kader van de collectieve schuldenregelingen. Aan deze werkgroep namen deel: OCMW Waarschoot, OCMW Evergem, OCMW Aalter, OCMW Maldegem en voor de juristen, Renate Cools.
2
I.2. Overzicht roulement 2010 RENATE COOLS Week 1 2 3 4
Maandag Maldegem Maldegem Maldegem Maldegem
Dinsdag Maldegem Maldegem Maldegem Maldegem
Woensdag Knesselare Assenede/ Knesselare Knesselare Assenede/ Knesselare
Donderdag Knesselare Knesselare/ Reserve Knesselare Knesselare/ Reserve
Vrijdag
Dinsdag Lovendegem Aalter Lovendegem Aalter
Woensdag Aalter Aalter Aalter Aalter
Donderdag Waarschoot Waarschoot Waarschoot Waarschoot
Vrijdag Waarschoot / Reserve Kaprijke Waarschoot / Reserve Kaprijke
dinsdag Zelzate Zelzate Zelzate Zelzate
Woensdag Zelzate / Eeklo Zelzate / Eeklo Zelzate / Eeklo Zelzate / Eeklo
Donderdag Evergem Evergem Evergem Evergem
Vrijdag Evergem Evergem Evergem Evergem
SARAH FORSYTH Week 1 2 3 4
Maandag Zomergem Nevele Zomergem Nevele
BIANCA BUYSSE Week 1 2 3 4
3
Maandag St. Laureins St. Laureins / Reserve St. Laureins / Reserve St. Laureins / Reserve
I.2. Opleidingen De juristen hebben volgende opleidingen gevolgd: ˜ ˜ ˜ ˜ ˜ ˜ ˜ ˜ ˜
Voorjaar 2010 – Sarah Forsyth en Bianca Buysse: basisopleiding schuldbemiddeling (Vlaams Centrum Schuldbemiddeling) 9 februari 2010 - alle juristen: budgetbeheer van de sociale dienst (AudiO) 26 februari 2010 – alle juristen: Studiedag 10 jaar collectieve schuldenregeling (Vlaams Centrum Schuldbemiddeling) 20 mei 2010 - alle juristen: Recente ontwikkelingen in handelspraktijken en consumentenrecht (Postuniversitaire opleidingen Gandaius) 2 juni 2010 – alle juristen: Zelfstandigen in moeilijkheden (zelf georganiseerd i.s.m. VZW Tussenstap) 23 september 2010 – Sarah Forsyth: Minibudget – Wat heeft een gezin minimaal nodig? (POD MI) 14 oktober 2010 – alle juristen: Studiedag Eerste Hulp bij Schulden (Vlaams Centrum Schuldbemiddeling) 6 december 2010 – Bianca Buysse: Budgetbeheer: Dossieropbouw & Centrale Bouwstenen (LOGINS NV) 10 december 2010 – Bianca Buysse: Budgetbeheer: Inventaris & Budgetplan (LOGINS NV)
II. Juridische dienstverlening Het takenpakket van de juristen bestaat uit schuldbemiddeling/rechtshulp en collectieve schuldenregeling. De OCMW’s van Assenede en Eeklo doen enkel beroep op de dienst schuldbemiddeling/rechtshulp. De overige OCMW’s, maken gebruik van beide diensten. Wat moeten we verstaan onder deze termen? ˜
Schuldbemiddeling: volgens de wet consumentenkrediet is dit het bemiddelen met een schuldeiser in een dossier waar een consumentenkrediet tussenzit. Wij hebben dit begrip uitgebreid tot alle vormen van tussenkomst waar we bemiddelen met een schuldeiser, ongeacht de kwalificatie van de schulden. Als jurist kijken we telkens de gegrondheid van de schuld na.
˜
Rechtshulp: alle vormen van juridisch advies ten aanzien van cliënten en personeel van de OCMW’s van de Welzijnsband
4
˜
Collectieve schuldenregeling: een procedure voor de schuldbemiddelingsrechter bij de Arbeidsrechtbank te Gent waar een OCMW aangesteld wordt als schuldbemiddelaar met het doel een afbetalingsplan op te stellen ten aanzien van de schuldeisers, waarbij elke schuldeiser op voet van gelijkheid behandeld wordt.
Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende tussenkomsten van alle juristen in 2010 volgens de aard van de hulpverlening en volgens de gezinssituatie.
