Trends in de juridische g dienstverlening Adriaan Krans
Trends in de juridische dienstverlening 2010 Een onderzoek door Boer & Croon in opdracht van Eversheds Faasen
In samenwerking met
Amsterdam, 30 september 2010
Dit rapport is bestemd voor de organisatie van de opdrachtgever. Verspreiding en reproductie van (delen van) dit rapport buiten de organisatie van de opdrachtgever is niet toegestaan zonder vooraf verstrekte schriftelijke toestemming van Boer & Croon.
Het onderzoek maakt onderscheid tussen de externe en de interne relaties van de legal functie
Advocatuur
Deel 1
Legal functie
Deel 2
Onderneming
Onderzoek: januari – augustus 2010 • Online onderzoek: 86 general / legal counsels van ‘grote ondernemingen’ • Circa 75 counsels bij ronde tafelgesprekken • Circa 65 individuele gesprekken • 13 managing partners van ‘grote kantoren’ • Desk research en literatuurstudie
5
We beginnen met het goede nieuws…
De prijs prijs-kwaliteitverhouding kwaliteitverhouding is bij de door ons ingeschakelde advocaten goed Niet mee oneens / niet mee eens
Helmaal niet mee eens
Helemaal mee eens
6,9
General Counsels
7,0
2
4 2010
2: Minimum score
6
8
10
2008
6: Gemiddelde score
6
De markt
Neemt de concurrentiedruk toe in de advocatuur? Met hoeveel advocatenkantoren doet uw Legal Team zaken?
Maakt u gebruik van één of meer vaste advocatenkantoren / een panel? Nee 3%
Ja: 1 14%
100%
2%
7%
80% 60%
1
47%
2- 5
63%
>5
40% 20% Ja: >1 83%
2008
Niet mee oneens / niet mee eens
General Counsels
6,6
4
6
Helmaal niet mee eens
8 2010
Niet mee oneens / niet mee eens
General Counsels
7,9
Helemaal mee eens
8,6
Managing Partners
9,4
2
2010
In de komende jaren zal vanuit het bedrijfsleven actiever worden geselecteerd en beoordeeld op prijsprijs kwaliteitverhouding van advocatenkantoren
Helemaal mee eens
Managing Partners 0
30%
0%
Ik zie de komende jaren een differentiatie optreden tussen waar wij (cq. onze cliënten) hoog-complexe en laag-complexe diensten uitbesteden Helmaal niet mee eens
51%
10 2008
9,5
0
2
4
6
8 2010
10 2008
7
De dienstverlening
Imperfecte markt (1): sluit aanbod aan op de vraag? Ik (cq. de cliënt) verwacht van een advocaat dat hij/zij naast juridisch specialist ook business advisor i / t t i h meedenkt is/strategisch d kt Helmaal niet mee eens
Niet mee oneens / niet mee eens
General Counsels
Helemaal mee eens
7,6 8,2
Managing Partners
8,9 8,4 0
2
4
6
8 2010
10 2008
Advocaten (cq. onze advocaten) begrijpen de business en plaatsen problemen in een bredere context Helmaal niet mee eens
Niet mee oneens / niet mee eens
General Counsels
5,6
Helemaal mee eens
7,4
Managing Partners
7,5
0
2
4
6
9,0 8
2010
10 2008
8
De dienstverlening
Imperfecte markt (2): kent de aanbodzijde de vraagzijde? Advocatenkantoren werken over het algemeen efficiënter dan ons eigen Legal Team (cq (cq. jjuridische idische afdelingen) Helmaal niet mee eens
General Counsels
Niet mee oneens / niet mee eens
Helemaal mee eens
3,9 3 9 4,0
Managing Partners
8,8 9,0 0
2
4
6
8 2010
10 2008
“Transacties stoppen niet om 18 uur, legal departments soms wel” (managing partner)
•
Opvallend: bijna 40% van de managing partners zegt deze vraag niet te kunnen beantwoorden door gebrek aan kennis over de werkwijze en/of efficiëntie van legal departments …
9
De dienstverlening
Imperfecte markt (3): is de ‘value for money’ van alle diensten gelijk? De value for money ligt bij een partner hoger dan bij een medewerker Helmaal niet mee eens
Niet mee oneens / niet mee eens
General C Counsels l
5,6
Helemaal mee eens
64 6,4
Managing Partners
7,4 7,0 0
2
4
6
8 2010
10 2008
De value for money ligt bij een partner hoger dan bij een stagiaire Helmaal niet mee eens
Niet mee oneens / niet mee eens
General Counsels
Helemaal mee eens
7,1
Managing Partners
8,4 8,3 7,8
0
2
4
6
8 2010
10 2008
“Als ik eerlijk ben vind ik dat veel [medewerkers en] stagiaires te duur zijn.” (managing partner)
10
De prijs
Is ‘Uurtje factuurtje’ nog altijd dominant? Welk % van het totaal aan advocaatkosten wordt naar schatting gedeclareerd op basis van uur maal tarief? Gemiddeld %
Gemiddeld %
100% 80%
100% 80%
91% 78%
60%
60%
40%
40%
20%
20%
0%
72%
73%
Managing Partners 2008
Managing Partners 2010
0% General C ounsels 2008
General C ounsels 2010
Het systeem van billable hours is uiteindelijk een goed systeem als het gaat om betaling van advocaten
Helmaal niet mee eens
Niet mee oneens / niet mee eens
General Counsels
58 5,8
Managing Partners
7,4
5,5
0
2
4
Helemaal mee eens
7,6 6
8 2010
10 2008
11
Wat verwachten partijen van de ontwikkeling van tarieven?
De prijs
De tarieven zullen over de hele markt genomen de komende jaren dalen1
Helmaal niet mee eens
Niet mee oneens / niet mee eens
G General l Counsels
6,4
Managing Partners
6,5 0
2
4
6
Helemaal mee eens
8
10 2010
Deze vraag is als volgt nader gespecificeerd: bij invullen van ‘(helemaal) mee oneens’ verwacht men een stijging, bij ‘niet mee oneens / niet mee eens’ verwacht men dat de prijzen stabiliseren
1
12
De prijs
In 2008 vonden general counsels gemiddeld € 407 een redelijk partnertarief. What about 2010? Wat vindt u een redelijk partner-uurtarief voor complex, specialistisch advies? (uitsluitend de antwoorden 2010 van general counsels) Ieder bolletje vertegenwoordigt één respondent
800 700 600 500 400
Gemiddelde
300 200 100 0 60
50
40
30
20
10
0
•
Gemiddeld € 357 tegenover € 407 twee jaar geleden
•
Daling van circa 12%
•
Opvallend: meer dan 50% van de respondenten vindt een tarief van max € 350 redelijk
13
De prijs
En wat vinden de managing partners dan redelijk? In 2008 was het nog € 500… Wat vindt u een redelijk partner-uurtarief voor complex, specialistisch advies? (uitsluitend de antwoorden 2010 van managing partners) Ieder bolletje vertegenwoordigt één respondent
€ 800 € 700 € 600 Gemiddelde
€ 500 € 400 € 300 € 200 € 100 €0
14
12
10
8
6
4
2
0
•
Gemiddeld € 514 tegenover € 500 in 2008
•
Een stijging in 2 jaar van circa 3% (gelijk aan inflatiecorrectie)
•
Opvallend: het laagst genoemde bedrag (€ 375) is hoger dan het gemiddelde van general counsels (€ 357)
14