OCMW Schuldbemiddeling Aalter 13 Assenede 18 Eeklo 35 Evergem 19 Kaprijke 8 Knesselare 11 Lovendegem 10 Maldegem 22 Nevele 13 Sint-Laureins 7 Waarschoot 14 Zelzate 12 Zomergem 12 TOTAAL 194
5
CSR (combinatie met begeleiding OCMW) 20 (18 budgetbeheer of begeleiding) 0 1 (0 budgetbeheer) 33 (27 budgetbeheer of begeleiding) 5 (5 budgetbeheer) 20 (18 budgetbeheer) 0 33 (28 budgetbeheer) 5 (5 budgetbeheer) 7 (6 budgetbeheer) 17 (17 budgetbeheer) 14 (12 budgetbegeleiding of beheer) 5 (5 budgetbeheer of begeleiding) 160
Rechtshulp 6 1 29 21 4 7 7 21 6 9 19 8 7 145
Waarbij de gezinssituatie als volgt is:
OCMW Aalter Assenede Eeklo Evergem Kaprijke Knesselare Lovendegem Maldegem Nevele Sint-Laureins Waarschoot Zelzate Zomergem TOTAAL
6
Gezin met kinderen 6 3 3 12 6 7 7 16 9 4 14 4 7 98
Alleenstaande met kinderen 8 5 5 15 6 5 1 4 3 3 9 3 3 70
Alleenstaande zonder kinderen 20 8 32 22 4 13 7 19 11 10 20 14 12 192
Samenwonende/ Echtpaar 2 3 11 11 7 1 10 1 2 4 8 2 62
Intern Advies 3 14 13 1 6 1 27 4 3 5 77
Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende tussenkomsten in 2009 volgens de aard van de hulpverlening en volgens de gezinssituatie. OCMW Aalter Assenede Eeklo Evergem Kaprijke Knesselare Lovendegem Maldegem Nevele Sint-Laureins Waarschoot Zelzate Zomergem TOTAAL OCMW Aalter Assenede Eeklo Evergem Kaprijke Knesselare Lovendegem Maldegem Nevele Sint-Laureins Waarschoot Zelzate Zomergem TOTAAL
7
Schuldbemiddeling 20 11 22 7 5 7 5 31 10 5 8 10 12 153 Gezin met kinderen 12 6 5 9 4 6 2 20 4 4 11 5 7 95
CSR (combinatie met begeleiding OCMW) 13 (12 budgetbeheer of begeleiding) 0 1 (0 budgetbeheer) 24 (19 budgetbeheer of begeleiding) 4 (3 budgetbeheer) 20 (15 budgetbeheer) 0 29 (24 budgetbeheer) 4 (3 budgetbeheer) 6 (5 budgetbeheer) 13(12 budgetbeheer) 8 (6 budgetbegeleiding of beheer) 4 (3 budgetbeheer of begeleiding) 126 Alleenstaande met kinderen 12 1 5 5 0 3 3 17 3 3 6 5 2 65
Alleenstaande zonder kinderen 15 6 30 18 4 18 2 8 9 7 2 8 6 133
Rechtshulp 15 3 29 11 2 7 5 26 7 7 6 4 5 127 Samenwonende / Echtpaar 9 1 12 10 3 2 4 6 5 4 5 4 4 69
Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende tussenkomsten in 2008 volgens de aard van de hulpverlening en volgens de gezinssituatie. OCMW
Opmaak verzoekschrift CSR
CSR (combinatie met begeleiding OCMW)
Rechtshulp
Aalter Assenede Eeklo Evergem Kaprijke Knesselare Maldegem Nevele Sint-Laureins Waarschoot Zelzate Zomergem
2 2 0 1 0 3 14 3 2 1 5 2
23 2 9 13 3 8 41 9 5 3 9 7
12 (8 budgetbeheer + 4 budgetbegeleiding) 0 2 25 (18 budgetbeheer) 2 (2 budgetbeheer) 17 (15 budgetbeheer, waarvan 3 bij andere OCMW’s) 21 (14 budgetbeheer) 4 (3 budgetbeheer) 8 (3 budgetbeheer) 8 (8 budgetbeheer) 8 (4 budgetbeheer) 4
19 2 25 14 2 2 15 4 8 11 8 2
TOTAAL
35
132
111
112
OCMW
8
Schuldbemiddeling
Gezin met kinderen
Aalter Assenede Eeklo Evergem Kaprijke Knesselare Maldegem Nevele Sint-Laureins Waarschoot Zelzate Zomergem
10 2 2 8 4 5 23 6 4 4 3 5
TOTAAL
74
Echtpaar/Samenwonenden zonder kinderen 3 0 1 11 0 1 10 1 5 5 4 3
44
Alleenstaande met kinderen
Alleenstaande zonder kinderen
5 1 2 14 0 8 9 3 1 3 8 0
25 1 6 21 0 10 27 3 7 7 12 4
54
123
III. Collectieve schuldenregeling III.1. Algemeen In het arrondissement Gent waren er eind 2010 in totaal 5.601 (anno 2009: 4.992) dossiers collectieve schuldenregeling lopende, waarvan 137 (anno 2009: 124) dossiers aan de Welzijnsband werden toegewezen. Van die 5.601 (anno 2009: 4.992) dossiers zijn er 3.228 (anno 2009: 2.724) in een minnelijk afbetalingsplan en 140 (anno 2009: 191) in een gerechtelijke regeling uitgemond. Wat de Welzijnsband Meetjesland betreft, is de situatie eind 2010 als volgt: ˜ ˜ ˜ ˜
Inzake de afbetalingsvoorstellen: werden er 70 minnelijke aanzuiveringsregelingen opgemaakt en gehomologeerd door de schuldbemiddelingsrechter bij de Arbeidsrechtbank te Gent en slechts 2 gerechtelijke aanzuiveringsregelingen opgelegd; Het aantal dossiers dat succesvol kon worden afgesloten en waarbij aldus de betrokkenen hun Fresh Start kennen: 11; In 6 dossiers werd er een volledige kwijtschelding van alle schuld bekomen; In een aantal dossiers werd men als schuldbemiddelaar geconfronteerd met sterk uiteenlopende moeilijkheden waardoor men diende over te gaan tot het indienen van een verzoekschrift tot herroeping dan wel men een verzoek tot vervanging van schuldbemiddelaar heeft ingediend. Er werden aldus respectievelijk 5 herroepingen bekomen en 7 vervangingen.
Door de toenemende werklast in het kader van de collectieve schuldenregelingen werd gezocht naar een manier om de juristen te ontlasten. In overleg met de juristen werd een nieuwe taakverdeling uitgewerkt tussen juristen, maatschappelijk assistenten en administratie. Het is bedoeling dat de juristen zich meer gaan toeleggen op het juridische luik van de procedure collectieve schuldenregeling en dat zij worden bijgestaan door de administratie en de maatschappelijke assistenten. Het doel van deze nieuwe taakverdeling is dat de juristen meer dossiers collectieve schuldenregeling kunnen behandelen met dezelfde tijdsverdeling. Elk OCMW van de Welzijnsband Meetjesland bekijkt afzonderlijk of ze meestappen in deze nieuwe taakverdeling.
9
Fase 1
A. Cliënt meldt zich aan
B. Opmaak verzoekschrift
C. na beslissing toelaatbaarheid: OCMW is SBM (begeleidend budgetbeheer wordt nagestreefd)
Maatschappelijk werker
Maatschappelijk werker
Tandem: maatschappelijk werker (sociale luik) en jurist (juridische luik)
Sociaal onderzoek Info geven aan cliënt omtrent procedure CSR Bevragen engagement van cliënt voor CSR Voorstel/vraag BCSD indien OCMW geen SBM
Opmaken verzoekschrift (ofwel pro deo) In naam van cliënt die ondertekent
Dossier voorbereiden 1e overleg 1e overleg met SA + documenten ondertekenen + leefgeld begroten Huisbezoek + opmaken inventaris
Maatschappelijk werker Budgetbeheer of begeleiding (contactpersoon)
Jurist advies
Jurist (juridische luik + toezicht betalingen) Jurist advies
Beslagberichten inzien rechtbank Nazicht schuldvorderingen (verjaring, samenstelling vordering, …) + briefwisseling SE’s Opmaken voorbereidend overzicht Opmaken ontwerp MA Onderhandelen met SE’s i.v.m. bezwaren Opmaken tweede ontwerp MA Verlengingen vragen Dossier homologatie: verslag + juridische stukken PV niet-akkoord: verslag + juridische stukken Diverse verzoekschriften: verkoop onroerend goed, grote aankopen, … Vacaties rechtbank Opvolging dossier bij notaris (nalatenschap, verkoop onroerend goed, …) Ereloonstaten opmaken Aangemaakte betalingen (leefgeld, extra’s, …) controleren + ondertekenen
Adm. bediende (beheren rekeningen (onder toezicht jurist) + adm. ondersteuning) Rubriekrekening openen Briefwisseling bij openen dossier Brieven aan borgen (na controle jurist) Inkomsten controleren (nazien of de inkomsten toekomen zoals voorzien) Afnamerekeningen controleren indien geen budgetbeheer Problemen omtrent inkomsten melden aan jurist/maatschappelijk werker Aanmaken betalingen (deel van loon doorstorten naar budgetbeheer/eigen rekening)
10
Brieven vergeten SE’s + SE’s geen aangifte Aangetekend versturen voorbereidend overzicht, ontwerp MA Dossier homologatie: administratie PV niet-akkoord: administratie Dossier Fonds
Fase 2 D. Minnelijke of gerechtelijke regeling is lopende
E. procedure wordt beëindigd
Maatschappelijk werker (begeleiding cliënt)
Maatschappelijk werker
Wijzigingen opvolgen + knelpunten melden aan jurist
11
Jurist (toezicht + jaarlijks verslag + optreden bij problemen)
Jurist
Opvolging dossier bij notaris (bij nalatenschappen, verkoop woning,…) Vacaties rechtbank Diverse verzoekschriften: verkoop onroerend goed, grote aankopen, … Jaarlijkse evaluatie + jaarlijks verslag (+ indexatie leefgeld)
Verzoekschrift aanstelling andere schuldbemiddelaar Dossier herroeping: verslag + juridische stukken Laatste gesprek + brief SA Eindverslag + eindstaat
Adm. bediende (beheren rekeningen (onder toezicht jurist) + adm.
Adm. bediende
ondersteuning) Brieven aan SE’s i.v.m. betalingen Betalingen aan schuldeisers Dossier Fonds Wijzigingen opvolgen (rekeningen) + knelpunten melden aan jurist
Dossier herroeping: administratie Dossier Fonds Eindbetalingen schuldeisers Bestendige opdrachten stopzetten Briefwisseling bij einde dossier Rubriekrekening afsluiten
III.2. Kosten- en ereloonstaat Wat de inkomsten op grond van de staten van kosten en erelonen betreft, kunnen volgende bemerkingen worden geformuleerd:
12
˜
De te behalen doelstelling in 2010 werd vastgesteld op een bedrag van 80.000 EUR. In 2010 werd door de Welzijnsband Meetjesland een totaal bedrag van 101.981,76 EUR aan kosten en erelonen ontvangen.
˜
Vooreerst wordt benadrukt dat voor het vaststellen van de staten van kosten en erelonen er weinig beoordelingsruimte wordt gelaten aan de schuldbemiddelingsrechter. Men heeft immers te maken met een stelsel van forfaitaire vergoedingen dewelke door de wet (en diens uitvoeringsbesluiten) worden vastgelegd. In deze geringe beoordelingsruimte werd door de Arbeidsrechtbank reeds meerdere richtlijnen uitgevaardigd dewelke de interpretatie van sommige vergoedingen grondig gewijzigd hebben. Ook in 2010 werden nieuwe richtlijnen uitgevaardigd: zo mogen o.a. geen kosten worden aangerekend voor de verplaatsingen naar de zittingen van de Arbeidsrechtbank. Bovendien werden de forfaitaire vergoedingen in 2010 opnieuw niet geïndexeerd. De laatste indexatie vond plaats op 1 januari 2008. Ondanks deze richtlijnen dient te worden vastgesteld dat de inkomsten fors gestegen zijn en dat deze inkomsten het te verwachten resultaat overtreffen.
˜
Er dient evenwel te worden opgemerkt dat in het bedrag van 101.981,76 EUR nog een tegoed zit van voorgaande jaren (2008 en 2009) dewelke laattijdig werd uitbetaald door het Fonds ter bestrijding van Overmatige Schuldenlast. In 2010 werden alle achterstallige kostenen ereloonstaten (2008 en 2009) uitbetaald door het Fonds ter bestrijding van Overmatige Schuldenlast. De Welzijnsband Meetjesland heeft aldus in 2010 nog 8.836,65 EUR ontvangen vanwege het Fonds ter bestrijding van Overmatige Schuldenlast dat betrekking heeft op voorgaande jaren. In 2010 werden de kosten en ereloonstaten door het Fonds ter bestrijding van Overmatige Schuldenlast correct uitbetaald.
˜
De totale reële opbrengst voor 2010 bedraagt dus 93.145,11 EUR.
IV. Conclusies
13
˜
Door de administratieve werklast van een dossier collectieve schuldenregeling, worden er minder verzoekschriften collectieve schuldenregeling door de juristen zelf opgesteld. Er werd vooropgesteld dat deze taak meer en meer zou worden uitbesteed aan de maatschappelijk werkers van het desbetreffend OCMW of aan een pro deo - advocaat. Niet alle OCMW’s zijn echter bereid deze werkwijze te volgen.
˜
Het aantal dossiers schuldbemiddeling en rechtshulp stijgt opnieuw ten opzichte van vorig jaar.
˜
Ook het aantal dossiers collectieve schuldenregeling kende opnieuw een stijgende evolutie en nemen dat ook het grootste deel van de werklast/tijd van de juristen in beslag. Door deze stijgende werklast werd een nieuwe taakverdeling uitgewerkt tussen de juristen, de maatschappelijk assistenten en administratie.
˜
Er is opnieuw een positieve evolutie wat de inkomsten vanwege collectieve schuldenregelingen betreft!
